Nieuwe Haarlemsche Courant | 1958 | 3 januari 1958 | pagina 9

Sleepboot „Zeeland" na
19.000 sleepmijlen thans
weer op honk

Wsserijgolf

loggers deden het beter

Duitse taal moet
van nazi-smetten
worden gezuiverd

Het Derde Rijk" ten onder
barbarismen gebleven

Pisuisse kon zingen van alles wat de mensen

van alle landen leeft

NAAIMACHINES

Kapitein H. v. d. Burg draagt com
mando over aan kapitein Teun Hoek

fe" m £Z* ™«-

DAN TREILERS

Inbreker in
een kast

DE ZEEVISSERIJ

VRIJDAG 3 JANUARI 1958

PAGINA 9

viïapSr"en

C«™?„SMïn£» to

t00 -kisten vers®

p-nYrf!Pr,f>Vlten n't dp noord ziin Iets
gunst.gen cewerden Het weer was coed
vancstc v breedtecrand De dag.
koohds wifPn VSn ln° tot 150 manden

Onderwijzers in
gemeenteraad

Bezwaren tegen motie-Oud

ENGEL. Gr. Houtstr. 181. Tel. 14444

Aanvoer van rond- en platvis in november

gedaald

li V.B .-programma

GezeiletfY 4~Schoten 8; DC0 5_0nZ6

Na een worsteling
overmeesterd

„Pas op, Eerwaarde"

Feestavond Katholiek
Militair Tehuis

Lorentslyceum wordt
uitgebreid

Gemeentezaken

Kunst zij ons doel

Volksdansbal

Noordhollands Philh. Orkest

Geprikkeld

Jean Louis Pisuisse, de troubadour, zoals h\j
wel eens zjjn Bretonse volksmelodieën zong.

Straatmuzikanten

Swiep geen pias

Een reis van bijna acht maanden
had de zeesleepboot „Zeeland" het
vlaggeschip van de vloot van N.V. Bu
reau Wijsmuller te Mmuiden achter
de rug, toen het schip op de ochtend
van de oudejaarsdag in de haven van
IJmuiden terugkeerde. De drukte rond
de binnenkomst en vanzelfsprekend ook
de jaarwisseling, die kapitein en be
manning net nog in de huiselijke kring
konden vieren, waren er de oorzaak
van, dat wjj pas donderdagmiddag gele
genheid vonden voor een gesprek met
kapitein H. v. d. Burg uit IJmuiden.
Voor hem was het waarschijnlijk de
laatste grote reis. Voorlopig heeft hij
nog bijna vier maanden verlof te goed
en wat daarna zal gebeuren is nog
niet helemaal zeker. Het is niet uitge
sloten, dat hij dan een walfunctie zal
krijgen bij de zeesleepvaartmaatschap-
PÜ. Nu kapitein v. d. Burg de brug van
het vlaggeschip heeft verlaten is ook
de nieuwe kapitein aan boord gestapt:
de 34-jarige IJmuidenaar Teun Hoek,
die vorig jaar de spectaculaire reis
met de zeesleepboot „Cycloop" maakte.
En inmiddels is men donderdag bij
Wijsmuller alweer begonnen de „Zee
land" uit te rusten voor een nieuwe
lange reis De 2.400 pk krachtige sleper
zal maandag 6 januari weer uit IJmui
den vertrekken met een bok op sleep-

leCnnf naa,r Belem in Zuid-.Ymerika

gebracht moet worden. Deze bok wordt

rPn)?. i0genbl,k door de ..Titan" van
"O henburg naar IJmuiden gesleept.

Op de onder commando van kapitein
H. van de Burg gemaakte reis heeft

i„"™-'and dle in 1956 aan de vloot
van Wijsmuller werd toegevoegd door
aankoop in Honkong, ruim 19.000 zee-
my en slepende afgelegd. Dit aantal
mijlen kon vooral worden gehaald,
doordat de „Zeeland" uit de meeste
havens, waar een sleep werd afgele-
en+lg^ _uren na aankomst alweer
opdrachten P W*g naar nieuwe

^erd begonnen op de achtste
mrü'Van Vlaardingen werden twee mo-
torlichters naar Maracaibo in Venezue
la gesleept en vandaar zette de Zee-
ia °nmiddellijk weer koers "naar
v«T Oceans om twee lichters, voorzten
van volledige krachtinstallaties naar
Maracaibo te transporteren. Met de

nafr BéEn?*?8 £e r,eis van Maracaibo
naar Belem m Brazilië om het Deense

Curacao t °P te halen en naar

aankomst werd alweer volle kracht ta
e!nrdrilinhar^n Beai"Font gedraaid om

van Texas ff V&u deze aan d« k"st
lm geiegen haven naar Maracai
bo te brengen. Over de omvang van

rfnf 6rienW bakk®n m°et men niet te ge-
Het zbn 'll a 8 kaPitein v. d. Burg.
voor nf.t voiiedige drijvende eilanden
KjS*3£1«rremen in het meer van
soms fu?'f l Je ..eilanden" bevatten
kracht i,ge boortorens, maar ook
dincf ,e,n meer van dat soort

ter laii grootte? Vaak honderd me-

Nadat een tanker van de Amuay-bay
"ver een afstand van 100 mijl naar
v-uragao was gesleept, stoomde de
"Zeeland" opnieuw naar Beaumont om
nogmaals een drill-barge te transpor
teren naar Maracaibo. Op de dag van
aankomst in laatstgenoemde haven
df ïtii6 de bemanning geen rust. Nog
dag werd de steven weer zee-
■p-n s gewend, nu naar New Orleans.
MarncQ-Kar ging bet weer terug naar

beleafchbt°ersdeZe ke6r met tW6P dUb"
Even uitblazen

d<fbemafif r>6'nd sePtember, voordat

kwam hÏÏ i5an wat verlof toe-

de haven ,,nr i?T„bleivf enige tijd in

.gereed

vonf Ycw Orleans liggen,
voor alle diensten"

dank ig de hef diensten". Veel
aan dominee wffff8 ve«chuldigd
heerders van w,sS" e" aan de be
et Nederlandse Zee
studenten van de uni-

