Regering is de missie goed gezind
O
Tekort aan missionarissen
D
Tariefsverhoging bij de Franse
vervoersdiensten in werking
Mijn zoon wil
niet sterven
IN GHANA BLOEIT DE KERK
De metaalindustrie verwondert zich
over de discriminatie bij toekenning
investeringsaftrek
Spoorwegen gaan moderniseren
HARDE SLAG VOOR FORENSEN
Gortzak geen fractie
leider meer
DINSDAG 7 JANUARI 1958
PAGINA 6
J~\ s opkomst van de Kerk in de vroegere Goud-
J 9 kust icas aanvankelijk uiterst moeilijk en
dramatisch. Door het zware klimaat en de
onhygiënische toestanden in dit land kregen slechts
weinig missionarissen de kans zich in te werken
en ervaring op te doen. De anderen stierven of
moesten wegens ziekte door nieuwe krachten ver
vangen worden. Dit tasten en improviseren duurde
tientallen jaren. Men slaagde er evenwel in een
stevig bruggehoofd te vormen.
De grote evolutie kwam eigenlijk eerst tijdens en
na de Tweede Wereldoorlogtoen de Engelse kolo
niale regering een grootscheepse campagne inzette
tegen het analfabetisme en hiervoor belangrijke
subsidies beschikbaar stélde. De missionarissen
grepen deze kans met beide handen aan, het volk
beantwoordde dit initiatief op overweldigende
wijze. Honderden scholen werden in korte tijd uit
de grond gestampt en waar een missionaris de
eerste steen van een school legde, was hij reeds
bij voorbaat verzekerd van een meer dan voldoend
aantal leerlingen. Van die tijd af zag men in het
gehele land iedere dag opnieuw honderden kinde
ren langs wegen en bospaden trekken met, in plaats
van de ouderwetse kalebas, een stapeltje boeken
op het hoofd.
Zo ontstonden de laatste 15 jaar in de drie bis
dommen, waarvoor de Nederlandse paters van de
Sociëteit voor Afrikaanse Missiën verantwoorde
lijk zijn, ongeveer 100 katholieke lagere scholen
en steeg het aantal leerlingen tot 115.000.
Tegelijkertijd moest er gewerkt worden aan de
opleiding van een voldoend aantal inheemse onder
wijskrachten. Er kwamen dan ook kweekscholen met 600 leerlingen.
Bij deze gang van zaken kon een snelle uitbreiding van het schaars
bestaande Middelbaar Onderwijs niet uitblijven. Momenteel volgen
pl.m. 2000 leerlingen middelbaar onderwijs op 8 colleges. Het gevolg
hiervan is weer, dat jaarlijks veel jonge negers uitzwermen naar
buitenlandse universiteiten, vooral in Engeland, voor het behalen
van diverse graden. Omdat deze jongelui de kans lopen verloren te
raken en in communistische handen te vallen, opende de Sociëteit
voor Afrikaanse Missiën te Londen een tehuis, waar de zwarte
studenten een veilige toevlucht en geestelijk contact kunnen vinden.
Contactcentrum journalisten
inzake wegverkeer
Marinepost voor
Nieuw-Guinea
Vier lekemissionarissen
naar Ghana
Ridder Oranje-Nassau
Diefstal van boeken
Negen maanden geëist
door HARRIET H. HOUSER
Deken G. Kuys bediend
Pater J. van Leuven
overleden
Portret van dr. Drees voor
de Tweede Kamer
de. Hij wil alles bezitten, zich van
alle gemakken voorzien. Hij wil geld
verdienen, invloed krijger,, niet al
leen financieel, maar ook politiek.
De mammon brengt hem meer dan
vroeger tot diefstal, dronkenschap,
bedrog, corruptie en maakt hem on
verschillig voor geestelijke waarden.
Consecratie van de eerste inheemse bisschop van Ghana,
■mgr. dr. John Kodjo Amissah
p de dijken staan de missionaris
sen. Het gedeelte, dat ieder van
hen te bewaken krijgt is veel te
groot. Maar verbeten en onophoude
lijk vechten zij tegen het opdringende
getij. Waar zij op de éne plaats een
doorbraak voorkomen, dreigt op een an
dere een stuk uit de dijk weg te slaan.
