Unificatie der natuurwetten in de
ALGEMENE VELDTHEORIE
De formule van Heisenberg na Maxwell
en Einstein
I
Geraamte van
vrouw
jonge
gevonden
\Y ater praktisch weer uit
de ondergelopen huizen
te Nijmegen verdwenen
Landbouwschap ernstig
geschokt over het nieuwe
melk- en zuivelbeleid
MELKNOTA
van minister
Vondeling
Onzeker melk
en zuivelbeleid
Spanje bestelt
zes Friendships
Ontivapenende kampioene
WONING IN
AS GELEGD
Gemeentebestuur neemt nu echter het
zekere voor het onzekere
De algemene natuurwetten leren ons alleen
hoe de verschijnselen niet verlopen; hoe het
wel gaathoudt de natuur erg goed
voor ons verborgen
^rzische miniaturen
voor de koningin
Dorp aan de rivier
In de hongerwinter
gestorven en door
haar vader hegraven
Korte, hevige brand
in Klazienaveen
Maas bij Venlo meer
dan 1 meter gezakt
Nina Kleyweg
De nota van minister Vondeling
Ook K.N.B.T.B. verre van enthousiast over
de jongste regeling
Wedstrijd voor kinder
hoorspel
DINSDAG 4 MAART 1958
PAGINA
door
Prof. dr. J. C. H. CERRETSEN
Geen audiëntie
n het jaar 1873 verscheen „A
treatise on electricity and magne
tism" van de grote Engelse
Wsicus J. C. Maxwell, Weinig boe-
£en zullen zo diepgaand en zo blij-
en<3 de ontwikkeling van onze
«|°derne beschaving hebben beïn
vloed als deze voor de niet-ingewijde
Volkomen onbegrijpelijke verzame-
van formules en berekeningen.
®aar aan het werk lag een funda-
!°e,|tele gedachte ten grondslag, na-
dat alle elektrische en mag
ische verschijnselen in een gering
at)tal wiskundige formules kunnen
orden samengevat, dat de gehele
tructuur van het elektromagneti-
°°he veld dat is de ruimte als
ager van elektrische en magneti
sche krachten deductief is af te
eiden uit weinige postulaten.
Op de basis van de door Maxwell
geformuleerde principes berekent
thans de afmetingen van trans
formatoren, elektromotoren en dy
namo's. Zonder de vergelijkingen van
Maxwell waren er geen elektrische
oentrales, geen elektrische treinen,
Seen radio, geen elektronica.
Maar Maxwell slaagde niet alleen in
het vinden van een principe, dat de in
*tin tijd bekende verschijnselen van het
elektromagnetische veld volledig leerde
verstaan, hu kon uit zijn formules ook
nieuwe In die dagen volkomen onbeken
de effecten voorspellen. De theorie leer
de, dat evenwichtsverstoringen van het
veld wjj noemen ze thans radio-gol-
yen zich met de snelheid van het
*<cht voortplanten en daarbij precies de
zelfde wetten van terugkaatsing en bre
king volgen. DH bracht hem op de ge
dachte het licht als een bijzonder elek
tromagnetisch fenomeen te bezien. De
latere ervaringen hebben dit langs zul-
ver theoretische wee verkregen inzicht
te beoorH J?,evestigd. In een enthousias
me Duitse J!?8 -van deze theorie haalde
drn mn Pbys'cus Boltzmann de woor-
ein Cntt hl's Paust aan: »War ZS,
in Gott, der diese Zeichen schrieb?
In 1915 maakte Albert Einstein een
theorie bekend, die in velerlei op
zicht voor de zwaartekracht hetzelfde
PROF. DR. W. HE1SENBERG
waarneembare verschijnselen de een
heid van Zijn en Worden aangetoond.
Aan pogingen om deze inpassing tot
stand te brengen heeft het overigens
in de laatste jaren niet ontbroken. Tal
van geleerden werken aan de oplossing
van dit uiterst moeilijke probleem. Vol
gens een recente mededeling aan de
pers zou het aan de Duitse atomphysi-
cus cn winnaar van de Nobelprijs Wer
ner Heisenberg zijn gelukt in deze rich
ting een beslissende stap te doen. Of hij
inderdaad is geslaagd zal pas in de
toekomst kunnen blijken. Wezenlijke
waarde zal de theorie slechts hebben,
wanneer men er nieuwe verschijnselen
mee kan voorspellen, die naderhand
door de waarneming worden bevestigd.
