Indonesische communisten nu
op soek naar een
prooi
aangebroken
nieuwe
Moeilijke tijden
voor de Amerikaanse en
de Britse bedrijven?
D
Oreopithecus
mens of aap?
Oude uniformen en vaandels
en koninklijke paarden
KNIPPERLICHTEN
Geldontwaarding
Aantal werklozen
in juli gestegen
Prof. dn H. Weve
Slachtoffer van de Eiger
Lustrumprijsvraag voor een mars
Cees Laseur ziek
in Parijs
Nederland erkent
het individuele
klachtrecht
Nederland zij op
zijn hoede
Schoolhoofd in Noorwegen
DINSDAG 5 AUGUSTUS 1958
PAGINa
FOTOGRAFEREN!
Riskeer niets
vraag
films
onandeur Sint-
Comi
Sylvester
Koninklijk gezjn -n
Imperia
Vroede vaderen van San
Remo moesten worden
teleurgesteld
"Madurodam" verwacht
een topjaar
Voor de vijfde maal Taptoe Delft
Jongen onder mestkar
gedood
hLleTjilTen^ lZZde btj
Hans Kaart naar
Londen
Suriname en Ned. Antillen
„stellen er geen prijs op"
Arbeidstijdverkorting
Huur sanering moet
voorrang hebben
Zuster Rita
Zender op Celebes in
beslag genomen
Djakarta: gebruikt voor
contact met Nieuw-Guinea
Bisdom Paramaribo
op 24 augustus
'""iimiiiiiiiiimiiiiiwiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Advertentie
De geregistreerde arbeidsreserve is
tussen eind juni en eind juli van dit
jaar met bijna 4.000 mannen gestegen.
Volgens een opgave van het ministerie
van sociale zaken en volksgezondheid
bedroeg deze reserve eind juli 77.302
tnannen tegen 73.579 eind juni. Voorts
waren er eind juli 6.052 werkloze vrou-
j®*1 geregistreerd tegen 4.820 eind juni.
««aantal openstaande aanvragen steeg
25 cqo ze'fde periode voor mannen van
~a.633 tot 28.014 en voor vrouwen van
''o lSl tot 25.406.
Eind juni en eind juli 1957 bedroeg
oe geregistreerde arbeidsreserve respec
tievelijk 31.484 en 37.016, het aantal
Werkloze vrouwen respectievelijk 2.440
en 3.320. Het aantal openstaande aan
vragen eind juni en eind juli 1957 be
droeg respectievelijk 64.151 en 65.076 voor
biannen en 39.265 en 38.852 voor vrou
wen.
Van het aantal eind juli 1958 inge
schreven mannen van 77.302 werkten er
12.811 op sociale werkvoorzieningsobjec
ten en 13.177 op aanvullende werken.
Van de 6.052 ingeschreven vrouwen
Werkten er 519 op sociale werkvoorzie-
hingsobjecten.
De geregistreerde arbeidsreserve was
eind juli als volgt over de provincies ver
deeld (tussen haakjes de cijfers van eind
juni): Groningen 6.984 (7.444), Friesland
5.967 (5.155), Drenthe 7.321 (6.433), Over
ijssel 6.771 (6.208), Gelderland 7.823
£?-°j?6). Utrecht 4.015 (3.556), Noord-Hol-
(lldRoV0?, *10.410). Zuid-Holland 12.096
Rrah=A' i?feland 2.252 (2.465), Noord-
(2 748) '558 (10.602) en Limburg 2.813
v;Pe, vicaris-generaal van de aarts
bisschop van Utrecht, mgr. D. Huurde-
hoo'j heeft prof. dr. H. J, M. Weve,
Utr,
'Sleraar
echt
in de oogheelkunde te
gasthuis n directeur van het Ooglijders,
benocmi'nJnfdedeIin8 gadaan van zijn
van St.-Svi,,ot commandeur in de orde
dan 28 jaar ïm r- Prof. Weve is meer
r.-k. St.-Antoni,Var? het bestuur van het
"usziekenhuis te Utrecht.