De aanvoer VOr,„
was niet groot. Er donderdagmarkt
verse vis, waarvan eïn^-11 1150 kisten
40 kisten gul en kabelin ten schelvis
wijting 50 kisten koolvlf^', .120 Matei
f bit, 200 kisten sardijn' 2nf?ten st°k-
kreel en 60 stijve kabei jau klsten ma-
voer werd verzorgd door af iPe aan-
79 en de Emma IJm A Petertje
sardynvissers. Er werd door ci1 eniSe
handelaren ook voor wat cons1enP?-ar
Vis uit andere havens gezorgd
De

flr; regels grote kabeljauw

De kif 142 en de kIeine regels 72
180 en f gm kabeljauw noteerden
125 kif felne kabeliauw 154 per

schelvis' Staalden^f duS' Y00r gr^ote
tot f aa Detaalden de exporteurs 40

tot f so f ff de gro°t middel 37

middel schelf Van 50 kil°- De klein
l-ff1 Pelvis was voor het binnen
in blfff dff deedJ 46 tot 38, pen-

Per kist van 50i f 33 tot f 22
deed f I! n Zwarte koolvis

noteerde f 44 toVTX ?e

tot f lS ner kist van 50 kilo t0rre" f 24

I6 ff vrijdagmarkt

bekend. Er warcn verscheidt! scf®1
Pen uit de Ierse ZeP met grote vsncof"

TTrnf abar'f a:5n b°°rd op weg f a a?
IJmuiden. De Claesje F.o. 46 mft 1400
TTrv, B verse haring en de Haarlem
ach!' i ie Corne1is Vrolijk Sch i?J
geheel vol. hetgeen wil zeggen dat de
f be,de laatstgenoemde schenen 7eke^
2.500 soon harige -

boord moeten hebben, aan

er-et! frden trouwens nog steeds zeer
grote haringvangsten uit de Terse 7c!
gemeld De 'gger Sakina Mnrtinè geVfi
bijvoorbeeld trekken van 200 tot 35p

Je Cornells VrolHk Sch. 171 heeft twee'
maal een dagvan est van 1000 kisten

so harmf* fTprvnoi^ pr> PQri

■n 100 kap+TAs haring p-prnoM Tn ^r:0
v^n haalde dit aehin dus ?*Of) kisten
baring hoven water. Een zeer
aaie en onvallende nrestatie. Ook de

n. wdtme en schelvis ner schin
nech tj .Pr Amsterdam T.Tm eg heeft

de tra f lp zal waarschiinliik door
Z noord vistrman IJm- 2' die ook om

worden gesieeptn.aar Cen N°°rSe haven

versiteit van New Orleans werd een
voetbalwedstrijd gespeeld. De beman
ning kan beter varen dan tegen een
bal trappen. Het werd een 91 over
winning voor de studenten.

Zaterdag 26 oktober liep de „Zee
land" de haven van New Orleans weer
uit. Nu ging de reis naar de Ocho
Rios Bay op Jamaica, waar een
sleep voor Trinidad opgehaald moest
worden. De sleep bestond uit twee lich-
ters.

Toen kwam het laatste deel van de
reis in zicht. De „Zeeland" werd naar
New Yersey gedirigeerd om er de
ex LST, de Muriel H" (3.500 ton) op
te halen. Op 21 november werd dit
schip sleepklaar gemaakt. Vier runners
werden aan boord gezet. En toen kon
de volgende dag de reis naar Genua
beginnen. Een zware reis met veel
slecht weer op de Atlantische Oceaan.
Maar ook in de Middellandse Zee.
Windkracht 8 behoorde niet tot de uit
zonderingen en zelfs werd windkracht
11 gemeten. Erger werd het, toen on
derweg lekkage werd ontdekt in het uit
de oorlogsjaren daterende schip, dat
als landingsvaartuig voor tanks dienst
had gedaan. Met pompen wisten de
runners de machinekamer weer droog
te krijgen. Een onderzoek wees uit
dat de schroefas-koker lekte. Door de
zaak goed aan te draaien wist men de
koker weer waterdicht te krijgen.

De aankomst in Genua viel op maan-
nag 23 december, twee dagen vóór
Kerstmis. Direct werd olie geladen en
nog dezelfde dag vertrok de „Zeeland",
nu met bestemming IJmuiden. Kerst
mis op zee, met daarbij alle kans, dat
ook de jaarwisseling buitengaats zou
worden beleefd. Maar wat geen der
bemanningsleden had durven hopen, ge
schiedde: Oudejaarsavond werd „bii
thn?« f r gevierd. Oudejaarsavond
daf ftckaür daarvoor had de „Zeeland"
dan ook dagen gemaakt van 300 miil

peT'uuf? Snelh6id VM bijna l3 mijl

In Amsterdam is donderdagmiddag
de 12e algemene vergadering van
de Nederlandse onderwijzersvereniging
geopend. Tijdens de middagzitting, die
door ongeveer 500 leden uit alle delen
van het land werd bijgewoond, werden
twee moties van het hoofdbestuur met
algemene stemmen aangenomen.

