DIENARES EN RIVALE VAN DE PARTII
Zonder geheime politie is de
Sovjet-staat onbestaanbaar
VAN TSJEKA TOT K.G.B.
f3
De afvoer van evacué's uit
Indonesië uit de haven van
Singapore gaat snel
Langs de Nijjl
Mijn zoon wil
niet sterven
f
8
21
Klachten over de consul-generaal met
klem tegengesproken
STAATSEXAMEN (HBS Gymn.)
RESA-HILVERSUM
KLAVER
VIER
ZATERDAG 4 JANUARI 1958
PAGINA 6
Beroep van ambtenaar
ongegrond verklaard
Geen vergoeding voor
uitvindingen
FT1
F Tl
Dr. Huizenga terug in Nederland
AUTOBOTSING
Een dode en een zwaar
gewonde
Dorothy Sayers' verta
ling van de Divina
Commedia
Nationaal Mariacongres
te Nijmegen
Goede verzorging
door HARRIET H. HOUSER
Voldoende contact
Maria Callas biedt
haar excuses aan
Invrijheidstelling Tilburgse
musicus afgewezen
Om het behoud van
Marken als Marken
Zy en kostschool voor aristocratische meisjes, het Smolny-
u J instituut, even huiten St. Petersburg, was het vrucht-
beginsel, waaruit zich de Sovjet-politiestaat zou
ontwikkelen, het ei van de Leviathan. De ooggetuigen van
de oktoberrevolutie hebben ons de haveloze mannen be
schreven, die bij knetterende wachtvuren het hoofdkwartier
Van Lenin en Trotzky beveiligden, en zij hebben ons de
naam genoemd van de man, die deze bewaking organi
seerde en leidde. Feliks Edmundovitsj Dzjerzjinski werd
op 11 september 1877 in de buurt van Wilna (Polen) gebo
ren uit tamelijk welgestelde ouders. In zijn jongensjaren
koesterde hij het plan priester te worden, maar dat ideaal
verwaterde langzamerhand en omstreeks zijn negentiende
jaar begon Dzjerzjinski een carrière als beroepsrevolutionair.
Hij is, door een nimmer falend instinct geleid, doorgedron
gen tot de kern van Sovjetleiders en bij de interne ver
deeldheden, die daar heersten of ontstonden, heeft hij steeds
de winnende zijde gekozenReeds in het Smolny-instituut
kreeg Dzjerzjinski de leiding van een speciale sectie in
het Militair Revolutionair Comité, die was belast met de
strijd tegen de contrarevolutie. Hij was ook de aangewezen
figuur om op te treden als hoofd van de Buitengewone
Commissie ter Bestrijding van Contrarevolutie en Sabotage
(Tsjrezvutsjainaja kommissija po bor'be kontrrevoljoetsijej
i sabotazjem) die naar de Russische beginletters Tsjeka
werd genoemd. Deze Tsjeka nu heeft onder leiding van
Dzjerzjinski nagenoeg alle kenmerken ontwikkeld, die na
haar GPOe. OGPOe, NKVD en NKGB hebben bezeten. De
Tsjeka ontleende haar bestaan niet aan enige conceptie
van het Romeinse recht. Alexander Herzen had het rooms-
katholicisme, de bourgeoismaatschappij en het Romeinse
recht al omschreven als een drievuldig kwaad, dat Rusland
nooit zou aanvaarden. Zelfs de basis van het „socialistische
rechtsbewustzijn" was te eng voor de Tsjeka, die bedoeld
was als het vliegwiel van de revolutie, het instrument van
de proletarische dictatuur.
De bloedige vervolging van politieke
opposanten, de uitoefening van een
massa-terreur, de bestraffing niet al
leen van afzonderlijke delinquenten,
maar van ganse verdachte categorieën,
èn de uitschakeling van potentiële te
genstanders, sociaal-politieke profylaxe
genoemd, hebben de sfeer in de Sovjet-
Unie voor altijd bepaald. De geheime
politie heeft als behoedster van de
communistische orthodoxie een gewel
dige macht gekregen. Zij is opgezet
als dienares van de partij, maar ta]
van ontwikkelingen in de Sovjet-Unie
zijn onverklaarbaar, als men haar niet
tevens beschouwt als de rivale van de
partij.
Zonder twijfel het beste boek, dat tot
dusver over de Russische geheime po
litie is verschenen, is een Amerikaanse
studie, die thans onder redactie van
Simon Wolin en Robert M. Slusser is
verschenen 1). Vooral de historische in
leiding van de beide samenstellers en
een schets over de persoonlijkheid van
Dzjerzjinski door Konstantin Shteppa
zijn van hoge kwaliteit. Er zijn verder
bijdragen over de organisatie van de
geheime politie, haar methoden en
haar bruikbaarheid. De betrouwbaar
heid van dit laatste materiaal valt
moeilijk te controleren, maar het maakt
een degelijke indruk.
