Staatssecretaris reikt de eerste
jeugdspaarboekjes uit
P.v.dA. vraagt uitvoerige
regeringsnota over
Nederlands taak
Koffie wordt
goedkoper
„Ongelooflijk
staaltje van
sadisme"
Acht jongens
in Apeldoorn
ingerekend
Raadpleging van bevriende
mogendheden over bestuurs
vorm aanbevolen
Rusland hervat proeven
met kernwapens
Straal-passagiersvliegtuigen
Feestelijke plechtigheid in Nederlands
oudste spaarbank te Haarlem
Het weer.
NIEUW-GUINEA BEHEERST HET KAMERDEBAT
Londen verwerpt
plan-Makarios
Proteststaking
op Cyprus
Gaan onderhandelingen over staking
van de proeven toch door?
Dodelijk ongeval
op bouwwerk
Orkaan „Ida"
teistert Japan
Enkele buier
Het weer in Europa
Jeugdspaarwet in werking getreden
Acht maanden geëist
wegens ergerlijke
dierenmishandeling
Politie treedt op tegen
vandalisme en wan
gedrag
Zes tot twaalf cent per
half pond
Canadese ambassadeur
in ziekenhuis
Iraakse vice-premier
wordt ambassadeur
Griekse koning breekt
vakantie af
TWEE EXPLOSIES GECONSTATEERD
/JV BEVERWIJK
Betonwerker dooi
stroom gedood
[CAMEL DUFFEL COATS 59 50
-
WOENSDAG 1 OKTOBER 1958
82ste JAARGANG No. 30026
Als belangrijkste politieke kwestie is bij de algemene
beschouwingen in de Tweede Kamer ditmaal vooral onze
taak in Nieuw-Guinea naar voren gekomen. De Partij van
de Arbeid heeft een motie ingediend, die ons gehele beheer
over dat gebiedsdeel weer discutabel stelt. Er wordt in
gevraagd om een uitvoeringe nota. De regering zou dan
eerst moeten nagaan bij „bevriende mogendheden" wat die
wel vinden van de beste bestuursvorm over dat gebiedsdeel.
Voorts wil mr. Burger ingelicht worden over de mogelijk
heden, voorwaarden en vooruitzichten van het aangaan van
een trustschapsovereenkomst tussen Nederland en de Ver
enigde Staten terzake Nieuw-Guinea. Hij was van mening
dat juist nu het geschil met Indonesië niet meer op de
agenda van de Algemene Vergadering der Verenigde Naties
voorkomt, het moment daar zou zijn om te bezien welke
staatkundige ontwikkkeling het meest van belang moet wor
den geacht voor land en volk van Nieuw-Guinea.
Notariaat
De Sovjet-Unie heeft de proeven met kernwapens hervat. Amerikaanse
zowel als Japanse deskundigen hebben vastgesteld, dat de Russen twee
kernwapens hebben beproefd. De kernwapens zijn in het gebied van het
Baikalmeer in Siberië tot ontploffing gebracht. Een woordvoerder van de
Amerikaanse commissie voor atoomenergie heeft in een officiële verklaring
melding gemaakt van de Russische kernproeven. Zoals bekend heeft Rus
land op 31 maart jl. bekend gemaakt de proeven met kernwapens vrijwillig
te beëindigen. Van Russische zijde is deze belofte later weer ingetrokken.
jgfjn -
^wMK'
Vandaag is de nieuwe jeugdspaarwet
in werking getreden. AI om acht uur
vanmorgen stonden de eerste jeugd-
spaarders voor de deur van Nederlands
oudste spaarbank, de Haarlemse nuts-
spaarbank aan de Jansstraat. Het waren
de achttienjarige Kok de Droog, die
leerling auto-etser is bij de firma Joh.
Enschede Zn., en de achttienjarige
Clari Schadenberg, een leerlinge van de
protestants-christeiyke huishoudschool
aan de Tetterodestraat. Om negen uur
gingen de deuren van de Nutsspaarbank
open en konden beide jongelui in aan
wezigheid van de staatssecretaris voor
binnenlandse zaken, P.B.O. en bezitsvor
ming, drs. Schmelzer, hun eerste spaar
geld inleggen.
Men heeft deze eerste inleg ingevolge
de jeugdspaarwet een min of meer fees
telijk tintje willen geven om het belang
van het jeugdsparen duidelijk naar vo
ren te brengen. De pers, radio en T.V.
waren ruim vertegenwoordigd. Onder
de genodigden bevonden zich de com
missaris van de koningin in Noord-Hol
land, dr. M. J. Prinsen, de burgemeester
van Haarlem, mr. O. P. F. M. Cremers,
de Haarlemse wethouder voor economi
sche zaken, de heer J. A. Schippers, en
voorts tal van vertegenwoordigers van
jeugdorganisaties en het spaarbank
wezen.
