Imre Nagy heeft Marx en
Lenin trouw willen blijven
Maar zijn Nieuwe koers" strookte niet
met het wezen van het communisme
I
De „Kijk-Grijp" heeft
pleit gewonnen
DE KLEURSTOF VAN HET BLOED
H. VADER OVER DE MODE
H
Een boek dat onlangs uit Hongarije
werd gesmokkeld
Vierde Britse
kernproef boven
Stille Oceaan
Vijf jaar geleden waren er 16 zelf
bedieningszaken, nu bijna 600
Matiging een der grondbeginselen
mËËÈÊSÈM
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1957
pagina
-T
ttü*.. - - - 1 -i NS
jr
HERFSTTINTEN,
óók voor handschoenen
Handschoenen, suède jasjes,
exclusieve shawls. Elbeo kousen.
Amsterdam, Kalverstraat 182
Rptterdam, Lijnbaan 85
's-Gravenhage, Spuistraat 58
jJ!llllllllllllllllllllllllllllllinilllllllllflllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll»lllllill,llllllllll,ll,|
Schubert's Grosse Messe
in Breda
Pootaardappelen voor
Hongarije kosten 650.000
Hemoglobine: een interessante stof Wat
is bloedarmoede?
het voltrekken, het sterkst bij de super
markt, waar onder één zelfbedienings-
waardige
representatie
even
MORRIS l?is II
MORRIS Oxford III
MOLENAAR'S
NEDERLANDSE AUTOMOBIELFABRIEKEN
HOOFDAGENT VOOR HAARLEM EN OMSTREKEN:
GARAGE BRINKMANN, SMEDESTRAAT 22,
TELEF. 11025 en 19668
Examens
4
Imre Nagy, de man die tijdens de
Hongaarse opstand van vorig jaar
aan het hoofd van de regering
stond, heeft steeds beschouwd willen
worden als een orthodoxe communist.
Het is een merkwaardige paradox,
dat juist hjj, in oktober 1956, zich de
rol zag toebedeeld van het levend sym
bool van de strijd om de vrijheid tegen
de Russische overheersing. Die para
dox wordt overigens wat minder
vreemd, als men kennis neemt van een
boek dat Nagy in 1955 schreef. Dit
werk is een verdediging van zjjn poli
tieke opvattingen tegenover die com
munisten die hem van „rechtse afwij
kingen" van de partjjleer hadden be
schuldigd. Hij begon het te schrijven
nadat men hem in april 1955 uit de
partij had gestoten, maar in Hongarije
heeft hij er nooit een uitgever voor
kunnen vinden. Een microfilm van het
boek werd in het voorjaar van 1957
naar Amerika gesmokkeld en kort
geleden is het tegelijk in New York en
in Londen gepubliceerd. De betreffen
de Engels-Amerikaanse editie is voor
zien van een uitvoerig en bijzonder be
langwekkend voorwoord van de Lon-
dense hoogleraar Hugh Seton-Watson,
een expert op het gebied van de Oost-
Europese politiek.
Imre Nagy heeft in zijn boek een uit
eenzetting gegeven van de „Nieuwe
koers", die hij trachtte te volgen, toen
hij tussen 4 juli 1953 en 18 aprii 1955
voor de eerste maal premier was van
Hongarije, als opvolger van de beruch
te Matyas Rakosi. Die koers was ge
inspireerd op de veranderingen die Ma-
lenkov in het bestuur van de Sovjet-
Unie had aangebracht; waarbij Nagy
overigens rekening hield met de bijzon
dere eisen van de situatie in Honga
rije.
Nagy maakte een einde aan de ergste
terreur van de geheime politie, hij be
perkte de industrialisatie, hij trachtte
de agrarische produktie te verbeteren
(o.m. door de collectivisering van de
landbouw sterk af te remmen) en in
de buitenlandse politiek probeerde hij
zijn land los te maken van het Sovjet
blok, zonder echter toenadering te zoe
ken tot het Westen. Nagy koesterde de
illusie dat hij tegelijk een goed Hon
gaar en een goed communist kon zijn.
Hij verkeerde in de tragische dwaling
dat er een soort communisme bestond,
waarvan zijn volk heil kon verwachten.
