GROOT ZWERVEND VOLK
GAAT TEN ONDER
De moderne samenleving biedt de Zigeuners, de
laatste nomaden van Europageen plaats meer
Steeds
zich
hebben de Romani
als nette burgers te
Honderden snufjes
op Voorjaarsbeurs
Amerikaanse klok loopt op
impulsen van dag- en
kunstlicht
geweigerd
vestigen
GEBROEDERS (DAF) VAN DOORNE:
„MANNEN VAN DE MAAND"
De aanpak
begonnen
Van lippenstift tot garages
Beeld begraven
in Amersfoort
lan
ZATERDAG 1 MAART 1958
PAGINA 5
j—yen zwervend volk gaat ten onder, voor de
fi stam der laatste nomaden van Europa, de
J—J Zigeuners, is geen plaats meer. Degene, die
zo intens meeleeft met regen en wind, zon en
maan, rivieren en bomen en die zo zijn wel en
wee deelt met dieren en planten, kan het ver
trek uit deze wereld onmogelijk ervaren als een
verlossing. De moderne maatschappij ziet het
heengaan van de Zigeuners wel als een verlossing,
er is immers geen gelegenheid tot zwerven meer
in de moderne samenlevingIn ons land worden
geen Zigeuners meer toegelaten, er leven nog
maar enkele families binnen onze grenzen, wacn
van de meesten een eerzaam beroep als muzikam
uitoefenen. Gekleed in scharlaken jasjes halen zij
wonderlijke toeren uit in etablissementen, waar
bij zij zelfs de viool bespelen, terwijl zij het in
strument op de rug of op hun hoofd houden. In
Frankrijk treft men steeds meer bordjes aan
interdit aux nomades". De grote bedevaart naar
Les Saintes Maries in de Provence dreigt te ver
worden tot een sensationele maskerade van dure
toeristen. In Oost-Europa mogen de Zigeuners
niet meer zwerven en zij worden gedwongen als
mijnwerker of fabrieksarbeider te werken. Wie
nog gehoor geeft aan zijn eeuwen-oude zwerflust
gaat de gevangenis in. Tijdens de oorlog brach
ten de Duitsers meer dan 500-000 Zigeuners om,
zij stierven in de gaskamers, werden doodge
schoten, neergeslagen of zelfs levend de crema
toria ingedreven. In Spanje ziet men hen nog het
meest, maar ook daar worden zij langzamerhand
een bezienswaardigheid voor de vreemdelingen
zoals in het Albagin te Granada, waar zij voor
veel geld dansen en zingen. Als een zeker af
scheid aan dit volk, dat zolang met het cultuur
patroon van Europa verweven is geweest heeft
dr. Ernest M. Gajary Kuhinka, een Hongaar die
in 19lp naar Nederland vluchtte, een boek ge
schreven. Kuhinka kreeg in ons land asyl en
beëindigde zijn studies te Utrecht, waar hij op
een theologisch proefschrift promoveerde. Het
boek is bij de uitgeversmij. Wyt te Rotterdam
verschenen.
Beeldhouwer hoos
Geestelijk adviseur Kath.
Banketbakkerspatroons
Ir. C. Franx officier
Oranje-Nassau
Geen audiëntie
Eretitel en beloning overgedragen
aan het gehele personeel
De diepe indruk, die de presentatie van de DAF.personenaute in
binnen- en buitenland heeft gemaakt, is voor de daartoe inge
stelde onafhankelijke jury van journalisten aanleiding geweest
om de titel van „Man van de Maand" toe te kennen aan de
twee-eenheid de heren Huub en Wim van Doorne.
Het DAF-personeel ook al aan de sigaar
na-
tiage
am
our»
en
l el-
hin-
van
be-
5 se-
;gen,
ores
ron-
5.900
be
ider
•oot-
uit
Cu-
ang-
Vi-
selij-
irint
de
de
en
a ties
idig-
inen
bond
voor
ist.
so-
48.
taris
ling;
57.
65.
atal;
i. re;
olm;
29.
34.
lis;
ieon;
5*-
loot!
lark;
bA-
zen-
steel
Z.
ver
jaar.
AR-
Irik-
G.
rOM
Kippendieven, kinderrovers, moorde
naars, oplichters, dieven, zo heeft men
de Romam genoemd. Het is het natuur
lijk verzet_ van een gevestigd volk, dat
zich bedreigd voelt als de nomaden in
hun vervuilde wagens voorbijtrekken.
