„Gebruik tegen Nieuw-Guinea
mag niet worden
verondersteld''
Minister Cals komt spoedig
met zijn raamwet
niet voldaan over de
van zaken met de
bezitsvorming
Senaat
Zaak Marie Elisabeth Boll voor
Internationale Hof
Het
spookpaard
Sherman Adams
Chefarine 4
Dr. Drees antivoordt prof. Gerbrandy
Wijzigingen komen tegemoet aan de
reeds geopperde bezwaren
Kunstsubsidies
nog beperkt
Monumentenzorg
vijf ton meer
Groeiend aantal
studenten
Eindelijk enig schot
bij onderwijs?
Voogdij geschil tussen Nederland en
Zweden over Nederlands meisje
De wapenleveranties aan Indonesië
ONDER DE
STOOKOLIE
Raad voor de kunst
bestudeert normen
JEUGDSPAARWET
Honderd hoogleraren
in beraad
Restauratie Nieuwe
Kerk
Meer geld voor kunst
opdrachten
Commissie spreiding
H.O. kan aan het werk
voor beurzen
Hogere subsidies voor
balletten
PAGINA 7
WOENSDAG 24 SEPTEMBER 1958
BETER EN SNELLER
Oorspronkelijk
detective-verhaal
door MARTIN MONS
BEROEMDE GENEESMIDDELEN
IN ÉÉN TABLET
Dhr. G. P. Philipsen te Amsterdam
schrijft:
Kort geleden verspeelde ik tijdens een
vlucht elf jonge duiven, waarvan er na
enkele dagen twee terugkwamen, geheel
onder de stookolie. Op één van deze
twee duiven was ik zeer gesteld en door
mij werd alle mogelijke moeite gedaan
om de stookolie te verwijderen. Een bad
van petroleum en een bad van spiritus
had alleen tot gevolg, dat ik de gehele
staart uittrok.
Ongeveer vier weken na dit voorval
kwam ik in gesprek met een Duitse dui-
venliefhebber aan wie ik o.a. mijn erva
ring met de stookolie vertelde. Deze
Duitse sportvriend vertelde mij, dat hij
in een sportblad gelezen had, dat stook
olie gemakkelijk te verwijderen was met
„Pril", een synthetisch-afwasmiddel van
de Persilfabrieken.
Direct na het onderhoud heb ik mij
een pakje aangeschaft. Van het afwas-
middel heb ik een sopje gemaakt van
warm water, dat zo warm was. dat ik
mijn handen erin kon houden. De duif
heb ik toen met mijn hand door het sop
geslagen.
Het resultaat was werkelijk verbluf
fend. "n het sop bleef een dikke bry ach
ter; de duif heb ik met lauwwarm wa
ter afgespoeld en thans vliegt hij weer
volkomen normaal.
Ik neem aan, dat ook andere duiven-
liefhebbers duiven in het hok krijgen
met stookolie en, net zoals ik, niet we
ten wat zij moeten doen. Ongetwijfeld
zal mijn ervaring hun van nut kunnen
zijn.
(Dit Ingezonden Stuk stond in het
Nederlands Postduiven Orgaan. Ja, dat
is Pril ten voeten uit. „Pril ontspant
het water" kwam bij de ervaring van
de Heer Philipsen wel duidelijk naar
voren. Dat doet Pril ook in Uw afwas-
water. Hoe vet Uw afwas ook mag zijn,
het vliegt eraf als U Pril gebruikt en
alles wordt weer blinkend schoon.
Dir. P.)
al dit laatste bezwaar, dat gedeeld werd
door het protestants-christelijk en neu
traal bijzonder onderwijs schijnt aan
vankelijk zwaar te hebben geteld. Zo
als reeds eerder is gemeld heeft minis
ter Cals in zijn voorontwerp nogal wat
wijzigingen aangebracht, waarbij er
ook naar gestreefd is het genoemde be
zwaar van het bijzonder onderwijs te
ondervangen. Naar verluidt staat men
echter in anti-revolutionaire kring
waar een half jaar geleden stemmen
klonken, die voorspelden, dat er rond
de raamwet wel eens een nieuwe school
strijd zou kunnen ontstaan nog steeds
zeer kritisch tegenover de opzet van de
minister.