Uit de mengeling van oud en nieuw
is een heksenketel ontstaan, die hem
nachtmerries bezorgt. Hij moet op al
le plaatsen tegelijk zijn, aan alles te
gelijk denken. Hier dreigt de te snelle
ontwikkeling het moreel van zijn ge
lovigen aan te tasten, daar steekt het
oude heidendom de kop weer op, soms
officieel en als tegenhanger van het
westerse geloof, ginder knaagt grieze
lig en verborgen als «en zwerm wit
te mieren de Islam aan het gebouw,
dat hij met zoveel zorg heeft opgetrok
ken. Elders treedt verwarring op door
het contact met de talrijke confes-
seis, die alle er op uit zijn de negers
van Ghana tot de hunnen te maken:
Methodisten, Weslyanen, Zionisten, Bap
tisten, Adventisten, Presbyterianen. Ge
tuigen van Jehova, Leger des Heils,
Apostolische Kerk, Anglicaanse Kerk,
geschoeide vertakkingen.
Om van te duizelen. Maar de missio-
enz. met al hun op Afrikaanse leest
naris versaagt niet. Eeuwen van hei
dendom worden niet goed gemaakt in
50 jaar. Hij weet, dat hij niet het vol
le pond kan vergen van mensen met
dit verleden, die bovendien vaak slechts
om de drie of vier maanden een pries
ter te zien krijgen. Hij weet, dat er
verschillende geslachten overheen zul
len gaan, voordat de leer van Chris
tus dieper in de harten doorgedrongen
zal zijn. Daarom heeft hij vertrouwen,
Op onopvallende wijze heeft „De
Waarheid" bekend gemaakt, dat Henk
Gortzak als CPN-fractieleider in de
Tweede Kamer is vervangen door Ger-
ben Wagenaar. De naam van Henk
Gortzak is herhaalde malen genoemd
in verband met het conflict in de boe
zem van het CPN-bestuur over de vol
machten van de partijsecretaris Paul de
Groot.
Zonder opgaaf van redenen hebben
twee leden van de gemeenteraad van
Beerta ontslag genomen, te weten het
C.P.N.-lid T. Telkamp en de tot de par
tijlozen behorende H. Woldendorp. Men
vermoedt dat dit bedanken verband
houdt met de strubbelingen en de reor
ganisatie in de topleiding van de
C.P.N.
In Den Haag is dezer dagen opge
richt het contactcentrum van journa
listen op het gebied van het wegver
keer. Blijkens haar stichtingsacte stelt
de vereniging zich ten doel een profes
sionele organisatie van vakjournalis
ten te vormen, die gezamenlijk vraag
stukken i.v.m. de ontwikkeling van
wergverkeer en -vervoer zullen bespre
ken. Contact zal worden gelegd met
een aantal soortgelijke organisaties van
vakblad journalisten in Westeuropese
landen. Het bestuur van het contact-
centrum bestaat uit de heren H. Levy
(voorzitter), N. J. Kollewtjn, B. Blinx-
ma, I. Izaaks en L. R. van Dulleman
(secretaris). Het secretariaat is geves
tigd van Diemenlaan 9 te Haarlem.
De eerste postsluitingen voor Neder-
landsch Nieuw-Guinea van brieven be
stemd voor marinepersoneel aan boord
van hr. ms. Evertsen en hr. ms, Dren
the zijn: resp. 11 januari a.s. 15.00 uur
en 15 januari a.s. 17.00 uur. De tijden
gelden voor het marinepostkantoor
Amsterdam c.s.
Naast de bouw van scholen en de or
ganisatie van het onderwijs vroeg de
uitbreiding van het algemene bekerings
werk de blijvende en onverslapte aan
dacht van de missionarissen. Om het
opdringende gevaar van de Islam te
bezweren, trachtte men over het ge
hele land zoveel mogelijk posten te be
zetten. Het resultaat hiervan is, dat
thans in de drie genoemde bisdommen
63 parochies zijn opgericht, waaron
der een variërend aantal van 4 tot
60 buitenstaties ressorteren.
Het aantal Katholieken steeg tot
400.003 met een aanwas van 30.000 per
jaar Administratief kreeg de Kerk in
Ghana een vaste vorm door de hiërar
chische oprichting van bisdommen, de
kenaten en parochies. In de laatste ja
ren, nu het schoolwezen min of meer
gestabiliseerd is, worden alle beschik
bare krachten en financiën ingezet
voor de bouw van nieuwe kerken. Naast
en soms over de oude, lemen kerkjes
heen verrijzen nu Godshuizen van na
tuurstenen of beton. Niet al deze ge
bouwen zijn e°n wonder van bouwkunst,
maar alle hebben zij dit voordeel, dat
de witte mieren er zich de tanden op
stuk bijten en dat in het regenseizoen
de missionaris niet voor een ingestort
priesterkoor komt te staan.
