Eens heeft het land in sijn diepste lagen vertrouwen in mij gehad Generaal wil blijkbaar legaal te werk gaan Legerchefs in Algiers krabbelen terug m de democratie Kli roes j ts j ev spot met de „sinaasappelen" van de V.S. Rusland lanceert derde Spoetnik Met een nieuwe soort brandstof omhoog GEWICHTanderhalve ton de grote mode Pflimlin vindt meerder heid voor noodtoestand Toestand in Algiers is uiterst verward Premier beschuldigt generaal Salan van insubordinatie Zichtbaar om 20.40 uur Het weer- VRIJDAG 16 MEI 1958 b 82sfe JAARGANG No. 29910 (Van onze Parijse correspondent) PARIJS, hedenmorgen. Eergisteren, de zwartste woensdag in Frankrijks naoorlogse geschie- denis, was generaal De Gaulle als op alle woensdagen uit Colombey ies deux Eglises naar Parijs gekomen. Hij had er, zo vernam men, slechts enkele bezoeken ontvangen, daaronder voornamelijk dat van zijn uitgever, met wie hij zich onderhield over het derde deel van zijn mémoires, dat hij op één hoofdstuk na thans op schrift heeft. In de loop van de avond keerde De Gaulle naar Colombey les deux Eglises terug. Zou hij blijven zwijgen, zo vroeg men zich allerwegen, zij het met zeer uiteenlopende gevoelens af. Maar gisternamiddag dan, donderdag, heeft De Gaulle in zijn Parijse pied a terre in de Rue Sol- férino door zijn ordonnansofficier, luitenant-kolonel Bonneval, aan de pers een schriftelijke verklaring doen distribueren, waarvan de inhoud luidt als volgt: „De degradatie van de staat brengt onfeilbaar de verwijdering mee van de geassocieerde volken, moeilijkheden voor het in strijd gewik kelde leger, het uiteenvallen van de natie, het verlies van de onaf hankelijkheid. Sedert twaalf jaren bevindt zich Frankrijk, worstelend met problemen die te vervaarlijk zijn voor het partijenregiem, in een rampspoedige ontwikkeling. Eens heeft het land in zijn diepste lagen vertrouwen in mij gehad om het in zijn geheel tot zijn behoud te voeren. Vandaag, geplaatst voor de beproevingen die het andermaal belagen, moge het weten dat ik mij gereed houd om de machtsbe voegdheden van de Republiek op mij te nemen." zullen hun Townsend op de thee bij prinses Margaret De Sovjet-Unie heeft gistermorgen een vierde kunstmaan toe gevoegd aan de drie Amerikaanse aardsateliieten die nog rond de aarde draaien. De nieuwe Spoetnik, de derde die Rusland heeft gelanceerd, overtreft alle voorgaande wat grootte en ge wicht betreft. Het is een 3.57 meter lange, kegelvormige satelliet, die een basisdoorsnede van 1.73 meter heeft. Het gewicht van Spoetnik lil bedraagt 1.327 kilo, dat is 815 kilo meer dan de tweede Spoetnik, waarin een hond werd meegevoerd en die evenals de eerste Spoetnik inmiddels al naar de aarde is terug gevallen. Volgens U.P. heeft de Russische ambassade in Bonn meegedeeld, dat zich in de nieuwe Spoetnik geen mens of dier bevindt. De drie kunstmanen, die Rusland thans heeft gelanceerd, hebben een gezamenlijk gewicht van 1.865 kilo. Amerika heeft eveneens drie kunstmanen afgeschoten; het totaalgewicht daar van bedraagt 30 kilo. Aan boord van de derde Russische kunst maan bevindt zich een uitgebreide wetenschappelijke appara tuur, die bijna 1.000 kilo weegt. fantasie REGENMANTELS v.a49.75 Hinderlijk lawaai van bromfietsen Vragen aan de minister K0MPLETE UITRUSTINGEN CULT. PARELSNOEREN STUURMAN,?. COHEN Regen en later opklaringen Het weer in Europa ge MORRIS 'êeforepw/jv#/ Falcon popeline regenjassen Vrij koud Wat doet de zon? Als straks de zon komt, wordt het smóór, hoe heerlijk is dan BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790 Bijkantoor en Red. Omuiden: leeuweriklaan 30 Telefoon 5790 Directie: J. J. W Boerrigter en Mr. W A. M. van der Kallen. Hoofdredactie: Drs, H. v. RUN en W. Severln. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter, hoogte Omroepers 16 cents per m m.-hoogte. De administratie behoudt ilch het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week, f 2.65 per maand, f 7 90 per kwartaal. Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur 's avonds tel. 21544 DE GAULLE: Ik houd mij gereed om de macht op mij te nemen """""""""iMinimum ring te iei<ie intussefi -uZ hlJ met ingrijpen. heeft hij door zijn ver- Generaal de Gaulle heeft een be treurenswaardig initiatief genomen met zijn sensationele verklaring van gisteren. Zijn daad draagt niet bij tot het spoedig herstel van de orde in Frankrijk, hef Europese en het Noordafrikaanse dat Algerije heet. Hij is gekomen voor hij geroepen Werd. Men kan, gezien de integere Persoonlijkheid van de generaal, er veilig op vertrouwen dat hij niet met aa^eï<Madige middelen het gezag ongetuf'1 zal trekken. Hij zal zich zolangltld houden aan de wet, en republiek }President van de Franse te leiirl"1 1"e£ verzoekt de rege Maar klaring, dat hi, de macht over gereed houdt om van de huidige nemen, het prestige steunend op een Jfe«)9e regering, verkozen parlement derheid in het en zijn dramatische'm^st'9,Pesckaa-d bijgedragen tot het verdof 9 J politieke chaos. Men van de Gaulle's verklaring op zijvvan De4 kunnen zeggen dat zij was. Er werd hem nog nTts aW_ vraagd. e' Betreurenswaardig is ook <je hóu d-big van generaal Salan, die hellicht mede uit vrees voor de ex~ tramisten onder de Fransen m Alge T}je, jjjgf duidelijk aan de kant van let wettige gezag in Parijs heeft ge- steld. Enerzijds houdt hij zich m de frQfctijk aan de instructies uit de °°fdstad, maar anderzijds heeft hij z^n toespraak van gisteren besloten V}et de uitroep „Vive de Gaulle Hij deeft ook tegenover de buitenwereld d® schijn willen wekken dat de acti- Wteiten van de comité's voor het openbaar Welzijn de instemming ®uden genieten van de autochtone cvolking van Algerije. Maar zijn 0 ^klaring: „Alle moslems volgen j s klinkt wel buitengewoon onge- k °JWaardigDe reacties uit Tunesië dg^°orbeeld wijzen wel op het tegen- kierde Republiek, die al een het °9en geschiedenis heeft, staat op cr- °9enblik voor een onafzienbare hoe\ Niemand durft te voorspellen mor af zad topen- De Franse de- dcy^ e zeH staat, n-n het. snp.leen "K7uo ,2etf staat op het spel, een ton'ratie die eindelijk zal moeten te recln09 de kracht Politieke"' leiders kolo, 'ssale te bezitten zich van Frankrijks groeperingen staan voor een verantwoordelijkheid. Zij moeten l ^n9eboren individualisme law 9 bov overwinnen en het landsbe- °ok m "en vtelfce groepsbelangen dan sanie l0eten stellen, om te proberen halen door de crisis te Peter TowTltjpnft hPPft o-ïc+e imacmg omstreeks Peter Townsend heeft gister een amstreeks theetijd wederom Karet gebracht Hous, garet in h" scuracnt aar, prinses Mar- rence Londense residentie, Cla- ontmoet;„Use'- wa- is terugLneL®m.ds Tüw meldt Reuter Van een were^re^Si hun tweede ont- Townsend eind maart Dit De Gaulle heeft derhalve zijn stil zwijgen, dat hem van verschillende te genovergestelde kanten reeds geruime tijd werd verweten, en dat het te Al giers uitgeroepen Comité de Salut Pu blic hem dinsdag j.I. nog „smeekte" te verbreken, inderdaad verbroken. Of en in welke zin de termen waarin hij dit heeft gedaan de afwikkeling van de formidabele crisis welke frankrijk ais natie