De eerste motie betrof een amende
ment op het wetsontwerp tot wegne
ming van de belemmeringen, die het
zowel de onderwijzer van het openbaar
als die van het bijzonder lager onder
wijs onmogelijk maken, lid van de ge
meenteraad te zijn. Door het amende
ment-Oud, dat door de Tweede Kamer
werd aangenomen, is dit wetsontwerp
zodanig gewijzigd, dat geen enkele leer
kracht in gemeentelijke dienst lid van
de gemeenteraad zal kunnen zijn.

De vergadering was van mening
dat door deze regeling rechten aan
onderwijzers van openbare lagere ge
meentelijke scholen zullen worden
onthouden, die aan leerkrachten van
bijzondere lagere scholen wel worden
toegekend. In de motie wordt er bij
de regering op aangedrongen het ge
wijzigde wetsontwerp in te trekken.

Ook over de salarisregeling van de
leraren bij het lager nijverheidsonder
wijs werd een motie ingediend. Hierin
wordt ernstig bezwaar gemaakt tegen
de uitgestelde verhoging van salarissen
voor deze leraren. De motie zegt o.m.
dat ingevolge het in 1955 bereikte ak
koord verwacht mag worden, dat de sa
larissen voor leraren bij het lager nij
verheidsonderwijs per 1 januari 1957 in
overeenstemming worden gebracht met
de regeling die thans voor onderwijzers
met hoofdakte voor voortgezet gewoon
lager onderwijs geldt. Er wordt met
klem aangedrongen op overleg. De mo
tie zal ter kennis van de regering en de
leden der staten-generaal worden ge
bracht.

Advertentie

Alle merken dus ruime Keuze

In de eerste week van november kon
de visserij op zeevis (geen haring)
door de ongunstige weersomstandighe
den practisch niet uitgeoefend wor
den. In de rest van de maand was een
regelmatige visserij mogelijk. De trei-
lers gingen in de loop van de maand
over van de haring- naar de zeevisse
rij. De vangsten waren matig. Door de
loggers op zeevis werden betere uit
komsten bereikt. In de kottergroep na
men ruim 60 stuks deel aan de haring-

IA: Hoofd. BoysSpaarndam; DSK
VI. Vogels; EDO 3—DSS.

IB; TYBB 2Hillegom 2; Schoten 3
Haarlem 5 HFC 3—Terrasvogels 2.

2A: Nieuw VennepAlliance; Renova
SVY; SpaarnevogelsSHS.

2B; DEM 3—BSM 2; HFC 4—VI. Vo
gels 2; Kinheim 2—Kennemers 4; Haar
lem 6EDO 5.

2C: NAS 2Haarlem 7; Onze Gezellen
2Stormvogels 5; Hillegom 3RCH 6.

2D: DCO 3—HFC 5; VSV 5—Beverwijk
3; VVB 3DEM 4; Zandvoortmeeuwen 4
DIO 2.

3A; Schoten 4—DSS 2; RCH 7—TZB.
3B: EHS 2Geel Wit 2; Ripperda 4
HFC 6; TYBB 4—VVD.

3C: VSV 6—Waterloo 2; DEM 5—Be
verwijk 4-

3D: EDO 8—THB 2; RCH 8—HFC 7;
Vogelenzang 2Onze Gezellen 3.

3E- BSM 3HFC 8; Bloemendaal 4
Schoten 5; TYBB 5—VVD 2.

3F: Velsen 4Kennemers 5; ADO 3—
VSV 7.

3G: Geel Wit 3—DIO 3; v. Nispen—
THB 3.

3H: DCO 4Kinheim 5; Halfweg 3—
Bloemendaal 5.

4A: Renova 2WH 3.

4B; HBC 4—NAS 4.

4C: Terrasvogels 3DEM 7; Wijk-aan-
Zee 3—SVY 3.

4D: Concordia 4Spaarndam 2.

4E: Bloemendaal 6BSM 4; v. Nispen
2—HBC 7.

4F; EHS 6—Geel Wit 5.

4H; SHS 3—Schoten 7; DIOS 3—Bloe
mendaal 7.

41 Renova 3—DIO 6; Concordia 5—
11; DSB 4—TZB 3.
Air' 4Bloemendaal 8; SHS 4

•finance 3.

HfT^d- A: DEM a—Stormvogels a;
hro Aa—VSV a; HFC a—Alliance a;
HBC a—ADO a.

7Pu!nKffmerland aDSS a; Onze Ge
zellen^ a—Kennemers a; NAS a—EDO a.

r ff wf Velsen b—Hoofd. Boys a;
Geel Wit a—DIOS a; BSM a—Concor
dia a.

w 2BvVelsen c—Renova a; NAS b—ADO
b; Alliance b—IEV a; DEM b—DSS b.

3a: Vogelenzang a—DSOV a; HBC c—
Concordia b; Onze Gezellen cConcor
dia c.

3C; IEV b—DEM d; Velsen d—DSS c;
TZB a—Geel Wit b; TYBB e—SHS a.
Adspiranten. IB; ADO a—Wijk-aan-

a; DSS aOnze Gezellen a.
2B: Vogelenzang aConcordia a.
TT-.? TYBB bRenova a; Velsen b
IEV a; SHS a—DSS b.

3D: DEM dOnze Gezellen b; Velsen
c—Alliance b; DEM e—DSS c-

3F:HBC d—HBC c; Geel Wit b—Con
cordia c; Hoofd. Boys aConcordia b.

4B: Onze Gezellen dOnze Gezellen c;
velsen e—Velsen d; DEM f—DEM g.