Nikita Sergjevitsj Khroesjtsjev heeft
destijds in zijn befaamde toespraak tot
het Indische parlement beweerd, dat
het terrorisme de bolsjewieken is opge
drongen door hun tegenstanders. Wolin,
Slusser en Shteppa tonen zakelijk en
duidelijk aan, dat de Sovjetstaat onbe
staanbaar was en is zonder terreur. De
Poolse romanticus die Dzjerzjinski was
vertoonde trekken van wreedheid en on
verbiddelijkheid, die door Lenin stelsel
matig zijn aangemoedigd. Dzjerzjinski
en Lenin deelden een diepe bewonde
ring voor de Jacobijnen en de passage
waarin Marx de Communards van 1871
verwijt, dat zij de terreur niet voldoen
de hebben uitgebuit, behoorde tot bei
der parate kennis. Zelfs Trotzky, die
later uit het Kremlin is gejaagd, had
op dit punt zeer besliste denkbeelden,
van hem is de zinsnede afkomstig:
„Wij zullen het koninkrijk van het so
cialisme niet betreden met witte hand
schoenen op een dansvloer".
Wat er ondei' Stalin van de gehei
me politie is gemaakt, heeft
Khroesjtsjev in zijn rede tot het
Twintigste Partijcongres uitvoerig ver
teld. De sinistere Yagoda en de aan
toonbaar krankzinnige Jezjov richtten
ware bloedbaden aan, maar nergens
overtroffen zij Feliks Edmundovitsj in
raffinement en nergens betraden zij pa
den, die hij niet gebaand had.
Het is in dit verband de moeite waard
eraan te herinneren, dat Khroesjtsjev
bij het twintigjarig bestaan van de ge
heime politie op 20 december 1937 een
van de ere-gasten was in het Bol'sjoi-
theater. Mikojan sprak de feestrede uit.
Na de dood van Stalin en de val van
Beria heet de activiteit van de gehei
me politie te zijn gebreideld. Vorig jaar
mei las de president van het Opperste
Gerechtshof. Volin. aan een Franse de
legatie de tekst voor van een tot dan
toe nimmer genubliceerd decreet,
waarbii de Sneciale Raad COsobue
Soviesitsjanijeihet gevreesde veernffo-
richt van de M.V.D.. in sentember 1953
werd oneeheven. Maar de opstandige
bewegingen, waartoe de ..détente"
aanleidine gaf. in Pqlen. Hongarije en
elders, hebben tot een herleving van
de activiteit van de geheime politie
geleld Het ..comité voor de staatsvei
ligheid". zoals de vroegere Tsjeka
thans heet. staat nnde" leidin" van ko
lonel-generaal T A. Serov. die in het
Westen de hiinaam ..Iwan de Verschrik
kelijke" draagt. De laatste tiia duikt
ziin naam meer en m°er on en hii stelt
aan het Russische volk en san de Rus
sische geleerden de omineuze eis
„waakzaam" te zijn.
De Russische geheime politie, waarvan in bijgaand artikel sprake is, heeft
sinds 1917 tal van namen gevoerd. Over de Tsjeka, later Vtsjeka genoemd,
is al een en ander gezegd. In 1922 kwam in de plaats van de Tsjeka een
„Politieke Staatsadministratie" (Gosoedarstvennoje Polititsjeskoje Oepra-
vlenije, GPOe), wederom onder Dzjerzjinski, die tevens titularis van het
volkscommissariaat van binnenlandse zaken (Ffarddnii Kommisariat Vnoet-
•rennuk Del, NKVD) was. Bij de eigenlijke vorming van de Sovjet-Unie
m 1923 werd de geheime politie als „Verenigde Politieke Staatsadmini
stratie" (Ob'jedinjonnoje Gosoedarstvennoje Polititsjeskoje Oepravlenije,
OGPOe) verheven tot de rang van volkscommissariaat. Ook nu behield
Dzjerzjinski de leiding. Na zijn dood, in 1926, kwam de OGPOe enige tijd
onder Menzjinski, maar die liet, onder het voorwendsel van zijn slechte
gezondheid, de dagelijkse leiding over aan zijn plaatsvervanger, Yagoda.
