Radio en
T ele visie
Het geheim en het wonder der duizenden
kilometers lange Inca-wegen
Klassieke muziek
op de plaat
BACHS KERSTORATORIUM
JÉ^ender
Thor Heyerdahl kruipt in de
grotten op het Paaseiland en
Victor von Hagen balanceert
in Peru boven ravijnen
Laatste opname van Giinther Ramin
op M.M.S.
r m 'ssss
"••«user uss:
Studie-verzekering
Jan Damen
Vanavond
Zondag
Ceram populariseert
zijn „Goden, graven
en geleerden"
s
in' het klassieke
Nieuw schrift voor
China
-
repertoire
ZATERDAG 21 DECEMBER 1957
PAGINA 8
Tgramofoonafdëling
Gespecialiseerd
Benoeming bisdom
Rotterdam
[yy.y<x
ARCHEOLOGIE wetenschap
en ook liefhebberij
"TV e archeoloog is iemand in vele gedaanten. Soms is het een kamer-
geleerde, die dag aan dag vorst in oude handschriften, kleitabletten,
of papyrus-rollen; soms is hij de stugge wroeter in de aardbodem onder
een barre hete zon. meer werkend met borsteltjes, pennemessen en de zeef. UT A p S*
dan met de spade, bijna nooit een spectaculair resultaat bereikend; soms
compileert hij de vondsten van anderen, deduceert en critiseert de gevolg- ||h|
trekkingen van collega s; dan weer is hij de avontuurlijke reiziger, die barre aÊgÊKKÊKÊKÊÊBB
ontberingen doorstaat om het bewijs te vinden voor een veelal vooringenomen Ép. -vAV^I
standpunt. Niet alle archeologen zijn echter wetenschapsbeoefenaars en -
de onder hen zijn de meest lieden. Zij halen zeer
stoutmoedige staaltjes uit en worden bij aankomst na de zware tocht met -?£c\ a> i ~*C
huldeblijken overladen. De journalistieke avonturenboeken, die zij schrijven L-w - vl\, *'"-3 'f,
LI ïjC?* f iNrlf fW j
genieten heel wat meer bekendheid dan hun wetenschappelijke of semi- H& V
wetenschappelijke verhandelingen, zij houden lezingen met interessante Ér->S
lichtbeelden en zij spelen de hoofdrol in documentaire films. Ook degenen, fel-' v Jf|
die de verborgen werkers, de speurders en gravers naar voren halen, zodat pT
de archeologie een boeiend, spectaculair bedrijf wordt, genieten veel roem, «I 14
doorgaans meer dan de figuren welke zij beschrijven ooit gekend hebben. HH
Zij dragen bij tot popularisatie van de oudheidkunde, want het behoort tot
de bon ton in de samenleving mee te kunnen praten over alles wat samen-
hangt met de ontdekkingen van oude culturen en het meest favoriet zijn HhHhHR^HH
de recente ontdekkingen in Peru en Mexico, op het Paaseiland, de grotten Een uitgegraven beeld op het Paaseiland door de expeditie van Thor Heyerdahl.
van rU rwi„ 7J J t j /->L- Oorspronkelijk was alleen de kop van het beeld te zien. Het kleurverschil geeft
van de Uode Z.ee ot de oerwouden van Indo-China. u duidelijk aan tot hoever het beeld in de grond zat.
De vorige week heeft de heer Maas
uit Roosendaal, niet minder dan 300 pun
ten behaald in de grote strijd voor de
K.R.O. om een studieverzekering van
6030 gld. Hü wist alle zeer moeilijke
vragen over het circus te beantwoor
den. Deze ondervraging was uniek, op
alles wat gevraagd werd kwam een
goed antwoord. Komen er meer van
dergelijke mannen, dan moet men toch
nog iets verzinnen....
Het overlijden van de eerste concert
meester van het Concertgebouworkest
werd gisteravond op waardige wijze
herdacht door de V.A.R.A. Na het laat
ste nieuws wijzigde men het program
ma. Inplaats van het gepubliceerde con
cert, verklankte men de opnamen van
het Vioolconcert van Sibelius door de
overledene gespeeld met het Londens
Filharmonisch Orkest o.l.v. Eduard van
Beinum.
