ISRAËL, HET JOODS NATIONAAL
TEHUIS IN PALESTINA"
Ee droom van HERZL is in 1948
werkelijkheid geworden
De komende Italiaanse vedciesingen(I)
Christendemocraten hopen
op 13 miljoen stemmen
Anticlericalisme speelt een grote rol
In de Palestijnse oorlog was
het vijf tegen één
ELECTHOLIJX
de U/Axwcu koelkast
Pretplaatjes van Franse bodem
Vele aanklachten tegen
priesters te* verwachten
„EIN YOLK KANN SICH NUR SELBST HELFEN"
Export van bloemen
in 1957 gestegen
ZATERDAG 19 APRIL 1958
ne»
ioi'4
ed«
Aan de rand van Jeruzalem ligt een van de meest indrukwekkende
monumenten van Israël. Op de top van een heuvel bevindt zich
het graf van dr. Theodor Herzl, de man die twee én zestig
Jaar geleden het denkbeeld opperde van de stichting van een eigen
Joodse staat. De Israëlische overheid heeft Herzls stoffelijk over
schot van Wenen laten overbrengen naar het nieuwe land van de
Joden. De plaats waar het nu rust - op de Herzl-berg - is het middel-
Punt van een fraai aangelegd oorlogskerkhof. Hier rusten nu allen
dje gevallen zijn in de strijd voor Israëls onafhankelijkheid.
Nu de Joden in Israël en elders ter wereld het tienjarig bestaar,
vieren van hun staat, gaan hun gedachten terug naar de jaren
hegentig van de vorige eeuw, toen de kiem gelegd werd voor een
Plan dat eerst ruim vijftig jaar later verwezenlijkt zou worden.
Op 14 februari 1896 publiceerde Herzl zijn brochure „Der Juden-
staat". Hij propageerde de idee van de terugkeer van de verspreide
Joden naar Palestina en hij betoogde dat dit ideaal slechts langs
Politieke weg verwezenlijkt kon worden.
Herzl heeft met grote energie voor zijn droom gestreden. „Wir sind
ein Volk, e i n Volk", zo had hij uitgeroepen: „Ein Volk kann
sich nur selbst helfen; kann es das nicht, so ist ihm eben nicht zu
helfen". De Joden hebben zich, na de tweede wereldoorlog, zelf ge
holpen. Zij hebben een eigen staat opgebouwd temidden van vijan
dige volkeren en zij hebben die staat weten te verdedigen tegen
alle belagers.
Het werk van Herzl werd na diens dood door anderen voortgezet
an van zijn geestelijke erfgenamen was wel de voornaamste Chaim
Weizmann. Het was Weizmann die in 1917 de stoot wist te geven Pr- Theodor Herzl, de man die in im
4. ir ii« het denkbeeld lanceerde van de stichting
tot de zogenaamde Balfour Declaration, een verklaring waarin de van een eigen Joodse staat
Menselijkheid werd uitgesproken van de stichting van een „Jewish
national home in Palestine". Het was het begin van de politieke
erkenning van wat later Israël genoemd zou worden. De tekst van
het document werd opgenomen in het stuk, waarbij in 1922 door
de Volkenbond aan Engeland het mandaat over Palestina werd
opgedragen.
Ook de binnenlandse
afzet is toegenomen
brood
eh
door de Arabische Liga aangespoord
heen te gaan. Als Israël onder de voet
gelopen was, zouden de Arabieren weer
naar hun haardsteden kunnen terugke
ren, zo werd hen verzekerd. De Israëli
sche autoriteiten beweren ook dat de
Arabische staten de Arabische vluchte
lingen opzettelijk de laatste jaren zo
min mogelijk hulp hebben verleend, om
de aandacht van de wereld op de ellen
de van deze vluchtelingen te blijven ves
tigen. (De Palestijnse vluchtelingen zijn
nu vooral aangewezen op de steun, van
de Verenigde Naties, die een speciaal
orgaan in het leven hebben geroepen
voor hun verzorging). Anderzijds is van
Arabische zijde verklaard, dat de Is
raëli met terreur-methoden de Arabi
sche bewoners van het Joodse gebied
hebben gedwongen de wijk te nemen.
De Joden, zo zeggen de Arabische re
geringen, wilden zich meester maken
van de Arabische bezittingen.
