Middeleeuwse kunst in de
Noordelijke Nederlanden
Overrompelende schoonheid
Bestuur Nederlandse
Opera neemt ontslag
Investeringsstop gemeenten
tot eind 1958 verlengd
Marine op.
Goud-Visser blijft erbij
JUBILEUMTENTOONSTELLING GEOPEND
IN HET RIJKSMUSEUM
Geertgen tot St.-Jans en Jeroen Bosch
hoogtepunten
Boerderij werd
verkocht maar
niet ontruimd
Moeilijkheden rond balletsubsidie
„Volgens mij zal de heer De
de Antillen moeten verlate?
Maatregel ivordt indien mogelijk
eerder ingetrokken
latuur Ti.
Gezin na acht jaar
op straat gezet
40 bouwvakkers in
Rijswijk ontslagen
Wim Kans motto
Tractor omgeslagen
en in sloot geraakt
Bestuurder verdronken
Naar liquidatie van
ber gin gsvereni ging
Minister Van der Meer voor zijn vertreJj
Wijziging van het statuut had
eerder dienen te geschiedenl
Altijd gaaf huidje
In een plechtige zitting te Amsterdam is heden het 150-jarig bestaan
Van het rijksmuseum gevierd. H. M. de Koningin en een illuster gevolg
hoogwaardigheidsbekleders en magistraten hebben daarna een rondgang
gemaakt over de grote jubileumtentoonstelling: Middeleeuwse kunst der
noordelijke Nederlanden. De tentoonstelling, die men moet zien als een
geschenk van het Nederlandse volk ter gelegenheid van dit feest, geeft
een beeld van een eeuwenlang miskende, zelfs verguisde kunst en uit de
Verste hoeken in de wereld, tot uit Rusland, Canada en Mexico toe, heeft
men stukken geleend om een enigszins complete samenstelling te vormen
Van de schoonheid uit de veertiende, vijftiende en begin zestiende eeuw.
Nog nooit heeft men een zo gaaf en zo overtuigend beeld gegeven van de
glorie der middeleeuwse kunst in de noordelijke Nederlanden dan op deze
expositie, die bijna 400 stukken bevat. Beeldenstorm en Spaanse Furie
hebben in enkele jaren tijds grondig en bijna totaal datgene verwoest, wat
beroemde schildersscholen, beeldensnijders en miniaturisten hadden bij-
eengebracht. Verwaarlozing en onverschilligheid hebben iri de volgende
eeuwen de weinig overgebleven werken ondermijnd en ten gronde gebracht.
Slechts met de grootste moeite is het dan ook kunnen gelukken weer een
reconstructie te maken van de grootheid der Nederlandse kunst en het
feit dat deze taak thans door de directie van het rijksmuseum is vol
bracht, kan men een culturele daad van een zeer grote betekenis noemen.
Met stijgende bewondering loopt men rond door de geheel nieuw gearran
geerde zalen van de oostelijke binnenplaatsoverrompelend schoon zijn
dikwijls de kleinoden die het nageslacht verhalen van intimiteit, beleving
en vakmanschap in de tijden van weleer.
Oud-H.B.S.-directeur na
ongeval overleden
Prins Bernhard bij
NATO-taptoe
POEDER -ZALF-OLIE-ZEEP
Renate Leonhardt
Prinses Irene uit Lausanne
ZATERDAG 28 JUNI 1958 PAGINA 7
Wie over de Hollandse schilderkunst
spreekt, bedoelt doorgaans de zeven
tiende eeuw. Onze schilders uit die tijd
".ijn wereldberoemd. Spreekt men over
te schuderkunst van de veertiende en
Vijftiende eeuw, ten onrechte betiteld
ais ,,de primitieven", dan zal men da
delijk de kunst der Vlamingen lanceren,
een school gedragen door namen als
Van Eyck, v. d. Weyden en Memlinck.
Dat ook de noordelijke Nederlanden
een kunst gekend hebben met een zeer
typisch eigen karakter is minder be
kend. De vorsing van kunsthistorici is
dan ook tamelijk recent en de studies
van Frielander, Vogelsang, Byvanck,
Hoogewerff, Popham en Panofsky da
teren pas van de laatste vijftig jaar. De
grote tentoonstelling in het rijksmu
seum zal dan ook de vaklieden veel mo
gelijkheden bieden voor verdere verge
lijkende studie. De tentoonstelling leert
ook dat de kunst in onze streken gedra
gen werd door schilders die in expressi
viteit en vakmanschap zeker niet onder
deden voor hun Vlaamse broeders.