Het Omroeporkest speelt vanavond
o.l.v. Maurits v. d Berg voor de K.R.O.
in de serie populaire klassieken o.m.
de Vierde symfonie van Mendelssohn,
de zgn. Italiaanse. (402 m 19.15 u)
Voor het Derde Progr. speelt het
BBC symfonieorkest o.l.v. Rudolf
Schwarz O.m. de Symfonie nr. 100, de
militaire, van Haydn. Eileen Joyce,
clavecimbel, speelt het Clavecimbelcon-
cert van Bach. (464 m. - 21 uur).
Het Concertgebouworkest speelt zon
dagmiddag, zij het op historische op
namen, o.l.v. Willem Mengelberg waar-
bi) m.m.v. de sopraan Jo Vincent de
Vierde symfonie van Gustav Mahler
wordt uitgevoerd. (298 m 15 u.).
Voor het Franse Nat. Progr speelt
het Orchestre Pasdeloup o.l.v. Louis
Martin waarbij Va^co Devetzi het Pia
noconcert van Henri Sauguet zal spe
len. Het orkest voert daarnaast diverse
fragmenten uit werken van Wagner uit.
(347 m - 17.45 u)
Een van de avontuurlijke heerschap
pen is Victor von Hagen, een Duitser van
geboorte, die reeds jarenlang in Amerika
woonachtig is. Van rijn hanl is kort
geleden een boek verschenen in Neder
landse vertaling; „De heerbaan van de
Zonnegod" 1). Von Hagen heeft tijdens
een expeditie, die twee ja geduurd
heeft, de oude wegen van de Inca's, die
duizenden kilometers lang zijn, en langs
de hoogste toppen van de Andes lopen,
bestudeerd. Duizend tot vijfhonderd jaar
geleden zijn deze wegen aangelegd en
Alexander von Humboldt heeft er over
geschreven: „De straatwegen van de
Inca's vormen het meest doeltreffende
en verbazingwekkendste werk, dat ooit
door mensen is gewrocht". De wegen
gaan langs stijle ravijnen. Met in de
wind schommelende bruggen van lianen
en twijgen werden brede canons over
spannen, terwijl de woeste rivieren tien
tallen meters dieper hun stroom voort
joegen. Soms lopen de wegen over hoog
vlakten en berghellingen, die hoger gele-
2yn,dan de top van de Mont Blanc
(4200 m). Zij gaan door woestijnen en
barre dichte oerwouden. Al eeuwenlang
zpn deze wegen over grote trajecten niet
meer in gebruik en zij zijn ondermijnd
door regenval en aardverschuivingen.
Destijds ijlden over de straatwegen koe
riers van de grote Inca-vorsten. De esta
te6, ■<?oor het Chasqu-gebied liep bijna
400 kilometer per dag over een terrein
van gemiddeld 3000 meter hoogte en
vaak 4500 meter hoge passen, waar de
zuurstof in de lucht gering is, waar ijs
koude stormwinden opsteken en sneeuw
val de weg belemmer-. Bijna 2000 kilo
meter legden de Inca-estafetten in vijf
dagen te voet af (het wiel kenden de
Indianen niet, paarden bezaten ze niet)
In drie dagen werd een boodschap van
Lima naar Quito overgebracht en de
Inca in zijn paleis te Cuzco ontving bij
het diner verse vis, die over een afstand
van 320 kilometer over de hoogste Andes
gebracht werd. Op iedere drie kilometer
lagen Casqui-posten, kleine huisjes, waar
altijd twee estafette-lopers de wacht
hielden en iedere loper legde dan ook
niet meer dan drie of zes kilometer af.
