Ti weede-Kamerled
verontrust over
pools en puzzles
De speelzucht
verder om
grijpt steeds
zich heen
Veelbelovende
groei
yf
3000 katholieke jongeren
pelgrimeren naar Lourdes
Politieke delinquenten „op
jaren gesteld"
Bevorderd
Scripto
Satellite
Geschokte hond fungeert als
telefoonbei
D
Louis de Vries, koning en bedelaar tegelijk in een wereld j
van schijn, begon als diamantslijper j
«•aKSsrwL*"""' ktoa«""' ai«
- s"; - H
Krachtig beleid
gevraagd
Katholieke Jeugdraad neemt 200
zieken mee
Levenslang gestraften komen aan
de beurt
Tussen neus en lippen
Sïït oTïr£e,?SoKoauc"rae
Helikopters blijven
aan de grond
Broche van 14.500
gestolen
Verduistering ge
pleegd
De beste stuurlui
Vrijetijdsbesteding
^;p»%k^-hë?I0ffin het schaftuur
ZATERDAG 26 OKTOBER 1957
PAGINA 5
Militaire mutaties
KLAVER
VIER
X X X X X
Bij Rotterdamse juwelier
Groeperingen Tweede-Kamerleden
hebben in het voorlopig verslag over de
begroting van justitie hun ongerustheid
uitgesproken over de gang van zaken
met allerlei pools en puzzles.
Vele leden betreuren het, dat de mi
nister geen gevolg heeft kunnen geven
aan hun suggestie, tot instelling in
gezamenlijk overleg tussen de minister
van justitie en zjjn ambtgenoot van
onderwijs, kunsten en wetenschappen
van een commissie, die de aan de voet
balpools verbonden problematiek aan
een breed onderzoek zou moeten on
derwerpen. Blijkbaar is de bewindsman
tot de conclusie gekomen, dat het stel
ling nemen door de leden van het ka
binet, die de antirevolutionaire beginse
len zijn toegedaan, het instellen van
zo'n commissie moet uitsluiten. Intus
sen moeten deze leden constateren, dat
de ontwikkeling ten aanzien van de z.g.
voetbalpools eer meer dan minder ver
warring heeft te zien gegeven.
Bovendien heeft zich in de sfeer van
de loterijwet nog een verschijnsel voor
gedaan, dat eveneens bijzondere aan
dacht verdient. Het gaat hier om het
zeer frequent voorkomen van puzzles
in dag- en weekbladen, hetzij georgani
seerd door deze bladen zelf, hetzij door
°ndernemingen, die aldus mede propa-
Sftnda willen maken voor hun produk-
ten. Dit verschijnsel heeft een vluci>t
genomen, welke die van de voetbalpools
zowel voor als na de beperkingen, wel
ke zich te dien aanzien door de be-
moeienissen van de Koninklijke Neder-
(Vervolg van pag. 1)
heeft opgeroepen, zoals de arbeid van
de gehuwde vrouw en gelijke betaling
bij gelijke prestatie is een nevenver
schijnsel waar we heus wel overheen
groeien.
Het belangrijkste voordeel van de
ze ontwikkeling is dat er even
wichtiger verhoudingen groeien.
Niet alleen in de verhouding van man
ï.°t vrouw omdat men op ongeveer ge
lijk! ïggend niveau van maatschappelijk
inzicht en verstandelijke ontwikkeling
met elkaar kan omgaan, maar ook in
het kader Van de gehele maatschappij
structuur. Inmiddels moeten we niet
vergeten dat deze ontwikkeling zich het
eerst voordeed in niet-arbeiderskrin-
een Met name de katholieke arbeiders
vrouwen bleven in deze maatschappe
lijke aanpassing sterk ten achter. De
socialistische vrouwenbeweging dateert
reeds van het einde van de vorige
eeuw. En voorzover de katholieke vrou-
wen tot organisatie kwamen, warend
arbeidersvrouwen op zijn hoogst de men
sen vóór wie iets moest worden gedaan,
maar in de leiding kwamen, ze pra
tisch niet aan bod. Die arbeidersvrou-
wenbeweging is thans in sterke ontwik
keling. Vanzelfsprekend is er een groot
onderscheid tussen deze organisatie en
die van de arbeidersvakbeweging. Het
doel immers is enkel en uitsluitend een
sterkere bewustwording van de taak
die de vrouw heeft in haar eigen sfeer
als vrouw, als moeder, als zelfstandige
deelneemster aan het produktie-proces.
