T egenstander s van
De Gaulle van zijn
zege overtuigd
Volgens Jules Moch zal
70 procent der kiezers
de grondwet aanvaarden
De dreigende massa's van rood China
Belangrijke rede over crisis in
Verre Oosten voor radio en T.V.
te verwachten
Koningin brengt langdurig
bezoek aan Ambonezen-
woonoord te Vaassen
■S
Kritiek op Algiers'
potentaten
Vreemde oproep
aan Hongaarse
priesters
Nederland samen
met Duitsland
den wvSSiSi?n,i,rr?riï aar
Vele arrestaties
m
Frankrijk
Vrouw in de Ee
verdronken
4000 ounces goud en studiebeurs voor
deserterende rode piloten
Kinderen getooid met oranje of
rood-wit-blauwe bloemen
Het weer.
ORLON VESTEN f 18.98
Isotopenscheiding
vols™
Elektrisch horloge
Deense communisti
sche partij verdeeld
Eisenhower onderbreekt vakantie
Amerika trekt weer
bataljon mariniers
uit Libanon terug
ee MORRIS 'ieforeywót/p/
Restanten
Van de „Tour de France", die Generaal De Gaulle vol
gens de oorspronkelijke bedoeling in de weken voorafgaande
aan het referendum over de nieuwe grondwet zou hebben
ondernomen, blijft in werkelijkheid niet heel veel over.
Slechts vier steden in de Franse provincies zullen nog vóór
de volksuitspraak het bezoek van de huidige regeringschef
ontvangen, t.w. Rennes, Bordeaux, Straatsburg en Rijssel,
en wel op zaterdag en zondag 20 en 21 dezer. Eerst in de
maand oktober, wanneer de grote beslissing van het „sou-
Vereine volk" is gevallen, zal de generaal zijn visitatietour
nee voortzetten. Op 2 en 3 oktober zal hij voor de vierde
maal weer in Algerije zijn en op de terugtocht daarvan
alvorens Marseille te bezoeken zal hij Ajaccio aandoen,
de hoofdstad van Corsica.
L ',0 PC, Ccf'SUf»
vóór zal stemmen. rankr«k
Vluchtelingen aangemaand
terug te keren
Fransen in Roemenië
moeten Roemeens onder
daan worden
Alleen al woensdagmorgen
220 Noordafrikanen
aangehouden
Batterijtje niet groter
dan een knoop
Falcon Karris - Tweedjassen
Wisselend bewolkt
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1958
82sfe JAARGANG No. 30009
SU&fë
yyïyA--:-.
(Van onze Parijse correspondent)
Op het „gulden eiland" zal men on
getwijfeld van mening zijn dat De Gaul
le met dit bezoek eindelijk dan een ere
schuld inlost: was het niet Corsica's
aansluiting bij de opstand van Algiers
die de regering-Pflimlin en de vierde
republiek de genadeslag toe
bracht? Voorts krijgen nog in oktober
Lyon, Dyon, Orleans, Toulouse, Rouaan
Nancy de generaal binnen hun mu
ren.
Te verstaan gegeven wordt nu dat de
ze tournee van generaal De Gaulle
Uiteraard geen propagandatournee is in
verband met het referendum. Vandaar
dan ook dat het grootste deel ervan is
opgeschoven tot na 28 september. Zjjn
de generaal, zijn medewerkers en zijn
raadgevers onder de indruk gekomen
van het vooral door de oppositie ge
bruikte argument dat het referendum
over de grondwet toch reeds te zeer was
gaan lijken op een plebisciet voor of
tegen De Gaulle persoonlijk?
