WIJ
te
1
EEUrn
II
werking
il
1
m
m
Minister Hofstra tegen
heffingen op goederen
„in de dode hand"
Mishandeling van een arrestant
te Brielle
Luchtaanval op
een veerboot
Tegenregering trekt het
binnenland in
ap
ft
Artsen weigeren medewerking
aan verplicht bloedonderzoek
op aanwezigheid van alcohol
Het gehele tekenwerk van
Goltzius in boekuitgave
Wondjg
31
Termijn voor afdracht van belasting
gelden bij amendement verlengd
„Passende correctiemaatregelen
tegen opperwachtmeester
PADANG VERWACHT INVASIE
Prinses Beatrix
in Nickerie en
Wageningen
I
De Nederlandse
Antillen een
bisdom?
Drie priesters
vrijgesproken
Concessies van minister Samkalden
zonder resultaat gebleven
PUROL
L$LV£3l
Belastingherziening in Tweede Kamer
„Beroepsgeheim artsen
komt niet in gevaar"
„V er enigd-veldtheorie"
gevonden
Werk van Dysselhof en
Neuhuys geveild
Overal bloemen
Processieverbod
Z.W.O.-SUBSIDIE
WOENSDAG 26 FEBRUARI 1958
PAGINA 2>
Beroepsgeheim
Pacifistisch Socialistische
Partij
O
Hoogste prijs f 800
OUDDORPS MEISJE
IS TERECHT
K a
J
33
genezen snel met
99
99
RAAD VAN STATE
(Van onze parlementaire redacteur)
Voorzitter Kortenhoist heelt de Twee
de Kamerleden dinsdag extra lang be
ziggehouden, waartoe de storm, die over
het Binnenhol raasde, bijdroeg. De pre
sident maakte aanhoudend grapjes over
de gevaren voor wie zich op het gladde
Witbestoven Binnenhol zou vertonen,
Waar geen duil zich rond de torens van
«et grafelijk kasteel naar buiten waag
de. De behandeling van de belasting
herziening daarbinnen verliep in een
Rustiger sfeer. Het werd een juridische
{Jdfcïel, waarbij de socialisten als brave
P^tjjgenoten toekeken, hoe hun minis-
'er van financiën de stroom van amen-
JJemcnten die de wet heelt losgeslagen
Pe.K°n wegT te werken. Het zijn er in
totaal 27 waarvan er reeds viif ziin
Ingetrokken; een is er aangenomen, een
ander verworpen.
De minister Hofstra heeft gezegd dat
er voor vrees van het wederinvoeren
■van een belasting op goederen „in de
dode hand," waartoe kerkelijke en so
ciale instellingen behoren, geen grond
is. Hij zei dit naar aanleiding van op
merkingen van dr. Lucas (KVP), die
om daarover zekerheid te verkrijgen,
tevergeefs heeft getracht door een amen
dement de wet te wijzigen. Dr. Lucas
Wilde het nieuwe begrip doelvermo
gens", dat in de wet is opgenomen,
schrappen. Hij vond dat een begrip dat
niet te definiëren is, hetgeen de minis
ter moest toegeven. En daar school vol
gens dr. Lucas het gevaar. In de toe-
Komst kan er van alles onder doelver
mogens worden begrepen. „Wat minis
ter Hofstra niet van plan is, kunnen
zijn opvolgers in de toekomst altijd nog
gaan doen," aldus de katholieke woord-
Voerder, die zijn zin zou hebben ge
kregen wanneer niet de A.R. en de C.H.
hem in de steek hadden gelaten.
Mr. Versteeg (AR) stond echter achter
<le minister, die van mening was, dat
®r in onze wetgeving wel meer wordt
gewerkt met begrippen die aanvankelijk
ondefinieerbaar zijn geweest. Hij noem
de goede trouw," „goed huisvader"
en 'i 5r??h,trnatige daad." Dat is alle
maal duidelijk en hanteerbaar gebleken.
