Rentebijslag op subsidie
voor woningwetwoningen
Tweede Kamer kritisch
behandeling
V.H.M.O. staat
Motie over
salarissen aangekondigd
gestemd bij
onderwijsbegroting
voor zeer ernstige problemen
de leraren-
sup
Mijn zoon wil
niet sterven
Radio
TV
Dit jaar bijna 85.000 woningen;
minister Witte over volgend
jaar niet zo optimistisch
Schilderij van de
Ned. Antillen
DE MEUTE ACHTER MTNISTER CALS
Wetgevende arbeid
centraal punt in
de discussie
en
RENTEPERCENTAGE VAN 4 MAXIMAAL
Recente huur stijging
veel te hoog
Voor min. Struycken
Eerste verhandelingsdag
414% obligaties 1957
Rotterdam uitgesteld
Arnold van Mill gast
bij Nederlandsche Opera
Ontslagen bij Brabantse
industrieën
Gegadigden
voor filmrol
Onze juf gaat trouwen
Viering koninkrijksdag
op 14 december
Vanavond
WOENSDAG 4 DECEMBER 1957
PAGINA 6
Nederlandse schenking
aan Valencia
Examens
PUBLICATIE VAN HET CENTRAAL GEDlSTILLEERDBUREAU SCHIEDAM
door HARRIET H. HOUSER
minimum
(Van onze Haagse redactie)
De overheid gaat een rentebijslag ge
ven op het subsidie voor woningwetwo
ningen, gegund of nog te gunnen van
1 januari 1957 af. Dit betekent, dat de
betreffende woningwetwoningen een la
gere huur zullen doen. Dit staat ver
meld in de memorie van antwoord van
minister Witte aan de Tweede Kamer.
In de exploitatie-opzet van deze wonin
gen zal een rentepercentage van niet
meer dan 4 behoeven te worden op
genomen, ook als deze woningwetwo
ningen worden gefinancierd met gelden
van de 6 pet Nationale Woningbouwle
ning of uit gelden afkomstig uit de 4%
pet lening van de verzekeringsmaat
schappijen en institutionele beleggers.
De ,'oorsch jtten welke de overheid in
1953 aan de gemeenten gaat verstrek
ken voor de financiering van woning
wetwoningen zullen een rente dragen
van 4 pet. De rentebijslag zal echter
niet gegeven worden over gelden wel
ke worden gebruikt voor scholenbouw
of het bouwrijp maken van gronden.
In 1958 zal zoals bekend, voor 540
miljoen uit de rijksmiddelen aan de ge
meenten worden voorgeschoten ten be
hoeve van de bouw van woningwetwo
ningen. Verwacht wordt, dat bij dit be
drag nog 100 miljoen kan worden ge
voegd, afkomstig uit het grote contract
tussen overheid en institutionele beleg
gers en verzekeringsmaatschappijen.
Mocht dit niet voldoende zijn voor de
bouw van de geplande 40000 woningwet-
Minister-president dr. W. Drees en
een gezelschap bekende figuren uit de
kringen der autoriteiten, handel en in
dustrie uit de Ned. Antillen waren aan
wezig. toen dinsdagavond de heer Nor
man Chumaceiro aan minister A. A. M.
Struyken diens portret aanbood ge
schilderd door prof. G. V. A. Röling,
waarop de huidige Nederlandse minis
ter van binnenlandse zaken is afgebeeld
als gouverneur van de Ned. Antillen.
De. gelden voor dit schilderij zijn bij
eengebracht door een comité te Willem
stad, onder voorzitterschap van de oud
minister van onderwijs, de heer Sprockel.
Het mr. Struycken aangeboden portret
is bijna identiek aan dat, hetwelk thans
in het gouvernementshuis te Willemstad
hangt bj) de rij van afbeeldingen van
vroegere gouverneurs van de Ned. An
tillen.
„Het is," aldus de heer Chumaceiro
die namens het comité het portret over
droeg, „een herinnering aan een voor
u afgesloten tijdperk, namelijk aan uw
ambt als gouverneur van de Ned. An
tillen, opdat de banden tussen u en de
Antillen hecht zullen blijven evenals
de banden tussen de Antillen en Neder
land sterk moeten blijven".
„Mijn vrouw en ik zullen, zelfs zon
der dit mooie schilderij, onze periode op
Curasao waarlijk niet vergeten", aldus
o. a. mr. Struycken in zijn antwoord.
