Sovj
jet-regime heeft beloften
van 1917 niet ingelost
Vooruitgang komt
partij
in de eerste plaats
ten goede
II
Ji
gast op K.V.P
Oktoberrevolutie in de film
Via hartstochtelijke betogen
naar positieve aspecten
M'
Gupa: KNEEDBAAR HOUT van Ceta Bever
Mijn zoon wil
niet sterven
JO
tegenwoordig
BALANS VAN VEERTIG JAAR
Mgr. Joseph
Hongaars prelaat in ballingschap
£EN
HELE
PUZZLE
hoofdprijs
^^V\\
Tvoen Is typerend voor deze moderne tijd!
Mfegnintfton. KomimL
door HARRIET H. HOUSER
Zaak Commerciële
Bank
Betrokkenen buiten
vervolging
Gezondheidswet
1 december
in werking
Wetsontwerp
TROLLEYBUS IS
MOTORRIJTUIG
RADIOQUIZ
'tIS MAAR
WEET
De viering van de veertigste verjaardag van de Rus
sische revolutie heeft aan het propaganda-appa-
raat van de Sovjet-Unie een uitstekende aanleiding ver
schaft om eens alle registers uit te trekken. Sinds vele
maanden vlechten de radio, de kranten en de in alle
talen ter wereld vertaalde brochures kronen voor het
zegevierende socialisme in de Sovjet-Unie. In september
j.l. heeft het centrale comité van de communistische
partij van de Sovjet-Unie in de vorm van „stellingen"
een soort balans gepubliceerd van de veertig jaren, dat
het nieuwe regime thans heeft bestaan. „De Grote Ok
toberrevolutie", aldus dit langademige document, „was
het onvermijdelijke resultaat van de ontwikkeling van
het kapitalisme, van de scherpe accentuering van al
zijn tegenstellingen. De datum van 7 november mar
keerde het begin van een nieuw tijdperk in de geschie
denis van de mensheid, het tijdperk van de ineenstor
ting van het imperialisme en van de vestiging van een
(Van een bijzondere correspondent)
nieuwe maatschappij, de socialistische maatschappij
Wat hebben die eerste veertig jaren van het „nieuwe
tijdperk" voor de volkeren in de Sovjet-Unie ge
bracht? „Democratie voor het grootste deel van het
volk, de essentiële vrijheid, die in tegenstelling staat
tot de uitbuiting en die de grondslag vormt van alle
democratische rechten en vrijheden", zo antwoorden
de „stellingen", die er de nadruk op leggen, dat de
Sovjet-Unie, voor de revolutie een agrarisch land, een
industriële mogendheid is geworden dank zij „de eerste
ervaring, die de wereld heeft opgedaan, met een vo -
gens socialistische plannen verlopende gedaantever
andering van de economie". Het Russische aandee in
de industriële wereldproduktie, aldus de „stellingen
is gestegen van 2 tot 3 procent in 1917 tot 20 procent
thans, terwijl de Sovjet-Unie voor wat betreft de ow-
vang van de produktie de eerste plaats inneemt in
Europa en de tweede na Amerika.
Advertentie
CL
O
O
CM
lm
O
0)
lm
e
o
Ui
c
O
ff
Maak van Uw
schrijfwerk.typa-werk
Voordelen: Regelmatig
en leesbaar schrift.
Geeft cachet
aan Uw correspondentie
en administratie.
Afschriften van alles
wat U typt.
Ook betalingsspreiding.
Vraag gratis Inlichtingen
en demonstratie.
FAKKELDRAGERS OER EFFICIENCY
Verkoopkantoren t» Amsterdam, Arnhem. Eindhoven, Entch*<Mk Gronings*
Den Haag. Leeuwarden. MoosWchl, Roermond, tontuSan e» Utrecht,
Volgens de „balans" van het centra
le comité heeft de oktoberrevolutie ook
een nieuw tijdperk geopend in de be
trekkingen tussen de staten en de vol
keren. ">e Sovjet-Unie is in deze veertig
jaren tot een „beslissende factor" in de
internationale politiek geworden, als
gevolg van de door haar gevoerde bui
tenlandse politiek, die is gericht op
„handhaving van de vrede, op de ont
wikkeling van verhoudingen van ge
lijkheid, gegrondvest op het wederzijds
respect tussen de staten, en op de ves
tiging van vriendschap en samenwer
king tussen alle volkeren." Zij heeft dus
„een beslissende invloed uitgeoefend
°P de loop van de wereldgeschiedenis
®h op het historische lot van de mens
heid."