Elke gedachte aan machtsvorming
omwille van een materiële macht of be
ïnvloeding van allerlei instanties, kan
hier rustig terzijde gesteld worden.
Voorzover ze deelneemster zijn aan het
produktie-proces, zou het uiteraard
dwaas zijn om ook maar te denken aan
een onderscheiden vakbeweging voor
mannen en vrouwen. Wel dient op een
bijzondere wijze te worden rekening ge
houden met de aparte belangen die een
vrouw heeft en daaraan mankeert naar
onze mening nog wel het een en ander
Hoe is het anders te verklaren, dat dé
duizenden, vooral meisjes en jonge vrou
wen die de gelederen van onze vakbe
weging toch mee vullen, zich volkomen
onverschillig tonen voor wat zich bin
nen die vakbeweging, afspeeltDat ligt
naar onze mening niet alleen aan die
vrouwen, maar- ook aan de wpze, waar
op dit werk door mannen voor vrou
wen wordt gedaan.
Vooral na de oorlog is 3e arbeiders
vrouwenbeweging als organisatie
sterk gegroeid. Zij hebben zelf hun
eigen vrijgestelden hun eigen studie
bijeenkomsten, cursussen, voorlich
tingsbladen; zij hebben hun vertegen
woordigsters in landelijke en diocesane
organisaties, kortom ze zijn er, althans
organisatorisch.
on hTT nu n°g even terug te komen
d?e a f°rum. we hebben de vragen
snrtÜllf Werdbn gesteld, enigszins ge-
tewd. Ér waren een viertal hoofd-
epen te onderscheiden, t.w.
-1- De arbeidersvrouw en de politiek.
2- De sociale verzekeringswetten.
3. Het welvaartsniveau van de arbei
ders.
4. Kwestie van het standsverschil.
Eigenlijk liep dat vierde punt als een
scherp te onderscheiden draad door heel
het dispuut. Bij mannen merken we heel
dikwijls een soort minderwaardigheids
complex op. Dikwijls manifesteren zij
minachting voor andere maatschappe
lijke groepen, omdat ze het gevoel heb
ben er in geen enkel opzicht tegen op
te kunnen. Ditzelfde hebben wjj min of
meer tijdens dit forum ervaren. Vra
gen ais: waarom is er in de KVP zulk
een standsverschil; zijn studiebeurzen
alleen voor rjjkeluis kinderen enz. to
nen dit duidelijk aan. Heel duidelijk ook
werd het gebrek aan kennis van de ar
beidsverhoudingen en vooral van de
sociale verzekeringswetten gedemon
streerd. Intussen- bewees dit samenzijn
weer eens, hoezeer de oprichting van
een arbeidersvrouwenbeweging een
goede greep is geweest. Gebrek aan in
zicht immers leidt altijd tot maatschap
pelijk ongewenste situaties. De begonnen
groei in aantal en kwaliteit is veelbe
lovend voor de zo noodzakelijke verbe
tering der maatschappelijke verhoudin
gen.
landse Voetbalbond hebben voorgedaan,
verre schijnt te overtreffen. In ieder
geval staat vast, dat de prijzen, die bij
deze puzzles worden gewonnen, dikwijls
uitermate hoog zijn. Mede hierdoor is
het aannemelijk, dat de publieke be
langstelling zich thans meer richt tot
deze muzzles dan tot de voetbalpools.
Er kan met recht van een puzzlerage
worden gesproken.
Deze leden achtten de aldus ontstane
situatie verre van onbedenkelijk. Met
verontrusting constateren zij, dat de
speelzucht steeds verder om zich heen
grijpt. Bovendien dreigt een toestand te
ontstaan, welke weinig bevorderlijk is
voor een juist begrip van de bevolking
voor wat rechtens wel en niet toelaat
baar is. Aan het hand over hand toe
nemen van puzzleacties worden im
mers geen feitelijke hindernissen in de
weg gelegd.
Deze leden zijn de mening toegedaan,
dat het kabinet mede gezien de om
vang van dit op velerlei wijze dingen
naar geldprijzen aan de op dit terrein
rijzende problematiek ernstige aandacht
zal moeten schenken. Daarbij zouden
zij ter discussie willen brengen, of de
gang van zaken in de praktijk geen
reden inhoudt voor ernstige twijfel om
trent het antwoord op de vraag, of de
bestaande bepalingen ten aanzien van
het loterijwezen nog wel gedragen wor
den door het rechtsbewustzijn van een
grote meerderheid van ons volk.