„Onze belangstelling voor dat mooie
land is diep in ons gegrift. Mede na
mens mjjn vrouw moge ik u, het comité
en de burgerij van de Ned. Antillen har
telijk danken".
Het schilderij stelt mr. Struycken
voor in ambtskostuum als gouverneur,
met de data van zijn bestuursperiode:
1951-1956.
De Nederlandse ambassadeur in Ma
drid, graaf W. C. van Rechteren Lim
burg, heeft dinsdag aan de Spaanse
minister van buitenlandse zaken, een
cheque van 81.000 pesetas overhandigd
voor de slachtoffers van de overstro
mingen in Valencia.
Het geld is afkomstig van een in
zameling gehouden onder Nederlandse
ingezetenen van Spanje. Andere groe
pen Nederlanders en Nederlandse on
dernemingen in Spanje hebben reeds
eerder geldbedragen rechtstreeks aan
de autoriteiten van Valencia doen
toekomen voor hetzelfde doel.
De Rotterdamsche Bank deelt mede
dat de verhandeling van de stukken der
414% 30-jarige obligatielening 1957 ten
laste van de gemeente Rotterdam om
technische redenen uitgesteld is. De dag
van eerste verhandeling was oorspron
kelijk vastgesteld op 6 december.
AMSTERDAM, 3 dec. Doet. eco
nomie: A. J. Middelhoek (Wormerveer).
Doet. Frans:H. P. Salomon (Amster
dam) .Met lof doet. psychologie: A. Tei
legen en bevorderd tot doctor in de
rechtsgeleerdheid op proefschrift ge
titeld „De burgemeester in België en
Nederland" de heer A. A. Bosschart.
geb. te Amsterdam.
ENSCHEDE 2 dec. R.K. School voor
Maatsch. Werk; sociale afd.: Mej. M. Ph.
Ansink, Leiden (aantekening Kinderbe
scherming); mej. H. F. van den Berg,
Zwolle (aantekening Alg. Maatsch. Zorg);
dhr. G. J. M. Brey, Hengelo (Oï (aanteke
ning Arbeidszaken); mej. M. L. van
Buchem, Groningen (aantekening Alg.
Maatsch. Zorg); mej. A. B. H. Gieling.
Olburgen (aantekening Kinderbescher
ming); mej. H. Th. De Rooy, Enschede
(aantekening Kinderbescherming)
mej. E. A. M. Schepers, Nieuw
Schoonebeek (aantekening Arbeidsza
ken); dhr. B. L. J. Schoorlemmer, Zwol
lerkerspel (aantekening Alg. Maatsch.
Zorg); mej B. H. M. Spitshuis, Haaks
bergen (aantekening Alg. Maatsch.
Zorg); mej. T. E. F. Timmen. Eibergen
(aantekening Alg. Maatsch. Zorg); mej.
J. M. Wiegman, Almelo (aantekening
Kinderbescherming)
WAGENINGEN, 3 dec. Aan de
Landbouwhogeschool is bevorderd tot
doctor in de landbouwkunde het lof
ir. J. Snee, geboren te Goudswaard, na
verdediging van een proefschrift met
stellingen, ge iteld: „De stand van de
veredeling bij spinazie". Als promotor
trad op professor dr. ir. J. C. Dorst,
hoogleraar in de teelt en de veredeling
van landbouwgewassen.
woningen, dan zal enige verhoging kun
nen worden overwogen, als de budget
taire toestand dat toelaat.
Dit jaar zullen naar schatting bijna
85000 woningen gereed komen. De be
strijding van de woningnood is dus
geen hopeloze zaak. De minister is
voor het jaar 1958 echter veel min
der optimistisch. Hij zegt, dat de
krapte op de kapitaalmarkt en de
hoge rentestand het voor particulie
ren wel bijzonder bezwaarlijk maken
tot de bouw van woningen over te
gaan. Als de bouw in de particuliere
sector in 1958 inderdaad verstek laat
gaan, zal in 1959 met een niet onbe
langrijke daling van het aantal gereed
komende woningen moeten worden re
kening gehouden.
De minister zegt het te betreuren,
dat ten gevolge van de financierings
moeilijkheden als gevolg van de over
spanning op de kapitaalmarkt de conti
nuïteit in de bouw niet meer is gewaar
borgd.
Somber ook zijn 's ministers uitlatin
gen over de bevordering van het eigen
woningbezit, waar hij zegt, dat de finan
cieringsmoeilijkheden maken, dat de
verwachtingen voor het ogenblik niet
gunstig zijn.