doormaakt aanzienlijk zullen be ïnvloeden, staat evenwel nog te bezien. De Gaulle geeft in zijn verklaring zeer uit de hoogte en zeer in het algemeen uitdrukking aan een visie die men reeds lang van hem kende en die ook door tal van tegenstanders van zijn terug keer aan de macht in zekere opzichten wordt gedeeld, o.a. door de huidige Franse ministerpresident, de voorzitter der Republikeinse Volksbeweging Pflim- lin, voor wie versterking van het staats gezag en de daartoe vereiste grondwet telijke hervormingen Frankrijks meest dringende en vitale probleem zijn. Dat De Gaulle „zich ter beschikking houdt" is tenslotte ook niet veel meer dan een terugroeping in het geheugen van een bekende door hem ingenomen positie: zij mag in de huidige situatie wat omineuzer klinken, haar uit te leg gen als zou De Gaulle ongeroepen op rechtstreekse actie zijnerzijds zinnen of zelfs met de „rechtstreekse actie" van anderen in samenzwering staan, zou zeker tendentieus zijn. Hij verklaart zich overigens bereid „de machtsbevoegdheden van de Re publiek" op zich te nemen. Hetgeen slechts kan betekenen dat hij binnen de legaliteit van de Republiek wenst te blijven, althans voor zijn eventu ele machtsaanvaardig. Hij veroor deelt echtei het „partijenregiem" en dit geeft te verwachten dat hg, vol gens de legaliteit der Republiek een maal aan de macht gekomen, erop zou aansturen de huidige republikein se legaliteit te vervangen door een gans andere, het partijenregiem aan tastende en derhalve volgens de de mocratische „communis opinio" het wezen der parlementaire democratie, .deze democratische communis Pmio lijkt in Frankrijk vooralsnog overweldigend sterk. lÜke hmanb?e ?uSgestie van zijn persoon- De Gamii1 ltoefeninS doet generaal geen enkeY* z^n verklaring Frankrijk kwalen en i,;ti,geneesmiddel voor zi->n heden aan de voor zÜn moeilijk- Algerije. de braYn' zwiigt °'a' over waarin zowel Fra„„ e, aangelegenheid als Franse liberalen®,,'^a-nationaiisten hebben gedaan, beidS? em 5en beroeP van hun politiek. voor het voeren Uit de verklaring van nP de wat zij is en wat zij niePfY Zljn" veroordeling van de Europese wbelfie in Algiers - zal de regering V pYri s generlei hulp kunnen putten bii u» moeilijke opgave om de zaken te Ah giers weer onder min of meer normale controle tt krijgen. Deze hebben niette min reeds een beduidend mmder alar merend aanziei. gekregen dan zij woensdag vertoonden. De legerchefs, die zich aan het hoofd^van een Euro pese opstand tegen Parijs leken te heb ben gesteld, hebben inmiddels een weg terug gezocht naar juister hiërarchi sche en juridische verhoudingen, naar de republikeinse legaliteit en eenheid. De parachutisten-generaal Massu, de v urzitter van het te Algiers gecon stitueerde Comité de Salut Public (Comité van openbaai welzfjn) heett op een persconferentie omstandig uiteen gezet onder welke omstandigheden hu zich tegen wil en dank gedwongen had gezien zich aan het hoofd van het co mité te plaatsen, dat zich genesteld had in het gouvernementspaleis, ten einde de opstand zoveel mogelijk te ka naliseren, een werkelijke breuk met Parijs te voorkomen en de beste kan sen in handen te houden voor een terug keer tot een normale stand van zaken. Hij he 1.1 daarbij toegegeven dat het aanvaarden van het voorzitterschap Vervolg op pagina 3) Gevechten in Parijs. Hel enorme totaalgewicht van de nieuwe Spoetnik heeft Franse deskun- digen doen concluderen, dat de Rus sen voor het lanceren een krachtiger brandstof hebben gebruikt dan iedere thans in het Westen bekende brand stof. Reuter