Vertrouwen van Amerikanen
Eisenhower
in
is
sterk verminderd
De Congres-commissie begint
maandag een ondersoek naar
achterstand van de VS.
bij de Sovjet-Unie
D
Gunsteling van
Khroesjtsjev
Lach niet
PALOMINO
rs«M?.^»sjv3S:
N
Krotopraiming kan in oude
stadskern sfeerverlies
betekenen
-Het Straatje-
verkoudheid,
.-en Uifaitufeek fit!
ASPRO
EL PASO, een twee-talige stad
MLl
9 sherry
Volksbelang moet echter prevaleren
Afschaffing opzetafspraken en voor
overleg in het bouwbedrijf
Nieuwe gasinstallatie
m
Hef chauvinisme van Texas
SPOETNIK LUIDT NIEUW TIJDPERK IN -
Telefoon 's avonds
goedkoper
P.T.T. onderzoekt
mogelijkheden
HET LINO LEUM HUIS
JMomino
PA10MIN0
sherry
S3!?? il Ï.JST.Ï W
Radoma
er zijn geen betere
Boek van prof. dr.
H. van Straelen S.V.D.
over Marcel
Commissie aanbestedingswezen stelt voor
Contractuele regeling
van aanbesteding
Directeur van KNSM
uit bezorgdheid
IMPRESSIES VAN EEN EMIGRANTE NAAR DE V.S.
VRIJDAG 22 NOVEMBER 195?
PAGINA 7
wegens zün politieker 1941 werd hij,
LINOLEUM- en COLOVXNYL-TEGELS wor
den geleverd en VAKKUNDIG gelegd door
o.a. in ziekenhuizen, pensionaten, scholen, bejaardentehuizen, enz.
0600
shkrry
'ASPRO
Financiering scheepsbouw
(Van onze New Yorkse correspondente)
e Democraten en met name de
leden van de Democratische Ad
viesraad—achten de tijd r(jp voor
een georganiseerde aanval op de lei
der der Republikeinen: president Eisen
hower. Voorheen hebben ze hun klaar
staand geschut nie- of maar alleen voor
kleine schermutselingen kunnen ge
bruiken: war.t Eisenhowers populariteit
was te groot dan dat de president, zon
der gevaar voor de aanvallers zelf,
onder vuur genomen kon worden. Maar
het verschijnen van de twee Russische
kunstmanen aan de hemel en de on
macht der regering om zich te kunnen
rechtvaardigen voor het volk inzake
Amerika's achterstand, hebben het al
gemeen vertrouwen in Eisenhower sterk
verminderd.
De Amerikaanse natie voelt zich door
de Russen getroffen in wat men de
Achilles-hiel zou kunnen noemen. Dat
uitgerekend de „barbaarse" Rus zo
als vele Amerikanen zich hun commu
nistische aartsvijand voorstellen zich
de meerdere van de Amerikaan ge
toond heeft op een gebied waar Ame
rika zich practisch onoverwinnelijk
achtte, is psychologisch een geweldige
schok voor het volk. Maar het was een
schok die hard nodig was; want aan de
In Tsjechoslowakije is nu het staats
hoofd de machtigste man van het
land, hetgeen hoe paradoxaal het
ook mag klinken - iets ongewoons is.
Deze week is de eerste-secretaris van
de Tsjechoslowaakse communistische
partij, Antonin Novotny, tot president
van de republiek „gekozen", en, zoals
men weet, zijn in de Oost-Europese
communistische staten, inclusief de
Sovjet-Unie, de communistische partij
leiders de werkelijke machthebbers.
De in 1953 overleden president Gott-
wald was ook tegelijk eerste-secretaris
van de partij; maar*diens opvolger Za-
Potocky bekleedde Uitsluitend de post
Van staatshoofd. Zapotocky had in de-
Zo ere-functie dan ook niet veel te ver
tellen.
Toen Zapotocky vorige week woens
dag op 72-jarige leeftijd overleed,
scheen aanvankelijk premier Siroky de
eerste kandidaat voor het presidentschap
te zijn. Maar in Moskou, waar in de laat
ste instantie de Tsjechoslowaakse poli
tiek wordt uitgestippeld gaf men de
voorkeur aan Novotny. Weliswaar
moest het Tsjechoslowaakse parlement
zich nog over de keuze van een
nieuwe president uitspreken, maar in
het Kremlin wist men, dat van deze
zijde geen moeilijkheden te vrezen wa
ren. Toen dan ook Siroky dinsdag aan
de „volksvertegenwoordiging" het
voorstel deed de eerste-secretaris van
de partij tevens met het presidentschap
te belasten, werd deze suggestie on
middellijk met algemene stemmen
overgenomen. De combinatie van de
beide functies lag voor de hand, zo
verklaarde de premier, „omdat de com
munistische partij volgens de Grondwet
een leidende rol speelt op alle levens
gebieden van de volksdemocratie".
