FUCHS en HILLARY trekken door de Antarctica Spoor van te pletter gevallen honden stukgedraaide tractoren en Moeilijkheden aan boord van Nederlands vrachtschip in de haven van San Francisco Britten eisen de laatste grote ontdekkingsreis voor zich op ELF LANDEN OP ZOEK NAAR INGEVROREN GEHEIMEN M' Meubelfabriek te Ylaardingen uitgebrand Merendeel van de bemanning heeft het werk neergelegd "A De Antarctica een conglomeraat van ijs en eilanden? Met bromfiets tegen een lantaarnpaal V akantiebonnen gestolen &'T, a hS t~5.baife ZATERDAG 4 JANUARI 1958 k0n"" Va° w*S<P;\ Duizend kuikens verbrand mmmm Berijder gedood Voor een waarde van 2000 gulden Ondernemingen in Indonesië overgedragen Volgende week kleinere zaken aan de beurt „Uitkeringen uit het gemeentefonds voldoende" Nota van ministers Essay over werk van Slauerhoff T~\ e laatste grote ontdekkingsreis op de wereld de J kruistocht van een handvol Britten door de 'ver- schrikkingen van het Zuidpoolgebied nadert snel het hoogtepunt. Als de Britten de huidige laatste moei- hjkheden te boven komen, kan men deze of volgende Zrdhrop de -bodem" van de aardbol tussen dr. Vivian E. Fuchs en Sir Edmund Hil lary en hun geharde gezellen. Na wekenlang de zwaar ste ontberingen te hebben geleden, de dreiainaen van hlbbeToZZplndetuVet Zijn verraderU-ike geheimen te neooen ontlopen, zullen ze verlicht ademhalen Vee niet. De zomfr ï'f begroeting te vieren hebben ze winter in de eind 7 Ui f e en een overval van de meeste sootJ^m r ?6 betekent de dood. Met de besluiten d, Z Fucl\s en Zljn ™nnen de toch' Nieuw-Zeelanders et,PezelschaP van Hillary en zijn het laatste i. tegemoet komen en grote stuk afbakenen. Als Fuchs HïttarylZiL^ utUrd° Sound aan de Rosszee, vanwaar DR. VIVIAN E. FUCHS kant hebben d,oorkruist, de laatste grote cmt Rokk;*, ue ene naar ae anaere Groot-Bnttanme zal van het zesde werelddeel 2? 9 V00r En90land hebben opgeëist, betreden onderzocht en in kaart gebracht Dit 9 t i dan en'9e andere natie hebben Zuidpoolactiviteiten in l%et kader van hef rZlï ®f*n h?lan9rijke bijdrage heten tot alle ls,.efn Memmende aanspraak oei 22 j Geofysische Jaar. Dit mag t l- pebied diplomaten en juristen straks Re r ee>li van bet Zuidpoolgebied, om lijk te veroveren. J rlSlen strakde degens zullen kruisen om maar zoveel moge- aannemen dat de beide leiders Wer^nTeC ge. heeft zïh tatSte dagen- Beider tocht beeft zich toegespitst in een wedren die gisteren met de aankomst van Hillary op de Zuidpool besloten is. e eerzuchtige Nieuw-Zeelander, die 'euwjaarsdag in ernstige moei- Sn «|en- Rraalite' met inspanning van al zijn krachten en met achter- lating van voertuigen en voorraden uit een onbegaanbaar gebied wist te "Ten' Piantte verheugd de Nieuw- «elandse vlag op de Zuidpool, waar zegt men da? hef0*» Fucbs en Hillary banque^spel is een r0p^pfaChtig tuur. In een Innri j 00s avon- ker^6dodelfikelen kostbare stoffen, ze- een land waar Shlaren v?rbergen, in het vozende leidt mnet °bstakel naar derdaari «f= V oet een tocht in- Puchs en Hillary3narin hetT' Maar turiersnatuur niet 1? i?an n avori- 2'chtigheid aan Inn? en voor" dingsvermóeen non xnoed en uithou- Wke bela^Tte! inegr0^„Wet?asChaPPe- al menige 7\x,J21 Z^n f*aat van dienst geridderde z^areexPeditie staan. De Nieu\v-Zeeland1JheeftUderHillary uit van de tp ln de beklimming hout hii p-o=e ?ver®st getoond uit welk ren over ?esneden is. Ze hebben ja ge maand voorbereiding gedaan, lan v,„.. danden van Dlannen mal™ on dellzeS aaa de Vahselbaai in de Wed den van plannen maken en ex- bases"aa«reT Ze hebben hun