meldt uit Moskou dat GENERAALDE GAULLE GENERAAL SALAN GENERAAL MASSU Advertentie Ook grote sortering HERENJASSEN GEN. CRONJÉSTRAAT 59 (h. Kloosterstr.) Ziet onze 5 etalages Het Tweede-Kamerlid mejuffrouw Ten Broecke Hoekstra heeft schrifte lijk aan de minister van verkeer en waterstaat de volgende vragen ge steld 1. Kan de minister mededelen, of het in de bedoeling ligt de verkeerswetge- ving zo te wijzigen, dat er een einde komt aan het zeer hinderlijk lawaai, veroorzaakt door open knalpotten van bromfietsen, waartegen blijkbaar niet kan worden opgetreden op grond van de thans geldende bepalingen? 2. Indien het niet mogelijk mocht zijn op korte termijn tot een definitieve regeling te komen, kunnen dan met het oog op het naderend zomerseizoen 'open ramen) voorlopig maatregelen ge troffen worden, opdat aan het zeer hinderlijke lawaai van bepaalde brom fietsen paal en perk kan worden gesteld? Advertentie voor alle Maatschappijen van de Koopvaardij Zijlstraat 71 - Haarlem - Tel. 16963 De Franse Nationale Vergadering is in buitengewone zitting bijeen geko men om zich over het voornemen van de regering-Pflimlin uit te spreken, die de noodtoestand de „état d'urgence", wil afkondigen. Daarmee zou zij bijzon dere volmachten krijgen om het hoofd te bieden aan de dreigende burgeroor log. Een politiemacht van 500 man be waakte het Palais Bourbon waar de vergadering werd gehouden. De open bare en diplomatieke tribunes waren stampvol. Parjjs zelf leek rustig en de bevolking toog als normaal aan het werk. Premier Pflimlin hield een korte toe spraak, waarin hij zei, dat er een com plot tegen de republiek was gesmeed. Bepaalde leiders uit de burgermaat schappij hadden geprobeerd tezelfder tijd in Parijs en in Noord-Afrika een toestand van oproer te verwekken, maar de regering zou tegen de samen zweerders met de uiterste strengheid optreden, vier organisaties verbieden en bepaalde leden daarvan gerechtelijk vervolgen. In 48 gevallen is hier ai een begin mee gemaakt. „Dit is geen, tijd voor redevoe ringen", aldus Pflimlin, „maar voor daden. Daarom vraag ik de Nationa le Vergadering om de noodtoestand in het land af te kondigen". Hij voeg de eraan toe, dat een hervorming van parlementaire instellingen nood zakelijk was, maar hij achtte dit een Officieren van de valsehermtroepen zouden volgens Reuter en AFP in Al giers te kennen hebben gegeven tot ac tie te willen overgaan en met transport vliegtuigen naar Parijs te willen vlie gen. In Algiers zou vandaag een comi té voor openbaar welzijn voor geheel Algerije worden opgericht. Volgens on bevestigde berichten zou Sidi Kara, een vroegere Mohammedaanse staatssecre taris voor Algerije, bereid zijn dit te leiden. De toestand in Algerije is zeer verward. In Algiers heeft generaal Salan enke le benoemingen bekendgemaakt: kolo nel Godard tot algemeen-directeur van de Süreté Nationale in Algerije, Dumont Claude tot vertegenwoordiger der bur gerij bij de Süreté Nationale in Algiers verbonden aan het kabinet van generaal Massu, en Ragard André tot algemeen secretaris van het ministerie voor Al gerije. De prefect van Oran, Lambert, die zich niet aan het comité voor open baar welzijn in Algiers wilde onderwer pen, is vanmorgen op het vliegveld Orly bij Parijs aangekomen om „verslag uit te brengen over de toestand in Alge rije". Hij verklaarde uit zijn ambt te zijn gezet, maar niettemin toch toestem ming te hebben gekregen om naar Pa rijs te vliegen. Vannacht is een compagnie gen darmes het dorp, waar generaal De Gaulle woont, Colombey-les-Deux- Eglises, binnengetrokken. Om