Als het nu inderdaad waar Is, dat wij
thans de beschikking krijgen over een
theorie, die van een centraal gezichts
punt uit de wetten van het zwaarte-
veld, het elektromagnetische veld en
het mesonveld dat is het veld van
de in de atoomkern werkzame krach
ten kan deduceren, zijn dan alle ge
heimen van de natuur in beginsel aan
onze geest onthuld? Gelukkig niet, want
dan zou het onderzoek van de natuur
niet veel meer zijn dan een technische
Dezer dagen hebben wij bericht,
dat prof. Werner Heisenberg uit
Göttingen er naar zijn mening in
geslaagd is het geheel der verschijn
selen die de natuurwetenschappen
bestuderen, in een wiskundige ver
gelijking samen te vatten. Om de
lezer een beeld te geven van de
betekenis van deze vondst hebben
wij prof dr. J. c. H Gerretsen,
hoogleraar in de elementaire wis
kunde en de beschrijvende en hogere
wiskundi aan de rijksuniversiteit te
Groningen, een uiteenzetting over
de „algemene veldtheorie" verzocht.
Zijn artikel is, dunkt ons, voor de
leek op diterrein zeer verhelde
rend. Wij publiceren het derhalve
met veel genoegen.
Presteerde als de theorie van Max
well voor de elektromagnetische
krachten. Hoewel de wiskundige for
mulering veel gecompliceerder is,
kan men toch een duidelijke overeen
komst in het patroon van de beide
'heorieën constateren. En het succes
'an de theorie van Einstein was step
Ig niet geringer. Want niet alleen
ton rekenschap worden gegeven van
tekende verschijnselen, ook nieuwe
;eheel onverwachte perspectieven
verden geopend. Een tot dusverre
raadselachtige onregelmatigheid in
ie baanbeweging van de planeet Mer-
curius vond een ongedwongen verkla
ring in het raam van de nieuwe theo
rie Een verdere consequentie was de
kromming van lichtstralen onder in
vloed van aantrekkende massa's, een
effect, dat bij gelegenheid van een zon-
eclips kan worden gecontroleerd en
Nerdaad door de waarneming is be-
^stigd. Daarmee was aangetoond,
kt het licht ook „zwaarte heeft,
'erder las Einstein uit de formules
af, dat de kleur van een lichtbron
in sterke zwaartevelden een karakte
ristieke verandering ondergaat. Men
heeft daarmee thans de mogelijkheid
tn de hand van sommige sterren de
hiassa te vinden in gevallen, waar
Andere methoden falen.
,1e
^en geheel nieuw aspect van de theo-
was de mogelijkheid de speculaties
w v\
(jjhtrent de structuur van het heelal
j'hnen het gebied van het exacte on-
crzoek te brengen. Vragen omtrent de
°taie massa en de totale energie in het
^'ve,rsum. kunnen zinvol worden beant-
theoretiseh*6* is moseiyk op grond van
dnm van hat ovei*wegingen de ouder
dom van het universum te schatten.
Uit dit alles blijkt wel de enorme
draagwijdte van de theorie van Ein
stein. Maar toch was de situatie noe
biet bevredigend. Want de theorie ver
docht niet een innige band te leggen
tussen de verschijnselen van het zwaar-
teveld en die van het elektromagneti
sche veld. Beide gebieden stonden als
"et ware geïsoleerd naast elkaar. Ein-
®fein echter was van het begin af over
tuigd van de mogelijkheid een theorie
te bouwen, die zijn theorie en die
Van Maxwell als bijzondere gevallen
z°u omvatten: „Der Gedanke, dass es
~Wei voneinander unabhangige Struktu-
des Raumes gabe, die metnsch-
Sravitationsmassige und die elektro
magnetische ist dem theoretischen
ri®ist unzertraglichDas grosse Ziel
„der Wissenschaft ist es, die grösstmög-
che Zahl von Erfahrungstatsachen
w .cb logische Deduktion mit der
„djhstmöglichen Zahl von Hypothesen
,bd Axiomen in Übereinstimmung zu
ringen.
„Voor het zwaarteveld was dit gelukt.
J^ant volgens Einstein heeft de ruimte
vj. an daaraan moet de tijd als een
e ®rdp dimensie worden toegevoegd
diP bepaalde meetkundige structuur,
ïn»t door de zich daarin bevindende
Wnfrie wordt bepaald. Deze structuur
<lP dt zichtbaar in de beweging van
pQ Planeten, die niet gelijk Newton
^uieerde door de zon worden aan
getrokken maar welke beweging
langs bepaalde door de natuur van de
ruimte vastgelegde banen geschiedt.
In feite leren de zwaartewerkingen
ons iets omtrent de meetkundige eigen
schappen van de ruimte, de theorie van
Einstein is een meetkundige theorie.