Een dergelijke snelle verbinding is voor
iiiiiiiiiiuiiiiniiiimiiiiiiiiiMiiiiiiiimimiiiiiimiiiiiiHiiiiiiii
miiiiiiHiHiiiiimiiMiiiintiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiniiiiiiiiiifiiiiii
ons o^bekrijpelijk, te meer, waar wij we
ten dat ten tijde van Cicero 47 dagen
als de normale tijd werd aangenomen
om een brief 1500 kilometer ver te be
zorgen.
Von Hagen heeft in een grootscheepse
tocht met enkele archeologen, een cineast
en een kaarttekenaar en landmeter het
meer dan vierduizend kilometer lange
wegennet onderzocht. Hij heeft daarbij
bijzonder zware ontberingen moeten door
staan en dikwijls heeft hij met levens
gevaar speurtochten ondernomen. Zijn
reisverslag is niet opgesmukt maar munt
uit door exacte soms zeer spirituele be
schrijvingen. Hij kent de culturen der
wereldgeschiedenis en trekt dikwijls pa
rallellen met andere beschavingen. Van
uit de lucht ontdekt hij reusachtige
voorstellingen van dieren, die in het Nas-
ca-gebied met de stervormig uitlopende
weg-m verbonden schijnen te zijn op een
uiterst wonderlijke manier; vogels van
meer dan 150 meter lengte, een heel
grote spin en abstracte geometrische fi
guren. Alleen vanuit het vliegtuig zijn de
figuren te zien. Hoe zijn ze ontstaan,
waartoe dienden zij? Hier staat men voor
een raadsel, even groot als de betekenis
van de z.g. „Tres cruces", het enorme
180 meter hoge raadselteken in de zand-
helling boven de kliffen van de baai van
Paracas uitgegraven. Men meent dat dit
teken meer dan tweeduizend jaar geleden
is aangebracht, het ligt precies noord-
zuid en volgens sommigen is het de voor
stelling van een enorme kandelabercac
tus. Anderen zien er de symbolische boom
des levens in, die voorkomt in Indiaanse
ontwerpen. De Spanjaarden waren in de
veronderstelling, dat dit al een heel
vroege voorstelling van de kruisen van
Golgotha moest zijn.
Het avontuur Aku-Aku
Von Hagen heeft zijn verslag goed ge
documenteerd. Ook de oude Spaanse en
Peruaanse schrijvers, chroniqueurs als
Pedro Cieza de Léon, Poma de Ay&la,
Garcilaso de la Vega en Hernando de
Soto citeert hij voortdurend. Tenslotte
geeft hij een uitvoerige literatuur-lijst
omtrent de geraadpleegde bronnen. Zijn
bijdrage tot de wetenschap van de pré-
columbiaanse cultuur is zeker belangrijk
te noemen. Een dergelijke methode van
onderzoek zou men op het eerste gezicht
vanzelfsprekend noemen. In feite echter
blijkt het avonturenverhaal ook door lie
den met enige reputatie zo belangrijk ge
vonden te worden, dat het wetenschap
pelijk onderzoek er door in de knel
raakt. Dat bewijst j hor Heyerdahl, wiens
boek „Aku Aku" 2) thans in Nederlandse
vertaling is uitgekomen. Zijn theorie, dat
de cultuur van verschillende Polynesische
eilanden afkomstig zou zijn van de In
diaanse beschaving uit Peru en Ecua
dor, heeft hij enige jaren trach
ten te bewijzen met zijn zeer stoutmoe
dige tocht op het vlot van balsa-stam
men, de „Kon-tiki". Twee jaar geleden
is hij opnieuw uitgevaren, ditmaal met
een Groenlandse trawler, een complete
bemanning, enkele archeologen, zijn echt
genote en zoon, om opgravingen te doen
op het Paaseiland
„Aku-Aku" is een boek, waarin de
ijdele heer Heyerdahl de eerste viool
speelt en het waagt om tal van vond
sten en ontdekkingen aan zichzelf toe
te schrijven, terwijl reeds Mrs. Scores-
by-Routledge in het begin van deze
eeuw tai van dezelfde naspeuringen
heeft verricht. Zij kon het alleen niet
zo grondig doen. Ook hebben Lava-
chery met zijn „contribution a l'étude
des statuettes de l'IIe de Paques" en
Pierre Loti met „Reflets sur Ia sombre
route" vroeger bijgedragen tot de ken
nis van het eiland. In 1940 heeft de
schrijver W. Hussem een klein boekje
over het Paaseiland doen verschij
nen. 3) Hierin kan men eigenlijk, meer
exacte gegevens over de geologische
structuur, over de vogelcultus en de
taal (Hussem geeft een grote woorden
lijst) vinden dan in Heyerdahl's om
vangrijk werk, waarin hij met magische
termen schermt alsof hij er de eerste
kenner van is. Een van de grote ont
dekkingen, die Heyerdahl beweertt te
hebben gedaan is het feit, dat de grote
stenen koppen in de grond zijn gezakt.
