Tegenwoordige regeling Pauskeuze
gaat terug tot 1274
Na de dood van Clemens IV duurde het twee jaar
en negen maanden voor Opvolger was gekozen
Het aftreden van een Paus
WAT MALACHIAS VOORSPELDE
Het Conclaaf werd ingesteld
door Paus Gregorius de Tiende
De Heilige Celestinus V voelde zich onbekwaam
v.oor het Opperherderschap
Gezondheidszorg
in bedrijven
Kardinalen naar
Vaticaanstad
Katholieke jeugd bidt
voor de H. Vader
Russisch commentaar
op overlijden van
de Paus
ZATERDAG 11 OKTOBER 1958
PAGINA 7
Gatti, het dak dier zaal. Tot heden toont men de
bezoeker de gaten, welke in de vloer gehakt zijn om
houvast te geven aan de palen der tenten, welke de
opgeslotenen spanden om zich tegen regen, koude
en zomerzon te beschermen. Kardinaal Bartolomei,
aartsbisschop van Ostia, moest wat later zou ge
noemd worden): het conclaaf doodziek verlaten en
de tekst is bewaard van het door 17 kardinalen onder
tekende en gezegelde besluit, waarbij de zieke werd
toegestaan te vertrekken. „Gegeven te Viterbo, in
het bisschoppelijk paleis zonder zak" stond eronder!
Eerst op 1 september 1271 viel de beslissing. Theobald
Visconti uit Piacenza, aartsdiaken van Luik, werd
gekozen. Hij was geen priester en vertoefde op dat
ogenblik in het H. Land, als deelnemer aan de 7e
kruistocht.
Als Paus nam hij de naam Gregorius X aan. In 1274
vaardigde hij te Lyon zijn constitutie „Ubi periculum"
uit. Deze is de eerste in 15 artikelen vervatte afgeronde
wetgeving in de Kerk over de keuze van de Paus en
nog immer vormt dit decreet de basis voor de thans
geldende regels.
Sociaal
commentaar
„Pastor et nauta" de nieuwe Paus
Geen audiëntie
'i
De Katholieke Jeugdraad voor Neder
land, waarin de landelijke katholieke
jeugdorganisaties bamenwerken, spoort
de katholieke jeugd aan te bidden voor
de zielerust van de H. Vader en als be-
wjjs van dankbaarheid voor zijn leiding
en inspiratie gehoor te geven aan de
oproep in zijn laatste encycliek „Memi-
nisse Juvat".
De Katholieke Jeugdraad spoort al
len daarom aan de parochiële plechtig
heden of speciale jeugdbvjeenkomsten
bij te wonen en in de kerken te bidden
voor een betere wereld, waarin naas
tenliefde en rechtvaardigheid in de
harten der mensen opnieuw levend zul
len worden.
(Van onze Romeinse correspondent)
/ra november 1268 stierf Paus Clemens IV. De 28e
van die maand kwamen achttien kardinalen bijeen
in de grote zaal van het bisschoppelijk paleis
te Viterbo (100 km. ten noorden van Rome) om een
opvolger op de Stoel van Petrus te kiezen. Het gebouw
was naar de trant dier dagen eerder een „bisschops
steen", een vesting, dan een paleis. De keuzevergadering
van 1268 is om haar lengte, uitslag en gevolgen, een
der merkwaardigste der historie geweest. Zij duurde
niet minder dan twee jaar, négen maanden en twee
dagen. Tevergeefs hadden Philips III van Frankrijk
en Karei I van Sicilië aangedrongen op een spoedige
beslissing, tevergeefs ook had de H. Bonaventura, de
„Serafijnse Doctor" en eerste Franciscaner kardinaal,
het H. College bezworen tot een keuze te komen. De
kardinalen konden het niet met elkander eens
worden. Toen pakte de bevolking van Viterbo de zaak
op haar manier aan. Eerst metselden zij de kardi
nalen in het paleis in en later in één zaal. Tenslotte
sloopten zij, onder leiding van de Kapitein der stad,
Gregorius X heeft het conclaaf inge
steld, de besloten en van de buitenwe
reld afgesloten vergadering der kardi
nalen. De keuze moet met een meer
derheid van 2/3 geschieden, interven
tie van wereldlijke machten is verbo
den, de kardinalen mogen geen onder
linge afspraken maken vóór het con
claaf en zelfs de tekstregels van art. 13:
„De kardinalen moeten bij de pauskeu-
se geheel en totaal afzien van persoon- i
Hike bindingen en zich uitsluitend in jj
dienst stellen van het algemeen nut voor 1
de Kerk," vindt men in wat gewijzigde if."1! MMM MMgM iBË^f 9ÊÊÊ
vorm in de huidige wetgeving terug. Ge- C"" J I H HH jflH
leerd door de ervaring van Viterbo MBi WW «BIBi BWWJfaJp flHBIIiMM
schreef Gregorius X rigoreus voor in iiidiiniif imnirnin
artikel 5, dat de kardinalen na de eer- I
ste drie dagen van het conclaaf niet NMPL ,Jffi
meer dan één gerecht per maaltijd zou-
den krijgen, terwijl hun na wederom
mocht verstrekt worden.