Langzaam komt ook het katholie
ke verenigingsleven op gang. Het
Legioen van Maria werd in bijna alle
parochies ingevoerd. Hier en daar
vestigden zich afdelingen van „De
Katholieke Moeders", een vereniging
van getrouwde vrouwen, die als een
tegemoetkoming aan de negermenta
liteit de vorm heeft gekregen van
een geheim genootschap. Deze vrou
wen oefenen ongetwijfeld een verhef
fende invloed uit op de moraal van
het huwelijk. De Ridders van St. Jan
en de Ridders van Marshal in hun
pittoreske kledij vormen een katho
lieke élite onder de mannen. De
,,H. Hart Congregatie" vond ingang
in vele plaatsen en verschillende
missionarissen vechten verwoed voor
de instandhouding en uitbreiding van
de verkennerij, die de neger niet zo
buitengewoon schijnt aan te spreken,
waarschijnlijk omdat hun dagelijkse
leven, althans materieel, reeds één
en al verkennerij is
Ook het medisch aspect van het mis
siewerk werd niet vergeten. In ver
schillende centra werden ziekenhuizen
of dispensaria gebouwd, waar de
Medische Missiezusters van Imstenra-
de, de Zusters van O.L. Vrouw der
Apostelen, de Kleine Dienaressen van
het H. Hart en daarnaast ook enkele
Nederlandse en Engelse artsen en
verschillende Nederlandse lekenver-
pleegsters zich buitengewoon verdien
stelijk maken.
Het missiewerk bij uitstek, de vor
ming van een inlandse clerus, houdt
in het land van Ghana veel beloften
in voor de toekomst. Reeds vele jaren
geleden werd dit werk in de Goud
kust ter hand genomen. Dicht bij de
zee, in de vlakte van Amisano, verre
zen gebouwen, waarin zowel het klein-
als het grootseminarie werden onder
gebracht. In andere plaatsen ontston
den later z.g. clericale scholen, waar
in de eerste selectie van gegadigden
plaats vond. Door de betrekkelijk gro
te toeloop van aspiranten is men er
sinds een jaar toe overgegaan een apart
grootseminarie te bouwen te Pedu bij
Cape Coast. Het staat onder leiding
van een corps bevoegde Nederlandse
en inhtemse priesterleraren Te Ami
sano studeren thans 80 kleinseminaris-
ten, te Pedu 35 grootseminaristen.
In de loop van de jaren kwamen 30
inheemse priesters uit het seminarie
voort. Een aantal van hen voltooide
hun opleiding aan universiteiten in
Europa en kwam in het onderwijs te
recht, de anderen werden pastoor of
kapelaan in de verschillende parochies.
Door de goede zorgen van Mgr. van
Hussen, Algemeen Directeur van de
Pauselijke Genootschapper in Neder
land, daartoe in staa' gesteld door de
vrijgevigheid van onze katholieke land
genoten, konden velen van deze pries
ters studeren op kosten van het St.
Petrus Liefdewerk.
In maart van dit jaar kreeg het werk
voor de vorming van een inlandse cle
rus in Ghana een bijzondere erkenning
van de zijde van Rome. Dr. John Kod
jo Amissah. leraar op het grootsemi
narie te Pedu, werd als eerste inheem
se priester benoemd tot bisschop-coad
jutor van de Aartsbisschop van Cape
Coast. Enkele maanden later ontving
hij de bisschopswijding uit handen van
de Aartsbisschop onder grote belangstel
ling uit alle delen van het land.
Alles bij alles is de Kerk in Ghana
uitgegroeid tot een krachtig lichaam,
waarmee dr. Kwame Nkrumah en zijn
regering rekening hebben te houden
en ook zullen houden. Vier ministers
en vier staatssecretarissen van de hui
dige regering zijn katholiek. Kwame
Nkrumah zelf is katholiek gedoopt. Hij
noemt zichzelf momenteel confessie
loos. hetgeen in zijn geval hetzelfde
betekent als opportunist. Tot nu toe
wijst niets erop, dat men het werk van
de missionarissen iets in de weg zal
leggen. Integendeel, zij ontvingen niet
lang geleden een niet onbelangrijke
subsidie voor de verdere uitbreiding
van het middelbaar onderwijs. Het is
moeilijk te voorspellen in welk kamp
een jonge staat als Ghana, die aan
het begin van de opbouw staat en af
hankelijk is van buitenlandse hulp, zijn
heil zal zoeken. We mogen echter voor
lopig wel aannemen, dat de missie
met Kwame Nkrumah en de zijnen in
de beste boot vaart.