Graaft men ze uit, dan vindt men nog
een romp met uitgewerkte fijne han
den, dit op de buik van de figuur sa
men komen. Mrs. Routledge heeft
echter al In 1910 beweerd dat de figu
ren veel groter waren dan de kop
alleen. Zij heeft ook verscheidene beel
den doen uitgraven.
De Langoren aan het werk
Heyerdahl beschikte over vele ruilgoe-
deren en dollars en daarmee heeft hij op
veel groter schaal opgravingen kunnen
doen dan zij n voorgangers. De resultaten
komen mij vrij pover voor, maar hij doet
krampachtige pogingen om de indruk te
wekken, dat hij enorme vondsten heeft
gedaan. Hij weet uit te zoeken dat de
burgemeester en zijn familie de laatste
overgebleven stam der Langoren vormen,
degenen die de enorme beelden moeten
hebben gehakt en opgericht. Hij zet hen
aan het werk in de uitgedoofde vulkaan
Rano Araku om met de stenen beitels,
die er in massa gevonden zijn, een nieuw
beeld te hakken. De mannen voeren
vreemde ceremoniën op, de avond voor
zh aan het werk gaan en hakken de con
touren van een beeld uit de rotswand.
Verder dan een paar centimeter diepte
komen zij echter niet, dan wordt de steen
te hard. Heyerdahl haalt hen verder over
een beeld te transporteren en weer op te
richten op het verhoogde platform in het
Anakenadal, waar de eerste koning Huta
Matua zijn residentie gehad heeft. Het
Ook in Peru vindt men heel grote beelden, die gelijken op de beelden op het
Paaseiland.
oprichten moest geschieden zonder mo
derne techinsche hulpmiddelen. De burge
meester leidt de werkzaamheden en met
behulp van 'n paar boomstammen, die als
domme-krachten dienst doen, en een gro
te hoeveelheid puin en stenen om de ko
los te onderstoppen, gelukt het de Paas-
eilanders het beeld weer staande te krij
gen. Hier is dus een onomstotelijk be
wijs geleverd over de gevolgde werk
methode, maar men wist reeds lang uit
berekeningen en vondsten ter plaatse,
hoe de beelden verplaatst en gericht wer
den. Trouwens iedere steenhouwersbaas
had Heyerdahl kunnen vertellen hoe men
met behulp van stophout, rollen en dom
mekrachten een steen van wel twintig
ton kan verplaatsen. Als men er maar de
tijd voor neemt en de Paaseilanders had
den de tijd.
Heyerdahl ontdekt ook oude schriften,
waarin de inboorlingen al van vader op
zoon copieën van hun oude schrift had
den geschreven. Maar de taal ontcijfert
hij niet, evenmin vindt hü een rongo-
rongo, de houten plankjes waarop het
oorspronkelüke schrift gekerfd is geweest.
De ontdekking van de taal wordt hem
juist voor de neus weggekaapt door de
Duitse jonge filoloog Thomas S. Barthel.