De bewindsman acht een zekere da
ling van de bouwprijzen niet denkbeel
dig. Er valt een dalende tendens bij de
zwarte lonen waar te nemen.
De huren van de woningwetwoningen
die thans worden gebouwd zijn volgens
de minister zeer hoog. Dit komt door
de hoge rentestand, de hoge bouwkos
ten en een stijging van het woonpeil. De
recente huurstijging is zelfs zo hoog, dat
het effect van de 25 pet verhoging van
de huren der oude woningen reeds is
overtroffen. Orn de spanning niet on
draaglijk te maken heeft de regering be
sloten om slechts 4 pet rente door te
berekenen en de exploitatieopzet van
nieuwe woningwetwoningen. Het moet
echter mogelijk zijn enige differentia
tie te brengen in de aanleg, inhoud en
uitrusting van woningen. De minister
wil de gemeenten ook wijzen op de nood
zaak van een dergelijke diferentiatie,
omdat zij en de woningbouwverenigin
gen het peil in toenemende mate afstel
len op de maximum toelaatbare eisen.
Dat kan ertoe leiden, dat een toene
mend aantal arbeidersgezinnen van een
nieuwe woning blijft verstoken.
In sommige gebieden zal de woning
nood eerder kunnen worden opgeheven
dan in andere. Over ongeveer een jaar
zullen er in de provincies Groningen,
Friesland en Zeeland, in het zuiver
agrarische gedeelte van midden-Neder
land en in de kop van Noord-Holland
vele gemeenten en zelfs hele gebieden
zijn waar van een statistisch woning
tekort geen sprake meer zal zijn.
De proeven voor het doorwerken bij
ongunstig weer hebben succes gehad.
Op de betrokken werken werd 20 pet
meer geproduceerd dan zonder maat
regelen het geval zou zijn geweest. De
memorie van antwoord vermeld verder
nog, dat op korte termijn een herziening
zal tot stand komen van de inkomens
grenzen voor de toekenning van een
extra-huurbijslag aan bejaarden.
Advertentie
A
Alles op z'n tijd óók een borrel
De beroemde Nederlandse bas Arnold
van Mill, die o.m. regelmatig bij de
Bayreuther Festspiele optreedt en een
graag gehoorde gast is in vele vooraan
staande opera-gezelschappen in Europa,
zal in de komende weken enkele op
voeringen bij De Nederlandsche Opera
gasteren.
Op zondag 8 en donderdag 26 de
cember, beide aanvang 1.30 uur, zal hij
de rol van „Philips II" vertolken in
Verdi's Don Carlos. Op vrijdag 13 de
cember 8 uur zingt hij „Sarastro"
in Die Zauberflöte van Mozart.
Bij Beckers' Haardenfabriek te Ber
gen op Zoom zijn thans in totaal zestig
personeelsleden ontslagen. In deze fa
briek werken in totaal circa 550 per
sonen die, voor wat de rest betreft,
zullen werken in een verkorte werk
week, tot 24 uur. Men wil deze verkorte
werkweek toepassen tot 21 december.
Ongeveer 100 arbeiders vallen niet on
der deze regeling.
Bij de Hudson sigarenfabrieken te
Roosendaal is per 1 januari ontslag
aangezegd aan vijftig sigarenmakers.
Ook onder de zogenaamde pende
laars zijn, voor zover bekend, thans de
eerste slachtoffers gevallen. Zeven en
twintig personen uit Breda en omge
ving, werkzaam bij een fabriek te
Dordrecht die zich bezig houdt met
het creosoteren van spoorbielzen, is
ontslag aangezegd.
Bij de Bierbrouwerij „De Drie Hoef
ijzers" te Breda zijn twaalf man ont
slagen. Dit zijn Belgische arbeiders.
De IJzer- en Kopergieterij v/h Ge
broeders -Touw te Breda heeft enige
tijd geleden aan negen arbeiders ont
slag aangezegd.
Een Amerikaanse „talent-scout", de
heer Owen McLean, heeft dinsdag in
Amsterdam een auditie gehouden voor
een aantal gegadigden voor de hoofd
rol in de te vervaardigen film over
Anne Frank. We zien hier vier van
de meisjes tijdens de auditie v.l.n-r.
Lili van den Bergh, Anita Klein, R.
Kikkert, de heer McLean en Hanneke
Muller
(Van onze Haagse redacteur)
De communistische afgevaardigde H.