Maar wie wat meer met de Zigeuners
te maken heeft gehad, weet, dat er
heel andere krachten in dit volk schui
len, al zou ik niet graag een paard, een
tweedehands auto van hen kopen of mij
de hand door een van de sluwe lenige
vrouwen laten lezen, terwijl ik honderd
gulden op zak had. Na alle studies die
er over de herkomst en de anthropolo-
gische betekenis van de Zigeuners zijn
geschreven geeft het boek van Gajary
Kuninka een geheel andere visie op dit
merkwaardige volk. Een wetenschappe
lijk werk is het boek eigenlijk niet, hoe
wel men het in zekere zin een linguïs
tisch werk zou kunnen noemen, want de
schrijver geeft een grote schat aan
eeuwenoude sagen, die onder de Zigeu
ners leven, hij geeft vertalingen van
tal van volksgedichten, verzen en liede
ren, hij geeft een uitgebreide woorden
lijst en een beknopte grammatica van de
taal en tracht aan de hand daarvan een
herkomst te destilleren, zonder in be
toogtrant te vervallen. Hoewel men aan
kan nemen, dat de taal der Zigeuners
stamt van een der vele Neo-Hindoe-ta-
len men gelooft dan ook algemeen
dat de Zigeuners stammen uit het
uiterste Noord-Westen van Indië toch
ls de herkomst van de Zigeuners duis
ter. Dr. Kuhinka beweert, dat zij sinds
de veertiende eeuw in Europa gesigna
leerd zijn, maar een geschiedschrijver
uit Byzantium vermeldt, dat in 855 on
geveer 27000 Zigeuners door Keizer Mi
chael III, de Dronkaard, meegebracht
werden van zijn vérre veroveringstoch
ten.^ Zij zouden op zijn Domeinen in Ana-
tolië voor hem moeten werken, maar
Zij werkten niet en brachten hun tijd
door met dansen, zingen en stelen.
Een Georgische pater van de Athos-
berc signaleert hen rond 1100 in Grie
kenland. In 1270 moeten ze al in de El-
zas vezien zijn. Ook is er het merk
waardige verhaal over de aankomst
dei- eerste Zigeuners in Parijs in 1427
Kapt. Comdt Rijs uit Gent, die uit hoof
de van zijn ambt, veel in aanraking is
gekomen met Zigeuners en daar ook
een grote' stüdie over geschreven heeft,
zegt over hun aankomst te Parijs, oude
documenten aanhalend: Zij kwamen uit
de richting Orleans, de overste van de
post deed de brug ophalen, toen zagen
de Parijzenaars een bende slanke man
nen en vrouwen, omringd door een
zwerm vuile kinderen, dansende beren
en versleten paarden een kamp oprich
ten. Lawaai, geroep, zang, ratels en
tamboerijnen gaven een speciale kleur
aan deze bende. Een voertuig, rijk ver
sierd met rode huif kwam tot de poort.
Een oude man stapte af. Hij droeg hoge
laarzen in verschillende kleuren en een
rode mantel, die vastgemaakt was door
een gouden ketting. Hij zei de Hertog
van Egypte te zijn en hij toonde een
perkament van de Paus afkomstig,
waarin stond, dat zij een groep boete
doeners vormden, die gedurende zeven
jaar moesten rondzwerven.
Kuhinka bevestigt dit verhaal en zegt
dat de Zigeuners naar Rome waren ge
weest om zich bij de Paus aan te beve
len voor hun bekering. De Heilige Va
der zou hun inderdaad een boetetocht
van zeven jaar, waarbij zij niet op een
bed mochten slapen, hebben opgelegd.