Mgr. dr. William. Porter met mgr. v.d. Bronk en mgr. Ber trand op weg naar de Pontificale Hoogmis die op 3 maart
ï.l. werd opgedragen in de kathedraal van Accra ter gelegenheid van de onafhankelijkheid van Ghana, de vroegere
Goudkust.
e hierboven gegeven cijfers en ge
gevens mogen ons indrukwekkend
voorkomen, het zou niet juist zijn
het hierbij te laten bij het bepalen
van de positie van de Kerk in Ghana.
De voorzeker blinkende medaille van
katholiek Ghana heeft zoals te ver
wachten is een doffe keerzijde. Het
is niet alles katholiek wat er blinkt,
evenmin als dit het geval is in Neder
land en elders. Wanneer wij met onze
eeuwenlange traditie en ervaring ver
ontrustende feiten van verregaande
verslapping en onkerkelijkheid moeten
constateren, wat mogen we dan ver
wachten van een volk, dat goed 50
jaar geleden nog volslagen heidens was
en waarin ook nu nog de sporen van
een eeuwenlang en vaak barbaars hei
dendom even duidelijk zijn als voetstap
pen in vers gevallen sneeuw?
Het officiële cijfer van 400.000 inge
schreven katholieken is dan ook be
drieglijk. Velen vallen terug in de oude,
heidense gewoonten, vooral inzake het
huwelijksleven, zonder evenwel de band
met de Kerk geheel en al te verbre
ken. A.-deren raken in de ban van
een sterk opkomend materialisme en
verliezen alle interesse voor het Ge
loof.
Daarnaast en vooral mogen we het
gehalte van de zich katholiek noemen
de negers in Ghana niet te hoog aan
slaan. Zij durven of kunnen de conse-
kwenties van het nieuwe geloof nog
niet aan. Hun katholicisme mist inner
lijke kracht en overtuiging. Daarom is
het ook niet strijdbaar. De katholieke
leek heeft in het algemeen te weinig
initiatief en dynamisme. Hij kan in
hoge mate indolent zijn. Gedeeltelijk
is dit ook van toepassing op de zwar
te priester. Het gevolg hiervan is, dat
bijna alles terecht komt op de schou
ders van de blanke missionarissen,
die door het schreeuwend tekort aan
priesters, broeders en bevoegd leken-
personeel reeds zwaar overbelast zijn en
in de naaste toekomst voor een on
menselijke taak komen te staan.
Van een goed' opgezette en strijdba
re katholieke pers is zo goed als geen
sprake. Er zijn geen katholieke vakor
ganisaties, geen caritatieve en cultu
rele instellingen. Er is geen werke
lijk katholiek leven. Het besef van de
kracht der katholieke eenheid ont
breekt nog. In de opbouw van deze
katholieke eenheid er kracht door de
vorming van degelijke, katholieke huis
gezinnen, is de aloude, heidense prac-
tijk van het huwelijk een voortdurend
struikelblok. Per jaar worden 800 tot
900 katholieke huwelijken gesloten.
Maar ze vallen te gemakkelijk uiteen
door de eeuwenoude hang naar veel
wijverij.
De opgroeiende jeugd schept even
eens zware problemen. Ieder jaar
leveren de katholieke scholen honder
den jongens en meisjes af. Deze jeugd
is ontwend geraakt aa„ de oude dorps
sfeer, zij gaat op jacht naar baantjes
en zoekt haar heil in de grote centra,
waar zij vaak verloren loopt, omdat
i de missionarissen te weinig in aan
tal zijn om haar te kunnen opvangen.
Dat onder deze jeugd moderne, im
morele practijken hand over hand toe
nemen, hoeft niemand te verwonderen.
In verband met de oversnelle ont
wikkeling, die als een bosbrand om
zich heen grijpt, is juist het tekort
aan missie-personeel bijzonder tra
gisch. De 125 Nederlandse priesters,
die samen met de 30 negerpriesters
d-e drie S.M.A.-bisdommen bedienen,
hebben niet alleen de handen vol,
het glipt hun tussen de vingers door.
Ze kunnen het bijna niet meer aan.
Een kwart eeuw geleden, toen 'zij nog
bijna alleen te doen hadden met het
primitieve heidendom, stonden zij
reeds voor een uitermate zware taak.
