Nieuwe Haarlemsche Courant | 1957 | 22 november 1957 | pagina 5

Minister Zijlstra waarschuwt

WENNEKER

tegen te ver

gaand

optimisme

Onze economie moet basis
voor echt herstel nog vinden

A'

Sterren als mooie gave puntjes op de
fotografische plaat

D

WENNEKER

Memisa zond in 1956 voor
f 123.000.- naar de missie

r

ctifral-10

j

kV

Nieuwe telescoop voor de Vaticaanse
sterrenwacht

„Atomium" op Niéuw-Amsterdam

Steeds meer lekenhelpers gevraagd

Radio-telegrafist
wordt arts

Lector Nederlands in Barcelona

Felle brand in
houtfabriek

DEBAT ROND BEGROTING VAN ECONOMISCHE ZAKEN

Ziekenfondspremie

verhoogd
Eoor invaliditeits-
r entetrekkers

e Genever

DANK ZIJ DE VINDING VAN SCHMIDT

OUDE PROEVER

oude genever

V.V.V. in Overijssel

Precaire financiële
positie

Mr. F. Meijlink
overleden

Ook weduwen en
wezenpensioen t.z.t.
aan de loonindex
gekoppeld

N.V. Nedalo

Theo Stols

Schade enige tonnen

Minder hulp aan on
derontwikkelde
gebieden

VRIJDAG 22 NOVEMBER 1957

PAGINA v

Slechts een aarzeling

Het pendelen een
sociaal kwaad

Prijsstabilisatie

De middenstand

van

PHILIPS - ROXANE

extra

zacht en

MERK®ÖP00E

belegen

Studie op hoog niveau

Dc Moeste liot'Dc

Tweede Kamer ongerust

Notaris te Hillegersberg

Advertentie

(Van onze parlementaire redacteur)

■Hoe durft de minister van economi-
,che zaken, die zich dit toch zeer sterk
•hoet aantrekken, de zware verant
woordelijkheid aan van maatregelen
de werkgelegenheid ernstig in ge-
v&ar kunnen brengen", aldus mr. Blais-
Jt donderdag in de Tweede Kamer in
'et debat over de begroting van eco
nomische zaken. Hü zinspeelde duide-
'U'k op de komende belastingmaatrege-
'en> waarvan hij een verdere vermin-
Bering van de investeringen verwacht,
"ie ons allerminst van pas komt. Alle
feilen moeten nu juist worden bijgezet
°fn de export op te voeren. Daarvoor
JÜn steeds nieuwe investeringen onmis
baar. Onze concurrentiekracht moet
hiede met het oog op de Europese
Markt nog worden versterkt aldus de
katholieke woordvoerder.

Minister Zijlstra deelt wel enigszins
aün bezorgdheid. ,,Ik heb van meet af
aan willen waken tegen te diep ingrij
pende maatregelen", zei hij. Juist in
een periode van aarzelend herstel bljj-
ven investeringen en export al onze
ïorg opeisen. Ook moeten wij onze con
currentiepositie juist als er moeilijkhe
den dreigen kunnen handhaven. De mi
nister was echter van mening dat de
beperking der bestedingen toch niet
kan worden gemist. Bij alle investerin
gen zal men zich voortaan steeds moe-
en afvragen of zij voor de structuur
an onze economie nuttig zijn.

hJrtrl minister zag enerzijds mogelijk-
eej dat de betalingsbalans in 1958
WemSyrschot te zien zou geven van
Waarsnv, eni§e miljoenen, anderzijds
van A dwde hij voor overschatting
sche t Verbetering in onze economi-
bliift stand, die geheel afhankelijk
tuiir Aan de internationale conjunc-
wi' yPmerkelijk is echter, dat een
«Jenemmg van het tekort op de han
delsbalans van 900 miljoen gld. in het
halfjaar van 1957 (invoerstijglng
1100 miljoen, uitvoerstpging slechts 200
miljoen) is omgeslagen in een vermin
dering van het deficit met 250 miljoen
(invoerdaling 250 miljoen, uitvoersttj-
ging bijna 200 miljoen).

