CARLO SCHMID door S.P.D.
tot hoge ambten
voorbestemd
Bondspresident in of
kandidaat-kanselier in 1961
Eigen woningbezit in ons
land bijzonder laag
■Eén pony-
„Katholieke" beweging in de
Zweedse Kerk
K rijt iswoordraadsel
Ster van Ollenhauer verbleekt
Snelheidsproeven
der Spoorwegen
Bloemenweek in
Leiden
Pistolen gestolen
H. Vader in Castelgandolfo
ëÈêSmm
Breed opgezette stichting gaat
het werk
aan
Zweden meest ontkerstende land van
West-Europa
Milaan bereikt
INI
De Dochter iraxx de Qeitmd
wvjaijev
DINSDAG 29 JULI 1958
PAGINA
NS. zelf niet voornemens
snelheid op te voeren
ONASSIS begint een
internationale luchtlijn
Directeur Vaticaans
observatorium naar
Moskou
Teeuwen verlaat V.V.V.
V erheugende ontwikkeling
8 9 10 11
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Beugelrit
/WIIU/IDIIDIHIJIII1
(Van onze correspondent in Bonn)
Naar het voorbeeld van de Britse
„Labourparty" heeft de Westduit-
se sociaaldeniokratische party nu
ook een soort „schaduw-kabinet" ge
vormd, welks persoonlijkheden in
de loop der komende drie jaren tot
de volgende algemene verkiezingen
voor een nieuwe Bondsdag in 1961
meer dan tevoren het geval is geweest
in het licht der publiciteit zullen wor
den geplaatst. De Westduitse socialis
ten sinds 1949 driemaal achtereen
in algemene verkiezingen beslissend ver
slagen door de Christelijk-Democrati-
sche Unie van bondskanselier dr.
Adenauer hebben vooral van de
laatste campagne van vorig jaar hun
lesje geleerd. Ook ondanks een procen
tuele stemmenwinst der socialisten ver
wierf de C.D.U. tezamen met haar
zusterpartij, de Beierse „Christelijk
Sociale Unie", in de Bondsdag de ab
solute meerderheid. N'iet in de laatste
plaats was deze C.D.U.-C.S.U.-overwin-
ning te danken aan de goed georgani
seerde verkiezingscampagne (waaraan
ook Aiherikaanse publicity-experts te
pas kwamen), waarin zo sterk de na
druk werd gelegd op de partij-persoon
lijkheden, die ingeval van een stembus
overwinning het land zouden gaan re
geren. De kiezers wisten, wat de C.D.U.
en C.S.U. betreft, wat zij aan deze
politici hadden.
Van de Westduitse „Sozialdemokrati-
sche Partei Deutschiands" hoorden en
lazen zjj slechts hoogdravende slagzin
nen en parolen. Op het laatste ogen
blik zwenkte de S.P.D. nog over naar
de C.D.U.-verkiezingskoers en plakte
De Nederlandsche Spoorwegen zullen
deze week beginnen met een aantal
snelheidsproeven op het baanvak Eind-
hoven-Venlo. De proeven, waarbij met
snelheden van 160 kilometer per uur
zal worden gereden, zullen tot oktober
duren. Er zijn speciale veiligheidsmaat
regelen getroffen, omdat het treinstel
dat voor de proefnemingen wordt ge
bruikt tussen de normale treindiensten
zal rijden. Zo zullen a.m. alle onbe
waakte overwegen op dit baanvak door
een speciale veiligheidsman met rode
lamp en rode vlag worden bewaakt.
Deze man staat in telefonische verbin
ding met de stations waarvan het trein
stel vertrekt.
De proefnemingen in Nederland zijn
een onderdeel van een complex van
proeven dat door de O.R.E. (Office des
Recherches et d'Essais) in verschillende
landen wordt genomen en waarbij
wordt nagegaan hoe de elektrische bo
venleiding en de beugels van de trein
stellen zich bij grote snelheden houden.
De O.R.E. is een internationale tech-
nisch-wetenschappelijke organisatie van
de samenwerkende spoorwegen, waar
van de president van de Nederlandsche
Spoorwegen, dr. ir. F. Q. den Hollander,
voorzitter is. De organisatie is in
Utrecht gevestigd.
Er zijn enkele landen die rekening
houden met de mogelijkheid om in de
toekomst met hogere snelheden te gaan
rijden en daarom is de O.R.E. opge
dragen een onderzoek in te stellen naar
de gedragingen van het materiaal bij
hoge snelheden.
