Terreur in wrede felheid
op eiland Cyprus
losgebarsten
Aanslag op Engelse vrouwen
met tuchtiging van minstens
duizend mensen beantwoord
DR. SUBANDRIO: Wij kunnen
Nw.-Guinea beter verdedigen
dan de Nederlanders
De Gaulle onthult
een vijfjarenplan
voor Algerije
Ingrijpende hervormingen
op sociaal terrein
DE NIEUWE KINDERPOSTZEGELS
ff HL i mm *r'
D
BOAC wint de race
Dienst met str
vliegtuigen heden gestart
De kop is eraf
nederiandInederiandInederiand
TR0PENKLED1NG
MORRIST
NA OPROEP VAN MAKARIOS TOT VERZET
Minister Algera
gaat heen
Bejaarde man
onder een tram
gedood
Het Comité voor
openbaar welzijn
niet tevreden
I é(m m A I I. II w
fv I I s*
Verdwenen 2 ton
terecht
.Het weer.
Om gezondheids
redenen
Vergiftigingsaffaire
in België eist weer
slachtoffers
NEDERLAND
Effecten in zeildoek
in oude kist
Zuidwestelijke wind
Het weer in Europa
ZATERDAG 4 OKTOBER 1958
82sfe JAARGANG No. 30029
Gisteren zijn opeens alle latente spanningen, die het pro*
blecm-Cyprus omgaven, tot een uitbarsting gekomen. In
chronische volgorde was daar eerst de oproep van aartsbis
schop Makarios. Deze verbannen leider van de Griekse
Cyprioten vaardigde in Athene een oproep uit, waarin hij
zijn volgelingen op het eiland oproept tot krachtig verzet
tegen het Britse deelgenootschapsplan. Hij beschuldigde de
Britten van laatdunkendheid en kwade trouw. Ongeveer
tegelijkertijd pleegden in Famagusta enkele in het zwart
geklede jongemannen een aanslag op twee vrouwen van
Britse militairen, die daar liepen te winkelen. Een van de
beide vrouwen, moeder van vijf kinderen, werd gedood en
de andere moest met zware verwondingen naar een zieken
huis worden overgebracht.
Vraag deskundig advies
aan de juivelier-horloger
PARIJS, hedenmorgen.
Voor een menigte, waarvan naar schatting vijftien- a
twintigduizend Muzelmannen deel uitmaakten, en waarin,
volgens de berichten, de Europeanen verdronken, heeft
generaal De Gaulle gistermiddag te Constantine op de Place
de la Brèche zo genoemd naar de in 1837 .door een kan-
nonade geopende bres, die de Franse troepen toegang ver
schafte tot de stad zijn met zoveel spanning tegemoet
geziene rede gehouden. Nadat hij was uitgesproken, bleef
de generaal nog „onbewogen" naar het heet en staande in
de gloeiende zon naar de Arabische vertaling van de tolk
luisteren en toen ook die beëindigd was, ging hij, zoals ge
bruikelijk, zijn gehoor voor met de Marseillaise.
Tien procent Algerijnen
in openbare diensten
Lonen en salarissen
omhoog
Onderwijs voor gehele
jeugd
Sociaal
commentaar
CITROËN
l CAMELDUFFELCOATS 59.50
O
«•mi-A.! A.imrprnuT e LiAAoick» ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
atutcdmm MIÜIUIP UAARIFM^PUF milRANT
NitUnt nAAnLtmdinL uuunAiii
u 1 1 ,fcW lï U 111 ■■illl W W« WWWBBasaaB Voor klachten o»e, de bezorging na S.JO uuf
Hoofdredactie; Drs. H. v. RUN en W. Severln. f# avonds tel 21544
Cijfers geven het aantal inwoners
[der steden in duizendtallen
-LEONARISSO/
Nicosia,
£*OL
inarc<
POLIS
Inrernerings.
kampen
100 km
W|SBOQ4lv.P6LT
<30.000 Grit kt n
'WAQTt
mzec
■000 Turken
WOOCLLANDSl
jzg—Ml
SAMENSTELLING DER
GEHELE BEVOLKING
iiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiii
(Van onze Haagse redactie)
Mr. J. Algera, minister van verkeer
waterstaat, heeft H.M. de koningin
verzocht hem ontslag te willen verlenen
uit zijn functie van minister van ver
keer en waterstaat. De reden van deze
ontslagaanvrage is, dat de minister
meent in verband met zjjn gezondheid
niet meer ten volle te kunnen voldoen
aan de hoge eisen, die z(jn huidige
ambt hem stelt.
