Magische kracht
van het Engelse
koningschap
In Westduitse Bondsdag
ging het zeer rumoerig
en heftiger dan anders toe
Sinds 1910 voltrekt zich een
historische verandering
Jeugdige dief
na inbraak
gegrepen
Koningin Elizabeth komt naar ons land
GEBOREN UIT WIJSHEID
Sociaal-democraten fel tegen
atomaire bewapening
Extra-besturing
voor de Vanguard
De buit bedroeg
f 11.000
FRAUDE MET
AUTO'S
Voorburgenaar
in arrest
Tweemaal was
er gevaar
Arbeider door een
Vrouw aangereden en
aan verwondingen
overleden
kotterbank gegrepen
Aan zijn verwondingen
bezweken
Portier waarschuwde
Ontploffing in
Brits laboratorium
voor raketproeven
1 Koningin Elizabeth de Tweede, gefotografeerd met kroon, rijksappel en
scepter in de Abdij van Westminster te Londen
Minister Casey
Samenwerking tussen
Australië en Neder
land wordt versneld
Koningin Elizabeth van Engeland heeft haar lijfwacht, bestaande uit de „Yeomen of the Guard" in hun schilderachtige
Uniform, in de tuin van Buckingham Palace geïnspecteerd. Na de inspectie brachten de mannen een driewerf hoera op
hun Koningin uit, hetgeen dit aardige plaatje opleverde.
Om half drie, gisteren, is in een ma
chinefabriek aan de Lijmbeekstraat te
Eindhoven een dodelijk ongeluk ge
beurd. De 61-jarige arbeider M. F.
werd aan zijn mouw gegrepen door een
snel draaiende' spil van een kotterbank.
De man werd meegetrokken en daar
bij zo ernstig gewond, dat hjj nog tij
dens zijn vervoer naar het binnenzieken-
huis overleed.
Een bijzonder charmant portret van de jonge Britse vorstin.
Vrijdagmiddag omstreeks twee uur
is in de Taaistraat te Vught de 50-
jarige mej. C. Raats, wonende aan de
Vughterweg te Den Bosch en werk
zaam op een notariskantoor te Vught
door een haar achterop komende mili
taire vrachtauto gegrepen. Zij werd zo
ernstig gewond dat zij kort daarop aan
de gevolgen is overleden.
Spanje De Westduitse minister van
mitenlandse zaken, Heinrich von Bren-
lano, vertrekt 1 april voor een bezoek
van een week naar Spanje. De eerste
j twee dagen van zqn bezoek zal hjj in
1 Madrid besprekingen voeren.
(Van onze Londense correspondent)
Het begint steeds duidelijker te worden dat er een ingrijpende en
zelfs fundamentele verandering heeft plaats gevonden in de status
en functie van de Britse monarchie en, ofschoon wellicht vele jaren voorbij
zullen moeten gaan voordat historici een duidelijk beeld kunnen scheppen
van deze merkwaardige en boeiende ontwikkeling, is het reeds nu moge q
het tijdstip aan te wijzen waarop deze historische verandering »e§°n. q
begon in het jaar 1910. met de troonsbestijging van GetTge e ...IJ e' ce
grootvader van de huidige gracieuze koningin van Groot- ri anme en van
de landen behorend tot het Gemenebest.