Maar het ziet er wel naar uit, dat I
ri-i-i' i ,v -WC. ii
r.v 1-'r'.-.m-
ders zou het H. College bv, stellig de
conclaven van 1277 (duur zes maan-
den), 1280.81 (zes maanden) en van I - Iff
1305 (elf maanden) niet overleefd heb- «ji IwJBi teH fflf» 1
ben! Bij het te Perugia gehouden con- S
claaf in 1305 overigens heeft de be- I HKj; f M-M XwBflBHBl
volking hetzelfde gedaan, als destijds I MWitHi l5§^41 Mr! ■rUB
te Viterbo: zij braken het dak af en I IIB|||jj||IfÉlHjgi
zetten de kardinalen op hongerrant- ff"' |SPs| M V"'
soenen. De bepalingen inzake gelei-
delijke dieetvermindering bestaan he- j', "jfT -<;ZffII
«Jen niet meer.
De verordening van Paus Gregorius
X is niet uit >(de( lucht komen vallen.
Integendeel, zp is een afsluiting van H
een historisch groeiproces en een kla-
re positiebepaling in de strijd, die we- -a>rH
reldljjke gezagdragers voerden om
(mede)zeggenschap bp de keuze der
Romeinse Pontifices en bisschoppen.
In de eerste eeuwen werden de bis- B
schoppen van Rome gekozen door de DHB ^SBgMgSHKSSM
geestelijkheid en het volk ter plaatse. S
Later heslisten nog slechts de hogere M
clergé, de adel en beambtenaristocra- 1 1B||^
tie der leken. De lagere geestelijken en
NrSiSÊSissssss!!^^
het volk werd slechts de beaming der H
genomen beslissing gelaten,
i 1 -• in.icr;,
Ïiaus en de pauskeuze onder hun directe
nvloed te brengen. Toen tijdens de eer-
ste Frankische vorsten, van Pepijn tot HHH
ten deze in haar eigen wezen gelaten
T' "-:i I, 'v.
-■ i-11 v: i r s ri, i L/i
lukkigste manier de keuze van een paus 1111111
van ^e^goesteiy^gezag Inïe^Ker^en Tafel van het stembureau m de Sixtijnse Kapel, met de kelken waarin de stem
de wereldlijke macht, die dit gezag aan biljetten worden verzameld, ten joio gemaakt aan de vooravond van het conclaaf
zich trachtte te trekken, is geleverd in van 1^39.
de 10e en 11e eeuw tussen de Duitse ,,0ww
keizers en de Romeinse pausen. Het stem van keizers, clerus en voik veraei
was na de dood van de oppermachtige definitief uitgesloten werden,
keizer Hendrik III, dat Paus Nicolaas n»-, j„„„ on deze
II in 1060 voor het eerst de keuze van „.„.jliS rrogonus X
de Paus opdroeg aan de kardinaal-bis- j v we{.
schoppen. De overige kardinalen, die in afgeronde en boven besproken
de hiërarchie tot dan toe nog niet veel inzake de pauskeuze uit op het c
VrPCTPn hof r*or>Vif van oA cilie van Lyon in 1274.
Na de Pauskeuze blijft in de Sixtijnse kapel slechts de troonhemel boven de zetel
van de tot Paus gekozen kardinaal geheven. Voor het altaar ziet men de zetel
waarop de nieuwgekozen Opvolger van St. Petrus de hulde der kardinalen in
ontvangst neemt.
ROME, hedenmorgen.
Men verwacht heden de aan
komst van enige buiten Rome resideren
de Kardinalen in Vaticaanstad, waar zp
zullen assisteren bp de uitvaart van wij
len Pius XII en bp de plechtige rouwmis-
sen. De apostolische constitutie ,,Va-
cantis Apostolicae Sedis" schrpft voor,
dat de Kardinalen na de dood van de
Paus vyftien dagen dienen te wachten
op de komst van de andere leden van
het Heilige College en deze termijn
mag tot achttien dagen maximaal ver
lengd worden. Het is echter niet geheel
duideiyk of het Conclave ook binnen de
vpftien dagen een aanvang mag ne
men, indien alle Kardinalen reeds eer
der aanwezig zouden zpn.