Kunstenaars als Geertgen tot St.-Jans,
de meester der Virgo inter Virgines,
Jan Mostaerd en Hiëronyrnus Bosch
worden óp_ deze tentoonstelling met .zul
ke overtuigende werken getoond, dat
men onbetwist van toppunten in de pic
turale historie kan spreken.
Er zijn tal van werken die men met
een schok ervaart. Na eeuwen wordt
hog steeds die vonk van ontroering los
geslagen en dat is tekenend voor de
grootheid van de makers. Ik weet niet
wat mij meer getroffen heeft: dat prach
tige kleine paneeltje van Geertgen tot
St.-Jans, uit de National Galery te Lon
den, de Kerstnacht voorstellend, waar
in het allereerste clair obscur uit de
„„s.f.hied«",s getoond wordt. Bij lamp
licht is het wellicht geschilderd, het
bleke gelaat van de H. Maagd, het hul-
i peloos witte kindje, de aandoenlijke
groep engelen, dat alles is tot wonder
baarlijke contemplatie gekomen waar-
Vrijdag is een landbouwer, die reeds jaren
de boerderij Vicariushof bij Kessel (L.) be
woonde, met zijn vrouw en negen zoons en
de gehele boerderij-inventaris op straat ge
zet, omdat de landbouwer weigerachtig was
gebleven de boerderij, welke jaren geleden
reeds door verkoop in andere handen over
ging, te verlaten.
Ongeveer acht jaar geleden kocht een
andere landbouwer, die eveneens in Kessei
een boerderij bewoont, de boerderij Vica
riushof. De bewoner van deze boerderij
mocht er na de verkoop nog zes jaar blij
ven wonen om naar een andere boerderij
uit te Zien. Twee jaar geleden was deze
tijd reeds verstreken. Na een procedure
kreeg hij opnieuw twee jaar gelegenheid
naar een geschikt boerenbedrijf te zoeken.
Hem werden intussen enige bedrijven aan
geboden, die evenwel niet naar de zin waren
Van de landbouwer, die rustig in zijn boer
derij bleef.
Deze laatste twee jaar waren met Pasen
van dit jaar verstreken doch ook nu bleef
de boer weigerachtig de boerderij te ont
ruimen, niettegenstaande de koper, van
wie een zoon binnenkort zal trouwen, er
steeds op aandrong de boerderij te ontrui
men.
Met behulp van de politie is het bedrijf
vrijdag ontruimd en is de landbouwer met
zijn hele hebben en houden op straat gezet.
Het vee is een weide ingedreven en de boer
heeft met zijn gezin intrek genomen in een
andere woning in Kessel. De uitzetting
verliep overigens zonder dat zich inciden
ten voordeden.
Dr. W. E. Noordman, oud-directeur
van de H.B.S. A te Nijmegen, werd
donderdagmiddag, toen hij per fiets de
St.-Annastraat te Nijmegen wilde over
steken. door een bestelauto uit Venlo
gegrepen. Hij werd overgebracht naar
het St.-Canisiusziekenhuis te Nijmegen,
waar hij gisteren aan de gevolgen van
de aanrijding is overleden.
Dr. Noordman werd in 1891 te Heiloo
geboren.
Prins Bernhard heeft vrijdagavond,
Vergezeld van de ministers Luns en
Staf, de gala-avond van de Nato-taptoe
in Arnhem bijgewoond. Na afloop werd
het gezelschap door het provinciebe
stuur van Gelderland iri het provincie
huis ontvangen.
