NASUTION verbiedt verder
„overnemen van
de bedrijven
Het recht hiertoe alleen hij
militaire bevelhebbers
Aardbeving
in Perzië
eist 600 tot
800 doden
Min, Algera zegt het zijne
over de tunnelplannen
Engels schip
gecharterd
voor vervoer
repatrianten
West-Duitsland zal het
vacuum in Indonesië
niet opvullen
Ambassadeur Zain krijgt een
koude douche van leiders
der grote handelshuizen
Ruimtelijke
ordening
Waarschuwing van Indonesische chef-staf
Bedrijfsleiders
dragen gezag over
echnisch overleg over de U-tunnel
nog niet voldoende gevorderd
Door Nederlandse
regering
INDONESISCHE VOET IN DE
VERKEERDE SCHOEN
Brand in Brits
atoomcentrum
Plan van F.S.
voor zware
kunstmaan
Het weer-
Guur winterweer
Saterdag u december 1957
Daklozen in felle kou
Memoiie van Antwoord
De lonen van het
spoorwegpersoneel
r
Eén dodevele
gewonden
$ee MORRIS 'üteforeyoi/évt//
Scooter- Bromfietskleding
Opklaringen
Het
weer in
Europa
81ste JAARGANG No. 29785
Valse berichten"
Fasen van overdracht
Voorstel tot verhogingen
naar het college van
rijksbemiddelaars
Opslagruimte
Tijdstip van lancering
echter niet bekend
Sociaal
commentaar
Wanten-weer
worstenweer I
ANTON HUNINK
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
'slefoon: Redactie 21544, Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
B'jkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
'jkantoor en Red. IDmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
D|fectie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Omroepers 16 cents per mm -hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
ABONNEMENTSPRI3S 61 cents per week,
f 2.65 per maand, f 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544
t>e chef-staf van het Indonesische
.Ie8er, generaal-majoor Nasution, heeft
lijn kwaliteit van centraal militair
gezaghebber, een verbod uitgevaardigd
•egen het verder overnemen van Ne
derlandse bedrijven in geheel Indonesië
onder bedreiging met strafmaatregelen,
nidus meldt de correspondent van het
A.N.p. Voor alle reeds overgenomen be
drijven moet door een militaire advi
seur „een meuwe regeling" worden ge
troffen. Het overnemen van bedrijven
v'ent te geschieden door de militaire
velhebbers, ten behoeve van de Indo
nesische regering.
de instructie van Nasution wordt
th.M gezegd, dat alle eisen en vraag-
Ia a die door de betrokken Neder
landers mochten worden opgeworpen,
zullen worden behandeld door de cen
trale militaire gezaghebber en ter ken-
his van de regering moeten worden ge
bracht.
Om een vlotte bedrijfsvoering bij de
ondernemingen te verzekeren, moeten
alle militaire bevelhebbers deskundi
gen mobiliseren, net inbegrip van Ne
derlandse onderdanen, op grond van de
"epalingen van de staat van oorlog en
eleg. Uitgezonderd daarvan moeten
litan Nederlanders, die vroeger mi-
hj. 'J zÜn geweest of werkzaam waren
lan(jsee inlichtingendienst van het Neder -
Oe bedrijfsleiders van 500 Neder-
®ndse ondernemingen in geheel In
donesië en de leiders van organisa
ties op het gebied van de landbouw
jjebben hun gezag overgedragen aan
v oudste Indonesische employé's
vao de betrokken ondernemingen en
(jp'tHjven of zullen dit in de komen-
g dagen doen, zo is evenwel gister-
otw d 'n Djakarta verklaard. Alle
rtr.„iG,LnwTungen die Nederlands of ge-
Ziin poIÜ Nederlands eigendom zijn,
rinp<.-+ r deze week onder rege-
voort eztcht geplaats' zo meldt
s de A.N.P.-correspondent.