Waar de verandering op neer komt is °P een terugkeer naar de magie
van het koningschap, d.w.z. een terugkeer naar de eerste en eeuwenoude
functie van de vorst. Want naarmate de Britse cons ituhonele monarchie
meer begon te beantwoorden aan werkelijk democratische opvattingen, naar
mate derhalve de monarchie meer en meer de eigenlijke regeringsmacht
afstond aan een democratisch gekozen regering, won zij aan aanzien en
invloed De in 1P01 gestorven koningin Victoria was de laatste Britse
soeverein die men nog met enig recht machtig kan noemen in die zin dat
zij een diepgaan<^e inv'oe" uitoefende op de regering. Haar zoon Eduard de
Zevende bezat nog wel de allure die hoort bij deze macht, maar niet langer
de werkelijkheid. Het was George de Vijfde die, waarschijnlijk grotendeels
intuït'e^' voor het eerst bleek te beseffen dat er iets wezenlijks veranderd
vvas in de functie van de soeverein. Het was niet zwakte, maar waarlijk
koninklijke wijsheid welke bein bewoog zich aan te passen en de geschiedenis
op zijn beloop te laten. Bij bet overlijden van zijn zoon in 1952 schreef
Lord Samuel in de Sunday Times (10 februari 1952): „Het is vreemd en
in strijd met alle voorspellingen dat. naarmate onze constitutie steeds meer
democratisch is geworden, de Monarchie geleidelijk niet zwakker maar
sterker is geworden. En nu wij algemeen stemrecht hebben; nu wij een
Lagerhuis bezitten dat representatief is voor het gehele volk; nu wij een senaat
hebben die nog slechts een fractie van haar voormalige macht bezit, zien
wij dat de Troon hechter gefundeerd is dan ooit in de geschiedenis, dank
zij het feit dat hij gegrondvest is niel op macht, maar veilig op het vertrouwen
en de toegenegenheid van het volk
BONN, hedenmorgen.
(Van onze correspondent in Bonn)
In de sfeer van het afschuwelijke con
flict der beide problemen die de rege
ring van de Westduitse bondsrepubliek
moet zien op te lossen enerzijds West-
Duitsland tegen het bolsjewisme te be
schermen en anderzijds de hereniging
van de beide delen van Duitsland op de
een of andere manier tot stand te bren
gen is gisteren in de Bondsdag het
debat over de buitenlandse politiek van
West-Duitsland voortgezet. Het is er,
vergeleken met donderdag, zeker niet
beter op geworden. De zeer verscheide
ne opvattingen van regeringspartijen en
oppositie over de atomaire bewapening
der Bundeswehr dat het centrale the
ma van het debat is geworden en de
wegen die tot de hereniging van Duits
land zouden kunnen leiden zijn gisteren
nog heftiger met elkaar in botsing ge
komen dan donderdag. Het kwam af en
toe tot zeer turbulente scènes en de
voorzitter en viee-voorzitters moesten
enige malen dreigen met ontruiming
van de zaal en verdaging van het de
bat.
Vele parlementsleden uit beide zijden
van de kamer moesten tot orde worden
geroepen en beledigende opmerkingen
en stekelige schimpscheuten waren niet
van de lucht. Ook gisteren is de Bonds
dag met het debat niet klaar gekomen.
De helft van de redenaars is nog niet
eens aan het woord geweest en het par
lement is daarom vandaag opnieuw bij
eengeroepen. Het zal zo nodig tot in de
nacht worden voortgezet.
Terwjjl van een toenadering tussen
regering en oppositie geen sprake kan
zijn en men in West-Duitsland na dit
debat verder dan ooit af is van een
door christen- en sociaal-democraten
gemeenschappelijk gedragen buiten
landse politiek, bestaat slechts over
eenstemming over de twee voornaam
ste doelen van de Westduitse buiten
landse politiek, nl. ontwapening en
hereniging. Ernstige meningsverschil
len heersen over de manier, waarop
deze doelen moeten worden bereikt.
Bondskanselier dr. Adenauer herhaal
de zijn these van donderdag, dat zo
lang er geen wereldomspannende, ge
controleerde ontwapening plaats heeft,
de Bondsrepubliek de uiterste conse
quentie uit haar zelfprotectie dient te
trekken en derhalve de Bundeswehr
met atoomwapens dient uit te rus
ten, dat de N.A.T.O. West-Duitsland
de enige veiligheid biedt en dat de
hereniging slechts kan worden be
reikt in samenwerking met de
Westelijke bondgenoten.
De werkelijke situatie is echter, dat de
communistische internationale nog al
tijd niet is herroepen, dat zij in Midden-
en Oost-Europa een aantal landen phy-
siek of psychisch onderdrukt, dat zij
aan de ontwapeningsbesprekingen in de
commissie van de Verenigde Naties
niet meer meedoen en dat zij degene
is, die de hereniging van Duitsland te
genhoudt.
