Ondergrondse basiliek
in Lourdes wordt
morgen geconsacreerd
Bouw na overwinning van
bijsonder veel en grote
moeilijkheden voltooid
SCHIP AAN
DE KETTING
Staakt Rusland eenzijdig de
proeven met kernwapens?
Werktijden van „restgroepen"
Auto „schept"
wielrijder
Het Nederlandse kinderlied
Mgr. Bekkers neemt afscheid van emigranten
Besluit zou een groot prestige-verlies
voor de Verenigde Staten betekenen
Britse pers
bewaart kalmte
Dodelijk ongeluk
in een mijn
In Polen kan men rijk worden
Advies van de SER
F okker-F riend-
ship de lucht in
Dividend Philips
14% onveranderd
ZESTIEN MILJOEN GULDEN IN BETON
Bemanning verkeert
in nood
GERUCHTEN IN WASHINGTON
KRENTENWEGGE
VOOR PRINSES
GRACIA
Eerste toestel in serie-
produktie
In de berm geslingerd
Slachtoffer in het
ziekenhuis overleden
Opnieuw vele evacué's
in Singapore
Nieuwe politieke
partij te Breda
Meerderheid in Rex
Corp. of West Acton
MAANDAG 24 MAART 1958
PAGINA
Schuilplaats onder
de grond
Relieken van drie
martelaren
In Rotterdam
MADURODAM op
2 APRIL OPEN
Ontslagen bij metaal- en
carosseriefabriek
Het koninklijk bezoek
Examens
Vier jaar met aftrek
voor Tilburgse musicus
Mej. dr. J. E. Sanders
Op katholieke grondslag
Elektriciteit door
verhitting
Omzet en winst met
18 pet gestegen
American Enka
Plastic bekleed kabel en
isolatie-materiaal
(Van een onzer redacteuren)
Triomfantelijk trompetgeschal zal
dinsdagmorgen om half acht aan
wellicht meer dan honderdduizend
Mgrims te Lourdes verkondigen, dat
's processie is begonnen, waarin de
blieken van drie heilige martelaren
"sar de nieuwe ondergrondse basiliek
borden overgebracht. Dat zal het begin
'ijn van een lange, indrukwekkende
Plechtigheid, waarmee het feest van
^laria Boodschap op bijzondere wijze
^Vordt gevierd, precies honderd jaar na
*le dag, waarop de verschijning in de
Srot van Massabielie zich aan Berna-
dette bekend maakte met de woorden
•n het patois van de Bigorre, „Que soya
er' Immaculada Coucepciou", Ik ben
de Onbevlekte Ontvangenis. In het ge
schal van de trompetten zullen de t1''"'
duizenden iets van triomf kunneni
luisteren, nu het grote werk is..]£heden
dat met bijzonder veel moedu
Is gepaard gegaan.
da?®4 istd?zer da&mheVenarwlrddbe-
dat met de was uitgezet)
1mei 1956 kardmaal Gerlier,
anrt^hicLhoi" van Lyon, primaat van
Gallfë^ en^oorbeen bisschop van Tarbes
en Tmirdes. naar de bouwplaats, die hij
riidend in een jeep zegende. Het
gebruik van dit vervoermiddel waar-
tn je liturgie overigens niet voorziet
xvaJ niet alieen noodzakelijk wegens de
hoge leeftijd van de prelaat thans
■75 jaar maar eveneens omdat de
n'euwe basiliek reusachtige afmetingen
zou krijgen: 201 meter lang en 81 meter
breed. Het gepaste trots vertelt men
in Lourdes, dat het de grootste onder
grondse kerk ter wereld is en tevens
de grootste pilaarloze betonconstructie.
Maandagmiddag, wanneer om half
drie de plechtigheden van de conse
cratie worden ingeleid, zal voor de
zegening van het exterieur eveneens
gebruik gemaakt worden van een au
to, die driemaal rond het gebouw zal
rijden.
Over moeilijkheden gesproken. Toen
Van de bouwtijd reeds een jaar verstre
ken was en de betonnen vloer in de
tien meter diepe bouwput was gestort,
ontdekten de Lourdais op zekere och
tend tot hun verbijstering, dat de bouw-
Put één groot meer geworden was op het
niveau van de Gave, die op enkele tien
tallen meters van het bouwwerk stroom
de. Op dat moment scheen de voltooi
ing van wat mgr. Tliéas, de bisschop
V;,n Tarbe en Lourdes, als de materi
ele bekroning van het eeuwfeest zag,
Verder verwijderd dan ooit. Het bleek,
dat de bodem ter plaats geïnfiltreerd
herd door water uit de rivier.
