SITUATIE IN INDONESIË ZO
Indonesiërs bezetten het gebouw van
Ned. Handel-Maatschappij in Djakarta
Op Oost-Java wordt de
toestand onhoudbaar
Moeten Nederlanders onder de
druk van „algemene terreur"
de ondernemingen verlaten?
Sobere woorden
Het weer
Prins Bernhard bekijkt „Kolibrie"
Economische blokkade nu ook naar
Bandung overgeslagen
Geen paniek en geen
verdeeldheid
Brazilië bij de
NATO?
Indonesië pleegt
overleg met
Nederland
Ir. Staf ontmoet
Belgische collega
Am. kunstmaan
wordt morgen
gelanceerd
Amerika's satelliet
Haags echtpaar
omgekomen
Verwen uw vrouw
Het weer in
Europa
woensdag a december 1957
81ste JAARGANG No. 29776
IBHMMl
éce MORRIS 'êeforeywóu#/
Rundlederen Jassen 129.50
Westelijke wind
Terugkeer
Nederlanders
Plet Indonesische personeel van de Nederlandsche Han
del-Maatschappij in Djakarta heeft vandaag verklaard, dat
het de kantoren van deze maatschappij, de oudste en groot
ste Nederlandse bankinstelling in Indonesië, heeft bezet.
Zoals bekend hebben gisteren leden van het communistisch
vakverbond, de SOBSI, het hoofdkantoor van de KPM in
de Indonesische hoofdstad bezet.
Militair vertoon in
Djakarta
Nederlanders geweerd
V eili gheidsmaatre gel
Bewaking voor gebouw
Indonesische diplomatieke
vertegenwoordiging
Buitenlandse reacties
Soebandrio beantwoordt
vragen
Samenwerking van de
beide luchtmachten
A-griep in liet Vaticaan
Aardbeving
geregistreerd
Gasvergiftiging
Ministerie Ec. Zaken
over vleesprijzen
Gedaalde veeprijzen
worden niet voldoende
doorberekend
Gomulka verklaart:
Geen loonsverhogingen
in Polen
o
met de enige veilige
elektrische koffiemoienl
O
fa»*:
BARTEUORISSTR: HAARLEM TEL 13419
FERD. BOLSTR *48 A' DAM TEL. 71 7162 1
Verwachting tot donderdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Vannacht voornamelijk in het zui
den van het land lichte vorst. Mor
gen in het noorden toenemende be
wolking met hier en daar wat mot
regen. Ongeveer dezelfde tempera
turen als vandaan. Zwakke tot mati
ge westelijke wind.
Zon: 8.33-16.32. Maan: 15.37-6.22.
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. I3muiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
ABONNEMENTSPRI3S 61 cents per week,
f 2.65 per maand, f 7.90 per kwartaal
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544.
Soortgelijke acties zijn ook ondernomen
tegen de Escompto-bank en twee han
delsfirma's in Djakarta, Geo. Wehry en
Tïndeteves. Op deze bedrijven zou het
Werk normaal doorgaan. Alle bezoekers
Tvorder echter door leden van de vak
hond voor controle van hun papieren
aangehouden. De correspondent van
Keuter wijst er evenwel op, dat de be
richten over de situatie in de „overge
komen" zaken elk uur anders luiden en
^et elkaar in strijd zijn. De president
a'an de factory der Nederlandsche Han-
«el-Maatschappij in Djakarta, de heer
ne Jong, heeft aan de correspondent
:ah het A.N.P. meegedeeld, dat het In-
"kesisch personeel vanmorgen van
hem eiste, dat de leiding van de bank
aan hen zou worden overgedragen. De
heer De Jong weigerde echter hieraan
te voldoen. De militaire comman
dant in de hoofdstad, luitenant
kolonel Endang Dachjar, heeft later via
r* radio bekendgemaakt, dat alle acties
tot „overneming" van Nederlandse on
dernemingen alleen zijn toegestaan, als
daartoe instructie -is gegeven door de
Indonesische regering of door het actie
comité ter „bevrijding" van West-Irian.