Do Nederlandsche Spoorwegen, die zelf
niet voornemens zijn met hogere snel
heden te gaan rijden, verzorgen een
onderdeel van dit internationaal onder
zoek.
Vandaag begint in Leiden een bloe
menweek, die aanvangt met een ten
toonstelling van bloemsierkunst en ein
digt met het bekende Rijnsburgse Bloe
mencorso, dat zaterdag van Rijnsburg
via Oegstgeest naar de Sleutelstad
trekt en dat in de vijf jaar van zijn
bestaan befaamd »s geworden.
De tentoonstelling is, evenals het cor
so, ontworpen door de Amsterdamse
bloemsierkunstenaar, de heer G. J.
Kiers, die dit jaar een „bloemencock-
tail" serveert.
Dat de heer Kiers met een vlotte
hand schenkt, bewees hij maandagmid
dag al, toen hij mét zijn assistenten in
de burgerzaal van het Leids stadhuis
druk in de weer was met 30.000 bloe
men en vele honderden planten en de
ze prachtige marmeren zaal in een
sprookjespaleis omtoverde. Vanmiddag
heeft wethouder J. van Schaik deze
expositie met een toepasselijk woord ge
opend. Het stadhuis was voor de ge
legenheid door de gemeentelijke plant
soendienst versierd met duizenden bloe-
rr n.
De dag werd besloten met een tum-
demonstratie door de beste Nederland
se keurtumers op het Stadhuisplein en
een bloemenvuurwerk op het Schutters
veld, dat als een gouden regen op de
bewonderende mensenmenigte neer
daalde.
Donderdagavond geeft de stad ruim
te aan het kindercorso. De vakantie
vierende kinderen kunnen aan versie
ring van fietsen en autopetten, aan
kinder- en heuse praalwagens hun hart
ophalen. Overal door de stad gaan in
tussen charmante jongedames, die an
jer-corsages uitdelen en een betoveren
de glimlach op de koop toe schenken.
Leiden bewijst deze week, dat het
óók bloemenstad kan zijn.
Uit een zaak aan het Damrak te Am
sterdam heeft een insluiper vijf automa
tische pistolen gestolen alsmede f 200
67 dollars en twee travellerscheques van
twintig dollar.
overal ook affiches aan met de afbeel
ding van vooraanstaande socialistische
politici erop. Tóen bleek ineens, dat
er geen geschikter beeld was van de
S.P.D.-voorzitter Erich Ollenhauer dan
een jeugdfoto, die met de socialisti
sche kandidaat-kanselier nog maar wei
nig gelijkenis vertoonde. Op het S.P.
D.-partijcongres, dat in mei j.l. in
Stuttgart werd gehouden, werd het ge
hele partijbestuur ,,op de helling gezet"
en sterk verjongd. Erich Ollenhauer
werd weliswaar nogmaals tot partij
voorzitter gekozen, maar tegen de tijd,
dat in 1961 voor de vierde maal de al
gemene verkiezingen in de Bondsrepu
bliek aanbreken, zal hij die functie
waarschijnlijk niet meer bekleden.
Erich Ollenhauer, zo is in de drie af
gelopen verkiezingen gebleken, is niet
attractief genoeg als rivaal voor de
oude kanselier dr. Adenauer. En ook
wanneer Erich Ollenhauer door een of
ander wonder in 1961 nog partij-voor
zitter der S.P.D. is, zal hij zeker niet
meer optreden als socialistische tegen
kandidaat van dr. Adenauer (die zich
eventueel dan nogmaals herkiesbaar
zal stellen) voor het kanselierschap.
Die rol is in het thans gevormde
„schaduw-kabinet" toegedacht aan
prof. Carlo Schmid, vice-voorzitter
van de Bondsdag. Hij heeft bij de
verdeling van de verschillende taken
in het partijbestuur geen speciale
functie gekregen en in politieke krin
gen in de Bondshoofdstad leidt men
hieruit af, dat de professor wordt
vrijgehouden als socialistisch kan
didaat-kanselier voor 1961. In de loop
CARLO SCHMID
der komende jaren zal hij daarvoor
de wat de Amerikanen noemen
„publicity-build-up" krijgen. Ook wan
neer er redenen mochten zijn, waar
om prof. Carlo Schmid dan toch even
tueel niet als S.P.D.-kandidaat-kanse
lier zal optreden zijn gezondheids
toestand is b.v. niet ideaal te noemen
voor zv'k een zware functie en velen
in de partij menen bovendien, dat
hij niet is gesneden uit dat harde
hout, dat voor een kanselier nodig
is zal deze ,,build-up" zijn geld
opbrengen, als er in 1959 een nieu
we Bondspresident moet worden ge
kozen ter vervanging van prof. Theo-
dor Heuss, die dan aftreedt.