Toch waarschuwde de minister met
fcrote nadruk tegen te vergaand opti
misme. Het is alles nog slechts een
aarzeling. Onze economie moet de ba
sis nog vinden waarop zij haar even-
Wicht weer kan opbouwen om tot een
nieuw herstel te kunnen komen, zo zei
hij enige malen.

da*? d minister vond het merkwaardig,
de h Jbening over de juiste maat van
d. .De8aedingsbeperking, zo is veran-
t.Tiij j ei's,t was iedereen ervan over
tuigd dat het niet voldoende zou ziin
thans denken zeer velen al dat het veel
te diep gaat ingrijpen. Hij zag in het
geen de laatste jaren is gebeurd belang
rijke lessen voor de toekomst. De ern
stige verstoring van onze economie weet
hij aan verschillende omstandigheden,
waaronder de speculatieve voorraad-
vorming en de enorme kapitaaluitga
ven van de gemeenten een grote rol
hebben gespeeld. Gaat de betalingsba
lans ooit weer belangrijke overschotten
vertonen, dan zal men zich voortaan
moeten afvragen, of die niet eerder
moeten worden gebonden. Voorts zul-
in kWÜ de normen voor de loonpolitiek
rin 00g moeten houden. De redene-
gér?i?at er v00r 790 m>ljoen bestedin
gen beperkt moet worden, om een ver
tering op de betalingsbalans van 300
v, 'J°,en te verkrijgen, is er vierkant
d»? geweest. Had men toen geweten,
WU met een tekort van 600 miljoen
taï«Sn maken krijgen, dan had nie-
a bestedingsbeperking van 1,8
miljard durven voorstellen.

ïnaarthet vo°rjaar vermoedelijk
een nieuwe°!JS minister Zijlstra met
in ook zijn bötil t^satie^ota' Waar"

werkgelegenheid in waanzlen van de

worden besproken n gehele land zal
gunstiger zijn, meen^e zal in 1958 on"
maar hij acht het oni,A, de minister,
verband te leggen tussen 5en te nauw
maatregelen en werkgeiege16)-lpe(]asting"

De heer Assmann (K.V.P.) vrop-
minister of hij de dreigende werklorA
«eid in de ontwikkelingsgebieden en

met name in Brabant niet wil verge.
ïeh. Hij wees op de breuk in het be-
{®ld, dat de vorige minister v. d. Brink
*)ee£t opgezet. Deze begon met de fi-
rendering van vakonderwijs aan de
J.eugd en liet dan de industrie profite-
rt die met een premieregeling naar
nZe gebieden werd getrokken „De
daf1beregeling heb ik stopgezet, om-
werkgelegenheid in Brabant er
Prenv8 Sing uit zien. Men wilde van de
bruiu16s zelfs niet meer ten volle ge-
Wa« k maken", aldus de minister. Hu
eens i* met de katholieke spreker
de ran.f" de honderden pendelaars naar
heid stad Holland geen werkgelegen-
het n„ r deze streek betekenen en dat
■iHet i- en een sociaal kwaad is.
de verkapte werklozen, die bu

den terugslag het eerst wor-

"tslagen vanwege de kosten van

^eitsro«ie!ten^0ndsi:,rem'e voor invalidi-
"tetrekkers, die een rente hebben
ZiJh ri?minst.e f 125~ Per jaar en jonger
1 ian> ■'aar' W01"dt met ingang van
ƒ2.50 ari a s' verhoogd van ƒ1.50 tot
rekeni?.er maand- Bij deze verhoging is
dg j gehouden met de stijging van
fentet» 1diteitsrente sedert 1951. Deze
Plicht rs ziin sedert dat jaar ver-
steeri. verzekerd. De premie, die nog
op onveranderd is gebleven, wordt
met h rente ingehouden. In verband
fonds,,6 gestegen kosten van de zieken-
prer~. omekering moet thans ook deze
Verb 16 worden verhoogd. Ook na deze
groeglng blijft de premie voor deze
lage -aVan de bevolking nog belangrijk

dat op en neer reizen", merkte de heer
Assmann op. De minister nam de sug
gestie over van zijn partijgenoot de
heer Smallenbroek (A.R.), die voor de
ontwikkelingsgebieden in het noorden
pleitte. Hij wilde bij de minister van
financiën een paar miljoen zien los te
krijgen uit de wederopbouwlening, om
gemeenten aan geld te helpen voor de
bouw van industriehallen.

Bij de replieken zal dinsdag over de
ze ontwikkelingsgebieden nog wel nader
worden gesproken.

Over zijn prijsstabilisatiebeleid zei
minister Zylstra dat hij binnenkort
ook met de middenstand gaat praten.
Hy is voor een vrijere prijsvorming,
mits vaststaat dat ook bij vrije con
currentie de stabilisatie voldoende tot
zijn recht komt. Hij noemde enkele
voorbeelden op zoals het niet moet.
O.a. de radiobranche, waarin de mar
ges door een rigoureuze collectieve
handhaving te hoog zijn gebleven. De
scherpe concurrentie die nu is ont
staan, zal naar de minister aan
neemt afnemen naarmate deze mar
ges worden aangepast. Dan verdwijnt
vanzelf ook de scherpe prijsverlaging
die thans ruïneus werkt.