De latere eeuwen spreken steeds weer
van de Zigeuners. Zij krijgen privileges,
zij worden als slaven verhandeld, wor
den gebrandmerkt, hun oren worden in
Bohemen afgesneden, zij worden gege
seld in Engeland en gebrandmerkt in
Schotland in de 17e eeuw, verjaagd in
Spanje. Uit Nederland is zelfs een ver
haal afkomstig (Zaltbommel 1725),
waarbij 10 heidens gevangen zijn, ge
radbraakt worden, waarna hun hoofden
op palen worden gezet. Steeds heeft de
gemeenschap zich tegen hen verzet,
steeds heeft men hen gedwongen een
vast ambacht te kiezen en in huizen te
Wonen, steeds hebben de Romani ge
weigerd. Wetend dat hij de ondergang
tegemoet ging heeft de Zigeuner het ge
voel boven het denken, de vrijheid bo
ven de gebondenheid verkozen. Hij
tracht met een voor zichzelf harmonisch
leven een omheining te zetten in een
technische wereld, maar hij redt er zijn
bestaan niet mee. Nooit heeft hij aan
bezit waarde gehecht, het particulier
bezit acht hij gemeenschapsgoed om
zijn dagelijks bestaan te rekken. En hij
zingt:
Met de wolken mag ik trekken
Van het ene oord naar het andere;
En maar trekken, trekken
met een kostelijke kruik
door de grote wijde wereld,
zo'n leven is mij aardig
en ik vier feest zolang ik kan.
Het poëem zal wel veel geleden hebben
In de vertaling, maar ook de flauwste
weergave van de Zigeuner-liederen ge
ven genoeg van hun hang naar vrijheid,
hun leven met de natuur, met vogels
•n bomen. Ook hun liefdes-poëzie is
soms ontroerend om te horen. De schrij
ver van het boek geeft er veel van weer.
Slankelenige vrouwen met vuils, angstige kindertjes.
De verzen doen dikwijls denken aan de
Spaanse Copla's.
Lust'loos lig ik in het woud
Op mij vielen bladeren
,En de vogel zingt van liefde
Dat is zo mooi, liefje.
Over religie, liefde, huwelijk, ge
boorte, en dood geeft de schrijver tal
van gebruiken weer, die duidelijk tonen
hoe sterk dit volk zijn totaal eigen ze
den en gewoonten kent. Bij alles over
weegt een sterke natuur-wet. Heel het
huwelijk is gericht op het verwekken
van kinderen en kinder-rijkdom is dan
ook het hoogste, wat de Zigeuner kan
verlangen. In ieder kamp wordt men
steeds weer getroffen door het grote
kindergetal, kinderen zijn de kleine
vorsten en de moeder is dan ook de cen
trale figuur in de gemeenschap. Bij de
Zigeuners kan men dan ook in zekere
zin van een matriarchaat spreken en
tal van aangehaalde oude sagen en le
genden leveren er een Onomwonden,
soms cru bewijs voor. Desondanks is
de vrouw sterk aan de man gebonden
en ontroerend is dan ook het lied van
de treurende vrouw over haar gestor
ven man.
De mensen vragen mij waarom ik
klaag,
de winden vragen mij waarom ik
huil,
de vogels vragen mij waarom ik
kerm.
En allen zeg ik: mijn boom vermolmde,
mijn tent is leeggeroofd,
mijn hart is diep bedroefd,
omdat ik een verlaten vrouw ben.
En zij vragen mij waarom ik verlaten
ben,
waarom geplunderd,
waarom mijn hart bedroefd is,
waarom mijn boom vermolmd is,
En allen zeg ik: tent, hart en boom
zijn mijn man,
hij is gestorven, nooit komt hij terug.
Doorgaans zijn de Zigeuners geens
zins zo melancholiek en hun karak
ter wordt gekenmerkt door een grote
zin voor humor, gevatheid, slimheid.
Zij gaan er in op de burgers bij de neus
te nemen, om niet te spreken van be
driegen, en altijd weer weten zij zich
uit de hachelijke situatie '.e redden. Zeer
bekend is het verhaal van de man, die
een paard van een Zigeuner gekocht
had. Later bleek het paard blind te zijn
en de koper zocht woedend de hande
laar op. Schurk", zei de man, je hebt
mij een blind paard verkocht". ,,Dat is
toch veel erger voor het paard, dan voor
jou", was het antwoord.
Eens heb ik in Gonzago een convengo
van Zigeuners bijgewoond naar aanlei
ding van de duizendste paardenmarkt
aldaar. Zij hadden grote tenten opgesla
gen en stalden daarin, om mensen te
trekken, hun kleurrijkste shawls en doe
ken uit, hun samovars en kandelaars en
schooiden van ochtend tot avond om
geld en rukten de handen van de arge
loze boeren haast uit het lid, in hun
zucht om de toekomst te voorspellen.
Op een milde avond ging over de markt
het gerucht, dat de Zigeuners op een
stille plek een bruiloftsfeest vierden.