start- Huehc geiegd in het Zuidpoolgebied: Öov, T7„111,J TI7. J t-if TVr®' ;'®hackleton" en Hillary „Scott" Ze h Kv.urdo Sound aan de Rosszee. kledi er verkenningen gemaakt, benriif'd h2hden, oertuigen en radio's ZouJtn- Het moest slagen. Engeland het stiu onverSelijkelijke traditie op zetten vanontdekkingsreizen 'voort- al gaat het daarom niet alleen. tuur"'hflJ"Ymer is het koude-avon- twaalf „L"™"' Fuchs vertrok met werelddeel HiiiVDe kant van het aan de andere ,.y met een aantal ontmoeten on n Z® zouden elkaar kilometer van ^®P(Ï -700' dat ruim 750 Op dat punt aanireuldp°01 is Selegen. hemelsbreed omen zou Fuchs afgelegd si?-dSetrafndeikESnk- °Vtr twee (sS'enkele lr^k™0honden, grote twee teams bandën"vooQraTgsed^ door hün*7ups- van belde Vgrn g T bema^" krijgen"^ f?'iaaS verwachtte" had door hij zi=h ?w ®ei5 zou zou hii imrno Pakijs Van l gebaand xn verschillende keZlT bestijgln da? Punt omringt. Hilla^nsh het rmSpoof- Weer. De zon in de i(Tad echter goed bracht soms de temrtr t n hemel ^aden onder nul. Dan weJdUd tot vijl zacbt- Dan konden slechts e meeuw nH w Pe tractorcn volgden®.- nden fi t u kouder was. Met een on nachts hjke bravour verslond hii i "8?1?01- kilometers op een dag de b:iJ. en k®ns tot een minimum' beperkend teil Baat dar fn* van de lente dezon Hif zeuf Vet onder buitte hfj uit terugwe? Sf ln de sneeuw voor dé met Wn'd "ohtte verschillende depots gen harirtln l-i" vo?d?al °P- De geolo! derzoekfngen S hufI deu enbiÏÏ je voeren. Zij von- Üs en dl sneeuw meters onder het Sebied Hne ho ee« .uitgebreid kolen- 7elfdot0Tr®n' Een^ tractor overkwam het een dacr JJwtJ10 soms skitochten van een dag maken om een paar meter op b!re!kttand lil® wL.nen. Half december r-?1Iary DePot 70°. het oor- on hit Inv,® ontmoetmgspunt, ver voor P ,et ,scbfrna- Na via de radio over- llfdon un geP]eegd met Fuchs, de leider van de onderneming, ging hij verder, op de Zuidpool af. Hillary's eerstvolgende doel zou wor- nonl tS° 8°"' °P 600 km van de Zuid pool. Maar de Nieuw-Zeelandse reus liet er geen twijfel over bestaan dat hii de geografische Zuidpool, waar eeS Amerikaanse basis is gevestigd Punt van ontmoeting wifde kiezen Pn hu joeg zjjn mannen verdLL' Fin startbasis seinend* Tt i« naar zijn too tough." Hii verw. lAOUgh' but not jaarsdag de Ameriklnln f °uP Nieuw- pooldorpje te begrolten'" n™ i,ZUid" Nieuwjaarsdag zat wiii Doch °P van de pool munL jy °P 160 km zo zachte sneeuwlaag dit®11 Z° uikke' voertuigen, noch de u' I noch de verder konden. ,Het JJt ®®fntmeeP aan het eind van ons laMin™®* °f ,JV® men" zo seinde hii" atl,n zijn geko- ln verontrustend. Alle Het Zuidpoolge bied kan op foto's het aanzien heb ben van een alpi- nistisch vermaaks- oordDe twee minuscule figuur tjes op de voor grond tonen slechts de onmete lijke afmetingen van het gebied, niet de ijzige tem peratuur die tot 80 graden onder nul kan dalen. v .-/<■ WwMMm. 29 van de 46 bemanningsleden van het 6.687 ton metende Nederlandse vrachtschip „Cartago" hebben het werk nrgelegd als gevolg van een geschil met de kapitein. De bemanningsleden klagen dat de voeding onvoldoende is. De twist begon toen het schip het Pa nama-kanaal gepasseerd was en op weg wanaar San Francisco met een lading Portoricaanse bananen. Het schip is gecharterd door de United Fruit Com pany. De kapitein vertelde dat hij de man nen op kerstdag --- rantsoen bier had gegeven. De volgende dag was er een schrijfmachine verdwenen. „Ik vertelde de schepelingen dat zij moesten ont dekken wie de schuldige was. Zolang dat niet gebeurd was, zou het bierrant soen woren