De minister verwacht dat in maart
de prijzen voor olie en benzine zullen
dalen door het aflopen van het fonds
voor prijsstabilisatie dat werd opge
richt in verband met het Suezconflict.
De omvang van de daling zal ook af
hangen van de bewegingen op de
vrachtenmarkt. Voor de vleesprijzen
bestaat nog de mogelijkheid dat door
onderling overleg van de handel over
de marges een verdere daling tot stand
komt. Dat de melkprijs in Amsterdam
is gestegen noemde de minister een on
vermijdelijk gevolg van zjjn toestem
ming om de marge te verhogen.

De heer Peschar (P.v.d.A.) had daar
bezwaren tegen. De minister antwoord
de: „Wie had dat dan moeten betalen
de boeren misschien of de schhtkist?"
Dat deze prijsverhoging ook in andere
plaatsen zou worden overgenomen is
volgens hem nog helemaal niet zeker.
De minister wees een verwijt van de
socialisten van de hand, dat hij aan het
hoofd van een eenzijdig samengestelde
missie van werkgeversverbonden naar
Zuid-Afrika was gereisd. „Het gold een
goede zaak voor Nederland. Heeft u
positieve' suggesties om het anders en
beter te doen?"

Staatssecretaris Veldkamp beant
woordde opmerkingen over de midden
stand. Mr. Bach, kan gerust zijn: zodra
er weer middelen zijn krijgt de
A.N.V.V. meer subsidie. HU had met
sput geconstateerd, dat deze vereniging
nu tientallen agentschappen in het bui
tenland moet opheffen, hetgeen devie-
zenverlies betékent. Over de positie van

Advertentie

Niet alleen A en D maar alle
vitaminen die U nodig hebt.

Een flacon van 100 dragees f2.«

Nu óók voordelige gezins
verpakking van 150 dragees f3»*

Phlllps-Roian» Nederland N.V. Amsterdam

de kleine bedrijven denkt de staatsse
cretaris niet zo luchthartig als ver
scheidene sprekers hebben vermoed.
Er zijn al heel wat maatregelen geno
men om deze ondernemingen tegemoet
te komen. (Verhoging belastingvrije mi
nima, vergemakkelijking inning omzet
belasting, enz.). Het middenstandsbe-
leid moet zich echter niet op het zwak
ke bedrijf richten maar juist op het be
tere. Een andere zaak is dat de rege
ring bereid blijft, aan de zwakken tege
moet te komen.

De middenstand moet zich bewust
worden dat er een eind is gekomen aan
de groei van het verbruik van de laat
ste jaren. Het parool is thans; door ver
hoging van efficiency consolideren wat
men heeft.

De bedreiging van de marges voor
de tabakshandel door de komende ver
hoging van de omzetbelasting op siga
retten kunnen minister en staatssecre
taris niet voorkomen. Wel blijft men
bereid te bemiddelen wanneer er moei
lijkheden dreigen tussen groot- en klein
handel.

Wanneer de rechter de wet op het
cadeaustelsel in strijd zou verklaren
met de vestigingswet, of wanneer het
kwaad uit dien hoofde een te grote om
vang aanneemt, (de heer Bach sprak
van een „klassestrjjd" tussen textiel en
kruideniersbranche) dan is de staats
secretaris bereid met een wetswijzi
ging te komen.

wid!t^*iP^ 1693
ILLATEURS BRANDERS

IEDAM

Hollaho

vraagt
uw slijter:

e Vaticaanse Sterrenwacht is v#ri-
ge week verrijkt met een der
modernste instrumenten, die de
sterrenkunde ter beschikking staan, een
Schmidt-telescoop. Dit instrument heeft
de respectabele lengte van 5 meter,
een spiegel van 98 cm en een zoge
naamde correctielens met een door
snede van 65 cm. Door middel van de
ze kijker zullen de astronomen van de
Vaticaanse Sterrenwacht in staat zijn,
grote delen van de hemel te fotografe
ren op één plaat.

Er zijn wel meer astronomische kij
kers, die dat kunnen. Het bijzondere
bij deze en andere Schmidt-kijkers is
evenwel, dat de sterbeeldjes over de
gehele plaat bijzonder mooi en punt
vormig worden gevormd door de lens
en de spiegel. En dat nu is bij de ge
wone astronomische kijkers niet het ge
val.