Wél weet hij de geheimen te onsluieren
van de grotten, die veel oude families
bezitten. De grotten zijn practisch on
vindbaar en worden bewaakt door de
Aku-Aku, de geesten der voorouders. In
die grotten bevinden zich heel merkwaar
dige stenen beeldjes, die nooit eerder ge
vonden werden. Maar al zijn deze vond
sten nog zo belangrijk, waarom moet
Heyerdahl zo aanstellerig doen over zün
penetratie in de grotten, over zijn zelf
bedacht magisch ritueel, waarmee hü de
inboorlingen om de tuin leidt, terwijl hij
zelf proest van het lachen, waarom moet
hü zichzelf laten benoemen tot de grote
Langoor uit Noorwegen, eigenlek tot af
stammeling van de eerste koning Hota
Matua, die toch ook blank was, blond-
rossig haar en een weelderige baardgroei
gehad moet hebben. Overigens vindt
men geen goede documentatie en gebrek
kig foto-materiaal over de mysterieuze
stenen beeldjes uit de grotten. De in
heemse burgemeester is waarschijnlijk de
enige geweest, die Heyerdahl door had.
Hij lokt hem na alle mogelüke chicanes
van de avonturier naar zün familiegrot,
waar hij niets dan namaak kitsch-beel-
den heeft neergezet.
De mooiste archeologische vondst van
Heyerdahl is waarschijnlijk de opgraving
van le \ersterkte stad Moronga Ut.a op 't
eiland Rapaiti geweest. Een dergelijk ver
iaten en door struiken en mos begroeid
oord was nooit eerder in de Stille Zuid
zee gevonden.,Maar ook hier overwegen
weer de romantische verhalen over sta
kende arbeiders en vrouwen, die hun luie
mannen in de steek laten om zelf de
houweel en de spade ter hand te nemen.
Heyerdahl had beter gedaan zün verslag
wat zakelijker, me,er nuchter en exact te
houden om meer aandacht te besteden
voor de werkelijk wetenschappelijke vond
sten, maar ja, dan bereikte Aku-Aku
waarschijnlijk geen millioenen-oplaag.
Ceram, nog meer populair
C. W. Ceram, die met zijn boek „Go
den. graven en geleerden" veel heeft
bijgedragen tot de popularisatie van de
archeologie na Emile Ludwlg's boek
over Schliemann schreef hü een groot
samenvattend epos over veelal vergete"
onderzoekers heeft nu an ruk g -
Illustreerd supplement bij zijn boek g
maakt. 4) Met tal van oude gravures
en foto's geeft hü een nog duidelijker
beeld van de verrichtingen die door d
archeologen in de loop der eeuwen z jn
verricht. Hij behandelt zoals m ajn
oorspronkelijk boek a5M®icenianf
Pompei, Herculaneum, Griekeniana en
Kreta Egypte. Babel en Ninive en ten-
simt p Mexico. De tekst bestaat uit uit
voerige hom-lopende bü schriften en
men leest het nog meer dan het oor
spronkelijke boek als een sensationele
detective omtrent het naspeuren van
oude culturen.
De gorilla ontdekt
Overigens maakt Ceram school. Steeds
meer compilators houden zich bezig niet
het schrüven van avonturen-boeken om
trent ontdekkingen en verloren bescha
vingen. Paul Hermann deed een boek het
licht zien „De lokroep van het onbe-
onbekende" 5), waarin hij ontdekkings
tochten sedertde middeleeuwen be
schrijft. De reizen van Columbus, de ver
overing van Mexico, de herkomst van
de Inca's, de reizen van Cook en de ont
dekking van Paaseiland, de doorkruising
van de Sahara en de openlegging van
binnenlanden van Afrika worden er in
behandeld. En alsof de mensen nog niet
voldoende zünHerbert Wendt volg
de Noach, 6) nadat hij eerst Adam ge
zocht heeft, en beschreef de ontdekking
van de dierenwereld. Hij speurde naai