ingehouden. Toen het schip op oudejaarsdag voor de wal was gekomen iri San Fransisco, weigerde de kok maaltijden te berei den". Een woordvoerder van de beman ning verklaarde daarentegen dat de ka pitein voedsel achterhield. „Wij krijgen slechts het minimum waarop wij con tractueel recht hebben. We krijgen niets extra. We beginnen l.jnger te krijgen". Verder zei hij dat in verband daarmee 29 bemanningsleden hun gage wensen te ontvangen en de kwestie willen voor leggen aan hun vakbond in Nederland. De bemanning zou geopperd hebben dat de kapitein de politie aan boord zou roepen om de dief te pakken. De kapitein zou dat geweigerd hebben. De moeilijkheden van de bemanning In een schuur van de heer v. M. te Bennekom zijn 1000 kuikens in de vlam men omgekomen, vermoedelijk doordat er uit het kolenstookapparaat van een kunstmoederinstallatie vuur op het om liggende stro terecht is gekomen. Een gedeelte van het gebouwtje werd even eens door het vuur vernield. De brand weer behoefde niet op te treden omdat men het vuur met eigen middelen meester was geworden, hebben de sympathie van een ploeg Pogingen faalden, hoe hi w 1»' Scrilen uur .lechT.^w'SÓet'r" m mJwln Z!n brandstof snel ver- wls nW ™m® lnb°ud van zijn tanks laatste u, meer om naar zÖn bevoorradingspost terug te keren; waar hij enkele van zijn man* nen had achtergelaten. De tempera tuur daalde snel tot liefst zestig gra den onder nul. De 38-jarige Nieuw- Zeelander waagde een laatste storm aanval op de gletschers en sneeuw bergen. En het lukte hem en zijn viei metgezellen. Hij was nog maar hon derd kilometer voor zijn einddoel. Alle overwegingen van onderzoek en wetenschap, die sedert Kerstmis toch al niet zo nauw meer werden genomen, vergat hij. Hij haalde zijn vroegere gemiddelde van 90 kilometer per dag en in een wonderbaarlijke vlucht, met een minimum aan bagage en zonder verkenningen, bereikte hij gister morgen de Zuidpool. Het was precies 46 jaar geleden dat Scott voor het laatst deze prestatie verrichtte, Scott, die in januari 1912 na een heldhaftige tocht moest ontdekken, dat de Noor Amundsen hem net enkele weken te vlug was afgeweest. Aan de andere kant van de Zuidpool, vierhonderd kilometer van de Ameri kaanse basis, worstelt dr. Fuchs met nieuwe moeilijkheden, met nieuwe fecuiea. Hno u„„ ,TKoien- Xfleer hu hoger Hillary steee hoe al moeit h" scheen thms tf voelen de rotsen J? SOms al,een met een ijsbiii ken Hii °p, om zich een weg te hak- «IJ verloor honden, die in een ra- l SIR EDMUND HILLARY AMERIKA (basas) ENGELAND RUSLAND scheuren in het ijs. Zijn vele malen ge repareerde voertuigen draaien niet zo vlot meer. Radiocontact met zijn start basis blijft uit. Hij heeft het Ameri kaanse Poolstation om benzine ge vraagd. Dr. Fuchs en zijn keurbende kregen dubbel en dwars hun deel van alle ontberingen die de ontoegan kelijke Zuidpool in petto heeft. Hij is achter op het schema. Zijn spoor door ijs en sneeuw volgend, zou men meer levenloze honden en meer stukgedraai de tractoren vinden. Het grillige nood weer speelde dr. Fuchs meer dan Hil lary parten. De koude maakte het me taal van de voertuigen krachteloos, de fijne sneeuw stoorde de elektriciteit van de apparaten. De angstwekkende specialiteit van de Zuidpool, de „white- out", kostte Fuchs en zijn mannen halve dagen. Als het blikkerende zon licht op de ijzige witte vlakte plotse ling door een wolkenlaag wordt afge sloten, vervagen alle contouren, wor den de ogen bedrogen in de afstand, ziet men verschijnselen die er niet zijn, kortom, dan is voortgaan onmogelijk. De