Evenals bij een foto, genomen met een
boxcamera, de scherpte naar de ran
den toe afneemt, zijn bij een gewone
astronomische opname de sterbeeldjes,
naarmate ze verder uit het centrum
van de plaat staan, steeds erger ver
tekend. Het is namelijk zeer moeilijk
om, zelfs met de allerbeste lenzen, zeer
ver verwijderde lichtpuntjes, „onein.

t -

In een te Deventer gehouden vergade
ring van de provinciale VVV van Over
ijssel is met algemene stemmen besloten
aan alle gemeenten van Overijssel het
verzoek te richten een subsidie te ver
strekken van 2 ct. per inwoner aan de
provinciale VVV, terwijl aan de af
delingen zal worden verzocht de con
tributieafdracht van 10 procent op 15
procent te brengen. Realisering van
deze voorstellen zou betekenen dat er
7000 gulden meer in de kas zou vloeien.

De begroting over 1958 wijst een te
kort aan van 6200 gulden en voorzitter
Voetelink meent dat er een oplossing
moet komen, omdat men al jaren werkt
met financiële tekorten, wat op den duur
moet leiden tot verslapping van de ener
gie. Hij zeide verder dat als er geen op
lossing komt het bestuur zich genood
zaakt zal zien af te treden.

Donderdag is te Nijmegen vrij plot
seling overleden mr. F. C. J. M. Meij
link, directeur van de N.V. Levensver
zekeringsmaatschappij E.R.K., directeur
van de N.V. Verzekeringsmaatschappij
Fiducia en directeur van de N.V. Le
vensverzekeringsmaatschappij Vitalis.
Hij is geboren in Den Haag en heeft
de leeftijd van 69 jaar bereikt. Hij was
ridder in de orde van Oranje-Nassau
en ridder in de orde van
Gregorius de Grote. De begrafenis
is bepaald op maandag 25 november
te 11.00 uur. De H. Requiemmis zal
worden opgedragen in de St. Jozefkerk
aan het Keizer Karelplein.

De Memisa,

heeft in 1956 voor 123 „JM^sieactie
schenkzendingen verstuurd
in het laatst verschenen

ge
wordt

meegedeeld Het jaar daarv^bedrotg
dit 89.730 Deze geschenkzendingen
hoofdzakelijk bestaande uit medicijnen
en medische instrumenten, vinden hun
weg over de gehele wereld. Naar Indo
nesië ging in 1956 voor ruim 44.000 -
naar Afrika voor ongeveer 57.000. Hier
van profiteerden in het bijzonder de
Witte Paters, of de leken in hun dienst,
die voor 17.500 aan geschenkzendin
gen ontvingen.

Behalve een zeer grote verscheiden
heid van instrumenten, medicijnen en
verbandmiddelen, bevatten deze zen
dingen onder andere ook 115 ziekenhuis-
ledikanten met bijbehorende nachtkast
jes en handdoekrekjes, 56 wiegjes, op
vouwbare waswagen, instrumenten
wagens, badkuipen, babyweegschalen,
textiel voor moeder en kind, operatieta
fel, microscopen, enz., alsmede wand
platen en leerpop voor de opleiding van
inlandse verpleegsters, medische boe
ken en zelfs bij uitzondering een fiets
voor een melaatsen-zuster.

Voorts heeft de Memisa een groot

Van v.an nodjg zou zÜn om de. hosten 1 deel der kosten gedragen van missio-
dekkeu Un ziekenfondsverzekering te narissen, die, in hun vaderland verblij-
I vend, een medische behandeling nodig

hadden. In 1966 gaf zij daarvoor 9.145
uit. In 1955 werden 70 missionarissen
klinisch dan wel poliklinisch geobser
veerd en behandeld. In 1956 waren dit
er 56.

Steeds meer wordt de bemiddeling
van de Memisa ingeroepen voor uitzen
ding van artsen, verpleegsters en ande
re medische lekenkrachten. Sterk doet
zich de behoefte aan ervaren en des
kundige krachten gevoelen, waarmee
parallel gaat een grotere aanbieding
va.n vrijwilligers, die in de onderont
wikkelde gebieden medische arbeid wen
sen te verrichten. Door de Memisa-be-
wiiddeling zijn vertrokken: F. H. Salden,
arts, uit 's Gravenhage, naar de Sumvé-
Wospitaal in Tanganyika, J. F.A.M.
arts, uit Tilburg, naar het St. John
Hospital in Nkwanta, Goudkust,
mejuffrouw H. M. van Oosterhout, arts
i?eASt: naar het St.-Teresa's Hospi-
tai m Mripukhas, Pakistan. M. Velleman,
S .Ult Utrecht, naar het ziekenhuis
Foso m Cape Coast.