Als 3ondspresident zou prof. Carlo
Schmid vermoedelijk zelfs de steun van
de Christen-Democraten krijgen. Ook
in C.D.U.- en C.S.U.-kringen geniet hij
zeer veel achting.
In het S.P.D. schaduw-kabinet" zal
partijvoorzitter Erich Ollenhauer zich
bezighouden met buitenlandse zaken
en de internationale contacten der par
tij met de zuster-organisaties in andere
landen.
De ex-communist en schoenlappers-
zoon Herbert Wehner die op het
partijcongres te Stuttgart tot ieders
verrassing le vice-voorzitter van do
S.P.D. werd, wat aanleiding gaf tol
allerlei speculaties omtrent een te ver
wachten ruk naar links is belast
met organisatorische en pers-aangele
genheden, met binnenlandse zaken dus.
Van Wehner verwacht men, dat hij
de partij-discipline zal versterken en
de S.P.D. zal terugvoeren in het spoor
der „klasse-partij". Wehner moet niets
hebben van het streven van de rechter
vleugel, die van de S.P.D. een „volks
partij" wil maken, die ook op niet-
socialistische kiezers een zekere aan
trekkingskracht zal uitoefenen.
De socialistische „Freiherr" uit Bei
eren, Waldemar von Knoeringen, gaat
zich bemoeien met deelstaat-aangele
genheden, culturele en jeugdzaken.
(Von Knoeringen werd in Stuttgart
tweede vice-voorzitter der S.P.D. en
moet als Marx-citerende aristocraat
een tegenwicht vormen tot de linkse
(Herbert Wehner). Alfred Nau, S.P.D.-
penningmeester, beheert de partijkas
en de vele partij-ondernemingen (dag
bladen, drukkerijen, mijnen) en is daar
mede de eventuele socialistische
„Schatzminister".
Prof. Heinrich
Deist zou socialis
tisch minister van
economische zaken
en landbouw wor
den en Fritz Erler
minister van defen
sie. En wat Bonds
kanselier dr. Aden
auer tot dusverre
heeft verzuimd
een vrouw in zijn
kabinet op te ne
men doen de so
cialisten wel: me
vrouw Martha
Schanzenbach is
belast met vrou
wen-aangelegen
heden, als de toe
komstige minister
voor gezinszaken.
Erwin Schöttle zou
socialistisch minis
ter van financiën
moeten worden.
Met deze negen
figuren wil de
S.P.D. in de komen
de jaren' een „re
presentatieve top"
vormen, met welke
de partij in 1961
opnieuw een gooi
naar de macht in
West-Duitsland wil
doen. De „jonge
garde" en de partij-
hervormers zijn on
der hen in de
meerderheid. Mis
schien kunnen- zij
de S.P.D. aan de
stembusoverwin
ning helpen, die nu
al driemaal aan de
partijneus is voor
bijgegaan.
V
Z. H. de Paus is weer naar zijn zomerresidentie in Castelgandolfo gereisd. Bij
zijn aankomst aan de grens van het dorpje werd de H. Vader traditiegetrouw
door de burgemeester, Marcello Costa, verwelkomd.