Ook vele andere leden spreken van
een verwarde toestand, die op loterij-
gebied in de afgelopen maanden is
geschapen, een toestand, die de in
druk doet ontstaan, dat de regering
niet meer in staat is de wet te hand
haven. De talloze prijsvragen hebben
een zodanig karakter, dat het op zijn
minst genomen twijfelachtig is, of de
deelnemers een overwegende invloed
op de uitslag, in de zin van de loterö-
wet, kunnen oefenen.
Deze leden zijn voorstanders van een
krachtig beleid, omdat de kans groot is,
dat door deze spelen de loterijen voor
maatschappelijk en charitatief nuttige
doeleinden niet meer bij het publiek
aanspreken. De kans op winst is bij
deze laatste veel kleiner, omdat een
groot gedeelte van de opbrengst voor
het nuttige doel is bestemd. Ook zijn
daarbij de prijzen veelal lager. Deze
dienen zich als minder spectaculair
aan, omdat van uitkering in geld geen
sprake is. Deze leden dringen bij de
bewindsman op een duidelijk en krach
tig standpunt aan.
Advertentie
Tijdens een in Den Haag gehouden vergadering van de Koninklijke Nederlandse
Uitgevers Bond heeft de voorzitter van de bond vrijdagmiddag de zgn. „Gouden
Ganzeveer" uitgereikt aan prof dr. A. J. Barnouw te New YorkV-l.n.r. de Ameri
kaanse ambassadeur in ons land, de heer Philip Young, prof. Barnouw en de
voorzitter van de K.N.U.B., de heer H. D. Frank.
De Katholieke Jeugdraad van Neder
land, waarin alle katholieke jeugd- en
jongerenorganisaties zijn verenigd, orga
niseert van 12 t/m 19 april 1958 een mas
sale bedevaart van de katholieke jonge
ren naar Lourdes, ter gelegenheid van
het eeuwfeest van de verschijning van
de Heilige Maagd aan Beroadette. Vol
gens de opzet zullen 3.000 jongeren van
17 tot 30 jaar naar het genade-oord pel
grimeren, dat in het eeuwfeest-jaar niet
minder dan vijf miljoen pelgrims ver
wacht. De hotels zijn nn reeds alle ge
reserveerd en het heeft de organisatoren
moeite gekost, in april 3.000 bedden ter
beschikking te krijgen.
Onder de 3.000 jongeren zullen zich
tweehonderd jeugdige zieken bevinden,
die de medische staf zal uitkiezen en
die tijdens de reis en het verblijf in
Lourdes door pelgrimerende verpleeg
sters en infirmières zullen worden ver
zorgd.
Om het contact tussen de deelnemers
te bevorderen, zullen tevoren plaatse
lijke of regionale bijeenkomsten worden
gehouden, waarop tevens de deelnemers
worden voorbereid op hun pelgrimage,
up het doel hiervan en op de eerste con
frontatie met Lourdes.
Jongeren, die niet aangesloten zijn bij
een organisatie, kunnen zich voor aan
melding rechtstreeks richten tot de Ka
tholieke Jeugdraad, Stationsplein 15 bis,
Utrecht. De inschrijving sluit 1 januari
1958. Tevoren moet een deel van de to
tale kosten (200 gulden per persoon,
zieken 215 gulden) worden betaald. In
een aantal plaatselijke afdelingen van de
aangesloten organisaties is men reeds
met de voorbereidingen begonnen, o.a.
Er zijn redenen om aan te nemen,
dat thans geleidelik aan gevolg wordt
gegeven aan hetgeen reeds in de tijd
van minister Donker en daarna ook
door minister Samkalden in het voor
uitzicht it gesteld met betrekking tot
het „op jaren stellen" van gedetineer
den, die wegens politieke misdrijven tót
levenslange gevangenisstraf werden
veroordeeld.