4D: v. Nispen bAlliance c; Alliance
d—TYBB e.

.f1-*: DEM hOnze Gezellen f; Geel
Wit cTYBB h; IEV cOnze Gezellen e.

41: v. Nispen cHBC g; Concordia d
TYBB g.

„Zaterdagmiddag. 1: Energie—SMS;
ETOKennemerland 3; IJmuiden 31
SVJ.

2: Kinheim 2—Telefonia 2; TYBB—
VVSV; SVJ 2VEW 2; Kennemerland 4
—RCH.

3: VVRAConcordia; J. Hercules 2
IJmuiden 5; SMS 2—IJmuiden 4.

4A: VEW 4—Telefonia 3; SSH—Ken
nemerland 6; SVJ 3—SIZO 4; Energie 2
Kinheim 3.

4B: Kinheim 4—VVSV 2; SAC 2—
SIZO 5.

visserij in de Zuid. De kotters, die de
treilvisserij op zeevis uitoefenden,
maakten over het algemeen bevredi
gende besommingen. Tiet aanbod van
rondvis schommelde om de 2.000- ton
en lag op een lager niveau dan in ok
tober (2.300 ton). Ook de aanvoer van
platvis liep terug en wel van 1.502 tot
1.350 ton.

De aanvoer van makreel vertoonde
voor de tijd van het jaar een normaal
beeld. Er was namelijk 1.141 ton aan
de markt, waarvoor de prijs varieer
de van ƒ0,20 tot 0,64 per kg. Ruim
90 ton werd wegens het niet behalen
van de minimum aanvoerprjjs doorge
leverd aan de vismeelindustrie. De ex
port van makreel bedroeg 70 ton.

Ook in november was schelvis met
een aanbod van 1.158 ton kwantitatief
de belangrijkste zeevissoort. Er werd
van 0,16 tot 1,74 per kg. voor be
taald. Slechts 19 ton behoefde te wor
den opgehouden. Uitgevoerd werd 132
ton schelvis.

Kabeljauw werd in geringe hoeveel
heden aangevoerd. Er was slechts 281
ton aan de markt. Er bestond veel
vraag naar en er werden dus hoge
hoge prijzen betaald, variërend van
ƒ0,20 tot ƒ2,88 per kg. Ruim 115 ton
kabeljauw kon worden uitgevoerd.

Doordat aan de treilvisserij op ver
se zeevis door een geringer aantal kot
ters dan gewoonlijk werd deelgenomen,
liep het aanbod van schol terug van
884 ton in oktober tot 789 ton' in de
verslagmaand. Voor deze vissoort be-
bestonden goede afzetmogelijkheden,
hetgeen resulteerde in hoge prijzen,
namelijk van 0,32 tot 1,80 per kg.
De export van schol bedroeg 185 ton.

De produktie van tong was in no
vember met 399 ton slecht een weinig
lager dan in oktober (407 ton). De af
zet leverde zoals gebruikelijk geen
moeilijkheden op. Een belangrijk deel
van het aanbod werd geëxporteerd
(348 ton). De afslagprijzen bleven hoog
en varieerden van 1,40 tot 5,60 per
kg.

De uitvoer van zeevis ontwikkelde
zich in november 1957 gunstig. De uit-
voertotalen waren respectievelijk 1.300
ton en 1,8 miljoen. Afnemers waren
o.m. België (540 ton), West-Duitsland
(266 ton), Groot-Brittannië (183 ton),
Frankrijk (106 ton), Italië (79 ton) en
Zwitserland (28 ton). In november 1956
werd 1.007 ton zeevis met een waarde
van 1,4 miljoen geëxporteerd.

De import van verse en bevoren zee
vis bereikte in november 1957 het to
taal van 506 ton voor een waarde van
543.000. In de overeenkomstige maand
van 1956 waren deze totalen respectie
velijk 692 ton en 689.000. Leveranciers
waren o.m. België (106 ton), Denemar
ken (92 ton), West-Duitsland (182 ton)
en IJsland (105 ton).

De 68-jarige heer V. kwam Oude
jaarsnacht met zijn huishoudster in Hil
versum terug van familiebezoek in
Loosdrecht. Hij bemerkte in zijn wo
ning aan de Hoge Naarderweg, dat een
kastdeur openstond, wat hem verdacht
voorkwam, omdat hij zeker wist de
deur gesloten te hebben. De heer V.
keek in de kast en ontdekte een man,
die zich daar verscholen hield. Het ge
volg van deze ontmoeting was een fikse
worstelpartij, waarbij de huishoudster
op niet onverdienstelijke wijze assisten
tie verleende, wat haar echter een ge
wonde vinger kostte. Men kwam van
de huiskamer in de tuin terecht, waar
een voorbijganger van het niet alle
daags toneel getuige was. De politie
werd gewaarschuwd en de inbreker
werd naar de cel overgebracht. Het
bleek de 38-jarige koopman S. uit Am
sterdam. De man was in het bezit van
buitenlandse muntstukken; waarschijn
lijk dezelfde muntstukken die de vorige
week uit een woning aan de Jac. Pen-
weg bij een inbraak zijn ontvreemd.