Gedurende 35 jaren heeft Einstein
naarstig gezocht naar een meer uni
versele meetkundige beschrijving van
de ruimte, die de mogelijkheid van de
ductie van zowel de wetten van de
zwaartekracht als die van de elek
trische en magnetische krachten zou
openen. Met de oplossing van
dit probleem zou dan een die
pere laag van de werkelijkheid
zijn blootgelegd. In een dergelijke
„einheitliche Feldtheorie" vervaagt het
onderscheid tussen materie en veia,
tussen zwaarte en elektrische kra
Deze begrippen komen veeleer als fa-
cetten van een fundamentele geometri
sche structuur te voorschijn.
In 1950 meende Einstein het antwoord
op zijn vragen te hebben gevonden.
Het was hem evenwel niet gegeven
de wiskundige consequenties van zijn
postulaten te ontwikkelen. Dit werk is
Kortgeleden tot een zekere afsluiting
gebracht door de Tsjechische wiskundi
ge V. Hlavaty, thans in Amerika, die
daarover een uitvoerig boek heeft_ ge
schreven met titel „Einstein's unified
field theory", uitgegeven bij de firma
Noordhoff te Groningen.
In hoeverre de wiskundige uitwerking
van de theorie voor de physica van
belang zal zijn ls thans nog moeilijk
te beoordelen. Maar hoe groot dit be
lang ook moge blijken, het ideaal van
de unificatie van de natuurwetten is
daarmee nog met bereikt. Want een
zeer uitgebreid gebied van de natuur
wetenschap, te weten de physica van
het atoom, ligt volkomen buiten het
gezichtsveld van de nieuwe theorie van
Einstein. De krachten, die de atoom
kern bijeen houden, vormen een on
doorgrondelijk mysterie; men heeft
nog steeds geen wegen gevonden die
lelden naar een centrale formulering
van de wetmatigheden, waaraan de
zich in hei atoom en de atoomkern
afspelende processen zijn onderworpen.
Men kent reeds vele feiten, maar de
samenhang ziet men nog niet.
Met de ontsluiting van de atoomkern
is een volkomen nieuwe wereld geopen
baard. We zijn getuigen geworden van
een mysterieus spel van onvoorstelbaar
grote krachten, van een wonderlijk ge
beuren van ontstaan en vergaan. Met
de inpassing van de kernphysica in een
geünificeerde veldtheorie is ®en
van unieke betekenis bereikt. Want dan
is daarmee diep onder de wereld der
oe ^Ihgin Juliana heeft vanmiddag
attib paleis Soestdijk ontvangen de
Mef^^deur van Iran en mevrouw
hapjj Qe ambassadeur van Iran over-
'®de de koningin een geschenk
tvveg^6 slah van Perzië, bestaande uit
Perzische miniaturen.
jaar°nihgin Julianaheeft het vorig
litig een bezoek aan de tentoonstel
de aVan Perzische miniaturen, welke
tp^ Behouden in het Haagse Gemeen-
dnzCUSeUm' grotc belangstelling voor
khjk kunstwerken getoond. Als een
s: Van grote waardering heeft de
een 6en oude Perzische miniatuur en
kun ?leuwe> een werk van de Perzische
bin S.tenaar Behzad, aan h. m. de ko-
n ten geschenke aangeboden.
vervolmaking. Het spreekt vanzelf dat
ons inzicht met de nieuw verworven
kennis enorm is verrijkt, maar hoe de
dingen in detail gaan weten we dan
evenmin als nu. De algemene natuur
wetten leren ons alleen hoe de verschijn
selen niet verlopen, hoe het wel gaat,
houdt de natuur erg goed voor ons ver
borgen. Ze beantwoordt onze vragen
doorgaans met een zeer stellig „neen
Misschien beleven we nu weer een van
die zeldzame momenten, waarop ze
naar -aanleiding van onze dringende en
steeds scherper gestelde vragen een
aarzelend „,1a" doet horen.
De Spaanse luchtvaartmaatschappij
„Aviacion y Comercio" te Madrid heeft
bij Fokker zes „Friendships" besteld,
die in -de loop van 1959 zullen worden
afgeleverd. De maatschappij exploiteert
een aantal nationale lijnen alsmede en
kele diensten op het buitenland, o.m. op
Afrika. Zonder opties en zonder de
met verscheidene landen en buiten
landse luchtvaartmaatschappijen ing
aan de gang zijnde onderhandelingen tn
aanmerking te nemen, bevat de order
portefeuille van de Nederlandse vlieg
tuigfabriek thans een getal van 50
vliegtuigen De Amerikaanse Fairchild-
fabrieken, waar de „Friendship" In
licentie wordt gebouwd, heeft onlangs
medegedeeld, dat men 92 Fokkers heeft
verkocht, waarin een aantal orders met
korte optietijd is inbegrepen. Tezamen
bouwen beide fabrieken dus reeds
meer dan 140 „Friendships".