Aan vele aanvragen voor specialisten
(chirurg, longarts, tandarts) kon niet
worden voldaan. Heel wat verpleeg-
sters trokken naar de missie in de
Goudkust. Vroedvrouwen aan wie zo
grote nood is bieden zich in het geheel
met aan.

De Belgische zangeres Mona Barany heeft donderdag aan de kapitein van de
„Nieuw Amsterdam," een model aangeboden van het voor de wereldtentoonstelling
te Brussel in aanbouw zijnde „Atomium", om aan boord van het lijnschip te expo
seren. Bij de overdracht was ook de directeur van het Belgische verkeersbureau,
de heer J. LT. Roelkens (rechts) tegenwoordig. Voordat de „Expo '58" de poorten
voor het publiek opent, kunnen de reizigers van Rotterdam naar de nieuwe
wereld dus reeds een inzicht krijgen hoe het „Atomium" er uit zal zien.

De radio-telegrafist eerste klasse R.
de Wit, werkzaam bjj de K.L.M., heeft
met goed gevolg zijn arts-examen aan
de gemeentelijke universiteit van Am
sterdam afgelegd. Bijna tien jaar heeft
de heer De Wit, die reeds in zijn jeugd
het beroep van arts als zijn ideaal be
schouwde, naast zijn normale werk
zaamheden als telegrafist, medicijnen
gestudeerd.

Op 1 oktober 1936 kwam hij bij de
K.L.M. in dienst als aspirant-radio-te
legrafist. Gedurende de tweede wereld
oorlog was hij bij het provinciaal elek
triciteitsbedrijf van Noord-Holland
werkzaam. Na de oorlog kwam hij terug
en werd in januari 1948 radio-telegra
fist eerste klasse. Toen begon hij ook
daadwerkelijk aan de studie, waaraan
hij reeds jaren zijn hart had verpand.

Nadat hij het kandidaats-examen met
goed gevolg had afgelegd wist de K.L.M.
dat de heer De Wit zijn studie „au
sérieux" nam en hij kreeg de volle me
dewerking bij zijn verdere studie. Hij
werd altijd zo op de routes ingedeeld
dat hij gelegenheid tot studeren over
hield en ook tentames en examens
kon afleggen.

De heer De Wit, die 11.000 vlieguren
heeft, gaat de K.L.M. niet verlaten. Hij
zal zich gaan bezighouden met algeme
ne medische vraagstukken die het vlie
gen betreffen. Tijdens zijn studie heeft
hij zich reeds beziggehouden met fysie
ke problemen van het vliegend perso
neel, alsmede met het samenstellen
van voedselschema's. De heer De Wit
is ook de vluchtproduktiegroep reeds
behulpzaam geweest bij het samenstel
len van de werk- en rusttijdenregeling
voor het vliegend personeel.

(Van onze Haagse redactie)
Het weduwen- en wezenpensioen zal
t.z.t. worden gekoppeld aan de loonin
dex, zoals dit ook bij de A.O.W. is ge
schied om een waardevast pensioen te
krijgen. Hetzelfde geldt voor de rente,
die krachtens de nieuwe invaliditeits
wet zal worden uitbetaald. Minister
Suurhoff deelt dit mede in zijn memo
rie van antwoord aan de Tweede Ka
mer. De bewindsman zegt daarin, dat
de regering zich heeft aangesloten bij
het overeenkomstige advies van de
S.E.R. Hoewel de minister hoopt dat
beide sociale maatregelen, tezamen
met de algemene kinderbijslagwet,
kunnen worden ingevoerd tegen de tijd
dat zij door de volksvertegenwoordiging
zijn aanvaard, meent hij toch te moe
ten waarschuwen, dat het toekennen
van een hoge graad van urgentie de
regering niet ontslaat van de plicht
t.z.t. te bezien of invoering in het licht
van de dan ontstane economische situa
tie verantwoord is. Ook het herstellen
van het economische evenwicht is een
sociaal belang van de eerste orde.