fernp Meyer, voorzitter van het al-
de landbouwsyndicaat, verklaar-
derni^ren, dat het bevel om de on
sen ,fVin§en over te dragen in twee fa
ke n. worden uitgevoerd: 1) Tijdelij-
bofjrgfb.dbncht van bevoegdheid door de
organ .ders en presidenten van de
sche Ues aan de oudste Indonesi-
o\-erjernPl°yé's; 2) Definitieve machts-
kasepTacht inclusief de overdracht van
u|tn en voorraden,
op tweede fase zal binnen een week
's JJ® eerste fase volgen. De eerste fase
aWai erdag en vrijdag reeds in een
«n ff hoofdkantoren, ondernemingen
Dn >,a's te Djakarta uitgevoerd.
vOoi-5eyer heeft zijn bevoegdheid als
ste 2''tor van zijn syndicaat, het groot-
Hiet-Kr j gebied in Indonesië dat vele
"lino*!!; andse buitenlandse ondeme-
°ok ove'r 0e^rarS onder zÜn leden telt,
kWd^ndatehlStChe regering heeft ver-
tie of inbeslaoT, geen nationalisa-
dat het de ondern"1"8 betekent, doch
ringsbestuur en u£.minSen onder rege-
c°ntroie plaatst.
De woordvoerder van u
sische leger, majoor Harsn„ Ind°ne"
medegedeeld, dat een ondeül ,heefJ
worden ingesteld naar de On
der Nederlandse omroep verend een
aangehaalde „particuliere bron'-nfen
de berichten over het aftreden
President Soekarno en de instelling
van een triumviraat.
Hij voegde daaraan toe, dat geëigen-
de stappen zullen worden genomen te-
gen de buitenlandse persagenten, die
de „valse berichten van radio Hilver
sum" hebben aangehaald. De legerlei
ding zal de vertegenwoordigers van de
ze persagentschappen binnenkort bij
zich ontbieden om hun verklaring ter
zake te horen.
Twee schepen van de K.P.M., de Wa-
merang en de Reinier, zijn van Kupang,
de hoofdstad van Indonesisch Timor,
naar Dilly, de hoofdstad van het Por
tugese deel van het eiland, „ontsnapt".
Volgens Radio-Ambon is echter later
een van deze schepen bij een poging
om van Dilly naar Nederlands Nieuw-
Guinea te varen, door een korvet van
de Indonesische marine onderschept.
Een ander schip van de K.P.M., de
Barombang, is zondag reeds uit Dilly
naar Nederlands Nieuw-Guinea ver
trokken, nadat het in de Portugese stad
de Indonesische passagiers en beman
ningsleden aan wal had gebracht. De
passagiers en bemanningsleden van de
drie K.P.M.-schepen zijn met een kust
vaartuig van de Portugese autoriteiten
naar Kupang gebracht.
Perzië is gisteren getroffen door een
hevige aardbeving, die volgens berich
ten van Reuter en U.P. aan ..aar
schatting zeshonderd achthonderd
mensen het leven heeft gekost. Men
verwacht evenwel dat het dodencijfer
zal stijgen. Er hebben zich gisteravond
nieuwe aardschokken voorgedaan. Bo
vendien zijn er duizenden m:;en dak
loos geworden. Het merendeel van hen
heeft de afgelopen nacht in de open
iucht moeten doorbrengen. Aangezien
het uitgestrekte getroffen gebied, dat
aan Irak, Turkije en Rusland grenst,
met een dikke laag sneeuw is bedekt
en de temperatuur er vrij ver onder
het vriespunt ligt, vreest men dat vele
slachtoffers die het zonder enige be
schutting hebben moeten stellen, bezwe
ken zullen zijn.
Men heeft gisteren in allerijl tenten,
kleding, dekens, voedselvoorraden en
medicamenten naar het rampgebied ge
stuurd. Aangezien de meeste verbindin
gen zijn verbroken en de hulpcolonnes
door vrijwel onbegaanbare streken moe
ten trekken, kon de organisatie van de
Leeuw en de Zon de Perzische Ro
de Kruis-vereniging niet meedelen,
wanneer deze goederen op de plaats
van bestemming zullen arriveren.
Om dezelfde reden ontbreekt het op
dit moment ook aan nadere bijzonder
heden over de omvang van de ramp.
Men weet slechts dat o.a. de dorpen
Sanneh, Parsoeng en Farsandsj in de
provincie Kermansjah het zwaartst zijn
getroffen. De meeste slachtoffers zouden
in Farsandsj zijn gevallen.