zenuwen hebben het door de white- out erger te verduren dan tijdens de hachelijkste momentery in die huivering wekkende verlatenheid, in die beklem mende stilte, waar eensklaps losgebro ken lawines de eindeloosheid accen tueren. Dr. Fuchs verzeilde in onbegaanbaar gebied van barrières en kloven, van tientallen ravijnen op elke kilometer. Met cirkelende bewegingen trachtte hij nieuwe openingen te vinden in de steile bergwanden van honderden meters hoogte, betrouwbare ijsbruggen over de ravijnen. Herhaaldelijk maakte hij vliegtuigverkenningen, maar op de grond bleken de eerst hoopvol lijkende doorgangen onbetrouwbaar te zijn of bleek de bedrieglijk egale sneeuw een diepe krater te bedekken. Zjjn voertui gen en sleeën waren aan elkaar gebon den met lange kabels. Ontelbare ma len raakte een snocat of een slee met brandstof, tenten en voedsel boven af gronden, waar ze zwaaiend bleven han gen tot tractoren ze weer naar de vaste bodem hadden getrokken. Zonder deze kabels waren de expeditieleden omge komen en hun voertuigen een voor een te pletter gevallen. Fuchs beleeft nog steeds dagen dat hii nauwelijks een kilometer van zijn 1500 kilometer lange traject vordert. Toch spoort ook hij zijn wetenschaps mensen aan het nimmer betreden of in kaart gebrachte gebied te tekenen en te onderzoeken. Hij en Hillary dienen ÜI mmsm jyjvVX:* :.:::x Het betoverende schoon van een ijsmeer aan de Rosszee is een van de vele verrassivn^ *7 j i v. ie üiiuciiucncn. j -*' ""mij een van de lieflijkste. Hillary, die in deze omgeving gestart is heeft in stiiaende mntt nnv r Zuidpool m petto heeft, immers niet louter het barre avontuur, Zuidpool ontmoet. Rotsen, als deze, zonder naam, ravijnen, gletschers kraters en de verschrikkingen van de vii" obstakels, van grotere afmetingen dan die op d!ze Vhtfoto Verborgen' levensgevaarlijke waarin al velen de dood vonden. Zijn kruistocht over het continent van ijs en sneeuw, waarin de Engelsen door de Nieuw-Zeelanders zo voortreffelijk ge steund worden, heeft vele oogmerken. De Britse deelname in de wedloop om Antarctica is verreweg de specta culairste prestatie van alle expedities die in deze zomertijd de Zuidpool na vorsen op de ingevroren geheimen. Achter de buitenste hoge ijsbarrière die de 23.000 meter lange zoom is van een woestenij van anderhalf maal Aus tralië vermoedt men ertsen, petroleum, uranium, goud en zilver in rijke hoe veelheden onder de kilometers dikke ijskorst. Meteorologische waarnemin gen op de Zuidpool zijn van belang voor de oogsten, de lucht- en scheep vaart en voor de visserij van heel het zuidelijke halfrond. De Britten gaan er bovendien van uit dat zij hun aanspraken op een deel van het Zuidpoolgebied slechts kunnen ver stevigen als zij dat deel hebben betre den en een begin hebben gemaakt met de exploratie. Hoe aan ook, als de binnenkort te verwachten ontmoeting tussen Fuchs en Hillary achter de rug is, als zij beiden zich schrap zetten voor het eind spel, de reeds uitgestippelde en afge bakende tocht van het Zuidpoolpunt naar de Rosszee, is de laatste grote ontdekkingstocht wel volbracht. He. S. De vereniging Haagse kunstkring opent op zaterdagmiddag 4 januari in haar gebouw Denneweg 64 te Den Haag een tentoonstelling van werken van leden der afdeling beeldende kun stenaars. De tentoonstelling duurt tot en met 23 januari. Tijdens een concert in New York is de negerbariton John Riley als solist opgetreden in de eerste uitvoering met orkest van Daniël Ruyneman's „Trois chan sons des maquisards condamnés". "V/*&b 1 ik6inht"kadervan' hef Inter