In 1934 stierf Menzjinski en Yagoda kwam nu aan het hoofd van een
uitgebreidê NKVD, waarin de kern van de OGPOe werd opgenomen. In
september 1936 maakte Yagoda plaats voor Jezjov. Beide figuren gingen
overigens in 1938 aan hun eigen apparaat te gronde. Jezjov's plaatsver-
vanaer, Lavrenti P. Beria, kwam in december 1938 aan de macht. Wederom
werd de geheime politie nu afgescheiden van de NKVD en verheven tot
Volkscommissariaat voor Staatsveiligheid (Narodnii Kommissariat Gosoe-
darstvennoi Bezopasnosti, NKGB). Beria controleerde echter beide instan
ties. Toen de volkscommissariaten in maart 1946 werden herdoopt in
ministeries, werden de namén NKVD en NKGB respectievelijk veranderd
in MVD (Ministerstvo Vnoethennuk Del) en MGB(Ministerstvo Gosoe-
darstvennoi Bezopasnosti). Na de val van Beria werd de geheime politie
ten derden male losgemaakt van binnenlandse zaken. I. A. Serov is nu
voorzitter van een Comité voor Staatsveiligheid", zoals de geheime politie
nu heet (Komitet Gosoedarstvennoi Bezopasnosti, KGB). Kroeglov's plaats
als hoofd van de MVD is in februari van het vorig jaar overgenomen door
N. P. Doedorov.
Bij de foto's: Twee
figuren, die de Rus
sische geheime poli
tie in het verleden
hebben geleid, en
die als zodanig het
gezicht van de Sov
jet-Unie hebben
helpen bepalen. Fe
liks Dzjerzjinski
(links) was van de
aanvang belast met
de beveiliging van
de Sovjet-staat. Hij
teas de oprichter
van de Tsjeka. Jez
jov (boven) gebruik
te de geheime poli
tie om zijn bloedige
nachtmerries te ver
werkelijken. Hij was
aantoonbaar krank
zinnig, maar de dicta
tor Stalin heeft hem
niettemin jarenlang
zijn gang laten
gaan. De „zuive
ring", die hij leidde,
is de geschiedenis
ingegaan als de
„Jezjovstsjina".
Het overigens voortreffelüke hoek
van Wolin en Slusser houdt zich nauwe
lijks op met de wiize. waarop de Sov
jet-burgers het Tsiekistische reeinrte on
dergaan. Daarvoor kunnen wil echter
vorwiizen naar oo„ ander ol ..Dio
Revolution entiasst Thrp Kinder" van
Wolfgang Leonbard 9** Al eerder is de
Nederlandse ver-taling van dit boek be
sproken Sindsdien is ook pen Dneelse
versie (Child of the Revolution. Col-
linsl en een goedkone Duitse uitgave
verschenen 31 Het boek van T.eonhard
is zo instructief en in het kader van
het hier besproken onderwerp zo ver-
heldorend. dat het dpzp herhaalde ver-
moiding stellig verdient.
In Leonhard ontmoeten wij niet het
"ohruibolijke type van de rene
gaat. die eerst moet beschrijven,
hoe hij communist is geworden, en die
daarna moet uiteenzetten, hoe hii het
£fyrnr*"nt*>*«"rr»£» oftTfiovorsri
Leonard is niet communistisch gewor
den Hii was bet al Als bird is hii met
zijn communistische moeder uit Duits
land naar de Sovjet-Unie gegaan Daar
is hij opgeleid voor de .inner circle",
waarmee Waiter Uibricht na de Twee
de Wereldoorlog naar dp Sovjetzone
van Duitsland terugkeerde Ziin ver
blijf in Pankow deed Leonbard als
Soviet-cf mmrnist veo-, proed on bii be
keerde zich uiteindelijk tot de Titoïsti-
sche variant van het communisme: in
Joegoslavië vond hij de toevlucht, die
hij nodig had, toen het Tsjekisme ook
hem op het spoor dreigde te komen.
Van ue twee machtige factoren, die
de Sovjet-mens moeten voortbrengen,
indoctrinatie en intimidatie, geeft hij
sprekende illustraties. Aande arresta
tie en deportatie van zijn moeder
maakt Leonhard duidelijk, hoe de in
doctrinatie sterk genoeg is om de per
soonlijke onlust, die van intimidatie en
terreur het gevolg is, ten dele op te
heffen. De waanzinnige terreur, die
bekend staat als de Jezjovsjtsjina (1936
-38), heeft Leonhard zelf meegemaakt
en wij laten tot slot een anecdote vol
gen, die in die tijd in Moskou de ronde
deed en die de „Vier uur 's morgens
mop" heette.