Hy vond het zelfs niet juist om alles
in een wet precies te omschrijven. Dan
krijgt men een „kruiwagen met een
vierkant wiel een vehikel dus dat niet
meer vooruit komt, zo redeneerde de
minister. Een ogenblik leek het er nog
op, dat „rechts" het amendement zou
steunen, maar toen de heer Versteeg
de verzekering kreeg dat m ieder geval
alles wat onder de term „lichamen"
(waaronder de doelvermogens behoren)
Valt, individueel als belastingplichtigen
Zal worden aangewezen, was hij gerust
gesteld. Slechts twee leden van zijn frac
tie stemden met de K.V.P. voor het
&mendement-Lucas. Verder was ieder
een er tegen.
In ziin antwoord aan de Kamer heeft
minister Hofstra nog gesproken over
het beroepsgeheim van artsen, waar
tegenover hij dat van zijn inspecteurs
stelde. Eigenlijk is het een beledi
ging van deze dienst als men daar
aan twijfelt. Waar praten wij nog
over, aldus de heer Hofstra. Wij ken
nen bij de belastinginspectie wel an
dere geheimen dan de namen van de
patiënten die bij een bepaalde arts
in behandeling zijn. De medicus be
hoeft volgens hem niet meer aan de
inspecteur te laten zien dan alleen
die namen, wanneer hij slechts de
moeite neemt om zijn administratie
ve gegevens gescheiden te houden
van de medische. De minister zag
geen enkele aanleiding om artsen in
dit opzicht een privilege te geven.
De Kamer heeft een amendement-v.
Wetering (CH) aangenomen, dat in
houdt dat de termijn van tien dagen
Voor de voldoening van bepaalde belas
tingen, b.v. /de omzetbelasting of de
'oonbelasting, wordt verlengd tot een
Jhaand. Dat is vooral van belang voor
Kleine ondernemers. De minister liet
Kei weten dat hij dan minder soepel
fou moeten zijn tegenover het bedrijfs-
Jcven. Dr. Lucas vond dit „de wraak
V'4n de belastingdienst", die hij niet kon
?pcepteren. Van dit soort gevoelens is
j?jj ons geen sprake, aldus de minister,
rjet de soepelheid zal het intussen wel
JJJt zjjn. De minister vond het vooral
■het het oog op de grote ondernemingen,
eigenlijk door dit uitstel van beta
ling een renteloos voorschot van de
''Scus krijgen, bezwaarlijk. Met 57 tegen
j stemmen werd het amendement niet-
hn*iin aanvaard. Tegen waren de P.v.d.
w, de V.V.D. en de communisten,
?aar „rechts" legde meer gewicht in
schaal.
De bepaling die de wet inhoudt om de
„richtige heffing" van belastingen te
bevorderen, verdedigde de minister met
de opmerking dat een formulering als
deze, die eveneens vaag is, juist in een
belastingwet thuis hoort. In de praktijk
is het nut ervan bewezen. De snelle
ontwikkeling in het belastingrecht breng
mee dat er steeds nieuwe manieren ont
staan om belastingen te ontgaan.
Daarom moeten schijnhandelingen kun
nen worden bestreden. Bij de belasting
betekent dat „ontgaan" namelijk altijd,
dat anderen moeten opkomen voor het
bedrag dat hierdoor niet naar de fiscus
stroomt. Ook wees de minister op de
belangrijke preventieve werking die
steeds van deze bepaling is uitgegaan.
Andere amendementen bestreed hij met
de opmerking dat zij de wet te gecom
pliceerd maken, of uitbreiding van het
belastingapparaat tengevolge zouden
hebben, terwijl juist het tegenoverge
stelde het doel is van deze vereenvoudi
ging van het gehele belastingstelsel.
Vandaag zou ook de minister van
justitie aanwezig zijn om juridische be
lastingpuzzels te helpen ontwarren.
Het is de vraag of de Kamer vandaag
nog toekomt aan het grote debat over
de werkgelegenheid dat op de agenda
staat aangekondigd als „interpellatie
Biewenga."
Eén van de meest vooraanstaande
Westduitse natuurkundigen, prof. Wer
ner Hiesenberg, heeft maandagavond te
Göttingen meegedeeld, dat hij en zijn
medewerkers een wiskundige vergelij
king hebben gevonden aan de hand waar
van misschien de structuur van de ge
hele kosmos kan worden verklaard, zo
bericht Reuter.
Prof. Heisenberg, Nobelprijswinnaar,
zoekt naar het „verenigd veld". Hier
mee wordt beoogd te verklaren, waar
om natuurverschijnselen als licht, hitte,
elektriciteit, zwaartekracht en kernener
gie zich gedragen zoals ze doen en dit
uit te drukken in één formule.