Hij wenste geenszins als een ketter be
schouwd te worden: Marx en Lenin
waren zijn grote profeten. Zijn hele
boek „Over het communisme" is één
voortdurende communistische geloofs
belijdenis. Oud-premier Rékosi had zich
aldus de schrijver schuldig ge
maakt aan „linkse afwijkingen", maar
Nagy zelf was de leer steeds volko
men trouw gebleven.
Het boek van Nagy is een werk van
een communist, dat geschreven werd
vóór communisten. Maar de bittere iro
nie van het geval is, dat de schrijver
niet begrepen heeft, dat zijn opvattin
gen voortdurend met de essentie van
het internationale communisme, zoals
dat door Moskou geleid wordt, in strijd
waren. Dit werk, geschreven in het jar
gon zoals men dat uit de communisti
sche literatuur kent, is in feite een onbe
wuste aanklacht tegen het communisme.
De nu 61-jarige Imre Nagy was
een communist van het eerste uur.
Toen hij in de Eerste Wereldoorlog
als soldaat in het Oostenrijks-Hon
gaarse leger naar het Russische front
werd gestuurd, viel hij in handen van
de vijand. Als krijgsgevangene werd
hij lid van de Bolsjewistische partij.
In het begin van de twintiger jaren
keerde hij naar Hongarije terug,
maar in 1929 vluchtte hij naar Mos
kou. om aan arrestatie te ontsnap
pen. Vijftien jaar lang speelde hij
een rol in de Russische communisti
sche partij, tot hij in december 1944,
samen met Rakosi, weer in Honga
rije opdook. Hier werd hij een van
de dominerende figuren van de nieu
we Hongaarse communistische par
tij, die zich de Arbeiderspartij noem
de. Hij bekleedde achtereenvolgens
diverse minister-posten, tot hij ten
slotte een paar maanden na de
dood van Stalin premier werd.
Maar de val van Malenkov in de Sov
jet-Unie leidde tot de afzetting van
Nagy als hoofd van de Hongaarse re
gering. Zijn tweede premierschap in
de herfst van 1956 is maar van korte
duur geweest.
Het eigenlijke boek van Nagy is be
halve van een voorwoord ook van
een epiloog voorzien. In die epi
loog, geschreven door de Hongaarse
dichter, dramaturg en vrijheidsstrijder
George Paloczi Horvath, wordt een ge
detailleerd verhaal gedaan van wat er
met Nagy na de onderdrukking van de
Hongaarse opstand door de Russen ge
beurde: een aspect van het Sovjet-op
treden tegen de Hongaren dat de on
betrouwbaarheid en de gewetenloosheid
van de machthebbers m het Kremlin
nog eens duidelijk in het licht stelt.
Op 4 november 1956 zo schrijft Pa-
loczi-Horvath werd aan Imre Nagy,
alsmede aan zeventien van zijn mede
werkers en hun gezinnen, asyl verleend
door de Joegoslavische ambassade in
Boedapest. Tien dagen later verklaar
de de nieuwe premier, Janos Kadar,
aan een delegatie van arbeiders uit
Boedapest; dat als de oud-premier de
Joegoslavische ambassade zou verlaten
Kadar en hij overleg konden plegen om
tot een accoord te komen. Intussen wa
ren er onderhandelingen gaande tussen
de regering-Kadar en de Joegoslavi
sche regering over het verdere lot van
Nagy en diens kameraden. Op 21 no
vember ondertekende Kadar een over
eenstemming, waarin bepaald werd dat
de Hongaarse leiders die naar de Joe
goslavische ambassade gevlucht waren,
naar hun woningen in Boedapest kon
den terugkeren. De Hongaarse regering
bevestigde schriftelijk tegenover Bel
grado: ,,de verklaring die reeds bij
verschillende gelegenheden mondeling
werd afgelegd, volgens welke tegen
Imre Nagy en de leden van diens
groep geen strafmaatregelen zouden
worden genomen op grond van activi
teiten in het verleden".
Kadar beloofde een bus te sturen
naar de Joegoslavische ambassade om
de Hongaarse politici naar hun wonin
gen te laten terugkeren. Dit was een
belangrijk punt omdat er op dat ogen
blik geen openbare vervoermiddelen of
taxi's in de stad beschikbaar waren.