Dat de Palestijnse vluchtelingen
nog eens terugkeren naar hun vroe
gere woningen en landerijen in Is
raël is wel bereid tot een zekere fi-
raël valt niet te verwachten. Is-
nanciële regeling met de gedupeer
de Arabieren, maar het wenst hen
niet weer toe te laten. De Arabische
staten verzetten zich echter om prin
cipiële redenen tegen een afkopen
door Israël van de Arabische rech
ten. Zij blijven op het standpunt staan
dat de vluchtelingen eens terug zul
len moeten keren.
Israël telt nu 1.600.000 inwoners. De
bevolking is gedurende de laatste
tien jaar meer dan verdubbeld. Uit
niet minder dan 52 verschillende lan
den zijn Joden naar de nieuwe staat
gestroomd. Aan het ontstaan van de
eigen Joodse staat is een lange, bittere
strijd voorafgegaan, maar de staat
heeft zich intussen geconsolideerd en
welke dreigementen de Arabische pro
pagandisten ook mogen uiten: Israël
zal zich niet van de wereldkaart laten
wegvagen. De jonge natie heeft zich
voor goed een plaats verworven in de
internationale volkerengemeenschap.
De droom van de eigen Judenstaat"
waarover Herzl in 1896 zijn brochure
schreef, is werkelijkheid geworden.
HANS BRONKHORST
Voor de Nederlandse bloemisterij was
1957 een gunstig jaar. De afzet naar
het buitenland steeg van 49 miljoen gul
den in 1956 tot ruim 53 miljoen gulden
in het afgelopen jaar, waarbij snijbloe
men het voornaamste exportartikel wa
ren. De stijging van de export zet zich
ook in 1958 voort; in de eerste drie
maanden van het lopende jaar werd
voor een waarde van 16 miljoen gul
den geëxporteerd, in de overeenkom
stige periode van 1957 voor 14 miljoen
gulden.
Deze cijfers deelde de voorzitter van
de vereniging „De Nederlandse
Bloemisterij", dr. A. J. Verhage, op de
donderdag te Utrecht gehouden alge
mene vergadering mede.
In deze tijd van teruglopende con
junctuur noemde de voorzitter het
verheugend, dat ook de binnenlandse
afzet stijgt; bij een veel grotere aan
voer in 1957 was de z.g. „doordraai"
niet groter dan in 1956.
De secretaris, mr. P. W. H. Zwahlen,
voegde aan de exportcijfers, die de
voorzitter genoemd had, nog toe, dat de
totale veilingomzet export en bin
nenlandse afzet samen van 68 mil
joen gulden in 1956 was gestegen tot
71 miljoen gulden in 1957.
De leider van de Italiaanse christendemoratische partij, Fanfani, temidden van
zijn kinderen.
Nauwelijks hadden de Britten het be
stuur over Palestina namens de Volken
bond ter hand genomen of zij ver
klaarden dat het „Jewish national ho
me" waarvan in de Balfour Declara
tion was gesproken gevestigd zou moe
ten worden in dat deel van Palestina
dat ten westen van de rivier de Jordaan
lag. Er waren in 1922 in Palestina al
verscheidene Joodse nederzettingen,
maar aanvankelijk nam de bevolking
niet snel in omvang toe. Eerst in de ja
ren dertig was er sprake van een grote
toeloop, en de voornaamste oorzaak
daarvan was de Jodenvervolging van
Hitier. eerst in Duitsland, Oostenrijk en
Tsjechoslowakijë en later in het groot
ste deel van Europa. Maar de van huis
en haard verdreven Duitse Joden die
voor de Tweede Wereldoorlog naar Pa
lestina wilden, zagen zich in vele geval
len in hun plannen gedwarsboomd door
de strenge Britse immigratie-bepalin
gen Een Brits witboek van 1936 her-
haaide het oude plan voor een verdeling
van Palestina in een Joods en een Ara
bisch gebied, maar het maakte het voor
Joden zeer moeilijk grond aan te kopen
in het Mandaatgebied. Een tweede wit
boek, gepubliceerd in 1939, beperkte de
Joodse immigratie wel zeer drastisch.
Er zouden nog één keer honderdduizend
Joden in Palestina worden toegelaten,
zo werd bepaald, en daarna zou het land
Chaim Weizmann, de eerste president voor hen gesloten blijven.
Een groep vrouwelijke soldaten van de Israëlische strijdkrachten op mars.
van Israël.
£>avid Ben-Goerion, Israëls eerste pre
fnier, die ook nu weer aan het hoofd
van de regering staat.