Gortzak heeft bij de behandeling van
de begroting van O.K. en W., die dins
dag in de Tweede Kamer is begonnen,
gloriërend gewezen op het wetenschap
pelijk succes dat de Russen bereikt heb
ben met hun Spoetniks. Men is daar
verder in het debat, waaraan alleen al
voor de onderwijssector niet minder
dan zestien sprekers in eerste termijn
hebben deelgenomen, maar even op
ingegaan, maar zeker is dat de kunst
maan ooi zonder dat Nederland
ambities heeft in die richting het be
lang van wetenschapsbeoefening en on
derwijs nog eens een extra belichting
heeft gegeven. Het klonk in diverse
toonaarden in de Kamerbeschouwingen:
de toekomst van ons volk hangt
af van het onderwijs, dat thans wordt
gegeven. Minister Cals is erin geslaagd
zijn begroting bijna 1,2 miljard gld.
aardig door de bestedingsbeperking
heen te halen, maar dat heeft hem de
kritiek uit de Kamer niet bespaard, al
werd die kritiek dan hier en daar wat
milder geuit dan men ze uit onderwijs
kringen zelf beluistert en al werd van
diverse zijden waardering uitgesproken
voor de werkkracht van de minister.
Het accent is thans meer komen te
liggen op de sector van het voortgezet
onderwijs, in het bijzonder van het
V.H»M.O., dan op die van het L.O.
Men kan fit ten dele hieruit verklaren,
dat er wat de onderwijssalarissen be
treft een zekere rust is ingetreden, ter
wijl de kwestie van de salariëring der
leraren nog niet is uitgevochten. Voor
een ander deel telt de omstandigheid,
dat de geboortepiek van vlak na de oor
log thans het V.H.M.O. nadert. De
problemen van het tekort aan docen
ten en het gebrek aan voldoende school
ruimte worden voor het V.H.M.O. het
volgend jaar ernstiger dan tevoren en
de r-chade, die het V.H.M.O. nu dreigt
te, om niet te zeggen zal lijden, zal zich
daarna aftekenen in het hoger onder
wijs. Een derde aspect is, dat de minis
teriële arbeid nu en in de komende
jaren in hoofdzaak geconcentreerd is
op de befaamde raamwet voor het
voortgezet onderwijs. Deze wetgevende
arbeid vormde in de discussies een
centraal punt.
De ontevredenheid over de gang van
zaken met deze raamwet is algemeen,
hetgeen inmiddels niet betekent, dat
men in het belang van een dergelijke
wet altijd eender taxeert, integendeel.
De heer Tilanus b.v. is helemaal niet
gesteld op deze wet. H'i gelooft, zo zei
hij, nog eerder in Sinterklaas dan in de
totstandkoming van de zgn. mam
moetwet. (Gelooft u maar aan beide,
interrumpeerde de minister). De C.H.
fractieleider \indl het tragisch, dat el
kaar opvolgende ministers zich telkens
aan dezelfde steen stoten. Mevr. For-
tanier-de Wit (V.V.D.) is van oordeel,
dat als het de regering ernst is met
het Nederlands onderwas, men aller
eerst het V.H.M.O. moet aanpakken,
maar zü zei nu niet zo hevig om de
raamwet verlegen te zitten. De ener
gie die er aan de totstandkoming van
deze wet wordt besteed, gaat volgens
haar ten koste van andere zaken die
urgenter zijn.
Anders legde de K.V.P. bij monde
van pater Stokmanhet accent. Hij
vroeg zich af of het toch niet moge
lijk zou zijn de nodige samenhang in
het voortgezet onderwijs te bren
gen zonder die raamwet. Pater Stok
man heeft er overigens geen bezwaar
tegen, dat minister Cals probeert
dit wel te doen, maar er moet dan
meer schot in de zaak komen. Magis
ter Stokman kwam met een tijdreken-
sommetje, dat terwijl het nog ge
flatteerde cijfers bevatte weinig uit
zicht opent op een spoedige afwer
king van deze aangelegenheid. Wan
neer het volgend jaar het vooront
werp de adviesgevende instanties en
de Raad van State zou kunnen pas
seren, dan wordt he* toch nog begin
1959 voor de bewindsman zijn wets-
Vertaald door
l. Govers
van Geuns.