Bij aanslagen op Cyprus zijn in het
verleden wel eens vaker vrouwen van
Britse militairen gewond of gedood,
maar dit was de eerste keer, dat een
aanslag speciaal op hen was gemunt.
Toen de beide vrouwen werden bescho
ten en gillend wegvluchtten, kwam nie
mand hen te hulp Zodra de gouver-
dlUaa^?aheï. eiland, Sir Hugh Foot, van
blikkehiw begaf hij zich ogen-
Famagusta hefschroefvllegtulg naar
p„^n^r escorte van drie pantserwa-
tJf beeft hij drie uur lang door de
laten straten van de stad gereden.
Maar hij kwam blijkbaar te
Iaat om de reactie van de Britse
troepen nog te kunnen voorko
men. Famagusta werd door de
Britse militairen bezet, alsof het
een vijandelijke stad was. Zeker
duizend inwoners werden bij el
kaar gedreven, naar het heette
om een verhoor te ondergaan
naar in werkelijkheid om een
zware tuchtiging te ondergaan.
Een officiële Britse woordvoerder
heeft vanmorgen moeten toegeven, dat
ha afloop van deze actie 150 Griekse Cy
prioten naar het regeringsziekenhuis in
Famagusta moesten worden overge
bracht. Er zal een onderzoek worden
ingesteld, zei hjj, naar „klachten over
mishandeling". Britse verslaggevers
kregen van een Cypriotische dokter te
horen, dat ongeveer 900 gewonden zijn
benandeld.
De verslaggevers zagen tientallen
mensen in dekens gehuld op de grond
liggen; alle bedden waren al bezet. On
der hen waren vele oude mensen. De
Cypriotische arts zei, dat drie van de
gewonden stervende waren. Een Grieks-
Cypriotisch meisje van 12 jaar is bij
het „verhoor" in elkaar gezakt en la
ter in het ziekenhuis gestorven. Een
Grieks-Cypriotische jonge" kreeg tij
dens het „verhoor" een hartaanval en
stierf ook. In andere berichten is sprake
van zes doden.
Uit een nabijgelegen politiebureau
konden de verslaggevers schoten en kre
ten horen. Na middernacht ging een
aantal verbonden Cyprioten uit het zie
kenhuis hinkend naar huis. Anderen, die
niet konden lopen, werden met een am
bulance naar huis gebracht.
BEVOLKING VAN CYPRUS
De paniek in België ontstaan door de
verkoop van jenever en likeurbonbons,
waarin methylalcohol is verwerkt heeft
nog verder om zich heen gegrepen, nu
er weer een aantal mensen ziek gewor
den is na het eten van deze bonbons.
De politie heeft in tientallen plaatsen
dozen met fraai verpakte bonbons in
beslag genomen. Bij onderzoek bleek,
dat er vele gevuld waren met methylal
cohol. Deze bonbons zjjn, zoals gemeld,
op de markt gebracht door een bende,
die vanuit Antwerpen opereert.
Tot nu toe zijn 12 Belgen i.v.m. deze
zaak gearresteerd. Negen mensen zijn
al overleden na het eten van de bonbons
of het drinken van de vergiftigde jene
ver. Een aantal Belgen is in het zie
kenhuis opgenomen. De vergiftige bon
bons zijn aan duizenden winkels ver
kocht door groothandelaars, die de bon
bons in goed vertrouwen hadden ge
kocht.
