In zuid-oost-Irak leeft volk
in riet en modder
De bewoners van de moerassen in het
gebied van Tigris en
Eufraat
Het aantal misdaden
stijgt onrustbarend
Radio en TV
Pater dr. Jos Smits van Waesberghe
Deken Veltman 50 jaar priester
Mgr. Th. Pichot 40 jaar priester
WIE ADVERTEERT-
I EEN MOORD!
L
Toen het water
week...
Radio Mercur
Cursus Russisch
VIJFENTWINTIG JAAR PRIESTER
Leraar met encyclopaedische kennis
Gehele leven ingezet voor de
verheffing van Z.-O.-Drente
Rector van het eerste katholieke
lekenziekenhuis
RAPPORT VAN LONDENSE POLITIE
Mozart uit Salzburg
H. Benedictus
Beschermheilige van
Europa en het Westen
Hogere A.O.W.-uitke-
ring gevraagd
DONDERDAG 14 AUGUSTUS 1958
PAGINA 7
chtenlimonade
50 ct
Katholieke Illustratie
door
AGATHA CHRISTIE
Priesterwijdingen bij de
Jezuïeten
Onlangs, bij het zien van een grote foto-reportage
in een tijdschrift over de opstand in Irak, ont
dekte ik ook enkele lieden met de ..keffia
een bepaalde hoofddoek, die op haar plaats wordt
gehouden door de „agal". een tweetal houten, met
zwarte wol omwonden, banden. De keffia, die van
witte stof met een zwart patroon behoort te zijn,
Was bij die mensen op de foto s niet meer dan een
Vod van onbepaalde kleur. Dit is de hoofdbedekking,
zoals ze in de streken bij Basra het beroemde gebied
waar Eufraat en Tigris tezamen komen gedragen
wordt en wel voornamelijk in de delta, het allerarmste
moeras-gebied van Irak. De bewoners leiden er een
onwaarschijnlijk moeilijk bestaan in riet en modder,
op kunstmatig gebouwde eilandjes. Dit gebied ligt in
de zuid-oost-hoek van Irak en grenst aan Koeweit en
Perzië. Het is een gebied, dat mij altijd sterk geboeid
heeft, omdat men tot heden meent, dat de wieg der
menselijke beschaving er gestaan moet hebben. Hoe
wel men het er wel over eens kan zijn, dat de culturen
der rendierjagers aan de rand van het ijstijd-gebied in
Zuid-Europa eerder tot bijzonder voorname artistieke
prestaties gekomen zijn (50—50duizend jaar vóór
Christus), toch blijft het gebied van Eufraat en
Tigris de plaats waar de jagersvolken voor het eerst
overgingen tot de staat van herders en landbouwers.
Hier moeten dan ook de eerste vaste nederzettingen
zijn ontstaan en men kan er van de eerste maatschappij-
vorm spreken. In 3000 jaar vóór Christus vinden we in
Uruk (Sumerië) al een complete stad en al zijn de
meeste huizen nog van leem, er zijn kalkstenen tempels
en paleizen. Men registreert reeds het maatschappelijk
leven op klei-tafeltjes en men voert al oorlog met ge
oefende legers; dat is ook een vorm van beschaving.
Vrouwen uit het moerasgebied van Zuidoost Irak. Op de
achtergrond ziet men de rieten huizen.
Toen strekte de Perzische Golf zich
fo^ga uiUoverTee,n 8ro°t deel van het
land, dat nu Irak heet. De grote rivie
ren stroomden nog afzonderlijk naar
zee en niet zoals tegenwoordig door
de gemeenschappelijke bedding van de
Shatt al Arab. Toen het zeewater te
rugweek, liet het een land van moe
rassen, kreken en strandmeren achter
en de eersten die zich daar vestigden
waren emigranten uit de Perzische en
Turkse hoogvlakten. Oe levensom
standigheden van die allereerste be
woners verschillen maar heel weinig van
de tegenwoordige. Het gebied is zo on-
toeeankeliik dat hoewel Meden, Per
zen Grieken Romeinen en Arabieren
het' land beheerst hebben, steeds de
onguurste elementen en zij die het
felst op hun vrijheid bedacht waren,
zich er een veilig heenkomen konden
zoeken. Zelfs zigeuners hebben er ge
tracht een bestaan op te bouwen, maar
de levensomstandigheden zijn er zo
zwaar, dat dit onder Gods weldadige
zon zwervende volkje zich slechts kon
ontwikkelen tot benden, die in de na-
bu"gT ®treken op roof uittrokken om
ïkbied ?rna weer velliS in het moeras
gebied terug te trekken.
somn?' e huidige stammen beweren
'Wilgen, niet van Arabische afkomst
dat ancleren willen doen geloven,
j?' zij in rechte lijn afstammen van
Jwhammed. Zij noemen zich Sayids.
tot voor kort wist men eigenlijk
niets van deze merkwaardige bevol
kingsgroep en het is voornamelijk aan
vr. Thesiger, een Engels medicus,
Avonturier en ethnoloog te danken, dat
kien wat dieper in de levensomstandig
heden der moerasbewoners heeft kun
nen doordringen. Na de oorlog heeft
Thesiger vele malen per kano een
Platliggende boot, Tarada genaamd,
Waarmee men ondiepste wateren
kan bevaren het gebied doorkruist.