Uit Singapore komt een bericht van
Reuter, dat de Koninklijke Paketvaart
Maatschappij het vertrek van zes van
haar schepen uit Singapore naar Indo
nesië heeft uitgesteld.
De voorzitter van het Algemeen
Landbouw Syndicaat, dr. J. Meyer,
heeft gisteravond aan de A.N.l'.-cor
respondent te Djakarta meegedeeld,
dat hij overweegt de Nederlanders in
Oost-Java aan te raden de ondernemin
gen te verlaten. Dr. Meyer zei, dat
hij dit advies zou geven, indien de
situatie, zoals die op het ogenblik in
Oost-Java is, niet op korte termijn zou
veranderen. Hij zei, dat hij berichten
heeft ontvangen uit Djember, Bondo-
woso, Situbondo en Kediri in Oost-Java,
volgens welke levensmiddelen zijn weg
gehaald uit de huizen van Nederland-
s® ondernemings-employés. Aan be-
'enden wordt niet toegestaan de hui-
jjk van Nederlanders binnen te gaan.
ten u-eyer ze'' 'lat hij uit de berich-
r,'a' 't het A.L.S. hebben bereikt, op-
In q Hat er tegen de Nederlanders
^ordft-Java een algemene terreur
deriail ?';voer,l. Dr. Meyer heeft de Ne-
*l'ginö. -e H'Plkkratieke vertegenwoor-
stehi in Djakarta op de hoogte ge-
van de berichten, die hij gisteren
^""iinimiinnnmniinmnimnninuiiiiniiniiHiiiiiiini
Drees aUtcrËUuUdUA9' die dr'
heeft afgeleid J* Twee^e Kamer
neejt ajgeiega was geen „ekwelde
kreet, doch had, met het ooa h
positie van de Nederlanders ir? i7
donesië, een ingehouden toon. in A
haar soberheid waaraeren wij 'de ver
klaring als een bewijs, dat de Neder
landse regering zich bewust is van
de ernst van de toestand. Het zijn da
den, niet op de eerste plaats woorden,
die thans van de regering worden ge
vraagd. Omtrent de voorgenomen da
den kon minister Drees uiteraard wei
nig zeggen. Wij kunneuriilechts hopen.
dat de voorbereidingen der regering
kiet aan al te grote soberheid lijden.
Zij zullen rekening moeten houden
7et niets minder dan een evacuatie
Van alle Nederlanders uit Indonesië
wel op een zodanig tijdstip, dat
eze evacuatie het beste effect heeft.
hiPe D^nesische zaakgelastigde de
"eer Maramis heeft zich naar Parijs
weten begeven om zijn minister van
.pAeniandse Zaken Soebandrio in te
ijNen °ver de reacties van Neder-
Beien°P de anti-Nederlandse maatre-
die t('tn Indonesië. Hij heeft zich voor
Nedc.rU Bewapend met een aantal
verraadt y,Se dagoladen. Dit trekje
pagne de ®zeer de Indonesische cam-
verdeeldheiddoeling heeft paniek en
Welnu, noch m ons (and te zaaien,
verdeeldheid znA paniek> noch van
iets hebben kunE de heer Maramis
Zonderen wij belden,
sprong van „Het v e}genaardige zy-
dat het nodig achn^J^ Ut 7
rechtse partijen aan te rukke^l)k je
genen, die Nieuw-Gni^f^^At'
ben willen behouden A ?9 heb
pers eensgezind en gematigd g'eweesl
m haar reacties. Ook het Di„3'
blad intussen merkte op, dat het
zin (heeft) dit armlastige halve è'iiand
aan de chaos van Indonesië vrijs te
geven". Als wij hel daar dan over
eens zijn, kunnen wij later nog wel
eens gezellig babbelen over histori-
sche kwesties.
heeft ontvangen. De economische blok
kade tegen Nederlanders, die zich tot
dusver tot Oost-Java beperkt had, ls nu
ook overgeslagen naar Bandung, de
meest westers georiënteerde stad van
Indonesië. Gistermorgen hebben win
kels, arbeiders, hotels, taxi's en rege
ringskantoren bevel ontvangen ieder
dienstbetoon aan de Nederlandse gemeen
schap te weigeren. De correspondent van
het ANP in Djakarta meldt, dat de Ne
derlandse gemeenschap gisteravond met
de grootste belangstelling heeft ge
luisterd naar de nieuwsuitzendingen uit
Nederland, nu de Nederlandse kranten
in Indonesië sinds maandag verboden
zijn. De Nederlanders zijn van ernstige
zorg over de gebeurtenissen vervuld,
maar volgens de correspondent heerst
er onder hen geen paniek.