bij alle uiterlijke ijdelheid wegvalt. Of
de prachtige Johannes de Doper in zijn
ultra-marijne mantel, zpn peinzende
uitdrukking, (hij bidt met zijn voeten,
zei iemand mij) en het glorieus land
schap rondom. Of de allerwonderlijkste
graflegging der Meester van de Virgo
inter Virgines uit Liverpool met de lijk
bleke figuren. Het is alsof alle aanwe
zigen met de dood in het eigen lijf ge
confronteerd worden door de aanblik
van de gestorven Christus. De macabe
re rotsen op de achtergrond verhogen
nog de spanning in dit schier angstaan
jagend tafereel. Is het om Jan Mos
taerd (paneel eveneens uit Liverpool)
met zijn schohe conterfeitsel van een
edelman, sec, waardig, zonder enige
overdaad neergepenseeld, een achter
grond die wemelt van levendige figu
ren? Is het Lucas van Leyden met zijn
drieluik uit de Lakenhal, dat hier veel
mooier totzijn recht komt? Wat een
merkwaardig schilderij. Men weet niet
eens of het mooi is, maar het is won
derlijk in opzet en uitwerking, het te
kent de kanteling van de tijd, welk een
worsteling met uiterlijke vormgeving,
conventie en hevige expressiviteit.
plaats, wiens uitzonderlijke vorm, hu
mor, satyre en surrealistische geestes-
verwarring ons nog altijd tot verbijste
ring brengt. Dertien werken van hem
zijn op de tentoontelling te zien en
daaronder bevindt zich het beroemde
drieluik met de verzoeking van de H.
AntQnius uit het Museu Nacional te
Lissabon. Urenlang kan men in gespan
nen aandacht het schilderij bezien. Een
volkomen bizarre geest komt hier tot
ons, in zo'n hevige concentratie dat al
le reprodukties waarmee ik al sinds ja
ren mij een voorstelling van het werk
trachtte te vormen, bij het zien en be
leven ervan tot niets gereduceerd wor
den. En dan is dit stuk misschien nog
niet eens 'het belangrijkst. Mogelijk
wint de edele bezonken en toch zo jeug
dig frisse Johannes op Patmos uit Ber
lijn het nog wat intensiteit aangaat.
Hoogtepunten van deze tentoonstel
ling... zij zouden met vele noties zijn
aan te vullen. De miniaturen: mogelijk
de bron van deze kunst, die eigenlijk
plotseling ontstaan is en waarvan wij
wat de herkomst aangaat nog geen weg
weten: prachtig de rood-bruine Christo-
phorus uit het Gelders Getijdenboek
voor het bisdom Utrecht. De beelden:
waarbij de beeldhouwer van de groep
Joachim en Anna maar vooral Adriaen
van Wezel uit Utrecht zo'n bijzonder
meesterschap aan de dag gelegd heb
ben. De beeldhouwkunst uit de middel
eeuwen heeft zich voornamelijk in hout
uitgedrukt. Hout is een vergankelijk
materiaal. Weinig is er van over, wat
ons rest doet ons met heimwee pein
zen over de rijkdom van weleer. Prach
tige exemplaren zijn desalniettemin ge
bleven, voor een goed deel afgeloogd
en dus ontdaan van de oude patine.
Maar ook steen moet hier veel ver
werkt zijn. Hiervan resteert bijna niets.
Een enkele kop, een enkel fragment, de
rest werd vermalen.
De emigranten uit de Hollandse
school, die in Vlaanderen, Bourgondië
en het Spaanse hof werk vonden, zijn
niet vertegenwoordigd. Wij missen
Dierk Bouts en Claus Slüter om de „1-
lervoornaamsten te noemen. Het feit
dat de musea in Spanje niet hebben
willen uitlenen is er deels schuld aan,
dat met name het vroege in Haarlem
vervaardigde werk van Bouts niet
getoond kon worden. Slüter is niet in
het geheel opgenomen omdat zijn artis
tieke vormgeving voornamelijk in Brus
sel en Dyon tot ontplooiing kwam. Het
is wel jammer deze grote kunstenaars
te missen, hun ernst, hun zwaarmoedi
ge eenzaamheid in zuidelijker streken,
stempelt hen in karakter maar ook in
vorm tot typische vertegenwoordigers
der Hollandse kunst van de middeleeu
wen.
Hiermee zij summier deze schone en
waardige .jubileumexpositie aangekon
digd. Wij hopen er uitvoerig op terug
te komen. Er is een zeer omvangrijke
catalogus uitgekomen, een boekwerk
van bijna 400 pagina's. De grootste
catalogus die het rijksmuseum ooit
heeft uitgegeven, een waardevolle bij
drage tot een te zeer en te lang mis
kend tijdperk in onze kunstgeschiede,
nis. Met man en macht heeft men ge
werkt om dit boek tijdig gereed te heb
ben. Dr. R. v. Lutterveld en K. Boon
hebben het leeuwenaandeel hiervan ge
had. Tenslotte is het nodig te vermel
den dat Dick Elffers de prachtige inrich
ting van de tentoonstelling en het nieuw
arrangement in de oostelijke binnen
plaats heeft verzorgd.