Zij zouden voor dit argument te ge
makkelijker gezwicht kunnen zijn
daar een zeer ruime zege van het
,,ja" over het „nee" ook in Frankrijk
algemeen reeds nu als volkomen ze
ker wórdt aangenomen, zelfs door.de
oppositie. De socialist Jules Moch, die
minister van binnenlandse zaken was
het onfortuinlijke kabinet-Pflim-
®n die verklaard heeft het on-
stemSaannïekt achten dat h« z«n
project zal ge^°rgele5de grondwet-
Bij het aangekondigde vierde bezoek
van generaal De Gaulle aan Aigerne
merkt ondertussen Le Monde op dat
daar de uitslag van het referendum
dan bekend zal zijn, dit bezoek eindelijk
de grote beslissingen zou kunnen bren-
gen en waarheid verschaffen aangaan
de wat nu inderdaad het toekomstige
statuut van Algerije en „zijn plaats in
ons ensemble" zal zijn. In ieder geval
is dit wat Le Monde hoopt en wat zo
als het blad schrijft „een groot aantal
voorstanders van het „ja" hopen, °P de"
ze hoop hun antwoord baserend". Het
blad verwijst dan naar het geval van
de gezaghebbende heer Jean Monnet,
van het na-oorlogse Franse moderni
satieplan en de geestelijke vader van
de Europese economische instellingen
die in een uitvoerige verklaring aan
het blad uiteenzet waarom ook hij na
ampele overweging „tenslotte ja" zal
Zeggen.
In deze verklaring poneert de heer
Monnet o.m. het volgecde: „Het is ab
soluut noodzakelijk dat het land zelf
een nieuwe bron schept van republi
keins gezag, in dit opzicht is de stem
ming door de gehele natie bij het re
ferendum van kapitaal belang Een
machtsgreep is mogelijk tegen een per
soon. tegen uitgeputte instellingen Zij
Is niet mogelijk tegen de natie, wan
neer die zich heeft uitgesproken. De
grondwet moet voeren tot verkiezingen
in Algerije, die gesprekspartners zul
len moeten opleveren. Deze grote
kwestie zal eindelijk de weg moeten in
slaan naar een regeling die rekening
houdt met de gewettigde rechten zowel
der Mohammedaanse als der Europe
se bevolking." Volgens Jean Monnet
zal, zolang de Algerijnse crisis duurt.
Frankrijk blootgesteld blijven aan het
gevaar van een dictatuur.
Naar de bijzonder invloedrijke socia
listische voorman, de heer Gaston Def-
,,r.e' thans burgemeester van Mar
seille, die zich kortelings onder de voor-
ïndf.rs.van het „ja" heeft geschaard,'
schrijtt in zjjn blad Provencal, staat
het buiten kijf dat in Algerije sedert
enige maanden reeds een dictatuur
heerst „uitgeoefend door de generaals
Salan en Massu om van de kolonels
niet te spreken Daar de oppositie
beroofd is van alle recht om zich uit
te drukken de pers gecensureerd en
ue radio in fianae. van de gezagheb
bers zal er» nidus Defferre, geen
sprake zijn van een referendum doch
slechts van een opgelegde beslissing
zoals in de landen achter het ijzeren
gordijn". Hij noemt het de plicht van
generaal De Gaulle naar zijn overtui
ging voorstander van ee.n liberale op
lossing maar die niet van zins schijnt
zün politiek te definiëren vóór het re
ferendum „de potentaten van Al
giers een minimum respect voor de re
publikeinse wetten by te brengen".
Jls „een ernstige provocatie door
/-I de Amerikaanse imperialisten
in het gebied van Taiwan", zo
stellen de Chinese communistische
leiders de huidige situatie in het ge
bied van Formosa aan hun onderda
nen voor. De toon van hun redevoe
ringen is oorlogszuchtig en opzwe
pend. Heeft Tito niet gezegd, dat Mao
Tse Toeng het verlies van 300 mil
joen onderdanen in een nieuwe oor
log niet schuwt, omdat hij er dan al
tijd nóg 300 miljoen overhoudt? De
indruk, die de officiële redevoeringen
in Peking maken, blijkt wel uit deze
beide foto's, genomen tijdens een
massabijeenkomst die daar zaterdag
j.l. gehouden werd. Op de foto links
ziet men de volksmilitie van Fengtai,
een voorstad van Peking. Op de foto
boven een dreigende massa rode sol
daten.
Magyar Kurir het bulletin van het
Hongaarse katholieke persbureau nu
bliceert een mededeling, waarin <i0~
bisschop van Szombathely een 20-tai
met name genoemde priesters uit zijn
bisdom oproept hun posten, die zy zón
der permissie verlaten hebben, binnen
één maand weer in te nemen. Zij wor
den bedreigd met „suspensio a divi-
nis", indien zij aan de oproep geen ge
hoor geven.