Op 25 maart wordt in de Cinetone-stu-
dio's in Duivendrecht een begin gemaakt
met de studio-opnamen voor de verfil
ming van de roman „Dorp aan de ri
vier" van Antoon Coolen, waarvoor het
scenario werd geschreven door de
Vlaamse schrijver Hugo Claus en de ac
teur Fons Rademakers
Woensdag 5 maart zal de bisschop
van Rotterdam, mgr. M. A. Jansen,
geen audiëntie verlenen.
- T
T ina Kleyweg, 19 jaar, vro-
Wik» vrij klein van pos-
tuur en sinds kort
kampioene van Nederland op de
floret, komt er onomwonden
voor uit, dat de schèrmsport in
ons land nog in veel te beperkte
kring opgang vindt. Dat lijkt
haar aan de ene kant prettig
omdat het de kans op het be
machtigen van de kampioens
titel gemakkelijker maakt, aan
de andere kant jammer, omdat
de waarde van dit kampioen
schap er betrekkelijk klein door
is. En hiermee bedoelt zij uiter
aard niets af te doen aan de
prestaties van haar mededing
sters in het Amsterdamse beurs
gebouw, Jeanne vd. Tooren
v. Es en Mary Meyerv. d.
Sluys, want Nina heeft voor
haar overwinning werkelijk al
haar krachten moeten inspan
nen. Zij huldigt het principe:
wat ie doet, doe dat goed, en
dit is wat men noemt de juiste
wedstrijdmentaliteit. Nina heeft
strijdlust en temperament vol
doende om schijnbaar verloren
partijen nog te redden. Het gebeurde In Oostende, dat ze geprikkeld dooi
enkele blunders harerzijds, van nijd hard op de grond stampte, het publiek
daarmee aan het schaterlachen bracht, en een 3-0 achterstand in een 4-3
triomf wist om te zetten. Als ik „trek", wil ik ook winnen, zegt Nina,
overigens zonder een zweem van fanatisme, maar integendeel op ontwa
penend argeloze wijze. Onze nationale floretkampioene 1958 mag zich be
roemen op een groot aantal overwinningen en fraaie prestaties, ook in
internationaal verband. Desondanks toont Nina zich niet in het minst
onder de indruk van de loftuitingen die haar nu al enkele jaren in ruime
mate ten deel vallen. Ze is nog spontaan en onbevangen gebleven en
heeft een uitgesproken hekel aan de show die sommige sportfenomenen
ook in de schèrmsport, voor de representatie onmisbaar achten met
geen ander effect dan dat zij zich in de ogen van dergelijke nuchtere
figuren belachelijk maken
Het gracieuze spel met de floret is ongeveer vier jaar geleden haar
favoriete bezigheid geworden, dank zij het voorbeeld van haar enkele
jaren oudere zus Marina. Het is vooral Nina's vader geweest die haar de weg
tot de schèrmsport effende, maar in het begin leek het Nina, daar m de
zaal van Jean Vandervoodt aan het Rotterdamse Haringvliet, maar een
flauw bedrijf. Dat veranderde echter spoedig en na acht maanden behaalde
ze al de tweede prijs op het jeugdkampioenschap m Utrecht. Vier maanden
later maakte zij in Luxemburg kennis met de elektrische floret op de al
daar gehouden wereldkampioenschappen. In 1956 en 1957 behaalde ze als
Nederlands jeugdkampioene' haar eerste grote triomfen. Het laatste jaar
bracht haar tevens de Beneluxtitel en de beker op de jaarlijkse champagne
wedstrijden in Brussel. Voorts heeft Nina de Nederlandse kleuren nog
verdedigd in o.aLonden, Warschau, Parijs en Duisburg Zondag hanteert
ze haar elegante wapen weer op de wedstrijden om de Coupe Bachelard tn
Parijs en 26 maart hoopt Nina, die ook wel eens op het kantoor van haar
vader is te vinden, namelijk in de tijd die sport en indoortraimng haar
overlaten, uit te komen op de wereldkampioenschappen schermen in
Boekarest.
In de tuin van een woning op de
oostelijke Eilanden te Amsterdam,
werd op 22 januari j.l. zoals gemeld,
het geraamte gevonden van een jonge i
vrouw. Uit een onderzoek van de ge- i
rechtelijke deskundige, dr. J. Zeldon-
rust, is nu komen vast te staan, dat
het stoffelijk overschot is van een 28-
jarige vrouw, die tijdens de hongerwin
ter in 1945 is overleden aan honger
oedeem.