Novotny, die in 1904 in een dorpje
dicht bij Praag geboren werd, als
zoon van een metselaar, oefende
aanvankelijk het beroep van slotenma
ker uit. Hjj behoorde in 1921 tot de
leden van de pas opgerichte
til lowaakse communistische par-
taris van S, werd bi), als partij-secre-
digd naar 4 district-Praag, afgevaar-
tern in Mr,tt.n c°ngres van de Comin-
twTede weS?: B« het begin van de
es van de Comin-
tweede werëido^f510 h6t £egï." Va" vf
langrijke rol in speelde hij een be-
tegpn de Nazi's ivf ondergrondse strijd
resteerd, on eerst óp w1V1-tei gear-
„^„ïntr kwam hii m? einde van de
realiteiten van de snel veranderende
naoorlogse wereld bleven talloze Ame
rikanen vreemd. De tweede wereldoor
log werd voor hen een gebeurtenis,
welke men maar het beste zo gauw
mogelijk moest vergeten; men kon zich
dan weer op industriële expansie en het
goede dezer aarde concentreren.
Aldus bleef men hier over het alge
meen in vooroorlogse verhoudingen
denken. Weliswaar nam het Congres, en
tot op zekere hoogte het volk, nota van
ontwikkelingen in de wereld buiten
Amerika en kweet het zich van aller
lei nieuwe plichten, die de veranderin
gen met zich meebrachten, maar heel
diep leefde in iedere Amerikaan het ge
loof in „the fortress America" verder.
Vandaar dat de Amerikaanse wetge
vers op de oude voet doorgingen kwes
ties als federale hulp voor scholenbouw
en onderwijs, de defensie, de buiten
landse hulp, het wetenschappelijk on
derzoek e.d. in het licht van voor
oorlogse binnenlandse verhoudingen te
bekijken. Het Congres paste zich slechts
incidenteel en l'impropoviste aan bij de
eisen van een veranderende wereld.
Toen verscheen Spoetnik. Een rea
liteit, die het vaag vertrouwen op de
„fortress America" omverwierp en
die een gevoel van paniek veroor
zaakte. Vandaar de vloed van ont
stelde en verwarde reacties der Ame
rikanen, die plotseling talloze oorza
ken voor het gebeurde zagen. En er
z ij n ook velerlei redenen, die nu
wanneer op 25 november een con
grescommissie een onderzoek begint,
geanalyseerd zullen worden. Wie ech
ter ook het grootste deel van de
blaam zal worden toegeschoven, één
ding is zeker: in Amerika's politieke
geschiedenis zal Spoetnik een histo
rische scheidingslijn gaan represente
ren en historici zullen van een Ame-
rika-vóór-Spoetnik en van een Ame-
ka-na-Spoetnik gaan spreken.
De haastig genomen regerings
maatregelen (waaronder een serie
redevoeringen van de president tot het
Amerikaanse volk en de reorganisatie
der programma's voor versneld voort
gezette ontwikkeling van aardsatellie-
ten en ballistische projectielen) zijn in
tussen niet voldoende om Amerika s
zelfvertrouwen te herstellen. De Ame
rikanen zijn er zich wel van bewust
dat, afgezien van de Spoetniks, de Rus
sische mammoet-passagiersvliegtui
gen en de Russische intercontinentale
ballistische projectielen er een min
stens even belangrijk terrein is, waar
op Amerika bij de Sovjet-Unie ten ach
ter raakt. Het betreft het gebruik van
atoom-energie .voor vreedzame doelein
den. Het weekblad „Newsweek" schrijft
deze week in dit verband: „Het Ame
rikaanse atoomprogram is vertraagd
en het Congres en de regering maken
zich zorgen. Veel firma's achten de
technische problemen te moeilijk om ze
te overwinnen en de kosten blijken ho
ger dan aanvankelijk was berekend.
Het resultaat is dat atoom-deskundigen
nu toegeven, dat er geen hoop bestaat,
dat zich de eerste tien jaar een belang
rijke atoom-industrie in Amerika zal
ontwikkelen".