Als dit aatste punt nauwelijks aan
vechtbaar schijnt, de andere verzeke
ringen van Russische zijde, met betrek
king tot de Sovjet-Unie, zijn niet alle
maal bestand tegen een ernstige analy
se.
Het is met name moeilijk te gelo
ven zelfs als men rekening houdt
met de vooruitgang die er ten op
zichte van het tsaristische Rusland
is gemaakt, dat de meerderheid van
het volk thans zeker kan zijn van de
mocratische voorrechten, aangezien
de communistische partij, die alle
macht in het land bezit, slechts onge
veer acht miljoen leden telt op een be
volking, die tweehonderd miljoen zielen
overschrijdt. Het volk heeft geen en
kele Invloed op de verkiezing van
nieuwe leden; want de communisti
sche partij recruteert, zoals trouwens
de Sovjet-Unie geen enkele andere
partij is toegelaten.
Kan men spreken van een vrije uiting
van de volkswil, die de opperste mani
festatie van de democratie is, wanneer
de verkiezingen eenvoudig een forma
liteit zijn, wanneer de enige lijst waarop
kandidaten mogen voorkomen die van
de :ommunistische partij is? De ver
kiezingen voor de wetgevende organen
en alle andere verkiezingen worden
weinig anders dan plebiscieten en men
weet nu zo langzamerhand wel, welke
waarde aan een dergelijke uiting van
de volkswil moet worden toegekend.
Zijn tenslotte de democratische
rechten en vrijheden van de mens ge
waarborgd ir de eerste socialistische
staat? De bekentenissen, die Khroesjt-
sjev in zijn geheim rapport heeft afge
legd, vormen een wrede logenstraffing
van de prachtige bepalingen in de Sov
jet-grondwet. en de concentratiekam
pen getuigen, door het aantal van hun
gedwongen bewonerr. van de broosheid
van de wettelijke slagbomen, die het
individu beschermen tegen de staats-
almacht, die dan in handen is gelegd
van een partij met een monopolieposi
tie. Naarmate het belang van die par
tij gaat boven alle andere, zal de on
veiligheid van het individu aanzienlijk
blijven.
In alle tijden heeft het woord „de
mocratie" voor de burger betekend het
deel hebben aan de behandeüng van de
publieke zaak, direct of indirect. Wan
neer de uitoefening van dit recht is
onderworpen aan belemmeringen, die
alle andere partijen, haar eigen le-1 het genot ervan verhinderen, kan men
den. Alleen met dit verschil, dat in niet meer van het bestaan van een de-
Een van de buitenlandse gasten, die
Vandaag en morgen te Utrecht het par
tijcongres van de K.V.P. bijwonen is
Hgr. Joseph Közi Horvath uit Munchen,
®en uitgeweken Hongaarse prelaat, die
tdssen de afgevaardigden uit Belgie,
Frankrijk, West-Duitsland en Italië de
christen-democratische partijen van de
landen achter het IJzeren Gordijn ver
tegenwoordigt.
Dit is uiteraard een symbolische ver
tegenwoordiging, want de Christen-De
mocratische Unie van Centraal Europa,
Waarvan hij president is, bestaat in fei
te slechts uit leden-in-ballingschap, zo
als ook mgr. Horvath zelf een balling
is, reeds tien jaar lang.
Wij ontmoetten hem vrijdagavond in
?T® Lounge van hotel Des Pays Bas te
utrecht, waar de vroegere president
„P studentencollege te Budapest
oD^eis t4ttVe*;blij£t< waarna hÜ weer
hfi een eroot dlJ z"n verbanning heeft
hn hlJif van de vrije wereld
ton) New York,
slechts enkele steden te noemen G<T
sproken zoals hij ook heden^vond te
Utrecht spreken zal, langzaam en be
heerst, maar soms uitschietend in
laaiende verontwaardiging. Dan eooit
hij Franse, en Engelse woorden tussen
zijn overigens uitstekend Duits en schij
nen zijn priemende ogen vonken te
schieten. „Het vrije Westen zou minder
over satellieten als de Spoetnik moeten
spreken maar meer over de satellieten
achter het IJzeren Gordijn, die zijn be
langrijker".
Wat hij in Nederland komt doen?