Van de vele andere kwesties, die me
de in verband met het rapport van de
Werkgroep Inspectie (het z.g. Bilder-
berg-rapport) bij de gesprekken over
de raamwet naar voren komen, blijft
onder meer de aandacht trekken de
vorming van een brugklasse met gelijk
leerplan voor verschillende typen van
voortgezet onderwijs. Zoals bekend, was
in het oorspronkelijke wetsontwerp deze
brugklasse uit het Bilderberg-rapport
niet overgenomen. In de gewijzigde
versie van het wetsontwerp zou de
brugklas-gedachte wel verwerkt zijn,
doch vermoedelijk wordt wat de unifor
miteit aangaat een beperking aange
bracht in die zin, dat het Latijn in de
eerste klas van het gymnasium ge
handhaafd kan blijven. Volgens het
Bilderberg-rapport zou de brugklasse
(voor voorbereidend wetenschappelijk,
hoger algemeen voortgezet- en middel
baar algemeen voortgezet onderwijs)
geen Latijn omvatten, wel: Nederlands,
Frans, Engels, geschiedenis, aardrijks
kunde, biologie, algebra, rekenen, mu
ziek, tekenen, handenarbeid en licha
melijke opvoeding.
Sherman Adams heeft in een toespraak voor de Amerikaanse radio en televisie
medegedeeld, dat hij is afgetreden als naaste medewerker van president Eisen
hower. President Eisenhower (links) vergezelt hier Adams te Newport op Rhode
Island naar zijn vliegtuig na een bespreking welke zij daar hadden gehouden,
kort voordat Adams zijn toespraak hield.
1 dat in de miljoener i.ota is neergelegd
over de mogelijkheid voor de overheid
om oor de vele honderden miljoenen
die nodig zullen zijn, dekking te vin
den op de kapitaalmarkt, lijkt mij
voorshands slechts dan gerechtvaardigd
indien het bedrijfsleven gedeeltelijk
verstek zou laten gaan bij zijn gebrui
kelijk beroep op de kapitaalmarkt, dat
de laatste jaren gemiddeld fl miljard
per jaar heeft bedragen." Daarbf, wist
de heer v. Campen nauwelijks wat meer
bedenkelijk was: geen evenwicht tus
sen besparingen en investeringen en
derhalve wederom financiering van
overheidsuitgaven gedeeltelijk met in
flatoire middelen, dan wel dat het be
drijfsleven aanmerkelijk zou moeten
bezuinigen op zijn investeringen met
dienovereenkomstig minder beroep op
de kapitaalmarkt, dit alles echter ten
nadele van de toekomstige werkgele
genheid.
De heer v. Hulst (CH) bezag de
bezitsvorming uit de filosofische hoek
en trok conclusies uit huidige romans,
waarin hij niets meer van het ideaal
van persoonlijk bezit vond. Drs.
Schmelzer moest hem gelijk geven
wat Frangoise Sagan betreft, maar
weersprak zijn bewering ten aanzien
van Arthur v. Schendel. Hij citeerde
het lot van diens „Maneschijn" dat
spreekt van de verrukkingen van het
eigen huis met alle illusies van een
schone tuin en een geliefde aange
bedene. De Kamer luisterde geamu
seerd naar deze kleine idylle in een
langdradig debat.
De bijdrage van de PvdA aan het
debat bleef beperkt tot opmerkingen
van de heer De Rijk, die constateerde
dat een zeer groot deel van ons volk
belangstelling heeft voor bezitsvorming
en bezitsspreiding, maar dat het juiste
waardeoordeel over bezit nog vaak ont
breekt. Men ziet dan niet in dat per
soonlijk bezit thans veel meer een func
tionele waarde heeft dan vroeger, in
die zin dat het niet meer de enige ga
rantie is tegen de economische gevol
gen van het leven, en dat het moet die
nen tot ontplooiing van de menselijke
persoonlijkheid.
Drs. Schmelzer herinnerde aan wat
De Nieuwe Koers allemaal over zijn
jeugdspaarwet heeft verteld. Hij ver
telde dat hij in dit gezelschap jeugdige
socialisten eens een debat heeft gevoerd
dat hem toch de goede hoop gaf dat
deze jongelieden nog eens ooit een
echte nieuwe koers zullen vinden.