Op een conferentie van natuurkun
digen in Harwell enkele weken gele
den zei de Russische geleerde I. Kur-
chatov, dat de Russen een program
ma voor de ontwikkeling van atoom
reactoren zijn begonnen, dat hun in
drie jaar 2 millioen kilowatt electri-
sche stroom zou leveren. Kurchatov
sprak over meer reactoren met
een totale produktie van ruim 200.000
kilowatt. Of de Russen slagen bin
nen de door henzelf gestelde tijd, is
uiteraard niet zeker.
Onder de omstandigheden ziet het
er niet naar uit, dat president Eisen
hower het v«rl°ren vertrouwen snel of
zelfs ooit zal terugwinnen. Veie teke
nen, zoals b.v. de gemakkelijke her
kiezing van de Democratische burge
meester van New York en de De
mocratische gouverneur van New Jer
sey wijzen op de verliezen, welke de
Republikeinen lijden. Geen wonder, dat
minister Dulles te elfder ure de Demo
cratische partijleider Adlai Stevenson
heeft verzocht om deel te nemen aan
de formulering van Amerika's buiten
landse politiek, met name met betrek
king tot de NATO.
De Republikeinen zijn op het ogen
blik bijzonder op samenwerking tussen
de partijen gesteld en waarom met.
Ze willen de blaam graag wat delen!
Diverse Democraten zijn daarom ge-
ergerd, dat Stevenson -voorzichtig ge
noeg na Dulles' verzoek zijn diensten
heeft aangeboden; het is ook niet goed
te zien, hoe hij had kunnen weigeren.
Maar vele van Stevensons partijgeno
ten willen de vrije hand houden, om, nu
het ogenblik daér is, een geweldige
partijpolitieke slag te leveren. Demo
cratische leiders als Senator Johnson
van Texas proberen een matigende in
vloed uit te oefenen; men wil de ,,Prav-
da" toch ook geen gelegenheid geven
tot het uitspinnen van het tafereel van
partijpolitieke slachtpartijen. Met dit
al: men kan gerust zeggen, dat de
Republikeinen het niet makkelijk zullen
krijgen, wanneer de congrescommissie
de volgende week zal beginnen met het
onderzoek naar de redenen voor Ame
rika's achterstand bij de Russen..^.
Alhoewel het volgens de
klassieke zegswijze moeilijk
is niet te lachen voor hem,
die de mens beziet, is het
natuurlijk dom om zomaar
zonder meer te lachen om
dikke mensen. Wat overi
gens niet wegneemt dat ik
voor mij altijd een zwak
heb gehad voor dikke men
sen. Soms betrap ik mij zelfs op het
gevoel, dat ik louter uit een soort
vrolijke solidariteit, met hen mee dik
zou willen wezen. Maar om hen
lachen, nee. Daar heb ik nooit aan
gedacht. Tenminste niet vóór ik ver
nam dat dr. Hilde Bruck, psychiater
aan de Columbia-universiteit er tegen
gewaarschuwd heeft. Zij, de dikken,
vooral jonge dikke mensen, zo zegt
zij, hebben waarschijnlijk „een emo
tionele moeilijkheid". En dat zal dan
wel. Wellicht misschien nog wel op
de eerste plaats omdat zij jong zijn.
Zonder emotionele moeilijkheden tel
je in deze tijd nauwelijks mee. Maar
dr. Hilde Bruck graaft nog dieper. Zij
zegt: „Het is een treurig feit, dat voor
vele dikke jongelieden het alternatief,
dat bereikt wordt door gewichts
vermindering, niet is dat zij schoon
heidskoninginnen of sporthelden, maar
dat zij geesteszieken worden".
Ik zal nu niet vragen of allebei
ook kan voorkomen, maar ik wil er
toch even op wijzen dat er iets troos-
tends in deze woorden schuilt; voor
dikke mensen dan. Wat immers zou
het gevolg kunnen zijn van gewichts-
vermeerderihg? Het tegen
deel van geestesziekheid? Genialiteit?
Ik heb tenminste één dikke jonge
vriend^ die sterk in die richting wijst.
Weg dus met de diëten. Laten wij
eten, drinken, lachen en wijs worden.
En de magerheid aan de psychiaters.
De PTT onderzoekt de mogelijkheden
om een goedkoop avondtarief voor te
lefoongesprekken in te voeren. Op deze
wijze hoopt men te komen tot een even
wichtiger verdeling van de belasting
van het telefoonnet, dat op het ogenblik
overdag te veel gesprekken moet ver
werken. Om dit nieuwe stelsel te kun
nen invoeren zal het echter mogelijk
moeten zijn voor de avonduren een
aparte registratie van gesprekken te
hebben. Dit is technisch niet zo een
voudig op te lossen. Onderzocht wordt
nu hoe voor de dag en de avond een
aparte registratie kan worden verkregen.