Op de eerste plaats ons gastvrije volk
„fl dank brengen voor de hulp aan de Hon-
it gaarse vluchtelingen. Hij bewondert Ne
derland, dat wegens ruimtegebrek dui
zenden laat emigreren maar deson
danks voor meer dan drieduizend Hon
garen een plaatsje inruimt. Die dank
zal hij vanavond uiten.
Dan zal mgr. Horvath de Hongaarse
revolutie van verleden jaar herdenken
en weer zullen zijn ogen vlammen, wan
neer hij spreekt over het handjevol com
munisten in zijn land nog geen drie
procent van de bevolking dat zich
slechts met behulp van de Russische
divisies kan staande houden Mhn
land is niet communistisch zegt luj.
„Nauwelijks was verleden jaar de op
stand uitgebroken of in alle dorpen en
steden bestonden er weer afdelingen van
christen-democraten. En zij konden
over leiders beschikken, die met ge-
compromiteerd waren".
Wanneer hij over verleden jaar
spreekt, vertelt mgr. Horvath ook over
de hoop, die leefde in zijn ballingenhart,
en over de moedeloosheid, die er op
volgde. Hij is teleurgesteld in het vrije
Westen, maar blijft er op hopen. Van
avond voor het forum van de K.V.P.
„wat een prachtige partij hebt u in Ne
derland" en van christen-democra
tische vertegenwoordigers van het vrije
Europa, zal hij er op wijzen, dat west-
Europa niet leven kan zonder centraal
Europa en dat de vrijheid van de lan
den achter het IJzeren Gordijn dus ook
een west-Europees belang is.
En daarna? Dan pakt hij weer zijn
«offer. „Ik heb in geen tien jaar een
eigen kamer gehad", zegt hij met een
Weemoedig lachje. Dan gaat hij weer
verder, op reis door de vrije wereld.
Na Utrecht zullen andere mensen luis
teren naar deze, ondanks alles, gemoe
delijke prelaat (55), die ln het bewer
ken van de wereldopinie een tweede
levensroeping heeft gevonden.
Mgr. Joseph Közi Horvath
mocratie spreken. Of men zou de in
terpretatie moeten aanvaarden, «at er
zelfs democratische dictatoren bestaan.
Op het internationale vlak hebben de
voorbeelden van Joegoslavië, Polen en
Hongarije, om nu alleen maar van
communistische landen tespreken, -
wezen, dat de „ontwikkeling
houdingen van gelijkheid, segro
op het wederzijds respect tussen de
staten" deze staten heeft geleid t°t een
openlijk verzet tegen de Sovjet Unie.
De Russische buitenlandse P0*1*'®" y
te veel op die van andere gr
gendheden uit verleden en heden, dan
dat zij beschouwd zou kunnen
als de politiek van het „nieuwe tyd-
nprk" Als dp Soviet-Ume in cie loop
van déze veertig jaren de e
keren heeft geholpen en ^Sfftaa:n ij
hun bevrijding, dan is dat
politieke dan met ideologische oogmer
ken geschied. Het ging er om, en net
gaat er nog steeds om, de posities van
de kapitalistische wereld te verzwak
ken.
De economische vooruitgang van de
Sovjet-Unie is onweerlegbaar. De lan-
ge regering van Stalin cn de immense
middelen, die zijn aangewend, hebben
de toepassing mogelijk gemaakt van
een economisch beleid, waarvan het
resultaat enerzfjds is geweest de aan
zienlijke ontwikkeling van de industrie
en anderzijds de collectivisering van de
landbouw. In beide gevallen verhindert
een overvloedig bureaucratsch appa
raat, dat er het profijt van wordt ge
trokken dat men zou mogen verwach
ten, als men de gebruikte middelen in
aanmerking neemt.
Het verdient verder opmerking
dat de Sovjet-industrie hoofdzakelijk
„produktiemiddelen" voortbrengt en
dat de gewone consumptiegoederen
pas op het tweede plan komen. Van
Sovjet-zijde wordt betoogd, dat dit
heeft bijgedragen tot verhoging van
de levensstandaard en dat deze le
vensstandaard nu gelijk zal worden
aan die in de kapitalistische landen
van het westen. Maar hier zowel als
elders gaan de behoeften van de
macht vóór datgene, wat voor het wel
zijn noodzakelijk is.