De Indonesische minister van buiten
landse zaken, dr. Subandrio, heeft in een
verklaring aan de pers gezegd, dat
Indonesië beter in staat is, westelijk
Nieuw-Guinea te verdedigen dan Ne
derland, vooral wanneer Indonesië ge
reed zal zijn met de opbouw van zijn
strijdkrachten.
Subandrio zeide dit in een commen
taar op de verklaring van dr. Frees in
de Tweede Kamer, waarbij de Neder
landse ministerpresident heeft gewezen
op het strategisch-militaire belang van
westelijk Nieuw Guinea, met name voor
de niet-communistische westelijke mo
gendheden.
„West-Irian, samen met geheel In
donesië. heeft inderdaad 'n zeer belang
rijke militair-strategische positie", aldus
minister Subandrio. „Maar West-Irian
heeft geen strategische betekenis juist
voor Nederland, omdat Nederland niet
in staat is gebleken, dit gebied te ver
dedigen, zoals tijdens de laatste oorlog
wel is gebleken. Volgens mijn mening
is het voor Nederland al een zware
last, zijn aandeel te leveren in de verde
diging van West-Europa. Wat West-
Irian betreft, tot de verdediging van dit
gebied is Indonesië beter in staat,
vooral nadat het zpn militaire kracht zal
hebben vergroot", aldus Subandrio.
In economisch opzicht legt West-Irian
Op Nederland jaarlijks 'n last van enige
«entallen miljoenen guldens", aldus
oubandrio. Gezien voreng-.ande feiten,
zeide de Indonesische minister te gelo
ven, dat Nederland westelijk Nieuw Gui
nea wenst te gebruiken om van Indo
nesië concessies te verkrijgen in eco
nomisch opzicht. Het is voor de Neder
landers te betreuren, aldus Subandrio,
dat zjj hiermede overmatige winst wil
len behalen, waardoor westelijk Nieuw
Guinea een wapen is, dat werkt als een
boemerang tegen henzelf.
Wie minister Algera bij de jongste
algemene politieke beschouwingen in
het parlement gadesloeg, werd getrof
fen door zijn opvallend vermoeid uiter
lijk. De minister heeft reeds tijdens de
vorige parlementaire periode hij
kwam in het kabinet in oktober 1952
door overspanning een hartaandoe-
ning gekregen. Zijn ministeriële taak
was in die periode bijzonder zwaar ge
worden door de watersnoodramp van
februari 1953.
Minister Algera is in maart 1902 ge
boren te Wirdum in Friesland. Hij
deed in 1932 doctoraal rechten en
was daarna werkzaam aan de pro
vinciale griffie. Na de bevrijding was
hij korte tijd waarnemend burgemees
ter van Leeuwarden en lid van het
nationaal adviescomité. Van 1946 tot
1952 was hij gedeputeerde van Fries
land en sinds 1937 lid van de Tweede
Kamer.
Toen vrijdagmiddag de 80-jarige heer
C. H. Huising te Amsterdam op een
vluchtheuvel aan de Amstelveenseweg
tegenover het Vondelpark stond, wilde
hij plotseling de weg oversteken. Op
hetzelfde ogenblik naderde een remise
tram van lijn 7, waardoor de oude man
werd gegrepen en een eind meege
sleurd. Hij was op slag dood.
Advertentie
De uitvoering van het nieuwe Britse plan voor Cyprus, dat door de Grieken is verworpen en door de Turken is geac
cepteerd, heeft de spanningen op het eiland ten top gevoerd. Britse soldaten in Nicosia houden de wacht bij Turkse gebou
wen, ten einde „moei lijkheden" uit te sluiten.
(Van onze Parijse correspondent)
Advertentie
In deze rede heeft generaal De Gaulle
inderdaad wel het een en ander te ber
de gebracht, voor de eerstvolgende da
gen stof biedend voor een lawine van
waarschijnlijk goeddeels tegen elkaar
botsende commentaren en stellingna
men. De avond tevoren had de gene
raal te zijner nadere persoonlijke infor
matie een twintigtal officieren uit de Al
gerijnse binnenlanden, allen beneden de
rang van kolonel, meest kapiteins, te
dineren genodigd in het- zomerpaleis te
Algiers. Buiten deze gasten zat geen
enkel militair of civiel persoon aan.