Luitenant-kolonel Endang Dachjar
heeft meegedeeld, dat in verband met
de aanslag op president Soekarno thans
twintig personen zijn gearresteerd, on
der wie ook degenen, die de handgra
naten hebben geworpen. Allen hebben
een bekentenis afgelegd. Overste Dach
jar was niet bereid hun namen te noe
men, noch te zeggen tot welke groepe
ring zij behoren. Een aantal andere ver
dachten wordt nog opgespoord.
De eerste arrestaties zijn waar
schijnlijk 24 uur na de aanslag ver
richt. Sindsdien doen veiligheidstroe-
pen voortdurend invallen in winkels,
bioscopen en woonhuizen. Straten wor
den afgesloten, motorvoertuigen en
voetgangers worden onderzocht op wa
pens en munitie. Onder zware bewa
king heeft de president gisteren enkele
slachtoffers van de aanslag in het
ziekenhuis bezocht. Tijdens zijn be
zoek werd de hele omgeving van het
ziekenhuis door de politie, met de ba
jonet op het geweer en bovendien met
machinegeweren bewapend, afgezet.
di?6n ItaI'aans zakenman, S. Damato,
«oh Pp uitnodiging van de Indonesi-
serio ,re?ering enige tijd geleden een
den <snipgen 'n Indonesië heeft gehou-
die uit weTJ-behoorde tot de passagiers,
zto gezet £L-.M—toestel de „Electron"
n-ekomen eren in Singapore aan-
rei hil nn ii? Ls een dode stad",
vliegveld' ziin'ke „straathoek en bi) het
Hèerd» lk V°0r m«n vertrek ge-
De Indonesische communistische Dar-
tü en een groep leden van het Indone
sische parlement hebben gisteren af
zonderlijk een verzoek gericht totnre-
sident Soekarno zijn reis naar Eurona
en Latijns-Amerika, die later in de
maand op het programma staat, af te
gelasten, gezien de ernst van de bin
nenlandse toestand en „de politieke
labiliteit".
De agentschappen van alle grote
transportondernemingen te Djakarta
zyn er officieel van m kennis gesteld,
dat houders van Nederlandse Paspoor
ten Indonesië niet mogen betreden. Ook
het kantoor van de Garuda Indonesian
Airways in Singapore heeft gisteren
opdracht gekregen transport aan aiie
Nederlanders te weigeren. In Singapo
re verblijven o.a. twee Nederlandse pi
loten van de maatschappij, die van ver
lof in Nederland terugkeren.
De Nederlandse consul-generaal in
Singapore, de heer D. G. E. Middel
burg, heeft in een gesprek met United
Press gewezen op de rampzalige ge
volgen, die nationalisatie van de Ne
derlandse bezittingen voor Indonesië
zelf zou hebben. „De Indonesiërs", al
dus de heer Middelburg, „kunnen
rubber- en tabaksplantages, suikerfa
brieken en grote handelskantoren na-
Voor het gebouw van de Indonesische
diplomatieke vertegenwoordiging aan
de Prinsessegracht te 's Gravenhage is
de bewaking door leden van de ge
meentepolitie uitgebreid.
Aan de voorzijde van het gebouw zijn
twee politieagenten geposteerd aan de
achterzijde in de Jan Eevertsenstraat
eveneens. Voorts surveilleren twee
man om het gebouw en in de
nabijheid. Allen zijn bewapend met
een sten-gun en voorzien van een helm.