Maar het terrein, waarop zij hun
zaad uitstrooiden, bleek, eenmaal ont
gonnen, geen slechte voedingsbodem
te zijn. Nu dreigt hun akker over
woekerd te worden door voorheen on
bekende soorten onkruid. Het was
gcad hengelen in het oude, stille vis
water, als men maar de tijd kreeg
en geduld betrachtte. Nu stormt de
springvloed van het nieuwe getij op
hen in, de golven van een modern
materialisme beuken de dijken. Als
een uitgedroogde spons zuigt de neger
zich vol met al het nieuwe, dat de
ontwikkeling hem bracht. Het is ge
daan met zijn vroegere, gezapige
leven. Hij neemt geen genoegen meer
met het karige rantsoen, dat de na
tuur hem de eeuwen door toebedeel-
betracht hij geduld, heel veel geduld,
in het besef, dat hij voor de neger van
Ghana een andere maatstaf van be
oordeling moet aanleggen dan voor de
katholiek uit onze streken.
Hij blijft doorploeteren, niettegenstaan
de alle teleurstellingen, omdat hij be
ter dan wie ook de waarde kent van
het spreekwoord: Gods molens ma
len langzaam.
B. EERDEN S.M.A.
De provinciaal van de sociëteit van
Cadier en Keer, pater H. Monde SMA
heeft dinsdagmiddag in het provincia-
laat ,,de Tafelberg" te Oosterbeek het
misslekruis uitgereikt aan vier leke
missionarissen, te weten dr. W. de
Groot uit Leiden, en de verpleegsters
Kok uit Hoogkarspel, J. M. Matten
uit Zuiddorpe en J. Broeseliske uit
Delft.
Zaterdag vertrekken zij naar Ghana
(West-Afrika), waar zij werkzaam zul
len zijn in het aartsbisdom Cape Coast.
Bij k.b. is benoemd tot Ridder in de
orde van Oranje Nassau dr. J. B. Dee-
len te Boxtel. De onderscheiding werd
hem uitgereikt bij zijn afscheid als
schoolarts van de districtsgezondheids
dienst Boxtel.
(Van onze correspondent)
Een inwoner uit Eerbeek heeft kans
gezien in een periode van zes maan
den een complete bibliotheek ten na
dele van zijn werkgever te stelen. Het
gestolen boekenbezit omvatte circa 400
boeken op allerlei gebied.
„Ik meende, dat ik lezen kon", zei
de president van de Zutphense recht
bank, „maar 400 boeken in een half
jaar is me toch wel een beetje te
veel van het goede". Verdachtes drijf
veer was echter niet geweest zich
geestelijk te verrijken, want hij ver
kocht de gestolen boeken met behulp
van zijn vrouw, die een soort boeken
winkel met gestolen boeken was be
gonnen. Een groot deel van de boeken,
die een totale waarde an circa 2.300
vertegenwoordigde, werd aan de man
gebracht. Ongeveer driekwart van de
boekenschat is intussen achterhaald.
De officier van justitie eiste negen
maanden gevangenisstraf met aftrek
van voorarrest, waarvan d.'e maanden
voorwaardelijke met drie jaar proeftijd
en toezicht. Tegen de echtgenote van
verdachte vorderde de officier een
maand voorwaardelijk met drie jaar
proeftijd en toezicht.
Aan de staatshogeschool voor muziek te Keulen in Duitsland is als eerste
ter wereld een cursus geopend voor jazzmuziek. Met de leiding van de cursus
is Kurt Edelhagen belast, die sinds het voorjaar de internationale „All-Star-Band"
van de Westduitse omroep te Keulen leidt. Professor Edelhagen (rechts op de
achtergrondwordt hier door de directeur van de muziekhogeschool prof.
Schroeter (links) voorgesteld aan de cursisten.
Het besluit bij de behandeling
van de belastingontwerpcn in de
Tweede Kamer, om de investe
ringsaftrek alleen voor de scheepvaart
en de luchtvaart te laten herleven, heeft
verwondering gewekt in de kring van
de metaalindustrie. Dit is gebleken tij
dens een druk bezochte buitengewone
ledenvergadering van de vereniging van
metaal-industrieën, welke dinsdag in
Utrecht is gehouden.
Ofschoon men zich verheugt over het
feit, dat het principe dezer fiscale tege
moetkoming opnieuw toepassing zal vin
den, heeft men er zijn verwondering
over uitgesproken, dat, hoewel de in-
vesteringsnoodzaak zich voor de metaal
industrie evenzeer als voor de scheep
vaart en luchtvaart doet gelden, aan
eerstgenoemde bedrijfstak de investe
ringsaftrek niet wordt toegekend.