Hij nam enkele kisten medicamenten
tnee en omdat de bevolking aan ver
schrikkelijke ziekten lijdt, die met de
ftioderne geneesmiddelen op eenvoudige
Wijze kunnen worden bestreden, werd
hij er al spoedig een roemruchte fi
guur, die tot de meest ondoordringbare
samenlevingen toegang kreeg. Op zijn
laatste reis is hij vergezeld geweest
kan een enthousiast onderzoeker-jour-
halist. Gavin Maxwell, die de tocht
hiet de vele zware beproevingen heeft
doorstaan en er een boek „A Reed
Shaken in the Wind" over heeft ge
publiceerd. (Ned. vertaling „Volk in
niet en modder", uitg. C. de Boer jr.
Amsterdam)
Maxwell onthoudt zich van ieder
sociaal en politiek commentaar en
beschrijft slechts de ongeloofwaardige
reis, die hij met Thesiger en drie
kanojongens in de boot maakte, van
dorp naar dorp, door de eindeloze
moerassen en meren. Toen hij The
siger aanbood om mee te gaan, vroeg
deze keiharde stuurse Engelsman
hem slechts: „Kunt U lang met ge
kruiste benen zitten?" Dat leek een
vreemde vraag, die men met 'n kwink-
teliikbom vie ^antwoorden. In wer-
i k bleek het zitten met ge-
m zoals de kleermakers
dat doen, een van de hevigste kwel
lingen tijdens de reis. In de Tarada
Was een andere zitstand onmogeliik
en wanneer men na een lange dag
reis eindelijk in een dorp arriveerde
dan waren slechts een paar passen
hiogelijk naar het huir van het op
perhoofd of de sheik, alwaar de on
ontkoombare etiquette eiste, dat men
■Weer op de gekruiste benen neer
streek Dan volgden de eindeloze
Plichtplegingen en de ontvangst van
geheel het dorp tot diep in de nacht,
totdat men zich, overdekt met lui-
en vlooien eindelijk ^on u.it-
strekken op de vloer. Daarna dreig-
*1® in de donkere nacht het gevaar
y^n diefstal of sluipmoord want men
heeft er geen voorstelling van, wel se
kleine voorvallen al niet tot de
grofste wraakneming kunnen leiden.
diP6 wijze van bouw der eilanden in
de .gebied is slechts te vergelijken met
carJkunstmatige eilanden op het Titica-
V0g ®er in Peru, alwaar een cultuur
d6r tbestaat, die al tijdens het regiem
Tg Inca's hoogtepunten heeft bereikt,
ik Tamste, die gevolgtrekking meen
ba het lezen van Maxwell's boek te
a^gben trekken. Maar onder de Peru-
Vfgb treft men een ongekende levens-
Wii) gpe en verfijnde cultuur aan, ter-
gesrw moerasvolken in de Tigris-delta
liijpboord schijnen te worden in onder
bes», baat, wraakoefening, vervuiling,
^Oem tlng en ook staan zii onder de
tischi-. van een afschuwelijke „wet-
Wrt geest, die het bestaan nog eens
eten ."ggende dieren mogen zij niet
aat verbiedt de Mohammedaanse
Advertentie
Van Nelle bestellen.
wet (althans hun secte) en de dieren
die zij met de grootst mogelijke moeite
vangen, mogen zij pas consumeren als
het dier om hals is gebracht met de
kop in de richting van Mekka. Zelfs
extra bemoeilijkt. De meest voor de
de kleinste afwijking van de juiste
r' 'ïting maakt het dier onrein.
De hygiëne is een hoofdstuk op zich
en wij begrijpen er niets van. Het volk
zou naar onze maatstaven reeds lang
door ziekten moeten zijn omgekomen.
De poelen rond het huis worden zon-
1 el?lg gewetensbezwaar gebruikt zo-
wei als plaats waar dier en mens zijn
behoefte doet, als om er drinkwater te
putten. Daar komt bij dat de bevol
king voortdurend bedreigd wordt door
reusachtige kwaadaardige wilde zwij
nen. Deze dieren worden dikwijls met
levensgevaar door de jager gedood, en
daarna laat men ze liggen, want ze
zijn onrein. De slachtoffers der jacht-
lust liggen dikwijls ma r enige me
ters van de plaats, waar men drink
water haalt, te rotten en te vergaan.
Op de kleine kunstmatige eilanden,
waar men op vernuftige wijze huizen
bouwt uit lange rietstengels en ge
vlochten matten pleegt men karbou
wen te fokken. Het vreemde nu is, dat
men deze dieren niet fokt om de melk
of het vlees, neen, zij zijn ditmaal niet
onrein maar heilig. Men mag er daar
om slechts de mest van gebruiken.