Daarom zitten de socialisten en de
liberale vrije democraten in de Bonds
dagzaal met niets anders dan ietwat
sentimenteel aandoende argumenten,
die zij weliswaar met grote emotionali
teit ter tafel brengen, doch die aan het
feit niets veranderen, dat het geheel
aan de Sovjet-Unie ligt of de wereldsi
tuatie zich militair en politiek zal ont
spannen en of de Bundeswehr atoom
wapens zal krijgen. Een telefoontje uit
Moskou zou voldoende zijn. Maar dat
komt niet.
In de tweede trap van de „Van-
guard"-raket, die de Amerikaanse
kunstmaan „Beta 1958" in het lucht
ruim heeft geslingerd, heeft zich een
medaille van de H. Christoforus, pa
troon van de reizigers, bevonden.
Aldus bericht de „New York Times".
Het idee was opgekomen bij een
katholieke technicus, F. Paul Lipinski,
die verbonden is aan de maatschappij,
die de „Vanguard"-raketten vervaar
digt. Twee proeven met de raket
waren mislukt; Lipinski en elf ande
ren, o.w. ook niet-katholieken, be
sloten, dat er iets aan gedaan moest
worden. Zij dienden 24 februari j.l.
op een daartoe bestemd formulier een
„drawing change request" in. Onder
de rubriek „Beschrijving van de ver
langde wijziging" tekenden zij een
Christoforusmedaille en onder de ru
briek „Reden voor de verandering"
vulden zij in „Supplementaire he
melse besturing". De directie ging met
de wijziging akkoord en de medaille
werd aangebracht aan de binnenkant
van de wand, die de gyroscoop in de
tweede trap omvat.
De oppositie staat op het standpunt,
dat de atomaire bewapening van de
Bundeswehr het gevaar van een con
flict vergroot, dat zij de scheidslijn tus
sen Oost en West in het bijzonder
tussen de Bondsrepubliek en de oost
zone van Duitsland consolideert en
derhalve de hereniging voorgoed op
geeft. De oppositie gelooft, dat het be
ter ware de op Duits gebied tegenover
elkaar staande en met atoomwapens
uitgeruste troepen uit elkaar te halen,
desnoods langs de weg van een proviso
rische oplossing als het veelbesproken
plan-Rapacki, dat een atoomwapenvrije
zone in Midden-Europa voorstelt.
Beide groepen in het Westduitse par
lement nemen deze aangelegenheden
niet licht op, ook niet voor hun geweten.
Men kan ook de Westduitse sociaal-de
mocraten moeilijk toedichten, dat zij
het niet ernstig menen, doch zij heb
ben de neiging het beeld van de wereld
situatie verkeerd te belichten. Zij stel
len de Sovjet-Unie voor als een in het
nauw gedreven vredelievend gezinde
mogendheid, die op het punt staat door
de Westelijke bondgenoten met atoom
wapens naar de keel te worden ge
vlogen.
In een laboratorium voor raketproe
ven van "het Britse ministerie van be
voorrading bij Summerfield heeft zich
gisteren een reeks ontploffingen voor
gedaan, tengevolge waarvan brand uit
brak en enkele personen gewond raak
ten, aldus meldt Reuter. In het gebouw
waren ontplofbare voortstuwingsstoffen
opgeslagen.
Donderdagavond heeft de Eindhoven-
se recherche, dank zij de waarschuwing
van een attente Philips-portier de
hand kunnen leggen op een 18-jarige
jongeman uit Dordrecht, die kort daar
voor in een kapperszaak had ingebro
ken, en daarbij een bedrag van bijna
11.000 had buit gemaakt. De jonge
man maakte een zwerftocht door Ne
derland. Hij had het geld bij een nieuw
bouw in een andere straat ver
borgen, en probeerde daarna een auto
te stelen, om met het geld er vandoor
te gaan.
(Van onze Haagse redactie)
De Voorburgse recherche heeft een
vijftigjarige inwoner van Voorburg ge
arresteerd wegens een omvangrijke
fraude. De man werkte op provisie
basis voor een financieringsmaatschap
pij en bemiddelde tussen autohandelaren
en adspirant-kopers. Hij sloot contrac
ten af, maar als het op de levering van
auto's aankwam had hij altijd een of
andere uitvlucht, dat de zaak niet door
ging. Intussen incasseerde hij wel het
geld van de financieringsmaatschappij.