(Van onze correspondent in Bonn)
„Aus dem Wörterbuch des Unmen-
schen" is een boekje van 134 pagina's,
dat ter gelegenheid van een recente
boekenweek in de Bondsrepubliek zo
sterk de aandacht trok, dat het zelfs het
onderwerp werd van een discussie voor
de camera's van de Westduitse televisie.
Daaraan werd behalve door twee van de
auteurs (prof. Dolf Sternberger en W. E.
Süszkind) op overigens niet zeer bril
jante wijze deelgenomen door het lid
van het hoofdbestuur van de Sociaal-
demokratische Party en vice-president
van de Bondsdag, prof. Carlo Schmid.
Het zijn essays van prof. Sternberger,
Süszkind en de derde auteur Gerhard
Storz, waarmede eerstgenoemde in no
vember 1945 in het (literaire) tijdschrift
„die Wandlung" begon in een naar
thans wel is gebleken hopeloze po
ging om de Duitse taai te ontdoen van
het puin, dat het 12-jarige Hitler-bewind
er in had achtergelaten. De serie liep
door drie jaargangen van „die Wand
lung". „Aus de T> 7» örterbuch des Unmen-
schen" is een hier en daar bijgewerkte
en uitgebreide herdruk van de be
langrijkste aanvallen op de „woorden
schat" van de nazi's die in de Duitse taal
is blijven hangen en tot op de huidige
dag door de redenaars van het na
oorlogse Duitsland wordt gebruikt; op
de stoere zinsbouw en de verkommerde
grammatika die evenzeer uitdrukkings
vormen waren van de gewelddadigheid
van het regime als de pogroms, de con
centratiekampen en de Gestapo.

Toen prol. Sternberger in november
1945 met zijn publicaties begon
de oorlog was nog geen half
jaar voorbij en het nazi-regime pas
over de kling gejaagd behoefden
zijn essays nauwelijkr een raison
d'être Zij behoorden tot het proces
van de Duitse reformatie. Ruim tien
jaren later moesten prof. Sternberger
en de beide andere auteurs erkennen,
dat hun 'eerste) poging tot zuivering
van de Duitse taal van de rottings
verschijnselen die het nazi-regime er
in had gebracht, was mislukt; dat het
heersende Duitse spraakgebruik zich
nog steeds bedient van de vroeger
reeds bestaande woorden, waaraan de
nazi's een heel andere betekenis had
den gegeven of van woorden die zij in
de taal hadden ingevoerd. Nog heden
ten dage worden er in de Bondsrepu
bliek commissies benoemd, wiei „Ein-
satz" het is om in een of ander „Lager"
voor vluchtelingen een onderzoek
„durehzuführen" naar de .ieistungs-
maszige" organisatie van „Frauenar-
beit" Het is het officiële „Anliegen"
van de Bondsregering de beide dele i
van Duitsland te herenigen. Er wordt
in West-Duitsland niets meer „mitge-
teilt" Het wordt „ausgerichtet" Een
woning wordt niet meer „eingerichtet".
maar „raummassig gestaltet" „Betreu-
ung" is een gevleugeld woord gewor
den, sinds de N S.D A.P o' ganisatie

alles en iedereen In het toenmalige
Duitsland „betreute": het N.S.V de
moeders en kinderen, de „Reichsnahr-
stand" de boeren, het „Arbeitsfront"
de arbeider. Zelfs de Gestapo „betreu
te" de Joden In de concentratiekam
pen en in laatste consequentie is daar
mede het woord „Betreuung" syno
niem geworden aan moorder en moord.

Het woordenboek van de onmensen is
het woordenboek van de omgangstaal in
het tegenwoordige Duitsland gebleven,
in woord en in geschrift Nogmaals wordt
met de uitgifte van de voornaamste
essays van Sternberger Süszkind en
Storz thans een poging gedaan om het
verdere verval in de barbarij te verhin
deren. Kr zijn etrekkelijk maai enkele
der Tenomenen van de gezwollen nazi
taai, van de woordenschot van het ge
weld, "an de aanmatiging, van het onge
duld en de liefdeloosheid ln „Aus dem
Wörterbuch des Unmenschen" aan de
kaak gesteld De werkelijke lijst zou de
oneindigheid nabij raken en het feit, dat
zij in de gebruikelijke woordenboeken
van de Duitse taa, zijn opgenomen, be
wijst alleen maar, dat de samenstellers
van deze dictionaires zich van de oor
sprong der woorden geen rekenschap
hebben gegeven. Deze oorsprong, de
gewijzigde betekenis van verschillende
goede, doch daardoor thans tot de
.woordenschat" van het onmens beho
rende Duitse woorden zijn de auteurs
nagegaan

Nemen we ais voorbeeld het werk
woord „durchführen", dat men in eik
woordenboek vertaald vindt met „uit
voeren" „doorvoeren", „ten uitvoer leg
gen" .houden" of „doen" Oorspronke
lijk gaf het een beweging in een bepaal
de richting aan. De gedachte aan het
bereiken van een gesteld doel was daar
bij belangrijker dan het .führen". het
leiden er heen. Thans staan echter op de
voorgrond de taaiheid, de onverstoor
baarheid. ja zelfs de hard(vochtig)heid
van degene die „führt" tegenover zich
zelf of tegenover degenen die hij leidt.
Het "asthouden tot het einde staat boven
de aankomst aan het doel. Het woord
paste daarom prachtig in de „Fuhrer -
cultus en kreeg daarin een belangrijke
plaats. Alle begrips-verwante woorden
zijn na 1933 door „durchfuhren"
(of in variatie „zur Durchführung brin-
gen") uit de Duitse taal verdrongen en
durchführen" heeft zich daarin perma-
nent genesteld. „Deze taaiheid, die de
alleenheerschappij van „durchführen
bewees, is opvallend", aldus prof. Stern
berger in zijn commentaar op het woord
.Andere modewoorden zijn gekomen en
weer verdwenen. „Durchführer" is even
wel gebleven Bevelen werden niet meer
„ausgeführt". Zij werden „durchgeführt",
desnoods met ijzeren vuist. Het hoorde
bij de nieuwe stijl van de uniformen en
laarzen, die meer in regeringskantoren
idan in paardenstallen dreunden. De
Führer was op een goede dag verdwe
nen. maar het „durchführen" bleef, of-