MARIUS VAN BEEK
Vrijdagavond is in het dorpshuis te Neck-Wijde Wormer een vergadering gehouden van de ver. ..Renate Leonhardt". Er
werd door de aandeelhouders een nieuw bestuur gekozen met als voorzitter Piet Schelvis, die elke poging om de lading
te bergen, zal financieren. V.l.n.r. de heren Piet Schelvis, F. v. d. Sijde, J. Stam en Piet Visser.
Naar verluidt zou het bestuur van
de Nederlandse Opera in verband met
de problemen, die de laatste maanden
zijn gerezen rond het Operaballet en de
oplossing, welke onder leiding van wet
houder mr. A. de Roos van Amsterdam
daarvoor gezocht is, gisteren zijn ont
slag bij het gemeentebestuur hebben in
gediend. Ten raadhuize volstond men
vanmorgen met de mededeling, dat
men van het bestuur een „zeer belang
rijk" schrijven had ontvangen.
Zoals bekend is reeds geruime tijd
een strijd gaande in de boezem van
de Nederlandse Opera over de positie
van het Operaballet. Naar de mening
van het bestuur van de Ned. Opera kan
dit ballet aanzienlijk worden verkleind,
waardoor meer geldmiddelen vrij zou
den komen voor de vocalisten. Het
aanvankelijke ontslag van de dansers
in verband met het uitblijven van nieu
we contracten en het verdwijnen van
de leidster mej. Adret wezen erop, dat
deze zaak moeilijk tot een voor beide
partijen aanvaardbare oplossing kon
Advertentie
worden gebracht. Naar het schijnt
heeft het ingrijpen van een aantal
vrienden van het ballet voorkomen, dal
deze week de dansers bij de voorstelling
van „Un Ballo in Maschera" in het
Holland Festival in staking fcouden zijn
gegaan, omdat zij nog steeds hun con
tracten voor het nieuwe seizoen niet
hadden ontvangen.
Deze week heeft de Amsterdamse ge
meenteraad een voordracht over de sub
sidiëring voor het nieuwe seizoen ont
vangen en daaruit is gebleken, dat het
gemeentebestuur toch een ballet van 30
personen wil handhaven. Dit is blijkbaar
voor het bestuur aanleiding geworden
om in zijn geheel ontslag in te dienen.
(Van onze Haagse redactie)
Een bouwwerk van drie! onderd wo
ningen in het uitbreidingsplan Steen
voorde in Rijswijk, welk werk wordt
uitgevoerd door de firma Groenendijk
en zoon, ligt stil wegens het ontslag van
omstreeks veertig bouwvakarbeiders. De
arbeiders hadden maandag gestaakt om
dat zij het niet eens waren met de nieu
we CAO in het bouwbedrijf. Ook don
derdagmorgen legden zij het werk neer.
Zij vroegen hun werkgever wat hij
deze4 week zou uitbetalen. Met het ge
noemde bedrag gingen zij niet akkoord
en zij bleven volharden in hun staking.
Vrijdagavond hebben de stakers een te
legram ontvangen, dat hun ontslag be
vatte. Men verwacht dat twintig tot der
tig man bij nader inzien het werk zullen
hervatten. De werkgever houdt de toe
stand scherp in het oog. D~ goedwillen
de arbeiders die zouden terug komen,
zullen worden aangenomen.
Wim Kan heeft dezer dagen een
„motto bij een 25-jarig huwelijksfeest"
gelanceerd. „Huwelijken en bloemen
behoren tot de mooiste elementen
van de schepping, maar de meeste
mensen weten er niet mee om te
gaan," aldus de cabaretier, en hij had
enige reden om die uitspraak juist nu
te doen: vandaag, 28 juni, vieren
Corry Vonk en Wim Kan hun zilve
ren bruiloft, ergens in Europa.
Onlangs hebben ze er bij
Jules thuis een zusje bij-
gekregen. En dat roept dan
in zo'n jon ïsbrein wel
allerlei problematiek op,
die overigens met bijzon
dere bekwaamheid weer
de wereld uit wordt gehol
pen.