35
Waarom moest ik op kerstdag aan hem denken,
vroeg ik me af? Er waren in het heden al genoeg
pijnlijke dingen om aan te denken, zonder de oude
er nog bij te halen. Toen ik vele jaren geleden het
boek las, leed ik met de jonge Philip mee, toen hij
zo verschrikkelijk intens tot God bad om zijn horrel
voet weer gezond te maken en ik voelde zijn ver
pletterend verdriet toen hij besefte, dat het won
der niet had plaats gevonden. Ik begreep zijn
groeiende bitterheid, omdat hij geloofd had, dat ge
noeg vertrouwen bergen kan verzetten. Hij voelde
zich verraden en bedrogen. Terwijl ik naar Hentz
keek, bad ik: „Alstublieft God, geef Hentz niet de
zelfde teleurstelling al: Philip. Laat hem niet zo bit
ter worden".
Hentz schaamde zich om zijn tranen en wendde
zjjn hoofd van me af. Hij had allang de behoefte ge
voeld om te huilen - mijn jongen, die een man was.
„Huil maar. Huil maar eens goed uit. We zullen
hel wel klaarspelen! Eens zal alles anders worden!"
Maar hij wilde niet huilen zelfs niet op kerst
dag Koppig keek hij me aan: „Wie wil er huilen?
Er valt niets te huilen!"
Niet lang daarna kwam Fred terug en de diëtiste
bracht het kerstdiner. Hentz wilde niets eten maai
beloofde later een broodje te zullen nemen.
Ik veronderstel, dat we er vreemd uitgezien
moeten hebben tussen al die guirlandes, kerstboom
pjes, hulst, kerstversierselen en kerstmannetjes.
Het blad met mijn kerstmaaltijd stond op de tafel
bjj het bed van Hentz, omringd door medieünen,
terwyi Fred, die op een krukje zat, het zijne op zjjn
knieën in evenwicht probeerde te houden.
Ik sneed een stukje van de kalkoen af en wilde
het net in mijn mond steken toen Fred zei: „Denk
je niet, dat we beter eerst kunnen bidden?"
Ik legde mijn vork neer en boog het hoofd. Dat
was gedeeltelijk uit schaamte.
Ik had het vergeten.
Op een bijzonder mooie en heldere dag tussen
Kerstmis en Nieuwjaar 1952 kwam Hentz thuis uit
het ziekenhuis in Macon. Het wachten was riu op een
bericht van het universiteitsziekenhuis in New York.
dat er een bed vrij was. De doktoren waren van
mening, dat we net zo goed in Perry konden wach
ten en we wisten, dat Hentz daar gelukkiger zou zijn
en beter zou eten.
Nu de verwerkelijking van onze droom zo nabij
was, viel het wachten moeiiyk. Hentz was ongedul
dig. We hadden nog steeds niet begrepen hoeveel tüd
wegglipt uit handen van mensen met een rugge-
mergbeschadiging.
Hentz kon nu in een auto rijden maar we wisten
eigenlijk niet goed hoe we hem moesten aanpakken.
We hadden nu geen verpleegster, wel een negerjon
gen die met tillen kon helpen, maar verder ook niets
van zieken afwist. Als we met Hentz een autorit wil
den maken, moest Fred 'eerst van zijn kantoor thuis
komen en de hulp inroepen van twee of drie sterke
buren er waren vijf mensen nodig om hem in de
.wagen te krijgen. Ik heb niet het idee dat Hentz
veel plezier had van deze tochtjes omdat we hem zo
moeilijk konden transporteren.
Alles was geregeld voor het verblijf in New Yorl:
en om de zoveel dagen kwam meneer Sanders, de
ambtenaar voor beroepsomscholing in de staat Geor
gia ons opzoeken. De staat Georgia zou de onkosten
voor het verblüf van Hentz in het Ziekenhuis in New
York op zich nemen. Meneer Sanders was al zo
vaak bij ons geweest, dat wij hem nu als een van
onze goede vrienden beschouwden. Zijn rustige zelf
verzekerdheid en overtuiging, dat er veel voor Hentz
gedaan kon worden, heeft ons moreel gesteund. Onze
eerste ontmoeting kwam me in herinnering en mijn
verwarring toen hij over revalidatie sprak.
Meneer Sanders sprak in mijn bijzijn nooit over
de kosten voor revalidatie. Er waren geen pijnlijke
vragen of mogelijke suggesties, dat we behoeftig
moesten zyn om hun hulp te aanvaarden. Fred ver
telde me, dat hij de financiële stand van zaken had
moeten geven, maar ik veronderstel, dat toen Hentz
tijd in het Maconziekenhuis achter de rug was. deze
stand van zaken niet bepaald indrukwekkend was.