Particulieren uit Voorburg. Amsterdam
en Eindhoven zijn o.a. de dupe gewor
den van de oplichting. Degenen die de
contracten als borg hebben getekend
worden door de financieringsmaatschap
pij voor de ontvreemde bedragen aan
gesproken. Het gaat in deze fraude
zaak om een bedrag van twintig, tot
vierentwintigduizend gulden. De oplich
ting is gebeurd in november en decem
ber 1957 en januari 1958. De man is
in het huis van bewaring in Den Haag
gedetineerd.
De Voorburgcnaar die zelfs tweede
hands-auto's ..verhandelde", die in het
geheel niet bestonden, heeft al eerder
gevangenisstraf uitgezeten wegens op
lichting.
derbewustzijn te vertegenwoordigen,
te uiten en bewust te maken."
Twee keren sedert het overlijden van
koningin Victoria aan het begin van on
ze eeuw heeft er gevaar bestaan dat
de Britse monarchie ontdaan van
wat sedert eeuwen beschouwd was als
de voornaamste plicht van de soeve
rein, het uitoefenen van de macht al
tastend naar een nieuw bestaansrecht
en een nieuwe functie, de verkeerde
weg zou inslaan. De eerste keer was
tijdens de kortstondige, regering van
Eduard de Zevende, de tweede keer tij
dens de nog kortere regering van
Eduard de Achtste. Maar de eerste re
geerde te kort om het koningschap blij
vend in gevaar te brengen,, en de twee
de moest de troon verlaten wegens zijn
voorgenomen huwelijk met de geschei
den Mrs. Simpson, de huidige Hertogin
van Windsor. Deze laatste gebeurtenis
wordt zelfs vandaag nog wel eens toe
geschreven aan de intrigues van Bald
win en de toenmalige aartsbisschop van
Canterbury, Cosmo Lang. Maar uit de
rouw en het grote nationale verdriet
bij de dood van George de Zesde in
1952 bleek dat het deze vorst was die
beantwoord had aan wat het land van
zijn soeverein verlangd had en dat het
heengaan van Eduard de Achtste in
feite geschiedde in antwoord op een
toen nog ongevormde en grotendeels
onmondige volkswil.
Op dezelfde datum waarop het bo
vengeciteerde artikel van Lord Sa-
muel verscheen, d.w.z. op de zondag
volgend op het overlijden van koning
George de Zesde, schreef de Obser-
jn een hoofdartikel: „Politieke
psychologie js n0g slechts een rudi
mentaire wetenschap en alle uitspra
ken op dit terrein kunnen slechts
van voorlopige aard zijn. Doch in het
licht van het overweldigend bewijs
materiaal van_ de laatste jaren en de
laatste dagen is het wellicht mogelijk
enige gissingen te wagen. Het kan
zeer goed zijn dat het millenium van
de Europese Monarchie, toen haar
voornaamste functie bestond in het
uitoefenen van de macht, in werke
lijkheid een lang intermezzo geweest
is en dat wij hier in Brittannië, eer
der bij toeval dan met opzet, tasten-
derwqze teruggekeerd zijn tot de oor
spronkelijke, ware en blijvende func
tie van de monarchie, welke gelegen
was in de magische macht van de
koningen of, om het in moderne taal
te zeggen, in hun vermogen de aspi
raties van het collectieve nationale on-
Uw correspondent deed in zijn
artikel bij het overlijden van ko
ning Georg de Zesde zelf een po
ging om deze nieuwe werkelijkheid van
de functie van de Britse monarchie af
te tasten. Hij schreef: „De koning is
het levend en duurzaam symbool van
de fundamentele en onverbreekbare
eenheid, niet slechts van het gehele
Verenigde Koninkrijk, doch ook van het
Gemenebest, waarvan de verbonden
heid gebaseerd is op het koningssym
bool. Niet slechts evenwel wordt van
de koning geëist dat hij symbool zal zqn
van een eenheid die ver en vlekkeloos
boven alle partijen staat, hij is tevens