Paf etnde van het Britse mandaat over
in. '"ia. In de ochtend van 14 mei 1948
'Pecteerde de laatste Britse Hoge Com-
™**aris, Sir Allen Cunningham, te Jeru-
'eni voor het laatst een erewacht, die
Dp®esteld stond voor het Gouvernements-
Onmiddellijk daarna vertrok hij
t_^T, Haifa, waar hij zich voor Engeland
cheepte aan boord van een Britse
kruiser.
Het is over deze episode in de voor
geschiedenis van Israël dat men vele
bijzonderheden vindt in het zeer lezens
waardige boek van R. A. Levisson
„Herboren Lan d", een uitgave
van E. M. Querido te Amsterdam.
In de Tweede Wereldoorlog werden
door de Nazi's zes miljoen Joden
vermoord; een derde deel van het
hele Jodendom. Het Joodse volk dat in
het jaar 70 zijn tempel in Jeruzalem had
zien verwoesten door keizer Titus, was
sindsdien het slachtoffer geweest van
vele grote vervolgingen. Maar de slach
tingen die door Hitier werden aange
richt overtroffen alles wat de Joden in
hun hele lange historie ooit hadden moe
ten doormaken.
Toen eindelijk op 8 mei 1945 de be
vrijding van Europa voltooid was,
ontstond er onder de gespaarde Euro
pese Joden een nieuwe hartstoch
telijke beweging voor de vestiging van
een Joodse staat. Uiteraard waren ve
len verlangend in Palestina een nieuw
leven te beginnenj maar officieel gol
den nog altijd de strenge vooroorlog
se Britse immigratie-bepalingen. Van
de verwarring die er in de eerste na
oorlogse jaren nog in Europa bestond,
hebben echter vooral veel Oosteuro-
pese Joden gebruik gemaakt om op
illegale wijze Palestina binnen te ko
men.
In 1947 werd het probleem van de
toekomst van Palestina voorgelegd
aan de Verenigde Naties. (De Volken
bond, die Engeland met het mandaat
had belast, bestond niet meer en de
Britten wilden trouwens wel van hun
mandaat af). De V.N. stuurden een com
missie van onderzoek naar het bewuste
gebied, en de commissie keerde terug
met een plan voor de verdeling van het
land tussen Joden en Arabieren. Het
rapport van de V.N.-commissie is in
dertijd in V.N.-kringen op heel wat
tegenstand gestuit. Van Arabische zij
de trachtte men de geldigheid van het
verdelingsvoorstel te laten beoordelen
door het Internationale Hof van Justi
tie, maar deze suggestie werd in de
V.N. verworpen, zij het met de kleinst
mogelijke meerderheid. Het had ook
heel wat voeten in de aarde vóór ten
slotte het verdelingsplan van de Pa
lestijnse V.N.-commissie in de Algeme
ne Vergadering in stemming kwam, en
aanvankelijk zag het er niet naar uit
dat de betreffende resolutie de vereis
te tweederde meerderheid zou krijgen.
Maar zowel de Verenigde Staten als
de Sovjet-Unie stonden aan de kant van
de Zionisten. (Engeland onthield zich
van stemming). Op 29 november 1947
werd tenslotte de verdeling van Pales
tina door de Assemblée aangenomen,
met 33 stemmen voor, 13 tegen en 10
onthoudingen.
In de ochtend van 14 mei 1948 ver
trok de laatste Britse Hoge Commissa
ris voor Palestina, Teneraal Sir Allan
Cunningham, uit de Palestijnse haven
stad Haifa. Op de middag van die zelf
de dag werd in een museum in Tel-
Aviv de staat Israël geproclameerd.
Dit geschiedde door David Ben-Goerion
(de huidige premier), die in een be
wogen toespraak een schildering gaf
van de voorgeschiedenis van de nieu
we staat. Volgens de Joodse tijdrekening
was het de vijfde dag van Ijar 5708.
Op 15 mei begon de Palestijnse oorlog.
De totstandkoming van de huidige
grenzen van Israël is gepaard
gegaan met een felle strijd. Een
strijd waarin de Joodse militaire een
heden zich geconfronteerd zagen met
vijf verschillende Arabische comman
do's. De Joodse troepen moesten tege
lijk strijden tegen Egyptische, Syrische
Libanese, Irakeese en Transjordaanse
strijdkrachten. Maar slechts de laatst
genoemden waren werkelijk goed geor
ganiseerd. Het Arabische Legioen, dat
onder leiding stond van de legendarische
Brit Glubb Pasja, was het enige Ara
bische leger van formaat dat aan de
oorlog deelnam.