De vluchtelingen belden op 22 novem
ber 's middags vanuit de ambassade
hun vrienden en familieleden op, om
hun te zeggen dat zij om 7 uur 's avonds
thuis zouden zijn.
Om half zeven arriveerde een grote
bus voor het gebouw van de ambassa
de. Nagy en de anderen stapten in, ge
volgd door twee Joegoslavische atta-
ché's, die opdracht hadden het gezel
schap veilig thuig te brengen. Toen zij
een paar honderd meter gereden had
den, werd hun bus plotseling omringd
door Russische tanks en auto's van de
Russische geheime politie. De Joego-
Advertentie
Toespraak van Imre Nagy tot het Hongaarse parlement. Naast hem zit Matyas
Rakosi. Een foto uit de tijd dat beiden nog een dominerende rol speelden in de
Hongaarse politiek. Nagy is tweemaal premier van Hongarije geweest eerst van
4 ju li 1953 tot 18 april 1955 en vervolgens van 24 oktober tot 4 november 1956.
Aan de carrière van Rakosi was reeds op 18 juli 1956 een einde gekomen, toen
hij werd afgezet als eerste-secretaris van de Hongaarse communistische partij.
Slavische diplomaten werden gedwon
gen uit te stappen, en de bus werd
(geëscorteerd door de Sovjet-voertui
gen) naar een onbekend oord gereden.
Van de protesten van Nagy werd geen
notitie genomen. Onmiddellijk wendde
de Joegoslavische ambassade zich tot
de Hongaarse regering, die van con
tractbreuk werd beschuldigd. Maar Ka
dar en diens vice-premier, dr. Mün-
nich, zeiden dat zij niet van het plan
tot ontvoering op de hoogte waren ge
weest, hetgeen misschien nog waar was
ook.
De volgende dag 's middags ver
klaarde Kadar officieel dat Nagy ver
zocht had naar Roemenië te worden ge
bracht. En weer een paar dagen later
zei de premier dat „contra-revolutio
naire elementen" Nagy wellicht ver
moord zouden hebben, als men hem
niet onmiddellijk in veiligheid had ge
bracht.
Nagy wordt nu ergens in de commu
nistische wereld niemand weet waar
gevangen gehouden. Hij is voor de
Sovjets een bijzonder belangrijke ge
vangene, omdat men hem wat graag
zou gebruiken als kroongetuige in een
monsterproces. Maar men schijnt hem
niet zo gemakkelijk tot zelfbeschuldi
gingen te kunnen brengen.
n het afgelopen jaar heeft de Sov
jet-pers alles in het werk gesteld
om de geschiedenis van de opstand
te vervalsen.
Gedurende de dagen van de op
stand zelf hadden noch de Sovjet-lei
ders, noch Kadar, noch de Pravda
ook maar iets op Nagy aan te mer
ken. Op 30 oktober noemde Kadar in
een radio-rede Nagy „mijn hoogge-
De bladeren vallen, de mode
kleuren wisselen. Herfsttinten dus,
óók voor handschoenen. Laimböck
biedt de vrouw van smaak een unieke
keuze uit een aparte collectie zeer
gedistingeerde handschoenen in
gazelle
kalfs-mocha
rendier
gemsleder
Zeer bijzondere, heerlijk passende
ijzersterke handschoenen, warm
genoeg om ook in de koude winter
dagen te dragen.
TYROLER HANDSCHOENEN MAGAZIJN
„de schatkamer
voor de elegante vrouw"
||||||||||||||||||lllllillllilllll!INIII|lllllllS
achte landgenoot", en hij vertelde dat
het bestuur van de Hongaarse com
munistische partij: „de regeringsbe
sluiten volledig goedkeurt".
Op 1 november zei Kadar voor de
radio: „In een glorieuze opstand
heeft het volk het Rakosi-regime van
zich af geschud. Wij hebben vrijheid
voor het volk en onafhankelijkheid
voor het .and verworven".