de oerossen in Europa, vastgelegd door
prae-historischc kunstenaars in de grot
ten van Lascaux en Altamira, hij volgde
Maria 'Sybille Miriam op haar wonder
lijke tochten en geeft Humboldt's be-
schrij vingen van de vreemde dieren in
Een bijzonder welkom geschenk voor
de Kerstdagen is de opname van
Bachs Kerstoratorium, die gepubli
ceerd is door MMS op de twee platen
2057-1 en 2. Het is dit niet alleen voor
het werk, het is het niet minder voor de
uitvoering, die men kan zien als een aan
denken aan de overleden Leipziger Tho
mascantor Giinther Ramin. Hü is enkele
maanden na de voltooiing van deze op
name gestorven. Ramin, die te\ weinig
bekendheid heeft gekregen in de buiten-
is als Organist, clavecinist en in-
i™ eid als dirigent een Bachvertol-
wiens kunst een voorbeeld is
Tnha^e„n' Met Zün opname van de
en hp» ss'on 'n de Archiv-productie
van deVwl^let Kerstoratorium, alsmede
VTOrnaamste resuït St8' *ön de
werk vastgeleM Va" T levenS"
de van dele ttfiSSSSPgF*
de?eHetZKerestwatoShtid ni-et Tin"
wel te beschouwen ais „en miEschiien
wat ongelijk van kwaliteit T* ri vï
schreef natuurlijk nooit zwak w-
teitswaarderingen moeten btf'wi
andere dimensies geschieden
schreef het ene stuk sterker dan hïï
andere. Hij werkte bijna altijd
onder
de orde van het moeten, in de uitoefe
ning van zijn functies, waarvoor hij
verplichtingen op zich genomen had.
Hoe nuttig dit ook mag zijn voor de
kunstenaar en hoezeer het er ook toe
meewerkt om zijn gemiddeld peil op
te voeren, een zeker deel van dage-
lükse routine steekt er toch ook in,
omdat nu eenmaal niet altijd de om
standigheden even geschikt zijn. De
werken, die waarlijk diep geleefd en
gedacht zijn, komen niet altijd, ook
niet bü Bach.
Voor deze betrekkelijke ongelijkheid
in hoedanigheden welke men in het
Kerstoratorium kan opmerken in
tegenstelling tot de grote Passionen
is de verklaring te vinden, dat het werk
eigenlijk niet uit een centrale conceptie
ontstaan is. Ook als Bach, gelijk met de
Matthaeuspassion, in veel latere jaren
nieuwe stHkken aan het reeds bestaande
werk toevoegde, dan is dit toch alleen
maar te zien als een uitbreiding en
vervollediging, een rijker en voller ma
ken van het werk, dat in zijn hoofdvor
men bestond, en niet daarin veranderd
werd, noch in geest en stijl.
Het Kerstoratorium daarentegen is een
los samengebundeld geheel van zes can
taten, die op zichzelf ook niets anders
zijn dan verzamelvormen van recitatie
ven, aria's, duetten, koorstukken en een
koraal over een bepaald onderwerp. Men
kan ieder van die cantaten afzonderlijk
uitvoeren zonder iets aan het Kerstorato-
Zuid-Amerika. Karakteristie.k voor de
stijl is: „Door een dicht, bedompt tro
pisch woud, vervuld van moddergeuren,
loopt een jonge verwende wereldstadbe
woner naar een monster te zoeken, dat
ergens in deze wildernis moet leven.
Hij wordt tot deze onderneming' alleen
gedreven door zijn overtuiging dat °e
geleerde slechts één meesteres mag
nen de waarheid. Hü kent de legena
de geruchten en afschrikwekkende
halen over het dier, dat hü °P hü
is, maar hü vertrouwt ze niet- w b
weet, dat de mens maar vpr„;_"
neigd is onmenselüke demonen^verzin
nen om het demonische tó je
excuseren. Dan klinken d0"f
geluiden uit het strnunikg|en be^T
vuisten trommelen °P Afril. a de
borst, het ondergrondse Ainkai van de
man?