In drommen trok men er naar toe, maar
niemand werd toegelaten. Hier en daar
werd stil gemompeld, nu ja na beta
ling van duizend lire waren de Zigeu
ners genegen enkele belangstellenden
tot het geheim rituei toe te laten. Al
les bleek later een complete voorstel
ling te zijn om geld los te krijgen, waar
bij de bruidegom, een dikke auto-han
delaar er zelfs niet voor terugschrok
zich in zijn pols te snijden om zijn
bloed met dat van de bruid te vermen
gen.
Ook de Godsdienst van de Zigeuners,
al zijn zij fervent katholiek, is met hei
dense mystiek vermengd. De God
,,Devla" wenst dat het leven van
de Romani een daadwerkelijk leven is,
want de zon, de bliksem en de elemen
ten vuur, lucht en water beheersen zijn
leven. Hij houdt niet van gepraat en
op de bedevaart in Les Saintes Maries
de la Mer kan men ervaren h-e daad
werkelijk het geloof beleden wordt, wan
neer het eenmaal aanvaard is. Zeld
zaam is de overgave en de hartstocht
van deze mensen, wanneer zij de hei
lige geheimen vieren, maar St. Sara,
een zwart houten beeld omhangen met
kleren en sieraden, blijft bijna een af
god. Maar, zoals gezegd, de bedevaart
in de Canmargue dreigt al weer te
ontaarden in een touristische attractie
en als het vreemdelingen-verkeer zich
van zoiets meester maakt dan is het
gedaan met de echtheid en de eerlijk
heid van dat wat tot nu gold als een
der merkwaardigste uitingen, een van
de meest gloedvolle demonstraties van
het intense leven van een verguisd volk,
dat tot ondergang is gedoemd.
MARIUS VAN BEEK.
De Amersfoortse beeldhouwer Maar
ten Mooij is verbolgen over het feit, dat
een door hem vervaardigd, maar niet
geheel afgewerkt beeld door de dienst
gemeentewerken van Amersfoort met
behulp van een graafmachine onder de
grond is gestopt.
Het beeld stond op de oude begraaf
plaats, die aan de weg naar de nieuwe
tunnel grenst. Om de autoriteiten, die
vandaag de officiële opening van de
tünnel zullen bijwonen, het slordige
aanzicht van een onafgewerkt beeld te
besparen, besloot men, het maar te be
graven. Volgens ir. J. S. van Nouhuys,
de directeur van de dienst, is dit een
tijdelijke maatregel, omdat juist de
opslagplaatsen van de dienst ook worden
verplaatst. Het beeld begraven was nu
de meest goedkope oplossing.
Het beeld was door Maarten Mooij
in opdracht van de gemeente gemaakt,
naar een schetsontwerp, dat door een
tot oordelen bevoegde commissie was
aanvaard. De uitwerking van de schets
viel tegen, zodat het beeld nooit de
plaats van zijn bestemming bereikte,
n.l. de begraafplaats Rusthof waar het
op het voorplein van het kerkhof in de
nabijheid van de graven van geallieer
de militairen uitdrukking had moeten
geven aan het leed van de nabestaan
den.
De bisschop van Rotterdam, mgr. M.
A. Jansen, heeft benoemd tot landelijk
adviseur van de Nederlandse banket
bakkerspatroonsbond de rector van
Huize Groenestein te Den Haag, A. W.
H. van den Heuvel.
Vrijdag is in de aula van Museum
Boymans te Rotterdam afscheid geno
men van ir. C. Franx als directeur
van gemeentewerken te Rotterdam. De
burgemeester, mr. G. E. van Walsum,
deelde hierbij mede, dat iet H.M. de
Koningin behaagd heeft hem te benoe
men tot officier in de orde van Oranje
Nassau.
Mgr. J. P. Huibers, bisschop van
Haarlem, zal woensdag 5 maart geen
audiëntie verlenen.
Een van de meest interessante nieuw
tjes, die op de Voorjaarsbeurs van 18
t.m. 27 maart te Utrecht te zien zal
zijn, is ongetwijfeld de „Solarion," een
op lichtenergie lopende klok, die niet
opgewonden behoeft te worden en geen
aansluiting aan het elektrisch net be
hoeft. Deze uit de Verenigde Staten ge-
importeerde klok ontleent haar vermo
gen aan enige siliciumelementen, die
impulsen van dag- of kunstlicht opvan
gen en aldus.stroom genereren, waar
mee een kleine accu wordt opgeladen.