De aardbeving .<as even krachtig
als die van de afgelopen zomer in het
kustgebied van de Kaspische Zee, waar
bij meer dan duizend mensen om het
leven zijn gekomen.
11111111111111111111111111 i 111111111111111111111111111111 i 111111III
(Van onze Haagse redactie)
De Nederlandse regering heeft een
Engels schip, de Captain Cook, gechar
terd voor het vervoer van evacué's uit
Indonesië. Dit schip zal op 19 decem
ber uit Djakarta vertrekken met dui
zend repatrianten. Van deze mensen
stond reeds enige tijd vast dat zij naar
Nederland zouden terugkeren. In Aden
zullen een aantal door het Rode Kruis
gereedgemaakte en verzonden paketten
aan boord kunnen worden genomen. De
inhoud van deze paketten bestaat onder
meer uit biscuits, schrijfbenodigdheden
en toiletartikelen.
Het Centraal Comité voor Kerkelijk
en Particulier Initiatief voor sociale
zorg ten behoeve van gerepatriéerden
heeft aan een maatschappelijk werkster
in Indonesië opdracht gegeven de reis
met de „Captain Cook" mee te ma
ken. Dit in het kader van de nationale
actie die het Rode Kruis vrijdag in sa-
medewerking met het C.C.K.P. is be
gonnen.
Uit Rotterdam vertrekt op 3 januari
de „Blitar", een schip van de Rotter
damse Lloyd. Met dit schip zullen door
het Rode Kruis boeken en tijdschriften
worden meegegeven, die bestemd zijn
voor de repatrianten, zowel op de
schepen als in Singapore.
(Van onze Haagse redactie)
Minister Algera is bereid de voorstel
len van de spoorwegpersoneels-organi-
saties tot een loonsverhoging van 3,4
tot 10 procent voor de verschillende
categorieën van het personeel, in
gaande op een eerdere datum dan 1
juli 1958, voor te leggen aan het col
lege van rijksbemiddelaars. Dit mei
het doel het oordeel van het college te
vragen of en zo ja, in hoeverre en
met ingang van welke datum binnen
het raam van het algemeen loonbeleid
deze voorstellen voor inwilliging vat
baar zijn.
Na ontvangst van dit oordeel zal de
regering haar beslissing kunnen ne
men. Dit blijkt uit de memorie van
antwoord aan de Tweede Kamer naar
aanleiding van het voorlopig verslag
op de begroting voer 1958.
Vrijdagochtend is over de stormvloedkering in de Hollandse IJssel tussen Krimpen en Capelle de meer dan SO meter
lange, 540 ton zware verkeersbrug geplaatst, welke hier de vaste verbinding gaat vormen, in de plaats van de nu nog m
gebruik zijnde gierpont.
(Van onze correspondent in Bonn)
Het is de Indonesiërs kennelijk dui
delijk geworden (of gemaakt), dat het
eenvoudig uitgesloten is, dat West-
Duitsland het vacuum opvult, dat in
Indonesië zal ontstaan en ten dele
nu reeds voelbaar is wanneer de
Nederlanders uit hun economische posi
tie in het eilandenrijk worden verdron
gen. De Indonesische ambassadeur in
de bondsrepubliek, mr. Mohammed
Zain, liet dan ook voor de Kamer van
koophandel in Hamburg tegenover
wie hij de wens nad te kennen gege
ven om'namens zijn regering een offi
ciële verklaring af te leggen over de
situatie in Indonesië en de toekomsti
ge ontwikkeling van de buitenlandse
handel, zoals de autoriteiten in Dja
karta z'ich die denken een totaal
andere toon horen dan die we de laat
ste weken zo uit Djakarta gewend zijn.
Voor een zeer druk bezochte en scep
tisch gestemde vergadering van de lei
dende figuren der grote handelshuizen
in Hamburg, die in- en uitvoerhandel
met Indonesië bedrijven, verklaarde mr.