mid dernacht hebben de gendarmes een controlepost ingericht op de hoofd weg, die daar naar Parijs loopt en vanochtend vroeg hebben zij een hoofd kwartier ingericht in een klein huis op het dorpsplein. De gendarmes ver toonden zich echter niet nabij het om muurde landgoed van de generaal. Vanochtend vroeg is een kleine plas tic-bom ontploft voor het zomerverblijf van premier Pflimlin te Hendaye in het departement Basses Pyrenées. Het huis werd licht beschadigd, maar niemand werd gewond. Pflimlin zelf was in Pa rijs. Het bekende Franse blad „Le Monde" heeft gemeld, dat tijdens de manifesta ties van woensdagavond in de binnen stad van Parijs één van zijn verslag gevers, hoewel hij zich gelegitimeerd had, door de politie zodanig is mishan deld, dat hij ernstig gewond naar een ziekenhuis moest worden overgebracht. Het blad schrijft, dat het, gesteund door getuigenverklaringen, een vervolging zal laten instellen. „Is het teveel ge vraagd aan de politie-autoriteiten," al dus het blad, „de journalisten alleen op grond van hun beroep niet als vijand te beschouwen?" In Algiers is de verklaring van ge neraal De Gaulle met grote geestdrift begroet. Het stuk werd in tegenwoordig heid van generaal Massu door een bur gerlijk lid van het „comité van open baar welzijn" voorgelezen. Een luite nant van het leger noemde als woord voerder van de strijdkrachten de ver klaring „beslissend voor onze actie". In Parijs was de reactie geheel an ders. De communisten verspreidden pamfletten, waarin zij De Gaulle be schuldigden van intrigues om een mili taire dictatuur te vestigen en opriepen tot „straatbetogingen en stakingen in elke stad en elk dorp". Het onder com munistische leiding staande algemene vakverbond C.G.T. riep tot soortgelijke acties op. Alle troepen in het Franse moeder land, zijn sinds woensdag in de kazer nes geconsigneerd, zo heeft een woord voerder van het Franse ministerie van defensie bekendgemaakt. De verloven zijn ingetrokken. De strijdkrachten in het moederland omvatten circa 400.000 man. Ook alle Franse eenheden in Ma rokko zijn geconsigneerd. zaak van het parlement alleen, dal „zonder druk of dreiging hier overmoet kunnen beslissen". Pflimlin zei, dat het er gisteren nog op had geleken alsof de militairen in Algiers de bedoeling hadden opstootjes te voorkomen. „Maar vandaag zijn er nieuwe feiten, aan het licht gekomen. Generaal Salan heeft enkele ambtena ren in Algerije ontslagen zonder voor afgaand overleg of toestemming van de regering hier. Enkele militaire leiders schjjnen nu een pad ingeslagen te heb ben, dat 'naar een scheuring van het land kan leiden." Voor het debat hebben de radicalen, socialisten, volksrepublikeinen en voor- uitstrevenden het grootste deel van de linkse centrum- en liuksvleugelige partijen vertegenwoordigend onder voorzitterschap van de vroegere pre mier Daladier een vergadering gehou den waarin zij een „gentlemans agree ment" sloten om hun goedkeuring aan de afkondiging van de noodtoestand te hechten. De vooruitstrevenden hebben tot nog toe onveranderlijk hun stem aan de communisten gegeven. Tijdens de middagschorsing is het wetsontwerp van Pflimlin door de com missie voor binnenlandse zaken goedge keurd met 33 tegen 6 stemmen. De Gaullisten en enkele rechts-onafhanke- lijken stemden tegen. De vier Pouja- disten onthielden zich onverwacht van stemming. Inmiddels heeft de communistische fractie, die gewoonlijk uit principe te gen alles gekant is wat de regering zegt of doet, bekend gemaakt, dat zij de noodwet zal