Kostbare voorzieningen waren nodig
Om het verstoorde plan te voltooien. Kr
moesten extra betonwerken worden uit
gevoerd en ingenieuze afwaterin^sinstal-
Taties waarvoor een compleet pomp
station nodig was geprojecteerd. In
tussen stegen de lonen en materiaal-
prijzen, zodat de begroting geheel her
zien moest worden van een op twee mil
jard francs gebracht werd (ruim zestien
miljoen gulden). De bisschop geraakte
hierdoor in financiële moeilijkheden,
Waaruit hij zoals reeds eerder uit
voerig bericht door Rome werd ge-
Het was niet de enige moeilijkheid.
Afgezien van het hele plan voor het
zelfde geld had in Frankrijk een aantal
meer urgente kerken gebouwd kunnen
worden heeft mgr. Théas ook kritiek
ontmoet op de vormgeving van de nieu
we basiliek. Zijn verweer lijkt echter
steekhoudend. Het zou voor Frankrijk
dat op het terrein van de (kerkelijke)
architectuur vaak bijzonder progressief
is beschamend zijn, wanneer Lourdes
anno 1958 een kerk zou bouwen, die niet
modern genoemd kon worden. Een mo
dern gebouw echter zou zich niet ver
dragen met wat reeds eerder nabij de
plaats van de verschijningen werd ge
bouwd: een kerk in de stijl van de der
tiende eeuwse gothiek en daaronder een
basiliek in romaans-byzantijnse stijl,
tien moderne kerk zou het evenwicht
Verstoord hebben.
Bovendien was men aangewezen op
het terrein langs de Esplanade, een
groot gazon met bloemperken, dat een
Vrije ruimte openliet tussen het heilig
dom en de stad, tussen de stilte rond
de grot en het toeristisch rumoer van
hotels, restaurants en winkels. Wanneer
op deze plaats een hoog gebouw zou zijn
Verrezen, zou het heiligdom als het ware
met de stad verbonden zijn geworden.
Terecht wenste de bisschop dit met en
iedereen, dié Lourdes kent, zal dit mei
hem eens zijn.
Zo bleef er geen andere mogelijkheid
Open dan de nieuwe basiliek in de grond
te laten verzinken. Op het flauw afhel
lende betonnen dak werd het gazon op
hieuw aangelegd, zodat men, behalve
Oen kleine verhoging van het terrein,
nauwelijks iets van de basiliek ziet. Al
dus wordt tevens benadrukt, dat de
architecten niet de intentie gehad heb
ben, een fraai kerkgebouw te ontwer
pen, waarin de liturgie met veel uiter
lijke luister gevierd zor kunnen wor
den maar een schuilplaats te bouwen
tegen zon in regen, die aan twintigdui
zend pelgrims onderdak zou kunnen
Verschaffen.
Het is een onderdak geworden ln
de meest letterlijke zin van het woord.
De bezoeker wij constateerden het
enige weken geleden ervaart mot,
dat hij zich in een sacrale ruimte be
vindt, hoezeer ook het enige altaar
op een hoog platform midden in
het elipsvormige gebouw - alle blik
ken tot zich trekt. Geen sacrale ruim
te althans in de betekenis, die het
vrome kerkvolk hieraan pleegt te
hechten.
Maar de ruimte imponeert wel door
de enorme afmetingen, die nog groter
schijnen omdat de hoogte tien meter
betrekkelijk gering is. De strakke be
tonnen spanten, die vijf meter binnen
de zijwanden op de vloer rusten
door welke constructie een processie
gang rond de centrale ruimte (8500 m2)
is ontstaan verlenen het geheel een
merkwaardige spanning in deze zee van
beton. Er is niets, dat de aandacht af
leidt; de hele vormgevinp dringt alle
blikken naar het centrum en concen
treert alle aandacht op het imposante
altaar.