De N.K.V.D. verrichtte zijn arres
taties meestal in de nanacht. Om
vier uur in de morgen werd er op de
deur geklopt van een huis te Moskou,
waar vijf gezinnen woonden. Ieder
een sprong dadelijk uit zijn bed, maar
niemand durfde open te doen. Allen
stonden bevend te wachten voor hun
kamerdeuren. Het kloppen werd ster
ker. Eindelijk vatte een van hen,
Abram Abramovitsj, moed. Hij open
de de deur. De anderen hoorden hem
een poosje fluisteren met iemand,
die buiten stond. Toen draaide hij
zich om naar zijn sidderende huisge
noten. Zijn gezicht straalde: „Maak
je geen zorgen, kameraden, het is
niets. Het huis staat in brand".
H. J. NEUMAN.
De Centrale Raad van Beroep te
Utrecht heeft heden het beroep van een
ex-ambtenaar bij de P.T.T. in Den
Haag inzake toekenning van een ver
goeding voor gedane uitvindingen onge
grond verklaard. Eiser had aanspraak
gemaakt op een vergoeding van
30.000,- voor een veertiental Neder
landse octrooien, welk bedrag door de
P.T.T. werd betwist, omdat hij de uit
vindingen zou hebben gedaan in zijn
functie als hoofdambtenaar op het re-
search-laboratorium van de P.T.T.
Voorts verklaarde de Centrale Raad
zich niet ontvankelijk om het bedrag
vast te stellen van de door eiser ver
langde beloning terzake van de in het
klaagschrift genoemde octrooien.
Advertentie
De kortste en voordeligste opleiding
(Bekende Schriftelijke Cursus)
•Aüvtrn v-u fit-
Uitzending zaterdagavond 9.45 uur
over Hilversum I (402 m.).
Schriff In elk der tien vakjes een 1 of 2
of 3. Optellen. Plak dit formulier op ge
frankeerde briefkaart met 50 cent extra
porto op adreszijde. Inzenden aant Klaver
Vier, Hilversum. Eén oplossing per kaart.
Pri|zen tot een totale I in flftH
waarde van minstens lüiwUU."
HTHjj
j'j
KHjj
Alle cijfers
opgeteld
Radio-actie in samenwerking met en ten
bate vanSt.„Prins Bernhardfonds",St.„Het
Nederl. Blindenwezen", Ned. Ver. Sociale
Zorg voor Minder-Validen „AVO" en St.
„Ned. Org. voor Intern. Bijstand". Goed
gekeurd bij besl. v.d. Min. v. Justitie d.d.
27-8-1957 no. 1026/257.
Op de grote weg Utrecht—Den Bosch ls
vrijdagavond onder Beesd bij een auto
botsing de lfi-jarige V. uit Lisse omge
komen. Hij zat in een personenauto, be
stuurd door P. uit Lisse, die bij het inha
len op een tegenligger botste. Zowel P.
als de 16-jarige V. uit" Lisse, die naast hem
zat, werden ernstig gewond. V. is in de
loop van de nacht overleden in het zie
kenhuis te Culemborg. De inzittenden van
de tegenligger, ook een personenauto, de
heren B. en K. uit Den Haag, werden
licht gewond. De beide auto's werden to
taal vernield.
Dorothy Sayers, die dezer dagen is
overleden, heeft haar vertaling van
Dante's Divina Commedia niet geheel
voltooid. De beheerster van haar lite-
laire nalatenschap - miss St. Clare Byrne
- heeft medegedeeld, dat het derde en
laatste deel bijna voltooid werd. Het
eerste deel - De Hel werd in 1949 in
de Penguin-editie uitgegeven. Er wer
den 215.000 exemplaren van verkocht.
Het tweede deel - Het Vagevuur - werd
in 1955 gepubliceerd en loopt in de ver
koop even goed.
Met instemming van het Nederlands
Episcopaat zal ter gelegenheid en tot
viering in Nederland van de eeuw
feestherdenking der verschijningen te
Lourdes, op 11, 12, en 13 juli 1958 een
nationaal Mariacongres te Nijmegen
worden gehouden.
„Als u nagaat, dat van de 1500 eva
cué's uit Indonesië, die tijdens mijn
verblijf van 14 dagen in Singapore
daar zijr aangekomen en op rijksvoor
schot reizen, er bij mijn vertrek slechts
260 nog niet waren doorgereisd, moet
de conclusie zijn, dat de afvoer nogal
snel gaat". Dit zei vrijdagmiddag dr.
H. Huizenga van de directie volksge
zondheid, die in Nederland terugkeer
de na gedurende veertien dagen in Sin
gapore een onderzoek te hebben inge
steld naar de gezondheidstoestand van
de evacué's.