Advertentie
ROKIN 50 - AMSTERDAM TELEF. 37048-39576
Advertentie
NAXZAKHIA
vraagt uw stijf
fcf" el primero
de Espana
rrlog kwam hij ui? JE concentratie-
kamp.
In 1945 werd Novotny geknor* w
van de voorlopige Nationale VeJgade^
ring, en een jaar later nam hij zfttine
in het Centraal Comité van de Tsjecho
slowaakse communistische partij In
1951 werd hp (oPD ,^u^f'ds aanbeve
ling) lid van het t in 1953
volede zijn benoeming tot vice-premier
een functie die hij overigens maar enl
retdsTsfptembe'r11953
plaatsgreep onder de heerschappu van
dwenen. De drie anderen waren. G
wald, Slansky en Clementis. De beiae
laatstgenoemden zijn een paar ja1
leden bij een zuivering, door toe
van hun kameraden, ter dood ve
deeld en terechtgesteld.
ovotny, die in februari 1956
historische 20ste congres van1
Russische communistische partij
bijwoonde en die bij die gelegenheid het
begin van de ontluistering van atann
meemaakte, wordt beschouwd als een
bijzondere gunsteling var Khroesjtsjev.
Toen de Russische partijleider dan ook
jn juli van dit jaar een bezoek aan
Praag bracht, gaf hp duidelijk blijk
Van zijn vertrouwen in Novotny.
Tsjechoslowakije is op het ogenblik
Wellicht Ruslands meest trouwe satel
liet. De Hongaarse en Poolse omwen
telingen van vorig jaar hebben Tsjecho-
slowakjje 'rij onberoerd gelaten. Uiter
aard is de ontevredenheid over het re
gime in Tsjechoslowakije bij de massa
Van het volk niet minder groot dan el
ders in de C ost-Europese satellietstaten,
maar Praag heeft steeds een zó strak
bewind gevoerd, dat de smeulende op
standigheid maar zelden, en dan nog
zeer beperkt, kon opvlammen.
Op Novotny is nu de hoop van
Khroesjtsjev gevestigd. In Moskou ver-
Wacht men dat de eerste-secretaris van
de Tsjechoslowaakse communistische
Partij, nu hij ook president geworden is,
hog beter dan tot nog toe de politiek
van zijn land in overeenstemming zal
kunnen brengen met die van de Sovjet
unie.
IMP DIRK STRUYS ZOON SCHIEDAM
„MANZANILLA" (Pale-dry)
5.60 per fles
(Van onze correspondent)
Tien jaar geleden stond te Leiden
de wieg van een provinciale contact
commissie voor het woonruimte-vraag
stuk. Hier werd donderdag de najaars
vergadering van deze commissie ge
houden en haar tiende verjaardag ge
vierd. Sprekers die in de morgenuren
aan het woord kwamen, spraken van
een triest lustrum, omdat het gelukki
ger was geweest, als de commissie in
de afgelopen tien jaar haar bestaans
recht had verloren.
In de foyer van de Stadsgehoorza
len waren wethouders, ambtenaren en
commissieleden, die met de huisvesting
in hun gemeente te maken hebben, bij
een, om na een welkomstwoord door
de burgemeester van Leiden, jhr. mr.
F. H. van Kinscho' te luisteren naar
inleidingen, die gewijd werden aan de
problemen van de krotopruiming en sa
nering.
Mr. dr. ir. M. M. van Praag, direc
teur van de gemeentelijke woning-
dienst te Schiedam, gaf een geschied
kundig overzicht van de woontoestan-
fn het gulden licht van een zomer
se achtermiddag zat drie honderd jaar
seleden ergens een schilder aan een
der
smalle, zonoverspoelde Delftse
gr?cbten- Met vaste hand en rustige
ld was hij bezig op het aoek
man^voudige maar soliede burger-
ven rtp ^V£ te beelden. Hoog bo-
zomerlon?daken en het rijpe
ken als iiilreven traa8 wat witte wol-
nt llpfrtA vervloeiende gedachten.
?er concen rLa5ndacht van de schil-
roerloze gestatie f Zlch op de bijna
ïratotAtf ifrii van een weduwe, die
g0rlf0 vnltne?H UropcninS haar hand-
*erJie. i® en rondom haar
bouwde hi) in een stemmige harmo
nie van warme bezonken kleuren een
subtiele sfeer van licht en stilte, waar
in zowel stéén voor stéén, als het huis
het groen, wolken en de mensen wer
den opgenomen in een bezielde een
heid van hogere orde.