Over de totale sterkte van de Arabi
sche strijdkrachten in de Palestijnse
oorlog zijn nog altijd geen exacte cijfers
gepubliceerd, en de schattingen van
waarnemers lopen nogal uiteen. Maar
misschien mag men zeggen dat de Ara
bieren aanvankelijk in totaal twintig tot
vijentwintigduizend man in de strijd
hadden geworpen, terwijl de Joden tien
duizend soldaten op de been hadden ge
bracht. De Arabieren beschikten boven
dien over betere wapens dan hun tegen
standers Zij konden werken met zwaar
geschut, terwijl de Joden in de eerste
fase van de strijd slechts van lichte be
wapening voorzien waren.
Maar wat de Joden aan mankracht
en bewapening te kort kwanten, dat
compenseerden zij met hun verbeten
heid. Het moreel van de Israëlische
strijdkrachten was bijzonder goed. Zij
wisten waarvoor zij streden, en zij be
seften de noodzaak vol te houden
om niet vernietigd te worden. Er be
stond voor hen geen mogelijkheid tot
een terugtocht. Als zij niet in de zee
gedreven wilden worden, moesten zij
hun tegenstanders de baas blijven.
Het eerste deel van de strijd duurde
van 15 mei tot 11 juni; toen de Ver
enigde Naties een wapenstilstand
wisten op te leggen. Die wapenstil
stand heeft vier weken geduurd.
In de nacht van 7 op 8 juli werd door
Egypte de strijd heropend. De tweede
fase van de Palestijnse oorlog heeft
slechts 11 dagen geduurd, en in deze
periode leden de Arabische strijdkrach
ten ernstige verliezen. Maar de tweede
wapenstilstand bracht geen werkelijk
„staakt-het-vuren" Men heeft deze pe
riode wel die van de „shooting truce"
genoemd. In november en december
1948 en in januari 1949 hebben er na
melijk nog militaire operaties plaats
gevonden, waarbij onder meer de Ne-
geb in Israëlische handen kwam. Ten
slotte werden in de maanden februari,
maart en april achtereenvolgens wa
penstilstanden gesloten tussen Israël
enerzijds en Egypte, de Libanon en Sy
rië anderzijds. In 1949 kwam aan de Pa
lestijnse oorlog als zodanig officieel een
einde, maar beperkte gewapende con
flicten zijn er sindsdien nog herhaalde
lijk geweest.
Tijdens de Palestijnse oorlog zijn duf.
zenden Arabieren van het Joodse
gebied naar de omringende Ara
bische landen getrokken. Volgens de
Israëlische lezing van het geval waren
de Arabische bewoners van het aan de
Joden toegewezen deel van Palestina
Met het tekenen van pretplaatjes
is vandaag de dag een goede boter
ham te verdienen. Wie de flair heeft
een typetje te creëren, dat het doet
op de internationale markt, kan ver
der alle andere bekommernissen wel
aan de kant zetten. Hij is binnen. Nu
gaat dat natuurlijk niet zo een
voudig als het hier staat, want op
het stuk van humor lopen de smaken
over de grenzen even ver uiteen
als die van belegen Edammer en
Camembert. De Fransen bijv. hebben
het in de plaatjeshumor nooit ver
gebracht. Althans in het genre, dat
men in Nederland aanduidt met
.cartoons". Dit schijnt met zijn voor
keur voor het irreële en de abstractie
wel zo duidelijk een Engels-Ameri
kaans geestesproduct, dat de Parijse
producenten er nooit een woord in te
zeggen hebben gekregen. Die cartoon
humor, zoals hij zich vooral in Ame
rika in de „New Yorker" heeft ont
wikkeld, is van 'n kristallen hardheid.
Bij voorkeur hanteert men als typetjes
enigszins afgedwaalde mannetjes met
lege ogen en vage gebaren. Woorde
loos als de prentjes moeten ook de
reacties van de kijker zijn Geen
vervaarlijk gebrul maar hoogstens
een onderdrukt gegrinnik. Pret-
olaatjeskijkers zijn dus lieden van
het intellectuele soort, die Franse
wijn preferen boven dubbel-gebeide
en het Boekenbal boven alles.