Zij woonde daar met haar bejaarde
vader, die thans in een rusthuis ver
blijft. Volgens zijn verklaring tegenover
de politie had hy zijn dochter in de hon
gerwinter bij zijn thuiskomst dood op
bed aangetroffen. Hp had toen de
G.G.D. van dit sterfgeval in kennis ge
steld, maar toen er na twee dagen nog
niemand van deze dienst was versche-1
nen, had hij het stoffelijk overschot
zelf in de avonduren in de tuin begra
ven. Nadien had hij, zo deelde hii de
politie mede. geen aangifte van het
overlijden van zijn dochter bij de bur
gerlijke stand durven doen, uit vrees
voor mogelijke strafrechterlijke gevol
gen van het overtreden van de begrafe
niswet.
Aan de Bovenveenweg te Klaziena-
veen-noord is maandagmiddag brand
ontstaan in de door het uit zeven perso
nen bestaande.gezin G. Wisman bewoon
de huis. De woning brandde in korte
tijd uit. Enig meubilair kon worden ge
red. De brandweer uit Emmen was ge
noodzaakt de motorspuit op straat te
laten staan, daar de woning achteraf
stond en door het ontbreken van een
brug niet kon worden benaderd. De
bedrijfsbrandweerploeg van de fa. Schol
ten die inmiddels eveneens was uitge
rukt met een kleine spuit, werd door de
brandweerlieden van Emmen geassis
teerd.
Het water van de Waal in Nijmegen zakt al weer. Maar een deel van de beneden
stad staat nog onder water. Gisteren moesten de klanten van de kapper nog
over een vlonder om in de salon te komen.
De bewoners van de huizen in de
overstroomde straten achter de Nij
meegse Waalkade zijn aan de grote
Schoonmaak. Het water valt in snel
tempo met ongeveer twintig centime
ter per dag. De ondergelopen huizen
zijn gisteren allemaal praktisch weer
drooggekomen. Van gemeentewege is
toen begonnen met het leegpompen van
do kelders. De bewoners zelf hadden de
handen vol aan het opruimen van de ra
vage, die het water in hun woningen
had aangericht.
Het nieuwe melk- en zuivelbeleid van
minister Vondeling heeft het Land
bouwschap ernstig geschokt. In 4een
eerste commentaar werd de motivering
van dit regeringsbeleid onaanvaard
baar genoemd. Ernstig is het bezwaar
tegen de beslissing tot verlaging van
de gevraagde garantieprijs op grond
van het feit, dat de pachtprijzen nog
niet volledig zijn aangepast aan de nieu
we pachtnormen. De regering neemt
met deze beslissing een deel terug van
haar toezegging aan de landbouw om
de garantieprijzen te verhogen in ver
band met de gestegen kosten van grond
en gebouwen. Het Landbouwschap
verwijst daarbij naar de aangekondig
de herziening van het landbouwprljsbe-
leid in de nota over de bestedingsbe
perking van een jaar geleden. Speciaal
door deze beslissing wordt naar het oor
deel van het Landbouwschap de land
bouw onrecht aangedaan. Het vreest,
dat het vertrouwen van de agrarische
bevolking in het beleid van de minis
ter ernstig wordt geschokt.
Om principiële redenen wordt het on
juist geacht het prijsbeleid volledig ios
te maken van de kostprijsberekeningen
van het L.E.I. Da geschatte verlaging
van -de rente op bedrijfskapitaal tot
4,5 percent in deze berekening wordt
onaanvaardbaar geacht. De motivering
dat bedrijfskapitaal grotendeels eigen
vermogen is, mist elke bedrijfsecono
mische grondslag en is bovendien uit
oogpunt van landbouwpolitiek gevaar
lijk. Eigenlijk wordt een lagere rente
vergoeding voor het vaste kapitaal in
gecalculeerd n.l. 3,5 voor gebouwenka
pitaal en 1 tot 1.5 percent voor grond-
kapitaal.
De regering heeft, naar de mening
van het Landbouwschap, een zware ver
antwoordelijkheid tegenover de veehou
ders op zich genomen door bij de be
rekening van de garantieprijs de in
het komende jnar door het produkt-
schap van vee en vlees verwachte
vleesprlJzen In de kostenfactor „om
zet en aanwas van de veestapel" op
te nemen, lnplaats van, zoals gewoon
lijk, de gemiddelde prijzen der laatste
drie jaren. Daardoor alleen al viel de
f;arantiepr(js voor melk 0,6 cent per liter
ager uit, dan de door het Landbouw
schap gevraagde prijs.