Een delinquent, die in 1945 een ge
vangenisstraf kreeg van 20 jaar, welke
tijd tengevolge van de kroningsgratie
en de bevrijdingsgratie werd terugge
bracht tot rond 18 jaar, kon nadat twee
derde van de straftijd, derhalve 12 jaar,
verstreken was, in aanmerking komen
voor voorlopige invrijheidstelling. De
behandeling van deze gevallen loopt
ten einde en overeenkomstig de plan
nen komt men nu langzamerhand aan
de behandeling van de gevallen der le
venslang gestraften toe. Dit komt hier
op neer, dat een levenslang gestrafte
bijvoorbeeld op 25 jaar kan worden ge
steld; in een dergelijk geval kan de
voorlopige invrijheidstelling (waarbij
wederom een-derde op de straftijd be
kort wordt) in 1961 of wellicht reeds in
1960 worden verleend. Het gaat hier om
enige tientallen veroordeelden: Neder
landers van geboorte en Duitsers, die
in enige gevangenissen van ons land
hun straf uitzitten.
De delinquenten, die aan hun voorlo
pige invrijheidsstelling toe zijn komen
gedurende het laatste deel van hun
straftijd in de gevangenis te Hoorn,
waar het régime hen de gelegenheid
biedt tot een geleidelijke aanpassing
aan de vrije maatschappij.
By K.B. is per 1 december a.s. op
verzoek eervol ontslag uit de militaire
dienst verleend aan luitenant-kolonel
C. W. de Iongh, van het wapen der
cavalerie en is per 1 januari 1958 eervol
ontslag verleend op verzoek aan ko
lonel H. van der Sluys, van de genie
en ter zake van langdurige dienst aan
luitenant-kolonel J. E. Slotboom, van
de intendance staf, en aan luitenant
kolonel F. H. Sangster, van de artil
lerie.
met het opzetten van een spaarsysteem
en met het adopteren van een (onbe
kende) zieke, die niet in staat is, zelf de
reiskosten te betalen.
Reeds hebben leiders (sters) en leden
van de vrouwelijke en mannelijke boe
ren- en tuindersjeugd, de verkenners,
het jongensgilde, de jongensclubs en pa
tronaten, de gidsenbeweging, het meis-
jesgilde, jongeren uit de middengroepen,
vrouwelijke en mannelijke katholieke
arbeidersjeugd, de sociale jeugdzorg en
enige andere groepen uit het katholiek
vrouwelijk jeugdwerk zich voor deel
name aangemeld.
De Katholieke Jeugdraad zal proberen
tijdens het verblijf in Lourdes op 17
april een Nederlandse dag te organi
seren, indien mogelijk met een pontifi
cale H. Mis, opgedragen door een van de
Nederlandse bisschoppen.
Advertentie
Radio-actie in samenwerking met en ten
bate van: Stichting Prins Bernhardfonds,
Stichting Het Nederl. Blindenwezen, Ne-
derl. Vereen. Sociale Zorg voor Minder-
Validen „AVO" en Stichting Nederl. Org.
voor Intern. Bijstand Goedkeuring is ver
leend bij besluit van de Minister van Jus
titie d.d. 27 augustus 1957 no. 1026i257.
Alle cijfers
opgeteld
Uitzending elke
zaterdagavond 9.45,
Hilversum II (298 m.)
Inzenden aan r Klaver Vier, Hifversvm
Mijn vriend de zakenman
tobt altijd met de belas
tingen en soms ook met
relaties die daar ook mee
tobben en die dus niet al te
snel met betalen zijn. Soms
stuurt hij hun vriendelijke,
maar toch ietwat (ver) ma
nende briefjes. Onlangs nu
kreeg hij het volgende
schrijven, dat in zijn soort van een ont
wapenend meesterschap genoemd moet
worden, terug:
Mijne Heren,
Wij hebben de eer de ontvangst van
Uw missive van 23 dezer te bevestigen
en wij delen U mede dat wij onze
schuldeisers onderscheiden in drie
groepen: A) Zij, die direct betaald
moeten worden. Bi Zij, die te gelege
ner tijd betaald zullen worden. C) Zij,
die nooit betaald zullen Worden.
Wij delen U verder mede, dat U be
vorderd bent van groep C naar groep
B'. Hoogachtend,
Mijn vriend wacht met spanning
op verdere bevordering.
(Van onze Haagse redactie)
Alle Hiller-helikopters van de vlieg
basis Deelen moeten voorlopig aan de
grond blijven.
Na het ongeval met een helikopter
van dit type, dat deze week gebeurde
en dat aan twee mensen het leven
kostte, is een onderzoek ingesteld. Bij
dit onderzoek is gebleken dat de staart-
rotors een fout vertoonden. Men heeft
nog niet vastgesteld of dit een con
structie- dan wel een montage-fout is.