Op de klinkers van de Voorstraat
te Voorschoten is maandag een illusie
in diggelen gevallen. De illusie, dat
wij er een dierbare jeugdherinnering
zouden terugvinden. Tevergeefs had
men ons gewaarschuwd: Ga maar
niet, er is niets meer te beleven. We
zjjn toch gegaan, naar de Voorscho-
tense paardenmarkt, die sinds eeuwen
op 28 juli wordt gehouden. Het was
vroeger de eerste dag van onze vakan
tie en om zes uur reeds reden de boe
renwagens. met paarden er achter,
naar het dorp. Aan weerszijden van de
Voorstraat met eeuwenoude linde
bomen aan beide kanten, waarvan de
takken ineengrijpen en een gotische
kathedraal vormen, waarin het zon
licht als door groene vensters binnen-
zweeft aan weerszijden van de
Voorstraat dus stonden lange rijen wit
te palen, waartussen touwen gespan
nen waren. En aan die touwen ston
den de paarden, wel drie of vierhon
derd. Vroeger, vertelden dan de oude
mensen, waren er wel_ veertienhon
derd. Maar wij vonden vierhonderd al
voldoende en keken vol ontzag naar
de paardenkopers in hun wijde gele
jassen, een sigaar tussen de tanden,
een wandelstok aan de pols, de pet
op het achterhoofd geschoven. Wpd-
beens stonden zij achter de paarden,
keken de dieren in hun bek en klet
sten dan hand in hand totdat de koop
was gesloten of afgesprongen. Soms
lieten zij het paard van hun keuze
even voordraven en als knaap konden
wij ons geen grotere sensatie voorstel
len dan dat het paard zou gaan steige
ren en op hol slaan, dwars tussen de
duizenden bezoekers door. De veulens
en pony's hadden uiteraard de groot
ste aandacht van de jeugdige markt-
bezoekers.
Het is wel een bittere desillusie ge
worden. Er stond maandagmorgen zeg
ge en schrijve één pony op de markt,
misschien nog wel voor de show er
neergezet. Verleden jaar, zo hoorden
we, had een grapjas zelfs een hobbel
paard aan de touwen gebonden. Al
leen de lindebomen waren nog van
vroeger. Tevergeefs zochten we naar
de jaren van onze jeugd, naar de
kraam met peperkoek, waar vroeger
de jonge kerels hun krachten maten
met koekslaan. De ijskar was er nog
wel, maar een ijsje van twee was er
niet meer bij; een zuurstok van drie
cent evenmin. In het wapen van Voor
schoten" stonden twee heren verveeld
te biljarten en de „jeukdoos" speelde
een dreinerig liedje. Waar is de tijd
gebleven, dat de grote zaal stampvol
zat met boeren en paardenkopers, die
luidruchtig hun bestelling riepen aan
zwoegende kellners? Er hing een pe
netrante stank van tabak, bier, jene
ver en paardemest. Er werd gelachen
en gedronken. Uit de binnenzakken
kwamen vette portefeuilles te voor
schijn en met de natgemaakte duim
werden de briefjes van honderd neer
geteld tussen de bierplassen op tafel.
Daar was handel en plezier, daar
werd geleefd, daar bloeide nog iets,
dat Voorschoten reeds in de middel
eeuwen bekend deed zijn in het hele
land. Het was wel triest, die twee bil
jarters in de lege zaal.
De oorsprong van de Voorschotense
paardenmarkt gaat schuil achter de
grijze nevel van het verleden. Maar
zeker is, dat hij in het begin van de
dertiende eeuw reeds werd gehouden.
Het was zoveel als de jaarlijkse ker
mis en van heinde en ver kwamen de
bezoekers. Aan de vooravond werd
aan weerszijden van de markt het
marktkruis „gerecht", d.w.z. in de
met wapens versierde marktpaal ge
stoken. Vogelvrijverklaarden en andere
veroordeelden vonden tussen beide
marktpalen, wanneer de kruisen een
maal gerecht waren, een vrijplaats.
Een van beide historische palen met
kruis is nog in het bezit van de ge
meente; waarschijnlijk de enige in het
land, die het marktkruis nog in ere
houdt. Maar behalve dat kruis en die
ene pony was er niets meer. Een beet
je verloren liepen we over de Voor
straat, ons generend, dat we voor zo
iets naar het dorp van onze jeugd
waren teruggekeerd. Tussen de linde
bomen waren middenstanders bezig
hun kramen op te bouwen voor de
braderie, die 's avonds zou worden ge
houden. Povere poging om althans de
ze historische dag in de dorpsgemeen
schap te behouden. De juffrouw in het
palingtentje zat te gapen van verve
ling. Enige oude boeren, die het nooit
zullen afleren, liepen met ons te zoe
ken naar wat voorbij is. Nog steeds
schijnt 28 juli de dag van het familie
bezoek te zijn; oude Voorschotenaren
keren op die dag als Leidenaars op
3 oktober naar het dorp terug.
Maar gisteren vonden zij tussen de
lindebomen zelfs de witte palen niet
meer, de boeienkoning, het woonwa
genvolk en de speelgoedkraam, die
onze jeugd zozeer verblijdde, even
min. Alleen de regen, die volgens tra
ditie op 28 juli in overvloed moet val
len, liet niet verstek gaan. De drup
pels vielen op de paardenloze Voor
straat als tranen van droefheid om
onze jeugdherinnering, die vervlogen
is. Wij zullen er op 28 juli nooit meer
terugkeren.