Ook is het Landbouwschap ernstig
teleurgesteld over de beslissing om
naast gestandaardiseerde melk de vol
le melk met 3,75 percent vet voor de
verkoop vrij te geven. De regering heeft
liet gezamenlijke voorstel van Land
bouwschap en Zuivelschap naast zich
neergelegd en een algemeen gestan
daardiseerd .rodukt met 3 procent vet
dus van de hand gewezen. Dit wordt
geen wezenlijke bijdrage tot de oplos
sing van het botervet-vraaj?stuk geacht,
te meer, waar op volle melk geen subsi
die wordt gegeven.
Het Landbouwschap heeft begrip
voor de motieven om de garantieprijs
te beperken tot 5.18 kg melk. Overleg
over de verwezenlijking dezer garantie
wordt afgewacht.
Ook de K.N.B.T.J. is verre van en
thousiast over de nieuwe regeling van
minister Vondeling. Men is met name
zeer gebelgd over het feit, dat de mi
nister twintig cent minder pachtkos-
ten in rekening wil brengen. Het mo-
ti„f, dat de bewindsman hiervoor aan
voert, namelijk, dat vele boeren In het
afgelopen melkprijsjaar te veel vergoe
ding hebben gekregen, omdat de nieu
we pachten aog niet vastgesteld zijn,
wenst men niet te aanvaarden. De re
gering was er volgens onze zegslieden
vorig jaar, toen de vergoeding voor
eigenaarslasten verhoogd werd, bijzon
der goed van op de hoogte, dat de
boeren-pachtezs dit bedrag nog niet in
de vorm van een hogere pacht zouden
kunnen afdragen. De regering komt
dus op een eenmaal aanvaarde kon-
sekwestie van haar beleid terug.
Voor de boeren die tevens eigenaar
van hun grond en gebouwen zijn dat
is zestig procent van het totale aantal
boeren betekent deze vermindering
zonder meer een onrecht. Het gaat de
K.N.B.T.B., naar men ons zei, min
der om de twintig cent, die men nu min
der ontvangt, dan om het principe.
Men is verder zeer bezorgd over
de vraag hoe de minister te werk
zal ga-.n Dij de bepaling van de even
tuele overschrijding van de basispro-
duktie, waarvoor de garantie geldt.
Zou de minister per streek te werk
gaan, zoals hij heeft gesuggereerd,
dan verwacht de K.N.B.T.B. grote
moeilijkheden, aangezien een derge
lijke regeling tussen de boeren on
derling tot spanningen moet leiden,
terwijl een afbakening van de „stre
ken" onmogelijk is.
Over het algemeen geldt hel bezwaar,
dat minister Vondeling een beslissing
genomen heett, die nog tal van zaken
te regelen overlaat.
Hoewel de Waal voor Nijmegen zien
derogen valt (bij een stand van 11,60 m
valt de kade zelf droog), neemt het ge
meentebestuur nu toch maar het zeke
re voor het onzekere. In de Vossenstraat
zullen voorlopig een aantal woningen
ontruimd worden. Er zit bovenstrooms
nog veel sneeuw en als de dooi plotse
ling in mocht vallen, kan de rivier in
enkele dagen weer tot de aanval over
gaan. Gezien de slechte situatie waar
in de kade verkeert, vindt men het raad
zamer om een aantal huizen te ontrui
men.
In hoeverre de kade in verval is
valt zelfs voor deskundigen moeilijk
uit te maken. Achter een huis in de
Grotestraat is de stoep plotseling gaan
verzakken en deze verzakking was
gisteravond nog steeds niet tot stil
stand gekomen. Ook elders worden
zulke verschijnselen waargenomen.
Men wacht in spanning af hoe de
kade er straks uit zal zien wanneer
de rivier in haar normale bedding is
teruggekeerd.
Honderd jaar geleden hebben zich
ook aanzienlijke grondverschuivingen
voorgedaan op de Waalkade. De onder
grond schijnt Uit een leemlaag te be
staan. waarop de hogere gronden na
verloop van tijd naar de rivier afschui
ven. Men heeft destijds het kadeli
chaam weer opgevuld en aan de rivier
zijde afgezet met een beschoeiing. De
ze beschoeiing is onlangs ten koste van
een miljoen vernieuwd. Men vermoedt
dat door deze werkzaamheden de grond
opnieuw in werking is gekomen. Over
welke afstand deze grondverplaatsingen
zich voordoen is nog een raadsel, dat
voorlopig wel niet zal worden opgelost.
Het kan tot allerhande onwelkome ver
rassingen aanleiding zijn, zodat men
voortdurend waakzaam blijft.