Thans hangt dit schilderij in het
Rijksmuseum. Het Is over de hele we
reld bekend als Het Straatje van Ver
meer Sir Henry Deterdincg kocht het
voor 1.200.000,- en gaf het daarna
aan het museum ten geschenke Ver
meer heeft dit werk, evenmin als zijn
™dere overigens, nooit willen verko
pen.
Dezer dagen is Het Straatje weer
eens in het nieuws gekomen, omdat
de beer de Vries uit Delft h?®1
van argumenten naar voren heett ge
bracht, dat op de Vlamingstraat -
r- waar hij thans woont eertijds
het huis heeft gestaan, dat Vermeer
heeft afgebeeld. De heer de Vries
brengt daarbij naar voren, dat de
moeder van Johannes Vermeer na
de dood van haar man naar de Vla
mingstraat is getrokken. Op de plaats
van het huidige pand op nr. 22 stond
vroeger een herberg, welke vol-
gens een bestaande oude prent be
langrijke punten van overeenkomst
met het schilderij toonde. Stand en
indeling van ramen en deur waren
volkomen identiek, alsook de plaats
der ijzeren muurankers, de stoep en de
poort, welke laatste gedeeltelijk ver
laagd nog aanwezig zou zijn. Als be
zwaar tegen deze stelling kan aange
voerd worden, dat uit de volledige
koop- en huurcontracten uit die tijd
nergens blijkt, dat de moeder van
Vermeer daar gewoond heeft, al kan
zij daar natuurlijk een deel van de
bedoelde woning gehuurd hebben.
Vermeer trouwde jong en trok in
bij zijn rijke schoonmoeder. Deze had
een grondige afkeer van schilders en
heeft het huwelijk zoveel mogelijk te
gengewerkt. Toen zij er tenslotte in
berustte, heeft Vermeer een carrière
als schilder met eigen atelier en leer
jongens moeten opgeven, aangezien
de strenge matrone hiervoor geen
plaats in haar huis wenste in te rui
men. Het bloed kruipt echter waar
het niet gaan kan en zij kon de ta
lentvolle jonge schilder onmogelijk
verbieden zijn beminde jonge vrouw
en later zijn kinderen, zijn vrienden
en wellicht ook haar zelf te schilde
ren. En zo zullen de figuren uit zijn
werken wel in zijn directe omgeving
gezocht moeten worden en heeft hii
zpn doeken nooit verkocht, omdat zij
wellicht bedoeld waren later de wonin
gen van zijn kinderen te sieren. Zo ge
zien laat het ich zeer wel verklaren,
dat hjj op een zomermiddag met palet
en penseel naar de Vlamingstraat is
getogen en daar Het Straatje heeft ge
schilderd met zijn eigen moeder, op de
plaats en in de houding, zoals hjj
haar zo vaak had aangetroffen.
den in vorige eeuwen, van krotoprui
ming en sanering. In dit verband sprak
hij ook over de wellicht grootste sane
ring van alle tijden, de z.g. transforma
tie van Parijs tijdens het tweede Kei
zerrijk onder leiding van Haussman.
In oude stadskernen kan krotopruiming
sfeerverlies betekenen. Het volksbe
lang moet hier echter prevaleren. In
Delft heeft men voor goede verbindin
gen in de binnenstad reeds een aan
vaardbare oplossing gevonden, die niet
schadelijk is voor het aanzien van de
middeleeuwse kern.
Sprekend over de juridische en finan
ciële aspecten van de krotopruiming
betoogde spr. dat een nieuwe woning
wet en een nieuwe ruimtewet waar
schijnlijk binnenkort aan de orde ko
men. Zij zullen een efficiënter sanering
van de bebouwde kom mogelijk ma
ken.
Tijdens de middagbijeenkomst sprak
de heer W. Hazevoet, adviseur voor
maatschappelijk opbouwwerk in Haar
lem, over de sociale aspecten van het
saneringsprobleem. Hij stelde vast, dat
aan elke sanering een sociaal weten
schappelijk onderzoek vooraf dient te
gaan. Sanering betekent een ernstige
ingreep in het leven van de bewoners
van een bepaalde wijk. De bewoners
komen door de verhuizing voor hoge
kosten te staan, daarom dient men hen
in de kosten van verhuizing en hogere
huren tegemoet te komen. Gezinnen
met aanpassingsmoeilijkheden, de z.g.