Het K.N.P. tekent bij dit bericht aan,
dat het opvalt, dat deze oproep „op ver
zoek van mgr. Kovacs" wordt gepubli
ceerd. Enkele weken terug meld
de Magyar Kurir dat mgr. Kovacs m
een ziekenhuis te Boedapest was op
genomen voor het ondergaan van een
operatie. De oproep is gedateerd 20
augustus doch eerst 4 september ver
schenen. Opmerkelijkis voorts, dat de
njst een aantal namen bevat van pries-
I Yan w'e bekend is, dat zij in het
„iijt ?nd vertoeven. Onder hen be-
yriadLzich dr. Bela Groh die in 1949 ge-
Is en sindsdien als hoofdaalmoe-
werkt van .de Hongaren in Oostenrijk
iQi« Y een aalmoezenier, die in
pnkoio ada geëmigreerd is en
het nrncil tren' die in verband met
rond 1QSO teSen kardinaal Mindszenty
roepen tot§etIUCh|; zijn' DerSelÜke op-
tefugkeer zun voorheen
irf kortoif.*:aatsjyege gedaan, doch niet
van kerkelpke zijde.
De Roemeense regering heeft de in
Roemenië woonachtige Fransen mee
gedeeld, dat zij Roemeense onderdanen
moeten worden of anders binnen 48 uur
het land moeten verlaten. Het Franse
ministerie van buitenlandse zaken heeft
bij de Roemeense ambassadeur te Pa
rijs geprotesteerd tegen deze maatregel
die naar Franse opvatting in strijd is
met de Frans-Roemeense conventie
van 1930,
Advertentie
Prof, dr. J. Kistemaker van liet la
boratorium voor massaspectrografie te
Amsterdam heeft met de Westduitse
hun eï K H Gr0JF afgesproken dat
b h,; r;,tor'a, ï.ul.len« samenwerken
onderzoek betreffende de schei-
den°dezegrei?»ld hebb!,n do, twee geleer-
tie te rpnóV atoomconferen
tie ie Geneve bijzonderheden verteld
over hun onderzoekingen en daarbh
kin ov^eenkwamUenat D ^te^frek"-
en VVest DuiMaïïl te ln Nederland
methode, welke de Fransen voorstaan
Van de zijde der Westduitse delegatie
is echter verklaard dat er geen heshdt
is genomen voor de bouw van een fa
briek voor isotopenscheiding volgens
de ultracentrifuge-methode. De werk
zaamheden op dit gebied verkeren n.l.
nog in het laboratoriumstadium zó
werd hieraan toegevoegd.
In verschillende streken van Frank
rijk heeft de politie gisteren talrijke
arrestaties van Noordafrikanen ver
richt. Zo werd te St. Etienne een sa
botagegroep van 35 man opgerold en te
Lyon een groep van 16 F.L.N.-strijders.
Ook in Dijon en Metz en omgeving wer
den aanhoudingen verricht. Alleen al in
de ochtenduren zijn er in totaal 220
Noordafrikanen aangehouden.
In de nacht van dinsdag op woensdag
is de 35-jarige echtgenote van de vee
houder R. Talsma, wonende onder
Stiens (Fr.), in de Ee verdronken. Het
ongeluk moet gebeurd zijn toen zij, op
weg naar huis, m een bootje het' ter
plaatse vrij brede vaarwater overstak.
Toen zij dinsdagavond laat nog niet
thuis was mac kte men zich op de boer-
derij ongerust. Er werd een onderzoek
ingesteld, waarbij men het bootje los
drijvende in het water aantrof. Van de
vrouw was geen spoor te bekennen. Het
vermoeden dat zij verdronken zou zijn
werd later bewaarheid, toen men bij
het dreggen haar stoffelijk overschot
ophaalde.
Helmut Epperlein, een Duitse uur
werkmaker, die acht jaar geleden het
eerste „elektrische horloge" bouwde, is
dezer dagen m zijn uu"werkfabriek te
Stuttgart begonnen met de seriepro-
duktie van 3.000 elektrische horloges
per maand. Voorlopig alleen heren
armbandhorloges. Het horloge, zoals
dat in acht jaar van prototype tot
seriemodel geperfectioneerd werd, krijgt
zijn elektrische energie van een batte
rijtje dat zo groot is tl5! een knoop.
Per 24 uur loopt dit honoge slechts
twee sekonden achter. De batterij be
houdt haar kracht dertien tot veertien
maanden lang.