Mej. C. Nel viel de eer te beurt na
mens de Nutsspaarbank de eerste
jeugdspaarovereenkomsten af te slui
ten met de beide jongelui. Nadat de
eerste loketformaliteiten waren ver
vuld, reikte staatssceretaris Schmelzer
persoonlijk de spaarboekjes uit. Hij
feliciteerde de beide jongelui en zette
vervolgens uiteen, dat de regering
door deze jeugdspaarwet de spaarzin
onder de jeugd heeft willen bevorde
ren, en een nieuwe prikkel heeft wil
len geven aan de kapitaalvoorziening
in ons land. Het woord „wet" doet niet
prettig aan. Maar omdat niemand ver
plicht wordt aan het jeugdsparen mee
te doen, en alles dus op volkomen
vrijwillige basis gaat, spreekt men lie
ver over het ideaalspaarplan De Zil
vervloot, waarin alle elementen van de
opzet zijn verwerkt.
De staatssecretaris wees er voorts op
dat met deze jeugdspaarwet de eerste
schrede is gezet op de weg naar een
meer algemene bezitsvorming en zegde
toe, dat de regering hoopt spoedig meer
te kunnen doen. Maar het maatschappe
lijk leven zal deze maatregelen van re
geringszijde moeten opvangen. Vandaar
dat ten aanzien van de uitvoering van
te jeugdspaarwet veelvuldig overleg is
gepleegd met de jeugdbeweging. Drs.
Schmelzer bracht dank en hulde aan de
oud-minister voor P.B.O.de heer A. C.
de Bruijn, die de grondslag heeft gelegd
.-oor de bezitsvorming in ons land.
Namen de jeugdorganisaties sprak de
secretaris van de Nederlandse jeugdge-
neenschap, de heer H. J. Peters, die de
egering en het parlement dank zegde
oor de nieuwe wet. Sparen is een vorm
•an zelfbeheersing, zo zei hij, en wan-
ïeer de regering dat stimuleert, dan De-
ordert zij daarmee een groot geestelijk
goed. Tijdens zijn toespraak kwam een
jud mannetje plotseling de hal van de
Tutsspaarbank binnendribbelen, waar-
chijnlijk om bankzaken te doen. Maar
angezien hij niet paste in het kader van
eze bijeenkomst ter inwijding van de
lugdspaarwet, werd hij prompt met
achte aandrang de draaideur uitge-
.erkt.
In de loop van de dag bezocht de
aatssecretaris nog de Koudenhornka-
erne, de protestants-christelijke huis-
oudschool en het bedrijf van Enschedé
m met vele jongelui te praten over de
■etekenis van de jeugdspaarwet en om
un inzichten te vernemen.
Over de minimum inlage is, naar aan-
aiding van bezwaren, die daartegen in
ie Eerste Kamer van K.V.P.-zijde zijn
gemaakt, nader beslist, dat deze niet
aan 5.— zal worden gebonden. Wel zal
j ieder bedrag tot op een gulden moeten
I worden afgerond.
Vandaag is de jeugdspaarwet in werking
getreden. Staatssecretaris W. K. N.
Schmelzer heeft daartoe in het gebouw
van Nederlands oudste spaarbank, de
Nutsspaarbank in Haarlem, het eerste
jeugdspaarbankboekje uitgereikt. Foto:
staatssecretaris W. K. N. Schmelzer
reikt aan de 18-jarige Carline Schaden
berg het eerste boekje uit. Rechts de
heer K. Droog, die zich gelijk met Carline
Schadenberg meldde.
4 CLver ventte
BARTEUORISSTR. HAARLEM TB.. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162
Verwachting tot donderdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Veranderlijke bewolking met en
kele buien. Zwakke tot matige zui
delijke wind. Weinig verandering in
temperatuur.
Zon: 6.41-18.17.
Maan: 20.27-11.12.
Op het westelijke deel van de oceaan
veroorzaken een tweetal storingen van
tropische oorsprong in een groot gebied
zware stormen: De depressies verplaatsen
zich in een snel tempo in de richting
van IJsland. Ze worden gevolgd door
een flink hogedrukgebied, dat zich naar
het midden van de oceaan uitbreidt Sa
menhangend daarmee beweegt het cen
trum van een lagedrukgebied boven het
zuidwesten van Engeland nog langzaam
in oostelijke richting. Dit lagedrukge
bied heeft in een groot deel van West-
Europa langdurige regens gebracht.