Ondanks de enorme bouwkosten is het
geheel van een volstrekte eenvoud, pas
send in deze tijd, nu een glorieus kerkge
bouw minder op zijn plaats schijnt dan
een sober onderdak. Reeds in 1926
droomde Paul Claudel „Positions
en Propositions" van een ondergrond
se kerk, een graankorrel in de aarde.
In Lourdes lijkt zijn visioen in vervul
ling gegaan te zijn.
Gedurende de nacht, die aani de^Pisch-
tigheid van de consecratie voorafgaat,
zullen de pelgrims in de Rozenkrans
kerk waar de relieken van de marte
laren tot de volgende morgen worden
bewaard, biddend de wacht houden. Het
ziin relieken van de Poolse Jezuïet St.-
Andreas Bobola (helligverklaard in
1938), de Franse Marist St.-Pierre Cha
nel (heiligverklaard in 1954) en de Fran-
se Lazarist Jean-Gabriël Perboyre
(zaligverklaard in 1889), drie contempo
raine missionarissen en martelaren.
's Morgens om acht uur beginnen de
plechtigheden onder leiding van de con
secrator, kardinaal Roncalli, patriarch
van Venetië, die om elf uur de plechti
ge H. Mis zal celebreren. De gezangen
zullen worden uitgevoerd door vijfhon
derd Benedictijnen uit Tournay en Bel
loc en door tachtig groot-seminaristen
uit Tarbes, Bayonne en Poitiers. Via
luidsprekers zullen pelgrims, die in de
nieuwe basiliek geen plaats kunnen vin
den, de plechtigheden buiten kunnen
volgen.
Van 27 januari af ligt in de Rotter
damse haven het stoomschip Panar Mi-
tris, dat uit Nassau in Zuid-Afrika was
gekomen en hier door schuldeisers van
de eigenaar aan de ketting werd gelegd.
Het schip voert de Engelse vlag, maar
behoort toe aan de te Londen wonende
Griekse reder Marinos Prangos, die en
kele dagen geleden failliet zou zijn ver
klaard. De gehele bemanning van het
schip bestaat uit Grieken met uitzon
dering van de marconist, die een En
gelsman is. Doordat er sinds enige
maanden geen gage is uitbetaald, ver
keert de gehele bemanning in nood.
Enige dagen lang is er reeds geen ver
warming, drinkwater en zelfs geen eten
aan boord. De eerste stuurman heeft
toen, om aan geld voor eten voor de
hele bemanning te komen, de demagne-
tiseringskabel van het schip aan een
opkoper verkocht. Maar de schuldeisers,
die daar achter waren gekomen, lieten
het hiervoor ontvangen geld in beslag
nemen. Volgens de gezagvoerder, kapi
tein Constantine Codylis, heeft de Griek
se consul te Rotterdam geweigerd iets
voor de bemanning te doen, vermoede-
„Jjl°mdat het schip onder Engelse vlag
r-Hovi-o is nu van plan zich tot de
Selfdïe am^assade in Den Haag te
wenden, omdat de nood hoog gestegen
Mr. J. Klaasesz, commissaris der ko
ningin in Zuid-Holland, zal woensdag 2
april de miniatuurstad Madurodam
in Den Haag officieel heropenen.
In verband met het teruglopen van de
orderportefeuille heeft de directie van
de metaalfabriek van G. Dikkers Co.
te Hengelo aan 50 personeelsleden ont
slag aangezegd. Tevens is_ voor onge
veer 30 arbeiders werktijdverkorting
aangevraagd.
De n.v. carosseriefabriek Verheul te
Apeldoorn heeft goedkeuring aange
vraagd bij het gewestelijk arbeidsbu
reau voor het ontslag van 30 arbeiders.
Dit ontslag is noodzakelijk, daar er door
het uitblijven van orders geen werk
voor de betrokken arbeiders is. De di
rectie van Verheul te Waddinxveen
heelt zich genoodzaakt gezien ontslag
aan te vragen voor een honderdtal
werknemers.
Zondagmiddag heeft Z. H. Exc. Mgr. W. Bekkers, Coadjutor van 's-Hertogenbosch, afscheid genomen van de ongeveer 300
emigranten, die Brabants dreven zullen gaan verwisselen met Canada en Australië. Na de Pontificale Hoogmis in de pa
rochiekerk te Veghel reikte Mgr. Bekkers aan ieder der emigranten een Mariabeeldje uit.