Deze mest wordt zorgvuldig opgevan
gen en gedroogd tot ronde koeken,
waarop steeds de afdruk van een hand
staat gegrift. Van deze koeken stookt
men vuur en men maakt er de huizen
waterdicht mee. Dat is het enige nut
van de karbouwen, die men met de
grootste zorg hoedt en men gaat er de
jonge rietstengels voor oogsten, ver in
de meren.
Maxwell vertelt ook van zijn ont
moetingen met de sjeik, over hun ter
reur en macht. Het zijn in dit geval
geen sjeiks die van de concessies der
petroleum-maatschappijen een rijk le
ven leiden. In dit gebied wordt nog
geen olie gewonnen. Het zijn lieden,
die hetzelfde harde leven leiden in het
gebied van riet en moerassen, een ge
bied waar het leven haast onmogelijk
schijnt, waar oude wetten van bloed
wraak, rancune en eigen rechtspleging
nog gedijen. Het is een gebied van
vrijbuiters, waar de staat praktisch
geen vat op heeft. Het is bevolkt met
ei. i der meest wonderlijke samenlevin
gen van de wereld. Primitiviteit en
magie hebben een doem over dit ge
bied gesponnen. Men leeft zo met de
natuur, dat er van een strijd tegen die
natuur nauwelijks sprake is, en toch
waren er lieden uit dit gebied aanwe
zig bij de opstand ln Bagdad.
MARIU" VAN BE3K
Advertentie
GEZINSFLES
'n produkt van Houwelingl
(Van onze Londense correspondent)
In een gisteren gepubliceerd rapport
over de werkzaamheden van de Lon
dense politie in het jaar 1957 werd be
kendgemaakt, dat het aantal ernstige
misdaden in Londen het vorige jaar on
rustbarend is gestegen. Het was het
ergste jaar sinds 1948. De totale waar
de van goederen gestolen in de Britse
hoofdstad in de loop van het vorig jaar
bedroeg 65 miljoen. Het aantal ern
stige misdaden bedroeg bijna 126.000.
Naar de in het politierapport geuite
mening van Londens hoofdcommissaris
van politie geeft de toestand aanleiding
tot ernstige bezorgdheid. Niet het minst
zorgwekkend is, dat de misdaad vooral
toeneemt onder de jeugd.
In 1956 werden 11.000 jongelieden ge
arresteerd. Dit aantal steeg tot 13.250
in 1957. De toename is het grootst on
der jongens en meisjes van 17-20 jaar.
Eveneens verontrustend is, dat het me
rendeel van de jongelieden gearres
teerd in de loop van 1957 behoorden tot
jeugdbenden. De grootste toewas in het
aantal misdaden is op het gebied van
geweldpleging, inbraak en het stelen
van auto's (in het totaalbedrag van f 65
miljoen aan diefstallen zijn de laatste
niet inbegrepen). Het aantal moorden
bedreven in Londen bedroeg 29, één
meer dan in 1956.
Verkeersongevallen in de hoofdstad
stegen met een kleine duizend tot 65.136
waarvan bijna 700 met dodelijke af
loop. Volgens het politierapport zijn er
iedere nacht 200.000 auto's geparkeerd
in Londens straten, hetgeen enig denk-
De Nederlandse omroepverenigingen
beweren bij hoog en bij laag dat er al
leen naar hen wordt geluisterd. Het bui
tenland is, volgens hen, taboe en voor
al commerciële zenders worden veraf
schuwd. Nou, op ons bureau stapelen
zich wel de tegendelen op. Men moet
bij de omroepverenigingen maar gelo
ven dat er zoveel reacties zijn gekomen
op wedstrijd zo en zo. Of op het praat
je van mijnheer IJ. Wanneer men nu
ziet welke resultaten een eenvoudig
melkconcern behaalt met een kwartier
tje Luxemburg, dan vragen wij ons af
waarom de omroepverenigingen in fe
deratie niet via Luxemburg gaan uit
zenden!
Alle gekheid terzijde. Wat de omroep
verenigingen over het buitenland en
vooral over het commerciële buitenland
vertellen is uiteraard „jalousie de mé
tier". Dat blijkt weer eens nu voor de
kust van Denemarken een schip ligt
dat op de F.M. commercieel uitzendt.
Heel Denemarken staat op stelten.
Iedereen wil een toestel met F.M. heb
ben.
Wat is daar nu eigenlijk aan de hand?
Wel, er is een financieel zeer krach
tige NV van Franse origine, die zen
ders heeft in Luxemburg, Saarland, Mo
naco enz. Deze NV chartert een Pana-
mees schip, zet daar een FM-zender
op en laat dat schip liggen even bui
ten de territoriale wateren van Dene
marken. Men adverteert in de Deense
bladen om adverteerders en luisteraars
te werven. En beiden komen vlot.
Officiële kringen in Denemarken zijn
verbaasd, andere kringen verbolgen.