Sinds de topstand van 17,04 meter
werd bereikt, is de Maas bij Venlo al
meer dan een meter gezakt. De Ven-
lose Maasboulevard is weer droog ge
vallen, maar thans veroorzaakt het
grondwater nog veel overlast. Dit dringt
steeds verder in de bodem door. In
het stadsgedeelte langs de Maas en aan
de laaggelegen Tegelse weg zijn vele
kelders onder water komen te staan.
In verscheidene woningen zijn door de
druk van het water de rioolbuizen ge
sprongen, hetgeen veel overlast en vuil
veroorzaakt. Soms is ook de verwar
mingsketel in de kelder door het wa
ter omspoeld.
(Vervolg van pag. 1
Het verschil in het voorstel van het
landbouwschap en de beslissing van
minister Vondeling is gelegen in de
volgende factoren. De minister brengt
zestig cent per 100 kilogram melk min
der in rekening, omdat hij verwacht,
dat de opbrengst van vlees gunstiger
zal zijn dan de berekeningen van net
Landbouw Economisch Instituut (L.E.
I.) aangeven. Dit instituut gaat bjj het
bepalen van deze factor steeds uit van
de gemiddelde opbrengst over de laat
ste drie jaren. De minister meent nu,
dat dit gezien de verwachtingen van het
moment een te ongunstige schatting be
tekent.
Minister Vondeling brengt verder
twintig cent per 100 kilogram minder
pacht in rekening dan het landbouw
schap. Toen vorig jaar de eigenaars-
lasten in de kostprijs van de melk ver
hoogd werden, gebeurde dat volgens
de minister in de veronderstelling, dat
binnen afzienbare tijd ook de pachten
verhoogd zouden worden. Nu dit om
technische redenen niet mogelijk
bleek, hebben de boeren, die niet te
ven.- eigenaar van hun gronden en ge
bouwen zijn, over het afgelopen melk
jaar in totaal 12,5 miljoen gulden te
veel vergoeding ontvangen, daar zij
Dr. Vondeling is kennelijk niet van
plan om het zich in zijn nauwelijks
verworven ministerszetel wat gemak
kelijk te maken. Reeds met zijn eerste
beslissing strijkt hij heel melkend en
zuivelend Nederland tegen de haren in.
Het lijkt erop of hij alle agrarische
autoriteiten van zich wil afduwen, ter
wijl hij daarentegen de consument naar
zich toe haalt- Immers, tegenover een
aantal nieuwe bepalingen, die o*- agra
risch verzet zullen stuiten, staan voor
het niet-agrarische volksdeel een aan
tal niet te versmaden voordelen. Wij
kunnen volle melk gaan drinken - als
wij dat kunnen betalen - er komt
een jnelange van boter en margarine -
mogen wij de naam Roma voorstellen
- de prijs voor de normale melk gaat
niet omhoog en de schoolkinderen gaan
bovendien voor hetzelfde geld meer
schoolmeIk drinken. De melkveehou
ders daarentegen wordt een gedeelte
van het voordeel onthouden, dat zij
zich vorig jaar met de „ruk tan de
bel" verworven dachten te hebben.
Het LEI, zo lange tijd een heilig huisje
bij de bepaling van het melkprijsbe-
leid, boet aan betekenis in. Zijn
kostprijsberekeningen schijnen voor de
regering niet langer een zo uitslui
tende betekenis te hebben als lange
tijd scheen. Er komt verder een be
perking van de hoeveelheid melk die
voor garantie in aanmerking komt,
terwijl in het vervolg bij de kostprijs-
berekeningen van grotere bedrijfsty-
pen zal worden uitgegaan; beide za
ken, waarvoor wij in agrarische krin
gen nooit een overmatig enthousiasme
bespeurd hebben.
Ook de zuivelindustrie dreigt de
minister tegen zich in het harnas te
jagen. Er was in deze kringen vol
maakte overeenstemming over het feit,
dat er één soort nieuwegesubsidieerde
melk zou moeten komen, namelijk
melk met een vetgehalte van 3 pet. De
minister komt nu echter met twee
soorten, gesubsidieerde „normale"
melk en ongesubsidieerde, volle melk
met 3.75 pet. vet- Wat men nu in de
zuivelindustrie vreest is, dat de tien
cent duurdere, volle melk niet ge
kocht zal worden. Uit buitenlandse
ervaringen is gebleken, dat het smaak
verschil voor een dubbeltje niet aan
de man te brengen is. Zou dit inder
daad het geval zijn, dan mislukt de
opzet van minister Vondeling in twee
opzichten. Op de eerste plaats blijft
Nederland met een teveel aan melk
vet en daardoor met een koelhuisbo-
terprobleem zitten. Op de tweede
plaats zal er veel meer normale, ge
subsidieerde melk gedronken worden
dan waarvan de bewindsman nu uit
gaat. Dat betekent bij verhoogde con
sumentensubsidie op deze magere melk
een grotere last voor het landbouw-
egalisatiefonds, d.w.z. voor de belas
tingbetaler, die op deze wijze de sta
bilisatie van de kosten van levens
onderhoud voor zijn rekening zal moe
ten nemen- Welvarend^ Nederland
staat dus eigenlijk voor de keus om
belasting te betalen ofwel volle melk
te drinken, een culinair verantwoorde
variatie op het thema: slikken of
stikken.