„achterblijvers" dienen naast materi
ele steun, ook deskundige maatschap
pelijke hulp te ontvangen. Aangezien de
gezinnen met aanpassingsmoeilijkheden
zich altijd concentreren in de buurten
met lage huren, buurten die het eerst
voor sanering in aanmerking komen,
heeft men op de eerste plaats met het
vraagstuk van de onmaatschappelijk
heid te maken. Spreiding van de ge
zinnen is volgens spr. niet moeilijk. De
beste oplossing acht hij het vestigen
van complexen van 100 tot 200 wonin
gen met buurthuis, een concentratie
dus, die echter nooit tot isolatie mag
leiden.
Advertentie
W T«L 40100 Amsterdam
Gisternacht is op 54-jarige leeftijd
plotseling overleden de heer J. Wessels
Boer, sedert juni 1946 burgemeester van
de gemeente Dalen. De heer Wessels
Boer was o.a. voorzitter van de provin
ciale schoonheidscommissie voor Dren
the.
Advertentie
Net voor deze belangrijke besprekingn pracbl
van een opkomende verkoudheid. Ik nam twee
'ASPRO's en... wèg verkoudheid, wèg
hoofdpijn! 'ASPRO' helpt direct,
is onschadelijk en irriteert
de maag nietI
IrH ^ê$ÊÈSkÉÊ-*J en P'in verdwijntt
Luister naar ons programma „Herhaling op verzoek", op RADIO LUXEMBt KC (208 m) iedere zondagmorgen 10.45 uur.
Zojuist is in Japan een boek ver
schenen van de hand van prof. H. van
Straelen SVD onder de titel „Gabriël
Marcel, 's werelds grootste existen
tialist". De uitgave wordt verzorgd
door Herder. In dit boek beschrijft
prof. H. van Straelen het christelijk
existentialisme, vooral zoals dit door
G. Marcel geleerd wordt. Deze publi-
katie is gericht egen de Japanse uit
gaven over de filosofie van Sartre.
Pater H. van Straelen SVD heeft hier
mede weer een grote dienst bewezen aan
de missionering in Japan die zich in
vele gebieden voornamelijk bezig roudt
met de intelligentsia onder de bevolking.
Het is de vijfentwintigste grotere
publikatie van prof. H. van Straelen
die onlangs in een Japanse uitgave
vermeld werd als „de grootste en in
vloedrijkste katholieke schrijver in
Japan". Gabriël Marcel die op het ogen
blik gastkolleges geeft aan verschillende
Japanse universiteiten heeft zelf het
voorwoord van dit werk geschreven.
De commissie aanbestedingswezen,
welke in 1953 door de ministers van
Economische Zaken en van Wederop
bouw is ingesteld, heeft aan de betrok
ken ministers een rapport uitgebracht
dat voorstellen bevat tot verbetering of
afschaffing van de verschillende mel-
dings-, opzet- en prijscorrectiesystemen
die gebruikelijk zijn in de bouwnijver
heid. Deze voorstellen hebben tot doel
een 'contractuele aanbestedingsregeling
tot stand te brengen, waaraan enerzijds
de aannemersbonden en anderzijds ver-
tegenwoordigers van de particuliere en
openbare opdrachtgevers meewerken.
De voornaamste voorstellen van de
commissie, welke behalve uit enige al
gemene deskundigen, uit een aantal
vooraanstaande personen uit de krin-
Woensdag heeft de directeur-generaal voor de industrialisatie en energievoor
ziening, dr. E. L. Kramer, de aardgasbehandelingsinstallatie te Agelerbrug officieel
geopend. Tijdens de rondgang over het terrein ziet men hier tweede van links,
met lichte jas, de directeur-generaal en tweede van rechts de Commissaris der
Koningin in Overijssel, Ridder de van der Schueren.
gen van het bouwbedrijf en van op
drachtgevers bestaat, hebben betrek
king op de afschaffing van vooroverleg
en opzetafspraken.
Volgens de wensen van de commis
sie zouden aannemers zich moeten ver
plichten geen vooroverleg met andere
aspirant-inschrijvers te plegen over de
inschrijvingsprijs en geen uitkeringen
aan derden te doen.
Voorts zou op de inschrijvingssom een
pryscorrectie moeten worden toegepast
overeenkomstig het stelsel van prijs-
correctie van de Nederlandse Aanne
mers Combinatie. Zoals de commissie
constateert, onderscheidt de thans reeds
door een aantal aannemers gevolgde
N.A.C.-regeling zich van de ongeregel
de opzetovereenkomst op twee punten.
Vooreerst gelden voor de mate van
prijsverbetering vaste regels en vervol
gens komt de prijsverbetering uitslui
tend ten goede aan de inschrijver, wie
het werk wordt gegund.