(Van onze Londense correspondent)
LONDEN, hedenochtend.
Tot heden bewaart de Britse pers
haar kalmte met betrekking tot het be
zoek van het Engelse koningspaar aan
ons land. De „Sunday Express" wist
gisteren te vertellen dat onze koninklij
ke chef de cuisine en zijn assistenten
zes weken lang niet anders hebben ge
daan dan als maar weer dezelfde gerech
ten te bereiden welke geserveerd zul
len worden op het officieel diner van
dinsdag. Hedenochtend toonde de Britse
pers enige bewogenheid over zesduizend
met marsepein versierde petit-fours,
welke opgediend zullen worden tijdens
een van de recepties.
Het socialistische zondagsblad „The
People" meende gisteren dat het Engel
se koningspaar de eenvoud zou kunnen
leren van het bezoek aan het
Nederlandse Hof. Volgens de „Sunday
Dispatch" valt het bezoek van het En
gelse koningspaar aan ons land samen
met de verkiezingen voor de Eerste Ka
mer! Vanaf morgen zullen wij meer kun
nen lezen over het staatsiebezoek. Er
zullen zich meer dan zeventig Britse
persvertegenwoordigers in Nederland
bevinden om het bezoek te verslaan.
Een bakkersdelegatie uit Nederland
heeft, zoals men zich zal herinneren,
het vorig jaar een enorme krentenweg-
ge aangeboden aan prinses Gracia bij
de geboorte van prinses Caroline.
De vereniging van cursisten en oud
cursisten van de Zwolse bakkersvak
school heeft ook na de geboorte van
prins Albert II het traditionele krenten
brood verzonden. Het brood is in op
dracht van het bestuur gebakken door
Chris Nijland te Kampen, die een keur
van de fijnste ingrediënten in het brood,
dat weliswaar niet zo groot was als de
vorige keer, heeft verwerkt.
Tevens is een pop, als Nederlandse
bakker gekleed, geschonken aan prin
ses Caroline.
In de ondergrondse werken van de
domaniale mijn te Kerkrade is de 43-
jarige houwer j. Klinkenberg uit Kerk
rade door vallend gestekte getroffen en
vrjjwel op slag gedood. Het slachtoffer
was gehuwd en vader van twee kinde-
AMSTERDAM, 22 maar. (G*.) Kand.
Engels D. Bremer (De Bit). Kand. Frans
r. ej. I. A. Frijling (Amsterdam). Kand.
kunstgesch mej. I. Stroman (Amster
dam) en mej. C. L. During Caspers
(Bussum).
GRONINGEN, 22 maart. Op het proef
schrift „De concessieve voegwoordelijke
bijzin in het Nederlands van de middel
eeuwen en de zeventiende eeuw is ge
promoveerd tot doctor in de letteren en
wijsbegeerte C. Schmidt, geboren te
Haarlem.
Een opkoper in Warschau heeft een middel ontdekt om op een eerlijke
manier snel rijk te worden, zo meldt het Poolse blad „Kuerier Polski"
volgens Reuter. De man is er achter gekomen, dat staatswinkels 1 zloty,
100 groschen, betalen voor lege flessen, terwijl de glasfabrieken nieuwe
flessen leveren voor slechts 60 groschen per stuk. Als men een vrachtauto
huurt, kan men per dag dus honderden guldens verdienen, als men maar
snel genoeg heen en weer rijdt van de glasfabrieken naar de staatswinkels.
Het blad weet anders nog een andere manier. Een fles soep kost in een
staatswinkel 70 groschen. Gooi de soep weg, aldus het blad, lever de fles in
en strijk de winst van 30 groschen op.
De sociale commissie van de S.E.R.
heeft de regering een advies uitge
bracht over de werktijden van de z.g.
restgroepen.
De zeer geleidelijk in werking getre
den bepalingen van de arbeidswet zijn
grotendeels nog niet van toepassing op
de (niet-agrarische) arbeid buiten fa
brieken of werkplaatsen, winkels, kan
toren, apotheken, horecabedrijven en
verplegingsinrichtingen. Slechts voor
chauffeurs, voor toonkunstenaars die
dans- en amusementsmuziek ten geho
re brengen, alsmede voor het personeel
in pakhuizen zijn de arbeids- en rust
tijden inmiddels vastgelegd. Regelingen
voor de werknemers in bad- en zwem
inrichtingen en in bioscopen, waarover
in 1957 S.E.R.-adviezen zijn uitgebracht,
worden thans voorbereid.