In verband met de nabijheid van het
lagedrukgebied houdt in Nederland het
onvaste weer aan.
max
neersi
Station
Weet
temp
afgel
gisterer
24 uui
Stockholm
geheel bew.
17
0
Oslo
regen
11
24
Kopenha
licht bew.
16
0
Londen
licht bew.
17
3.2
Amsterdam
geheel bew.
16
9.3
Brussel
regen
16
3.3
Luxerrt u
regen
15
9
Parijs
geheel bew.
19
2
Nice
onweer
23
43
Berlijn
onbewolkt
21
0
rankfur
regen
19
0.3
Müncher
zwaar bew.
21
0
Züricb
zwaar bew.
22
0
Genève
regen
14
Locarno
regen
16
56
Wenen
onbewolkt
20
0
rnnsbruck
zwaar bew.
20
0
Rome
zwaar bew.
27
0
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon; Redactie 21544. Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant. Beverwijk Breestraat 171, tel. 4790
Bijkantoor en Red Dmulden; Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
©beetle: 3. J. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W Severln.
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
loogte. Omroepers 16 cents per m m.-hoogte.
De administratie behoudt zich hei recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week,
t 2.65 per maand, f 7.90 per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur
's avonds tel. 21544
De diverse vliegtuigfabrieken in het
Westen wedijveren met elkaar om straal-
passagiersvliegtuigen aan de luchtvaart
maatschappijen te kunnen leveren. Zeer
binnenkort zal de BOAC voor het eerst
Atlantische straatdiensten gaan onder
houden. De Havilldnds, bouwers van de
Cornet 4, hebben reeds twee van deze
toestellen afgeleverd op het vliegveld
van Londen. De foto geeft een overzicht
van de overdracht der Comets 4.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiuiiiinii
„Een ongelooflik C -alt.je van sadis
me dat riekt naar concentratiekampen
van „edelgermanen", zo noemde de of
ficier van justitie by de Alkmaarse
rechtbank, de handelwyze van de 30-
jarige analist uit de Beemster, die
15 juli van dit jaar een rashond naar
zijn woning had meegelokt, het dier
had opengesneden en een stuk van zijn
lever had afgeknipt met een hotte
schaar. Hy hoopte op die manier ge
gevens te verzamelen over levende
cellen.
Hü had het dier met een door
drenkte lap chloroform bedwelmd, ty-
dens welke behandeling het dier reeds
stierf. Niettemin zette verdachte de
„operatie" door. Het kadaver wierp
hy in een sloot langs de weg.
De opperwachtmeester der rykspoli-
tie die het onderzoek had geleid, zei dat
men verdachte in de buurt al lang wan
trouwde. Hy zou katten mishandelen en
ving op vreemde wg'ze vlinders die hy
in jampotjes om het leven bracht. Toen
de hond dan ook in de sloot gevonden
werd dacht men direct aan verdachte.
De officier van justitie betoogde
met veronwaadiging: „Deze man
mist elk menseiyk gevoel. Hy drilt
ook zpn kinderen en laat hen een
soort van „vuurdoop" in zee onder
gaan. Dit getuigt van een a-sociaal
gedrag en onmiskenbaar sadisme".
De officier eiste acht maanden ge
vangenisstraf waarvan vier maanden
voorwaardeiyk met een proeftijd van
drie jaar en onder toezichtstelling van
de reclassering. Tevens vroeg hy ver
beurdverklaring van de instrumenten.
De raadsman van verdachte noemde
de strafmaat „ronduit belacheiyk". Hp
meende dat verdachte niet uit sadisme
doch uit leergierigheid had gehandeld.
Uitspraak 14 oktober.
Engeland heeft gisteren het voorstel
van aartsbisschop Makarios om Cyprus
onafhankeiykheid te verlenen voor
lopig verworpen. Het heeft evenwel
meegedeeld, dat het, samen met even
tuele andere voorstellen, kan worden
overwogen als het om een definitieve
oplossing van de kwestie-Cyprus gaat.
Acht Apeldoornse jongens, die zich
aan wangedrag en vandalisme hebben
schuldig gemaakt, zyn door de politie
aangehouden en opgesloten. Zondag
avond meldde een bewoner van de
Griftstraat te Apeldoorn, dat enige
jongelui een grote ruit van de famiUe
D. in deze straat hadden ingegooid. Kort
hierna meldde zich op het politiebureau
een lantaarnopsteker van het gemeente
lijk gasbedrijf, die kwam vertellen dat
hij op Marialust door enige jongelui
ernstig was lastig gevallen. De jongens
hinderden hem in zijn werk en draai
den de lantaarns uit, waardoor er enkele
defect raakten. Daarna joegen zjj de
man van Marialust af.