Het koninklijk gezin is gisteravond naar
imperia gereden, vlak bij San Remo,
vaar in een restaurant aan zee werd ge
dineerd. Het menu bestond uit ravioli,
«koteletten met marsalawijn en
vor Pe vorstelijke toeristen waren
wasi do.or de beleefdheid van een fo-
die eerst vroeg of hij foto s
tp rn J nemens alvorens met zijn apparaat
huif ?r0(luvreren- ZÖ gaven er dan ook
beswS mming voor. De foto's waren
omroep V°°r de Italiaanse televisie-
di? een0dv^ne aut°riteiten te San Remo
1C een gala-avond
seerd ter ere vói wv georgani-
moesten worden tewmnldi>k bezoek'
Woordvoerder van de d' Een
berichtte de vroede °TnkU-ike familie
oericnite üe vroede lamme
strikt incognito op rek tren dat men
koninklijk paar geen offie?-,en dat het
Wenste. De woordvoerder h?ae Aeceptie
Waar de oprechte dank van u ^ells"
on prins over voor de hartelilke°bISgin
«ngen van het stadsbestuur. bGd°e-
dit m!n'atuurstad „Madurodam" heeft
half'ma.r ,eerder dan in vorige jaren de
Wri(i Miljoenste bezoeker ontvangen. De
heer j^°0rzitter van Madurodam, de
dag de rA„W' P' L Wilde heette maan"
zoen 1958 '00°ste bezoeker van het sei-
me.juffrouwEkT en b°°d de f™?
ook de heer f T°rm Uit Rotterdam als
die bezoeker nrJ\KanS Uit Rotterdam
schenk n 500.001 was een ge-
IC T at an' ^staande uit 2 retours per
het h naar Rrussel, een bedrag voor
boek 62 aan de Expo, en het foto-
HetTr Madur°dam.
heei'J wuf°e^ aan de ExP° 20 zei de
z'en ni1 Was door "Madurodam" ge-
dat h S 6011 kleine tegenprestatie, om-
teoiiSteii Stad?e dank 2ij de wereldten-
meer 6 tienduizenden buitenlanders
jarej, mocht ontvangen dan
1956
vorige
e anti-Nederlandse campagne, die
vorig jaar december in Indone
sië werd ingezet, heeft wel suc-
ses gehad. Succes althans in de ogen
van degenen, die het land uit de wes
terse invloedssfeer willen verwijderen.
De grote meerderheid van de Neder
landse bedrijven en ondernemingen is
onteigend. (Het mag misschien anders
heten: .Onder beheer gesteld" of zo,
maar het komt er toch wel op neer dat
de eigenaars ze kwijt zijn.). Van de
ruim 200.000 Nederlanders, die er bij
de soevereiniteitsoverdracht in Indone
sië woonden, zijn er daar nu misschien
nog 10.000 over. Vooral de laatste maan
den heeft de repatriëring, die vaak op
een evacuatie begon te lijken, in ver
sneld tempo plaatsgehad. Van de Ne
derlanders, die er nu nog in Indonesië
zijn, is het grootste deel ook weer voor
nemens op korte termijn het land te ver
laten. Aan het eind van het jaar zui
len er misschien nog maar een duizend
Nederlanders in Indonesië over zijn:
mensen van zending en missie (als hun
tenminste het werken op een gegeven
ogenblik ook niet onmogelijk wordt ge
maakt) en nog wat achterblijvers. Mis
schien is zelfs deze schatting te hoog.
De communisten hebben in Indone
sië wel „succes" geboekt. Bij het wes
terse bedrijfsleven daar nam het Neder
landse verreweg de belangrijkste plaats
in, en dat is nu uitgeschakeld. Er zijn
enkele uitzonderingen (de drie Neder
landse banken, d.w.z. de N.H.M., de
N.H.B. en de Escomptobank, hebben
bijvoorbeeld in Indonesië nog een be
trekkelijke vrijheid om hun werk op de
oude voet voort te zetten), maar die zul
len mogelijk ook maar van tijdelijke
aard blijken te zijn. En het valt dan ook
te begrijpen, dat de ogen van de Indone
sische communisten zich gaan richten
op andere buitenlandse bedrijven: En
gelse, Amerikaanse, Belgische mis
schien. Men zoekt een aanleiding om
ook deze te onteigenen en het werken
onmogelijk te maken. Voor de Engelse
en Amerikaanse gelooft men deze nu
gevonden te hebben in de komst van
Amerikaanse troepen in Libanon en van
Engelse in Jordanië. Iteeds heeft de In
donesische communistische party ge
dreigd met een boycot-actie tegen de
Engelse en Amerikaanse bedreven in
Indonesië en met de bekloddering van
huizen en kantoren is men al begon
nen
Zo begon vorig jaar ook de anti-Ne
derlandse campagne. Vast staat wel,
dat deze de Indonesische regering vol
komen uit de hand is gelopen. Toen In
donesië zijn aanspraken op Westelijk
Nieuw-Guinea vorig jaar in de Verenig
de Naties bracht, was het tevoren wel
duidelijk, dat het daarvoor niet voldoen
de steun zou krijgen. De Indonesische
regering begon daarom te dreigen met
acties tegen de Nederlandse belangen in
Indonesië. Zij moest iets hebben om de
aandacht af te leiden van de verslech
terende economische toestand van het
land: óf een succes in de Verenigde Na
ties óf een nieuwe anti-Nederlandse
campagne.