Fred en ik bespraken onze financiële toestand nieJ
er was zo weinig tüd die we samen doorbrachten e
als we in het ziekenhuis waren, zaten we in de kame
van Hentz en probeerden hem aan het lachen te ro
ken of we zaten in de kleine snack-bar. Ik wis
dat we een hypotheek op ons huis hadden genomen
omdat ik daar de nodige papieren voor had
tekenen, maar verder waren me geen bijzonensne
den bekend. Er waren veel belangrijker zorgen aan
geld. Ik wilde Fred hier niet naar vragen en nij wil
de mij er niet mee lastig vallen. Ik heb altijd ge
weten, dat we het wel zouden klaarspelen en ik her
inner me niet ooit financiële problemen gehad te
hebben. Een ziekenhuisverblijf van acht maanden,
met vemleeesters, operaties, bloedtransfusie^, dure
medicijnen en geneeskundige behandeling is kost
baar, Meneer Sanders wist, zoals oe anderen van
die dienst, dat de behandeling van de verwonding
-waaraan Hentz leed, zeer kostbaar was. Hij moest
hebben geweten, zelfs op de dag dat wij elkaar voor
het eerst ontmoetten, dat wanneer Hentz lichamelijk
in staat zou zijn naar New York te gaan, wij financieel
nauwelijks meer in staat zouden zijn hem erheen
te sturen. We hadden nog nooit m ons leven iets van
een ander behoeven aan te nemen en ik had altijd
gedacht dat die omstandigheid onze trots en zelfres
pect een danige knauw zou geven. Maar alle bijzon
derheden werden zo voorzichtig en zo kies behandeld,
dat onze trots er niet onder heeft geleden. We heb
ber. nooit om iets gevraagd dat was niet nodig;
ze hebben het altijd weten te voorkomen.
Terwijl wij in Perry wachtten, bleef Margery elke
dag geduldig en rustig met Hentz oefenen. Ik zou
niet geweten hebben wat we zonder haar hadden
moeten doen. Er waren zoveel andere dingen waar
voor we op haar rekenden behalve de behandeling
die ze Hentz gaf. Toen we bericht kregen uit New
York om daar op vüf februari te zjjn, maakte zij
haar plannen dan ook naar New York te gaan om
per schip naar haar werk in het buitenland terug te
keren. Het vooruitzicht Hentz naar New York te kun
nen brengen was heerlijk, maar de gedachte Mar
gery dan niet meer bij ons te hebben maakte ons on
danks onze vreugde verdrietig.
(Worai vervolgd
ontwerp in de Kamer kan brengen.
Het ontwerp zal dan niet meer
vóór 1960 door de Tweede Kamer
kunnen worden behandeld. De ver
antwoordelijkheid voor deze gang van
zaken legde de woordvoerder van de
K.V.P. by de minister.
In de kring van de t.v.d.A. is de be
nadering van het wetsontwerp positie
ver; men hecht er veel waarde aan,
doch is teleurgesteld omdat het ont
werp nog steeds niet is ingediend. Par
tiële wijzigingen moeten, zo zei de heer
Tans, maar biyven liggen.
Dit voor wat het draaien van de
wetgevende molen betreft. Met name
uit de hoek van de K.V.P. werd bo
vendien in zekere zin reeds geantici
peerd op de grondslagen van het
wetsontwerp. In de memorie van ant
woord heeft minister Cals gezegd,
dat hij geenszins een mammoetwet
wil maken. Hij wil een wet tot
stand brengen met slechts een be
perkt aantal be'palingen en de uitwer
king van die bepalingen zal by alge
mene maatregelen van bestuur moe
ten geschieden. Drie sprekers van de
K.V.P. vonden hierin aanleiding tot
het naar voren schuiven van enkele
principiële stellingen. Daar was Mag.
Stokman, die waarschuwde tegen te
ver gaande bevoegdheden van de
kroon. Wanneer het niet mogelijk
is alle belangrijke onderwerpen in de
raamwet te regelen, dan moet de
uitwerking in nadere wetten ge
schieden en niet in algemene maat
regelen van bestuur. Spreker heeft
in het algemeen bezwaar tegen de
neiging om de regeling van onder
wijszaken te zeer naar het departe
ment te trekken. Hy noemde als
voorbeeld het geval van een M.M.S.,
die in feite op de vingers getikt werd
omdat zy kerklatijn gaf, dit met het
argument dat er voor de gymnasia
een tekort aan docenten in het latijn
is.