Het advies bepaalt de maximale ar
beidstijd op 10 uren per dag en 55 uren
Meer dan een week voor op het sche
ma, dat twee en een half jaar geleden
voor de produktie was opgesteld, heeft
op deze nog winterse, doch stralende
eerste zondag van de lente in alle stilte
het eerste Fokker Friendship F 27 ver
keersvliegtuig, dat in serie-produk-
tie is gereed gekomen, het luchtruim ge
kozen. Het toestel is bestemd voor de
Ierse luchtvaartmaatschappij Aer Lin-
gus. De eerste vlucht duurde een uur.
Na het volbrengen van een uitvoerig
vluchtprogramma, dat noodzakelijk is
om een eerste produktiemachine te
beproeven, zal de machine volgens
contract in oktober aan de Aer Lingus
worden afgeleverd.
De seriebouw van het nieuwe Neder
landse twee-motorige verkeerstoestel
begint op Schiphol zienderogen sneller
te lopen. Een groot aantal toestellen is
in verschillende stadia van samenbouw.
Fokker-Schiphol wordt bijgestaan door
de fabriek te Dordrecht, die grote on
derdelen, zoals vleugels, romp, voor
stukken en motorgondels bouwt. Naast
de militaire produktie van Hunter-
straaljagers neemt de Friendship een
steeds groter plaats in het Fokkerbedrijf
in.
per week. Daar de normale werktijd in
de betrokken bedrijven belangrijk kor
ter pleegt te zijn, wordt met dit maxi
mum een grens gelegd die ruim ge
noeg mag worden geacht om extra ar
beid ten gevolge van bijzondere om
standigheden op te vangen. Bovendien
wordt het o.a. toegestaan, dat een vol
wassen werknemer op 2 dagen van de
week 12 uren werkt (met een overeen
komstige verkorting van de werktijd op
de overige dagen ter compensatie).
Zondagsarbeid van jeugdigen is, behou
dens voorafgaande toestemming van
de overheid, toegestaan indien maat
schappelijke omstandigheden daartoe
dwingen.
De bepalingen van het ontwerp zijn
niet van toepassing op werknemers, die
belast zijn met de feitelijke leiding van
een bedrijf of afdeling daarvan en die
niet aan de normale bedrijfsarbeid deel
nemen en werknemers met een salaris
van tenminste 6000,- per jaar (moge
lijk zal deze grens worden verhoogd tot
6.900,-)
Voorts geldt het ontwerp niet voor
de arbeid van volwassen acquisiteurs,
colporteurs en handelsreizigers, artis-
ten, bedrijfsbrandweerlieden, filmope
rateurs bij het opnemen van films, reis
leiders, slaapwagenconducteurs, va
rend en vliegend personeel, alsmede
verzekeringsinspecteurs en -agenten.
De sociale commissie, die zich met
de algemene strekking van het ont
werp kan verenigen, beperkt zich in
haar advies tot een aantal opmerkin
gen en enkele aanvullingen. Zo acht de
commissie het gewenst, dat bij het ver
lenen van vergunning voor zondagsar
beid van jeugdigen de arbeidsinspectie
rekening zal houden met tegen arbeid
op zondag bestaande gewetensbezwa
ren. Bovendien beveelt zij aan, dat in
de wekelijkse rusttijd van 36 uren zo
veel mogelijk een zondag wordt opge
nomen.
In Washington doen berichten de ron
de, dat de Sovjet-Unie zich wellicht be
reid zal verklaren eenzijdig een einde
te maken aan de proeven met kernwa
pens, aldus meldt Reuter. Deze berich
ten vinden hun grondslag in de spoed,
waarmee de Russen de laatste tijd
kernproeven nemen. De Russen zouden
zulk een haast maken om op spectacu
laire wijze hun besluit bekend te kun-
In de nacht van zaterdag op zondag
is de 30-jarige H. J. Voorhout uit Har-
melen, toen hij met zijn echtgenote per
fiets op weg was van Woerden naar
Harmeien dodelijk verongelukt. Het
slachtoffer werd „geschept" door een
bestelauto, bestuurd door een 30-jarige
inwoner van Kamerik, die de beide
wielrijders met vrij grote snelheid pas
seerde. De wielrijder werd in de
berm van de weg geslingerd en is in
de loop van de nacht in het r.-k. zieken
huis te Woerden aan zijn verwondingen
overleden. De Woerdense politie onder
zoekt in hoeverre drankmisbruik bij de
autobestuurder oorzaak van dit ongeval
kan zijn. Vast staat, dat beide wiel
rijders een brandend achterlicht had
den. De vrouw werd niet geraakt.