Verbaasd en verbolgen is de Deense
radiomaatschappij, die meende dat zij
volmaakt was en daarom alle kritiek
maar aan haar laars kon lappen. De
Deense staat is verbolgen omdat haar
radiomaatschappij terzijde wordt ge
streefd. Maar het officiële protest van
de Deense P.T.T. bij de Panamese re
gering heeft nog niets uitgehaald. Ner
gens is vastgelegd dat men buiten de
territoriale wateren niet op een FM-
golf muziek mag gaan maken.
Want muziek is het succes van Ra
dio „Mercur". Men komt pas om zes
uur in de aether. Maar dan is er ook
muziek tot middernacht.
Het Mozartconcert van het Mo-
zarteumorkest onder leiding van prof.
Paumgartner is ons niet meegevallen.
De uitvoering werd gegeven in de Re-
sidenz, het voormalige verblijf van de
aartsbisschoppen. Wij leven echter niet
meer in de Rococotijd, maar in de twin
tigste eeuw. Mozarts muziek, die van al
le tijden is, zal blijven, de achtergron
den zeggen ons echter weinig meer. Te
meer niet als de akoestiek slecht is.
En zeker niet als de mogelijkheid
van een behoorlijke TV-reportage een
voudig niet voorhanden is. En er was
in deze -omgeving geen mogelijkheid
voor. Zeker niet om een reportage te
geven zoals er al meermalen een van
ons Concertgebouworkest gegeven is.
Men redt het niet met details en close-
ups. Men moet vanuit iedere kant
kunnen werken en aan de hand van de
partituur. Daarvan schijnt men alleeen
in ons land de kunst te kennen.
J. v. S.
In „Radio Times" schrijft een luiste
raar dat hij dankbaar is voor de cur
sussen in de Duitse en de Franse taal,
maar dat hij ook wel eens iets van de
Russische taal wil weten. Onze lezers
hoeven niet bezorgd te zijn, want Scot
land Yard weet zijn adres heus wel.
Maar het antwoord is kenmerkend
voor de B.B.C.: natuurlijk komt er
een Russische taalcursus. Doch dat
wordt wel oktober 1959.
PROF. DR. J. M. A. F. SMITS
VAN WAESBERGHE S.J.
Het is ditmaal niet om een van zijn
vele activiteiten op muzikaal of
organisatorisch gebied, dat pater
Smits op deze pagina verschijnt. Op 15
augustus zal het 25 jaar geleden zijn, dat
J. M. A. F. Smits van Waesberghe S.J.
zijn priesterwijding ontving, en wat voor
activiteiten hij na die augustusdag in
1933 ontplooid mag hebben, of om welke
redenen (en er waren er zeer vele) hij
in de afgelopen jaren in het nieuws
mag zijn geweest, wij zijn ervan over
tuigd dat hij zijn muzikale arbeid met
zo door en door en toegewijd had kun
nen verrichten, als hij niet zo'n goed
priester was geweest. In het gezin Smits
van Waesberghe kwam het overigens
nogal eens voor, dat iemand zich tot
het priesterleven aangetrokken voelde.
Vier broers»Jezuïeten uit één huishou
den, het blijft een situatie die men niet
alle dagen tegenkomt. Voor „de pater
een aanduiding die in de wereld van
de muziekmensen beslist- voldoet
werd besloten dat hij de muziektheore
ticus van de Jezuïetenorde zou worden.
Toen ze zagen, waartoe hun opdracht
bleek te leiden, zullen ook pater Smits'
superieuren versteld hebben gestaan.
Er is vermoedelijk op de wereld nie
mand, die over een dergelijke encyclo
paedische kennis op het terrein van de
middeleeuwse muziektheorie beschikt-
Om zijn taak: het bestuderen van oude
muziekhandschriften en vooral het ma
ken van vergelijkende studies zo goed
mogelijk te. kunnen volbrengen, reisde
de pater jarenlang door Europa met
camera en projectieapparaat.
De resultaten van zijn reizen vormen
i nu een uniek en zeer indrukwekkend
foto-archief dat is ondergebracht in het
instituut voor middeleeuwse muziekwe
tenschap te Amsterdam. Het staat ter
beschikking van de studenten, die aan
de Amsterdamse universiteit bij pater
Smits middeleeuwse muziek studeren.
Daarmee zijn we gekomen aan een heel
ander facet van het wezen van de pa-
ter-professor, die morgen zijn zilveren
priesterjubileum viert.
Pater Smits beschikt over de zeldza
me combinatie van een wetenschappe
lijke geest en het vermogen om die we
tenschap aan anderen mee te delen.
Hij weet niet alleen alles van het Gre
goriaans, „de alpha en omega der mu-
ziekpedagogie", hij kan het zijn leerlin
gen ook met enthousiasme laten beoefe
nen. Dat deed hij als leraar aan het Ca-
nisiuscollege in Nijmegen, als hoofdle
raar aan het Amsterdams Conservato
rium en nu met zijn studenten doet hij
het zonder twijfel weer.