Aan vijfendertig personeelsleden van
de N.V. Nedalo te Hengelo is ontslag
aangezegd in verband met het feit dat
de afname van oliekachels, welke in
dit bedrijf worden vervaardigd, is te
ruggelopen. Een en ander is waar
schijnlijk een gevolg van de beste
dingsbeperking.

dig" ver zegt de vakman, ook werke
lük als mooie symmetrische punten af
te beelden op de gevoelige plaat. De
beschikbare lenzen en spiegels, werden
hiertoe weliswaar steeds nauwkeuriger
en preciezer berekend en geslepen,
maar toch bljjven ze hun zogenaamde
randonscherpte of randvertekening be
houden.

De storingen die een ideale beeld'
vorming verhinderen zijn bij de inge
wijden bekend als: coma, distorsie,
astigmatisme, sferische aberratie en
beeldveldkromming. Al deze effecten
tezamen zijn er de reden van dat in
de praktijk, van een astronomische op
name slechts het midden van de
plaat geheel gebruikt kan worden.

Omstreeks 1930 deed Bernard
Schmidt, geboren in 1879 te Nargen in
Estland, een uitvinding welke hem de
dankbaarheid van alle astronomen
zou bezorgen. Schmidt, een autodidact,
had een bijzondere begaafdheid om met
behulp van zeer eenvoudige middelen
uitmuntende resultaten te bereiken bij
het slijpen van spiegels en lenzen. Dat
zijn hulpmiddelen eenvoudig waren en
hij zich hier zelf zeer wel van bewust
was moge blijken uit het antwoord dat
hij gaf, toen men hem vroeg zijn me
thoden van slijpen op te schrijven, zo
dat meer mensen ervan zouden kunnen
profiteren. „Wanneer ik mijn methoden
bekend zou maken, zouden de mensen
zo schrikken, dat ik geen enkele op
dracht meer zou krijgen".

Desondanks was hij niet alleen een
goed vakman, alhoewel hij slechts over
zijn linkerhand kon beschikken, maar
ook een expert in de mathematische
problemen, die zich bij de constructie
van optische stelsels voordoen.

Schmidt heeft met groot inzicht een
constructie toegepast die een welhaast
ideale afbeelding van de sterren op de
plaat toelaat.

Hij gebruikte een sferische spiegel
met een vrij grote kromming. Voor
dat de evenwijdige lichtstralen, van
de sterren afkomstig, op de spiegel
vallen, gaan ze door een goedge
plaatst diafragma. Hierdoor blijft de
stralenbundel symmetrisch, nadat hij
door het spiegelende oppervlak naar
het brandpunt weerkaatst is. De co
ma-fout, de distorsie en het astigma
tisme zijn door de toepassing van dia
fragma en sferische spiegel opgehe
ven, maar er resten dus nog twee
boosdoeners, sferische aberratie en
beeldveldkromming.

Sferische aoerratie is moeilijk uit te
leggen in dit korte bestek, maar het
komt er op neer dat de stralen die
aan de rand van de spiegel weerkaatst
worden en de stralen die meer in de
middendelen van de spiegel weerkaatst
worden, niet in hetzelfde punt samen
gebracht worden. Hierdoor vormt zich
geen puntvormig beeld, maar een
vlekje.

Wil men alleen het beeld op de hoofd
as scherp krijgen, dan kan men dat
doen door middel van een speciaal voor
dat doel geslepen spiegeltje. Het wordt
dan bevestigd tussen brandpunt en op
pervlak van de grote spiegel. Men kan
daardoor een scherpe afbeelding krij
gen alleen in het midden van de plaat
en slechts van één ster uiteraard.

Maar we willen immers veel meer.

Advertentie

mno 17/1 w

frik' E*cluiiel Wildrt

De pleisterplaats
TT Napoleon reeds
V a. d. hoofdweg Arnhei

üe pleisterplaats waar
Napoleon reeds gast was
a. d. hoofdweg Arnhem Apeldoorn

BEEKBERGEN ui k 6766 sso

Ir. A. van Kranendonk, benoemd
tot gewoon hoogleraar aan de T.H. te
Delft zal woensdag 4 december zijn ambt
aanvaarden.

Het „Hier is Theo IStols in
Barcelona" heeft in de Echo
rubriek van de K.R.O. reeds
een bekende klank gekregen.

Degenen die hem regelmatig
beluisteren, weten reeds dat hij
spreekt met een Limburgs ac
cent, hetgeen hij nooit zal
trachten te verdoezelen, dat
hij een goed verteller is en
een grondig kenner van Span
je. Zij weten nog niet, dat deze
„gezellige prater" de repre
sentant is van de vele honderden
Nederlanders in Spanje, dat
hij voor de Spanjaarden als een
autoriteit geldt op velerlei ge
bied, wiens raad gaarne wordt
opgevolgd en dat hij kont ge
leden op grond van zijn ken
nis van de Spaans en Neder
lands sprekende landen, is be
noemd tot lector in de Neder
landse taal en letterkunde aan
de universiteit van Barcelona.