Zain dat Indonesië helemaal niet van
^'an onze Haagse redactie)
Vc,,aar aanleiding van opmerkingen en
Histp n "it de Tweede Kamer heeft mi-
Algera in de memorie van ant-
op het voorlopig verslag naar
evè 8 van de van ver-
*'bgp Waterstaat verschillende opmer-
6 Co Ramaakt over de plannen voor
tunnp,6h. en de IJ-tunnel en over de
oi
"el
le Velsen.
Ret f*
en, eè cé de diepteligging, de hellin-
eel van de Coen-tunnel staan ge-
Vft8t.
Bekpi
Wof(j is welke maatregelen moeten
de bon gen°men om het terrein voor
dUs vr« te maken. Hiermee kan
8°nneo r^Ueel onmid(lellijk worden be-
teSenvnn lÜdsduur van de bouw kan,
den onn? voorbehouden, gesteld wor-
vanaf h "rieëneenhalf jaar, gerekend
t°e Va,.et ogenblik, dat de beslissing er-
zaï het n te besluiten tot het werk
moment g zï>n de investering op dat
«n wel i °P baar rentabiliteit te toetsen
Jeeten vergelijking met andere ob-
bMunn''/let overleg betreffende de
Dis,,v, UT betrokken achten het tech-
Ten b^K.elijk deze tunnel uit te voe-
fcraalr slechts een gedeeltelijke af-
van het marine-établissement.
Van de voor de IJ-tunnel reeds ee-
maakte werken zal praktisch gehlel
profijt kunnen worden getrokken b«
de verdere bouw. Het technisch overleg
is nog niet voldoende Revorderd dan dat
reeds een schatting van de kosten van
de tunnel met minimale toegangswe
gen kan worden gegeven. Onderhande
lingen over de verdeling van die kosten
hebben derhalve nog met plaats ge
had.
Voor de naaste toekomst doet zich,
naar de minister meent, buiten Am-
sterdam slechts te npthnuw
gelijkheid voor dat men tot tunneibouw
zal overgaan. Van de ervaring, die^op
gedaan is bij de bouw van de tunnel
te Velsen, zal kunnen worden gebruik
gemaakt bij de bouw van andere tun
nels, ook als hiertoe niet onmiddellijk
wordt overgegaan, zo meent de
ter. Een rustpauze kan zijn voordeel
hebben, aldus de bewindsman.
Aan de wens om thans reeds tot de
bouw van een tweede tunnel te Velsen
voor het al langzame verkeer over te
gaan, kan uiteraard niet worden tege
moetgekomen, aldus minister Algera.
De plannen tot verbetering van het
Noordzee-kanaal zijn in studie, daar
bij zal aan de wensen van de Kamer
van Koophandel voor Amsterdam de
vereiste aandacht worden geschonken.
plan is om het zwaartepunt van zijn
buitenlandse handel "an Nederland naar
West-Duitsland te verplaatsen. Hij acht
te dit handels-technisch en financieel
onmogelijk en verklaarde bovendien,
dat ndonesië de bondsrepubliek tegen
over liaar grote handelspartner Neder
land niet in verlegenheid wil brengen.
De ambassadeur heeft over de han
dels-technische- en financiële onmo
gelijkheid van het overhevelen van
Indonesië's im- en exporthandel van
Nederland naar Indonesië een Waar
woord gesproken. Ook wanneer de
grote Westduit.se handelshuizen, die
handel met Indonesië drijven, de rol
der Nederlandse firma's geheel of
gedeeltelijk zouden willen overnemen
(waarvan, voor zover wij uit gesprek
ken met vooraanstaande Hamburgse
groothandelaren hebben kunnen vast
stellen, hoegenaamd geen sprake is),
dan zouden zij dat niet kunnen. Om
die reden had dan ook de vice-presi
dent van de Kamer van Koophandel,
Kruse, mr. Zain op het hart gedrukt
zijn verklaring maar zo kort moge
lijk te houden en zich niet te bege
ven in een nutteloos vraag- en
antwoordspel.