Het slachtoffer was sinds enkele
maanden gehuwd.
Vandaag werden met het Neder
landse passagiersschip Zuiderkruis, dat
zaterdag uit Surabaja vertrok, 750 Ne
derlandse evacué's uit Indonesië in Sin
gapore verwacht. Tevoren waren reeds
in Djakarta enkele evacué's aan boord
gegaan. Verwacht wordt, dat de Zui
derkruis deze week naar Djakarta zal
terugkeren om nog meer repatriëren
de Nederlanders af te halen.
Vanmorgen heeft de Bredase recht
bank uitspraak gedaan in de zaak te
gen de Tilburgse musicus, die veertien
dagen geleden achter gesloten deuren
heeft terecht gestaan wegens overtre
ding van art. 98 c lid 1 en 2 van het
Wetboek van Strafrecht. Aan verdach
te was ten laste gelegd het onder zich
hebben van staatsgevaarlijke gegev.ns
en handelingen om de beschikking te
krijgen over deze gegevens.
De officier van justitie had vier jaar
met aftrek van voorarrest geëist. Con
form deze eis heeft de rechtbank thans
de Tïlburqer veroordeeld.
De 26-jarige marechaussee tweede
klasse H. J. Pleizier van de brigade Den
Haag is bij een ongeval, dat zaterdag
morgen op de rijksweg 4a gebeurde, om
het leven gekomen. Hij was belast met
het escorte van een militaire kolonne en
raakte bij het viaduct ter hoogte van
het vliegveld Ypenburg bekneld tussen
een tien tons-trekker met vuurmond en
de muur van het viaduct. Hij over
leed ter plaatse.
Pleizier was gehuwd en vader van
twee kinderen.
Zondag is in het Huis der Provincie te 's-Hertogenbosch de prijs voor schone kunsten uitgereikt. Prof dr. J. de Quay,
Cojnmissaris der Koningin (rechts) reikte de prijzen uit: voor letteren aan Anton van Duinkerken (prof. dr. W. Assel-
bergs) midden en voor toneel aan Kees Spierings (links) te 's-Hertogenbosch,
Eigenlijk is het stom toeval,
dat mejuffrouw Maria J. E. San-
ders uit Heemstede gepromo- ^BBlf
veerd is op een muziek-histo- éIÉÉÉL ySB
risch proefschrift. Zij is lerares ^HHjH
Duits aan het Kennemer Ly-
ceum te Overveen en een dis- ptSSlB
sertatie op het gebied van de
Duitse letterkunde zou dus meer Ife-f
voor de hand hebben gelegen.
Die voorliefde voor de Duitse <JH|
taal en letterkunde noemt ze H
echter zelf een erfelijke be las
ting. Ook haar vader was leraar
Duits. De belangstelling voor H
het kinderlied dateert echter al 'Mfc
van de jaren die zij doorbracht ShB
op de HBS-a in Amsterdam. La-
ter koos zij, toen ze na haar
staatsexamen gymnasium-a aan
de gemeentelijke universiteit in
de hoofdstad ging studeren, mu
ziekwetenschap als bijvak. Plot- lil»
seling herkende ze in een ge- A fe Hli
dichtje van Hieronymus van
Alphen een versje, dat zij vroe
ger van haar grootmoeder had
geleerd. Ze ging op zoek en
vond tenslotte het melodietje ,St' '"nÜjinr-ir l
terug, dat zoals veel melodieën dMjyraL J||g
van kinderliedjes, van Duitse
oorsprong bleek te zijn.