En wie verder wil op het pad, waar de
geoloog, de zooioog en de archeoloog in
avontuurlyke gedaante elkaar ontmoeten,
Leonard. Cortrcll heeft een uitvoerige ge-
schiedenis vande opgravingen in Egypte
geschreven „De bergen van de Pha-
l?i?iboek is in zeer populaire
stijl geschreven, maar de verdienste is
hoLv,riift0ej Sedccumenteerd is. Cortrell
n rooftochten naar de Ko-
aii» S en toont aan hoe ongeveer
tl-I ,nes a&n de reusachtige metselwer-
«•hviff. ilagci en gehakt hebben. Hij be-
vXr j opening der mastaba's door
lovende stammen en door geleerden, de
onderzoekingen met het pennemes en
wet behulp van dynamiet, hü tekent de
vondsten van rijke schatten en de ont
goochelingen, kortom hij weet de belang
rijke maar vopral de sensationele daden
der onderzoekers samen te vatten.
Langzamerhand komen wü alles te we
ten; haast alle culturen zijn bügezet op
kunstdrukpapier en in kleurendruk in de
etalages der boekhandels, zoals Jan En
gelman het onlangs formuleerde. En om
te zoeken naar dat wat wij nog niet we
ten, speurt een leger van opgravers ver
der, overal in de wereld waar eerder
mensen gewoond hebben, om te verhalen
van de grootheid hunner daden.
MARITJS VAN BEEK
1) ,,De heirbaan van de Zonnegod",
door Victor W. von Hagen. Van Ditmar
N.V. Amsterdam.
2) „Aku, Aku". door Thor Heyerdahl.
De Tijdstroom te Lochem.
3) „Het Paaseiland, zijn vooronder en
vogelcultus", door W. Hussen, G. W.
Breughel. 's-Gravenhage.
4) „Götter, Graber und Gelehrte C.
W. Ceram. Uitgave Rowohlt Verlag, Ham-
burg.
5) „De lokroep van het onbekende
door Paul Hermann. Uitg. W. de Haan
N.V., Zeist. r,
i 6) „Ik volgde Noach", door Herbert
I Wendt. Uitg. W. de Haan N.V., Zeist.
I 7) „De bergen van Pharao", door Leo-
I nard Cortrell. Uitg. Bezige Bij, Amsterdam.
De Britse componist Benjamin
Britten heeft te Darmstadt meegedeeld,
dat hij een nieuwe korte opera, geti
teld „Noahs Floods", heeft voltooid.
Advertentie
.A-V"
J S. BACH
rium te veranderen. Het Kerstoratorium
is geen vorm, doch uitsluitend de naam
van de verzameling cantaten die Bach
voor de zes voornaamste dagen van da
Kersttijd geschreven heeft. Die dagen rijn
ne drie Kerstdagen, de Besnijdenis des
dit ,n' de zondag onder het octaaf van
üasenest en Driekoningen. Op die zes
de gnri^f<r<i telkens een cantate tijdens
voerd. Het £toefenin£ te Leipzig uitge-
feitelijk noon r?toratorium is door Bactl
sitie gezien en ®en organische compo-
hem beschouwd Saiïus n°e winder door
graal moest worden e,eH werk dat mte-
De reden, waarom hetB!;VOfTd' ,pr
één titel is samengesteld «ochtans onder
te begrijpen: het heef
een wel afgeronde periode. ^0r er aldus
gestalte aan te geven kregen z
taten meer betekenis en zouden Zp
der kans lopen als pure gebruikstn^jet;
op een kwade dag in vergetelheid te
raken. Ons komt dit tegenwoordig wei
nig begrijpelijk voor, doch men moet
wel bedenken, dat Bach, ofschoon zich
van zijn waarde niet onbewust, niet W
het minst idee kon hebben van de wereld
roem, die hem, de nederige functional'3
van de Leipziger Kerkeraad, lang na zÜa
dood ten deel zou vallen.