Een „zeer opzienbarend diner", heeft
men te Algiers gevonden.
Het zonneklare feit van zondag j.l.,
aldus o.m. generaal De Gaulle te Con
stantine, is dat Algerjje en Frankrijk
zich voor altijd en wederkerig verbon
den hebben. En de toekomst waartoe
Frankrijk Algerije thans roept is die
van een diep ingrijpende verandering
van dit „zo moedige, zo levende land".
Maar daar ook de grootste projecten
hun waarde slechts ontlenen aan de
concrete maatregelen voor hun realisa
tie, heeft hij met zijn regering een vijf
jarenplan opgesteld, het volgende be
helzend.
In deze komende vijf jaren zullen
in het moederland en de generaal
insisteerde nadrukkelijk op dit het
moederland tenminste een tiende
VOOR HET KIND* VOOR HET KIND VOOR MET KIND
VOOR HET KIND
Van 17 november 1958 t/m 16 januari 1959 zullen op alle postkantoren in Nederland de kinderzegels 1958 verkrijgbaar zijn.
De uitgifte geschiedt in de tvaarden: 4+4 ct, 6+4 et, 8+4ct., 12+9 et. en 30+9ct. De ontwerpen zijn van de hand van
de kunstenaar Lou Strik. Zij geven diverse kinderspelen weer. De voorstellingen zijn in wit uitgespaard in een effen fond.
De zegels worden uitgevoerd in één kleur offset. De kleuren zijn als volgt: 4+4 ct., blauw; 6+4 ct., karmijn; 3+ 4 ct., groen;
12+9ct., oranje-rood; 30+9 ct., grijs-blauw.
van de jongelieden, die hun intrede
doen in het staatspersoneel, magis
tratuur, administratie, onderwijs, le
ger, openbare diensten, afkomstig
moeten zijn van Algerjje's „Arabi
sche, Kabilische en Mozabitische ge
meenschappen", zonder dat zulks mag
gaan ten detrimente van het grotere
aandeel dat de Algerijnen in Alge-
rije's eigen diensten zullen moeten
hebben.
In het verloop van deze vijf jaar
zullen voorts lonen en salarissen in Al
gerije opgetrokken worden tot een ni
veau, vergelijkbaar met dat van het
moederland en voor het einde van de
vijf jaren zullen 250.000 hectaren nieuwe
grond onder Muzelmanse landbouwers
verdeeld worden. Aan het einde van dit
vijfjarenplan zal eveneens een eerste
fase van industriële en landbouwkundi
ge openlegging haar beslag moeten heb
ben gekregen: aanvoer van de petro
leum en het gas uit de Sahara, inge
bruikname van grote metallurgische en
chemische industriecomplexen, geregeld
werk bezorgend aan 400.000 nieuwe ar
beiders en de bouw meebrengend van
nieuwe woningen voor een miljoen per
sonen.
Tweederde van de totale Algerijnse
jeugd zal in deze vijf jaren schoolgaan
de jeugd worden, terwijl drie jaar daar
na de gehele Algerijnse jeugd onder
wijs zal genieten. En al deze vijf jaren
lang zal, aldus beloofde De Gaulle, het
Franse leger aanwezig zijn om „de
menselijke contacten" met de Muzel
manse massa te blijven voortzetten en
tot verdere ontwikkeling te brengen.
En hierbij leverde de generaal de on
getwijfeld veel maar nog niet pre
cies duidelijk wat betekenende toe
voeging, dat het eveneens zo zou zijn
„in het moederland, te Parijs en in
onze provincies".
Waartoe kan deze ingrijpende her
vorming voeren, vroeg vervolgens de
generaal. Hij liet de vraag onbeant
woord, maar verklaarde te geloven dat
het volkomen nutteloos was het politiek
statuut van Algerije tevoren in het
keurslijf van een woord te steken. De
onderneming zou zich geleidelijk aan
wel aftekenen. Twee zaken stonden
evenwel nu reeds vast. Binnen twee
maanden zou Algerije op dezelfde voor
waarden als het moederland zijn ver
tegenwoordigers (voor de Nationale
Vergadering) kiezen, maar voor ten
minste tweederde zouden dit burgers
van Muzelmanse origine moeten zijn.