steunen. Advertentie JUWELIERS - Houtplein 15 - HORLOGERS Boven de ingang van het Engelse Kanaal veroorzaakte een depressie een zeer zware noordwesterstorm. De kern trok vanmorgen snel verder in de rich ting van Frankrijk. In onze omgeving draaien daardoor de winden naar noord oost tot noord waarbij iets koudere lucht het land gaat binnenstromen, aan vankelijk met vrij veel bewolking en plaatselijk regen. Later zullen opkla ringen voorkomen Station Helsinki Stocküolro Oslo Kopenhagen Londen Amsterdam Brussel Luxemburg Partfs Nice Berlijn Frankfurt MÜncheD Zürlch Genève Locarno Wenen Innsbruck Rome Weer motregen geheel bew. half bew. lichte regen zwaar bew. regen regen regen half bew. zwaar bew. zwaar bew. regen half bew. zwaar bew. regen zwaar bew. zwaar bew. zwaar bew. zwaar bew. max. temp. gisteren 12 8 6 14 13 13 14 13 14 23 19 15 18 13 16 20 30 23 26 neersl afgel. 24 uur 7 10 16 2 7 5 10 13 13 0 3 5 16 3 23 0 1 0 Spoetnik III mogelijk speciaal is ont worpen om weer in zijn geheel op de aarde terug te keren. De Russische kunstmaan draait in 106 minuten om de aarde. De grootste afstand die hij daarbij van het aardoppervlak bereikt, is 1880 km, de kleinste 300 km. Ame rikaanse deskundigen hebben een le vensduur van een half jaar voor de nieuwe Spoetnik voorspeld: Van de Sovjet-kunstmaan zijn reeds op verschillende plaatsen in het buiten land en ook in ons land op de golflengte 15 meter signalen opgevangen: het mor seteken voor de letter L, punt-streep— punt-punt. Zowel op de radiokamer van het A.N.P. in Den Haag als op het ra dio-ontvangstation te Nederhorst-Den Berg heeft men de Spoetnik-signalen op gevangen. Volgens dr. Wernher von Braun, de leider van de groep die de eerste Ame rikaanse kunstmaan in de lucht heeft gebracht, zal het de V.S. minstens een jaar kosten om een even grote kunst maan als de derde Spoetnik in een baan om de aarde te brengen. Premier Khroesjtsjev heeft een aan tal opmerkingen over de nieuwe kunst maan gemaakt, die door radio-Moskou zijn uitgezonden. H\j verwekte vooral veel hilariteit toen hij sprak over de Amerikaanse kunstmanen „ter grootte van een sinaasappel". „Je zou een heel grote mand vol sinaasappels nodig hebben om de grootte van onze Spoetnik te evenaren", aldus de Russische pre mier. Deskundigen van de Utrechtse ster renwacht verwachten dat Spoetnik III vanavond met het blote oog boven ons land zal kunnen worden waar genomen. De Spoetnik en de daarbij behorende raket zijn zo groot dat ze onder gunstige omstandigheden zonder enige moeite te zien zullen zijn, zo heeft men verklaard. Met de schaarse gegevens die tot nu toe beschikbaazijn, is op het ogenblik nog niet mogelijk nauwkeurig te voorspellen wanneer hij zichtbaar zal zijn. De Utrechtse sterrenwacht vermoedt echter, dat de kunstmaan omstreeks tien over half negen van avond ov r Nederland zal komen, gaande van noordwest naar zuidoost. Deze tijdsaanduiding is onzeker en kan wel een kwartier tot twintig mi nuten schelen. Een tweede maal zal de kunstmaan omstreeks vijf voor half elf vanavond over Nederland komen, maar dan is hij reeds laag in het zuid-westen, gaande van west naar zuid. 4 averlentle BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162 Verwachting* tot zaterdagavond (opgemaakt te 11.15 uur) Vrij koud weer met enkele buien en plaatselijke opklaringen. Matige tot krachtige wind tussen noordoost en noord. Zoiu 4.44-20.29. Maan: 4.13-19.12. Advertentie 1 het goedkoopste goede zongordijn met de sleufjes

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1958 | | pagina 1