Ook bij de residentie van de verte
genwoordiger van Indonesië in Wasse
naar, is politie gestationeerd.
In verband met de ontwikkelingen in Indonesië is de bewaking bij het gebouw
van de Indonesische diplomatieke vertegenwoordiging in Nederland aan de
Prinsessegracht in Den Haag uitgebreid.
tionaiiseren, maar men kan niet de
technische en bedrijfservaring nationa
liseren, noch ook de goodwill".
In verantwoordelijke kringen te Lon
den, zo meldt A.F.P., volgt men de
actie tegen de Nederlanders in Indone
sië met ongerustheid. Men vreest, dat
de Zuid-Oost Aziatische Verdragsorgani
satie en de Britse belangen in Indone
sië en Zuid-Oost Azië eveneens in ge
vaar komen. Een woordvoerder van het
Britse ministerie van buitenlandse za
ken heeft echter verklaard, dat er geen
enkele reden is om aan te nemen, dat
Indonesië discriminerende maatregelen
ten opzichte van Britse onderdanen
overweegt. In Whitehall meent men,
dat een officiële stap in Djakarta ten
gunste van de Nederlanders een ave
rechts resultaat zal hebben. Men hoopt,
dat de anti-Nederlandse campagne tot
staan zal worden gebracht, voordat In
donesische belangen zelf worden ge
schaad, aldus het bericht van A.F.P.
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken weigerde gisteravond
commentaar te leveren op de gebeurte
nissen in Indonesië. Men verklaarde
slechts, dat „de situatie zorgvuldig
wordt bestudeerd", aldus United
Press.
Voor zijn vertrek uit New York, van
waar hij via Parijs naar Djakarta te
rugkeert, heeft de Indonesische minis
ter van buitenlandse zaken, dr. Soe
bandrio, op de vraag, of de aanslag
op president Soekarno wellicht het
signaal voor uitgebreide wanordelijkhe
den zal zijn, ontkennend geantwoord.
„De schuldigen zijn immers gepakt en
de beweging werkte alleen in de hoofd
stad". Toen hem gevraagd werd, of
het tot een verbreking van de diploma
tieke betrekkingen met Nederland zal
komen, verklaarde de minister, dat
dit afhangt van „de verdere stappen
en de verdere houding van Nederland".
Op de vraag om dit toe te lichten,
zei dr. Soebandrio: „Ik zal de deur niet
sluiten voor de Nederlanders als zij
een nieuwe wijze van toenadering tot
Indonesië overwegen". Bovendien was
hij van oordeel, dat Nederland „nog
niet Izijn definitieve standpunt heeft be
paald".
De minister verklaarde, dat Indone
sië „geen bezwaren heeft tegen een re
delijke overeenkomst met Nederland".
„Deze toestand is wat moeilijk, maar
als er enige aanwijzing van Nederland
se kant is, zullen wij die niet afwij
zen". De verhouding met Nederland
zou „ernstig kunnen worden als er niets
wordt gedaan".
..Toen hem werd gevraagd, of Indone
sië zal overwegen het conflict over
westelijk Nieuw-Guinea op het militai
re vlak over te brengen, verklaarde dr.
Soebandrio: „Voor het ogenblik den
ken wij niet in termen van geweld".
De Braziliaanse minister van buiten
landse zaken heelt volgens A.F.P. te
genover verslaggevers verklaard dat
Brazilië een uitnodiging heeft ontvan
gen om zich aan te sluiten bij de Noord-
atlantische verdragsorganisatie.
De Indonesische minister van justitie,
Maengkom, heeft naar U.P. meldt of
ficieel ontkend, dat Nederlanders Indo
nesië niet meer mogen verlaten. Hji
verklaarde dat de Indonesische autori
teiten op het ogenblik met de Neder
landse diplomatieke vertegenwoordiging
onderhandelen over de repatriëring van
alle Nederlanders die thans nog in In
donesië zijn. Maengkom bevestigde,
eveneens officieel, dat Nederlanders niet
langer toestemming zullen krijgen Indo
nesië binnen te gaan, aldus meldt U.P.