Minister Struycken is de heer v. Lies
hout niet tegemoet kunnen komen in
zijn verlangen naar meei verscheiden
heid in de spaarregelingen voor de
ambtenaren van gemeenten en van het
rijk. De regelingen voor de gemeenten
moeten volgens de minister inzoverre
in de pas lopen bij de algemene spaar
regeling voor de rijksambtenaren, dat
zij in hun geheel niet gunstiger mogen
uitvallen. De heer v. Lieshout had er
nogal bezwaar tegen dat de minister de
zaak afdeed met een beroep op het ge
organiseerd overleg. Hij wilde voor het
parlement het recht opeisen om over
dit alles een eigen mening te hebben
en een eigen geluid te doen horen.
Wat opdrachten, aankopen en pryzen
op het gebied van de beeldende kun
sten aangaat, meent minister Cals een
verhoging tot. 50.000,- meer dan het
vorig jaar, met achterwege te mogen
laten.
(Vervolg van pagina 1).
weg tot verbetering van de positie van
werknemers te geraken. Ook is al 12
jaar lang in het parlement gesproken
over een herziening van de rechtsvorm
van de onderneming, met het doel om
de arbeiders meer te betrekken bij de
bedrijven waarin zij werken, aldus de
heer Ruppert.
Mr. v. Campen (KVP) wees even
eens op de samenhang tussen loonbe-
leid en bezitsvorming. Dr. Schmelzer,
die met zijn verdediging ook in de
senaat een prettige indruk maakte,
deelde mee dat er wel degelijk met
minister Suurhoff over het inbouwen
van de bezitsvorming in het loonbe-
leid wordt onderhandeld. Het blijkt
echter technisch zowel als psycholo
gisch een weerbarstige materie te
zijn. De plannen botsen o.m. tegen de
sociale wetten die nog op stapel staan
en het afschaffen van subsidie, waar
over aan de SER advies is gevraagd.
Spreekt men over de mogelijkheid
om arbeiders voortaan in de winst te
doen delen en dit in de rechtspositie
van de onderneming vast te leggen,
dan moet de overheid juist vermijden
om al te dirigistisch op te treden.
Zoiets kan volgens de staatssecretaris
alleen maar gezond groeien als het
uit de maatschappij zelf naar voren
komt. Wel wil de regering het wen
selijke daarvan blijven aanmoedigen
o.m. bij het loonbeleid en ook op fis
caal terrein.
Over de mogelijkheden voor het toe
nemen van duurzaam bezit onder ons
volk in het algemeen was de staats
secretaris nog meer gereserveerd. „Het
is duidelijk dat men geen illusies moet
koesteren nu wij in een situatie ver
keren van een zekere welvaartsstil
stand."
De heer v. Campen (KVP) nam op
dit punt minder een blad voor de mond
en zei dat de miljoenennota de be
duchtheid, waarvan de Kamer al in de
stukken blijk had gegeven met betrek
king tot de verhouding tussen bespra-
ringen en de hoognodige investeringen,
nog had doen toenemen. De heer v.
Campen zei letterlijk: „Het optimisme
(Van onze onderwijsredacteur)
Op de begroting voor dit jaar was
een bedrag van rond 11,4 miljoen gul
den uitgetrokken voor studiebeurzen en
een bedrag van bijna 9 miljoen gulden
voor renteloze voorschotten aan stude
renden bij diverse takken van onderwijs.
Op de Onderwijsbegroting voor 1959 zijn
deze bedragen verhoogd tot respectie
velijk 12.342.500,- en 10.097.000,-. Mi
nister Cals acht het billijk, dat het
maximum bedrag voor een toelage a
fonds perdu verhoogd wordt tot 2400,-.
Het aantal promotietoelagen wordt voor
het komend jaar geschat op 220. Hier
voor is een bedrag van 268.000,- nodig.
De thans beschikbare middelen voor
Monumentenzorg zijn onvoldoende om
de behoefte voor de lopende restaura
ties te dekken. De minister van O. K.
en W. acht het dan ook noodzakelijk de
ze post met 500.000,- te verhogen.
Tot de monumenten die in bouwval
lige staat verkeren behoort de Nieuwe
Kerk te Amsterdam. Voor het herstel
van constructieve gebreken wordt een
bedrag van 2.500.000,- vereist, voor
een totale restauratie 5 tot 5,5 miljoen.