De metaalindustrie ziet hierin, zoals
de regering zelf heeft erkend, een vorm
van discriminatie tussen bedrijfstakken
onder de Nederlandse verhoudingen
tot dusver weinig gebruikelijk die op
grond van urgentie op gelijke behande
ling aanspraak moeten maken, al is het
slechts omdat voor het leeuwendeel
van de aanwas van de beroepsbevolking
door de metaalindustrie werkgelegen
heid moet worden verschaft.
Waren de investeringen in de metaal
industrie tot voor kort gericht op ex
pansie en op verbetering van het pro-
duktieapparaat, de totstandkoming van
de Euromarkt plaatst deze industrietak
thans voor de klemmende noodzaak, de
investeringen in de technische uitrus
ting nog te verhogen met het oog op de
verscherpte concurrentie.
Hoewel deze investeringen moeten
worden gefinancierd uit een winst, die
de invloed van de teruglopende conjuc-
tuur ondergaat, heeft de metaalindus
trie zich bij de tijdelijke opschorting van
de investeringsaftrek kunnen neerleg
gen, in de overtuiging, dat deze als ge
volg van de nationaal-econ'. -ische toe
stand onvermijdelijk was. Nu echter
blijkt, dat andere bedrijfstakken hier
van ontheffing kunnen krijgen, ondanks
het feit, dat hiervoor geen dwingender
argumenten gelden dan die, welke voor
de metaalindustrie bestaan, valt het de
metaalindustrie moeilijk het begrip voor
het regeringsbeleid terzake te blijven
opbrengen.
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS, hedenmorgen.
De voor begin van het jaar tegelijk
met een groot aantal andere prijsver
hogingen aangekondigde tariefsver
hogingen bij de Franse nationale spoor
wegen en de „autonome Parijse ver-
voersregie" (métro en bus) zijn gis
teren, 6 januari, ingegaan. Aanvan
kelijk was 1 januari als datum van in
gang aangehouden, doch de overheid is
zo vriendelijk geweest om althans de
Nieuwjaarspret niet te bederven met
deze op de meeste particuliere begro
tingen hard aankomende maatregel.
De tariefsverhoging voor gewoon ge
bruik bedraagt voor Parijse métro en
bus vijftig procent; het welbekende
boekje voor Parijse busdiensten, twin
tig sectiekaartjes bevattend, kost thans
300 fr. Losse sectiekaartjes zijn te koop
voor 20 fr. Nachtritter kosten uniform
150 fr.
Bij de métro kosten de boekjes voor
tien ritten, ongeacht de afstand, in de
tweede klas thans 300 fr., in de eerste
450. De prijs van losse kaartjes voor
een rit bedraagt 45 fr. in de tweede en
70 fr. in de eerste klas.
Vertaald door
l. Govers
van Geuns.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiD
61
We reden in bussen dwars door de stad en trotseer
den de koude om hem te vinden. Het was zeker een
verrassing toen ik hem zag! Ik weet niet wat ik ver
wachtte maar dit zeker niet. En ik had me afge
vraagd of er misschien een of andere romance school
achter deze vriendschap! Later vertelde Tracy me,
dat Axel zeventig was, maar hij zag er ouder uit. Het
was een kostelijke man - Tracy had hem nog pas „een
snoes!" genoemd, haar gebruikelijke uitdrukking voor
iemand die bijzonder aardig is. Sinds de laatste keer
dat zij Axel gezien had, had hij zijn boventanden la
ten trekken: hoewel hij er daardoor wat vreemd
uitzag deed het hoegenaamd geen afbreuk aan zijn
waardigheid. Ik heb wel andere mensen gezien in die
situatie, die zich kennelijk niet op hun gemak voel
den: maar Axel deed geen poging de gaping achter-
de palm van zijn hand te verbergen of te lachen
zonder zijn mond te openen. Niets in zijn gedrag
gaf de indruk, dat hij zijn boventanden ook maar
een beetje miste. Zijn mouwen waren veel te lang
omdat hij tenger en klein van gestalte was en zijn
portierspet was zo groot en zwaar, dat hij wel top
zwaar leek, maar iedereen, die de gelegenheid in-
of uitging, toonde een zeker respect voor Axel. On
danks de kluchtige opschik lukte het hem er bijna
koninklijk uit te zien. Tracy vroeg hem toen hoe hij zo
opgewekt bleef en hij antwoordde: „Door hoop, ge
loof en dromen in praktijk te brengen". Wat hij zei
heeft me meer goed gedaan dan alles wat ik in ja
ren gehoord had. Hij zei: „Natuurlijk kan uw zoon
beter worden als hij een oprecht vertrouwen heeft".