Jules wilde dus weten
„Wanneer is dat zusje geboren?"
En toen zijn vader, naar waarheid
antwoordde: „Vannacht om kwart
over vier", riep het manneke geest
driftig uit:
„Die boft; wat heeft die een lange
verjaardag".
Op de Tiendweg te Nieuwpoort is
vrijdagavond een tractor, die bestuurd
werd door de 18-jarige G. van Garde
ren uit Arkel omgeslagen en in de
naast de weg gelegen sloot geraakt. De
bestuurder is daarbij verdronken.
H. K. H. Prinses Irene is gisteravond
te Soestdijk teruggekeerd uit Lausanne.
Zij heeft haar studies daar beëindigd.
In een gisteravond in het dorpshuis
te Wijde Wormer gehouden buitengewo
ne ledenvergaderingen van de coöpera
tieve bergingsvereniging Renate Leon
hardt is in principe besloten tot liquidatie
der vereniging over te gaan. Een de
finitief besluit kan echter pas worden
genomen op een volgende vergadering
die binnen een maand moet worden ge
houden.
De heer P. Schelvis uit Heemstede,
die de vergadering leidde, maakte be
kend, dat een financieringscommissie is
gevormd, welke op zo kort mogelijke
termijn zekerheid wil verschaffen over
het vermeende goud in het wrak. Hier
toe is contact opgenomen met bergings
maatschappijen.
Wel stelde de neer Schelvis
als voorwaarde, dat hij dan carte
blanche moet hebben. Hij wil name
lijk niet zijn geld aan dit gokje wa
gen. als de 3300 aandeelhouders stuk
voor stuk het werk kunnen stagne
ren. Als enige oplossing zag hij de
liquidatie, waarbij hij zich echter
persoonlijk garant stelde voor de vol
ledige rechten van de aandeelhou
ders. Deze rechten en die van de
financieringscommissie zullen nu
notarieel worden vastgelegd en in een
volgende vergadering worden behan
deld.
Tijdens deze vergadering werd de
heer P. Visser uit Wijde Wormer als
bestuurslid herkozen. Verder werden in
het bestuur gekozen de heren A. Stam
uit Amsterdam, A. Kuyk uit Amster
dam, P. Schelvis uit Heemstede en F.
v.d. Sijde uit Den Haag. De zogenaam
de oppositiegroep van de heer v. Kuijl
c.s. nam niet aan de stemming deel.
Wel waren de leden van de oppositie
groep aanwezig. In eerste instantie had
namelijk de heer Visser aan de „re
bellen" de toegang tot de vergadering
geweigerd, maar naderhand was hij
daarop teruggekomen. De vergadering
waaraan ongeveer dertig personen deel
namen, had een rustig verloop.
Tsjeehoslowakije Een commissie
uit het parlement heeft een voorstel voor
bereid, dat de mogelijkheid moet
nen Tsjechen een ouderdomspensioen
te weigeren, als zij geen „positieve
voelens tegenover de volksdemocratie
aan de dag leggen.
Op een veiling bij Christie's in
Londen heeft een onbekende vrijdag
21.000 guinea's betaald voor een portret
van William Henry, geschilderd door
Thomas Gainsborough. Het doek, dat
in 1797 op een veiling zes guinea's op
leverde, werd verkocht door de graaf
van Waldegrave.
Gisteravond laat is de minister van
justitie van de Nederlandse Antillen,
mr. S. W. van der Meer, met een
K.L.M.-toestel via New York naar Cu-
ragao vertrokken na een verblijf van
enkele weken in Nederland.
De Antilliaanse minister van justitie
deelde op Schiphol mede, dat hij in
Nederland verscheidene vraagstukken,
zjjn departement betreffende, had be
sproken.
Middenpaneel van het beroemde drieluik van Je roen Bosch: de verzoeking van de H. Antonius.
(Eigen bericht)
De minister van Binnenlandse Zaken
heeft aan de gemeentebesturen mede
gedeeld, dat het aanvankelijk tot 1 ju
li a.s. geldende voorschrift dat de ge
meenten geen investeringen mogen ter
hand nemen zonder dat voor de finan
ciering daarvan een vaste lening be
schikbaar is, voorlopig is verlengd tot
het eind van dit jaar.