De donateurs en andere vrienden van
het Katholiek Militair Tehuis „De
Burcht" te Haarlem hebben gister
avond in de Stadsschouwburg genoten
van de opvoering van het kostelijk-
zotte blijspel „Pas op, Eerwaarde" van
Philip King, dat onder regie van Jan
W. van de Ven werd opgevoerd door de
r.k. Rederiikerskamer „Alberdingk
Thijm". De Haarlemse gamizoens-com-
rrandant, de luitenant-kolonel F. van der
Meij, woonde de opvoering bij, evenals
de directeur van het Militair Tehuis,
pater J. Groen O.F.M. en de aalmoe
zenier.

De: artistieke mérites van „Pas op,
Eerwaarde" zijn reeds eerder uitvoerig
en serieus in deze kolommen bespro
ken. Aan de reacties en het intense me
deleven van de toeschouwers, welke de
schouwburg vrijwel tot de nok vulden,
bleek duidelijk, dat de organisatoren
van de avond een uitstekende keuze
gedaan hebbeh.

Pater Groen trachtte vóór de pauze
een toespraak te houden, hetgeen hem
evenwel niet gelukte, mede omdat de
pater nog zichtbaar onder de invloed
was van de komische situaties, welke
hij tevoren beleefd had. Later echter
kon hii wèl ziin toesnraak houden waar
in hij de aanwezigen opwekte donateur
te worden, dan wei hun donaties te ver
hogen. Hij trok vergelijkingen tussen de
toestand in het Militair Tehuis in 1887
en die van het ogenblik, waaruit bleek,
dat er sindsdien veel veranderd is. Het
opwekkend woord had het gewenste
succes, hetgeen ook van de avond ge
zegd kan worden.

schoon in de plaats van de „scholings
avonden" van de N.S.D.A.P., de verkie
zingsredevoeringen, voordrachten, debat
ten, concerten, buitenlandse reizen en
gezellige avondjes waren gekomen. Al
deze bijeenkomsten werden echter nog
braaf „durchgeführt" Christelijke orga
nisaties laten eer. bepaalde opleiding
„durchführen" scholeu schoolreisjes,
sportverenigingen wedstrijden, echtparen
hun 50e huwelijksfeest, theaters hun
voorstellingen. Er is geen imperator
Führer meer. die met zijn sabel klet
tert en dreigt. Hij steekt niet meer in
het •-niform van de Uebermensch, maar
in het versleten stofjasje van de arme
sloeber

Aldus prol. Sternberger over het nazi
woord „durchführen". Zijn kritiek geldt
niet alleen de uit de nazi-tijd overgele
verde c.q in betekenis verengde woor
den in de tegenwoordige Duitse taal,
maar de gezwollenheid van deze taal in
het algemeen, die nu eenmaal zo bevat
telijk is voor vreemde elementen en
vooral voor massale woordkolossen.
Mede daardoor komt het, dat in de taal
van het na-oorlogse Duitsland niet de
vernieuwing heeft plaats gehad, die men
op vrijwel elk ander terrein heeft kun
nen "onstateren, ook warneer men aan
de houdbaarheid daarvan misschien nog
moge twijfelen. Er is geen gezuiverde,
nieuwe en vooral bescheidener, geen
vriendelijker taal gegroeid. Het euvel
van de sprake van de onmensen woekert
voort, omdat het dieper heeft gezeten
dan men had gedacht. De nieuwe poging
van prof. Sternberger, Süszkind en Storz
om hun kritische essays over de moderne
Duitse taai thans in boekvorm te doen
verschijnen, kan men derhalve slechts
toejuichen en met prof. Sternberger in
zijn voorwoord hopen, dat het zal hel
pen de taalgebruikers de ogen te openen,
hun gehoor te scherpen, hun tongen te
verstarren voor het gebruik van deze
woorden uit een onmenselijke en Duits
land onterende tijd. Het is in al zijn be
schamendheid een lezenswaardig boekje.

Tengevolge van de na-oorlogse ge-
boortedop en als gevolg van de uitbrei
ding van Haarlem-noord, is het aantal
leerlingen van het Lorentzlijceum aan
het Santpoorterplein zodanig toegeno
men, dat de huidige capaciteit van het
schoolgebouw te gering is geworden.
Het is noodzakelijk dit schoolgebouw
met drie klassen uit te breiden. De
kosten daarvan worde ngeraamd op
104.500.- en B. en W. van Haarlem
stellen de raad voor dit bedrag be
schikbaar te stellen.

B. en W. van Haarlem hebben de
raad voorgesteld een stuk gronds van
215 m2 aan de Vergierdeweg, op de
hoek van de Vondelweg, te verkopen
aan de Gebroeders C. A. Swaalf. De
grond zal bestemd worden voor de bouw
van een winkel met werkplaats en een
bovenwoning.

De ledententoonstelling van het ge
nootschap K.Z.O.D., welke thans gehou
den wordt in het museum „Het Huis
van Looy", en waarbij een ere-zaal
werd ingericht met werken van de
onlangs tachtig jaar geworden gra
fische ontwerper S. H. de Roos. werd
tot heden bezocht door ruim 500 bezoe
kers.

Van de heer S. H. de Roos werd tot
heden één werk aangekocht. Van de Ie-
dententoonstelling werden hier werken
verkocht, waaronder een werk van de
schilderes mevr. Holt-Walop welk het
genootschap aankocht voor de jaarlijkse
verloting onder haar kunstlievende le
den.