Enigszins rondborstige humoristen
vinden cartoonhumor als regel schraal,
bedacht en onmenselijk. Zij hebben
gelijk. Maar de cartoon-intellectueel
heeft ook recht op zijn pretje. De
Fransen, zo constateerden wij al,
kunnen met de cartoons niet goed
overweg. Daarom heeft de publicatie
van Bosc's grapjes ons enigszins
verbaasd Wil men nu per se
Nederland verrassen, dan weten wij
wel beter bekende namen. Maar
Bosc blijkt zich goed op zijn voor
beelden te hebben geschoold en even
ais Steinberg en Thurber heeft hij
de grap ontdekt van de eindeloze
variatie op een bekend thema. Bij
hem zijn dat vooral de robot-achtige
soldatencolonnes en het onbekende
eiland, het een en ander laat zich
nog combineren ook. Paris Match
laat hem regelmatig op de laatste
pagina aan het beeld. En Paris Match
weet hoe zij Americana in het Gal
lisch moet vertalen. De humor van
Bosc is even koud als die van de
Amerikanen, maar zij mist de on
gegeneerdheid, die de Amerikaanse
pret nog een zekere authenticiteit
geeft. Evenmin heeft zij die diep
zinnige onbenulligheid van de echte
Punch-humor.
Bosc is dus een Fransman die
Engels probeert te spreken. En wat
men dan ook over de kwaliteit mag
zeggen, het resultaat is ongetwijfeld
lachwekkend.
B. Kr.
„Homo Sapiens" door Bosc
Uitg. De Bezige Bij, Amsterdam.
(Van onze Romeinse correspondent)
Het apparaat voor de verkiezings
strijd in Italië komt langzamer
hand op gang, einde april zal
het op volle toeren draaien en eerst
tot stilstand komen, wanneer in de
avond van de 25ste mei de laatste kie
zer, duizelig, doof en kleurenblind, het
stemhokje uitwankelt. Vijftien partijen
prijzen het electoraat hun programma's
en systemen aan en ieder wijst de op
zet èn de plannen van de anderen
vastbesloten van de hand, behalve de
minuscule partyen van de republiekei-
nen en radicalen, die zich voor deze
campagne verbonden hebben. Het ge
heel zal de staat twaalf miljard lire
kosten, zegt minister Tambroni, die het
als bewindsman van Binnenlandse Za
ken weten kan. De gezamenlijke politie
ke groeperingen zullen er ten slotte 38
miljard tegen aangooien. Hetgeen be
tekent o.it in elk van de toekomstige
842 volksvertegenwoordigers 246 se
natoren en 596. deputati op hoop van
zegen bijna 375.000 gulden geynvesteerd
wordt, ongeacht wat het de kandidaten
zelf kost.
De christendemocraten hebben
een leger van éénhonderdentwintig-
duizend man uit hun rijen gerecruteerd
om huisbezoek te gaan doen. De klei
ne liberale partij brengt voor dit doel
vijfenveertigduizend man in het veld.
Italië zal overstroomd worden met film
en reclame-auto's van allerhande for
maat en type, terwijl het wagenpark
dat de nationale en plaatselijke staven
voor hun vervoer ter beschikking ge
steld wordt, zelfs in een tijd van tech
nocratie en snelverkeer respect af
dwingt. Reeds nu houdt het land zijn
adem in voor wat de steenrijke re
der en oud-burgemeester Achille Lauro,
leider van de volksmonarchisten, in pet
to heeft. Na het verkiezings-carnaval
van vorig jaar, voor de regionale raad
van Sardinië, kan onmogelijk meer een
limiet aan de fantasie gesteld worden.
Het wonderlijkste politieke voort
brengsel van 1958 is zonder enige twij
fel de „Katholieke Partij voor Natio
nale Herleving". Zij zal haar propa
ganda slechts met kosters en kerke-
knechten, wijwater en wierook kunnen
voeren. Behalve immers dat de uit
vinders van deze partij het kapita
lisme, de openbare school, de mili
taire dienst en veruit de meeste bë-
lastingen willen opheffen, zijn zij tot
de overtuiging gekomen dat het eer
ste artikel van de Italiaanse grond
wet als volgt gewijzigd moet worden:
„De Italiaanse Staat erkent het op
pergezag van de Paus en voert diens
opdrachten uit." Punt. Het komt ons
voor dat men hierna de overige ar
tikelen van de constitutie gevoeglijk
kan schrappen. En wat dunkt u van
de Movimento Divorzisti, die een an
ker i.» plaats van een deegroller als
symbool voert? Het is de partij van
hen die hun hoogste heilsverwachtin
gen stellen in de wederinvoering van
de echtscheiding.
De slogan-bedenkers en de affiche-te
kenaars werkei onder hoogspanning.