Wijlen prof. Einstein heeft dertig
jaar lang aan dit probleem gewerkt,
voordat hij in 1950 zijn eerste resulta
ten van dit speurwerk publiceerde. Hij
wijzigde zijn formules drie jaar later.
Prof. HeisenDerg, die een lezing hield
in de Universiteit van Göttingen, zei in
het huidige stadium nog niet met vol
strekte zekerheid te kunnen zeggen of
zijn formule juist is. Maar als zij zal
blijken juist te zijn, zal de „verenigd-
veldtheorie" zijn gevonden, waarnaar
prof. Einstein heeft gezocht.
In de dezer dagen te Utrecht ge
houden algemene vergadering van de
Pacifistisch Socialistische Partij is een
motie aangenomen, waarin de vergade
ring als haar mening uitsprak, dat „de
Nederlandse regering onverwijld een
geSprek met de wettige regering van
Indonesië moet openen op basis van
losmaking van het de facto gezag van
Nederland over westelijk Nieuw-Guinea
en bespreking van alle andere hangen
de geschilpunten".
(Van onze Haagse redactie)
Minister Samkalden heeft „passende
correctiemaatregelen" toegezegd tegen
de opperwachtmeester, die in de nacht
van 1 januari een arrestant in de wacht
post van dc politie te Brielle heeft mis
handeld. De bewindsman zegt dit in
zijn antwoord op vragen van het Tweede
Kamerlid Oud (VVD) over deze kwestie.
De opperwachtmeester werd in de
bewuste nacht door een collega opge
beld met het verzoek naar het groeps-
bureau te komen. Hij trof daar deze
collega aan, die bloedend aan de mond
verwond was en meedeelde, dat de adju
dant, die evenals hijzelf geslagen was,
nog bewusteloos op straat lag. De dader,
een 19-jarige kantoorbediende, bevond
zich in het wachtlokaal van de post. De
opperwachtmeester ging met de uitroep
„Moet je mijn baas buiten westen
slaan" op de jongeman af en sloeg hem
r9e,t S?handschoende vuist in het ge-
zlcht. Terstond daarna herkreeg hij zijn
zelfbeheersing en werd hij zich bewust
geheel onjuist te hebben gehandeld. Ge
neeskundige hulp bleek voor de jonge
man niet nodig, aldus het verslag, dat
minister Samkalden thans van het ge
beurde heeft gegeven.
De bewindsman zegt verder dat de
betrokken politieambtenaar blijkt te
hebben gehandeld in een door hem ach
teraf zeer betreurde opwelling van gro
te verontwaardiging over hetgeen zijn
chef en collega was aangedaan. De kan
toorbediende heeft verklaard zich deze
reactie lirect en later nog beter, te
hebben kunnen indenken, hij heeft er
ook zelf geen werk van gemaakt, maar
Ruim 100 werken van Gerrit Willem
Dysselhof (1866-1924) en 60 werken van
J. Albert Neuhuys (1884-1914) zijn
dinsdagavond bij een Amsterdamse
kunstveiling (S. J. Mak van Waay) on
der de hamer gekomen. Ondanks het
slechte weer was er voor deze veiling
veel belangstelling. Het schilderij
„Goudkarpers" van Dysselhof bracht
580 gld op en het doek „Ponen" 420
gld De hoogste prijs, 800 gld, bracht
het grote schilderij „Aan de karnton"
van Neuhuys op. Zijn doek „De geluk
kige families" werd voor 700 gld ver
kocht. Een etsje van H. W. Mesdag
„Schelpenvissers aan het strand" bracht
210 gld op.
de zaak kwam aan het rollen toen zijn
raadsman hem ter terechtzitting vroeg
naar de oorzaak van de zwelling in zijn
gezicht.
Minister Samkalden besluit zijn ant
woord met de verklaring, dat hij een
optreden als nier is geschied, ook al
zijn er factoren die in dit speciale geval
tot een wat mildere beoordeling zouden
kunnen stemmen, bepaald ontoelaatbaar
acht.