(Van een verslaggever)
Dezer dagen is de stichting Bevorde
ring Eigen-Woningbezit te Amsterdam
toegelaten als bemiddelend orgaan in de
zin van het Besluit Bevordering Eigen-
woningbezit. Dit houdt in dat de stich
ting, met enige andere op dit terrein
toegelaten organen, de overheid advie
zen zal verstrekken inzake het verle
nen van extra toeslagen op de premie
en zo nodig gemeentelijke garantie aan
particulieren, die een eigen woning wil
len bouwen.
Voor de stichting, die haar werk
zaamheden volkomen belangeloos ver
richt, was de erkenning als bemidde
lend orgaan aanleiding om haar orga
nisatie op een persconferentie nader
bekend te maken.
Reeds in 1951 werd zij in het leven
geroepen, doch eerst na het tot stand
komen van de bijzondere maatregelen
van overheidswege in 1956 is men ac
tief aan het werk gegaan. De stichting
heeft de medewerking verkregen van
alle, in het Convent van Christelijke
Sociale Organisaties verenigde groepen,
van de KAB, van 35 levensverzeke
ringsmaatschappijen, een groep be
drijfspensioenfondsen en de Raad van
Bestuur Bouwbedrijf. Vertegenwoordi
gers van deze organisaties hebben zit
ting genomen in het algemeen bestuur
van de stichting. Bovendien is er een
Raad van Toezicht van vier personen,
onder voorzitterschap van mr. N. J. C.
M. Kappeyne van de Coppello, waarin
zijn benoemd vertegenwoordigers van
het CNV, de KAB en van de verzeke
ringswereld.
Het bureau van de stichting in Am
sterdam, dat onder leiding staat van
I mej. mr. P. H. Graamans, ziet zijn
bemiddelingstaak zo ruim mogelijk. Al
lereerst zal deze bestaan in het onder
zoek van projecten van kandidaat-bou
wers alsmede de kredietwaardigheid
van de betrokkenen. Dit in verband met
de adviezen, welke aan de kredietver-
strekkende organen moeten worden uit
gebracht. Bovendien stelt men zich voor
degenen, die een huis willen bouwen
en men denkt hierbij allereerst aan
gegoede arbeiders, kleine middenstan
ders en landbouwerszonen, uitvoerig
van advies te dienen over de financiële
en andere problemen, die aan zulke
investeringen zijn verbonden. Voor de
spreiding van de voorlichting worden
regionale adviseurs benoemd. Bovendien
zullen de sociale organisaties bij het
contact tussen de kandidaten en de
stichting bemiddelen.
De stichting zal bovendien een studie
maken van de ontzagwekkende serie
problemen en instanties, die een kandi
daat-bouwer op zijn weg ontmoet en
zij, hoopt door adviezen aan de centrale
overheid op de duur te komen tot een
vereenvoudiging van de procedure een
vermindering van de kosten en een dui
delijker normstelling voor de eisen,
waaraan een goede woning moet vol
doen. Voor het laatste heeft de Amster
damse architect Pot namens de BNA
een functie als algemeen hoofdadviseur
aanvaard. Als voorbeeld van lasten, die
De bekende reder Onassis zal 4
augustus beginnen met de exploitatie
van een regelmatige dienst tussen Athe
ne en Frankfurt via Zürich met zijn
luchtvaartmaatschappij de Olympic Air
ways, aldus meldt Reuter. Eerder dit
jaar heeft Onassis van de Griekse rege
ring toestemming gekregen voor het
exploiteren van een Griekse nationale
luchtvaartmaatschappij. De maatschap
pij is geheel eigendom van de familie
Onassis. Zij heeft een kapitaal van 20
miljoen dollar.
naar men hoopt zullen verdwijnen,
noemde men o.m. de 5 pet registratie
rechten bij de eigendomsoverdracht.
De stichting hoopt aldus een kwalita
tieve en een kwantitatieve vermeerde
ring van het eigen woningbezit te be
werkstelligen. Door de, overigens zeer
heilzame Woningwet, is het eigen wo
ningbezit in Nederland met 20 pet veel
lager gebleven dan in de omliggende
landen, waar het varieert van 30 tot
50 pet. In de Verenigde Staten is het
zelfs gestegen tot 60 pet.