Het zijn bovendien zijn organisatori
sche talenten, die hem in staat stellen
van verschillende instituten de post van
secretaris te vervullen, en dat liefst
jarenlang. Soms lijkt het of de pater
er een speciaal talent bij heeft gekre
gen, dat hem in staat stelt in één uur
tweemaal zoveel te doen als een an
der. Wie alleen al de lijst van zijn pu-
blikaties bekijkt, vraagt zich af waar
hij de tijd vandaan heeft gehaald. Het
pauselijk instituut voor de gewijde mu
ziek in Rome heeft Jos Smits van
Waesberghe's veelomvattende werk
met een doctoraat honoris causa ge-
eerd. We hopen, dat pater Smits, die
tenslotte nog pas zevenenvijftig is, nog
vele jaren krijgt toegemeten om de
taak die hij zich gesteld heeft, te vol
brengen.
Advertentie
Van Nelle bestellen
Advertentie
Van Nelle bestellen
De Benedictus zal op 24 augustus
worden uitgeroepen tot beschermheilige
van Europa en het Westen, welke titel
hem in een Pauselijke bul is toegekend,
aldus bericht A.F.P. De plechtigheid zal
plaats hebben te Norcia.
Advertentie
Van Nelle bestellen
beeld geeft van de toenemende ver
keersproblemen, waaraan Londen even
zeer lijdt als Parijs en Amsterdam.
Volgens het gisteren verschenen rap
port bestaat er een rechtstreeks ver
band tussen de verkeerschaos in Lon
den en het toenemend aantal misdaden.
Londen heeft een tekort van 3000 poli
tieagenten en van het beschikbare aan
tal zijn er te veel benodigd voor rege
ling van het verkeer (het aantal be
keuringen voor verkeersovertredingen
in Londen bedroeg het vorig jaar
134.574). Voor zover momenteel kan
worden overzien, is het aantal misda
den sinds het begin van dit jaar weder
om stijgende in vergelijking met het vo
rig jaar.
„Portret van Rotterdam" heet in het
nummer van deze week een zeven pa
gina's grote serie prachtige foto's van
Rotterdam door de Nederlandse foto
graaf Kryn Taconis, van de bekende
internationale Magnumgroep, die in
deze opnamen de ziel van de grote
werkstad aan de Maas heeft vastgelegd.
Rogier van Aerde schrijft er een arti
kel over de fotograaf zelf bij. Te Dahlem
in de Eifel hadden de nazi's indertijd
een jeugdburcht gesticht voor de op
voeding van de arische jeugd, een
haard van nieuw-Germaans heidendom.
Thans is daar gevestigd deabdij
Maria-Frieden, van de trappistinnen. J.
W. Hofwijk vertelt over het leven van
deze zusters bij een aantal foto's, waar
onder ook de koppen van zeven kinde
ren van de Nederlandse joodse, katho
liek geworden ingenieur Löb, van wie
zes religieuzen, die door de nazi's zijn
vermoord. Verder is er een rijk geïl
lustreerde reportage over Rome, de
stad die „geen liefde op het eerste ge
zicht" opwekt, maar die men na enige
tijd niettemin lief krijgt. Een pagina
vol kleurenfoto's geeft een beeld van
de Maria-Ommegang der zeven vreug
den te Bergen op Zoom, gevolg van
een in het laatste oorlogsjaar gedane
belofte. Het verhaal over de „levende
doden" uit de Vodoucultus op Haïti
wordt vervolgd. Er wordt een begin
gemaakt met een verhaal „Het dal van
de vrede", naar de gelijknamige Cen
trafilm. De karakteristiek der week
handelt over de gouverneur van Puerto
Rico, Luis Manoz Marin. Verder een
met tekeningen geïllustreerd artikel
over de smokkelarij bij het luchtver
keer. Jan Cottaar schrijft met veel
waardering over het eigen sportpark
van H.B.C. te Heemstede.
De hoogeerw. heer P. J. Veltman uit
Weiteveen het vroegere Amsterdamse-
veld deken van Klazienaveen, ka
nunnik van het kathedraal kapittel te
Groningen, ere-kanunnik van 't Metropo-
litaan kapittel Utrecht viert vrijdag zijn
vijftig jarig priesterfeest. Voor de ka
tholieke gemeenschap van z.-o. Drente
een gelegenheid om de priester die heel
zijn arbeidzaam leven heeft ingezet voor
de verheffing van deze streek, te eren
en te danken.
Vandaag zal de jubilaris feestelijk
worden ingehaald. Morgenvroeg is er
bij goed weer in de open lucht een
plechtige hoogmis, opgedragen door de
jubilaris met assistentie van de beide
oud-kapelaans A. Veraar en J. Olde
Lohuis. Na de plechtige Mis is er re
ceptie in de tuin van de pastorie en
later in de middag in de katholieke
kleuterschool.
Twee geschenken die tijdens de re
ceptie worden aangeboden zijn een
„publiek geheim", te weten het ge
schenk van de geestelijkheid uit het
dekenaat, n.l. een geschilderd portret
van mgr. Veltman, geschilderd door de
kunstenaar Max Himpe en het cadeau
van de katholieke gemeenschap een „P.
J. Veltman-fonds" voor de opleiding
van minvermogende priesterstudenten.