De aanbesteder zou, behalve bij zeer
kleine werken, de inschrijver een tege
moetkoming in de kosten van inschrij
ving moeten geven. Bij openbare aan
besteding zal de tegemoetkoming, af
hankelijk van de grootte van het werk,
worden betaald aan 5 tot 9 inschrij
vers, aan wie het werk niet wordt op
gedragen, bij' onderhandse aanbesteding
aan aUe inschrijvers, wie het werk niet
wordt gegund. De inschrijvers zouden
de bevoegdheid moeten hebben, zich te
rug te trekken indien hun inschrijvings
som meer dan 10 pet. blijft onder de
middenprijs, zoals deze volgens de
N.A.C.-regeling wordt vastgesteld. Ten
slotte zal de aanbesteding van werken
van 25.000 tot 10 miljoen moeten lo
pen over aanbestedingsbureaus. Ter
uitvoering van de regeling zal in het
leven dienen te worden geroepen een
centraal orgaan.
De commissie merkt nog op, dat de
voorkeur moet worden gegeven aan
een contractuele in plaats van een door
de overheid vast te stellen regeling.
Het voordeel van een dergelijke rege
ling zou zijn, dat de organisaties van
betrokkenen vrijwillig de noodzakelijke
verplichtingen aanvaarden en zich daar
mee voor de effectuering van de maat
regelen verantwoordelijk stellen.
(Van onze Rotterdamse redactie)
Ir. W. H. Kruyff, directeur van de
Koninklijke Nederlandse Stoomboot Mij.
N.V. te Amsterdam, heeft bij de te wa
ter lating van het motorschip Maron op
de werf van de Gebr. Pot te Bolnes,
zijn bezorgdheid uitgesproken over de
handelwijzen van financieringsinstellin-
gen die het mogelijk maken dat grote
vrachtschepen voor buitenlandse reders
op Nederlandse werven op stapel wor
den gezet. Hij achtte dit een in de hand
werken van de inflatie in ons land en
bepleitte om niet te zwichten voor
grote getallen. Alleen bouwen als er
geld is, zoals dit vroeger ook gebruike
lijk was, aldus betoogde de heer Kruyff.
Hij achtte dit nog steeds de meest ge
zonde politiek in de vaderlandse
scheepsbouw, ook al met het oog op het
dreigende surplus in wereldtonnage.
De Maron, die over enkele maanden
in de vaart komt, is het 25ste schip
dat door de KNSM bij de N.V. Scheeps-
bouwwerf Gebr. Pot is besteld, en
daarom droegen de doop, die verricht
werd door mevr. J. H. Kruyff-Heitz,
en de stapelloop een extra feestelijk ca
chet. Ir. J. Rotgans, directeur van de
werf, betuigde de KNSM zijn erkente
lijkheid voor het vertrouwen en ook de
doopster sprak nog een geestig woordje.
De Maron behoort tot een serie van
vijf schepen van elk ongeveer 4500 ton
draagvermogen. Twee daarvan zijn
reeds in de vaart. Twaalf passagiers
zullen op de Maron kunnen beschikken
over alle gewenste comfort.
Het verlaten van de ene
staat en het binnen
gaan van een andere
gaat in de V.S. betrekkelijk
ongemerkt. Geen paspoorten
of douane komen er aan te
pas, hoewel wij later een
paar maal een soort van
douane zouden passeren, in
Arizona en tussen -Nevada
en Californië, die alleen con
trole uitoefende op het ver
voer van fruit. Slechts ba
nanen en appels mochten
daar worden meegenomen.
Al het andere fruit, in het
bijzonder citrusvruchten,
werd in beslag genomen. Dit
om de eigen fruitteelt tegen
allerlei ziekten te bescher
men.
Verder merk je de over
gang van de staatsgrenzen
eigenlijk alleen door een
grenssteen met de naam van
de aangrenzende staten er
op, en aan reusachtige bor
den met allerlei opschriften.
Zo zagen wij, dat we Okla
homa gingen verlaten aan
de mededeling: U verlaat nu
Oklahoma. Goede reis en
kom spoedig weer. Texas be-
groétte ons behalve met een
vriendelijk: Welkom in
Texas, waar de benzine goed
koper is! met betere wegen
en een plotselinge overvloed
van drankwinkels en recla
mes voor sterke drank. Dit
valt vooral op, omdat Okla
homa de enige deelstaat van
de U.S. is, die in naam
tenminste nog „droog" is,
zodat het nobele beroep van
„bootlegger" daar nog vlijtig
wordt beoefend.