Dat was het begin. De belang
stelling voor het kinderlied,
groeide uit tot een voorliefde
en die resulteerde tenslotte woensdagmiddag in haar promotie
aan de Leid se universiteit op een proefschrift over het Nederlandse kinder
lied. Mejuffrouw Sanders is de eerste vrouw die in Leiden op een muziek
wetenschappelijke dissertatie promoveerde. Alleen Hélène Nolthenius
oud-leerlinge van hetzelfde Kennemerlyceum waar mejuffrouw dr. Sanders
thans les geeft was haar vóór geweest, maar dat was aan de Utrechtse
universiteit.
Aanvankelijk zag het ernaar uit, dat het kinderlied haar hobby zou
blijven. Toen mejuffrouw Sanders in 1940 haar doctoraal examen Duits had
afgelegd, besloot zij te promoveren op een proefschrift „De Nederlander
in de Duitse litteratuur". Maar de oorlog gooide roet in het eten en de
promotie ging niet door. Intussen echter groeide haar liefde voor het
kinderlied gestaag. Zij verzamelde allerhande kinderliedboekjes. Ze inves
teerde er al haar zakgeld in, en kreeg zo af en toe uit erfenissen eveneens,
nieuwe aanwinsten voor haar collectie. Daarbij ondervond ze de dagelijkse
steun van haar zuster Didi, die als concertzangeres uiteraard, ook in hoge
mate geïnteresseerd was in het werk. Als beloning voor die jarenlange
trouwe diensten, trad Didi Sanders woensdagmiddag als eerste paranymph
op tijdens de promotie.
Hoewel het kinderlied dus de belangstelling van dr. Sanders al getrok
ken had, duurde het nog tot 1954 eer zij zich metterdaad tot het schrijven
zette. Prof. Bernet Kempers, die inzag dat de dissertatie vooral een muziek
historisch karakter zou krijgen, besloot haar „over te doen" aan zijn collega
Schattenberg in Leiden, die op dit gebied meer gespecialiseerd was. Vanaf
1954 heeft zij zichzelf weinig vrije tijd meer gegund. Het leraarschap neemt
haar geheel in beslag, zodat pas 's avonds na tien uur tijd gevonden kon
worden voor het proefschrift. Daarnaast gingen de zang- en pianolessen
onder leiding van haar zuster Didi gewoon door. De kroon op het werk
is nu echter gezet. Mejuffrouw Maria Sanders is gepromoveerd, of „ge
prolongeerd" zoals een van haar meefeestende leerlingen het noemde.
Dat betekent niet, dat nu een tijd van rust aangebroken is. Plannen
zijn er genoeg. Vooreerst een studie over het Hongaarse en het Deense
kinderlied, en dan nog een studie waarvan de opzet al van jaren
her dateert over de 16e en 17e eeuwse Amsterdamse drukkersfamilie
Blaeu. Tijd om op de lauweren te gaan rusten, gunt de jonge promota zich
dus niet. Haar beweeglijke aard, leent zich daar dan ook nauwelijks toe
nen maken, vlak voor het begin van de
Amerikaanse kernwapenproeven op
Eniwetok in april. Een dergelijke be
kendmaking zou een geweldig prestige
verlies voor de V.S., vooral in Azië,
betekenen.
De Amerikaanse commissie voor
atoomenergie heeft zaterdagavond in
Washington bekendgemaakt, dat zater
dag in Siberië een kernontploffing is
veroorzaakt, de derde Russische kern
proef in drie dagen tijds, aldus bericht
Reuter. Volgens de Amerikaanse waar
nemingen is een kernapparaat van
middelbare kracht ontploft. Donderdag
hebben de Russen in Siberië een klein
kernapparaat laten ontploffen en vrij
dag in het Noordpoolgebied een zwaar
der. De Russen hebben in de afgelopen
negen dagen volgens de Amerikaanse
commissie zes proeven genomen.
Intussen heeft de ontwerper van de
Amerikaanse waterstofbom, dr. Ed
ward Teller, zich uitgesproken voor
voortzetting van de proeven teneinde
„schone" bommen te kunnen vervaar
digen. Hij doet dit in een boek, getiteld
„Onze toekomst op kerngebied". Vol
gens hem is het stralingspeil in de ge
hele wereld tengevolge van proeven
met waterstofbommen te verwaarlo
zen. Een doeltreffend inspectiestelsel
om een verbod op het nemen van
kernproeven te controleren, acht hij on
mogelijk.