Ging het by pater Stokman vooral om
de kwestie centralisatie-decentralisatie,
bij zijn fractiegenoot dr. Albering kwam
tot uiting een zekere bezorgdheid voor
de rechten, vrijheden en verantwoorde
lijkheden van het onderwijs. Het moet
buiten twijfel staan, dat aan deze ver
worvenheden door de raamwet niet zal
worden getornd; spreker vroeg de be
windsman om een duideiyke uitspraak
op dit punt. De heer Peters van de
K.V.P. spitste deze kwestie nog wat
verder toe op bet stuk van de beleids-
objectivering. Hierby dient zoveel als
mogelpk is 'net departementale en mi
nisteriële subjectivisme vermeden te
worden. Het gaat hier vooral om de
wetteiyk gewaarborgde en geregelde
vrijheid van schoolstichting. Het is zeer
moeiiyk voor het V.H.M.O. en het
N.O. objectieve normen ten aan^ieIl
van schoolstichting in de wet vast te
leggen. Maar men maakt er 'e
gemakkeiyk af als men er het su ro-
gaat „planning" voor in de plaats stelt.
Een kweekscholenplan kan nog net, al-
dus de heer Peters maar„f„J '*T 7
en N.O. is er geen verantwoord scho
lenplan op langere termijn te maken.
Een betere oplossing is daarom ook
het stellen van objectieve normen met
voldoende waarborgen tegen onverant
woorde schoolstichting.
Een principieel betoog kreeg men
eveneens te koren van de A.R.-afge-
vaardigde Scholten. Hij is met diver
se andere sprekers van oordeel dat er
op het departement van O K en W
hard wordt gewerkt, maar' hij vroeg
zich ar oï het departement geen din-
gen doet, die het nie. moet doen. Al-
,P ''^Ssche kwesties worden
<L ?er van de overheid ge-
kaaj,d. Spreker waarschuwde tegen het
r^T186? ®ren d°°r de' staat. Minis-
s'twjdvaardig als steeds, inter-
S!SS.e8j hier met de vraag of de
overneid werkeloos moet toezien als
anderen het werk niet doen.
Men heeft verder nog vele andere
genten uit de problematiek van het
v-H.M.O. aangesneden. Het beleid in
zake de salarissn van de leraren
noemde mevr. Fortanier-de Wit een
politiek op kort zicht. Spr. sprak er
haar verwondering over uit, dat er nu
weer een verschil is tussen de sala
riëring van de docenten bij het V.H.
M.O. en die van de leraren bij het mid
delbaar technisch onderwijs. Waarom
ontbreekt hier de coördinatie? Het on
derzoek naar de plaatsbepaling van
de leraren ten opzichte van ander
overheidspersoneel duurt veel te lang.
Men wil een propaganda-actie voor het
leraarschap gaan voeren, maar men
kan beter de onzalige salarispolitiek la
ten varen. Waarom is men toch zo be
vreesd de leraren te geven wat hun
toekomt? Mevr. Fortanier kondigde
aan, dat zij een motie zal indienen over
de lerarensalarissen.
Het „zwartboek' van de raad
van leraren werd ook in diverse be
schouwingen betrokken. De heer
Kleijwegt (P.v.d.A.) wilde het over
heidsbeleid niet zwart, maar wel
grys noemen. Nederland moet zijn
grondstoffengebrek compenseren
door kwaliteitsprodukten en kwali
teitsmensen. Daarvoor is goed onder
was nodig; er is echter met name
in het V.H.M.O. een noodtoestand ont
staan. Het kabinet schijnt niet te zien
welke gevaren er dreigen. Wij weten
niet waar wy in 1958 in het V.H.M.O.
met de kinderen naar toe moeten, zei
de heer Tans (P.v.d.A)Pater Stok
man merkte ten aanzien van het
de behandeling van de begro-
K„*L*an- °- K- en W. in de Tweede
maal de ^oe^k^^spraZTi'e
zich nog steeds by het Lo^oorloen
Vele gebouwen, waarin lager onder
wijs wordt gegeven, Verk£eri ineen
erbarmelijke staat en n0g amm
kampt men op tal van plaatsen met
ernstige personeelsmoeihjkheden.
De heer Kleijwegt (P.vd.A.) noem
de het voorbeeld van een school,
waar bij gebrek aan een andere
leerkracht een 72-jarige onderwijze
res voor de klas staat en de heer
Roosjen (A.R.) vermeldde,, dat een
protestantse school te Venlo het
noodgedwongen moet stellen met
twee r.-k leerkrachten.