symbool van de continuïteit van macht
en gezag. Regeringen komen en gaan:
de koning blijft. En op het ogenblik
waarop de koning in de nacht ontsliep,
werd ver weg in Kenya in Afrika de
niets vermoedende prinses Elizabeth
koningin. Doch de koningin is ook ge
roepen symbool te zijn van nationale
veiligheid en weerbaarheid, symbool
van bescherming voor de zwakken,
symbool van het recht dat in zijn naam
gesproken wordt en welks deugdelijk
heid en onbesprokenheid hij de leven
de garantie moet zijn. In de koning en
diens gezin ziet het volk de traditionele
droom van het Koningssprookje in feite
verwezenlijkt. Maar naast de verwezen
lijking van de tribale, traditionele
droom, wenst het volk dat de Vorst en
de zijnen in hun leven zullen beantwoor
den aan de hoogste ethische en maat
schappelijke idealen van de beste zijner
onderdanen. De koning moet moedig
zijn, vastberaden en van koninklijke
waardigheid. Hij moet een goed vader
zijn en een goed echtgenoot, een ideaal
gezinshoofd en alleen al door zijn voor
beeld een voorvechter zijn van het ge-
zins-ideaal, van de onverbreekbaarheid
van het huwelijk. Want als de koning
faalt, waaraan zal dan het volk in zijn
onvolmaaktheid zijn nationaal zelfres
pect hechten? De onderdaan mag te
kort schieten, doch niet de koning. Hij
leidt namens zijn onderdanen, ook de
armsten en de minst volmaakten, een
ideaai familieleven in ideale luister. Hü
is het tegenovergestelde van de zonde
bok van de stam welke, beladen met
alle tribale zonden, de woestijn wordt
ingejaagd. Hü, de koning, wordt bela
den met alle deugden waarin de stam
in zijn beste ogenblikken gelooft. Hij is
de nationale super-go. In hem leeft en
handelt het gehele volk. Dit betekent
dat de tot het koningschap geroepene
een bqna bovenmenselijke zelfbeheer
sing en zelfdiscipline moet bezitten en
een grenzenloze zelfopoffering. Hü moet
zich geheel uitschakelen, geheel niets
TiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiimiiiiiiiMiiiiiiiT
worden opdat hij een vat kan zijn waar
in het volk het beste kan leggen dat
zelfs in een verheidenste maatschappij
voortleeft aan idealen."
Het bovengeschetste koningsideaal
ontstond geleidelijk. Terugziende
naar het begin van onze eeuw, kan
men moeilijk ontkennen dat Eduard
de Zevende om vele redenen niet aan
dit ideaal had kunnen beantwoorden.
Het was George de Vijfde die aan
voelde wat er veranderd was in de po
sitie van de monarch sedert het over
laden van zijn grootmoeder Victoria
en die zich met grote bekwaamheid
en soepelheid wist aan te passen aan
een nieuwe werkelqkheid, en het was
zqn zoon die deze aanpassing con
solideerde. Het stempelt George de
Vijfde en George de Zesde tot grote
koningen dat zü, zij het dan ook ge
deeltelijk onbewust, de terugweg von
den naar een koningsideaal van lang
geleden.
Het was de zware taak van koningin
Elizabeth de Tweede de nieuwe
traditie voort te zetten toen zij
vijf jaren geleden haar beminde vader
opvolgde. En ofschoon zij nog slechts
enkele jaren geregeerd heeft, is het
reeds volkomen duidelijk dat zij zich
zonder moeite en zeer voortreffelqk
heeft weten aan te passen aan wat, ge
zien de lange geschiedenis van het
Britse vorstenhuis, nog slechts een zeer
jonge traditie is. Ongetwijfeld was het
voor haar gemakkelqker omdat zq
voorbeelden bezat in haar vader en
grootvader. En het is met onmogelijk,
het is zelfs waarschqniijk, dat een vrou
welijk soeverein bü de vervulling van
deze functie in de stam een voorsprong
heeft op een manneüjke koning.