Op grond van het nationale karakter
van deze kerk heeft de minister een af
zonderlijk artikel opgevoerd, om de mo
gelijkheid te scheppen dat het herstel
onmiddellijk zal worden aangevat. Als
rijksbijdrage in de uitvoering van de
eerste etappe is in 1959 een bedrag van
500.000,- uitgetrokken.
Zowel het Nederlands Ballet als het
Ballet der Lage Landen ontvangen, zo
blijkt uit de begroting van O. K. en W.
een verhoogd subsidie, dat de ballet
groepen mede in staat moet stellen hun
leden een bepaald minimumsalaris te
garanderen.
Adoertentie
Vier werkelijk betrouwbare middelen
helpen elkaar endoen wonderen I
0e 4 geneesmiddelen in één tablet ver
enigd, werken niet alleen beter bij de
bestrijding van pijnen en griep. Door
de juiste keuze der middelen - elk op
zichzelf al beroemd - is bovendien be
reikt, dat de geneeskrachtige werking
sneller tot stand komt. Chefarine „4"
helpl ook vaak dan, wanneer andere
middelen (alen en doei werkelijk
wonderenm n
De Memorie van Toelichting bij de
Onderwijsbegroting brengt de mede
deling, dat wanneer er op het laat
ste moment niet nog weer eens een
kink in de kabel komt het wetsont
werp op het voortgezet onderwijs bin
nenkort zal worden ingediend. Soort
gelijke aankondigingen zijn er al eer
der geweest, maar het schijnt er nu
toch werkelijk van te komen. Voor-
en tegenstanders van het wetsontwerp
kunnen zich hierover eendrachtig ver
heugen. Reeds bij voorbaat tekenen
zich allerlei meningsverschillen af
over hoofd- en detailpunten in deze
raamwet, maar alle geïnteresseerden
zijn er bij gebaat van het stadium,
waarin al maar gediscussieerd wordt
övyxetgeen minister Ceils van plan
zou zy™) »o snel mogelijk over te gaan
naar het stagiUm, waarin concreet ge
sproken kan worden over hetgeen de
minister van plan is.
De bewindsman deelt mee, dat de
achterstand in andere werkzaamhe
den, die hier en daar op zijn departe
ment is ontstaan tengevolge van de
voorbereiding van dit wetsontwerp,
waarschijnlijk spoedig weggewerkt zal
kunnen worden. De raamwet, die men
wel het ministeriële levenswerk van
mr. Cals mag noemen, moet dus wel
een zware last hebben gelegd op het
departement. Zou dit ook de verkla
ring geven voor het feit, dat het mi
nisterie zich in de Troonrede slechts
mager heeft gepresenteerd? Men
treurt in onderwijskringen niet over
het ontbreken van een of andere obli
gate aan O., K. en W. gewijde passage,
doch wel viel het op, dat de benade
ring van de onderwijsbelangen nogal
negatief was. De verklaring, dat het
uitgavenpeil de gevolgen van de in
vesteringen onder meer voor het on
derwijs ondervindt, wekte enigszins de
indruk alsof men het onderwijs alleen
ma.ar als een noodzakelijk kwaad
zoiets als bedijking of brandweer
accepteert. In zijn Memorie van Toe
lichting uit minister Cals zich geluk
kig positiever: hij citeert nog eens zijn
eigen uitspraak van vijf jaar geleden,
namelijk dat hij wil bevorderen, dat
het Nederlandse volk in al zijn gele
dingen zoveel mogelijk kan deelheb
ben aan de verschillende vormen van
onderwijs, kunsten en wetenschappen.
Bij deze leuze blijft het niet: men kan
constateren, dat de besparingen niet
gezocht zijn in de onderwijssector, dat
de bewindsman er naar streeft de cul
tuur niet terecht te laten komen in
de hoek, waar de slagen vallen, en
dat hij bijvoorbeeld ook het zuiver
wetenschappelijk onderzoek niet als
een luxe wil zien.