Dat Bach door deze gedachte bezield
is geweest, wordt stellig plausibel, al®
men bedenkt, dat hij het merendeel
van de nummers, waaruit de zes can
tates zün samengesteld, heeft ontleend
aan wereldlijke cantaten, die hij voor
verschillende aanleidingen geschreven
had. Echte gelegenheidsmuziek dus, die
het nadeel ondervond, dat de gelegen
heid zich nooit meer herhaalde, terwijl
kerkmuziek in de kringloop der liturgie
atlijd weer aan bod kwam. Zo is Bach
er dus toe gekomen de beste stukken
uit de wereldlijke gelegenheidscantaten
te nemen en, voorzien van de daarbÜ
passende, door Picander gedichte gees-
telükè tekst, hun plaats te géven in
een van de zes cantaten, die zijn-
Kerstoratorium gingen vormen. Hü w
er dus van meet af aan zelf op bedacltf
zijn muziek te verduurzamen, dool
haar in een levende functie te houden-
Bü velen ontstaat nog altüd iets ais
een verwonderd, zelfs onbehaaglük ge-
voe' zo vaak zij geconfronteerd worden,
met het feit, dait Bach niet alleen in
de hier aan de orde zünde omstandig
heden, maar ook zo vaak elders voor
wereldrijke doeleinden geschreven muziek
overnam voor geestelijke functies, een
voudig door er een sacrale tekst onder
te zetten. Muziek evenwel is noch geeste-
lük noch wereldiyk. zy is alleen zichzelf-
De muziek van Bachs tüd was bovendien
niet vervuld van bepaalde sentimenten,
zy was uitsluitend spel van tonen, ge
dachten in klank.
zoals een ander een sc.hilderü denkt of
een boek. Hij kon zün muziek op Zg?r
algemene termen een karakter geven, dia
haar aanpaste ®an een bepaalde buiten
muzikale gedaehte. Laten wy zeggen, dat
die gedachten zich Uitstrekten over da
thema's: pompeuze feestelijkheid, vreug
devolle beweging. Dat zijn gedachten, dia
passen bü de intocht van een kdTejd
Schrijft Bach voor zulk een gelegen*}
nu een koorstuk met orkestbegeleiding'
dan zal hy aan zijn muziek dat karaat
verlenen van opgewektheid en zelf
enige opgewondenheid of opgetogenhei
zo wei door de structuur van zijn muzi
kale frazen als door de toepassing vaI*
zijn orkestrale middelen. Onder dez
laatste vervullen trompetten en pauken
een belangrijke taak
Maar kan de muziek essentieel onder
scheid aanduiden tussen de vreugde om
de aankomst van een koning en die om
de komst van de Koning des Hemels-
Zü kan het niet, en daarin ziet men dan
ook, dat er in de muzikale zin niet van
kerkmuziek gesproken kan worden.
„Kerkmuziek" heeft uitsluitend betrek
king op hoedanigheden van composities,
die hun bruikbaarheid voor een be
paalde' functie aanduiden.
De staatsraad van communistisch,
China heeft zijn goedkeuring gehecht
aan een plan om met behulp van het
latijnse alfabei van 26 letters te ko
men tot een nieuwe fonetisch geschre
ven taal, als middel tegen het analfa
betisme. Ongeveer tachtig procent van
de Chinezen kan Lezen noch schrijven.
Het besluit, inzake het fonetische
schrift is genomen na zeven jaren van
meningsverschillen en proefnemingen.
Het is niet de bedoeling, dat het nieu
we schrift de plaats van de 47.000 Chi
nese lettertekens zal innemen. Men
hoopt echtei, dat het voor kinderen
en volwassen analfabeten nu gemak-
kelker zal zijn hun taal te leren. Bo
vendien wil men het nieuwe schrift ge
bruiken om te komen tot een „gemeen
schappelijke taal", gebaseerd op bet
mandanjnenchinees, dat te Peking wordt
gesproken.
Het plan zal eerst in Peking en an
dere steden worden besproken, voordat
het ter goedkeuring aar, het nationale
volkscongres zal worden voorgelegd.
Dit congres komt, naar men verwacht,
in januari of februari bijeen.
Mgr. M. A. Jansen, bisschop van Rot
terdam, heeft benoemd tot theologaal
van het kathedraal kapittel van het
bisdom Rotterdam de hoogeerw. heer
b. G. Henning, kanunink van ge
noemd kapittel.
Een balsa-pontonbrug zoals Victor von Hagen ze gebouwd heeft in Peru als
verbinding van de grote oude heerbaan.