Met deze benoeming volgt de
Barcelonese universiteit in ze
kere zin die van Madrid, waar
reeds enkele jaren een lecto
raat in het Nederlands bestaat.

Het lectoraat in Barcelona
vormt een onderdeel van een
door de faculteit van letteren
en wijsbegeerte ingestelde lin
guïstische cursus, die het onderricht in het Nederlands, het Zweeds en
enige Arabische talen omvat.

De belangstelling voor Qns land groeit in Spanje met de toename
van het handels- en toeristenverkeer. Door de vestiging van een serie
belangrijke industrieën van Nederlandse herkomst voelen teerdere Span
jaarden hun gebrek aan kennis van de Nederlandse taal als een groot gemis.
Vandaar dat Theo Stols reeds op zijn eerste les een twintigtal studenten
kon begroeten.

In de jaren voor de wereldoorlog heeft hij, op Amerika na, alle we
relddelen doorkruist, als chemisch technicus en zakenman. Tier. jaar ge
leden kwam hij voor een vakantie van drie weken naar het Iberisch
schiereiland, waar het hem zo goed beviel, dat hij er sindsdien maar is
lebleven. Gedurende die tien jaren heeft hij Spanje vele tientallen malen
lan noord naar zuid doorkruist en het beter leren kennen als menige
Spanjaard. Zijn reiservaringen schreef hij neer in een goed geïnformeerd
en toeristisch boek, welk relaas een dankbare gids is geworden voor
duizenden Nederlanders, die het zonnige schiereiland komen opzoeken.
..Hoe ze aan mijn adres komen, weet ik niet, maar maandelijks ontvang
ik ongeveer tweehonderd brieven van Nederlanders, die inlichtingen over
Spanje willen hebben. Bijna altijd vergeten die ijverige schrijvers om een
postzegel voor antwoord in te sluiten. Men meent, dat ik er een soort
privé bureau voor vreemdelingenverkeer op na houd en de helft van de
schrijvers denkt, dat ik een arbeidsbureau ben, via welk men gemakke
lijk een dik betaalde baan in Spanje kan krijgen".

Daar kan hij tot zijn spijt niet voor zorgen. Maar een feit is, dat
geen Nederlander in Spanje ooit tevergeefs bij hem heeft aangeklopt.
Stols kent iedereen in Barcelona en iedereen kent hem. Hij weet de weg
langs alle kronkelpaden van de ingewikkelde Spaanse magistratuur en kan
de hoogste autoriteiten tot zijn vrienden rekenen. Hij is een vraagbaak, die
nooit een antwoord zal schuldig blijven. Hij is voorts de onvermoeibare
secretaris en promotor van de Nederlandse kolonie in Spanjes tweede stad,
Barcelona speelt het jaarlijks klaar om de in Spanje onbereikbaar geachte
erwtensoep, zoute haring en oude klare op minstens een feestelijke gele
genheid per jaar, in ongedachte hoeveelheden, op tafel te brengen. Hij
'tan dit alles, omdat zijn Limburgse aard bijzonder goed blijkt aan te
sluiten bij de Spaanse en hij daardoor faciliteiten krijgt, die de norse
noorderling doorgaans onthouden worden

En deze Spaanse Limburger draait een band terug op zijn band
recorder. „De bakker woont op de hoek, hij verkoopt broodzal ik

er een kopenzegt een schuchtere Spaanse studente. „Niet kwaad

voor een afstammelinge van Alvazegt hij lachend.

BOVEN: Schematisch overzicht van de
stralengang bij een spiegel (S) waar
voor een diafragma (D) geplaatst is. De
stralen komen in het brandpunt (cen
trum van de kromming) niet samen. (A)

ONDER: De stralengang in een Schmidt-
camera. Door de correctielens (CL) ge
plaatst in diafragma (D) worden de
stralen naar de spiegel afgebogen, zo
dat ze na weerkaatsing wel in een punt
P samenkomen. Bij P is de fotografische
plaat bevestigd

Alle sterren willen we als mooie scher
pe puntjes op de foto terug zien in het
midden en aan de randen van de op
name. Schmidt bracht hiervoor nu in
het diafragma, en dat is zijn grote vin
ding, een zeer bijzonder geslepen glas
plaat aan. De stralen, afkomstig van
de ster, krijgen, daar ze door deze zo
genaamde correctielens moeten voor
ze op de spiegel kunnen vallen, een zo
danige afbuiging, dat ze na spiegeling
w 1 allemaal in het brandpunt van
het systeem terecht komen. De sferi
sche aberratie is door de correctielens
opgeheven. Alleen de beeldveldkrom
ming is nu nog overgebleven. Hiervoor
is evenwel een vrij eenvoudige oplos
sing te vinden langs mechanische of
langs optische weg.