Tot en met zondag 5 januari is er nog
gelegenheid deze interessante tentoon
stelling te bezoeken.

Zondag 12 januari zal de Haarlemse
Volksdansfederatie een volksdansbal or
ganiseren in de tuinzaal van het Ge
meentelijk Concertgebouw van 16 uur
tot 21 uur.

De leiding van dit bal zal in handen
zyn van Herman Schreyer uit Amster
dam.

Op het programma staan o.a. Joego
slavische, Joodse en Russische dansen.

Vrijdag 10 januari a.s. vindt het zes
de concert in de serie V van het Noord
hollands Philharmonisch Orkest plaats.
Het concert staat onder leiding van
Marinus Adam. Solistische medewer
king verleent de jeugdige Franse vio
liste Annie Jodry. Het concert wordt
geopend met de ouverture „Die ver-
kaufte Braut" van Smetana. Hierna
zal van de Hongaarse componist Eugen
Zador „Ungarisches Capriccio" ten ge
hore worden gebracht, waarna men de
soliste kan horen in het vioolconcert
van Mendelssohn. Het concert wordt
besloten met een uitvoering van Boro
din'- tweede symphonie.

Annie Joebry behaalde in 1951 op
zestienjarige leeftijd de eerste prijs aan
het Nationaal Conservatorium van Pa
rijs. In 1952 werd zij door een cultu
rele uitwisseling uitverkoren haar land
in Zwitserland te vertegenwoordigen.
In mei 1954 ontving zij de „Prix Na-
haud",. waarbij baar de -beurs „Ginette
Neveu" werd toegekend. In september
1954 behaalde zij de eerste prijs op hel
Internationaal Concours te Genève.

DE ZEEUWSE BARD

TT*en zwarte trui om zijn brede schouders.
/E de handen branie-achtig in de zakken
van zijn fluwelen broek, zo stond
Pisuisse voor zijn publiek in het Scheveningse
cabaret. Zijn stem klonk achteloos, maar het
timbre veranderde plotseling als hij zong:

„....en wie weet hoe of dat nu m'n buur
man wel vindt?

En wat heeft het fatsoen voorgeschreven
Mens, durf te leven!"

Zijn uitdagende uitroep was wel heel per
soonlijk gericht op de verveelde rijke dames en
heren van zijn auditorium.

Pisuisse vangt dan zijn conférence aan, met
reeksen flitsende grapjes, telkens de situatie uit
buitend. Also) zyn woorden hem nauwelijks aan
gaan, blijft hij zorgvuldig de glazen van zijn lorg
net schoonpoetsen. Als hij de lorgnet op zijn neus
point 1S muisstil. Men wacht op de volgende

In de zaal staat behoedzaam iemand op, die
gehaast naar de uitgang wil schuifelen. Pisuisse
houdt op met wry ven, plaatst het brilletje en
vraagt met scherpe stem aan de verdwijnende
bezoeker: „De bus naar Aarlanderveen staat ze
ker op vertrekken?' Boven hethoofdvYndeman
-/YYmeYSe!!! «ntbundig plezier. Na het optreden
zei tegen elkaar dat Pisuisse als altiid on-
opprjp hwas' zoals hij daar praatte, improvL

ns hraL f10/ Ult ZJin mouw schudde.

Hrnk Nr de, nonchalance gaven wel de in-
fti Niemand vermoedde dat alles al die
plotselinge toespelingen, de slagvaardige gezeg
des, die tintelende boutades uit en te la blïtu-
deerd waren. Uiterlijk een en al Sratour e„ ge
mak, was hy innerlijk tot in zijn vingertoppen
iPkon het^ NNiCh met e* optilden™!

k°h het met hebben als hy in iets gestoord
werd. Kwam er iemand te laat de zaal binnen

IT Praatje' Vo1 sarcasme info?:
meerde hij als de man gezeten was* Is 7iinp
Majesteit klaar?" Oh zeker! het leYk hëel ee??t
Maar als de verlate bezoeker antwoordde: ,,ln-
der daad, de hofnar mag van mij beginnen," was

ZtYZWmZ S gebracht en de hele avond
raakte hij niet meer op drèef.

Dergelijke voorvallen waren bekend. Toen
ooit om een soortgelijke gebeurtenis te
noemen een bezoeker tijdens de voor
stelling met veel omslag zijn gereserveerde
plaats opzocht, merkte een geprikkelde Pisuisse
op„Merkwaardig dames en heren, dat zo'n
klein mannetje, dat je zo in je vestzak kan ste
ken, zo'n lawaai kan maken".

„Dat zou betekenen", zei dat mannetje, onver
stoorbaar onder het gegniffel, „dat zou betekenen,
dat u meer verstane in uw vestzak had dan in
uw hoofd". Het was voldoende om de hele bril
jante cqnférence van de cabaretartiest te laten
verschrompelen. Het was één kant van de ge
schakeerde natuur van deze troubadour.

Hy was een Zeeuw van geboorte. De weids
heid van het strand, de polders, het water, las
men als het ware in zijn bewegingen, zijn blik.
Wat men in zijn lied beluisterde, steeg uit boven
het kleinmenselijke van alle dagen. Zijn vader,
die een functie bekleedde bij het loodswezen, was
van Franse origine. En ook de vanzelfsprekend-
geachte spiritualiteit van de Galliër behoorde tot
Pisuisse's wezen. Zijn glasheldere redeneertrant
kreeg iets vonkends, iets schitterends als hij, uit
genodigd op een internationaal diplomatenparty

in Den Haag, zijn conférences in puur muzikaal
Frans hield.