In Europa zijn wij in het
algemeen geneigd de V.S.
als één geheel te beschou
wen en de verschillende sta
ten min of meer als een geo
grafische verdeling. Eerst
langzamerhand begin je hier
yte beseffen, dat ieder lid vol
komen baas is in eigen huis
en zijn huishouding naar be
lieven kan regelen. Alleen
wanneer het staatsbelang in
strijd komt met het algemeen
belang, moet dit laatste pre
valeren. Gebeurtenissen als
die i.v.m. de onderwijsinte-
gratie in Arkansas, kan men
alleen begrijpen, als men dit
feit goed voor ogen houdt.
Er heerst ook een grote
El Paso, alleen door de zuid
westelijke hoek van Texas,
en dat was al een tocht van
ruim 700 km. En tot vlak bij
El Paso zagen wij niets dan
eindeloze vlakten, waarin
graansilo's en boortorens de
rol vervulden van de kerk
torens in Holland. En ik be
grijp nu de opmerking van
een Amerikaan niet-Texan:
„Nergens ter wereld vind
je een wijder uitzicht en
minder bezienswaardigs dan
rivaliteit tussen de staten
onderling en de bewoners
lijden vaak aan een ster)*,
chauvinisme. Vooral die van
Texas zijn daar in het bij
zonder mee behept en zij
zijn kinderlijk ingenomen
met zichzelf en hun staat.
Getuige het klassieke grap
je van de vader, die zijn
zoon waarschuwde bij diens
eerste „buitenlandse" reis
naar Chicago: „Vraag nooit
een vreemde waar hij van
daan komt. Komt hij uit
Texas, dan vertelt hij je dat
gauw genoeg. Zo niet, dan
breng je hem maar onnodig
in verlegenheid."
Deze trots is voornamelijk
gebaseerd op het feit, dat
Texas de enige staat is, die
na een tienjarig bestaan als
onafhankelijke republiek, op
eigen verzoek en voorwaar
den in de U.S. werd opgeno
men. En tweedens op z'n
enorme uitgestrektheid
bijna een twaalfde van de
oppervlakte van de gehele
V.S. en z'n grote rijkdom.
Wij reden van Amarillo naar
in Texas." Nu en dan een
plukje bomen In deze onaf
zienbare ruimte duidt op de
aanwezigheid van een
„ranch" of waterput. Maar
tot mijn grote vreugde zag ik
toch ook een wasechte leven
de cowboy, compleet met
hoed, laarzen en zadel, die
een oogje hield op een kud
de vee.
In de namiddag bereikten
wij El Paso, dat, omringd
door bergen, op de Ame
rikaanse oever van de Rio
Grande del Norte ligt, op de
plaats waar, zoals de naam
ook aanduidt, vroeger de
doorgang was van Oud-
Mexico naar het noorden.
Het is in vele opzichten een
on-Amerikaanse stad. Het is
twee-talig, in het onderwijs,
de pers, bioscopen enz.; de
mensen leven er meer op
straat en hebben minder
haast. Zoals een taxichauf
feur opmerkte: „Als hier
Iemand hard rijdt, is het
yast een toerist." Overal
staan banken, waarop altijd
wel een paar El Pasonnars
in de grootste gemoedsrust
de kostbare tijd zitten te
verluieren. Verder hebben
ze er een speciale verkeers
regeling voor voetgangers,
door de „echte" Amerikanen
geringschattend „scramble-
system" genaamd. De wan
delaars mogen alleen over
steken, als op de wegkrui-
singen de auto's aan alle
kanten tegelijk stilstaan.
Maar dan mogen ze het ook
op iedere manier, die hun
goeddunkt, ook diagonaals-
gewijs.
El Paso is evenwel echt
Amerikaans, vergeleken met
de Mexicaanse stad Juarez,
waar het door de Internatio
nal Bridge mee verbonden is.
Over deze brug trekken dag
en nacht onafgebroken rijen
auto's en voetgangers In bei
de richtingen, de Mexicanen
in de hoop wat vurig be
geerde dollars te bemachti
gen, de Amerikanen om te
profiteren van de gunstige
wisselkoers van hun munt
ten opzichte van de peso.
Juarez is armoedig, vuil
en schilderachtig. Oude kra
kende wagens met een mager
muildier bespannen zijn daar
voor velen nog het middel
van vervoer. „Real Mexican
onemulepower jeep" zei
onze gids, die precies wist
hoe het superioriteitsgevoel
van zijn Amerikaanse klan
ten te strelen, die lachend
of meewarig hoofdschuddend
deze voorwereldlijke voer
tuigen en derzelver passa
giers bezagen, die van hun
kant hun materieel zo zeer
bevoorrechte noorderburen
met geen blik verwaardig
den.
H. L. B.