Niet alleen tekenen deze Schmidt-kij
kers zeer mooie sterbeelden op de foto
grafische plaat, een ander voordeel is,
dat zé gemaakt kunnen worden met
zeer lichtsterke optiek. De belichtings
tijden kunnen hierdoor kort worden wat
vooral bij het fotograferen van snelle
verschijnselen aan de hemel (vallende
sterren, kunstmanen, kometen etc.) van
zeer groot belang is.

Aanvankelijk werd de uitvinding niet
op haar juiste waarde geschat, maar
na enige tijd begon men in te zien van
hoeveel waarde de uitvinding wel was.
Wat Bernard Schmidt soms in een
zwaarmoedige bui wel eens zei: „Er zal
een tijd komen, dat de hele wereld over
Bernard Schmidt zal spreken", is be
waarheid geworden. Het is tragisch dat
hy zelf nooit de grote erkenning van
zijn werk heeft kunnen meemaken. Hij
stierf in 1936 te Hamburg.

Op vele plaatsen op de wereld kan
men kijkers vinden die op zijn princi
pe berusten. In Hamburg zelf, op de
Mount Palomar waar de beroemde Big
S staat opgesteld en op vele andere
plaatsen. Nu ook op de Vaticaanse Ster
renwacht, waar men er ongetwijfeld veel
nuttig astronomisch werk mede zal
gaan verrichten.

S. L. Th. J. VAN AGT.

Een deel van de fabrieken van de fir
ma A. van 't Verlaat te Hardinxveld-
Giessendam, fabrieken van houten ge
bouwen, is donderdagavond in de as
gelegd door een felle uitslaande brand.
De grote opslagplaats, die een opper
vlakte heeft van ongeveer duizend vier
kante meter ging geheel verloren even
als de kantine met een daarboven ge
legen van' lorruimte. In het maga
zijn was een groot aantal pasklare
houten gebouwen opgeslagen, o.m. scho
len bestemd voor de gemeente Amster
dam.

Ook een grote voorraad platen van
geperste houtvezels, drie busjes en
twee trucks met opleggers, geladen met
secties voor houten gebouwen, gingen
in vlammen op. De drie belendende hal
len met het machinepark bleven gro
tendeels gespaard, doch er werd veel
waterschade aangericht.

De brandweren uit Hardinxveld-Gies-
sendam, Sliedrecht en Giessenburg kon
den voorkomen, dat de brand zich uit
breidde tot een aangrenzende timmer
fabriek van de firma Van der Aa, hoe
wel daar een grote opslagplaats met een
voorraad hout gedeeltelijk verloren ging.

De schade voor Verlaat's houtbouw
loopt in de honderdduizenden guldens.
In de aflevering van de houten school
gebouwen zal waarschijnlijk geen grote
stagnatie komen, omdat de hallen met
het machinepark gespaard bleven. De
oorzaak van de brand is nog niet be
kend. Het bedrijf is verzekerd.

De Tweede Kamer heeft haar ernsti
ge ongerustheid uitgesproken over de
voorgenomen inkrimping van de Neder
landse hulp aan onderontwikkelde ge
bieden. In het voorlopig verslag op de
begroting van buitenlandse zaken wordt
nogmaals verwezen rjaar de door
vrijwel de gehele Kamer gesteunde
motie-Ruygers (P.v.d.A.), waarin ge
vraagd wcrct 25 miljoen per jaar voor
dit doel te bestemmen. Niet alleen zal
dit bedrag nu worden ingekrompen tot
20 miljoen, waarvan bovendien de helft
voorlopig niet wordt besteed, maar bo
vendien moeten uit de resterende 10
miljoen nog een aantal andere uitga
ven worden verricht, zodat in feite
slechts 3,5 miljoen overblijft voor de in
de motie genoemde doeleinden. Men
kon hier allerminst mee instemmen.

Bij K. B. is benoemd tot notaris te Hik
iegersberg (gem. Botterdam) W. van Riet,
kandidaat-notaris, wonende te Rotterdam,
in de plaats van J. C. S. van tas. die
eervol ontslagen ls.