De feestdag wordt des middags beslo
ten met een plechtig lof. Zaterdag- en
zondagavond zijn er parochie-avonden,
verzorgd door de leerlingen van de ka
tholieke school.
Deken Veltman is 22 februari 1885 ge
boren in het gehucht Friens, behorend
tot de gemeente Idaarderadeel. In
1908 ontving hij de priesterwijding en
was daarna kapelaan te Rossum. onder
de rook van Oldenzaal en te Groningen
in de St.-Martinusparochie. In 1917 be
noemde mgr. van de Wetering hem op
zijn verzoek tot assistent te Nieuw-
Schoonebeek en gaf hem tevens de op
dracht te midden van de Amsterdam-
scheveldse veenvlakte een nieuwe paro
chie te stichten.
De jonge pastoor ging eerst ander
half jaar bedelend rond om geld bijeen
te krijger voor zijn nieuwe parochie.
In 1918 kon de eerste steen worden ge
legd en het jaar daarop kon de kerk,
toegewijd aan Onze Lieve Vrouw, Ko
ningin van de Vrede, worden ingewijd.
Advertentie
Van Nelle bestellen
Mgr Th. W. Pichot, rector van het l vijf jaar deze functie vervuld te hebben
ziekenhuis St.-Antoniushove te Voor-vroeg hii ontslag en kwam naar Voor
burg, zal vrijdag de dag herdenken, dat
hij veertig jaar geleden door mgr. Cal-
lier tot priester werd gewijd.
De jubilaris werd 9 mei 1894 in Am
sterdam geboren, 15 augustus 1918 ont
ving hij de H. priesterwijding. Na een
jaar als kapelaan in Voorschoten te
hebben gewerkt, werd hij benoemd tot
secretaris van het bisdom Haarlem. Na
Advertentie
Van Nelle bestellen
72
Doordat zij wist, dat Dora het gehele geval op
dezelfde manier zou beoordelen als zij zelf, vertelde
hij bij oude dames succes heeft! Maar Charlotte van
haar kant was doodsbenauwd voor hemomdat
hij ruchtbaarheid kon geven aan het feit, dat zij Lotty
was. Toen heeft zij dat listige plan bedacht...... lang
zaam uitgebroedvoorzichtig voorbereid. Hu
moest maar eens een huis komen opvrolijken door als
„gangster" in de deuropening te verschijnen... Maar
om de schijn bij haar vrienden te vermijden, dat
zij het was, die het initiatief had genomen, gaf zij
Rudi Scherz eerst een som geld, de annonce die hij m
de krant moest zetten en vervolgens gelegenheid op
Little Paddocks poolshoogte te komen nemen van
de situatieDora hunner wist natuurlijk nergens
van
„Toen kwam de grote dagHij wachtte even.
Juffrouw Marple nam hier de draad van het ver
haal weer op en vervolgde vriendelijk: „Ze moet in
ellendige spanning hebben gezeten of alles lukken
zou! Maar ze kon niet meer terugDora Bunner
zij Dora alles wat ze gedaan had. Dora was hetheeft goed gevoeld, dat haar vriendin die dag
...li, -n j.i. «Immnnn j. i- n ai.T_ a.14 Ln »-l
daarmede volkomen eens. Er werd toch niemand
bestolen? In haar verwhrde brein vond ze het ook
met meer dan rechtvaardig, dat haar lieve Lotty ten
gevolge van de ontijdige dood van Letitia niet zou
worden onterfd. Stel je voor! Lotty verdiende te wor
den beloond..... zij had haar beproeving zo dapper
gedragen....... Dat geld mocht met gaan naar men
sen, van wie niemand ooit iets had gehoord
„Toen Dora op Little Paddocks was, begreep
Charlotte al gauw, dat zij een gevaarlijke fout had
begaan. Dora verhaspelde eeuwig en altijd Letty met
Lotty als zij met anderen over haar vriendin praatte.
Doordat zü ook eigen herinneringen niet goed uit
elkaar hield, het lieve mens het er van op
haar zenuwen. Toch zou men in Chipping Cleghorn
niet licht argwaan hebben gekregenmaar toen
verscheen Rudi Scherz ten tonele. Het is niet onmo
gelijk, dat Scherz al dadelqk geld van juffrouw Black-
lock geknegen heeft, om zijn kleine hoteldiefstallen
te' kunnen dekken. Maar inspecteur Craddock ge
looft niet, dat hij van zon kant al met chantage ge
dreigd had."
„Neen," viel Craddock in, „omdat luj niet weten
kon, dat hij iets wist waarmee hij juffrouw Black-
lock geld zou kunnen afpersen. Bovendien weet zo'n
knappe jongen ook zó wel een geloofwaardig,
medelij-wekkend verhaaltje op te dissen, waarmee
angst heeft gezeten. Angst voor hetgeen zij had on
dernomen, angst dat alles mis zou gaan
„Het was ook nog maar een grapje geweest, toen
zij de revolver van kolonel Easterbrook uit zijn boor-
denla had gehaald. Met een mandje eieren of een
potje eigen gemaakte jam was ze door de achter
deur binnengelopen, toen niemand thuis was. Ook
was het vrij onschuldig slot en scharnieren te sme
ren van de andere kamerdeur, die nooit gebruikt
werd. Een handigheidje, de gangtafel te laten ver
zetten terwille van de bloemen van Phillipa. Daarin
zat nog een zeker spel-element, als ik het zo noemen
mag. Maar op de dag zelf was het geen spelletje
meeren bekroop haar de angst."