Radio Djakarta heeft gisteravond bekendgemaakt, dat een bommen
werper van de Indonesische luchtmacht maandag een aanval heeft gedaan
op een veerboot ten zuidwesten van Pakanbaru in Midden-Sumatra, aldus
bericht Reuter. Pakanbaru, het centrum van een groot olieveld van de
Caltex, is de oostelijke toegangspoort naar het centrum van de rebellen.
Radio Djakarta zei dat de veerboot later zonk. Hierdoor zijn de verbindin
gen tussen Pakanbaru en het hoofdkwartier van de rebellen in Padang
verbroken. Voor de aanval werden waarschuwingsschoten gelost om te ver
mijden dat slachtoffers zouden vallen. Het vliegtuig dat de aanval uit
voerde keerde veilig op zijn basis terug, aldus radio Djakarta.
Volgens berichten die Reuter in Sin
gapore heeft ontvangen, heeft de tegen
regering van Midden-Sumatra Padang
als hoofdkwartier verlaten en is zij naar
het binnenland vertrokken. Deze be
richten melden echter ook dat troepen
van de opstandelingen bezig zijn de
haven te versterken. Volgens de be
richten is de revolutionaire regering
ervan overtuigd dat dit weekeinde
een landing door gewapende troepen
van de centrale regering zou volgen
na Je bomaanvallen op Padang. De
opstandelingenleiders verwachten een
invasie vanaf de eilanden van de
Riouw-archipel, die tegenover de han
delswegen naar Singapore liggen. Zij
verwachten dat de troepen van de cen
trale regering zullen pogen de rivierha
ven Pakanbaru in oostelijk Sumatra te
nemen en dan over het land naar Pa
dang zullen trekken.
In Djakarta heeft United Press ver
nomen dat een delegatie van twee
man, afgevaardigd door het militaire
bestuur van Atjeh, in Noord-Sumatra,
onderweg is naar Djakarta. De gouver
neur van Atjeh, Ali Hasjmy, staat aan
het hoofd van de delegatie, die met
president Soekarno, premier Djuanda,
en de chefstaf van het leger, gen.-maj.
Nasution, de binnenlandse crisis gaat
bespreken.
Het hoofd van de voorlichtingsdienst
der rebellen, Des Alwi, heeft volgens
Reuter verklaard, dat de „Garuda In
donesian Airways" spoedig haar dien
sten op Borneo zal staken vanwege het
tekort aan vliegtuigbenzine.
Nieuw Nickerie heeft prinses Bea
trix woensdagochtend uitbundig verwel
komd. Bij de monding van de rivier
zwaaiden vissers in hun bootjes harte
lijk naar de opvarenden. Er was op de
kade een tapijt van bloemen en hoofd
doeken uitgelegd.
Tijdens een rondrit bleek dat heel
Nickerie was uitgelopen. De prinses
werd met tientallen bloemenkransen om
hangen. Zij opende een weg, die de
landbouwers zelf hebben aangelegd en
gaf deze de naam Beatrixweg.
Er werd een bezoek gebracht aan de
westelijke polders. Natuurlijk werd ge
stopt bij de zeedijk, waar als steeds een
heerlijke frisse bries stond en bi) het
Corantijnstrand, vanwaar men duide
lijk het naburig land, Demerara, in Ne
derland meer bekend ondei de naam
Brits-Guyana kon zien liggen.
Bij de vuurtoren bracht de Javaanse
bevolking haar hulde. Later op de weg
naar het Corantijn-strand verwelkomden
de Hindoestanen de prinses.
Bij een ontvangst ten huize van de
districts-commissaris boden zes kleine
meisje een Indiaanse, een Nederlandse,
een Creoolse, een Hindoestaanse, een
Javaanse en een Chinese, de prinses
bloemen aan. Tijdens de ontvangst
brachten schoolkinderen een zanghulde
voor het huis van de districts-commis
saris. De tocht werd vervolgd naar Wa
geningen. Na enkele uren varen doemde
plotseling uit het oerbos een echt Ne
derlands polderland op, inclusief de gro
te graansilo. Onderweg moest talrijke
malen worden gestopt om de samen
gestroomde bevolking gelegenheid te
geven hun bloemen en cadeaux aan
de prinses aan te bieden.
Sinds geruime tijd bestaat in katho
lieke lekenkringen in de Nederlandse
Antillen een streven om de verheffing
van het apostolisch vicariaat der Antil
len tot bisdom door de H. Stoel te ver
krijgen. Naar het zich laat zien schijnt
deze actie succes te hebben opgeleverd.