Laatstgenoemde spreker illustreer
de zijn betoog met teksten van ad
vertenties, waarin om onderwijzers
en onderwijzeressen wordt gevraagd.
Men tracht in deze advertenties de
werkomstandigheden zo gunstig mo
gelijk voor te doen stellen, men
vermeldt de huisvestingsmogelijkhe
den, wijst op de goede verkeersver
bindingen en geeft hoog op van de
riante omgeving. Soms wordt er zelfs
op het gevoel gewerkt. Een der ad
vertenties begon met de uitroep:
„Onze juf gaat trouwen en we
komen nu zonder te zitten."
zwartboek op, dat men dit moet ver
staan tegen zqn achtergrond
onrust over het V.H.M.O. en die on
rust komt zeker niet alleen voort uit
de salariskwestie. Minister Cals liet
over het zwartboek één enkel woord
los. Toen men kritisch sprak over de
propaganda voor het leraarschap
zwaaide hij met deze publikatie, die
op de regeringstafel lag, en zei: Dit
is anti-propaganda. Maar, ripos
teerde mevr. Fortanier, aan wie ic
dat te wyten?
Er is voorts, hoe kon het anders,
uitvoerig gesproken over het gebrek
aan schoolruimten en over het tekort
aan bevoegde docenten, terwijl verder
o.m. aan de orde kwamen de grotere
vryheid voor het onderwijs, de belan
gen van de wetenschappeiyke ambte
naren, de huisvesting en de eettafels
van studenten, de steun aan de gemeen-
teiyke universiteit van Amsterdam, de
salariëring en deopleiding van kleuter
leidsters en de nieuwe spelling.
Termen als „een bijna hopeloze si-
tiatie", „het peil van het onderwijs
zakt", „het kabinet onderschat de ge
varen" enz. klonken uit de mond van
veIe hü,rev6k vw°i°rarl waar het Sin*
over het V.H.M.O. Het was, zoals de
wordt so 1?Geen andere minister
volgend» -*ari"an«nt door een achter
volgende meute in de kuiten gqbete»
Mr r< *?ewindsman van O.K. en W.
mr- Cals zou vandaag antwoorden.
Men kreeg gisteren niet de indruk, dat
J11,) zich door het geblaf van de wijs
laat brengen.
De afdelingen radio en televisie zul
len op een later tijdstip aan de orde
komen.
De koninklijke vereniging Oost en
West afdeling 's-Gravenhage zal za
terdag 14 december in samenwerking
met het Koninklijk Instituut voor de
Tropen, de Stichting voor culturele
samenwerking tussen Nederland, Suri
name en de Nederlandse Antillen, Sre-
nang Kondrenang Kondre, de Antil
liaanse studenten-vereniging en de ver
eniging van Antilliaanse jongeren de
koninkrijksdag vieren in de Dierentuin
te 's Gravenhage.
's Morgens zal er een bioscoopvoor
stelling worden gegeven voor leerlingen
van de laagste klassen der ulo-, mulo-,
nijverheid-, ambachts- en daarmee ge
lijkgestelde scholen, 's Middags zal men
een revue geven van klederdrachten uit
Nederland, Suriname en de Nederland
se Antillen, en een tentoonstelling van
huisvlijt en sierkunst van deze landen.
's Avonds zal in de grote zaal van de
dierentuin een Surinaams-Nederlands-
Antilliaans programma worden gege
ven, dat zal worden geopend door de mi
nister van zaken overzee, mr. G. Ph.
Helders.
Het Omroepkamerorkest speelt van
avond voor de N.C.R.V. o.l.v. Maurits
v. d. Berg o.m. de weinig gespeelde
Jener symfonie van Beethoven. Mar-
tine Reynders-Schilt speelt het Piano
concert van de grote klavierpedagoog
Carl Czerny. (403 m 20.20 uur).
In de rubriek Tribune des critiques
de disques wordt door Paris Inter
een nieuwe opname van de Symfoni®
Espagnole van Lalo besproken (1829
m 21.10 dur).
Het BBC symfonieorkest speelt V0PI
de Home Service o.l.v. Sir Malcolm
Sargent o.a. de Enigma variaties van
Elgar. Later op de avond is er
uitgebreid programma gewijd aan
Jiam Blake, de man die met alle w'
delen de industriële revolutie van "f
tijds trachtte te bezweren. (434 m va
af 21 uur).