De inwendige twisten, waarvan men
thans in de Sovjet-Unie getuige is en
die het nieuwe regime in wezen gedu
rende heel zijn bestaan hebben bege
leid, hebben zeker de politieke en mili
taire leiders niet gespaard. De crisis,
die de Russische communistische par
tij op het ogenblik doormaakt, verwij
deren belangrijke persoonlijkheden van
het politieke toneel. Maar er bestaat
reeds een „nieuwe klasse", die bereid
is het regime te verdedigen, zoal niet
om de principes te redden, waarop het
zich inspireert, dan toch om haar eigen
posities te handhaven.
De boodschap, die de oktoberrevolu
tie bracht: de mens bevrijden en hem
een beter leven verschaffen, blijft des
ondanks een droom, waarvan de totale
verwezenlijking nog verre is als zij
tenminste ooit kan worden volvoerd.
De vraag Iaat zich stellen, langs welke
weg dat ideaal niettemin zo d'icht mo
gelijk kan worden benaderd. De erva
ring heeft geleerd, dat de revolutie het
mogelijk maakt de schepen achter zich
te verbranden, en dat de evolutie een
gang van zaken waarborgt, die langza
mer is, maar waarvan de resultaten
ook duurzamer zijn, omdat zij uit vrije
wil door de meerderheid des volks zijn
aanvaard.
Een der pathetische beelden uit „De Aarde" van Dowsjenko.
eer nog dan in de literatuur
vindt men de oktoberrevolutie
van 1917 in de Russische film
weerspiegeld, in die zin althans, dat
de Russische film voor miljoenen men
sen in de Sovjet-Unie en voor miljoe
nen daarbuiten spectaculaire versla
gen, reconstuctus en interpretaties
heeft afgeleverd. De literatuur over
de revolutie zal vermoedelijk tot slechts
weinig mensen buiten Rusland zijn
doorgedrongen. Het zijn voornamelijk
de experts der Russische letterkunde,
als onze medewerker J. van der Eng,
die er kennis van hebben genomen.
De films echter zijn gezien door een
onafzienbare menigte, die ze slechts
voor een deel heeft waargenomen om
op de hoogte te kunnen raken van wat
er in de Sovjet-Unie aan revolutionaire
filmerij gemaakt was. De rest, het
overgrote deel, bestond uit wat wij de
bioscoopgangers plegen te noemen.
Het waren bewogen dagen, toen de
,.erste Russische film in ons land en
andere landen werd vertoond. Domi
nerend was wel de ontdekking, dat
de Russische filmers met grote vurig
heid en felle hartstocht te keer gin
gen in filmvormen, die voor een deel
klassiek zullen blijven en die ont
staan zijn uit een grote bewogenheid,
goeddeels door een negatieve haat
gevoed.
Pantserkruiser Potemkin was een der
eerste films, al kwam hij na Pudow-
kins De Moeder, naar Gorki's roman.
Twee tegenstellingen overigens: Eisen-
stein de ruwe wildeman, Pudowkin de
bedachtzame verteller. Dichter und
Bauer, zei Ter Braak destijds. In
Storm over Azië en De laatste dagen
van St.-Petersburg veroorlooft ook
Pudowkin zich de welbekende dood
doeners, die we bij Eisenstein zo veel-
Advertentte
VOOR DUIZEND
EN ÉÉN
DOELEINDEN
Uit de film „De Moeder", door Pu
dowkin gemaakt naar de roman van
Maxim Gorki.
vrldig aantreffen. Zijn gevecht tus
sen de fabrieksarbeider en de fabrieks
directeur, vertoond als symbool van de
strijd tussen kapitaal en proletariër, is
al even kinderlijk als de heldenmoed
der matrozen van Potemkin. Maar we
moeten wel bedenken, dat beide felle
filmers in de eerste plaats voor het on
ontwikkelde volk van Rusland hebben
gefilmd en dat de propaganda er dik
bovenop moesten liggen. Want na enige
jaren, in 1928, komen beiden voor de
dag met een paar positieve aspecten
van d revolutie. Eisenstein, om het bij
hem maar te laten, maakt zijn Gene
rale Lijn, waarin hij naï'evelijk de won
deren van de melkstremmer demon
streert, die in alle beschaafde landen
Vertaald door
I. Gavers
van Geuns.
uiiiiiiiiiiiiniKiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHi
14
andkerT°woordeSUv«zinnn bU bepaalde passages snel
teirS we.n als ik dacht dat de oor
spronkelijke tekst Hentz zou kunnen kwetsen
Als meneer Ludwig bijvoorbeeld schreef de lange
koude winter en de zware sneeuwval hadden efn
verlammend effect op het leger", verving ik vlug
„verlammend" door een ander woord
Toe j j H=tr^r!lJn u-1 ziekenhuis kwam,
vertelde Fred my- dat Hente bijzonder terneergesla
gen was. Hij vertelde me, dat hij het boek geduren
de de nacht uitgelezen had Fred lachte me uit
toen ik veronderstelde, dat de dood van Napoleon
misschien de oorzaak van Hentz neerslachtigheid
zou kunnen zijn. Napoleon was misschien wel een
bruut voor zijn medemensen maar God zegene
hem hij sleepte ons door vele moeilijkheden
h<Toen het ernaar uitzag, dat Hentz niet meer in
direct levensgevaar verkeerde, wilden wyi graag ken-
n maken met de heer Leo Williams, de man die
Hentz uit het meer gered had Xt we hem o£U'k'
Wij stuurden hem een boodschap dat we hem graag
in het ziekenhuis zouden willen w°°nt
in een stadje dat bijna honderd vijfenzeventig kilo
meter van Macon verwijderd ligt.
Toen hij binnenstapte, vond ik, dat ny op sin
terklaas zonder baard leek. Hij was kort, erg dik,
en had een innemend gezicht. Hij was ontzet Hentz
daar op het vreemde bed te zien liggen met zyn
hoofd in verband maar het duurde niet lang of we
kwamen allen in de ban van zijn hartelijkheid en
opgewekte humeur. Terwijl hij sprak, kreeg ik bet
idee, dat alles een bepaald patroon volgt. En als
er een patroon was, waarom zou het dan geen goed
zijn? Als er een slecht patroon was, zou alles zin
loos zijn.
Meneer Williams zag er niet erg arisch mri
ik kon me hem eerlijk gezegd met goed m een
zwembroek voorstellen. Het leek of alles voorbe
stemd was geweest. Hij vertelde, dat hti al m geen
twintig jaar meer gezwommen had! Hy Is chauffeur
van een schoolbus in de streek waar hh woont en
op die dag had hij net een bus vol kinderen naar
Houston Lake gebracht voor een uitstapje. De Jonge
lui, die het zwembad in het meer exploiteerden had
den een geweldige zwembroek in voorraad, die nog
niet gebruikt was omdat er nog nooit iemand van
die omvang bij het meer rondgewaard had. Alleen
maar voor de aardigheid drongen ze,e' by
Williams op aan, dat hij de zwembroek zou aantrek
ken en te water gaan. 2e hadden er vermoedelijk
weddenschappen op afgesloten en er veel plezier over
gemaakt. Tenslotte had hij zich laten .?v^b®Hn'
Hij keek toe terwijl Hentz zijn fatale duik maakte.
Toen er teveel tijd verstreek voor Hentz weer boven
water kwam, begreep meneer Williams dat er iets
gebeurd moest zijn. Hij dook verschillende malen
naar Hentz ik weet niet hoe vaak, omdat ik hem
nooit naar de details van het ongeluk gevraagd heb.
Het doet mij teveel pijn om eraan te denken. Me
neer Williams haalde Hentz in ieder geval uit het
water. De jongen was buiten bewustzijn omdat hp
bijna verdronken was.
Wij konden deze sympathieke man niet vertellen
wat wij voor hem voelden. Terwijl hij zat te ver
tellen, vroeg ik mij af of Hentz werkelijk blij was,
dat meneer Williams die enorme zwembroek had
aangetrokken.
Ongeveer zes weken na het ongeval vroeg dr. Hill
de neurochirurg uit Atlanta te komen om een la-
minectomie 1) te verrichten.
De poging om de gekneusde wervels uit elkaar
te trekken, had geen succes gehad, ondanks dat dr. Hill
zoveel gewichten had gebruikt als maar mogelijk
was geweest. Wij wisten dat het hier om een ern
stige maar noodzakelijke operatie ging. Dr. Hill ver
zekerde mij echter dat het niet ernstiger was dan
een blindedarmoperatie. Ofschoon hij waarschijnlijk
niet verwachtte dat ik dit zou geloven, voelde hij
omdat hij een wijs man was dat ik niet de hele
waarheid wilde weten.