De ministers voor defensie van Ne
derland en België, ir. Staf en de
heer Spinoy hebben gisteren te Brus
sel een bespreking gehad. Bij dit on
derhoud waren Nederlandse en Belgi
sche deskundigen tegenwoordig. Zij
hebben vastgesteld, dat het wenselijk
is de grootst mogelijke samenwerking
tot stand te brengen tussen de Neder
landse en Belgische luchtmacht. Zij
zijn overeengekomen, dat bepaalde co-
mité's tegen door hen vastgestelde
data rapport zullen uitbrengen over de
realisatie van de samenwerking inza
ke de opleiding der vliegers en de vor
ming van technici en specialisten voor
beide strijdkrachten. Dit bericht het
A.N.P.
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van defensie heeft
volgens Reuter meegedeeld, dat de lan
cering van de „Vanquard"-raket met
de eerste Amerikaanse kunstmaan in
de kop is vastgesteld op morgen
avond zes uur Nederlandse tijd. Eerder
was verklaard, dat de lancering van
daag zou plaatsvinden.
Zuster Pasqualina Lehner, de huis
houdster van de Paus, heeft aziatisehe
griep, aldus heeft Reuter in het Va
ticaan vernomen.
De seismografen van het KNMI heb
ben hedenochtend om twaalf minuten
voor vijf een buitengewoon sterke aard
beving opgetekend. Vermoedelijk is hier
sprake geweest van een zee-beving,
waarvan de haard was gelegen op een
afstand van 6800 kilometer, midden in
de Atlantische Oceaan nabij het rots
eiland Sint-Paul.
In Upsala (Zweden), waar men de
schokken ook heeft geregistreerd, schat
men het centrum van de beving in Mon
golië. Het is de zwaarste beving, die
men sinds 1905 heeft geconstateerd. In
Berkeley (Californië) localiseert men
het centrum in China. Men zegt daar,
dat de schokken even hevig zijn ge
weest als die welke in 1906 San Fran
cisco verwoestten.
Op de „Vanguard"-basis in Cape Canaveral in de Verenigde Staten wordt hard
gewerkt aan de 'voltooiing van Amerika's kunstmaanproject. Op deze radio
grafisch overgebrachte foto ziet men twee technici bezig met de montage van
de kleine test-satelliet in de top van de derde trap van een „Vanguard". Reeds
morgen hoopt men de seinen van dit kleine glanzende bolletje uit het wereld
ruim op te kunnen vangen
Dinsdagmiddag werd op het Vliegveld Soesterberg de in Nederland gebouwde
helikopter „Kolibrie H3" gedemonstreerd. Bij deze demonstratie was ook Prins
Bernhard aanwezig. Zowel het interieur van de helikopter (foto boven) als de
stuwstraalmotor aan een van de rotorbladen (foto onder) werden door de Prins
grondig bekeken.
Het te 's Gravenhage aan de Was-
senaarseweg wonende echtpaar mr. B.
Th. A. Westerouen van Meeteren is,
naar dinsdagochtend is gebleken, door
gasvergiftiging om het leven gekomen.
Twee bij het echtpaar inwonende da
mes ontdekten dat de telefoon bij de
heer en mevr. W. van M. niet werd aan
genomen. De beide inwoonsters hadden
last van hoofdpijn en gingen op onder
zoek uit. Zij troffen het echtpaar le
venloos in bed aan. De heer W. van M.
was 71 jaar, zijn echtgenote 65 jaar.
Het is gebleken dat een muurgas-
kraantje geopend stond en de daarop
aangesloten gaskachel niet brandde.
Tijdens besprekingen over de vlees-
prijzen, tussen het ministerie van eco
nomische zaken en het Bedrijfschap
voor het Slagersbedrijf, heeft de minis
ter van economische zaken erop ge
wezen dat niet alle slagers de daling
van de veeprijzen voldoende in hun
verkoopprijzen hebben doorberekend.