De zaak is nu verder in onderzoek.
Het startverbod voor de helikopters is
vrijdag ingegaan.
Vannacht heeft een onbekende mei
een straatklinker de etalageruit van een
juwelierszaak aan de Korte Lijnbaan
te Rotterdam vernield. Ondanks het
feit, dat de alarminstallatie direct be
gon te werken zag de dader kans in
het nachtelijk duister te ontkomen met
medeneming van een ovale gouden
broche, een z.g. „clip" die bezet is met
164 briljanten en een waarde heeft van
f 14.500.
Kort na het gebeurde was de politie
ter plaatse, maar tot nu toe ontbreekt
van de dader ieder spoor.
iiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!
I
LOUIS DE TWEEDE
iiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiniiiins
de. daM-fiofrtoak. de, ioeioMt
Import: G.C.T. van Dorp, Den Haag.
Het bestuur van de Zeeuwse coöpera
tieve vee- aan- en onkoopvereniging
g.a. Zecova, gevestigd te Goes, heeft de
in- en verkoper voor het district Schou-
wen-Duiveland, uit Zierikzee, op non-
actief gesteld naar aanleiding van onre-
gelr tigheden in zijn administratie.
Naar verluidt zou het hier gaan om
een bedrag van vele duizenden guldens.
heeft hij over belangstelling niet te
Het gebeurde een dame in klagen. Tot zijn cursisten behoren
den, dat de telefoonop ze Fransen, Engelsen en Amerikanen,
dag weigerde. De bel ging mv meest leden van diplomatieke
meer over
als°er opgebeld werd. Dat
sies, doch ook particulieren. Duit-
zou erg onprettig zijn geweest, war® sers zyn er njet bij. Die houden het
het niet, dat de hond van de «ame varkensvlees met uien.
op de meest gelegen en ongelegen
ogenblikken begon te blaffen. Me- n If
vrouw in kwestie achtte haar hond fclCHl-Kcipper
De kapper van een bekende Lon-
dense hoedenfabrikant zeeg
van pure verbazing in zijn
scheerstoel neer, toen hij een paar
dagen nadat hij de overlijdensaan-
kondiging van de hoedenfabrikant
had gekregen, een schrijven ontving
van een notaris, waarin deze hem,
de kapper, mededeelde, dat wijlen
de heer hoedenfabrikant hem een be
drag van vierhonderdvijftigduizend
gulden had nagelaten omdat hij hem
achttien jaar lang niet gesneden had
en bovendien nooit over politiek had
gepraat. Met niet aan politiek te
doen is blijkbaar dus ook nog wel
geld te verdienen
e meeste Engelse automobilis
ten kennen Denis O'Neill, een
functionaris van het Engelse
ministerie van verkeer, die aan het
hoofd staat van de afdeling verkeers-
fefooT eensTjp azi? merkhWoprf tot veiligheid en iedere maand dikke pa-
htiar niot W ioen loi nprasspn srhriift. pn uitstuurt, waarin
hcicir niet geringe verbazing dat
wanneer haar hond blafte odS
beid werd. Alzo fungeerde de
perassen schrijft en uitstuurt, waarin
weggebruikers wordt gewezen op wat
er allemaal in de wet staat en wat
voeter als telefoonbel Dat wL e e n T a,AemaaI m°eten ,doen e" lat®"
weliswaar ongewone maar TT TT terwille van de verkeersveiligheid
„„„„„narno geen on- weL deZ6 miinheer O'Neill is dezer
aangename oplossing. Voor de mon
teurs van de Engelse PTT was het
wel, deze mijnheer O'Neill is dezer
dagen veroordeeld tot zeventig
echter te gek om-los te lopeiTZoiets guldeï boeten wegePs het,
Vt-iivi 1 1 vaar nrpncfpn van Ho vork
m ge-
kwam in hun leerboekjes Tiet "voor" LaaJ brengcn van de verkeersveilig-
Dies stelden zij een onderzoek in. Ai
spoedig vonden zij de oplossing Er C. 1 1 1
was kortsluiting ontstaan dichtbij de utPTK VPmaal
plaats, waar de hond zijn verblijf-
plaats had. Werd er nu gebeld, dan
ging de stroom die normaliter de
bel deed overgaan door de mand
Dat zou men denken, maar dat
is het niet. Het is een waar
Fu j w, verhaal. De 24-jarige Giorgio
van de hond. De hond kreeg dus een uit Arezzo in Italië had te veel
schok, waarop hu honds reageer- slaappillen ingenomen, weshalve hij
deop weg naar zjjn werk in slaap viel.