„Hoe het zij," kwam Craddock nuchter tussenbeide,
„ze heeft geen enkele poging gedaan om de opzet
te doen mislukkenintegendeel. Even over zessen
is ze zelf naar buiten gegaan, zogenaamd om „de
eenden op te sluitenin werkelijkheid om Scherz
stilletjes binnen te laten en hem masker, handschoe
nen en cape te geven. Toen de klok om half zeven
met haar voorslag begon stond ze bij het tafeltje,
waar vroeger de tussendeuren waren geweest, qua
si om sigaretten te halen. Het liep alles vlot van
stapel Patrick gaat als goed gastheer naar de sher
ry. Zij haalt als goede gastvrouw de sigaretten. Vol
komen terecht had ze er op gerekend dat ieder naar
de pendule zou kijken, zodra deze zou beginnen te
slaan. Dat deed ook iedereen, behalve Dora Bunner.
Die heeft ons dan ook bij haar allereerste verkla
ring verteld, dat juffrouw Blacklock het vaasje met
viooltjes had omgegooid. Zo was het ook. Tevoren
had zij het snoer van de lamp op twee plaatsen
blootgelegd. Toen die in het water kwam te liggen
kreeg je dadelijk kortsluiting. De stop sloeg door
en men zat in donker!"
„Dat is dus net zo gegaan als bq ons, die mid
dag!" riep Dot uit. „Daarom schrok u toen zo plot
seling, hè, tante Jane?"
„Juist, kindlief. Ik had al zitten denken hoe het
licht zo plotseling uit had kunnen gaan. Ik had
begrepen, dat er twee porseleinen lampen waren,
die een stel vormden en dat die naderhand met el
kaar verwisseld waren
„Zo is het ook gegaan." bevestigde Craddock.
„Toen Fletcher de volgende ochtend de lamp onder
zocht, merkte hij er niets aan, alles was in orde."
„Maar," zei juftrouw Marple, „Dora Bunner had
mij duidelijk verteld, dat „het herderinnetje" de
vorige avond op het tafeltje had gestaan. Zij sug
gereerde evenwel, dat Patrick er iets mede te ma
ken had gehad. Daarin vergiste zij zich. Maar zij
vergiste zich niet in hetgeen zij gezien had. Ze had
Letitia met het vaasje viooltjes bezig gezien. Toen die
met water bij de lamp had geknoeid begreep ik
ineens, dat zij de kortsluiting moest hebben ver-
oorzaakt
„Maar ik had mezelf wel een trap kunnen ge
ven," bekende Craddock, „omdat juffrouw Bunner
het ook over een brandvlek op tafel heeft gehad,
waar iemand een sigaret zou hebben neergelegd
toen nog geen mens een sigaret had opgestoken
juffrouw Blaclock was ze juist gaan halen! Voorts
waren de viooltjes verdord, omdat ze niet meer in
het water stonden. Juffrouw Blacklock had vergeten
het vaasje weer te vullen. Maar juffrouw Bunner
verstrooid als ze was, was dadelijk bereid te gelo
ven, dat zij bloemen in een droge vaas had gezet.
Ik denk, dat haar vriendin haar ook wijs heeft
gemaakt, dat Patrick er achter moest zitten."
„Waarom zou ze mij daarvoor hebben uitgekozen?"
wilde Patrick weten.
(Wordt vervolgd
burg. Eén van de grote verdiensten van
deze prominente figuur is wel, dat hij
door zijn inspiratie het eerste katholie
ke lekenziekenhuis een eigen plaats
heeft gegeven in de caritas van de Ne
derlandse Kerk.
Toen St.-Antoniushove in 1943 genood
zaakt was door gebrek aan voldoende
religieuze krachten over te schakelen
in een lekenziekenhuis werden enkele
leden van de Graalbeweging gevraagd
deze nieuwe gemeenschap te helpen op
bouwen. Mgr. Pichot, die met zijn hel
der inzicht begreep dat de leek in deze
tijd een verantwoordelijke plaats moest
gaan innemen in de Kerk, heeft geen
moment geaarzeld. Een ziekenhuis on
der lekenleiding had eenzelfde be
staansrecht in de Kerk als uitvloeisel
van de christelijke caritas, als een zie
kenhuis onder religieuze leiding. Im
mers de Kerk is niet alleen de gemeen
schap van piesters en religieuzen,
maar van alle gedoopten in Christus.
Door zjjn inzicht over deze gemeen
schap voortdurend door te geven wist
hij dp katholieke lekenverpleegster zich
haar' verantwoordelijkheid bewust te
maken en nog steeds tracht hij rondom
het Misoffer die echt christelijke levens
gemeenschap op te bouwen, die in het
„Ite Missa est" de zending ontvangt de
christelijke caritas in de dagelijkse taak
uit te oefenen.