Na 4 november veranderde Kadars
houding, maar op 11 november zei hij
nog - weer in een radiorede „Ik,
als minister in de regering Nagy, wil
openlijk verklaren dat noch Imre Nagy,
De Christelijke Oratoriumvereniging
uit Breda zal op vijftien november in de
Grote Kerk een uitvoering geven van de
Cantate 112 „Der Herr ist mein getreuer
Hirt" van J. S. Bach en van de Grosse
Messe in Es dur van Fr. Schubert. So
listische medewerking verrenen Heieen
Verkley, sopraan, Netty Krap, alt, Ge
rard Honig, tenor en David Hollestelle
bas. De Cantate 112 heeft een extra
solist in de persoon van Jaap Spigt die
het clavecimbel bespeelt. De begeleiding
wordt verzorgd door het Brabants Or
kest onder leiding van Jaap Hillen.
De Grosse Messe is een werk dat in
ons land zelden wordt uitgevoerd; de
muziek ervoor moest dan ook vanachter
het ijzeren gordijn gehaald worden.
Boven het midden van de Stille Oce
aan is gisteren een kernwapen tot ont
ploffing gebracht, aldus deelt volgens
Reuter het Britse ministerie van be
voorrading mee. Het wapen ontplofte
op grote hoogte. Waarnemers te Lon
den nemen aan, dat het een waterstof
bom betrof. Het wapen werd, naar ver
luidt, door een straalbommenwerper
van het type „Valiant" uitgeworpen.
Het toestel was met een speciale witte
verf bestreken, waardoor de hitte van
de explosie werd teruggekaatst. De ra
men waren met staal afgeschermd om
de bemanning te beschermen tegen het
felle licht.
Het was de vierde Britse proef met
een waterstofbom in de buurt van
Kerstmis-eiland. De vorige proeven wer
den op 15 mei, 31 mei en 19 juni
genomen. Twaalf dagen geleden had
Engeland gewaarschuwd, buiten het be
trokken gebied te blijven. Na de ont
ploffing kwamen tweemotorige straal-
bommenwerpers van het type „Can
berra" in actie om monsters van de
lucht te nemen en meteorologische
waarnemingen te doen, aldus meldt
Reuter.
De bekendmaking dat een atoombom-
proef was genomen kwam volgens Uni
ted Press slechts enkele uren nadat
Japan de Engelse regering een nota
had gezonden over „De vergoeding van
schade, ontstaan als gevolg van proe
ven met kernwapens". Tezelfdertijd
werd in een Engelse nota het Japanse
verzoek de proeven te staken van de
hand gewezen.
2500 ton pootaardappelen, die Neder
land heeft geschonken ter uitdeling aan
de individuele Hongaarse boeren, heeft
de Hongaarse regering ingehouden en
februikt voor veevoer. Deze onverkwlk-
elijke geschiedenis wordt nog eens op
gehaald in de toelichting op een wets
ontwerp van minister Mansholt, waar
in de bewindsman bij de Tweede Ka
mer het bedrag van 650.000 gulden, dat
met de schenking was gemoeid, heeft
aangevraagd. Naar de minister mee
deelt verklaarde de Hongaarse regering,
dat de aardappelen waren besmet met
het z.g. „aardappelaaltje" en daarom
niet geschikt waren voor normaal ge
bruik. Onderzoek door Nederlandse ex
perts en onpartijdige Deense en Oosten
rijkse deskundigen heeft echter uitgewe
zen, dat er van besmetting geen spra
ke was. De Nederlandse regering heeft
daarom via de V.N. op welker verzoek de
schenking was gedaan krachtig gepro
testeerd. Een functionaris heeft deze
brief, vergezeld van een protest namens
de volkerenorganisatie, doorgezonden
aan de Hongaarse regering.
(Van onze medische
medewerker)
Over de talrijke zeer
verschillende taken
van het bloed heb
ben wij het in deze kroniek
al eerder gehad. (Het
bloed vervoert voedings
stoffen, zuurstof van dar
men en longen naar aile
delen van het lichaam en
neemt vandaar mee terug
de afvalstoffen om die naar
de uitscheidingsorganen te brengen.
Het zorgt voor een gelijke temperatuur
van alle lichaamsdelen, het verdedigt
het lichaam tegen binnengedrongen
schadelijkheden enz.). Het bloed is dus
niet op te vatten als een functionele
eenheid. Omdat het in normale omstan
digheden bij een gezond mens qua
volume en samenstelling in hoge mate
constant is, zouden wij het met een
beetje goede wil als een orgaan kunnen
zien, zij het een vloeibaar orgaan, dat
niet aan een plaats is gebonden. Een
van de belangrijkste organen van net
lichaam, de lever, rechts boven in de
buik gelegen, moet eveneens meerdere
uiteenlopende functies vervullen.