Wanneer de klok één dag in het licht
staat, kan zjj 'n maand lopen. Na lange-
I re tijd aan he: licht blootgesteld te zijn,
i kan de „Solarion" zelfs een jaar lang
zonder nieuwe lichtimpulsen de juiste
tijd aanwijzen.
Minder opzienbarend, maar wel in
teressant is het polshorloge „d'Orville,"
dat zo perfect moet zijn, dat de fabri
kant er tien jaar garantie op geeft.
De Jaarbeurs zou niet volledig zijn
onder eer uitgebreide sortering kachels
e.d. Interessant is de geheel automa
tische oliestook „Scaldis I", die voor
zien is van een elektro-mechanische
luchttoevoer en speciaal geschikt heet
te zijn voor slecht trekkende schoor
stenen. Een Nederlandse fabrikant brent
een kolenkachel, die qua uiterlijk uit
stekend past in het moderne interieur,
een plaatstalen mantel heeft en voor
zien is van een frontdeur, die door
luchtkoeling op lage temperatuur ge
houden wordt. In dezelfde afdeling zal
ook een hetelucht kook- en sudderplaat
te zien zijn, waai van de indirecte warm
te aanbranden voorkomt.
Voor de huisvrouw zijn er honderden
snufjes, zoals o.v. een reinigingsmiddel
nylon wielen,' roestvrij, geruisloos, licht
en sterk.
Tot het speelgoed mag wellicht ook
het serpentine-pistool gerekend worden,
dat de fabrikant uit Vlaardingen een
verrassende attractie noemt, omdat een
relletje seroentine over grote afstand op
een trefzeker doel geschoten kan wor
den.
Het assortiment op de Jaarbeurs
varieert van een elektrische blik
opener, een lippenstift tegen blaren
en rubber jarretelleknopjes tot alu-
minium-glasgevels, lucht afzuigende
lastafels, combinatieramen van alumi
nium en hout, plastic trapleuningen
en kolomvrije garages in de vorm van
demontabele overkappingen, die zo
geconstrueerd zijn, dat de aero-dyna-
mische werking het binnendringen van
hagel, wind en regen belet.
Het is te veel om op te noemen, te
veel zelfs om een verantwoorde keuze
te maken; wij kunnen slechts willekeu
rige grepen doen: jerrycans in plastic
(handig voor oliestook), verchroomde
of met plastic omhulde stapelmanden
voor winkel en keuken, inwerpkluizen
met gepantserde brandkastdeur - speci
aal tegen overvallen op benzinestations
en deurknoppen, -krukken e.d. van
Limoges-porcelein, effen wit of gede
coreerd met bloemmotieven, die ont
leend zjjn an Franse meesters.
Tenslotte de „Microfix", een door de
Duitse fabrikant als de „sensatie van
het jaar" aangekondige „kookwonder.'
dat het uiterlijk heeft van een gasfor
nuis, maar zijn warmte ontleent aan
infrarode stralen, waarmee zeer snel
gekookt kan worden.
De „Solarion" de Amerikaanse klok, die op impulsen van dag- en kunstlicht loopt
van droog-schuim, waarmee karpetten
en andere voorwerpen, die niet nat
mogen worden, schoongemaakt kunnen
worden. Nieuw is ook de deken-plaid,
die aan de ene zijde als plaid en aan
de andere zijde als deken is afgewerkt
en daardoor voor beide doeleinden bruik
baar is. Voor het ophangen van gordij
nen brengt een Utrechtse firma super-
elastisch nijlon spankoord op de beurs,
dat als touw kan worden geknipt en
geknoopt. Uit Amsterdam komt een
naadloze, gladde en slijtvaste plastic
aanrecht, leverbaar in diverse kleuren.
De toepassingsmogelijkheden van plas
tic schijnen vrijwel onuitputtelijk te zijn.
Een Amsterdamse firma brengt een
„Houfris" koeltas in de handel, waar
in dranken e.d. minstens acht uur koel
of warm blijven door de thermosvulling.