Het Heilig College telt op het ogen
blik 55 leden, waarvar er 18 van Ita
liaanse en 37 van andere nationaliteit
zyn. De verdeling dezer 37 Kardinalen
over de verschillende landen is aldus:
zes Fransen, drie Brazilianen, drie
Noord-Amerikanen, drie Spanjaarden,
twee Argentpnen, twee Canadezen, twee
Duitsers en twee Portugezen. De overi
gen stammen uit deze landen: Ar
menië, Australië, België, Chili, China,
Columbia, Cuba, Equador. Hongarpe,
Ierland, Indië, Irak, Joegoslavië en Po
len. Het is niet waarschpnlpk dat de
Hongaarse en de Joegoslavische Kerk-
prinsen Mindszenty en Stepinac zich
naar Rome zullen kunnen begeven. Bo
vendien laat de gezondheid van Kardi
naal Stepinac blpkbaar zeer veel te wen
sen over. De Chinese Kardinaal Tien
Ken-sin had anderhalve maand geleden
een ernstig auto-ongeluk en vertoeft
tot heden in een ziekenhuis in Duits
land. De doktoren beraden zich mo
menteel of een vervoer naar Rome van
de 68-jarige mogeiyk is en medisch ver
antwoord.
Het blad „Sovjetskaja Rossia" heeft
vanmorgen als eerste Russische krant
commentaar geleverd naar aanleiding
van het overlijden van Paus Pius XII.
Volgens het Russische persbureau Tass,
dat de tekst van het artikel niet heeft
uitgezonden, is het gewijd aan „de
strpd rondom de pauselijke troon die
vakant geworden is door de dood van
Pius XII". „Sovjetskaja Rossia" is het
blad van de Russische federale socia
listische Sovjet-republiek.
(Van onze Romeinse correspondent)
De Stoel van Petrus komt vacant
door het overlpden van een Paus
of door diens abdicatie. Dit laat
ste behoort in de historie evenwel tot
de hoge uitzonderingen. Van verschil
lende gevallen ontbreekt ons het ver
eiste materiaal om een juist en critisch
historisch oordeel te kunnen vellen. Er
is bovendien maar één geval bekend,
dat een Paus aftrad zonder daartoe
door een min of meer dwingende nood
zaak, van buiten komende, te zijn ge
dreven.
De H. Silverius werd 1 juni 536 tot
Paus gekozen. Kort nadien veroverde
Beiisarius voor de Oostromeinse keizer
de Eeuwige Stad. Hij zette Silverius af
en benoemde de eerzuchtige Romeinse
diaken Vigilius tot diens opvolger. De
wettige Paus werd naar een eilandje
in de Middellandse Zee verbannen.
Daar zou hp ten gunste van Vigilius ge
abdiceerd hebben in november 537. Vi
gilius werd door de Romeinse clerus
daarop wettig gekozen. In december
van datzelfde jaar stierf Silverius en hp
werd door het volk als martelaar ver
eerd.
De H. Martinus i, die in 649 Paus
werd, kwam in conflict met de Byzan-
tpnse keizer Constans II, omdat hp
een omstreden stelling (het monothele-
tisme) verwierp. In 653 liet de keizer
de Paus tpdens een plechtigheid in de
Lateraanse basiliek gevangen nemen
en afvoeren naar Constantinopel, waar
hp ter dood veroordeeld werd. Het von
nis werd gewpzigd in verbanning. De
Paus had aan een onmenseiyke behan
deling bloot gestaan en toen hp vernam,
dat een vol jaar na zpn gevangenname
er in Rome een opvolger van hem ge
kozen was, heeft hp zich, gebroken en
ziek, daarbp neergelegd. Volgens men
selijke berekening zou hp Rome immers
nooit weer terug zien. Zijn opvolger
werd de H. Eugenius I. Spoedig stierf
(Van een medewerker)
Toen wp de algemene politieke be
schouwingen op de begroting '59
onder de loep namen, hebben we
opgemerkt, dat misschien het belang
rijkste punt uit heel die discussie was
de ingediende, maar nog niet behan
delde, motie-Romme betreffende het
overdragen van staatstaken aan maat
schappelijke organen. Ook een niet be
handelde motie is een motie en geeft
uitdrukking aan het inzicht of het stand
punt van degenen, die haar indienden.
Welnu a.s. dinsdag zal de K.V.P.-
fractie in de Tweede Kamer gelegen
heid hebben het verkondigde standpunt
te toetsen aan een ontwerp van wet,
hetwelk naar de mening van velen de
ryksoverheid een te ver gaande be
moeiing toestaat met een belangryke
zaak, waar het particulier initiatief op
de eerste plaats dient te komen.