Dr. Huizenga deelde mee, dat van
de 900 evacué's die met de eerste reis
van de „Waterman" uit Indonesië in
Singapore aankwamen, er op Nieuw
jaarsdag vrijwel niemand meer in een
van de drie kampen was achtergeble
ven. De 200 mensen, die er nog waren,
".varen meegekomen met de tweede reis
van de „Waterman", en eerst
op 27 december in de kampen gear
riveerd. Zij behoorden tot een groep
van 330 evacué's, die niet door
maatschappijen werden opgevangen,
zodat in de laatste vier dagen van het
jaar ook van hen reeds 130 personen
de reis naar Nederland hadden voort
gezet.
Dr. Huizenga zei, dat in totaal tij
dens zijn veertiendaags verblijf onge
veer 3.000 mensen door Singapore zijn
gekomen. Ongeveer de helft daarvan
waren gezinsleden van werknemers van
in Indonesië werkzame maatschappijen
en ondernemingen, wier evacuatie ge
heel door de werkgevers werd ver
zorgd. Ook van hen is verreweg het
grootste deel al uit Singapore .vertrok
ken.
De overige evacué's kleine zelfstan
digen, plaatselijk aangeworven krach
ten en door de Nederlandseregering
ondersteunden in Indonesië vonden
een tijdelijk onderkomen in een van
de drie militaire kampen, die aldus dr.
Huizenga, uitstekend zijn ingericht. Dr.
Huizenga heeft twee van deze kampen
gezien. „Gezegd moet worden, dat de
toestand aan alle eisen voldoet, die
men onder deze omstandigheden kan
stellen. Uiteraard is de inrichting, ver
geleken bij het luxueuze Raffles-hotel,
primitief. Maar de Britse militaire auto
riteiten hebben alle middelen te baat
genomen om een zo goed mogelijk on
derkomen te verzorgen".
De kampen staan onder leiding van
een Britse commandant. De consul-
generaal in Singapore heeft een ver
bindingsofficier aangesteld, die perma
nent in de kampen verblijft en de
schakel vormt tussen de evacué's en
de kampleiding. Naarmate er meer men
sen uit Indonesië beschikbaar kwamen
o.a. de voormalige Nederlandse con
suls uit Semarang en Palembang
werd de staf versterkt. Veel hulp is ook
ondervonden van leden van de Neder-
Jan Glissenaar en Peter Pennarts,
die mede door het vertonen van hun
documentaires voor de televisie be
kendheid hebben verworven, zijn juist
voor de Kerstdagen teruggekeerd van
hun derde grote, reis, die hen ditmaal
gevoerd heeft langs de boorden van
de Nijl tot Assoean.
Glissenaar en Pennarts hebben el
kander al leren kennen in 1949 tijdens
hun militaire diensttijd in Indië. Daar
zij beiden wel eens wat meer wilden
zien van de wereld en in het bijzon
der belang stelden in de sociale om-
'andigheden, waaronder de gewone
mens in Indië en het Midden-Oosten
leeft, besloten zij na hun demobilisa
tie in 1950 om de terugreis van Dja
karta naar Holland niet per boot maar
per jeep te maken.
De tocht welke zeven maanden in
beslag nam werd door Jan Glissenaar
beschreven in Jeep Express, welk
boek werd verlucht met de foto's van
Peter Pennarts. Deze laatste had al
in zijn jeugd een rage voor fotografe
ren en ontving hierin een gedegen op
leiding n Haarlem vanwaar hij ge
boortig is.
De succesvoile tocht door Indië en
het Midden-Oosten smaakte naar meer
en na tot 1952 hun talenkennis verrijkt
te hebben, togen zij in 1953 opnieuw
naar Indië in een tweedehands wa
gentje. In Brussel leenden zij een film
cameraatje van de voorzitter van de
Nederlandse vereniging, maakten
daarmee hun eerste filmpje en schre
ven artikelen voor diverse bladen. In
Pakistan kregen zij van een missie
bisschop een betere filmcamera in ge
bruik en daarmee vervaardigden zij o.a
met Tempels en boeren een film, wel
ke nog onlangs voor de K.R.O.-televi-
sie vertoond is. De reis heen en terug
duurde twee jaar en drie maanden
en leverde een schat van foto's, film
en ervaringen, waarmee en waarover
vele voordrachten en lezingen werden
gehouden, terwijl intussen een derde
reis werd voorbereid.