Het ziet er naar uit, dat Ce minister
met het bedrijfsleven voor grote moei
lijkheden komt te staan. Met één as
pect van zijn beleid, de beperking van
de hoeveelheid gegarandeerde melk
zijn wij het zonder meer eens, al staat
wel vast, dat deze beperking tot een
grotere vleesproduktie zal leiden, het
geen mettertijd ook tot een beperking
in deze sector zal kunnen nopen. Dit
lijkt echter te verkiezen boven een
garantiebeleid, dat overproductie in
de hand werkt.
Met de wijze waarop de minister
omspringt met de beloften, welke de
boeren na de „ruk aan de bel" ge
daan zijn, neemt de agrarische wereld
o.i. met recht geen genoegen. Dit, ge
paard aan de vele onzekerheden,
welke na de genomen beslissing nog
overblijven, lijkt ons niet veel goeds
te voorspellen voor het vertrouwen,
dat de jonge bewindsman bij di boe
renbevolking zal verwerven en doet
ons voorlopig gereserveerd staan te
genover het melk- en zuivelbeleid
van de naaste toekomst. Door ener
zijds de normale melk goedkoop te
houden en anderzijds de consumptie
mogelijkheden op zuivelgebied te ver
groten, dingt minister Vondeling zeer
handig naar de gunst van de massa.
Het hemd is echter nader dan de rok
en 's ministers hemd lijkt ons de land
bouw te moeten zijn.
dat bedrag niet aan hun verpachters
hebben afgedragen. De minister vindt
dit een onjuiste situatie, waarom hij
meent op de nieuwe garantieprijs een
bepaald bedrag in mindering te kun
nen brengen.
Verder krijgen de boeren nog 25 cent
per 100 kilogram minder gegarandeerd
dan het landbouwschap verwacht had,
omdat de minister over duurzame pro-
duktiemiddelen slechts 4,5 pet. rente
in plaats van 5 pet rente in rekening
wil brengen. Zijn motief is, dat de pro-
duktiemiddelen over het algemeen vrij
lang in gebruik zijn. Als men de jaren
van aanschaf op een gemiddelde terug
brengt, is de rentevergoeding volgens
hem niet hoger dan 4,5 pet. De rente
van vandaag bedraagt echter meer.
Voor boeren, die bijna uitsluitend met
vreemd vermogen werken, wil de rege
ring echter een uitzondering maken
door een toeslag te geven op de rente
vergoeding. Daarover volgen binnen
kort mededelingen.
De minister motiveert zijn afwijkende
berekening met de stelling, dat het
landbouwschap is uitgegaan van de
kostprijsberekeningen van het L.E.I.,
terwijl de regering geen kostprijzenbe-
leid hoeft te voeren, doch slechts aan
de boeren een „minimum" inkomen
wil garanderen, waaruit een grote ma
te van bestaanszekerheid gegarandeerd
kan worden. Minister Vondeling is ver
der van plan om in de toekomst bij de
vaststelling van garantieprijzen zich
meer te baseren op de uitkomsten van
grotere bedrijven, dan die nu als basis
voor de kostprijsberekeningen van het
L.E.i. dienen. Hij denkt aan bedrijfs-
grootten van 12 hectaren voor de ge
mengde bedrijven en 20 hectaren voor
de weidebedrijven.
Het N.I.R. in België en de Neder
landse Radio Unie schrijven dit jaar
een wedstrijd voor een luisterspel voor
kinderen uit. Er worden prijzen uitge
loofd van 1.000, 500 en 250. De
uiterste datum van inzending is juli
1958. De uitslag zal omstreeks half ok
tober worden bekend gemaakt, nadat de
manuscripten zijn beoordeeld door een
jury, bestaande uit Annie M G. Schmidt
voorzitster. Marcel Coole, Frans Rog
gen, Frits van Tichelen, Leni Verstegen,
Wim Paauw en Arie van Nierop.