RussfschSA™minf gecdog™' zowel luchtlijnen van Zuid-Amerika naar V nationale Geofysische Jaar expe- te geloven dat^lder ^'twee8'"^11 £u.s.tralif ,en. Nieuw-Zeeland over de naar de ZuidDOOl hehhen nevnn- kilometer dikke bskILt Z.Uldp0° ta trekken, wordt zeker be- eiiarJdoJf -»i *i flskorst voornamelijk studeerd. De Amerikanen beschikken eilanden schuil gaan en dat dities naar de Zuidpool hebben gezon den, ontvangt men nog weinig berich ten over ontdekkingen. De expedities gaan niet zo avontuurlijk te werk als de Engels-Nieuw-Zeelandse onderne ming van dr. Vivian E. Fuchs en sir Edmund Hillary. De meeste deelne mende landen hebben hun vroeger reeds ingerichte bases aan de rand van het Zuidpoolgebied betrokken. De Ame rikanen en de Russen echter hebben zich ver in het binnenland gevestigd, hun wetenschapsmensen per vliegtuig gebracht naar de observatieposten die vorig jaar en twee jaar geleden zijn voorbereid (ook per vliegtuig) en waarvan er enkele ook gedurende de Zuidpoolwinter bewoond zijn gebleven. De Amerikanen hebben zelfs precies op de plaats waar de denkbeeldige as uit de aarde steekt een dorpje ge bouwd, waarin zich een aantal geleer den en mariniers hebben gevestigd. ca™ ctyy.,,1 i - j ?n. dat er van reeds over enkele vliegvelden voor de fJ-nJfl weimg te bespeu- militaire vliegtuigen die voor de be en is. ue sovjets leggen ook grote voorrading zorgdragen. I1IIIII HUM IIII Mill Mill IIIIIIIIIIIIIIIIII1IIMHIIIIIIIIIMHMIMII III en kan nauwelijks geloven dat de ongeveer tweeduizend man die zich op het ogenblik in het Zuid poolgebied bevinden, alleen maar oog hebben voor de wetenschappelijke as pecten. De landen, die er op het ogenblik hun activiteiten ontplooien, zullen straks elk aanspraak willen ma ken op een zo groot mogelijk gebied. De voorlopige sectoren verdeling kan nauwelijks gehandhaafd blijven. Als een verdeling binnenkort aan de orde zou komen, zou men dan alleen maar (De Amerikaanse mariniers kregen uitgestrekte" oase, waar in dèze" lêntë- sneeuw en ijs toegewezen krijgen of ook nog van die verborgen eilanden? De Zuidpool blijft fel begeerd, niet alleen vanwege de mogelijke rijkdommen, maar ook voor de ruimte. Ruimte voor proeven met A- en H-wapens, ruimte voor vliegvelden, enz. De Zuidpool een mandaatgebied onder beheer van de Verenigde Naties, zal dat misschien de De mogelijkheid in de toekomst de oplossing worden? kort geleden het merkwaardige bericht dat hun departement hun een halve dag prestatieverlof had toegekend, waarna over de ijzige verlatenheid een hoongelach hoorbaar was, dat hun dankbaarheid moest uitdrukken.) Vanuit de verschillende bases wor den uitgebreide verkenningen ge maakt, worden bodemonderzoe kingen verricht en weerkundige peilin- iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii nieuwsgierigheid aan de dag voor de uitgestrekte oase, waar in deze lei tijd enige plantengroei zichtbaar is, waar zoetwater-meertjes zijn met stormvogels. De Sovjets schrijven de warmtewerking niet toe aan vulkanen, die elders op de Zuidpool vrij veel te vinden zijn. Wat de Zuiipoolbodem in houdt, willen de geleerden uiteraard graag weten. Uranium misschien hier en daar? In dat geval zal men het waarschijnlijk niet bekend maken. havenarbeiders van San Francisco op gewekt. Gedurende drie uur staak ten zij vrijdag het lossen van het schip. Onderwijl werd met de pet rondge gaan en werd 35 dollar opgehaald om voedsel voor de bemanning te kopen. Wanneer het schip gelost is, zal het verhaald worden naar een anker-plaats in de baai van San Francisco, waar ge wacht zal