Zij kochten een tweedehands bestel
wagen voor 1000.knapten die
wat op en richtten hem in als donkere
kamer, keuken, woon- en slaapver
trek. Daarmee togen zij, dit keer sa
men met hun echtgenoten, in juni j.l.
via Frankrijk naar Genua, staken de
Middellandse Zee over en trokken
door Noord-Afrika naar Egypte, waar
zij vanaf Alexandrië de Nijl langs re
den tot Asuau. Middels het Arabisch
van Jan Glissenaar kwamen de ont
moetingen tot stand die in „Mensen
tussen Tunis en Asuau" op de film
zijn vastgelegd. De sociale omstandig
heden van de mens in de Nijldelta ko
men daarin duidelijk tot uicing. i-
danks de moeilijkheden met het Wes
ten (Suezkanaaiwerden zij overal
met grote vriendelijkheid en gastvrij
heid bejegend.
zouden toenemen. Ik probeerde hem gerust te stel- zelfde hotel gegaan waar ik tijdens mijn eerste be
ien en inderdaad werd hij wat kalmer. zoek ook logeerde. Omdat de artsen in het zieken-
In het bed naast Hentz lag Nestor, een jongen uil huis zeiden dat Hentz meer eten moest, besloot ik
Portorico, die voor een behandeling per vliegtuig naar een verblijfplaats uit te kijken waar ik eten
naar New York gebracht was. Het was een zeervoor hem zou kunnen bereiken. Ik wilde dicht
charmante en intelligente knaap en hjj hielp Hentz bij het ziekenhuis zijn en toch in een goede buurt
Vertaald door
l. Govers
oan Geuns
iitiiniiiimiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii)
59
Ik mocht Hentz 's morgens een uur bezoeken,
's avonds een uur en maar één uur op zondag. De
ellendige omstandigheden, zijn slechte lichamelijke
toestand en de nare omgeving wekten bij mij een
grondige afkeer op voor het ziekenhuis. Hentz ge
droeg zich zeer timide en hij wilde deze vreemde
mensen, die hun werk deden met een zakelijke nauw
keurigheid, niet tot last zijn. Ik trachtte hem dui
delijk te maken dat zij niet meer dan hun werk de
den en dat werk bestond uit het verzorgen van hem
en de andere patiënten. Maar binnen een paar da
gen was zijn energieke stemming omgeslagen in
vrees en zenuwachtigheid.
Lottie, de therapeute uit Oostenrijk, die bij ons
in Perry was geweest, bracht Hentz een bezoek en
toen ze zag welke invloed de situatie in de zaal
op hem had, beloofde ze ons haar best te doen om
Hentz naar de mijnwerkerszaal over te laten bren
gen. Daar kon hij tenminste zijn radio laten spelen en
naar de televisie kijken in een sfeer die hem goed
zou doen.
Een dag of wat later werd Hentz overgebracht
naar de mijnwerkerszaal maar hij heeft er zich nooit
echt op zijn gemak gevoeld. Hij had het idee, dat hij
op die andere zaal was geplaatst omdat de verpleeg
sters hem niet op de mijnwerkersafdeling wensten en
de plechtigste verzekeringen van de uroloog konden
hem niet van het tegendeel overtuigen.
Ik heb eens gelezen dat de mens meer angst koes
tert voor pijn dan voor de dood en dat geloof ik
graag. Hentz scheen nooit angst te hebben om te
sterven maar wel was hij bang voor de pijn, die hij
in het begin van het jaar in dit ziekenhuis had on
dervonden. Toen ik hem op een avond bezocht, leed
hij erg en was verschrikkelijk bang dat de pijnen
met zijn Spaans. Om Hentz' aandacht van zijn pijnen
en moeilijkheden af te leiden, begon ik een gesprek
met Nestor. Hij had een vriendelijke glimlach en ik
vond hem erg sympathiek. Ik heb nooit geweten wat
de oorzaak was van zijn verlamming en misschien
wist hij het zelf ook niet. Zijn onderlijf vanaf het
middel was verlamd. Ik vroeg hem het een en het
ander over hun kerstgebruiken en hij kreeg een wee
moedige blik in zijn ogen toen hij mij ervan vertelde.
Ze kennen in Portorico geen kertmannetje; zij heb
ben de Drie Koningen, die voor de kinderen geschen
ken brengen. Dit gebeurt op 6 januari. Van 24 de
cember tot 6 januari heeft iedereen vrij en Drieko
ningenavond vormt dan het hoogtepunt. In deze pe
riode wordt door de hele familie gezamenlijk van al
les ondernomen; blijkbaar op een andere wijze dan
wij het gewend zijn. De kinderen moeten gras snij
den en in een doos onder hun bed stoppen. Dit is
dan voor de kamelen van de koningen. Natuurlijk
wordt het er door de ouders uitgehaald, die er hun
geschenken voor in de plaats leggen terwijl ze doen
vporkomen alsof de Drie Koningen dat gedaan heb
ben. Ik zei dat hij dan zeker wel wat gras onder
zijn bed zou hebben. Hij lachte en vroeg: „Waar is
in de winter gras te vinden in deze oneindige as-
faltvlakte?" Met omfloerste ogen vertelde hij van
zijn tehuis. Toen ik in mijn hotel terugkwam, belde
ik Fred op en vroeg hem een schoenendoos gevuld
met gras mee te brengen ais hij naar New York kwam.