Van die verschillende taken van net
bloed zullen wij er vandaag één nader
bekijken, namelijk het zuurstofvervoer.
Dit in aansluiting op de kroniek over
koolmonoxydevergiftiging, die immers
een bloedvergiftiging is, waarbij het
zuurstofvervoer wordt verhinderd of
althans beperkt. De zuurstof, die wij in
ademen, passeert de wand van de long
blaasjes, komt dan in het bloed en
wordt hier opgenomen door de rode
bloedlichaampjes. Deze bevatten het
hemoglobine, de rode bloedkleurstof,
waardoor de zuurstof zich vasthecht.
Bloed zonder rode bloedlichaampjes,
dus zonder hemoglobine, is bijna kleur
loos.
Dit hemoglobine is een interessante
stof. De scheikundige structuur er van
nieuwd, de afbraakprodukten van net
oude hemoglobine worden door de
lever als galkleurstoffen uitgescheiden
in de darm, waar zij nog een nuttige
werking hebben bij het verteren van
de vetten. Een prachtig voorbeeld van
is thans vrij goed bekend. Een van de
grondstoffen waaruit het is opgebouwd
is ijzer. Een tekort aan ijzer zal der
halve een oorzaak van onvoldoende
vorming van hemoglobine respectieve
lijk rode bloedlichaampjes kunnen zijn.
Wij spreken dan van bloedarmoede.
Met opzet schrijven wij „een" oor
zaak, omdat er behalve het ijzergebrek
nog verschillende andere oorzaken zijn
voor bloedarmoede.
Bij normale voedingsgewoonten zal
een Nederlander niet gauw een tekort
aan ijzer krijgen. De gewone voedings
middelen: aardappelen, groenten, vlees,
graansoorten, peulvruchten enz. bevat
ten zoveel ijzer, dat wij een overvloed
aan ijzer naar binnen krijgen. Bij over
matig bloedverlies kan het nodig zijn
door extra ijzertoediening het lichaam
te helpen. Verder zijn er mensen wier
darmen door een of andere oorzaak bet
ijzer uit het voedsel onvoldoende op
nemen. Ook dan is extra toediening
nodig.
Hemoglobine wordt regelmatig ver-
uiterste doelmatigheid in de lichaams
huishouding.
De aan het hemoglobine gehechte
zuurstof wordt op de reis van het bloed
door het lichaam afgestaan aan de
weefsels, die voortdurend meer of min
der zuurstof nodig hebben. Als een
rood bloedlichaampje veel zuurstof be
vat is het veel lichter van kleur dan
wanneer het de zuurstof heeft afgege
ven. Dit verklaart waarom zuurstof-
arm bloed zo donker van kleur, soms
bijna blauw kan zijn. Bij sommige hart
en longziekten wordt het bloed onvol
doende van zuurstof voorzien, zodat
het in de weefsels vrijwel geheel van
zuurstof ontdaan wordt. Dit is dan
zichtbaar aan de gelaatskleur van de
zieke, die blauwe lippen en blosjes
heeft. Merkwaardig, maar bij nader in
zien niet moeilijk te begrijpen is dat dit
laatste nooit voorkomt bij iemand, die
ook bloedarmoede heeft. De verklaring
is simpel, er is namelijk zo weinig rode
kleurstof, dat deze geringe hoeveelheid
snel verzadigd is met zuurstof. St.
e helpster in de winkel staat twee
ons kaas te snijden. Een beetje
ochtend-sloom. Af en toe kijkt ze
eens naar buiten. „En een ons rook
vlees," zegt de wachtende klant. Dat
wordt een geduldsproef voor de juist
binnengekomene, die zich dus vriende
lijk wendt tot de bediende, die op een
ladder met blikjes aan het rommelen
is. „Mijnheer, kunt u mij niet even kof
fie en thee en zeep en lucifers geven,
ik heb een beetje haast." Ze heeft meer
boodschappen, ze moet over een half
uur bij de kapper zijn en de babysit,
die op de kinderen past kan niet al te
lang blijven. Maar ze zal de kostbare
minuten moeten laten voorbijgaan want
ze krijgt het stereotiepe antwoord:
„De juffrouw zal u zo helpen." En op
de koffie, de suiker, de thee en de zeep,
waar ze een paar meter van af staat,
moet ze lijdelijk blijven wachten tot de
pakken haar worden overgereikt.