Het orgaan van de Deense commu
nistische partij „Land og Folk" heeft
gisteren een aanval gedaan op de 61-
jarige partijvoorzitter Aksel Larsen
wegens diens sympathie voor het Joego
slavische communisme en zijn kritiek
op het partijdogmatisme bij de Deense
communisten. „Al maakt het iemand
misschien tot een betere Deen als hij
Rusland of andere socialistische landen
aanvalt", schrijft het partijorgaan, „het
maakt hem ook tot een werktuig van
anti-socialistische machten en tot een
verrader van de internationale socia
listische strijd".
President Eisenhower zal vanavond (morgenochtend Nederlandse tijd)
via radio en televisie een „belangrijke redevoering" uitspreken over de
crisis in het Verre Oosten. De perschef van het Witte Huis, die dit bekend
heeft gemaakt, wilde niet zeggen of zich een nieuwe ontwikkeling in de
crisis in de Straat van Formosa heeft voorgedaan welke tot het besluit van
de president om zich tot het Amerikaanse volk te wenden, heeft geleid. De
president zal eenvoudig aan het Amerikaanse volk verslag uitbrengen over
de toestand in het Verre Oosten, zo verklaarde hij. Eisenhower zal zijn va
kantie te Newport onderbreken en voor de uitzending naar Washington
gaan. Vervolgens keert hij naar Newport terug.
Van Quemoy af zijn er circa dertig
artilleriegranaten op de universiteit van
Amoy, een havenstad van communis-
„Nie'uw China". Er is ernstige schade
aangericht en een student werd zwaar
gewond, aldus het persbureau.
Het communistische geschut dat de
Quemoy-eilanden bestrijkt, heeft giste
ren daarentegen het grootste deel van
de dag gezwegen. Door ongunstige
weersomstandigheden is het transport
over zee van Formosa naar Quemoy
tijdelijk gestaakt. Het eiland wordt nu
door de lucht bevoorraad.
De chef-staf van de nationalistisch-
Chinese strijdkrachten, generaal „Ti
ger" Wang Shu-Ming heeft iedere
rood-Chinese piloot die met zijn vlieg
tuig deserteert 4.000 ounces goud en
een gratis universitaire opleiding be
loofd. Ook soldaten en matrozen van
communistisch-China zijn bij desertie
beloningen in het vooruitzicht gesteld.
Het communistische persagentschap
Nieuw China heeft voorts bericht, dat
Amerikaanse vliegtuigen gisteren twee
maal het Chinese luchtruim hebben ge
schonden. Een toestel van de Ameri
kaanse marine zou boven de territo
riale wateren van de provincie Fukien
hebben gevlogen en twee uur later zou
een verkenningsvliegtuig zich boven de
provincies Fukien, Kigsi en Kwangtung,
hebben vertoond. ..kennelijk om waar
nemingen te doen".
In Washington is gisteravond bekend
gemaakt, dat de volgende week weer
een bataljon Amerikaanse mariniers uit
Libanon zal worden teruggetrokken. Dit
meldt Reuter. De inscheping van de
1.700 man begint op 15 september. Het
bataljon wordt naar de Verenigde Sta
ten teruggebracht. Er zullen daarna nog
circa 10.000 Amerikaanse mariniers en
soldaten in Libanon zijn.
(Van onze correspondent)
H.M. de Koningin heeft woensdag
middag een langdurig bezoek gebracht
aan het nieuwe woonoord voor de Am
bonezen te Vaassen. Dit woonoord is
hier opgetrokken op een zes hectare
groot terrein aan de Woestijnweg en
bestaat uit dertig woonbarakken met
174 woningen, een grote scholenbarak
met zeven klasselokalen, een kantine,
een sociaal-medisch centrum en een
kerkje, dat plaats biedt aan 276 per
sonen. De totale bouwkosten vergden
een bedrag van 235.000. De speciale
voorzieningen vorderden een uitgaaf
van ruim een miljoen gulden.
De regering zegt dat een dergelijk
woonoord uit de tijd is, maar de Am
bonezen zijn er echter zeer mee in
hun schik, aldus drs. A. J. van Raalte,
commissaris van Ambonezenzorg. Het
geboorte-overschot bij de Ambonezen is
zo groot, dat er elk jaar een groot
kamp bij moet komen om hen te kun
nen huisvesten.