Tussen de spoorrails. Vijftien trei
nen daverden over hem heen voor
hij eindelijk wakker werd. Hij had
geen schrammetje. Hij zag zelfs niet
wit om de neus. Hij vertelde de po-
De Franse consul in Neurenberg u u
houdt er 70 zijn eigen soort litïe slechts, dat liij in zijn dromen
van vrijetijdsbesteding op na. wel verschrikkelijk veel lawaai ge-
Hij geeft namelijk kooklessen en hoord had. Net of er treinen over
uitstekend gastronoom als hu is hem heen reden.
De ouders van Louis de Vries waren doof
stom en enkele van hun kinderen ook. Het
gebeurde eens zo staat in de jeugdherinne
ringen van de toneelspeler geboekstaafd dat
zij 's avonds naar het bedje van de slapende
Louis slopen met een pan en een pollepel in de
hand. Op hun gezichten was angstige ver
wachting te lezen. Met een schelle slag sloeg
de lepel tegen het metaal van de pan. De klei
ne jongen schrok wakker en keek met verbaas
de ogen naar zijn vader en moeder. Hun ver
legenheid verdween voor het blijde ontdekken
dat hun Louis niet, zoals zij, doof was. Even
min van zijn spraak beroofd, zo mochten zij
geloven. Die stem, dat weke, zoete geluid
vol innigheid was later het rijkste bezit van
de toneelspeler.
Louis verzeilde als vanzelf in het vak van
vele zijner joodse rasgenoten: de diamant-slijperij
gaf een behoorlijke boterham. Hij trouwde, werd
vader voorovergebogen naar de tollende slijp-
schjjfde melancholieke, peinzende ogen gericht
op het schittersteentje, liet hij zich soms overwel
digen door een onbestemde hunkering. Zijn col-
JTTT de klovers, de zagers en de slijpers,
On,iT k va" hem. Hij was een eenzame,
r n.K Li' in het schaftuur. Dan speelde
andere aeteTrT Bouwir>eester wel eens na, of
voren in de LT uaan hij zich de avond te-
ionee diamanfilönT g vergaaPt had. Toen de
"ineen de enuèSL®1" nog geen ^centen had,
rond met de pet' en 'dan ïon^Loui" vvelr Yen
Louis de Vries was een geestdriftig lid van een
paar amatcurgezelschappen en trok de aandacht
met zijn vur.ge spel. Er werd een concours ge-
houden en Louis Bouwmeester was een der iufv-
meesters°oog optreden. Z°U °nder Louis Bouw'
maar getroffen door°heT spèY vTnYe^o"se'dia
mantslijper. De kunstenaar beende on de ionee
man af en sprak op zijn goedmoedige manier" Jij
ril "TT hienY 80110!0'"- MongekTnDTh in
denken hoe hieruit een langdurig eesnrek ont
stond, hoe de in wmnfag gebrlchte De Vries
Louis Bouwmeester verzekerde dat hii alles
in orde zou brengen. En dat gebeurde ook Hij
zette een comité in elkaar, zamelde geld in tast
te zelf duchtig m de portefeuille^ llet koLingin
Wilhelmina inlichten over het uitzonderlijke ta
lent, waarna deze met een belangrijk bedrag
Op de keien
Op de planken In een Rotterdamse schouw-
1901- ving voor de 30-jarige
ex-diamantsjuper een nieuw leven aan. Na 3
maanden stond hij echter op de keien en leerden
hij en zyn gezin door het faillissement van het
theater, dat het toneelbestaan een wisselvallig
evensreisje bood. Voor een man die zoveel be-
loften inhield, beheerst werd door een brandende
eerzucht te worden als Bouwmeester, zyn idool,
was de tegenslag niet onoverkomelijk. Koning
en i!aar- L< g<-. in een wereld van schijn,
zo had hij zich zijn toekomst gefantaseerd. Maar
a's jood van arme ouders, wist dat die schijn
meestal met anders was dan het kleed van het
alledaagse.
Louis zwierf naar telkens een ander gezelschap,
speelde bij Royaards en Heijermans, probeerde
het met een eigen troep en slaagde met over
groot succes.