Hij sprak met een zwaar accent, waardoor ik moei
te had hem te begrijpen. Hij had een zeer godsdiensti-
g. en diepzinnige geest. Het was absurd om met een
man over dergelijke onderwerpen te praten bij de
ingang van een chic restaurant, terwijl luidruchtige
mensen in- en uitliepen. Hij zei dat hij Hentz in het
ziekenhuis wilde opzoeken. Hij vertelde van de vele
keren dat hij naar zijn mening door een won
der was gered. Hü zei, dat de artsen weigerden som
mige gebeurtenissen te geloven maar met een glim
lach voegde hij eraan toe: „Dat komt omdat die
doktoren te weinig verbeeldingskracht hebben".
Een tandeloze glimlach straalde over zijn gezicht
toen ik hem vertelde dat de kennismaking met hem
me zo goed gedaan had en hij begeleidde ons een
eind de straat in, terwijl hij tc zijn plaats bij de
deur in de gaten hield. Tenslotte zei hij dat het idee
mij geholpen te hebben hem gelukkig maakte. De
hoop anderen te kunnen helpen gaf zin aan zijn le
ven. Tracy voelde zich aangetrokken tot de meest
uiteenlopende typen en ik ontmoette sommigen van
haar vrienden in vele uithoeken. Er waren erbij, die
in kleine restaurants werkten en haar verteld had
den over een ziek kind; anderen waren begaafde
mensen, die er niet in geslaagd waren hun doel te
bereiken in New York. Een dag of wat na onze ont
moeting met Axel, trof ik haar in Columbia aan
met de ongewoonste bezigheid, die ik me denken
kan. In het centrum van Broadway was ze bezig een
oude voddenraper te helpen zijn lorren bij elkaar te
krijgen. Zijn karretje was omgeslagen en nadat hij
alles verzameld had, sloeg het weer om. Tracy liep
tussen de auto's door en hielp de oude stakker de
resten weer bij elkaar te rapen. Ze deed alsof het
hoegenaamd niet ongebruikelijk was voor een jonge
dame om midden op Broadway vodden te rapen.
Toen ik er iets over zei, antwoordde ze simpel: „Zijn
kar sloeg tot twee keer toe om".
De verjaardag van Hentz naderde en hij zei, dat
ik geen verjaarstaart of cadeautjes in het ziekenhuis
moest brengen. Hij vertelde, dat een van de andere
patiënten een paar dagen tevoren jarig was geweest
en iemand had „welgefeliciteerd" gezegd en daar
hield het mee op. Ik ben dol op verjaardagen en
Kerstmie en een dergelijke soberheid zou me zwaar
vallen. Deze ideeën maakten allemaal deel uit van
zijn gevoelens ten opzichte van het ziekenhuis en ik
bad, dat als we ooit weer thuis kwamen, we er ook
konden blijven. Op hetzelfde ogenblik dat het vlieg
tuig in New York aan de grond kwam, was er iets
in Hentz' persoonlijkheid veranderd. Ik dacht, dat
het kwam doordat de staat Georgia de ziekenhuis
kosten betaalde, terwijl in Macon, Atlanta en andere
plaatsen Fred het zelf betaalde. Ik trachtte hem uit
te leggen, dat het niemand kon schelen en dat waar
schijnlijk ook niemand over dit gedeelte van onze
problemen iets afwist. Dan keek ik weer naar Hentz
en dacht aan de trots, die wij zo hoog waardeerden
en hoe ongemakkelijk wij het daardoor soms hadden.
Ik kon niet besluiten of ik liever had dat hij de hulp
accepteerde als iets wat hem toekwam of dat hij het
met reserve moest aanvaarden. Beide opvattingen
hadden hun nadelen. We hadden de staat niet om
hulp gevraagd maar de mensen, die ermee belast
waren, hielden nauw contact met ons en wisten wan
neer de toestand van Hentz slecht was. Toen ze
hoorden, dat zijn toestand in Macon kritiek was, bel
den ze ons op en zeiden dat we Hentz onmiddellijk
naar New York konden brengen als dat noodzakelijk
zou blijken en dat zij de onkosten voor de reis op
zich zouden nemen. Ze verklaarden, dat we niet
hoefden te wachten tot alle nodige formulieren en
papieren waren ingevuld. Dit soort steun vermindert
de angst bij moeilijke situaties. We hoefden nooit
bang te zijn dat Hentz zou sterven omdat we het
geld niet hadden voor dure chirurgen en ziekenhuis
opname in New York.