Hentz had nog steeds een verschrikkelijk gezwol
len nek en hij zag er zeer onnatuurlijk uit. De dok
toren zeiden, dat door de wervels weer op hun
plaats te zetten, de zwelling zou verminderen. Er
waren maar weinig mensen die geloofden dat Hentz
deze operatie zou overleven en mijn hoop was al
op een dieptepunt. Het onechte glimlachje van de
zuster, het klopje op de arm, de opeengeklemde
lippen en de gezichten van de doktoren, waarop
niets te lezen viel, rechtvaardigden mijn twijfel. De
gehele dag voelde ik me onrustig.
Twee uur voor de operatie kwamen de Van Di-
vieres alle drie. Hoe fijngevoelig van ze om te
weten dat we hen nodig hadden! Haar overtuiging
dat alles weer in orde zou komen, vond weerklank in
mij.
Er was een grote opwinding voordat Hentz naar
de operatiekamer gebracht werd. Dr. Hill stond toe,
dat Charles Bledsoe zich ontsmette en een operatie-
jas aandeed. Onze directe buurman en zeer goede
vriend, Mayo Davis, die wij Pete noemen, mocht
na een soortgelijke voorbereiding ook mee naar de
operatiekamer. Ik herinner me gelachen te hebben
om hun dwaze uiterlijk en gedacht te hebben hoe
onflatteus die witte jas was voor Petes buikje. Ik
veronderstel dat de doktoren dachten hun hulp te
kunnen gebruiken om Hentz op het Foster-bed te-
keren. Ze waren misschien bang, dat wanneer hij
uren lang op zijn gezicht zou moeten liggen, de
huid van zijn wangen zou beschadigen net als zijn
voorhoofd.
De neurochirurg kwam de kamer van Hentz bin
nen en keek naar hem zonder iets tegen een van ons
te zeggen. Ik miste in hem de vriendelijkheid, die
hij in het kantoor van het technisch laboratorium
had betoond, toen hij ons vertelde, dat Hentz niet
meer beter kon worden. De woorden, die hij die
avond had gesproken, waren de laatste welke hij ons
toevoegde.
1) Laminectomie: operatieve verwijdering van één
of meer doornvormige uitsteeksels van de wervels,
ten einde het ruggemerg bloot te leggen.
Wordt vervolgd)
een allergewoonst verschijnsel was
in iedere denkbare boerderij. Voor de
Russische boeren was het dat niet na
tuurlijk. Deze somhinderlijke kin
derlijkheden hebben de westerlingen
wel eens geïrriteerd. Voor hen waren
die taferelen echter niet gemaakt.
Viktor Turin intussen was met zijn
Turksib, in 1928-1929 gemaakt, reeds
bezig met de spoorwegaanleg van Tur
kestan naar Siberië. Ook bij hem de
nodige argeloosheid, maar tevens een
fel geloof in de vooruitgang die in de
aanleg van de enorme spoorweg ge
symboliseerd is. Tussen Potemkin en
Turksib liggen drie jaren, maar terwijl
Eisenstein zijn Generale Lijn ontwerpt
gaan de eerste voorstellingen van zijn
film Oktober, ook wel genaamd Tien
dagen die de wereld deden wankelen,
naar het boek van de Amerikaanse
journalist John Reed. Laatstgenoemde
film is een fel stuk filmexpressie,
dat beantwoordt aan de theorieën van
Eisenstein, Pudowkin en Wertof, waar
uit alweer te concluderen valt, dat de
Russische filmers onder hun gejaagde
werkzaamheden door ook oog hadden
voor de formulering van de ontwikke
ling der filmkunst.
Een van de merkwaardigste figu
ren onder hen is Dziga Wertof, theo
reticus, experimentator en venijnig
propagandist. Zijn film Enthousias-
mus, die de arbeid in het Donbek-
ken verheerlijkt, bevat een scène,
waarin het kruis van een Russische
kerktoren wordt geslingerd, waarna
de rode ster er op springt. Destijds
een beroemde scène, die niet alleen
als vormgeving gedurfd was, maar
vooral als een brutaal stukje recla
me. Dezelfde man heeft Drie Liede
ren over Lenin gemaakt, meer uit
muntend door bravour dan door kwali
teit, maar met zijn Wiegelied komt
hij op zijn best voor de dag. Niet al
leen is deze film, misschien de mooi
ste in Rusland gemaakt, een voor
treffelijk staal van zelfstandige film
expressie, maar zij neemt ook een
positieve houding aan door aan één
stuk de lof te zingen van het Sovjet
paradijs waarin alleen gelukkige
moeders wonen, die verrukt zijn, dat
haar kindertjes in Lenins contreien
megen geboren worden.