By een direct in de omgeving inge
steld onderzoek konden al een paar
jongens worden aangehouden. Intussen
bleek dat zp samen met enkele andere
kornuiten ook een verloofd paar hadden
lastiggevallen. De jongeman werd vrij
ernstig mishandeld en o.m. in het ge
zicht geslagen. De knapen hadden zak
doeken voor het gezicht gebonden om
niet te worden herkend. De verloofden
konden niets anders doen dan op de
vlucht slaan omdat het overwicht van
de knapen te groot was.
By het met kracht voortgezette on
derzoek konden in de loop van de
volgende dag nog eens vyf jongens
worden aangehouden, velen omstreeks
15 jaar oud.
(Van onze parlementaire redacteur)
De motie baseert het verzoek aan de regering om inlichtingen op de
twijfel van velen, of een voortzetting van een Nederlands bestuur, zoals wij
thans uitoefenen, wei gewenst is, mede met het oog op de internationale
verhoudingen. Voortduren van die twijfel zou de ontwikkeling van het ge
bied en de economische openlegging kunnen schaden.
Met de motie hebben de socialisten ons huidig beheer, waaraan de rege
ring in het afgelopen jaar steeds ook tegenover de Eerste Kamer strak
heeft vastgehouden, weer eens aan de orde en wellicht op losse schroeven
gesteld.
De motie was moeiiyk ineens te ver
werken. De heer Bruins Slot (A.R.)
wilde er eerst later een oordeel over
geven. De heer Tilanus (C.H.) vond,
dat een deel ervan zeker niet met zijn
inzichten overeenkwam.
Naar wij uit vakkringen vernemen
zyn de koffieprijzen met ingang van
1 oktober 1958 verlaagd. Deze ver
laging, welke tengevolge van een daling
op de wereldmarkt tot stand kwam,
bedraagt over het algemeen 6 tot 12
cent per pakje van 250 gram.
De Canadese ambassadeur in Nederland,
de heer Thomas A. Stone, is dinsdagmid
dag in het ziekenhuis Westeinde te Den
Haag opgenomen, nadat hij plotseling ern-
sti: ziek was geworden. De oorzaak van
de ziekte is nog niet bekend, maar er
schijnt sprake te zijn van een aandoening
der hersenbloedvaten. Een zegsman van de
ambassade heeft medegedeeld, dat er in
middels in de toestand van de ambassa
deur een duidelijke verbetering is geko
men. Hij zal waarschijnlijk verscheidene
dagen in observatie in het ziekenhuis moe-
t. blijven.
De heer Stone, die zes jaar ambassadeur
in ons land is geweest, wordt eind novem
ber opgevolgd door de heer C. P. Hebert.
Kolonel Abdoel Salam Mohammed
Arif is ontheven van zyn functies van
Iraaks vice-premier en minister van
binnenlandse zaken ad interim en be
noemd tot ambassadeur in West-Duits-
land, aldus heeft radio Bagdad gemeld.
In een decreet wordt verklaard, dat
hy van zpn functies is ontheven met
het oog op het openbaar belang en op
grond van een aanbeveling van premier
Kassem.
Voordat mr. Burger had gespro
ken, had prof. Romme met kracht
onze verantwoordelijkheid voor het
volk van Nieuw Guinea voorop
gesteld. Hoezeer men het ook bela
chelijk mag vinden, de K.V.P. wil
eraan biy'ven vasthouden, dat wp dit
gebiedsdeel tot een eigen bestemming
moeten brengen. Het is geen bezit
dat men naar believen kan afstoten
of aantrekken, aldus de katholieke
woordvoerder. Hp sprak ook over de
wapenleveranties aan Indonesië en
was van oordeel, dat voor de Ameri
kanen thans de zedebjke plicht om ter
voorkomen, dat tegen ons geweld
wordt gebruikt, nog is verscherpt.
Op één punt kwamen de beide frac
tieleiders overeen: hun beoordeling van
de nieuwe gouverneur van Nieuw Gui
nea dr. Platteel, die onlangs op een
ontydig moment over de wenselijkheid
van een militair akkoord met Austra
lië heeft gesproken. Prof. Romme
noemde dit een zonderling optreden,
mr. Burger sprak van „dilettantisch".