In de inrichting voor speurwerk op het gebied van atoomwapens te Aldermaston
in Engeland is dezer dagen brand uitgebroken bij een 6.000.000 volt „Van der
Graff" electrostaüsche generator (op de foto afgebeeldBij dit ongeluk kwam
een man om het leven, terwijl er vijf uierden gewond. Volgens het Britse gezags
orgaan voor atoomenergie kwam er bij het ongeluk geen radio-actieve straling
voor. (A.N.P. telefoto)
Uit het feit. dat maar 19 procent
van de invoer uit Indonesië rechtstreeks
naar de bondsrepubliek komt en de
rest via Rotterdam en Amsterdam (en
voor een zeer klein deel ook Londen
en Antwerpen) kan reeds de enorm
belangrijke positie van Nederland als
doorvoerland worden afgelezen. Dat
komt vooral omdat Rotterdam en Am
sterdam over de nodige opslagruimte
beschikken, die in Hamburg niet aan
wezig is.
Het merendeel der directe Westduits-
Indonesische transacties heeft aanlei
ding gegeven tot ernstige klachten van
de zijde der Westduitse afnemers over
kwaliteiten en leveringstermijnen. Ook
wanneer ingeval van arbitrage een
schadevergoeding werd toegewezen,
hebben de Indonesische verschepers de
ze claims niet betaald. Al deze erger
nis kunnen de Westduitse importeurs
zich besparen, wanneer zij hun invoer-
handel uit Indonesië via Nederland la
ten lopen, waar de reputatie van de
Nederlandse firma's borg staat voor
goede kwaliteit en prompte aflevering.
(Vervolg op pagina 5)
Het Britse gezagsorgaan voor atoom
energie heeft te Londen meegedeeld,
dat op 11 december een ongeluk is ge
beurd in de inrichting voor onderzoe
kingen op het gebied van atoomwapens
te Aldermaston, ongeveer 65 kilometer
ten westen van Londen. Tengevolge
van brand in een kleine oven kwam
en 39-jarige geleerde om het leven en
'erden verscheidene andere deskundi-
en gewond. Er was geen sprake van
•dio-actieve straling, bij het ongeluk,
dus de bekendmaking.
De brand was snel geblust. Er vond
een ontploffing plaats. Het iaborato-
ium is niet lang buiten gebruik geble-
en, aldus meldt Reuter.
Bij een ontploffing in een chemische
fabriek te Elton in de Amerikaanse
staat Maryland, zijn vier mensen omge
komen en een aantal gewond. In deze
fabriek wordt brandstof voor raketten
gemaakt.
De Verenigde Staten zijn van plan
een kunstmaan van ruim 450 kilogram
in de ruimte te brengen, aldus heeft
het hoofd van de afdeling projectielen
van het Amerikaanse ministerie van
fensie, dr. Holaday, verklaarde toen hem
in de Senaat vragen werden gesteld
over de landsverdediging. Holaday voeg
de hier evenwel aan toe niet te kun
nen meedelen over het tijdstip van het
lanceren van deze kunstmaan, aldus
meldt Reuter.
Men vroeg Holaday of de Verenigde
Staten over raketmotoren beschikken,
die voldoende kracht hebben om een
kunstmaan van 450 kilogram in de ruim
te te schieten. Hij zei te denken, dat
de Amerikanen hiertoe wel in staat
zijn. Holaday verklaarde voorts, dat
ret Amerikaanse ministerie van de
fensie in het huidige financiële jaar,
dat op 30 juni 1958 eindigt, extra gel
den zal vragen om het Atlas-project
de Atlas is een intercontinentaal
ballistisch projectiel te versnellen.
Hij zei voorts dat men grote vorde
ringen had gemaakt wat betreft de ont
wikkeling van krachtige raketmotoren,
maar dat er nog steeds geen geslaag
de proef met de Atlas is genomen.
Frankrijk zal de Verenigde Staten om
ballistische raketten met een middel
grote reikwijdte vragen, zo heeft een
woordvoerder van het Franse ministe
rie van buitenlandse zaken verklaard.
Het verzoek zal op een Frans-Ameri
kaanse bijeenkomst na de NATO-top-
conferentie worden besproken, aldus
meldt Reuter.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162
Verwachting tot zondagavond (op
gemaakt te 11.15 uur)
Aanvankelijk in het zuidoosten van
het land nog enige sneeuw, later van
het noorden uit afnemende bewol
king, maar hier en daar ook enkele
sneeuw-of hagelbuien. Aanvankelijk
nog overwegend krachtige, later tot
matig of zwak afnemende wind uit
noordelijke richtingen. Weinig ver
andering in temperatuur.