Het werd duidelijk dat het laatste het
zou worden, toen Nederland weigerde
ook zelfs maar met Indonesië over de
kwestie Nieuw-Guinea te praten. Ook
toen nog bestond echter bij de Indonesi
sche autoriteiten het plan een anti-Ne
derlandse actie van beperkte opzet te
ontketenen, die niet veel meer dan sym
bolische betekenis zou hebben. Een aan
tal werkloze Nederlanders zou worden
uitgewezen en de Nederlandse bedrij
ven zouden in het vervolg de vele ver
gunningen die zij voor hun dagelijks
werk steeds nodig hadden, nog wat
moeilijker kunnen krijgen.
De zaak liep echter anders. De In
donesische communisten, sterk door
hun beheersing van de vakbonden en
door het feit dat zij de enige goed ge
organiseerde partij zijn, namen de
zaak over. Zo begonnen de groot
scheepse anti-Nederlandse acties van
het laatste halfjaar.
De ene Nederlandse maatschappij
heeft de strijd soms wat vroeger opge
geven dan de andere, maar zo langza
merhand hebben zij alle hun Nederland
se personeel teruggetrokken omdat dit
in het eigen bedrijf toch niets meer te
vertellen had. Het Indonesische le&er'
soms de overheid, vaak ook de vakbon
den zijn op deze ondernemingen en be
drijven nu de baas. Vakbekwaam zyn
deze officieren en vakbondsleiders na
tuurlijk niet en zo is de Indonesische eco
nomie sterker en sneller achteruit ge
vlogen dan ooit tevoren. Men kan slechts
intens medeiyden hebben met de gewo
ne bevolking, die hier volkomen buiten
staat, maar die het slachtoffer wordt
van de acties van de communistische
dryvers.
In Indonesië werken echter ook nog
diverse buitenlandse niet-Nederlandse
bedrijven. Men vindt er de fabrieken
en ondernemingen van Goodyear, Uni
ted States Rubber, Harrisons Cross-
field Socfin, Sipef, Unilever, Shell, Stan-
vac, Caltex en vele andere meer. Uiter
aard willen de Indonesische communis
ten dat ook die voor de bijl gaan. Wat
betreft de Engelse en Amerikaanse (en
die vormen de meerderheid) menen zy
daarvoor nu een voorwendsel gevonden
te hebben.
De Indonesische regering toont
zich bezorgd over wat er gebeurt, maar
het ziet er naar uit dat de zaak haar
ook nu weer uit de hand zal lopen.
Dergelijke dingen gebeuren met alleen
in Indonesië, maar met vele variaties
in vele Aziatische landen. En zo hebben
de Engelse en Amerikaanse acties in
het Midden-Oosten ook hun gevolgen in
het Verre Oosten en misschien ook wel
in Afrika en andere delen van de we
reld. Zouden ook die in de tactische be
rekeningen zijn opgenomen?
C. H. SCHAAP.
De Zwitserse prof. Johannes Hürzeler,
die momenteel in Grosseto het blok
ligniet (bruinkool van houtachtige
structuur) bestudeert, waarin zich het
vrijwel complete versteende skelet van
een „oreopithecus Bambolii" bevindt,
ziet in de vondst een bewijs voor zijn
stelling, dat de mens van een vóór-
menselijk wezen, en niet van de aap af
stamt. Indien de vóór-menselijke aard
van de oreopithecus wordt bevestigd,
kan worden aangetoond, dat een wezen
met menselijke kenmerken bestaan heeft
in een tijd waarin anthropoïde apen geen
tekenen van een dergelijke ontwikkeling
vertoonden. Dit alles volgens prof.
Hürzeler. Tot nu toe nam men aan dat
de eerste menselijke wezens ongeveer
een miljoen jaar geleden op aarde ver
schenen. Bestudering van het blok
ligniet, waarin het skelet is vervat,
heeft uitgewezen dat de versteende
beenderen elf tot twaalf miljoen jaar
oud moeten zijn.
Het nemen van foto's is niet toe
gestaan; een journalist die de bruinkool
mijn heeft bezocht, verklaarde dat het
skelet in gehurkte houding ligt. De
schedel en een van de voeten zijn nog
niet gevonden. Sinds 1870, toen de Franse
geoloog Gervais het eerste onvolledige
exemplaar op de berg Bambolo vond,
zijn in de maritieme Alpen en in de
heuvels van Volterra ettelijke beenderen
van de oreopithecus gevonden. Gervais
was er echter van overtuigd, met resten
van een anthropoïde aap te doen te
hebben.