Naar het katholieke dagblad „Amigoe
di Curagao" meldt, zal de apostolisch
vicaris van de Nederlandse Antillen,
mgr. M. J. M. Holterman, begin vol
gende maand een bezoek brengen aan
de apostolische nuntius te Caracas, mgr.
Rafael Fomi. Dit bezoek houdt volgens
het blad verband met het plan, het
apostolische vicariaat tot bisdom te doen
verheffen. Na zijn bezoek aan Caracas,
aldus de „Amigoe" zal mgr. Holter
man zich naar Rome begeven voor be
sprekingen over dezelfde aangelegen
heid met de Propaganda Fide. Vandaar
reist de apostolisch vicaris voor een
kort verblijf door naar Nederland. Via
New York keert mgr. Holterman medio
april op Curagao terug.
De „Amigoe" weet reeds mee te
delen, dat het bisdom der Nederlandse
Antillen zal worden toegewijd aan O.L.
Vrouw Onbevlekte Ontvangenis. Het is
nog niet bekend, aldus het blad, of de
verheffing van het apostolische vicari
aat der Nederlandse Antillen tot bisdom
reeds dit jaar haar beslag zal krijgen.
De Bredase rechtbank heeft dinsdag
vrijspraak verleend aan de drie katho
lieke geestelijken van het missiehuis te
Teteringen, die 12 februari terecht heb
ben gestaan terzake overtreding van
het processieverbod te Geertruidenberg.
De rechtbank, die daarbij vooropstelt,
dat de grondwet van 1848 niet het oog
heeft gehad op bepaalde godsdienstige
plechtigheden in de ruimste zin, mits
gehouden buiten gebouwen en besloten
plaatsen, baseert haar oordeel mede
op een brief, die 19 mei 1856 gescher-
ven is door de toenmalige burgemees
ter van Geertruidenberg aan ae kan
tonrechter van Oosterhout. Zij meent,
dat daarin een aanwijzing zou kunnen
zijn gelegen, dat in Geertruidenberg
vóór 1848 geschiedde, wat naar de fei
telijke maatschappelijke opvatting van
die dagen was aan te merken als
openbare godsdienstoefening buiten
gebouwen en besloten plaatsen naar de
bedoeling van de grondwet van 1848. De
brief spreekt over „het vergezellen der
roomschencatholieke lijken, door een
geestelijk persoon dier gezindte met
zijn dienaren tot aan de begraafplaats
zijnde deze met enen muur omringd".
De rechtbank acht niet bewezen, dat
de openbare godsdienstoefening in 1848
in Geertruidenberg niet gebruikelijk
was. Het bewijs van het tegendeel acht
de rechtbank op grond van wettelijke
bewijsmiddelen evenmin bewezen. De
rechtbank heeft, blijkens haar overwe
gingen, geen acht behoeven te slaan op
het betoog van mr. J. v.d. Biesen, een
der verdedigers, dat het huidige art.
184 der grondwet thans rechtskracht
mist in verband met praevalere.ide
artikelen van het verdrag van Rom; en
het vriendschapsverdrag van Amerika.
Het meisje uit Ouddorp, dat sinds 8
januari was verdwenen en van wie tot
dusver elk spoor ontbrak, is terecht.
De negentienjarige tandartsassistente,
die haar familie een afscheidsbrief had
geschreven, waarin zij te kennen had
gegeven met haar tot nog toe geleide
leven te willen breken, vertoefde in
België. Zij is inmiddels in de ouderlijke
woning teruggekeerd.
Advertentie
Ondanks vrij vergaande concessies
van de minister van justitie blijft de
Kon. Nederlandse maatschappij ter be
vordering der geneeskunst afwijzend
staan tegenover dr eventuele medewer
king van artsen voor verplicht onder
zoek van het bloed op de aanwezigheid
van alcohol. Dit blijkt uit de memorie
van antwoord van minister Samkalden
aan de Eerste Kamer.
In zijn overzicht van de geschiedenis
van deze kwestie zegt de bewindsman
dat reeds zijn voorganger een wetsont
werp had voorbereid waarin een hoger
strafmaximum werd vastgesteld, wan
neer bij de bestuurder van een motor
rijtuig, die schuldig was aan een aan
rijding, een bepaald percentage alco
hol in het bloed werd aangetroffen.