Om de zaak nog wat ingewikkelder
te maken heeft mr. Burger zyn motie
echter ingekapseld in een betoog, waar
in hy enerzijds wel toegaf dat wy een
historische verantwoordelijkheid heb
ben in Nieuw Guinea, maar anderzijds
constateerde, dat Nederland als kolo
niserend land in Azië niet thuishoort en
dat de taak, die daar voor ons ligt, al
leen maar uitzichtloos zou zqn. Hij
sprak over nauwe grenzen die er aan
de bereidheid van het volk zijn, om de
uitzichtloze risico's te dragen die dit
gebied ons zou kosten. Ook was hy
van mening dat geen enkele regering
zich zou kunnen veroorloven haar
functionarissen daar onbeschermd te
laten.
(Vervolg op Pagina 5)
Duizenden Grieks-Cyprische ar
beiders zün gistermiddag voor 24 uur
in staking gegaan als protest tegen
Engelands jongste plan voor het eiland,
dat vandaag in werking is getreden.
Peka, de politieke afdeling van de
Grieks-Cyprische verzetsorganisatie
EOKA, gaf in pamfletten opdracht
overal het werk neer te leggen en de
scholen te sluiten.
Bisschop Anthimos van Kitium, de
plaatsvervangende leider van de
Grieks-Orthodoxe kerk op Cyprus,
heeft ondertussen verklaard dat de be
noeming van een Turkse vertegenwoor
diger op Cyprus in het kader van het
Britse plar „een zeer ernstige uitda
ging is tegenover de gevoelens van het
Cyprische volk". Zoals bekend heeft
Griekenland geweigerd een vertegen
woordiger aan te wijzen.
Koning Pau) van Griekenland heeft
besloten zpn vakantie in Oostenrijk af
te breken en vandaag naar Athene te
rug te keren. De vorst nam dit be
sluit nadat hy «telefonisch met premier
Karamanlis over de jongste ontwikke
lingen in de kwestie-Cyprus had ge
sproken.
Bij K. B. is benoemd tot notaris te Hen
gelo de heer H van Hengel, kandidaat-
notaris. aldaar, in de plaats van W H
van Ballegoijen de Jong, die eervol is ont
slagen.
Dit gebeurde nadat Engeland en
Amerika op 22 augustus bekend maak
ten, dat zp hun proeven een jaar zou
den staken, ingaande op de dag waar
op er onderhandelingen zouden begin
nen om te komen tot internationale
controle op dergeiyke proeven. Als
voorwaarde stelden zjj echter dat de
Russen intussen geen wapens tot ont
ploffing zouden brengen. Op 30 augus
tus liet premier Khroesjtsjev in een
verklaring in het partyblad Pravda we
ten, dat Rusland geacht moest worden
vrp te zpn om de proeven te hervatten
met het oog op de proefexplosies wel
ke de V.S. en Engeland in de zomer
teweeg hebben gebracht.
Hoewel de twee nieuwe Russische
kernontploffingen „schenen te bevesti
gen" dat de Sovjet-Unie niet werkelpk
van plan was de proeven met kernwa
pens op te schorten, „verwachten de
V.S. dat de onderhandelingen om te ko
men tot een opschorting van de kern
proeven onder de noodzakeiyke garan
ties op 31 oktober te Genève zullen be
ginnen", aldus heeft een woordvoerder
van het „State Department" meege
deeld. Mits de Sovjet-Unie niet na de
opening van deze conferentie nieuwe
kernontploffingen teweegbrengt, blijven
de V.S. bereid hun proeven voor een
jaar te staken te beginnen bij de ope
ning van de conferentie op 31 oktober,
zo voegde de woordvoerder hieraan toe.
Gistermiddag rond vier uur is de
27-jarige Beverwijkse betonwerker N. F.
Wetzels, toen hp een bouwlift verplaat
ste in het uitbreidingsplan te Beverwijk,
dodelijk verongelukt. Tengevolge van
een oneffenheid in de bodem kwam de
giek van de bouwlift in aanraking
met een rubberen stroomdraad die
over het terrein was gespannen. De
giek beschadigde het rubber van de
draad, waardoor de stroom vrij kwam
en de arbeider trof. Hij werd op slag
gedood.
I""I'I"II'II"iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiIiiii,iiI|iI|IIiiiiiI|iI|iI|II
Japan is onlangs getroffen door de or
kaan' „Ida", een van de ergste in de
geschiedenis van dit veel geteisterde land.
De orkaan maakte meer dan een half
miljoen mensen dakloos en veroorzaakte
overstromingen, waarbij honderden men
sen werden gedood en vele honderden
meer vermist. Op de foto een huis, waar
van de bewoners geëvacueerd zijn en dat
op het punt staat te verdwijnen in de
sterk gezwollen rivier de Meguro bij To
kio.