Zondag:
Zon: 8.44-16.31 Maan: 1.38-13.05
Maanrin v*
Zon: 8.45-16.31 Maan: 2.55-13.33
(Van een bijzondere medewerker)
Niet onwaarschijnlijk is het veie
lezers gegaan als ons toen wij
weer voor het eerst het begrip
ruimtelijke ordening ontmoet
ten. Herinneren we ons goed dan nam
de K.V.P. dit begrip op in het werk
program 1952. Wij hadden toen wel
een vaag vermoeden over de inhoud
ervan, maar zouden toch niet graag
een precieze omschrijving hebben moe
ten geven. Sindsdien hebben we in toe
nemende mate te maken gekregen met
dit probleem en het heeft in de afgelo
pen week een bijzonder accent gekre
gen, doordat de Tweede Kamer de
motie Andriessen over dit onderwerp
heeft aanvaard. In deze motie verzoekt
de Kamer aan de regering een nota
over te leggen waarin een beleidslijn
is neergelegd voor de ruimtelijke orde
ning. Wij zijn hierover eens met da
heer Andriessen gaan praten en heb
ben toen de bevestiging gekregen van
een langzaam gerijpte overtuiging, dat
n.l met het pro-
Tussen warme lucht in de Balkan
met temperaturen van 20 gr. C. in
Griekenland en koude lucht uit het wes
ten is een actieve depressie over de Al
pen naar Polen getrokken waarbij
plaatselijk in noord-Italië en Zwitser
land in enkele dagen meer dan 200 mm
regen viel. Ook boven Frankrijk treffen
wij nog een depressie aan waardoor
de wind tijdens het weekeinde ook in
ons land krachtig uit het noord-oosten
blijft waaien. Uit Noord-Duitsland wordt
daarmee lucht aangevoerd waarin de
temperatuur om het vriespunt schom
melt. De neerslag bestond vanmorgen
in een groot deel van ons land uit lich
te sneeuw. Komende nacht is er lichte
vorst te verwachten waardoor gladde
wegen mogelijk zijn. Een verdere toe
neming van de vorst verwachten wij
voorlopig niet, al blijft de noord-oosten
wind geleidelijk iets koudere lucht uit
Scandinavië in de richting van ons land
transporteren.
leiup
ueet
Station
Weei
nedei
-itgei
l I1UJ
4 uuj
Stockholm
onbewolkt
-11
0
Oslo
onbewolkt
-11
0
Kopenhagei
zwaar bew.
-2
0
Londen
geheel bew.
4
0
Amsterdam
sneeuw
1
3
Brussel
sneeuw
1
1
Luxemburg
geheel bew.
1
0
Parh»
geheel bew.
3
0
Nice
onweer
8
6
Berlijn
regen
2
1
München
geheel bew.
3
4
Zürich
motregen
3
11
Genève
geheel bew.
4
0.4
Locarno
zwaar bew.
2
60
Wenen
geheel bew.
8
1
Innsbruck
geheel bew.
4
2
Rome
onweer
12
40
bleem van de
ruimtelijke orde
ning een van de
meest belangrijke
zaken voor Neder
land aan de orde
is gesteld.
De heer Andriessen is sinds een gro
te reeks van jaren in en buiten de
Kamer een van onze specialisten op
het gebied van de volkshuisvesting. Hij
weet dat van zichzelf, en juist op grond
daarvan vertelde hji ons: „Omdat het
vraagstuk van de volkshuisvesting zo
van levensbelang is voor een gezonde
ontwikkeling niet alleen van het ge
zinsleven, maar van heel de maatschap
pij-structuur, moet aan het vraagstuk
van de ruimtelijke ordening de bete
kenis worden toegekend van een studie
object waarvoor specialistische vor
ming in en buiten ons parlement drin
gend nodig is". Wij zitten in Nederland
voornamelijk met twee grote ontwik
kelingen welke, wanneer er niet met
sterk vooruitziende blik leiding aan
wordt gegeven, tot onontwarbare moei
lijkheden zullen leiden. Daar is voor
eerst onze bevolkingsgroei en op de
tweede plaats de ontwikkeling die wij
doormaken als industrieel volk.