Geen wonder, dat in deze tijd van de
steeds haastiger mens, de zelfbedie
ningswinkels met sprongen toenemen.
Vijf jaar geleden waren er in ons land
zestien, nu zijn er bijna zeshonderd. On
danks de aanvankelijke tegenstand van
de kant van de handel en ook van de
huisvrouw zelf. Er zijn er nóg, die er
niet van houden. Wel, dan blijven ze
kopen in de talloze andere „bedie-
nings"winkelsde systemen kunnen
zeer goed naast elkaar bestaan. Maar
nu zoveel huisvrouwen met een druk
gezin en huisvrouwen met een baan al
tijd wat gejaagd zijn bij het boodschap
pen doen, heeft de zelfbedieningszaak
het gewonnen.
Er waren op 1 januari 1957 in Neder
land, om precies te zijn, 524 zelfbedie
ningswinkels, waarvan 326 zelfstandige
bedrijven, 180 winkels behorend bij 3
grootwinkelbedrijven en 18 winkels van
een verbruikscoöperatie. Alleen ln 1956
werden er 182 zelfbedieningszaken ge
opend. Deze cijfers zijn gepubliceerd in
een rapport van het Economisch Insti
tuut voor de Middenstand, dat tot stand
is gekomen onder auspiciën van de
werkgroep Zelfbediening. Aangezien de
„Vereniging van Zelfbedieningsbedrij-
ven", waarin de helft van de zelfbe
dieningszaken elkaar vindt voor over
leg, dezer dagen vijf jaar bestond, is
bij de viering van dit eerste lustrum
het rapport, handelend over de econo
mische kanten van het zélfbedienings-
systeem, gepubliceerd.
De omzetten in een zelfbedienings-
bedrijf zijn zeer groot en lopen
soms op tot 1 2 miljoen gulden
per jaar. Zien kopen doet kopen, dat is
zo oud als de wereld. De winkelier van
nu zegt het een beetje anders: wat ge
zien wordt, wordt gekocht. En de kopen
de vrouw blijkt een groot assortiment
te waarderen. Ja, ja, ze koopt er te
veel, dat is het eeuwige tegenargument
van degenen, die de huishoudbeurs ge
vuld moeten houden. Maar in de waren
huizen koopt ze ook te veel. Die zelf
discipline moet ze zich nu eenmaal
eigen leren maken in deze tijd van op
geschroefde produktie en behoefte-kwe
kerij.
Gebleken is, dat de huisvrouw ook
graag speelgoed, huishoudelijke artike
len en dagelijkse benodigdheden uit de
drogisterij in de zelfbediening bij de
hand zou hebben. Een zelfbedienings-
zaak, die met nylonkousen Is begon
nen, ziet de stapels dagelijks slinken
fclWIfiiW,
Ook de winkelende vrouw heeft tegenwoordig haast.
als sneeuw voor de zon. Maar een krui
denier mag geen kousen verkopen, dat
verbiedt de wet (wèl géven op zegel
tjes) 1 Waarom past de wet zich toch
soms met zo'n slakkegang aan, dat
ze in haar verouderde vorm een pas
kwil wordt? Maar ja, de kool en de geit
moeten gespaard. Iedere detaillist wil
vanzelfsprekend zijn eigen koopwaar
veilig stellen en de huisvrouw spartelt
er wel zo'n beetje tussen in. De „bran
che-vervaging" is zich echter al aan
Advertentie
Gedistingeerd van vorm en lijn, op en top een
„quality first" automobiel, tot hoge prestaties
in staat uitermate geschikt voor directie-wagen
en als zodanig de meest voordelige.
dak kruidenierswaren, vlees, groentf;
rookartikelen en tijdschriften verkocjj
mogen worden. Dus de eerste dagelij'1'
se levensbehoeften. Er is sprake va?'
dat er na januari ook verpakt brood
de zelfbedieningswinkels komt. En
melk in karton zal er zeker ook een®
een plaats krijgen. Thans mag
elK*
kruidenier in zijn zelfbedienings- of b®
dieningszaak flesjes koffiemelk verkO'
pen. Maar géén gewone melk. Daar
voor heeft hy geen examen gedaan, Z*r
warenkennis Is niet toereikertö! Mefl1
ziet het, de branche-vervaging of paral-
lelisatie, zoals het nu genoemd wordt,
is volstrekt redelijk in deze tijd 1'a I
Het MORRIS meesterwerk
de sierlijk-slanke, luxueuze
MORRIS 6 cyl.