Z.H. Paus Pius XII heeft twee paters
Jezuïeten gemachtigd volgende maand
naar Moskou te reizen om aan een we
tenschappelijk congres deel te nemen,
aldus bericht United Press International.
Het zijn pater O'Connei en pater De
Kort, twee astronomen van het Vati-
caan. De reis is een uitvloeisel van een
reeds drie jaar oude uitnodiging door
Sovjet-astronomen.
De twee paters zullen deelnemen aan
het tiende Congres van de internationale
unie voor astronomie, dat volgende
maand in de Russische hoofdstad wordt
gehouden. De uitnodiging is ontvangen
tijdens het vorige congres van de unie,
dat in 1955 in Dublin is gehouden. De
twee astronomen van het Vaticaan heb
ben een vooraanstaande rol op dat
congres, gespeeld. Pater O'Connei, een
Australiër var^ geboorte, is directeur
van het Vaticaans observatorium.
Teeuwen, de aanvalsleider van VVV,
gaat de Venlose club verlaten. Teeuwen
is van plan zich te vestigen in Tegelen
en wil in deze plaats spelen voor de
amateurclub Spel. Irene.
Er broeit iets in de Kerk van Zwe
den. In de verschillende, vr|j on
samenhangende berichten van de
laatste tijd is plotseling klaarheid ge
komen door een zeer heldere beschou
wing van dr. Axel Haerberger in het
hoogstaande tijdschrift „Rythmes du
monde". De auteur stelt daarin, dat
voor de meeste leden der Zweedse pro
testantse kerk, die vanaf 1593 op bevel
van koning Gustaaf Vasa de Augs-
burgse Confessie aanhangt maar in fei
te meer katholiek erfgoed heeft behou
den dan de overige protestantse ker
ken in Europa, het godsdienstig verle
den niet verder gaat dan Luther. Het
doel van de „katholieke" beweging nu
is het oude erfgoed te doen herleven in
een geestelijke, liturgische en sacra
mentele vernieuwing. De beweging is
te vergelijken met de Anglikaanse
„High Church" en ondervindt over het
algemeen in Zweden weinig sympathie,
omdat men haar gevaarlijk acht voor
de „evangelische traditie" en als een
vijfde colonne van de Paus beschouwt.
In een historisch overzicht over het
ontstaan der Zweedse staatskerk stelt
dr. Haerberger voorop, dat de Refor
matie in zijn land niet noodzakelijk
was. De 15e eeuw is de gouden eeuw
van Zweden. Politieke en economische
redenen hebben Zweden protestants ge
maakt. De koning streefde naar de ab
solute macht en begeerde de kerkelijke
goederen. Twee broers Olav en Lau
rens Petri, die in Duitsland hadden ge
studeerd, verbreidden de nieuwe idee-
en in Zweden, welke de koning gretig
aangreep om zijn heiligschennissen te
rechtvaardigen.
Meestal dateert men het begin van
de Reformatie bij de rijksdag van Vas-
teras (1527), alhoewel deze het oude
katholieke geloof en de liturgie nog
verplichtend stelde. De koning ontnam
de bisschoppen echter hun macht en
stelde een volgzame nationale kerk in,
waarvan hjj zelf het hoofd was. Zo is
de toestand gebleven tot heden ten da
ge: de kerk is onderworpen aan en ge
heel afhankelijk van de Staat. Zij heeft
nooit iets gedaan om zich van dit on
duldbare juk te bevrijden. Haar eigen
lijke geestelijke taak kan zij niet ver
vullen. De predikanten kunnen onder
deze omstandigheden weinig verant
woordelijkheidsgevoel bezitten en doen
praktisch niets, met het gevolg, dat
Zweden het meest ontkerstende land
van Vrest-Europa geworden is. Nauwe
lijks 2 pet. van de bewoners zijn nog
praktizerende Christenen.
Sinds korte tijd wordt er in Zweden
propaganda gemaakt voor vrouwelij
ke predikanten. Verleden jaar heeft
de regering dit voorstel nog verwor
pen, maar men vreest, dat het spoe
dig aangenomen zal worden. De le
den der „katholieke" beweging ver
zetten zich hiertegen met hand en
tand. Zi;, achten dit in strijd met de
H. Schrift en menen, uat de toekom
stige eenheid der kerk daardoor on
mogelijk wordt. Maar ook anderen
heeft dit voorstel de ogen geopend.