Het tweede punt had betrekking op de
toekomst van Algerije: omdat zulks in
de natuur der dingen ligt, aldus gene
raal De Gaulle, zou deze toekomst ge
bouwd worden op de dubbele basis ener
zijds van Algerije's eigen „persoonlijk
heid" en anderzijds van zijn „nauwe
solidariteit met het moederland".
Bestedingsbeperking of niet
Opel blijft favoriet
De „spoorloze" effecten ten bedrage
van 200.000 gulden uit de nalatenschap
van het echtpaar Mertens uit Laren,
dat op 26 augustus j.l. bij een auto-on
geluk nabij Hagen in West-Duitsland
om het leven kwam, zijn terecht.
Naar de heer B. H. Mertens uit Zwolle,
een broer van het slachtoffer ons mede
deelt, heeft hij gistermiddag toen hij
tezamen met een andere broer en een
notaris, nogmaals in het huis een speur
tocht hield, in de schuur in een oude
verhuiskist de aandelen gevonden. Zij
waren in zeildoek gewikkeld. De offi
cier van justitie te Amsterdam, mr. H.
Bouma, heeft de aandelen voorlopig in
beslag genomen, maar zal ze zo deel
de hij mee aan de notaris ter hand
stellen.
e onrust, welke een gevolg was
van Troonrede, miljoenennota en
adviesaanvrage bij de S.E.R., is
bij de algemene beschouwingen in de
Tweede Kamer en ten gevolge daar
van, nog al wat geluwd. Ook hier blijkt
dus het gezegde op te gaan, dat de
soep maar zelden zo heet wordt gege
ten als ze wordt opgediend. Het lijkt
dienstig om de zaken eens op een rij te
zetten, teneinde zo mogelijk een in
zicht te verkrijgen in wat ons met be
trekking tot de sociale politiek bjj de
verdere begrotingsbehandeling te
wachten staat. Het feit, dat er onrust
ontstond, meer met name bij de werk
nemers, is in niet onbelangrijke mate
te wijten aan het feit, dat op het stuk
van de loonpolitiek de verschillende
staatsstukken onderling afwijkende tek
sten gaven.
De Troonrede sprak van een zo sta
biel mogelijk loonniveau. De begroting
van sociale zaken zei ronduit, dat, nu
de aperte achterstand bij de drie groe
pen, n.l. lagere ambtenaren, spoorweg
personeel en de bouwvakken, was inge
haald, een absolute loonrust noodza
kelijk was. De adviesaanvrage bij de
S.E.R. daarentegen hield het bij een
„aanvaardbaar loonpeil".
Men kan over de wijze, waarop de
drie vakcentrales zich hebben geuit,
vooral op bepaalde onderdelen, van
mening verschillen. Verklaarbaar en
aanvaardbaar is, dat zij duidelijkheid
wensten en daar
om zijn ze zelf
begonnen met dui
delijk te zeggen,
dat a.) een zwaar
dere last op de
economisch minst
draagkrachtigen niet zou worden
toegestaan en b.) een stijging van de
welvaart ook ten goede diende te ko
men aan de werknemers.
Het verwijzen naar een andere aan
pak van het landbouwbeleid heeft toen
op zijn beurt de boeren in het geweer
geroepen. Zij waren van oordeel, dat
de werknemers-vakcentrales het op
hun materieel bestaan voorzien nad-
den. Publikaties van de directeur van
het wetenschappelijk adviesbureau der
K.A.B. hebben wellicht duidelijk ge
maakt, dat de K.A.B. slechts beoogde
een constructieve bijdrage te leveren
in de oplossing van de gerezen moei
lijkheden. Nu verzekerden ons deskun
digen, dat dit wel een aardige theore
tische uiteenzetting was v&n het pro
bleem, maar dat pogingen, als door
(Vervolg op pagina 7)
Advertentie
Zijlstraat 71
Haarlem
De Britse luchtvaartmaatschappij
BOAC heeft meegedeeld, dat zij van
daag de eerste geregelde transatlanti
sche passagiersdienst met straalver-
keersvliegtuigen tussen Londen en New
York zal openen. Deze verrassende aan
kondiging volgde op een gisteravond ge
nomen besluit van de New Yorkse lucht
havenautoriteiten, BOAC en de Ameri
kaanse luchtvaartmaatschappij Pan
American verlof te geven met stra al-
verkeersvliegtuigen van het vliegveld bij
New York gebruik te maken, zij het
met enkele beperkende bepalingen.