Vanaf de brug van een Canadese ijsbreker werd deze foto van een berenpaar
in zijn geboorteland gemaakt. Steeds kleiner wordt het rijk van de ijsbeer, nu
de mensen de streken rond de Pool verder en verder exploreren.
De entourage waarin en de wyze waar
op de Taptoe Delft in de vier voorgaan
de jaren is opgevoerd, hebben deze
groots opgezette militaire en muzikale
show gemaakt tot een first class eve-
ment, dat zich telkenjare opnieuw mag
verheugen in de onverflauwde belang
stelling van het Nederlandse publiek.
Zo zjjn binnen enkele dagen en reeds
drie weken voor de première behou
dens op de V.V.V.-kantoren rondzwer
vende kaarten weer alle toegangsbe
wijzen uitverkocht.
Omdat dit jaar een lustrum jaar is,
zijn bij wijze van terugblik de drie
grootste succesnummers t.w. Night
fall in Camp, Nimrod en de Belgische
Grenadiersmars in het programma
opgenomen.
Uit historisch oogpunt wordt een in
druk gegeven van uniformen en vaan
dels van Staatse, Schotse en Zwitserse
regimenten, zoals deze rond 1690 bij
het leger van de Koning-Stadhouder
Willem III, tijdens diens stryd tegen
Lodewyk XIV, de Zonnekoning, in ge
bruik waren.
Tijdens dii historische nummer zui
len een vestingcommandant met zijn
kapitein-adjudant en een staf trompet
ter in groot tenue en te paard op het
marktveld verschijnen. De paarden
hiervoor zijn afkomstig uit de konink
lijke stallen en werden gaarne door
Koningin Juliana ter beschikking ge
steld.
Aan de taptoe van dit jaar zal worden
deelgenomen door vier harmonie-, drie
fanfare- en vijf tamboercorpsen, teza
men met het exercitiepeloton circa 600
man, die bij de finale het ganse markt
plein zullen vullen, wanneer het Delfts
Madrigaalkoor vanaf de torentrans het
„Gelukkig is het land" uit de „Valer us
Gedenkklanken" zuilen inzetten.
Evenals de voorafgaarde jaren staat
de Taptoe o.i.v. de luit.-kol. D. baron
Mackay en de majoor R. van Yperen,
terwijl uniformen en uitrusting werden
verzorgd door de heer F. J. H. Th.
Smits.
Ter gelegenheid van het eerste
lustruum is 'n muzikale prijsvraag uit
geschreven voor een Marche Militaire.
Als eis is gesteld, dat de compositie
Een poging om de vervaarlijke en
beruchte noordwand van de Eiger
in het Berner Oberland te beklim
men is voor drie jonge alpinisten
op een mislukking Ven
van hen, Noich, werd door een
lawine getroffen en vrij erns ig
gewond. Met zeer grote moeite
werd, hij door zijn twee vrienden
naar beneden gebracht. Hier ziet
men hen gedrieën in het zieken
huis. Links: Brandler; rechts: Ra-
ditschnik en in bed de gewonde
Noich.
De acteur-regisseur Cees Laseur, te
vens directeur van de Haagse Comedie,
heeft op de terugreis van vakantie
hij was met zijn echtgenote aan de
Rivièra geweest in Parijs tot twee
maal toe een maagbloeding gehad. Hij
is in het Saint-Antoine-ziekenhuis opge
nomen, waar men hem enige bloed
transfusies heeft toegediend. Zijn toe
stand is op het ogenblik tamelijk bevre
digend. De heer Laseur zal echter voor
lopig niet naar Nederland vervoerd
kunnen worden.
kersT I"38 het t0Waar met 789.368 bezoe-
miüo d dat )aar echter kwam de half
nins op 6 auS"stus. Van de ope-
417? 0? te52 af hebben reeds
zocht personen Madurodam be-
uüVellndnZge.,AUjert van Gierestein
kantelende mLlt Lemmer is onder een
nprinnd r>* ar terocht gekomen en
andere jongens op* dTkar eZdaa'rbli
moet het paard zijn geschrokken. Het
dle\XntelZ Urj zodat de kar te de
sloot kantelde Twee van de jongens
konden op tijdvan de wagen springen,
maar de elfjarige loge, die aan de lin
kerkant zatkwam onder de lading te
recht.
De acteur-operazanger Hans Kaart
heeft besloten het toneelspelen vaarwel
te zeggen en zich geheel aan de opera
te wijden. Hij zal zich te Londen ves
tigen. Bij 't Royal Opera House Convent
Garden zal hij voornamelijk dramatische
tenorpartijen gaan zingen.