Hieraan was een bepaling verbonden
dat voor hem die weigerde bloed af te
staan eenzelfde maximum zou gelden.
De Kon. Ned. maatschappij ter bevor
dering der geneeskunst weigerde echter
medewerking op medische en medisch-
ethische motieven.
Minister Samkalden heeft toen aller
eerst voorgesteld van de verplichting
uit te zonderen personen, die aanneme
lijk konden maken dat zij geen alcohol
hadden gebruikt. Later bracht de minis
ter bovendien de beperking aan, dat de
verplichting een bloedmonster af te
staan slechts zou gelden voor gevallen
waarin dood of lichamelijk letsel was
veroorzaakt.
De maatschappij heeft echter haar
afwijzend standpunt gehandhaafd. In
een brief van 8 januari heeft zij aan de
minister medegedeeld, dat wel aan de
praktische maar niet aan de principië
le bezwaren is tegemoetgekomen, zodat
zij haar leden niet zou kunnen advise
ren aan de uitvoering mede te werken.
Naar het oordeel van minister Sam
kalden laat dit antwoord zelfs niet de
mogelijkheid open dat leden van de or
ganisatie, die artsen in overheidsdienst
zijn, met gerust geweten bloedmonsters
kunnen afnemen.
--r—
t-..
Een studie van Hendrick Goltzius, berustend in het Teylermuseum te Haarlem.
De Nederlandse organisatie voor Zui
ver Wetenschappelijk Onderzoek heeft
prof. dr. J. G. van Gelder, hoogleraar
in de kunstgeschiedenis aan de rijks
universiteit te Utrecht en directeur van
het kunsthistorisch instituut aldaar,
een subsidie verleend voor de uitgave
van het vrijwel volledige tekenwerk
van Hendrick Goltzius.
Deze uitgave wordt onder supervisie
van prof. van Gelder bewerkt door de
heer E. K. J. Reznicek, doctorandus
in de kunstgeschiedenis en wetenschap
pelijk ambtenaar eerste klasse aan het
kunsthistorisch instituut te Utrecht.
Behalve ZWO hebben ook particulieren
en andere instanties, zoals het kunsthis
torisch instituut zelf en het nationaal
fonds ter bevordering van de kennis
der Nederlandse beschaving, de uitgave
Advertentie
Prinses Beatrix heeft in Albina een bezoek gebracht aan de Caraiben-indianen.
Op de onderste foto ziet men de Prinses temidden van de Arowakken, die haar
huldigden door haar hun halskettingen en amuletten om de hals te hangen.
Soms kan het plotseling gebeuren,
dat iemand wordt getroffen door de
nood in de missiegebieden en zich rea
liseert, dat het thuisfront eigenlijk
schromelijk tekort schiet. Zo iemand
is de heer C. J. A. Valentin, tuin
der in het Westlandse dorpje Maas
dijk, die na een gesprek met een Wit
te pater besloot iets te doen voor dat
noodlijdende Afrika en anderen daar
in te betrekken. Het werd de actie
„Lava", „Leken Aantreden voor Afri
ka", een vondst van zijn vrouw. Een
advertentie, waarin een reis van drie
weken door de binnenlanden van Afri
ka werd aangeboden, luidde de cam
pagne in. Ongeveer 2000 brieven kwa
men er op binnen, die alle, zoals ook
gevraagd was, meningen bevatten
over de Afrikaanse missies. Bijna
geen der sollicitanten naar de Afrika-
reis, bleek de encycliek „Fidei Do-
num", speciaal handelende over de
missie in dit werelddeel, te kennen,
eenvoudig omdat die toen nog niet
in het Nederlands verschenen was.