Tot op de dag van de verkiezingen zul
len zij nieuwe variaties van politieke
leuzen verzinnen en nieuwe illustraties
daarvan doen uitkomen. Toch is de folk
lore er een tikje af, sinds een bedis
selende bezuinigingswet ook de vurig
ste partij-militanten verbiedt iedere ge
vel tot aan de daklijst vol te plakken.
AI die heerlijke lectuur is nu verwe
zen naar saaie, gemeentelijke aan
plakborden.
He. anticlericalisme speelt deze
maal een even grote als heillo
ze rol. De radicalen en de re-
publiekeinen, kleinduimpjes, roeren de
Togliattij de leider van de Italiaanse
communisten.
grootste Turkse trom ten deze, de com
munisten trommelen lustig mee. Nenni
zal het kalmpjes aan moeten doen; hjj
heeft zijn partij als „sleutelpartij" in de
arena gebracht en als men zich daar
niet bij afvraagt: Sleutel tot wat?
heeft men nog gelijk ook. Maar deze po
sitie dwingt hem tot een knik naar de
ze en een lachje naar gene kant, tot
niet al te scherp slijpen, opdat velen
zijn korf invliegen. Togliatti zal het be
slist niet na kunnen laten om te wij
zen op de corruptie van de Vaticaans-
Amerikaanse horigen, terwijl de vraag
over het al of niet toelaten in Italië
van geleide projectielen zijn tekenaars
tot onuitputtelijke inspiratie zal zijn.
De rechtse partijen gaan zich met wel
lust werpen op de christendemocratische
willekeur en dictatuur, die leidden tot
het aan de kant zetten van de potver-
tereride gemeenteraad van Napels. De
liberalen schilderen de burger als een
gekneveld en uitgezogen slachtoffei van
de hand over hand toenemende staatsal-
macht, maar de sociaaldemocraten kun
nen de huidige samenleving niet anders
zien en doen zien dan als een losban
dige, er maar op los levende club van
super-individualisten.
Al deze -egen komt neer op de hoof
den van Fanfani en zijn christendemo
craten, door de integralen voor liber
tijns, door de Iaïcisten voor Zwitserse
gardisten uitgemaakt, wordt de Demo-
crazia Cristiana verantwoordelijk ge
steld voor alles, tot het slechte weer
toe. Maar hun verfdozen en kleurpot
loden blijven niet ongebruikt liggen:
er zijn onderwerpen bij dozijnen, die roe
pen om uitbeelding in alle tinten van
de regenboog.
Onder de ruim twee miljoen tellen
de nieuwe jaargang van kiezers is een
opinie-onderzoek geweest. Het bleek
dat 30 procent geen politieke schoe
nen heeft, waarin zij vast kunnen
staan. De communistische partij, die
ongeveer anderhalf miljoen leden
heeft, rekent zeker op de steun van
zes a zeven miljoen, de christendemo
cratische met 1,3 miljoen leden doet
Nenni, de leider van de links-socialisten.
een gooi naar minimaal twaalf der
tien miljoen stemmen, en omdat de
verhouding van leden en potentiele
vóórstemmers in de andere partijen
nagenoeg dezelfde is, is er werk te
over aan de propagandawinkel.
Tot slot moet nog vermeld worden
dat de nieuwe kieswet met boete
of gevangenisstraf alle bedienaren
van de godsdienst bedreigt, die mis
bruik maken van hun bevoegdheid en in
de uitoefening van hun ambt partijen
bevoordelen of de kiezers trachten te
weerhouden op bepaalde lijsten of kan
didaten te stemmen. Maar ongetwij
feld zullen de bisschoppen hun gelovi
gen eraan herinneren, dat communis
me en marxisme niet verenigbaar zijn
met de katholieke beginselen en ver
moedelijk zullen zij wijzen op de huidi
ge noodzaak, dat in politicis de katho
lieken één zijn. Er bestaat dus een ge
rede kans dat er legio aanklachten te
gen bisschoppen en tegen de lagere
clergé ingediend zullen worden. Niet,
zo menen wij, dat deze aanklachten
hout zullen snijden, want het concor
daat en de grondwet erkennen het recht
van de bisschoppen om herderlijke brie
ven en instructies te richten aan de
geestelijkheid en de gelovigen. Het ar
tikel in de nieuwe kieswet is dan ook
niet tegen de kerkelijke jurisdictie be
doeld, maar gericht tegen voorkomende
misbruiken van politieke beïnvloeding.
Intussen zal van bepaalde zpde deze
wet aangegrepen worden om er een da
verende herrie mee te schoppen. Zodat
al met al de komende electorale cam
pagne pittig belooft te worden.