Voor de veiligheid van alle weggebrui
kers volgt hierbij nog eens een opsom-
mmg van alle soorten knipperlichten en
hun betekenis in het verkeer:
Rood knipperlicht: dit betekent dat he
slist vóór het licht of bij de stopstreep
moet worden gestopt. Doorrijden is
levensgevaarlijk. Dit licht kan men
aantreffen bij onbewaakte of bewaak
te spoorwegovergangen en bij beweeg
bare bruggen.
Groen knipperlicht: bij onbewaakte over
wegen. Het betekent: er is geen trein
in aantocht.
Geel knipperlicht: treft men aan bij ge
vaarlijke situaties (o.a. kruispunten).
Aangezien hierdoor wordt aangegeven
dat „voorzichtigheid geboden is", dient
de aandacht extra te worden verhoogd
en de snelheid aan de omstandigheden
ter plaatse te worden aangepast.
Oranje knipperlicht: wordt aangetroffen
in tunnels en het betekent dan: voor
zichtig rijden. Het is dan gewenst om
in één file te gaan rijden; snelheid te
matigen en scherp letten op het gedrag
van de voorligger, teneinde een bot
sing te vermijden.
Oranje knipperende bol: beschermde
voetgangers-oversteekplaats: snelheid
matigen, zo nodig stoppen vóór de voet
gangers-oversteekplaatsen. Voetgan
gers op de voetgangers-oversteek
plaats mogen niet worden gehinderd.
Blauw knipperlicht: moet bij duisternis
worden gevoerd door motorvoertuigen,
ORANJE
KNIPPER^
knipper
liCH-T
LICHT
TUNNEL
Stoppen
Voorlicht ig
GRO
knipper;
'licht
i
«*hden
Doorrijden
Voet
gangers
ORANJE
KNIPPER
bol v°orrang
hebben
GEEL
KNIPPER
LICHT
BLAUW
KNIPPER
LICHT
^voorzichtig
Links rij
dende auto
[ANWBjVJSE^
die voor het jagen van vaartuigen of
vanwege werkzaamheden links hou
den. Een met blauw knipperlicht tege
moetkomende auto moet dus aan de
linkerzijde worden voorbij gereden.
zowel door harmonie- als door fanfare
corpsen gespeeld moet kunnen wor
den en tevens geschikt is om te wor
den gebruikt als loopmars. Compo
sities welke hieraan voldoen, kunnen
tot 1 januari 1959 worden ingezonden
aan het bestuur van de Stichting Del-
festa p.a. van de heer J. W. van Hoek,
Fabritiusstraat 5 te Delft.
Voor de beste inzending is een prijs
van 1000 uitgeloofd.
In de periode van 22 aug.-2 september
zullen tien uitvoeringen worden gege
ven, waarbij op woensdagmiddag 27
augustus een speciale kindervoorstelling
is ingelast.
Tenslotte is het eerste lustrum ook
aanleiding tot het verschijnen van een
Taptoeboekje in de Zwarte Beertjesserie
waarin tussen talrijke fraaie foto's bij
dragen zijn opgenomen jan mr. E. Elias,
Oolbekkink, Arie Kleywegt en Schaap-
sma. Het geheel is voorts verlucht met
tekening van Ted. Schaap.
(Van onze Haagse redactie)
De Nederlandse regering is voorne-
mens voor Nederland het individuele
klachtrecht te erkennen, zoals in dit
i recht is voorzien bü het Verdrag tot be-
scherming van de rechten van de mens
en de fundamentele vryheden. Dit ver
drag werd in november 1950 te Rome
gesloten, maar ondanks aandrang uit de
Tweede Kamer, werd de noodzakeiyke
verklaring van erkenning nog niet afge
legd.
Minister Luns verklaarde reeds tij
dens de behandeling van zijn begroting
voor 1958 dat de regering tot erkenning
had besloten, doch hij stelt er prijs op
eerst de uitdrukkelijke goedkeuring van
het Parlement in deze belangrijke zaak
te krijgen. Met dit doel is thans een
voorstel bij beide Kamers ingediend.
De regeringen van Suriname en de
Nederlandse Antillen hebben medege-
gedeeld op erkenning van het klacht
recht voor hun gebied geen prijs te stel
len. De erkenning zal dan ook alleen gel
den voor Nederland.
In „De Onderneming", het orgaan van
het Centrale Sociaal Werkgevers Ver
bond worden enige bezwaren ontwikkeld
tegen de arbeidstijdverkorting. Het
meent, dat Nederlad bijzonder op
zijn hoede moet zijn.
Gewezen wordt o.m. op het feit, dat
internationaal en nationaal de econo
mische recessie nog niet is overwonnen.
De politieke situatie is geladen van
gevaarlijke spanningen.
In verband met het mogelijk toelaat
baar stellen van combinaties van zes
daagse of vijf-daagse werkweken
vraagt het CSWV zich af hoe dit in de
praktijk moet toegaan.