Onder de Westeuropese landen heb
ben wij de grootste bevolkingsdichtheid
en de snelste bevolkingsaanwas.
In 1800 telde ons land iets meer dan
2 miljoen inwoners; op het ogenblik
zijn we de 10 miljoen ver gepasseerd,
zodat in anderhalve eeuw onze bevol
king zich vervijfvoudigde!
Daar is een tijd geweest dat men van
een eindcijfer sprak. Vroegere reken
meesters dachten dat ons land nooit
zou uitgroeien boven de 10 miljoen inwo
ners. Elke becijfering bleek achteraf
evenwel fout te zijn geweest. Rekende
men vóór de oorlog er op dat in 1950
ons land ongeveer 9,5 miljoen inwoners
zou hebben, in werkelijkheid was dat
cijfer toen al gestegen tot 10.2 miljoen.
De berekeningen zijn sindsdien uiter
aard opnieuw bekeken en nu rekent men
er op dat in 1980 tussen de dertien en
veertien miljoen mensen ons land zul
len bevolken.
Welke problemen op het stuk van de
volkshuisvesting, de werkgelegenheid,
het onderwijs, de cultuur, de gods-
dienstbéleving zulk een snelle groei op
roept, is moeilijk te overzien. Een van
de moeilijkheden is al, dat de uitbrei
ding van de bevolking niet in alle ge
bieden van ons land gelijkmatig ge
beurt. Honderd jaar geleden woonde
39 pet. van de Nederlandse bevolking
in de drie westelijke provincies. Deze
drie provincies beslaan slechts 21 pet.
van het totale landoppervlak in Neder
land. Reeds toen was dus de bevol
kingsdichtheid in het westen groter dan
in overig Nederland. Deze cijfers zijn
evenwel heel sterk veranderd. Het
grondoppervlak bleef praktisch gelijk
(alleen de Wieringermeerpolder kwam
er bij) maar de verdeling der bevol
king werd zo, dat op die 21 pet. Neder
landse bodem thans liefst 50 pet. van
de Nederlandse bevolking leeft. De oor
zaken daarvan zijn niet uitsluitend,
zelfs niet op de eerste plaats, te zoe
ken in het geboorte-overschot van het
westen, maar vooral in het z.g. vesti
gingsoverschot. Er zijn in ons land
slechts vier provincies die tussen 1900
en 1954 een vestigingsoverschot hadden
n.l. Utrecht. N.-Holland, Z.-Holland en
Limburg. Alle overige provincies had
den een vertrek-overschot.
Dit houdt weer nauw verband met
het tweede grote ontwikkelingsver-
schijnsel, n.l. de omgroei van agrarisch
land naar industrieel land. In 1900 was
31 pet. van ons volk werkzaam in de
landbouw, 31 pet. in de nijverheid, 29
pet. in overige diensten. Op het ogen
blik zijn die percentages ongeveer: nog
19 pet. in de landbouw, 43 pet. in de
nijverheid en ruim 35 pet. in overige
diensten.
Een onontkoombaar bijverschijnsel
van het laatste was op zich reeds
een samentrekken van grote be
volkingseenheden in de omgeving van
de nieuwe industriële vestigingen. Dit
gold zowel de werknemers en die
natuurlijk in aantal gezien het
sterkst als het leidinggevend perso
neel, middenstanders en beoefenaars
van vrije beroepen als medici, juris
ten enz.
(Vervolg op pagina 7)
Advertentie
Ga maar door liefhebbers van
Anton Hunink-rookworst. Steeds
nieuwe voorraad wordt aange
voerd! U krijgt - voor een lagere
prijs - altijd sappige, vèrse worst.
Echte Gelderse die u zélf kookt.
Het vertrouwde loodje èn de geur
en smaak op uw bord bewijzen
de versheid.
Hoe verser - hoe lekkerder
HOFLEVERANCIER - DEVENTER