Toen ik op een avond, na een bezoek aan Hentz,
met de lift naar mijn kamer ging, toonde de liftbe
diende me een foto van zijn vrouw. Hoewel ze zeker
geen schoonheid genoemd kon worden, was er iets
in haar gezicht, dat een sterk karakter verried. Hij
zei: „Ze is de prachtigste vrouw die ik ooit gekend
heb". Ik zei, dat het geweldig van hem was om dat
te denken. Ze was in Frankrijk geboren, zei hij,
volkomen blind. Op een goede dag kon ze plotseling
zien. Het was een wonder en zelfs de artsen hadden
dat toegegeven. Hij legde de foto terug in zijn por
tefeuille en met een tedere blik in zijn ogen zei hij:
„En haken dat ze kan! Sommige vrouwen denken
dat ze iets gepresteerd hebben als ze een klein kraag
je gehaakt hebben, maar mijn vrouw haakt bedde-
spreien, kleedjes, antimakassars ze heeft zelfs al
de gordijnen in huis gehaakt". In een flits schoot
het door me heen hoe het huis eruit moest zien met
al dat haakwerk! Toen ik de lift uitstapte, zei hij:
„Ik hoor graag vrouwen uit het zuiden praten en
die ik gekend heb waren erg aardig".
(Wordt vervolgd)
De tariefsverhoging bij de Franse
spoorwegen bedraagt zoals reeds ge
meld 8,8 procent in de tweede en 20
procent in de eerste klas; per kilome
ter is de prijs thans gestegen tot resp.
6,80 en 10,50 fr.
De toeslagen, die men verschuldigd
is voor het gebruik van een „couchet
te" ligplaats met gebruik van de
kens in de nachtsneltreinen zijn on
veranderd gebleven, maar de bedden
van de Wagons Lits zijn gemiddeld elf
procent duurder geworden.
De speciale spoorwegtarieven in het
verkeer tussen Pariii. en de voorsteden
ondergaan zoals gebruikelijk hetzelfde
percentage verhoging als de Parijse
métro en bus, 'vijftig procent derhalve,
hetgeen bijzonder pijnlijk is voor het
leger van de honderdduizenden forensen
en tengevolge waarvan ook, om maar
iets te noemen, het klassieke en onvol
prezen uitstapje heen en terug naar
Versailles van 110 op 165 fr. komt, een
prijs die voor zoveel geleverd ger.ot
toch altijd nog laag is te noemen.
De Franse nationale spoorwegen me
nen van deze jongste tariefsverhogin
gen dit jaar een inkomstenvermeerde
ring van ruim 45 miljard francs te mo
gen verwachten. De Parijse vervoers-
regie heeft harerzijds op vele plaatsen
affiches doen aanbrengen waarin zij
„nu zij eindelijk de middelen ter be
schikking heeft gekregen om haar ex
ploitatie in financieel evenwicht te
brengen" de slachtoffers tracht op te
beuren door hun etappegewijze tenuit
voerlegging te beloven van hoog nood
zakelijke verbetering en modernisatie
van haar diensten en materieel.
Deken G. Kuys van Poeldijk, die
verpleegd wordt in het St.- Hippolytus-
Ziekenhuis te Delft, is uit voorzorg van
de laatste H. H. Sacramenten voorzien.
Deken Kuys is tachtig jaar.
Afgelopen nacht is te Echt in Limburg
plotseling overleden pater J. van Leu
ven S.M.A. Pater van Leuven was
missionaris in West-Afrika en sedert
enkele weken op vakantie in Neder
land.
Hij werd 28 december 1889 geboren
en 27 mei 1911 priester gewijd. Na zijn
priesterwijding was hij werkzaam aan
de ivoorkust in Nigeria, Ghana en
Dahomey.
De plechtige Requiemmis zal plaats
hebben in de Pius X parochie te
Echt op woensdag 8 januari om 10
uur, waarna begrafenis op het r.-k.
kerkhof aldaar.
Het bestuur van de Partij van de Ar
beid heeft het voornemen te kennen ge
geven een portret van de minister-pre
sident, dr. W. Drees, geschilderd door
de Wassenaarse kunstschilder J. Bruyfl
aan de Tweede Kamer aan te bieden-
De overdracht zal geschieden dinsdaS
4 februari in de rookzaal van het Ka*
mergebouw.