Er is nu ook plastic regenkleding,
waarvan le knopen en knoopsgaten niet
gelast, maar gestikt zijn, waardoor uit
scheuren voorkomen wordt. Plastic als
vloerbedekking wint steeds meer veld,
als speelgoed eveneens. Van het laatste
levert West-Duitsland een voorbeeld met
rolschaatsen van plastic, voorzien van
(Adverieniie)
Teneinde met deze onderscheiding
uitdrukkelijk hulde en waardering te
brengen aan alle medewerkers van
hoog tot laag, die ieder voor zich een
belangrijke bijdrage aan deze pres
tatie hebben geleverd, hebben de
heren Van Doorne zowel de titel als
de daarbij behorende beloning (een
aanzienlijke hoeveelheid sigaren) aan
de gehele DAF-gemeenschap over
gedragen.
i De Nederlandse Sigarenindustrie,
i onder wier auspiciën de actie „Man
van de Maand" wordt gevoerd, heeft
in een gisteren gehouden bijeenkomst
van de Ondernemingsraad der DAF-
fabrieken de benoeming bekend ge
maakt en als blijk van waardering
een pakket van 3000 sigaren over
handigd. Bij deze gelegenheid werd
de verwachting uitgesproken, dat de
DAF-personenwagen straks in de
wereld een even voortreffelijke naam
en faam zal verwerven als de Neder
landse sigaar sinds jaar en dag ge
niet.
(Vervolg van pag. 1)
Het is vanzelfsprekend nog te vroeg
om een eindoordeel te geven over
de interpellatie Biêwenga, omdat
het eigenlijke debat hierover eerst vol
gende week zal plaatsvinden. Eerlijk ge
zegd is ons de serie vragen tegengevallen.
We hadden een krachtiger geluid ver
wacht tegenover de regering, die het
parlement practisch in de mist laat
varen en aanvankelijk weigerde, de
kamer te laten discussiëren op grond
van een nota. Het antwoord dat minis
ter Suurhoff gaf, beslaat zonder de per
soonlijke toevoegingen van de minis
ter 18 pagina's en heeft het karakter
van een nota. Waarom kon dat niet
vooraf? Het debat had dan gisteren in
gezet kunnen worden, opdat de Kamer
leden de stukken hadden kunnen bestu
deren. Nu is een nodeloze vertraging
ontstaan, welke ook het nemen van
maatregelen weer wat opschuift. Maar
voornamelijk is ons de inzet tot
dit werkgelegenheidsdebat wat tegen
gevallen omdat de grote lijn er in ont
breekt. Wij zjjn natuurlijk verheugd
over het feit dat de werkgelegenheid
goede injecties zal krijgen doordat er
3000 woningwetwoningen meer zullen
worden gebouwd; doordat 55 miljoen
zal worden uitgetrokken om op korte
termijn normale werken in de provin
cies Groningen, Friesland en Drente,
alsmede gedeelten van de provincies
Gelderland, Overijssel en Noord-Bra
bant aan te pakken (waarom West
friesland niet?); doordat de vestiging
van nieuwe regionale industrieën zal
worden bevorderd: doordat 25 miljoen
overheidsorders zullen worden geplaatst,
die aanvankelijk waren uitgesteld.
Maar, het vestigen van nieuwe in
dustrieën, het bouwen van wonin
gen, het uitvoeren van uitgestel
de werken, is slechts een tijdelijke aan
pak van het werk en het bergt zelfs
het gevaar in zich dat, wanneer niet
gelijktijdig andere maatregelen worden
genomen, de te grote aanwending van
het nationale inkomen in de consump
tieve sector weer gaat groeien. Voor we
het beseffen, kunnen we dan weer in
een periode van overbesteding komen,
met alle rampzalige gevolgen van dien.
Wanneer we dus constateren, dat zo
wel in de vragen van de heer Biewenga,
als in het antwoord hetwelk de minis
ter van Sociale Zaken namens de rege
ring heeft voorgelezen (hij zelf kon dit
antwoord wegens zijn verblijf in Afrika
niet maken!) de grote lijn ontbreekt,
dan bedoelen we te zeggen, dat een ver
hoogde productieve kracht niet uitslui
tend nationaal en consumptief kan en
mag worden aangewend. Bevordering
van de industriële capaciteit vereist
gelijktijdig maatregelen, die een ver
hoogde export mogelijk maken. Herstel
van het vertoonde bedrag tot dat van
de periode waarin geen werkloosheid
was, moet betekenen: bevordering van
maatregelen die het sparen en derhalve
de bezitsvorming stimuleren. Dit zijn
slechts twee punten, maar ze zijn van
zulk een groot belang dat wij van harte
hopen dat in de rest van het debat dit
duidelijk zal gaan spreken. Anders blij
ven we aan het lappen, waar koersver-
nieuwing noodzakelijk is.