Het meest van al heeft Dowsjenko
zijn geloof beleden in de laatste grote
stom, e film De Aarde, waarin hij de
strijd om het land tussen de oude en de
jonge generatie boeren in de Oekraïne
in beeld brengt. Ook hier weliswaar
een flink brok naïeviteit bij het feeste
lijk inhalen van een tractor, maar
overigens een brede visie op het in
cultuur brengen van de Oekraïnische
aarde. De film is in prachtige pathe
tische beelden verteld. Na deze groten
komt Romm met zijn film De Weg naar
het leven een beeld ophangen van de
moeilijkheden die ontstaan bij de po
gingen om de jeugd op gang te bren
gen in de nieuwe orde. Het geschiedt
in een kamp, waar een leider de kna
pen opleidt voor verschillende beroe
pen.
Na jaren van epigonisme komt de
film Dertien Lanciers getuigen van de
solidariteit der rode gardisten, maar
dan zijn we al bijna in 1934 aangeland,
het jaar waarin de gebroeders Wasi-
lieff met hun film Tsjapajef de burger
lijke p< ioden in de Sovjetfilm zullen
inleiden.
Al deze films hebben hun weg gevon
den naar oost en west, waar ze jaren
lang vertoond zijn, aanvankelijk onder
rumoer van de tegenstanders, tenslotte
als voorbeelden van Russische film
kunst. De beste exemplaren dienen
nog herhaaldelijk als studiemateriaal
op bijeenkomsten van filmkringen en
bij voorstellingen in onderwijsinstituten.
Dbg.
Bij beschikking van het gerechtshof in
Den Haag zijn dezer dagen ir. L. J. M. F,
en mr. L. H. J. F. van H., respectievelijk
president-commissaris en directeur van
de ln liquidatie verkerende Commer
ciële Bank te Den Haag, buiten vervol
ging gesteld. Reeds eerder waren beiden
buiten vervolging gesteld door de raad
kamer van de Haagse rechtbank.
Beiden, alsmede enkele anderen die bij
de zaak betrokken waren, werden ver
dacht van fraude. Zij werden korte tijd
in arrest gehouden. Acht personen kre
gen na geruime tijd kennisgevingen yan
verdere vervolging. Vijf van hen dien
den toen een bezwaarschrift in, waarop
door de rechtbank te Den Haag wyrd
beslist dat er onvoldoende aanwijzing
voor de schuld voor verdachten aanwezig
was en dat het onwaarschijnlijk was dat
de strafrechter tot een veroordeling zou
kunnen komen. De officier van justitie
ging in hoger beroep.
De beschikking van de rechtbank werd
door het gerechtshof vernietigd. De uit
spraak bleef echter gelijk. Het vermoe
den bestaat dat de advocaat-generaal
bij het Hof cassatie zal aanvragen.
Bij Kon. Besluit is bepaald, dat de ge
zondsheid wet (staatsblad 1956-51), hou
dende nieuwe wettelijke voorschriften
met betrekking tot de organisatie van
de zorg voor de volksgezondheid met
uitzondering van hoofdstuk 4 dier wet,
in werkng zal treden op 1 december 1957.
Tevens zijn de openbare lichamen en
diensten aangewezen, die personen kun
nen benoemen tot lid van de centrale
raad voor de volksgezondheid.
De regering heeft bij de Tweede Ka
mer een wetsontwerp ingediend, waar
door ook trolleybussen zullen vallen
onder het begrip „motorrijtuig". Het
wetsontwerp is nodig geworden door een
beslissing van de Hoge Raad, dat trol
leybussen volgens het geldend recht
geen motorrijtuigen zijn en dus b.v.
geen aanspraak kunnen maken op voor
rang.
Tevens wordt door het ontwerp de rij-
tijdenwet zodanig aangepast, dat ook
de bestuurders van trolleybussen daar
onder vallen.
Bij K.B. is met ingang van de datum,
waarop hij zijn functie zal aanvaarden,
benoemd tot directeur van en leraar
aan de R.H.B.S. te Warffum J. van
Dijk, wonende te Hoogezand-Sappe-
meer.
Q) Q trSl
(NADRUK VERBODEN)