In Breda is een nieuwe politieke partij
op katholieke grondslag opgericht, die
de naam zal voeren „progressief kader"
partij voor katholiek Breda. Het ligt in
de bedoeling om bij de gemeenteraads
verkiezingen met een eigen lijst te ko
men waarop alle geledingen zullen zijn
vertegenwoordigd. Lijstaanvoerder is de
heer J. H. M. Quadekker. Het voor
zitterschap van de nieuwe partij wordt
vervuld door de heer F. Jansen-Hou-
ben, directeur n.v. Hero.
De Amerikaanse geleerden Kaye en
Hatsopoulos hebben zaterdag meege
deeld een apparaat te hebben uitgevon
den, dat energie door verhitting onmid
dellijk omzet in elektriciteit, aldus
meidt Reuter.
De uitvinders, die als hoogleraar
en assistent-hoogleraar evrbonden zijn
aan het instituut voor tech
niek van Massachusetts, zijn van oor
deel, dat hun machine de plaats zal
kunnen innemen van stoommachines
en verbrandingsmotoren en de dyna
mo's, die erdoor worden aangedreven
en elektrische stroom produceren. De
uitvinding kan volgens de geleerden
ook worden gebruikt met een atoomre
actor.
Het apparaat bestaat uit twee meta
len platen in een luchtledige ruimte.
De ene plaat wordt aanzienlijk meer
verhit dan de andere. Een stroom van
elektronen gaat van de meer verhitte
plaat naar de minder verhitte en wekt
daardoor elektrische stroom op, die door
draden wordt afgetapt.
Commissarissen en raad van bestuur
van Philips' Gloeilampenfabrieken
delen mede, dat over het boekjaar 1957
de omzet van de vennootschap en de
trust f 3.177 miljoen heeft bedragen
(vorig jaar f2.686 miljoen). De winst
voor aftrek van belasting beliep f 394
miljoen (f313 miljoen), de winst na
aftrek van belasting beliep f 187 mil
joen (f185 miljoen).
Van deze winst wordt f 92 miljoen
(f 64 miljoen) in het bedrijf gehouden.
Aan de algemene vergadering van
aandeelhouders, te houden op 17 april
a.s., zal worden voorgesteld een onver
anderd dividend uit te keren van 14 pet.
op de gewone aandelen en 7.6 pet. op de
preferente aandelen. Daar er 8 januari
1958 reeds een interim-dividend van 6
pet. op de gewone en preferente aan
delen betaalbaar werd gesteld, bedraagt
het slotdividend 8 pet. op de gewone en
1,6 pet. op de preferente aandelen.
In aansluiting hierop deelt de raad
van Bestuur van de N.V. Gemeenschap
pelijk bezit van aandelen Philips' Gloei
lampenfabrieken mede dat eveneens zal
worden voorgesteld over het boekjaar
1957 een onveranderd dividend uit te
keren van 14 pet. op de gewone aan
delen en 7.6 pet. op de preferente aan
delen. Aangezien ook hier een interim-
dividend van 6 pet. betaalbaar werd
gesteld, bedraagt bet slotdividend 8 pet.
op de gewone en 1.6 pet. op de prefe
rente aandelen.
De American Enka Corporation,
dochtermaatschappij van de Algemene
Kunstzijde Unie, heeft een meerder
heidspakket verworven in The Rex
Corporation of West Acton, Mass. De
ze vennootschap fabriceert met plastic
beklede draad en kabel, en hoogwaar
dig isolatie-materiaal voor industrieën,
werkzaam op het gebied van telecom
municatie en electronica.
Het verkrijgen van dit belang in Rex
betekent een eerste stap in het diversi
ficatie-programma, dat de American
Enka vorig jaar heeft aangekondigd en
dat erop gericht is een bredere basis
te geven aan het produktie-programma
van de vennootschap buiten de activitei
ten in het kader van de textielindustrie.
Rex zal als een dochtermaatschappij
van American Enka onder leiding van
haar huidige directie blijven werken;
zij heeft ongeveer 300 personen in
dienst. De netto-omzet, die sinds 1950
zonder ophouden in omvang toenam,
bereikte een hoogte van 6.700.000 in
het jaar, eindigende op 31 oktober 1956,
en overschreed de 7 miljoen in 1957.