(ook in twee kleuren leverbaar)
Fabricage-afd. van J, J. Molenaar's Automobielbedrijf N.V. Amersfoort.
Hedenmorgen heeft Z.H. de Paus de
deelnemers aan een internationaal mo-
decongres te Castelgandolfo in audiën
tie ontvangen. Het congres is georga
niseerd door de Latijnse Unie voor
Haute Couture en bestudeert de ont
wikkeling van de Europese mode.
Z.H. de Paus belichtte in een toe
spraak de zedelijke en morele aspecten
van de mode. Hij herinnerde aan het
woord van St. Paulus, dat de christen
alles, wat hij doet, ter ere Gods moet
doen. Met betrekking tot enige algeme
ne en zedelijke beschouwingswijzen om
trent de mode, wees Z.H. de Paus
erop, dat het doel van de kleding be
antwoorden moet aan de diepingewor-
telde eisen van de menselijke natuur,
aan de eis van zorg voor gezondheid,
van het natuurlijke schaamtegevoel en
van de uitwendige charme.
Deze drie eisen van de menselijke
natuur hangen nauw samen, hoewel
hun oorsprong totaal verschillend is. De
eerste eis, omtrent de gezondheid spruit
vooral voor uit de physieke gesteld
heid, het schaamtegevoel is van gees
telijke orde en de uiterlijke charme van
psychologisch en kunstzinnig karakter.
Wat het schaamtegevoel betreft be
streed de H. Vader de mening die
overigens geen enkele redelijke
grondslag heeft dat het schaamte
gevoel maar heel iets betrekkelijks is
als gevolg van een bepaalde opvoe
ding; ook keerde Hij zich tegen de
opvatting, die het schaamtegevoel be
schouwt als een verstandelijke ver
vorming van de onschuldige werke
lijkheid, een onecht beschavingspro-
dukt, een prikkel tot oneerbaarheid
en een bron van schijnheiligheid. God
zij dank zijn er veel mensen, christe
lijk en bekwaam in de techniek van
de mode, die deze als een kunst be
schouwen, namelijk de kunst van het
zich weten te kleden. Doel daarvan
is wel gedeeltelijk, op gematigde wij
ze de schoonheid van het menselijk
lichaam te doen uitkomen als mees
terwerk van de Goddelijke Schepping
en wel zo, dat het de geest niet hin
dert, integendeel, dient tot verheffing
van een evenwichtige en zedige geest,
die in Gods ogen zo kostbaar is.
In het tweede gedeelte van Zijn re
devoering heeft de H. Vader de morele
aspecten besproken, die met de mode
samenhangen. Nadat Hij er eerst aan
herinnerd had, dat de Kerk niet gekant
is tegen en ook niet veroordeelt de mo
de, die erop gericht is een juiste ver
fraaiing van het lichaam te schenken,
stelt de H. Vader vast, dat de onzede
lijkheid van zekere modes grotendeels
afhangt van bepaalde excessen, die
voortspruiten uit ijdelheid.
Teneinde enige practische richtlij
nen te geven, wees de H. Vader hier
na drie grondbeginselen aan. De eer
ste bestaat hierin, dat men geen al te
grote waarde hecht aan de invloed
van de mode, noch in goede noch in
kwade zin. Het tweede beginsel is,
dat de mode voornaam dient te zijn
en niet mag worden overgelaten aan
de grillen. Het derde beginsel, dat nog
concreter is, bestaat hierin, dat men
eerbied, dat is te zeggen matiging
moet betonen op alle gebieden van
de mode.
Aan het slot van Zijn toespraak wen
ste de H. Vader, dat de Latijnse Unie
voor Haute Couture een goede smaak
bij het publiek zal aankweken.