Fred laat zich gewoonlijk niet intimideren door mijn
vreemde verzoeken, maar de doos met gras deed
hem perplex staan. Toen ik hem vertelde dat het
voor Nestor was, die voor het eerst zo ver van huis
kerstfeest zou vieren, beloofde hij me het fijnste gras
uit Georgia te bezorgen. Nestor gaf toe dat hij nog-
steeds gras onder zijn bed plaatste hoewel hij al een
entwintig was en ik bekende hem dat wij nog steeds
onze kousen aan de schoorsteenmantel hingen. Ik
denk dat Fred dit ontgroeid is. maar Hentz en ik ha
len hem er steeds weer bij. Eigenaardig hoe de be
kentenis van een toegeven aan een dwaasheid je veel
nader tot een ander kan brengen. Het is net of je
dan iemand ontdekt die ook van hetzelfde boek houdt
of van radijsjes of regen of watermeloenen.
Voor dit verblijf in New York was ik naar het-
wonen. Op een dag nam ik me voor naar nieuwe
kamers te gaan zoeken en stapte een keurige levens
middelenzaak binnen op de hoek van Third Avenue
en de 20th Street. Het scheen me toe dat de winke
lier tevens eigenaar was van de zaak en ik dacht
dat hij me wel zou kunnen helpen. Hij was erg aar
dig en een aantrekkelijke dame, die bezig was af
te rekenen hoorde ons gesprek en sprak me aan.
Ze begon me aanwijzingen te geven en zei toen:
„Maar het is eigenlijk veel eenvoudiger als u met
mij meegaat". Ze bracht me naar verschillende
plaatsen in de buurt van Gramercy Park waar ze
blijkbaar veel mensen kende. Ik ontmoette vele vrien
den van haar en iedereen wilde me behulpzaam zijn.
Na een tijdje vonden we een kamer 'in een hotel
tegenover het park. Het hotel was niet erg modem
maar ze verzekerden me dat er aardige mensen
woonden. Mijn kamer zag er wat armetierig uit maar
er waren twee grote ramen in en in een hoek ston
den een klein fornuis en een ijskast. Bovendien was
het veel goedkoper dan het andere hotel.
De vriendelijke dame uit de levensmiddelenzaak
was mevrouw Earl Breeding, tweede secretaresse
van de Christelijke Vrouwenbond. Ze woonde in de
National Arts Club, een paar huizen van mij af. El
ke dag leerde ik er iets bij niets belangrijks,
maar wel interessant. Ze had me meegenomen naar
een gebouw, dat het eigendom was van de episcopale
Kerk en waar men ook kamers kon huren. Het werd
Calvary House genoemd en toen we er binnengingen,
vroeg ik: „Moet ik geen lid zijn van deze Kerk om
hier te kunnen komen?" Lachend antwoordde ze:
„Mjjn hemel, neen! Dat mogen ze u niet eens vra
gen. In New York is het verboden iemand te vragen
naar zijn of haar nationaliteit of religie". Dit leek
me een wel wat strenge bepaling voor de leden van
de episcopale Kerk. Veronderstel dat ze de ruimte
nodig hadden voor huh eigen leden. Een vriendelijke
dame daar vertelde ons, dat er tot haar grote spijt
op dat moment geen lego kamers waren. Ze vroeg
naar de naam van Hentz en hoe ze hem in het zie
kenhuis kon vinden om hem altaarbloemen uit de
kerk te brengen. Na een paar dagen nodigde ze Lois
en mij uit om met haar te gaan lunchen.
landse vereniging in Singapore, die
zich vrijwillig beschikbaar stelden.
Het is natuurlijk, aldus dr. Huizen
ga, dat in het eerste stadium moeilijk
heden moesten worden overwonnen
bij de regeling van de afvoer van die
evacué's, die op rijksvoorschotbasis
reizen. Het was nodig te onderzoeken,
wie daarvoor in aanmerking kwamen
en dat kost enige tijd. Niet verwacht
kon dan ook worden, dat enkele uren
na aankomst van een schip de regis
tratie was voltooid en bekend was, wie
in aanmerking kwamen voor het rijks
voorschot. „Het zal dan ook wel zijn
voorgekomen, dat er op een bepaald
".oment plaatsen in een vliegtuig be
schikbaar waren en men niet in staat
was deze plaatsen te benutten. Inmid
dels is men echter begonnen met gro
te spoed reisopdrachten gereed te
maken en waarschijnlijk is het thans
zo, dat er meer reisopdrachten zijn
dan plaatsen in vliegtuigen".