En hier is het de plaats om zich af te
vragen wat de verklaring is voor het
soort kritiek dat door lieden als Lord
Altrincham en de beminnelijke anar
chist Malcolm Muggeridge is geuit te
gen de huidige koningin, die haar taak
zo volmaakt verricht in de nieuwe tra
ditie. Waar de kritiek in feite op neer
komt is op een eis dat de soeverein
„gewoner", „menselijker" behoort te
zijn; dat zij „dichter bq het gewone
volk" moet staan; dat zq meer spon
taneïteit behoort te tonen in het pu
bliek; dat zij, als zq zich tot haar volk
richt, eerder behoort te babbelen zoals
een jong vrouwtje van nature betaamt,
in plaats van strakke traditionele en
door haar hovelingen geschreven rede
voeringen te houden. Maar deze kritiek
berust op een volkomen gebrek aan be
grip voor de nieuwe functie van de
Britse monarch. Het is Altrincham en
Muggeridge geheel ontgaan (de kritiek
van Muggeridge was geheel gebaseerd
op de verouderde constitutionele opvat
tingen van Walter Bagehot) dat er een
ingrijpende revolutie heeft plaats ge
vonden in de functie en de positie van
de soeverein, en dat de nieuwe functie
in de eerste plaats waardigheid vereist
en afstand. Ondanks alle vulgariteit en
frivoliteit van de soms adembenemend
ordinaire Britse populaire pers, wenst
het Britse volk dat de soeverein de af
stand bewaart opdat haar hoge functie
in de stam niet in gevaar komt. Haar
waardigheid en haar stijl mogen niet
louter persoonlük zijn, want het is de
waardigheid van het gehele volk, de
waardigheid van de stam. De belang
stelling voor alles wat het koningshuis
betreft tot in de kleinste en meest frivo
le bqzonderheden is slechts een schqn-
bare paradox.
Hoe meer een persoon geplaatst
wordt boven zqn omgeving hoe groter
de belangstelling en de nieuwsgierig
heid van de medemensen; en hoe ho
ger de positie van de soeverein bo
ven haar volk, hoe groter het myste
rie dat past bq de magie, en hoe gro
ter de begeerte van het volk te we
ten hoe er geleefd wordt achter de
wallen van de koninklijke veste. Het
is de koninklüke steur die het volk
boeit en niet de schelvis op de dis
van de buren. Altrincham en Mugge
ridge menen, met de beste wil van
de wereld, de monarchie een dienst
te bewijzen door aan te dringen op
nivellering, maar indien zij hun zin
kregen, zou het Britse koningschap
ondermqnd worden. En zodra de ko
ningin in haar officiële toespraken tot
haar volk zou afdalen tot het peil van
de grapjes en geintjes waartoe zich
tegenwoordig Britse ministers verla
gen, zou het met de unieke positie
van de Britse monarchie gedaan zijn.
Dit verklaart de grote, en in vele
gevallen aan het hysterische grenzen
de, verontwaardiging waarmee de
kritiek van Altrincham en Muggerid
ge werd verworpen. Het stamhoofd
was aangetast in haar waardigheid
en de stam greep naar de knuppel.
De Australische minister van buiten
landse zaken, Richard Casey, is vandaag
na beëindiging van zijn bezoek aan
Hollandia en Australisch Nieuw-Guinea
per vliegtuig naar Canberra terugge
keerd. Voor zijn vertrek verklaarde hij
volgens Reuter, dat zijn besprekingen
met de gouverneur van Nederlands
Nieuw-Guinea en het bestuur van Aus
tralisch Nieuw-Guinea tot een bespoe
diging van de samenwerking tussen
Australisch en Nederlands Nieuw-Guinea
zullen leiden.
„In hoe meer zaken wij met Neder
lands Nieuw-Guinea samenwerken, hoe
beter dit zal zijn", zo zeide minister
Casey. Er zijn veel gelegenheden tot
samenwerking op administratief niveau..
De Australiërs zouden kunnen helpen
met de cacao- koffiecultuur, waarin
zij waardevolle ervaring hebben opge
daan en waarmede in het Nederlandse
gebied thans eerst een begin wordt
gemaakt. Minister Casey verklaarde, dat
gouverneur Van Baal zeer gaarne pro
fijt zal trekken van de Australische
ervaring in Nieuw-Guinea en dat Aus
tralië alles zal doen wat het kan.