(KNP)
Gerekend van 16 september 1957 is
benoemd tot buitengewoon hoogleraar
in de faculteit der wis- en natuurkunde
aan de rijksuniversiteit te Leiden, om
onderwijs te geven in de plantenanato
mie, dr. W. K. H. Karstens, thans lec
tor aan deze universiteit.,
ficiency, waarin de huisvrouw, ^ie
volhandig heeft, met haar tijd
economisch moet zijn als ieder an
die eigen verantwoordelijkheid voor zy"
werktijd draagt, en die haar daagse i»
kopen zo practisch mogelijk moet kun'j
nen doen.
En de huisvrouwen, die wèl tijd heb
ben, die wel behoefte hebben aan ee
praatje of aan persoonlijk advies, d'
ouderen, die wéinig omhanden hebbe'
en hun tijd graag met winkelen -oeK'
brengen, voor die allen zijn er nog d®
talloze gewone winkels, die er ook al'
tijd zullen blijven. Het ene systee^'
sluit het andere niet uit.
et hangt ook af van het stadsde®J
of de huisvrouwen sterke voqf
keur hebben voor de zelfbedi®'
ningszaak. Zoals ook de stad hier b®J
platteland vooruit is. Maar nu het syS'j
teem van de zelfbediening in volle om'
wikkeling is, heeft ook de huisvrou)*
haar wensen. Die zijn, zoals gezegd'
méér artikelen onder ondere kle>®
speelgoed hoe dikwijls moet ze de kin
deren niet meenemen en zoethouden
huishoudelijke artikelen en aardewerk'
En omdat ze toch nog weieens lan»
moet wachten bij de afrekentoonbank'
zou ze graag méér afrekencassa's zie"'
De verpakking, die zo'n rol speelt btfj
alles wat je zelf kant en klaar van d'
plank neemt want het presenteert zicb
al of niet aanlokkelijk in zijn kleur, zij'
karton, zijn letters is ook niet altÜ I
ideaal. De voorliching die op somrni'
ge pakjes gedrukt staat kon veel b®'
ter zijn. De wens van de huisvrouw
te dien opzichte dan ook: beknopte dui'
delijk gedrukte gegevens over de g®"
bruikswijze zonder allerlei onnutte r®'i
clame-franje.
Huisvrouw en verpakkingsfabrikab'
zullen voortaan blijvend overleg plege?
nu sinds kort de economisch geschoo'
de mejuffrouw dra. Limperg van
Huishoudraad gevraagd is om zittin»
te nemen in het Verpakkingscentrufl1',
A. B^!
AMSTERDAM, 8 nov. Bevordef'
tot doctor in de geneeskunde op proev
schrift getiteld: „Een experimente®
onderzoek over endotheelgroei bij nyl°'
vaatprothesen" de heer N. G. Meijn®
geb. te Alkmaar. Doet. pol. en soc. w®J
D. M. Ringnalda (Amsterdam), can®
idem: L. Bakker (Amsterdam), can®
theologie: A. J. Wtenweerde (Amstei
dam).
GRONINGEN, 8 i.jv. Artsexam®'
le gedeelte: D. K. Beintema, Har®J
(Gr.); S. Boonstra, Eindhoven en K.
Hoving, Groningen. Bevorderd tot art?
mej. J. H. Brouwer, Oranjewoud; A.
Dekhuijzen, Zaandam; R. C. Schokk®?
Groningen en J. W. Zwart, Leeuwarden
LEIDEN, 8 nov. Cum laude
promoveerd tot doctor in de wis- e«
natuurkunde op proefschrift „The er®
nabula", L. Woltjer, Leiden. Gepronk
veerd tot doctor in de wis- en natu"
kunde op proefschrift getiteld „Diel®
trische metingen aan polyoxyethyle®L
glycol in tolueen", A. B. Ruig®0
Leiden.
NIJMEGEN, 8 nov. Kandidaa'f
examen deel 1 geneeskunde: W. B.
v. d. Elzen, Deurne; E. G.
Rotterdam en F. J. B. Pijnenbo
Nijmegen.
TILBURG, 8 nov. Kand. econ10&U
J. Vernooy, Werkhoven; J. Dell®,ej
IJzendijke; H. van Overbeek,
J. Debbers, Waspik.