De vergunning heeft evenwel nog een
voorlopig karakter. De luchthavenauto
riteiten hebben het recht behouden op
elk gewenst tijdstip de beperkende be
palingen te verscherpen of zonodig de
vergunning geheel in te trekken. Ten
einde de mensen, die in de buurt van
International Airport wonen of werken,
tegen het lawaai van de straalverkeers-
vliegtuigen te beschermen moeten de
toestellen o.a. van bepaalde startbanen
gebruik maken, zo mogelijk in de rich
ting van de zee starten en de straalmo
toren met een beperkt vermogen laten
werken zolang het toestel nog niet een
hoogte van 400 meter heeft bereikt of
boven zee is gekomen.
Toen de New Yorkse luchthavenauto
riteiten dit besluit bekend maakten be
vond zich net een Comet 4 van de
BOAC op International Airport na een
proefvlucht van Londen naar New York.
Dit toestel zal vandaag de dienst uit
New York openen, terwijl een andere
Comet in Londen zal starten. BOAC
zal voorlopig een wekelijkse dienst op
New York onderhouden.
(Op pagina 5 beschrijft onze lucht
vaartredacteur de spannende nek-aan-
nek-race tussen BOAC en Pan Ameri
can, die aan deze laatste ontwikkelingen
is vooraf gegaan en die nu dus door de
Britse luchtvaartmaatschappij is gewon
nen. Tevens wordt in dit artikel aan
dacht besteed aan de omwenteling, die
het straaltydperk in de burgerlucht
vaart teweeg zal brengen).
Advertentie
2CV IDEAL 19
3987.— V'a' 9375.—
Hoofdagent voor Haarlem en
Omstreken:
VAN LOON's
Automobielbedrijf
KORTE KLEVERLAAN 30—38
BLOEMENDAAL - TELEF. 51301
iiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHim
Advertentie
BARTEUORISSTR HAARLEM Ta. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162
Verwachting tot zondagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Wisselend bewolkt met plaatselijk
enkele buien, in hoofdzaak in het
westen van het land. Matige tot
krachtige zuidwestelijke wind. De
zelfde temperaturen als vandaag of
iets lagere.
Zondag:
Zon: 6,46-18.10. Maan: 22.52-13.49.
Maandag:
Zon: 6.48-18.08. Maan: 23.54-14.31.
Advertentie
HANDSCHOENEN
in rijke keuze sieeds
Haarlem, Gr. Houtstraat 52, tel. 17950
Amsterdam, Kalverstraat 195, tel. 36668
Den Haag, Veenestraat 5, tel. 182070
Station
Stockholm
Oslo
Kopenhagen
Londen
Amsterdam
Brussel
Luxemburg
Partis
Berlijn
rankfuri
Müncl.en
Zürlcb
Genève
Locarno
Waned
'nnsbruck
Borne
max.
q eerst.
Weei
temp.
afgeL
gisteren
24 uur
lichte regen
16
4
zwaar bew.
14
0.1
mist
16
0
regenbui
18
1
zwaar bew.
17
0
regen
17
0.1
zwaar bew.
16
0
regen
18
7
geheel bew.
22
0
half bew.
16
0
zwaar bew.
19
0
zwaar bew.
17
0
zwaar bew.
18
0
regen
18
0
regen
21
1
licht bew.
20
0
half bew.
20
0
half bew.
27
Q
(Van een medewerker)