Met grote nadruk sprak dr. Huizen
ga tegen, dat er weinig contact zou
zijn tussen de Nederlandse consul-ge
neraal en de evacué's. „De consul-
generaal heeft alle drie kampen be
zocht en was de eefite, die met zijn
staf aan boord ging, als een schip uit
Indonesië op de rede van Singapore
aankwam. Hij sprak ook de evacué's
aan boord toe en verliet het schip niet
eerder, dan nadat het schip na het
quarantaine-onderzoek op de rede aan
de kade in de haven was afgemeerd"
Dr. Huizenga noemde de stemming
onder de evacué's niet slecht. Er wa
ren wel groepen, die ontevreden wa
ren en soms ook niet zonder reden.
Zo was er een groep employe's, die
met een door hun maatschappij ge
charterd vliegtuig in Singapore aan
kwam en in plaats van naar de voor
hen gereserveerde kamers in een hotel
naar een kamp moesten gaan. Dit
stond echter in verband met bepalin
gen van de regering van Singapore,
die inhielden, dat alle passagiers van
gecharterde vliegtuigen en schepen in
quarantaine moesten. Hun vertrek Jit
Singapore werd daardoor eenter niet
vertraagd. „Er is trouwens geen en
kel geval voorgekomen .waarbij open
plaatsen in vliegtuigen niet konden
worden benut, omdat de mensen in
een kamp waren ondergebracht".
De gezondheidstoestand van de eva
cué's noemde dr. Huizenga over het
algemeen goed. Het lijkt echter nodig,
dat een onderzoek op t.b.c. wordt in
gesteld. Hoewel dit in Singapore mo
gelijk zou zijn geweest is hiervan af
gezien om vertraging in de afvoer te
voorkomen. Dit onderzoek zal thans in
Nederland worden verricht.
Veel lol had dr. Huizenga voor een
Nederlands arts uit Bandung, dr. Op
pers, die op doorreis in Singapore
verbleef en zich bereid heeft verklaard
voorlopig tot eind januari de medische
zorg over de evacué's op zich te
nemen. De Britse militaire instanties
hadden uiteraard ook voor artsen ge
zorgd, doch het was een gelukkige om
standigheid, dat men ook over een Ne
derlandse arts kon beschikken
De Italiaanse sopraan Maria Mene-
ghini Callas, die donderdagavond tij
dens een opvoering van Bellini's „Nor-
ma" wegens heesheid haar optreden
staakte, heeft aan president Gronchi,
die in de zaal aanwezig was, haar ver
ontschuldigingen aangeboden. Dit
neemt niet weg, dat in het Italiaanse
Huis van Afgevaardigden reeds stem
men zijn opgegaan, om de zangeres
het verdere optreden in Italiaanse ope
ra-theaters te verbieden. En verder
hebben groepen betogers gedurende de
afgelopen vrijdag voor het hotel waar
de sopraan logeerde, luidruchtig hun
ongenoegen over haar handelwijze te
kennen gegeven, dit ondanks het feit
dat twee doktoren, die de diva in de
loop van de ochtend drie maal onder
zochten, een lichte keelontsteking had
den geconstateerd. De zangeres za]
vermoedelijk binnen drie dagen weer
kunnen optreden, maar dan is de Ro
meinen, die meer aan een grillige dan
aan een hese keel geloven, kennelijk te
laat. Zaterdagavond tenminste zal de
zangeres Anita Cerquetti de Norma-rol
vervullen. Een merkwaardig feit blijft,
dat Maria Meneghini Callas zes jaar ge-
Kien ook een hese keel had toen zij
Norma moest zingen (de toenmalige
president Luigi Einandi zou toen de op
voering bijwonen). Een jaar later ge
beurde in Venetië hetzelfde.
Het verzoek tot invrijheidstelling van
de Tilburgse musicus die verdacht
wordt van spionage, is vrijdag door de
rechtbank te Breda afgewezen. De hech
tenis werd voorlopig verlengd met der
tig dagen.
De minister van verkeer en water
staat heeft van het Nederlands volks
kundig genootschap het dringende ver
zoek ontvangen om bij het aanleggen
van een verkeersweg op de dijk naar
het eiland Marken het „eiland" zelf on
gerept te laten. Dit teneinde het folklo
ristische bezit aldaar te kunnen behou
den.
Het bestuur van het genootschap be
toogt, dat ons land de volkscultuur van
Marken zowel om haar intrinsieke
waarde als om haar betekenis voor het
(Wordt vervolgd) vreemdelingenverkeer niet kan missen.