Na zijn H.B.S.-jaren trok Jean Louis Pisuisse
naar Amsterdam, waar hij de journalistiek ging
beoefenen. Hij was niet lang het provinciaaltje.
Bij het Handelsblad ontpopte hij zich als een uit
stekend verslaggever. Na een paar jaar zag hij
zich met het correspondentschap in Londen be
last Vermoedelijk waagde Pisuisse in zijn journa-

listieke jaren wel eens een reisje naar het Parijs
van omstreeks de eeuwwisseling. En vermoede
lijk genoot hij van het vermaak in het café-
chantant, waar het cabaret snel vorm had ge
kregen. Zo zal hij stamgast zyn geweest in „Mir
liton", het trefpunt van de artistieke bohème,
waar tussen de apachendeuntjes de nieuwste
chansons van Arlstide Bruant en Xavier Privas
aller geestdrift veroverden. Op de latere interna
tionale programma's van Pisuisse ontmoette men
ze steevast, zoals ook de Duitse balladen, de Bre
tonse volksmelodieën, de liederen op teksten van
Heine en Kipling.

Weer in Amsterdam broedde de zwerflustige
verslaggever een plan uit, waar zijn collega
Max Blokzijl de latere landverrader was
toen alleen maar een jong journalist wel oren
naar had. Zij wilden als straatmuzikanten uitgedost,
met een guitaar en een orgeltje als bagage, een
tochl langs 's Heren wegen ondernemen. Hun
avonturen kon de krant aantrekkelijke stof op
leveren.

Het was 1907; Pisuisse, iemand van tegen
de dertig, voelde zich overal thuis. Zijn
metgezel bezat een behoorlijke portie onder
nemingslust. Waarom zou de wereld niet voor
hen open liggen? Hun reportagereis bracht hun
talloze belevenissen. Niet alleen werden hun ver
halen in de krant verslonden, ook hun liedjes en
hun praatjes gingen er goed in. Het tweetal kreeg
er de smaak van te pakken. Ze trokken naar
Indië, waar zich onder meer een heel jong ac-
tricetje, Fie Carelsen, bij hen voegde. De salons
en sociëteiten gingen voor hen open. Op parties
waren de jongelui graag geziene gasten. Pisuisse,
un beau gargon en een doorgewinterde cosmopo-
liet, kreeg geen genoeg van het zingen, het rei
zen en het gefêteerd worden. Met zijn reisgenoot
bezocht hij China, Japan, Indië, Rusland en de
Balkan. Het was niet moeilijk aan de kost te
komen. Pisuisse zong liedjes die op een of an
dere manier velen aanspraken. Hfl was een bard,
die met zyn doordringende baritonstem kon zin
gen van alles wat in de mensen leeft, kon ver
tellen van geschiedenissen die iedereen boeiden.
De grens van het betamelijke overschreed hij
zelden of nooit, of slechts met de tenen.

Eenmaal terug in Nederland bekeerde de bege
leider Blokzyl zich weer tot de krant. Hij werd
correspondent in Berlijn, waar hij het gif van een
waanzinnige leer Indronk. Pisuisse gaf de jour
nalistiek er nu helemaal aan en baande zich re
gelrecht een weg naar de top van de kleinkunst.
Hy verzamelde een paar mensen om zich heen
en bracht <:ijn repertoire ten gehore. De „levens
liedjes" werden een rage, waarbij met Pisuisse
de tekstschrijver Dirk Witte de grote favoriet
werd. Anna de Wys-Mouton, Hullebroek en Speen-
hoff waren de anderen, die een waarachtige Ne
derlandse „chansonkunst" in het leven riepen.

Swiep, zoals hij bij zijn collega's heette, oefen
de een eigenaardige aantrekkingskracht uit
op zijn publiek. Hij weigerde voor pias te
spelen, kon hekelend en koel zijn. Maar toch,
hoe dikwijls gebeurde het niet dat de bezoekers
bleven tot diep in de nacht, steeds weer om an
dere verzoeknummers roepend. Een scala van
emoties trilde in zijn woorden. Teder en lieflijk,
breed en warm, heftig en cynisch waren de ge
voelens die hy wakker riep en die hem ook in
het buitenland immer verstaanbaar maakten,
wat hy ook ten gehore bracht. Hij hielp verschil
lende jeugdige artiesten op het paard, maar
wachtte zich wel om mensen als Louis Davids
of Speenhoff aan zieh te verbinden. Die twee met
hun neiging naar het sentimentele of boertige
zouden zijn „standing" belagen, meende hij.

Jean Louis Pisuisse schreef ook zelf liedjes als
De Franse gouvernante en Het grillige, willige,
kattige, schattige, aanhalige, schandalige meis
je, maar ze kregen toch niet zo'n vermaardheid
als bijvoorbeeld Travaille van Privas of Asperine
voor je benen... dat hij onder de militairen in
de eerste wereldoorlog bekend maakte.

Het leven van Nederlands eerste cabaretier ein
digde met een schrille dissonant. In 1927 vuurde
een radeloos jaloerse medeminnaar drie kogels
op hem af. Swiep was met zijn echtgenote Jenny
Gilliams van Schiller op weg naar Mille Colon
nes op het Amsterdamse Rembrandtplein, toen
vanachter het beeld van Rembrandt de moorde
naar te voorschijn trad, die, nadat Pisuisse ge
vallen was, Ce vrouw dodelijk verwondde en ten
slotte zichzelf... enfin, de gebeurtenis, die toen
een walgelijke sensatie veroorzaakte, is nog al
tijd bekend.

HENK SUÈR.