Voorgestaan wordt geleidelijkheid en
een gedifferentieerde uitvoering. Het be
drijfsleven bestaat echter ni»t uit zelf
standig wekende eenheden, maar men
is in grote mate onderling van elkaar
afhankelijk. Zal het in de praktijk eigen
lijk wel mogelijk zijn dat in een bepaal
de fase er bijv. drie of vier vrije zater
dagen per kwartaal zijn waarop 'n deel
van de bedrijven wel werkt en een ander
deel niet? Zal dan het aantal gevallen
waarin arbeidstijdverkorting wordt toe
gepast daarom niet veel groter worden
dan het advies in zijn theoretische op
zet wil toelaten?
Arbeidstijdverkorting betekent een
bestemming geven aan een deel van het
nationale inkomen in een richting, die
op geen enkele wijze het sociale pro
bleem van onze tijd oplost. Een verdere
huuraanpassing, annex looncompensatie,
behoort een hoge plaats te krijgen op
de prioriteitenlijst. Al hetgeen kan bij
dragen tot de oplossing van het woning
noodprobleem, waartoe met name een
verdere huursanering behoort, dient
voorrang te hebben boven arbeidstijd
verkorting, aldus het Centraal Sociaal
Werkgevers Verbond in zijn bespreking
van het advies van de S.E.R.
Zuster Rita van de congre
gatie der zusters van St. Fran-
ciscus Xaverius die uitsluitend
werkzaam is in Noorwegen, als
Nederlandse (in de wereld
mejuffrouw van Balen) gebo
ren en getogen, staat in Noor
wegen al zesentwintig jaar voor
de klas. Aan de katholieke
school in Bergen aan Noorwe
gens westkust heeft ze de laatste
jaren zelfs de vijfde, zesde én
zevende klas samen voor haar
rekening. Dat kan niet anders
met.de ruimte, waarin ze zich
moet behelpen. Bovendien is ze
schoolhoofd en dat is met el
kaar natuurlijk wel wat veel.
Tijdelijk is ze deze zomer dan
ook in Nederland om contact
te zoeken met Nederlandse
onderwijsinstellingen en de weg
te vinden naar financiële steun
voor het neerzetten van een
schoolgebouw met meer expan
siemogelijkheid. De school huist
namelijk nog steeds in enige
lokalen van de pastorie en
daarom is het niet mogelijk de
klassen anders te groeperen.
Jammer is dat voor het apos-
tolaatswerk, dat aan deze school
inhaerent is. Want in elke klas
is nu maar plaats voor 9 leer
lingen terwijl, als de klassen
gesplitst werden een zuster-
onderwijzeres is beschikbaar er méér niet-katholieke leerlingen konden
worden toegelaten. Van de 62 leerlingen, jongens en meisjes, die de school
telt, zijn er 37 katholiek en 25 niet. Zij, maar ook hun ouders leren het
katholicisme kennen en dat versterkt de onontbeerlijke „goodwill" van de
katholieke kerk in Noorwegen. Die overigens zeer sterk gegroeid is sinds
de laatste kwart eeuw in dit land, waar onbegrip, vooroordelen en wan
trouwen tegenover al wat katholiek is, zeer lang hebben voortgewoekerd. Op
de bevolking van ruim drie miljoen is slechts één op de duizend mensen
katholiek. De laatste jaren echter zijn er veel convertieten onder kunste
naars en journalisten en er komen nu ook jonge katholieke gezinnen. Dat
is dus hoopgevend.
Zuster Rita, Friezin van geboorte, helder, doortastend, „sportief als
we een bepaalde levenshouding met groot aanpassingsvermogen zo mogen
aanduiden, lijkt ons geknipt voor Noorwegen, waar men ongecompliceerd
leeft en waar men van elkaar toegankelijkheid, hulpvaardigheid en reali
teitszin verwacht. Ook bij een religieuze. En de Noorse jeugd met wie ze
dagelijks omgaat, is zeer vooruitstrevend en onafhankelijk. Ze weten pre
cies wat ze willen en ze zijn heel zelfstandig, de paardestaart-meisjes tn
hun gele oliejassen die volgens de nieuwe teenagermode van kraag tot
zoom volgekrast zitten met handtekeningen!