Van de zijde van het Bedrijfschap
voor het Slagersbedrijf werd in dit ver
band gewezen op de grote moeilijkheden
bij de afzet van vet als gevolg van de
vraag van de consumenten naar uit
sluitend mager en fijn vlees, alsmede
de niet onbelangrijk mindere opbrengt
van nevenproducten. Deze moeilijkheden
hebben er toe geleid dat de slagers het
verloop van de veeprijzen trager volgen,
zowel naar boven als naar beneden.
De concurrentie neemt echter naar
de mening van het bedrijfschap op hfet
ogenblik in verscheidene plaatsen toe,
hetgeen ook tot uitdrukking is gekomen
in de daling van het indexcijfer van de
winkelverkoopprijzen van vlees gedu
rende de laatste maanden. Bovendien
dient men elk geval, en dus ook elk
bedrijf, op zijn eigen merites te beoor
delen
Dat thans echter nog niet over de
gehele linie voldoende prijsverlaging
heeft plaats gevonden, wordt door het
bedrijfschap erkend en het is dan ook
bereid, die slagers die hun prijzen on
voldoende hebben aangepast aan de ge
daalde inkoopprijzen te adviseren dit
alsnog onverwijld te doen.
De huidige toestand van onze natio
nale economie staat niet toe het levens
niveau van de arbeidende bevolking
aanzienlijk te verhogen en in 1958
kunnen wij de salarissen nog niet weer
herzien tenzjj de produktie verhoogd
wordt, aldus delen Reuter en A.F.P.
mee dat de Poolse leider, Gomulka, in
een toespraak op een mijnwerker sfeest
te Bytom heeft verklaard.
Gomulka zei dat organisatie en dis
cipline van de arbeid nog veel te wen
sen overliet. In het laatste half jaar
waren van de 64.200.000 werkdagen
12.200.000 verloren gegaan, waarvan
anderhalf miljoen zonder reden. Daar
door had men een verlies van 1.650.000
ton steenkool geleden. Hjj kondigde aan
dat de Poolse mijnwerkers in de loop
van het volgende jaar zes zondagen
zullen moeten werken. Men was hier
toe genoopt door de precaire situatie
van 's lands economie.
Nog steeds staat het weer in ons land
onder invloed van een hogedrukgebied.
Het centrum hiervan verplaatste zich ech
ter langzaam naar het zuiden, onder in
vloed van een actieve depressie, die over
noord-Scandinavië naar het oosten trekt.
In het grootste deel van ons land ging
daardoor een zwakke tot matige westelijke
wind waaien. In het zuiden van het land
was er in de afgelopen nacht nog weinig
wind, waardoor daar de meeste vorst voor
kwam. In Brabant vroor het op sommige
plaatsen 5 graden. Het ziet er naar uit, dat
de westelijke wind nog wat zal toenemen,
zodat de temperaturen 's nachts minder
laag zullen worden.
Een uit de richting van Schotland nader
bij komend front kan morgen in het
noorden van het land aanleiding geven tot
toeneming van de bewolking.
Advertentie
temp.
neersl.
Station
Weer
heder
afgel.
7 uur
-4 uur
Helsinki
regen
3
l
Stockholm
geheel bew.
2
0.3
Oslo
geheel bew.
-3
0
Kopenhagei
geheel bew.
3
0
Londen
mist
-3
0
Amsterdam
onbewolkt
2
0
Brussel
onbewolkt
-3
0
Luxemburg
zwaar bew.
3
0
Parijs
onbewolkt
-4
0
Nice
onbewolkt
6
0
Berlijn
mist
3
0
Frankfurt
geheel bew.
2
0
München
sneeuw
1
0.5
Hürich
geheel bew.
1
0
Genève
onbewolkt
1
0
Locarno
onbewolkt
-2
0
Wenen
regen
3
7
Innsbruck
sneeuw
-1
2
Rome
zwaar bew.
5
PRIMEUR
de enige elektrische koffiemolen ven
Nederlands fabrikaat voor deze prijs
e* absoluut veilig, plastic romp, motor ge*
heel geïsoleerd
verhoogde schenkrand voorkomt mor*
sen en beveiligt tegen de sneldroaiendt
propeller.