Hij genoot van zjjn nieuwe bestaan, de tot de
nok gevulde zalen, de luide toejuichingen. Hij be
leed zqn geloof m de draak, maar paste nog
beter in de jodentypes uit het werk van Heijer
mans. In Indie en Zuid-Afrika stroomde het geld
binnen en Louis de Vries zag zich beladen met
het onthaal van duizenden.
In een ander opzicht ging het hem niet naar
de zin. Hrj voelde dat er enige waarheid stak in
de schampere opmerkingen van een aantal nuch-
terlingen: „Louis de Tweede, de imitatie-Bouw
meester". Een copie van Bouwmeester was hij
natuurlijk niet; maar misschien erger nog? Was
hij wellicht niet meer dan de echo van Bouw
meester, de schaduw? Zijn repertoire vermeld
de opvallend veel Bouwmeester-zegepralen. Ook
Louis de Vries speelde Pancras Duif, Shylock,
Voerman Henschel, Napoleon in Madame Sans-
Gêne, De Kroeg.
Op het eerste gezicht was het Louis de Vries,
de sterke, breedgeschouderde warmbloedige
man niet aan te zien, maar veel te dikwijls
nog was hij dat onzekere, afgesnauwde jochie
van zes jaar dat ooit met pepermuntstokken langs
de markt ventte. Het stond hem in de weg;
zijn ongemene aanleg had niet altijd houvast.
- ,L w
Louis de Vries ais Copeau in de deliriumscène
in Zola's „De Kroeg": niet alleen een treffend
staaltje van plastische uitbeelding, maar ook
van grimeerkunst. Het was gebruikelijk dat
tenminste één van de bezoekers flauw viel, als
deze scène aan de beurt kwam.
Schuchter kon hij kennissen soms vragen: „Heb
je me gezien gisteravond? Was ik goed?"
„Louis de Tweede? Dat nooit!" Trouwens, hij
wist veel te goed dat hij niet die monumentali
teit van een Bouwmeester kon opbrengen. Eens,
op het toneel met Theo Mann-Bouwmeester, de
zus van Louis, werd hij door haar totaal van de
planken gespeeld. Louis de Vries hij besefte het
moest zjjn kracht in het detail zoeken, in zijn
soberheid, zijn gevoeligheid, dan kon hij zijn wat
hij wilde: de „ster" van de avond.
Bij de dronkaards
Voordat hij opnieuw de dronkaard in Zola's De
Kroeg speelde, ging hij donker Amsterdam
in, aan tafel met de alcoholist. En toen
hem dat nog niet voldoende was, bezocht hij
het tehuis voor epileptici, hen urenlang obser
verend. Louis de Vries was intelligent genoeg
om zich bewust te worden dat de uiterlijkheid
van een karakter geen gave uitbeelding van een
rol kon opleveren. Hü probeerde het in een ander
genre, dat van de volledig joodse stukken. Toen
voelde hij dat hjj daarin zichzelf kon zjjn. Hij
kende dat buigen van een getrapte Israëliet,
de eeuwige verworpene. Hun smartelijk lot was
hem echt. Men roemde zijn nieuwe prestaties.
Hij vermocht ook de menselijkheid van een
patriarch, de vrome heerser van een geslacht
vorm te geven. Heel die sentimentele, droef
geestige, bijwijlen grootse, geinige mensenwe
reld van zijn ras schilderde hjj in al haar indruk
wekkendheid. Louis de Vries verwierf In de I
Hollandsche Schouwburg een publiek dat bij hem
zwoer, zoals er ook bij Verkade of Royaards
zwoeren. Maar van de kunst van de laatsten had i
Louis geen weet. Hjj was de kunstenaar van de
lyrische clausen van twintig, dertig bladzijden, I
zoals dat een ordentelijke draak betaamde, de i
kunstenaar met een speciale intuïtie voor Hetjer- I
mans' rechtlijnige psychologie, maar vooral Ju- I
das Ish-Karioth, Uriel Dacosta, Kaïn, De wande-
lende jood. en van Sender Lehman, waarbij de
joden in de zaal devoot het hoofd bedekten als I
Lehman met het maaltijdgebed begon.
In het buitenland was men ontvankelijk voor
zijn gevoelige speeltrant. Hij stond in aanzien
bü Duitse kunstenaars. Hauptmann waardeerde
hem buitengewoon, met Moissi voelde hij zich
geestelijk verwant, van Reinhardt ontving hü alle
hulde toen hjj bü diens toneelfeest op een soort
Reinhardt-festival de Nederlandse toneelkunst
vertegenwoordigde.