Nu is Noors wel geen erg gecompliceerde taal, maar het ts toch met
zo heel eenvoudig om als Nederlandse aan Noorse dertien- en veertien-
jarigen Engels te leren. Zuster Rita heeft daarvoor dan ook een speciale
cursus gevolgd, waar zij de enige religieuze was. Niet slechts de enige non
maar ook de enige vrouw was zij onlangs tijdens een zomercusus, waar
zij haar slöjdkennis wilde bijschaven. Op alle Noorse scholen krijgen de
meisjes huishoudles en als er voldoende capaciteif is aan huishoudlokalen,
de jongens ook. Bovendien krijgen de jongens slöjdles, onder anderen van
zuster Rita. Haar 39 mannelijke collega's van de slöjdcursus hebben stom
verbaasd. gestaan, dat een zuster in kap en habijt zich zo fiks weerde aan
de werkbank! Dat was een introductie voor menig gesprek. Want terug
houdend zijn de Noren volstrekt niet. Voor een dergelijke cursus in de
hoofdstad Oslo komen de deelnemers uit alle hoeken van heel het uitge
strekte land, soms enige dagreizen ver. „Er zijn er bij", zegt zuster Rita,
„die nog nooit een katholiek, laat staan een zuster gezien hebben, en niet
begrijpen, hoe je in het onderwijs terecht hebt kunnen komen. Ze denken
zo ongeveer dat je als non wordt geboren."
De katholieke school in Bergen staat uitstekend aangeschreven. Bijna
honderd procent van de leerlingen slaagt voor het toelatingsexamen tot
het middelbare onderwijs. En dat ondanks de primitieve behuizing. Be
vriende relaties in Nederland hebben enige jaren geleden gezorgd dat er
nieuwe banken kwamen. Maar voor een heel nieuw gebouw komt er zoveel
méér kijken. Het schoolgeld is miniem en kan niet hoger zijn dan een
bedragje naar draagkracht. Want het openbaar onderwijs is in Noorwegen
vrij. Bijzondere scholen krijgen een geringe subsidie voor de aanschaf van
leerboeken.
En de kleine parochie van vierhonderd leden kan niet veel méér doen
dan de „Vrienden van de St.-Paulusschool" al doen. De moeders, ook de
niet-katholieke maken allerlei kleine geschenkjesmet de handigheid die
de Noorse huisvrouw eigen is, vooral poppekleertjes, die tegen Kerstmis
goed verkocht worden. Maar die opbrengst is slechts een druppel op de
gloeiende plaat. „Toch moeten we beginnen met de nieuwe school," zegt
zuster Rita met dat benijdenswaardige rustige vertrouwen dat pioniers
eigen is en ze doet slagen! Wie haar van hieruit zou willen helpen kan een
bijdrage zenden aan de heer G. van Balen. Kastanjelaan 3, Hilversum. Wij
hopen, dat zuster Rita naar Noorwegen terugkeert met uitzicht op een
mogelijkheid om haar klassen te splitsen. Zodat ze jaarlijks méér dan negen
nieuwe Noorse leerlingen, onder wie vier of vijf niet-katholieke, kan
opnemen.
De boom kent men aan zijn vruch
ten. Dit bijbels adagium geldt
ook voor het sociaal-econo
misch beleid. Over langere termijn
beschouwd, blijken de meeste lan
den er in te zijn geslaagd, het werk
gelegenheidsvraagstuk tot een bevre
digende oplossing te brengen, even
wel ten koste van de waardevastheid
van hun munteenheid. Tot deze con
clusie leidt een door de National Ci
ty Bank of New York gepubliceerde
statistiek, waarin een overzicht wordt
gegeven van de achteruitgang der
koopkracht van de valuta's in een
zestiental landen sedert 1947.
In de eerste plaats interesseert ons
daarbij, dat Nederland kennelijk tot
de landen behoort, die er het minst
in zijn geslaagd, de koopkracht van
hun munteenheid voor uitholling te
behoeden. Sedert 1947 liep deze koop
kracht terug van 100 tot 66 percent,
waarbij de spaarders koopkrachtver
liezen van gemiddeld ruim vier per
cent per jaar leden. Geen wonder
dan ook, dat de bereidheid van beleg
gers om tenzij tegen een hoge rente
op lange termijn kapitaal op de obli-
gatiemarkt ter beschikking te stellen
een gevoelige deuk heeft gekregen.
Een overheid, die het goed meent met
de bevordering van de bezitsvorming,
zal er voor hebben te zorgen, dat
aan het proces van sluipende geld
ontwaarding definitief een einde
komt. De spaarder dient er verze
kerd van te zijn, dat hij niet nog
verder de dupe wordt van een beleid,
dat onder schijnschone leuzen de
spaarzin met een „negatieve rente"
beloont. Wat blijft er immers na
aftrek van belasting van de rente
vergoeding over, wanneer het geld
met gemiddeld vier percent per jaar
deprecieert? Minder dan nul. Het
sparen mag niet langer een onvoor
delige zaak blijven.