worden op de aankomst van een nieuwe bemanning uit Nederland. Om ongeveer kwart voor vijf vrijdag middag werd brand ontdekt in de meu belfabriek ,,De Berk" aan de Willem Beukelszoonstraat te Vlaardingen. Het personeel van deze fabriek was om half vijf vertrokken. De brand bleek te zjjn ontstaan in een vat thinner dat iri de onmiddellijke na bijheid van de lakspuiterij stond. Het brandbare materiaal was spoedig een grote vuurzee en de vlammen breidden zich met zulk een snelheid uit, dat ook de expeditietafel en de toonkamers binnen enige minuten in lichter laaie stonden. De brandweer was spoedig met groot materiaal ter plaatse en bluste het vuur in een uur tijds met zeven stralen. De fabriek is nochtans uitgebrand; over de schade kon men nog geen in lichtingen verschaffen. De eigenaars hadden het pand tegen brandschade verzekerd, echter niet tegen bedrijfs schade. (Van onze correspondent) Vrijdagmiddag omstreeks twaalf uur zagen enige inwoners van Assen nabij de Venewegsebrug een bromfiets tegen een lantaarnpaal staan, terwijl de berijder bewusteloos op de grond lag. Bij onderzoek bleek het de oud adjudant A. Smit te zijn. Hij was met zijn bromfiets tegen een lantaarnpaal gereden. Direct werden dokter en poli tie gewaarschuwd. Het slachtoffer werd nadien door een toevallig passerende militaire ambuianceauto naar het Wil- helminaziekenhuis vervoerd. Bij aan komst daar bleek het slachtoffer reeds te zijn overleden. Afgelopen nacht is er ongenood be zoek geweest in het kantoor van da Haagse afdeling van de algemene Ne derlandse bouwarbeidersbond aan de Huygensstraat. Er werd voor een waarde van 2000 gulden vakantiebon nen meegenomen. Aangezien deze bon nen alleen gebruikt worden bij uitke ring ingevolge de wachtgeld- en werk loosheidswet zijn ze moeilijk verhandel- baa. Te Makassar hebben de directies van 17 Nederlandse ondernemingen haar bevoegdheden overgedragen aan een Indonesische commissie, bestaande uit officiële figuren en legerofficieren, al dus meldt het ANP. Te Bandung heeft lt. kolonel Mashudi bekend gemaakt, dat eind volgende week de leiding van kleinere Nederlandse zaken, zoals bak kerijen, hotels, apotheken e.d. zal wor den overgedragen aan de door de auto riteiten ingestelde commissies. Een soortgelijke maatregel is gisteren ln Oost-Java genomen tegen een Neder landse onderneming, die er 23 bioscopen exploiteert. In een nota naar aanleiding van het verslag der commissie van rapporteur» uit de Tweede Kamer over de begro ting van het gemeentefonds voor 1958 delen de ministers van financiën en van binnenlandse zaken, bezitsvorming en publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie mede, dat het percentage van de voor-' lopige algemene uitkering (gesteld op 148) niet in overeenstemming met het advies van een meerderheid in de Raad van Advies voor de gemeentefinanciën is vastgesteld. De ministers vestigen er voor zover nodig nog de aandacht op, dat de tota le vermeerdering van de gemeentelijke inkomsten in 1958 ten opzichte van 1957 naar raming 67,5 miljoen bedraagt, wel ke vermeerdering door de ministers voldoende werd en wordt geacht om Ce onvermijdelijke accressen, welke zich, ondanks de eis tot beperking, zul len voordoen, op te vangen. De letterkundige. Herman van den Bergh is gereed gekomen met de hem in 1957 door de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen verleende opdracht tot het schrijven van een essay over het werk van de schrijver-dichter J. J. Slauerhoff (1898—1936).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1958 | | pagina 5