Voor zijn 25-jarig toneelspelerschap studeerde
Louis de Vries Pirandello's Hendrik IV in, op-
nieuw een glanzende creatie. Daarbü bleef het
een poos, want een paar jaar lang was er geen
gezelschap dat een ster-speler als hü wilde ge-
bruiken.
In sommige kringen baarde het opzien toen
Louis de Vries bestuurslid werd van de Société
Universelle du Théatre. Deze wereldunie voor
toneelspelers was opgericht door de Parijse to-
neelleider Firmin Gémier, niet alleen een geest-
driftig voorvechter van eenheid in de toneel- E
kunst, maar ook een strijder voor een nieuwe
kunst. Evenals de beroemde Jacques Copeau
trok hij te velde tegen het verstarde klassicisme
van de eeuwenoude Comédie Frangaise. En even-
als Copeau bouwde hij voort op de principes van
Gordon Craig, die de gevoelvolle abstractie «in
plaats van het realisme predikte. Firmin Gémier
wilde kennebjk niet zo ver gaan als zün con-
frère Copeau. Anders had hij eerder Verkade als
Nederlands vertegenwoordiger uitgenodigd, Ver-
kade die net als Gordon Craig experimenteerde
met stereometrische grondvormen in de toneel-
bouw, met publiek als medebetrokkenen in het
spel, met betekenisvol abstraherend spel.
Louis de Vries dus vertrok met een gezelschap
naar Parijs om op het toneelcongres van de
Société Universelle op te treden. Louis de Vries
kwam er met Ghetto van Heijermans, dat een
aangrijpende vertolking kreeg. Uitbundig was
de lof die de Nederlander kreeg toegezwaaid.
Van stokpaardjes als expressionisme of realisme
was geen sprake meer. Alsof het ook ter zake
doet wanneer er echte levende toneelkunst
wordt geboden. Alsof de schoonheid zich iets
gelegen laat liggen aan theorieën, aan ideeën.
Op het toneelcongres volgden verschillende uit-
nodigingen uit het buitenland. Voorstellingen, di-
ners, recepties, soupers in Kopenhagen, in
Duitsland, weer in Parüs. De gevierde Louis de
Vries werd met ere-tekenen en ridderkruisen
omhangen. Op het congres in Rome was Louis
de Vries wederom de grote verrassing. Pirandello,
de maestro zelf, verklaarde plechtig dat hjj zich
geen schonere voorstelling van Enrico IV kon
denken, dan Louis de Vries hem had getoond.
Grotendeels afgelopen
En toen, plotseling eigenlük, was het groten-
deels afgelopen met Louis de Vries. Hü
trail in jaren weinig meer op. De schuifla
van de romantiek kon hü met goed fatsoen niet
meer opentrekken. De gezelschappen die hem in
Heijermans wilden laten optreden, waren schaars. jE
Louis begeerde bovendien geen andere rol dan de
hoofdrol. Het nog altüd en vogue zijnde society-
stuk omspande hem, de breedgeschouderde, als
was het een overgenomen trouwkostuum uit
een confectie-magazün. Maar gelukkig hervond
zijn tastende natuur van tjjd tot tjj.1 het ware vuur
van de rasacteur. Eerst weifelend, overgevoelig, EE
week in zün kracht, werd zün heimwee naar de
vervlogen tü'd gaandeweg overweldigd door zün
speeldrift. Hü herkende in zichzelf zijn vader,
die, doofstom, vol mimische plastiek, vol fantasti-
sche beweging, zün kleine, ontvankelüke zoon
thuis scènes uit de bübel voorspeelde. Dan was
Louis de Vries weer de temperamentvolle jood
uit de uitverkoren stad die Rembrandt tekende.
Louis de Vries heeft niet als een uitgestoten EE
paria zün Hollandsche Schouwburg hoeven be-
treden. Vlak voor de Duitse bezetting is hü op
69-jarige leeftüd in Nice overleden.
HENK SUèR 1
^ifiiiiiiiiiitniiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiifiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiitijiiiiifiiifiiiiiiiiiiiiiiitiittiiiiiiiiiiiiiiHttiiiiiiiiiiiiiiiii]iiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiftiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|iiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii(f^