DeWitte Paters hebben inmiddels dit
verzuim hersteld. Ten antwoord ont
vingen de briefschrijvers een boekje,
dat zij in zo groot mogelijke getale
aan de man dienden te brengen, en
dat tegelijk de oplossing bevatte van
de raadselen, waarin de annonce ge
huld was. Het kwam hier op neer,
dat na de opbrengst van de verkoop
van de brochures een behoorlijk be
drag ten bate van de missie in Afri
ka zou overschieten, terwijl hfj die de
meeste boekjes verkocht, in aanmer
king zou komen voor de drieweekse
reis. Deze actie „Lava" draait nu
van het vorig jaar november en heeft
inderdaad vulkanische uitbarstingen
van enthousiasme verwekt. Eén prijs
is er al uit. Hij ging naar pater Brekel-
mans m.s.e. van de Kaloramaclub te
Beek bij Nijmegen, die 4500 boek
jes wist te verkopen. Per 17.000 ver
kochte boekjes is er één reis te ver
delen. De tweede is al bijna aan bod.
Voor wie?
Een bestemming voor het geld is
inmiddels gevonden. Het bestuur van
„Lava" wil er de oprichting van een
filmbureau in Tanganyka mee bekos
tigen. Mgr. C. Bronsveld, bisschop
van Tabora, heeft in een enthousiaste
brief namens de andere 18 bisschop
pen in Tanganyika zijn instemming
met het plan betuigd. Hij schat de
waarde van een filmotheek zeer hoog.
Voor een moderne Missie zijn moder
ne middelen nodig.
Gironummer van „Lava": 131125
ten name van de Coöperatieve Boe-
releenbank „Naaldwijk" te Naaldwijk.
van dit werk financieel mogelijk hel
pen maken. Het boek, dat uit twee delen
zal bestaan, komt waarschijnlijk begin
1959 van de pers.
In een gesprek met het ANP wees
prof. van Gelder er op, dat het teken
werk van Goltzius tot de belangrijkste
bronnen van de Nederlandse kunst be
hoort. Hendrick Goltzius, die in 1558
te Mulhbracht bü Venlo geboren werd
en in 1617 te Haarlem overleed, leerde
in Duitsland Coornhert kennen, van wie
hij na 1577 les in het graveren kreeg.
Aanvankelijk werkte Goltzius in de
stijl van Anthonie van Blocklandt, Stra-
danus en Frans Floris. Na 1583 had hij
in Haarlem een eigen uitgeverszaak
en zijn werk werd overal verspreid.
Omstreeks 1585 richtte Goltzius teza
men met Van Mander en Cornelis van
Haarlem een „academie" op, die van
groot belang was voor de verdere ont
wikkeling van de Nederlandse kunst. In
die dagen was Goltzius nog manierist,
maar een reis door Italië in 1591 heeft
zijn stijlopvattingen veranderd. Door de
liaanse hoog-renaissance kreeg zijn
invloed van de antieken en van de Ita-
werk een veel soberder karakter dan
voorheen. Men kan dan ook zeggen, dat
Goltzius tegen het einde van de zes
tiende eeuw na Lucas van Leyden de
centrale plaats in het Nederlandse
kunstleven inneemt en dat onze zeven-
tiende-eeuwse kunst in bijna elk opzicht
op de resultaten berust, die Goltzius
reeds had weten te bereiken.
Tot dusverre waren alleen Goltzius'
prenten en een gedeelte van diens schil
derijen nauwkeurig onderzocht, zodat
een wetenschappelijke analyse van zijn
tekenwerk uitermate gewenst was. Om
het benodigde materiaal bijeen te bren
gen, moesten vele prentenkabinetten in
binnen- en buitenland worden bezocht.
Door deze studiereizen heeft het onder
zoek dan ook verschillende jaren ge
duurd. Op het ogenblik beschikt de heer
Reznicek over gegevens omtrent onge
veer 450 tekeningen van Goltzius, waar
van er minstens 400 in zijn uitgave zul
len worden gereproduceerd. Op het
ogenblik is men bezig hiervan cliché'!
te vervaardigen. De studie zal voorts
een uitvoerige, beschrijvende oeuvre-ca-
talogus bevatten.
Het is verheugend zo besloot prof.
van Gelder het onderhoud dat, waar
het nu vierhonderd jaar geleden Is, dat
Goltzius geboren werd, wij in de ge
legenheid zijn gesteld zijn nagedachte
nis op bovengenoemde wijze te eren.
De Raad van State heeft dinsdag
middag in haar wekelijkse vergadering
het overleden lid van die raad, dr. J.
H. Scholten, herdacht.
In deze bijeenkomst is tevens afscheid
genomen van het lid mr. dr. L. N.
Deckers, die de pensioengerechtigd»
leeftijd heeft bereikt.