De zelfingenomenheid, die ons
volkskarakter kenmerkt, heeft de er
kenning, dat wij het er zoveel min
der goed hebben afgebracht dan som
mige andere volkeren, lang in de
weg gestaan. Het wordt tijd, dat ook
daaraan een eind komt. Met de Ver
enigde Staten, die van 1947 tot 1957
de koopkracht van de dollar met
twintig percent zagen achteruitgaan,
behoeven wij ons niet te vergelijken.
Evenmin met Zwitserland, waar de
valuta „slechts" elf percent aan
koopkracht verloor. Is het echter niet
enigszins beschamend, dat de West-
duitse Bondsrepubliek, die in 1948 on
getwijfeld voor nog zwaarder proble
men stond dan Nederland, haar valu
ta in 1957 op een koopkrachtniveau
van 87 percent wist te handhaven, ter
wijl dat van de gulden tot 66 percent
daalde?
Ook tegenover België legden wij het
af. De Belgische franc stond immers
in 1957 op 77 percent van zijn niveau
in 1947. Het is daarbij een schrale
troost, dat het Engelse pond met 62
percent en de Franse franc met 56
percent er voor hebben gezorgd, dat
wij met onze gulden geen Europese
recordhouders op het gebied van uit
holling der valuta werden. Zelfs het
„arme" Italië bracht het er met 74
percent nog beter af dan wij. In het
koor der volkeren hebben wij al
thans op monetair terrein reden tot
meer bescheidenheid dan onze offi
cials gewoonlijk aan de dag leggen.
Van een van onze ministers is be
kend, dat hij de volledige werk
gelegenheid boven de handha
ving van de valuta stelt, ongeacht de
nasleep van sociale onrechtvaardig
heden die de inflatie zowel in haar
acute als sluipende vorm kenmerkt.
De Nederlandse regering als geheel
toont zich echter vastbesloten, ver
dere koopkrachtafbrokkeling van de
gulden te voorkomen. Zij moet daar
voor kunnen rekenen op de medewer
king van het gehele volk, zowel bij
de handhaving van de stabiliteit van
de lonen en prijzen, als bij de beper
king van de overheidsuitgaven, waar
aan niet is te ontkomen, nu de be
lastingontvangsten niet langer meer
aanzienlijke overschotten boven de
ramingen opleveren.
Intussen ziet het er naar uit, dat
de totstandkoming van de Europese
Gemeenschappelijke Markt de hand
having van de koopkracht van de
gulden niet bepaald gemakkelijker zal
maken. Het is bekend, dat niet alle
partnerlanden er in zijn geslaagd, ge
ordende monetaire en betalingsba
lansverhoudingen in het leven te roe
pen. Met name in Frankrijk is dit
nog geenszins het geval. Een keten
is nu eenmaal zo sterk als haar zwak
ste schakel. Inflatiebestrijding dient
dan ook meer dan tot dusver een zaak
van internationale samenwerking te
worden. De Euromarkt gaat een
twijfelachtige toekomst tegemoet,
wanneer niet alle aangesloten landen
een gezonde monetaire en financiële
politiek voeren. Ook moet de eis van
een gemeenschappelijke conjunctuur-
politiek in het belang van een even
wichtige ontwikkeling worden ge
steld. De geschiedenis van Benelux
heeft de noodzaak van coördinatie
der politiek van de aangesloten lan
den op afdoende wijze aangetoond.
Wij mogen niet het risico lopen, dat
onze nationale inflatiebestrijding
door invloeden van buitenaf wordt
verstoord.
iiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiimiimiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiii
Het legerhoofdkwartier in Djakarta
heeft bekendgemaakt, dat een radto-
zend- en ontvanginstallatie in beslag is
genomen, welke naar wordt beweerd
zou zijn gebruikt voor contact tussen de
opstandelingen in noord-Celebes en 't on
der Nederlands bewind staande west
Nieuw-Guinea. De zender werd „kort
geleden" tijdens zuiveringsacties buit ge
maakt.
Voor de verheffing van het apostolisch
vicariaat Suriname tot het zelfstandig
bisdom Paramaribo zullen enkele kerke
lijke hoogwaardigheidsbekleders worden
uitgenodigd. De plechtigheid zal worden
gehouden zondag 24 augustus. Uitgeno
digd zijn: mgr. R. Fomi, Pauselijk ge
zant bij de regering in Caracas., mgr.
J. M. Holterman, bisschop van Willem
stad, mgr L. Guily, bisschop van George
town.. mgr. F. Ryan, aartsbisschop van
Port of Spain, en de abt van de Mount
St.-Benedict in Port of Spain, Adelbert
van Duin. Mgr. Forni heeft intussen
reeds bericht dat hij 22 augustus in
Paramaribo zal aankomen.