De leerling-verpleegsters, die soms
bij het begin van haar studie ver
baasd staan over de originele en mo
derne inzichten van haar godsdienst-
ieraar, denken na haar opleiding met
grote dankbaarheid aan de lessen van
mgr. Pichot terug. Zij hebben zich tot
geestelijk zelfstandige en bewust ka
tholieke verpleegsters kunnen ontwik
kelen, ook al Kostte dat menigeen in
het begin wel eens moeite, om „de
sleur" af te wennen.
Voor deze geestelijke vorming van de
leerling-verpleegsters der A-opleiding,
maar ook voor de maandelijkse confe
rentie aan alle groepen werkers in het
ziekenhuis is het bestuur van St.-Anto
niushove en de leiding van de verpleeg-
stersschool Vronestein de jubilaris van
harte dankbaar.
Wie ooit patiënt is geweest in Anto-
niushove zal weten, hoe deze priester
in dit ziekenhuis wordt gewaardeerd.
Geen enkele patiënt wordt bij zijn we
kelijkse rondgang door het huis overge
slagen en voor ieder, jong of oud, ka
tholiek of niet, heeft hij een persoonlij
ke belangstelling. Zondag zal de jubila
ris in de kapel een gezongen H. Mis uit
dankbaarheid opdragen.
DEKEN P. J. VELTMAN
De jonge energieke pastoor trok er
dagelijks op uit langs smalle paden
door het drassige veen, gelaarsd en
in pilob»oek, gewapend met een stok.
's Winters was de pastorie geheel van
de buitenwereld afgesloten. De wegen
waren te slecht. Toen de paters Re
demptoristen er in 1922 een missie
preekten, zag geen enkele buurtgees-
telijke kans bij de plechtige sluiting
aanwezig te zijn!
De arme veenparochie werd in 1925
bekend door het hele land door de hei-
ligschennende tabemakelroof. In de
nacht van 3 op 4 mei ontvreemdden
onverlaten het tabernakel. Waarschijn
lijk meenden de daders die nooit
zijn gevonden dat het geld van de
bankenpacht daar werd bewaard, ten
minste dat gerucht deed in die tijd de
ronde. Systematisch werd het veen in
de omgeving voet voor voet nagezocht
en het onvermoeid speuren werd be
loond. Het tabernakel werd teruggevon
den. De ciborie met het Allerheiligste
en de kelk waren ongeschonden. Op de
vindplaats bouwde pastoor Veltman na
dien een kapel.
In 1930 werd pastoor Veltman be
noemd tot deken van Klazienaveen,
een moeilijke taak, die hij op grootse
wijze heeft vervuld. Het aantal katho
lieken van zjjn dekenaat nam in de
loop der jaren regelmatig toe en groei
de van ruim 15.000 tot ruim 26.000. Er
werden nieuwe parochies opgericht, al
lerwegen katholieke scholen gesticht, het
maatschappelijk werk aangevat, kortom
alles gedaan om de bewoners maat
schappelijk te verheffen en de katholie
ke gemeenschap uit te bouwen.
Advertentie
Van Nelle bestellen;
Het centraal orgaan samenwerkende
organisaties C.O.S.O., waarin vier bon
den van bejaarden en staatsgepensio-
neerden samenwerken heeft er nog
maals in een brief aan minister Suur-
hoff op aangedrongen de uitkering
krachtens de A.O.W. te verhogen. Het
bestuur is van oordeel, dat hoewel offi
cieel geen sprake van een loonronde is
geweest in feite toch verscheidene groe
peringen zoals de hoge ambtenaren, het
lagere personeel, spoorwegpersoneel en
piloten van een loonronde zouden heb
ben geprofiteerd, volgens het C.O.S.O.
dient nu de A.O.W.-uitkering te wor
den verhoogd, daar bij de wet is be
paald, dat deze uitkering aan de lonen
zal blijven gekoppeld.
Advertentie
Van Nelle bestellen
Vrijdag 22 augustus zal mgr. dr. J. H.
G. Lemmens, emeritus-bisschop van
Roermond, in de hoofdparochiale kerk
van Sint Servaes te Maastricht de H.
wijding van het priesterschap toedienen
aan: J. Bender, Delft; W. Boelens,
Kloosterburen Gr.; E. Bolder, Utrecht;
W. Buys, Rotterdam; J. van Deenen,
Diemen; T. Heymans, Voorburg; J. -Kern-
me, Rijswijk; Th. Koendjono, Jogjakar
ta; Ch. Libois, Roermond; F. Nagy, Bu
dapest; G. Platzbecker, Den Haag; P.
Reijnders, Heerlen; F. Ie Rütte, Berg
en Dal; N. Sprokel, Kerkrade; G. Ver
horst, Den Haag; B. Weissmahr, Buda
pest; G. Wüst, Amsterdam en H. van
Zeeland, Leidschendam. Allen theolo
ganten van de Sociëteit van Jezus.