Dit blijkt overduidelijk uit de navol
gende cijfers: op 1 juli 1951 bevonden
zich 12.602 Ambonezen in ons land; op
1 september bedroeg dit aantal 18.471
(t.w. 9754 mannen en 8717 vrouwen)
In november 1951 waren de Ambone-
se gezinnen in 51 woonoorden gehuis
vest, thans zijn de 3096 Ambonese ge
zinnen in 72 woonoorden ondergebracht.
Om half drie arriveerde de koningin
in het woonoord. Zij werd ontvangen
door mej. dr. M. Klompé, minister van
maatschappelijk werk, mr. H. W. Bloe-
mers, commissaris der Koningin in Gel
derland, mr. Renken, burgemeester van
Epe en drs. A. J. van Raalte, com
missaris van de Ambonezenzorg.
Nadat de beheerder en de leden van
de kampraad aan de koningin waren
voorgesteld bood de dertienjarige Ju-
Haantje Sinay, gekleed in sarong met
witte kabaja, de landsvrouwe een bloem-
stukje van kleurige anjers aan. Met
haar gevolg en de autoriteiten begaf
de koningin zich vervolgens naar de
kantine, waar het gezelschap thee met
cake gebruikte. Intussen onderhield H.M.
zich met de voorzitters van de ver
scheidene groeperingen en afgevaardig
den van de vrouwen- en jongerenorga
nisaties van de Ambonezen en hoor
de zij aandachtig hun wensen en ver
langens aan. Stuk voor stuk uitten al
len hun grote waardering over het nieu
we woonoord, dat hun thans te Vaas
sen ten dienste staat.
Hierna bezichtigde de koningin de
kleuterschool, waar de peuters, die
allen grote oranje of rood-wit-blau
we bloemen droegen, enkele liedjes
zongen, en bracht zij een bezoek aan
de nijverheidscursus voor de Ambone
se vrouwen. Voorts bezocht zij de drie
klassen van de lagere school en de
woningen van een tweetal gezinnen.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL 13439
FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TH. 717162
Verwachting tot vrijdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Wisselend bewolkt en op de mees
te plaatsen droog weer. In de nacht
en ochtend hier en daar mist. Zwak
ke tot matige wind tussen noordwest
en noordoost. Weinig verandering in
temperatuur.
Zon: 6.08-19.04. Maan 4.44-18.15.
Een voor de kust van Noord-Noor-
wegen gelegen depressie zal zich de
eerstkomende 24 uur in zuidoostelijke
richting gaan bewegen. itbreiding van
het boven de Britse eilanden aanwezige
hogedrukgebied in de richting van Scan
dinavië is daarom nauwelijks te ver
wachten. Nederland blijft aan de rand
van dit hogedrukgebied, zodat noorde
lijke winden zullen blijven overheersen.
De kans op buien is klein.
Station
max.
neersl.
Weer
temp.
afgel.
gisteren
24 uur
Helsinki
zwaar bew.
14
0
Stockholm
regen
17
0.1
Oslo
zwaar bew.
19
3
Kopenhagen
zwaar bew.
16
0
Londen
zwaar bew.
19
0
Amsterdam
half bew.
19
0.2
Brussel
geheel bew.
20
0
Luxemburg
licht bew.
18
0
Parijs
onbewolkt
20
0
Nice
half bew.
25
0
Berlijn
zwaar bew.
19
6
Frankfurt
mist
20
4
München
mist
16
0
Zürich
zwaar bew.
20
0.1
Genève
zwaar bew.
23
0
Locarno
licht bew.
25
10
Wenen
zwaar bew.
19
0
Innsbruck
zwaar bew.
15
18
Advertentie
ANEGANG 24-FRANKESTR
Woensdag heeft. H. M. Koningin Juliana een bezoek gebracht aan het Ambonezen-
woonoord te Vaassen. De 13-jarige Juliaantje Sinay bood de landsvrouwe na de
officiële verwelkoming bloemen aan. Het meisje was nek'eed ti> sarong en
kabaja. De minister van maatschappelijk werk, mej. dr. M. A. M. Klompé stond
glimlachend toe te kijken.
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk: Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red. IJmuiden: Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
©Irectie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mlllimeter-
loogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 61 cents per week,
f 2.65 per maand, f 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur
's avonds tel. 21544.