In zq'n circulaire constateert de mi
nister dat mede dank zij de samenwer
king tussen de gemeente- en provincie-
ale besturen, de Bank voor Nederlandse
Gemeenten en de regering je bereikt
He meediUSVer l" de^finlLilrtog van'
de meest urgente werken kon worden
voorzien. Bovendien kon de bank van
tija tot tijd daarnaast tot belangrijke
bedragen geldleningen aan de gemeen
ten aanbieden voor de vaste financiering
van reeds voltooide of onderhanden ka-
pitaalswerken. Dit neemt niet weg, dat
het volume van de op de kapitaalsmarkt
beschikbare middelen nog niet is opge
wassen tegen de potentiële kapitaals-
vraag van de gemeenten. Deze wordt
bepaald door het grote volume der
reeds onderhanden werken en nieuw te
beginnen werken tezamen met de be
hoefte aan consolidatie van de nog
steeds abnormaal hoge vlottende
schuld. Vandaar dat de investeringsbe
perking moest worden verlengd.
De ministers van Binnenlandse Za
ken en Financiën blijven de situatie
nauwkeurig volgen, opdat indien de om
standigheden zich in de loop van het
tweede halfjaar 1958 belangrijk zouden
wijzigen, de maatregelen eerder kunnen
worden ingetrokken dan wel aan de ge
wijzigde omstandigheden kunnen worden
aangepast.
De procedure voor het verkrijgen van
kapitaal wordt echter eoigsz1 "er n-
voudigd. volgens de bestaande - lire
kunnen geldleningen voor one r
doeleinden via de colleges van Ged
ten worden aangevraagd door tussen
komst van de minister van O.K. en W.
en leningen voor andere doeleinden
(met inbegrip van aankoop en bouwrijp
maken van grond) eveneens via de col
leges van Ged. Staten door bemidde
ling van de minister van Binnenlandse
Zaken.
De regering acht het thans aan
vaardbaar dat leningen voor projecten,
welke geen grotere uitgave vergen dan
f 50.000, voortaan door de gemeenten
rechtstreeks bij de Bank voor Neder
landse Gemeenten worden aangevraagd
Dit geldt ook voor onderwijsuitgaven
piet uitzondering van die welke betrek
king hebben op scholenbouw. Het is
echter nodig dat Ged. Staten zich met
de voorgenomen kapitaalsuitgave kun
nen verenigen.
De minister ontken^
derland stappen heefl
verband met de
kan", aldus mr. Val
heer De Wit slechts
genhouden met gewei
machtigheid. Voor ii|
dat de heer De WT
moeten verlaten."
Gevraagd of de het]
naar Den Haag zal
volmachtigd ministe:!
Antilliaanse minister!
z.i. de heer Lampe
Nederland terugkor
eventuele herzienin
ninkrjjksstatuut zei
Meer o.m. het volg|
De Nederlandsel
baas te zijn in
band dient artike^
ment van de gouvl
wjjzigd te worderJ
te vervallen. Nat.il
tillen eerst een lijd
de wijzigingen var!
stellen. Daarna ze
name worden gei
blik is over
gehouden metj
ben ik van
het statuoj
geschied:
Door middel van een klein,
aan honderd jaar oud, koperei.
Popnetje zal maandagmiddag vif
in Den Helder voor de vierde
successie het startsein worden
ven voor de eerste étappe val
„Tour de Lasalle". Zeven ploegeT
staande uit leden van de Kon Ml
een van leden van de Köu. J
macht en een van de rijkswerf
nen dan aan deze „tour", die i|
avonden zal worden verreden.
In 1955 kwamen enige mariner
van de artillerieschool op het ii"
miniatuur Tour de France te
seren en dat speciaal voor led
de gewapende macht. Aan deq
werd de naam „Tour de La:
geven. Dit klonk een beetje^
het was de naam vai|
school in de tijd van Nil
dels is dit alles uitgegrol
rise imitatie van de
France. Het geheel
'ing van een tourdireS
scheidsrechters, jury's
volgauto's en er is ee
Het moest echter een
echte amateurs. Dieg
dat geen leden van
aangesloten verenig
meerijden. Ook
sen worden
voetclips, veil
eveneens taboe
voorzien van
de berijder voor
hele rit een bep3