De kerk, zo begint men in te zien,
mag niet de slavin zijn van een to
taal gelaïciseerde Staat.
Het grootste bezwaar van de katho
lieke" beweging tegen de- Zweedse
staatskerk is, dat deze eigenlijk geen
positief reformatorische kerk kan ge
noemd worden. Zij bestaat uit een vaag
Lutheranisme van in hoofdzaak nega
tieve aard. Subjectivisme en individua
lisme zjjn haar voornaamste kenmer
ken. Van het formele beginsel der Re
formatie terug naar de H. Schrift is
nauwelijks nog een spoor te ontdekken.
Horizontaal:
1. gekleurde
papiersnippers
- pa..oto
2.
uitroep
republiek in
Zuid-Azië
3.
bond van amb
tenaren
Hoofdkwartier
(afk.)
ei (Eng.)
4.
1050
Netherlands Mi
litary Adm.
rivier in Italië
5.
wandelplaats
bewoner van
werelddeel
6.
werelddeel
kenteken Ned.
auto's
7.
touwdraaier
8.
kaal
hetzelfde
9.
loot
aanstoot geven
10.
driekroon
spijskaart
11.
medelijden
deel van bijbel
Vertikaal:
1.
schuimende
wijn
2.
borrel
hoekzuil
3.
lichaamsdeel
betrekking
4.
Europees land
slede
5.
en anderen
inwonend
<n
uo
O
00
Kan het dan verbazen, dat elk gods
dienstig en moreel gezag zoek is?
Voorwaarde tot herstel
Om het geloof in de zin van de Refor
matie te doen herleven moet vóór alles,
volgens dr. Haerberger, het katholieke
erfgoed tot nieuw leven worden gewekt
met al wat dit inhoudt aan absoluut ge
zag van Schrift, Kerk, Sacramenten en
ambt. Dit gezag heeft een bovennatuur
lijke oorsprong en kan daarom absolute
gehoorzaamheid van de mens eisen. In
deze opvatting vindt de „katholieke"
beweging steun bij de exegeten van de
Universiteit van Uppsala, zich los
gemaakt hebben van het Duitse libera
lisme en het gezag van Bijbel, Kerk en
Sacramenten willen hersteld zien.
De godsdienstige onwetendheid is me
de het gevolg van het algemene insti
tuut der Staatsscholen. Vandaar dat
men er naar streeft „bijzondere scho
len" op te richten speciaal met het oog
op de godsdienstige vorming der jeugd.
Dit gaat uit van de „katholieke" be
weging, die feitelijk de enige echt gods
dienstige factor in het land vertegen
woordigt.
Op filosofisch gebied heerst een com
pleet vacuum. Dit wordt als een groot
gemis gevoeld. De laatste tijd is de be
langstelling voor St. Thomas van Aqui-
ne opvallend groot. Evenals voor het
kloosterleven, waarvan men de waar
de opnieuw is gaan begrijpen. Hierte
gen bestaat echter, als gevolg van de
negatieve aard van het Zweedse pro
testantisme, een zo sterke nationale
antipathie, dat, vijf jaar geleden, een
desbetreffend verbod werd uitgevaar
digd.
Vanaf de Reformatie heeft de Zweed
se kerk in een geestelijk isolement ge
leefd. Eerst aartsbisschop Nathan Sö-
derblom richtte de aandacht op de
oecumenische beweging. Uit deze ver
ruimde belangstelling is de „katholie
ke" beweging ontstaan, die zich inspi-
rechthoekig
Amsterdams
tentoonstel
lingsgebouw
klap
- heerlijk
8. binnen
- uitroep
- levenslucht
9. hinderen
10. persoons
beschrijving
11. houten blaas
instrument
- thans
reerde op de Anglikaanse „High
Church" en spoedig contacten kreeg
met de orthodoxen en Oud-katholieken.
Hierdoor raakte de Zweedse kerk uit
haar isolement, bevrijdde zij zich van
haar afhankelijkheid van Duitsland en
Ontwikkelde zich een kerkbegrip met
een tot dan toe ongekende rijke mhoud.
Van dit nieuwe kerkbegrip verwacht
men het herstel der Zweedse kerk.