Toch zou men een begroting van
ruim 1% miljard gulden de op een
na grootste uit de rij nog wel met
wat meer élan gepresenteerd willen
zien. Juist het laatste jaar is er van
vele zijd.en op gewezen, dat ons land
wil het internationaal meekomen goed
en beter onderwijs nodig heeft. De mi
nister weet dit zeker zo goed als zijn
opponenten hij heeft zelfs eens een
uitspraak aangehaald, waarin onder
wijs een „diepte-investering in het
kwadraat" werd genoemd doch in
zijn Memorie van Toelichting vindt
men van deze gedachte weinig of niets
terug. Dit maakt een wat matte in
druk, ook al is het begrotingscijfer
op zichzelf zeker niet onbevredigend.
Maar misschien heeft de bewindsman
zijn overtuigingskracht bewaard voor
het grote legislatieve werk, dat nu
spoedig moet komen. We wachten af.
wonaeren
Tegen pijnen en griep. Geschikt voor de gevoeligste maag,
want die wordt beschermd door het bestanddeel Chefaro».
strijd zijn met dit tractaat. Zweden is
van mening dat de beslissing van de
voogdijraad geen zuivere voogdijbeslis
sing is geweest. Het tractaat zou daarom
niet van toepassing zijn. Gezinsvoogdij
Marie Elisabeth is immers geplaatst
in het gezin van de Zweedse grootou
ders zou met onder het tractaat
vallen.
Over de zaak zal nu door het Inter
nationale Hof moeten worden be
slist. Krijgt Zweden ongelijk, dan zal
worden gevraagd het meisje in kwestie
aan de invloedssfeer van de familie
Lindwall te ontrekken en het te plaatsen
in een neutraal Zweeds milieu. Marie
Elisabeth Boll heeft uit de aard der
zaak de Nederlandse nationaliteit.
een aanval van razernij verscheurd en is daar
na in een aan trance grenzende bewusteloosheid ge
vallenMaar nog eens, ik ben geen psychiater.
Ik ben op dat terrein wel haast een even grote
leek als u. En zoals ik al zei, ik heb de verant
woordelijkheid. Als het eens niet bij honden en kat
ten blijft, danEn kan iemand dat garanderen?"
„Niemand natuurlijk, dokter. Maar die kleine kat
is niets overkomen. Die is gezond en wel terug ge
vonden. Apropos, vertelt u mij eens, hoe wist u
dat mevrouw Hangst's kat zoek was?"
Dokter Bitter glimlacht even.
,,Och, je weet hier in Weemeroyen dadelijk alles
wat op het Huis gebeurt. Mijn huishoudster kwam
vanmorgen met het verhaal. Zij moet tante zeg
gen tegen Stien Grefkens uit De Gekroonde Hengst
en Stien
,,Heet die oude juffrouw Grefkens? Is ze dan fa
milie van een van de stalknechten op Ter Weem?"
,,0, van Sjef! Ja, ze is zijn moeder. En er ge
beurt niet zoveel op het Huis dat zij niet dalijk weet
en door haar het hele dorp." „Die geschiedenis
met die hond
„Neen, daar is ze gelukkig niet meer van te we
ten gekomen dan heel de buitenwacht, baron Hangst
niet uitgezonderd, er van weet. OfZiet u, ik
heb zo het gevoel, dat ze er wel meer van weet,
maar dat is natuurlijk malligheid. Het bestaat een
voudig niet. Freule Hangst heeft dat zaakje alleen
geredderd. Niemand kan er van weten, behalve
zij en ik."
„Ze is een wonderlijk type, die oude vrouw. Waar
om koestert ze toch zo'n haat tegen mevrouw
Hangst?"
„Daar zijn verschillende redenen voor. Stien Gref
kens is het kindermeisje geweest van freule Hangst.
En later haar rechterhand, toen ze na de dood van
haar eerste man weer een tijd op Ter Weem terug
kwam. En ook na haar tweede huwelijk heeft ze
altijd een, hoe zal ik het zeggen, een uitzonderings
positie ingenomen, ja, een uitzonderingspositie in
genomen. Na het huwelijk van haar broer nam freu
le Leontine natuurlijk niet meer de eerste plaats in
op het Huis en dat had zijn terugslag op de positie
van de oude vrouw. Ze was toen voor de tweede
maal weduwe en weer op Ter Weem, maar ze
is met ruzie weggegaan en gaan inwonen bij haar
dochter, die met de kastelein van De Gekroonde