Bijzonder veel belang hecht dr. Haer
berger aan de apostolische successie
die in Zweden zou bewaard zijn. Een
studie van P- Th. van Haag S.J. erkent
dit materieel gezien, formeel echter is
de Successie onderbroken bij gebrek
aan de goede intentie, zoals reeds Paus
Gregorius XIII verklaarde. De meeste
predikanten en zelfs de bisschop
pen ontkennen echter het bestaan en
de betekenis ervan.
De „katholieke" beweging wil de H.
Mis en de Eucharistie welke, hoewel
zeer verwaarloosd, principieel in Zwe
den nog worden erkend, de plaats te
ruggeven, die haar toekomt. Het geloof
in Christus' werkelijke tegenwoordig
heid is in de Zweedse kerk nooit offici
eel verloochend, al moet men toegeven,
dat er in de praktijk weinig van blijkt.
De biecht behoort eveneens weer In ere
hersteld te worden, te meer daar Lu
ther, verre van ze af te schaffen, er
met eerbjed over spreekt, een hoofd
stuk van zijn „Kleine katechismus" er
aan w|jdt, en ze als een Sacrament be
schouwt, evenals trouwens de Augsburg-
se Confessie dat doet. Tenslotte tracht
men het breviergebed weer in te voe
ren en de'retraitepraktijk.
Men mag deze beweging met vreug
de begroeten. Het is echter nog maar
een begin en het getal aanhangers^ is
gering. Veel sympathie ontmoet ze niet,
eerder weerstand en verdachtmaking.
Het zou eigenlijk voor de hand liggen,
dat men overging naar de R.K. Kerk,
Dr. Haerberger acht het echter voor
lopig plicht de eigen kerk-ln-nood niet
te verlaten. Het ideaal: de
der kerken wordt, niet verwezenlijkt
door persoonlijke ,vei}"
dlon wat zou er van de Aweedse kerk
woïden als de besten, die naar een
todsdtenstige herleving streven, haar
verlaten? Alle negatieve en destructie
ve elementen zouden dan vrij spel heb-
b Een uitzondering maakt de schrijver
voor het geval de regering vrouwelijke
predikanten zou toelaten. Dan zou de
Zweedse kerk zich losscheuren van de
katholieke en oecumenische traditie,
ophouden een kerk te zijn e.i een pro
testantse secte worden. De laatste ban
den, die haar nu nog binden aan de
universele kerk zouden verbroken wor
den. En dan komt onvermijdelijk de
vraag van de persoonlijke en misschien
wel collectieve (d.i. groepsgewijs) be
keringen aan de orde.
De technicus van het Instituut voor
wetenschappelijk onderzoek van techni
sche orthopedie, de heer Van den Hen
gel, is op zijn beugelrit zondag in Milaan
aangekomen. Zaterdag en zondag heeft
hij 246 km afgelegd.
De bedoeling van de rit is, dat de
genen, die het werk van het instituut
willen steunen, 1 cent per afgelegde kilo
meter storten op giro no. 378388 van
het instituut.
32 „Hola", mompelt de oude kluizenaar, terwijl hij op een sukkel
draf zijn hond begint te volgen. „Is er wat aan het handje Ja, er is natuur
lijk wat aan het handje." Het diepe, bassende blaffen van zijn hond klinkt
tweemaal op, dan is het stil. „Hij roept de baas,,' knikt Hrap tegen een
voorbijvliegende vogel. „Dan zal-ie wat gevonden hebben, denk ik. Ja, be
slist." De zonderling staat met een ruk stil, als hij tussen de bomen door
een paard ontdekt, dat onrustig snuivend de hond in het oog houdt. Hrap
roept het dier bij zich en treedt behoedzaam op de gestalte toe, die roerloos
naast het paard ligt. „Hé, wie is dat? Dat kon wel eens die prins wezen,
waar die twee kerels het gisteren over hadden. Hij heeft fijne, gekleurde
kleren aan, dus een rijk iemand is het, da's dat." De oude schrikt als hij het
opgedroogde bloed aan Erwins slaap ziet. Van zijn paard gevallen, tut, tut,
mompelt Hrap hoofdschuddend. „Daar moet ik wat aan doen. Die kan ik
hier niet laten liggen, da's nogal duidelijk. Maar Ingridje wacht op me. Hoe
kan iemand zo lelijk van zijn paard vallen? Tja, dat weet ik ook niet."
Naast hem gromt de hond ineens fel en dreigend en op zijn hoede zijnde
richt Hrap zich op. Dan gaat de hond er met een vaart vandoor, recht op
de gestalte toe, die roerloos tussen de struiken staat.