Op de Kameragenda van 14 oktober
prykt n.l. de behandeling van wetsont
werp 3848, betrekking hebbende op de
praeventieve gezondheidszorg in de be-
drpven. Sinds jaar en dag is de over
tuiging gegroeid, zowel bp werkgevers
als by werknemers en ook bp de over
heid, dat uit het bestaan zelf van on
dernemingen verplichtingen voortvloei
en, welke veel verder gaan dan uitslui
tend de materiële bestaansmogelpkhe-
den van de bedrpfsgenoten. Zowel de
lichamelijke als de geestelpke gezond-
held
een jeugdige en onwaardige exponent
van het grafelijk geslacht van Tusculum
op de Apostolische Stoel gezet. Hp, Be-
nedictus IX, werd niettegenstaande de
protectie van de Duitse keizer, twee
maal door net volk van Rome buiten-
gezet. De tweede maal, het was 1045,
wees hp tot zpn opvolger aan de wpze
Martinus, die zowel in de Westerse, als 1 en waardige aartspriester Johannes
in de Griekse Kerk als martelaar ver-1 GrationUs, een keuze, die terstond door
eerd wordt. clerus en volk van Rome bevestigd
Iwerd en met vreugde door de Christen-
Door lokale party-invloeden werd eind heid begroet. Ofschoon Benedictus een
955 de 18-jarige graaf Octavianus van
Tusculum tot Paus gekozen. Deze, Jo
hannes XII, was totaal ongeschikt voor
het verheven ambt, maar zijn keuze was
kanoniek wettig, óm politieke verwik
kelingen met de Duitse keizer Otto I
werd de Paus in 963 gedaagd voor een
door dé keizer opeengeroepen synode
te Rome en bp verstek afgezet. De
grond was zpn alles behalve vlekkeloze
levenswandel. Het Romeinse concilie
van dat jaar benoemde Leo VII. Het
aanzieniyk hoog „pensioen" eiste om
geen kwalpker woord te bezigen aan
vaardde Johannes onder de naam van
Gregorius VI de tiara in het belang van
de Kerk en van de hoognodige hervor
mingen. Maar het jaar daarop keerden
Benedictus én zpn tegenpaus Silvester
in Rome terug en een gezantschap ver
zocht keizer Hendrik III om arbitrage.
Op de synoden van Sutri en Rome liet
de keizer de drie „pausen" afzetten.
Gregorius VI vormt een parallel met
betekenden, kregen het recht van ad
hesie. De pauskeuze moest zoveel mo-
gelpk in Rome plaats vinden, 's Pausen
krachtige adviseur was Hildebrand, Be-
nedictpnermonnik van de abdp van Clu-
ny Deze werd onder de naam van Gre
gorius VII NicolaasJ opvolger en hp is
de man geweest, die op leven en dood
en over het gehele front de strpd streed
tegen de vermeende rechten der vor
sten bp de benoeming van kerkelpke
leiders. De Paus spaarde zpn excom-
Nadien zyn tot heden nog 29 decre
ten van de'verschillende pausen, wel
ke relatief grotere of kleinere wpzi-
gingen en aanvullingen, door de tpd
geboden, brachten. Pius X heeft in
zyn „Vacante Sede Vpostolica" van
25 december 1904 alle voorafgaande
bepalingen samengevat.
En omdat na Pius X weder enige bij-
X "7Konrrlftab'n». U1IIU»!, 11» riUS A WCUd CUlge UIJ-
municaties, interdicten en b n oeken zonderheden geregeld moesten worden
met. Keizer Hendrik IV liet hp due da- en met het oog ook op de ernst der tij
gen voor het slot varL dpn en de taktiek van het communisme
ten, voor hp hem van de ban o s eg. om onzekerheden te scheppen en ver-
deeldheid, heeft tenslotte op 8 decem-
De zg. investituur., tryd vond zpn (ju- ber 1945 Pius XII weder alle voorgaan-
ridische) afsluiting in 1121 te Worms, de stukken, regels en documenten in
En in 1179 vaardigde Alexander III op een uitvoerige en duidelijke constitutie
het derde algemene concilie van Late- bijeengebracht, die de exclusief gelden-
ranen zpn „Licet de vitanda uit. De de is en alle vroegere decreten his-
beroeping tot de hoogste gezagdrager tonsch nog belangwekkend vervangt.
In de Kerk werd alleen aan het kardi- Het is de constitutie „Vacantis Aposto-
naalscollege opgedragen, waarmede de licae Sedis".
2© loerd aan de vooravond van het conclaaf van 1939 een muur gemetseld, om
het verblijf der kardinalen van de buitenwereld af te sluiten.
(Van onze Romeinse
correspondent)
In deze dagen doen meer
dan ooit voorspellingen
over het Pausdom op
gang. Er zijn er zeer velen
van al of niet begaafde zie
ners uit verschillende tijden.
Van de zich aaneenreiende
voorzeggingen als van de
anonieme „monnik van Or-
val", van de „monnik van
Padua" enz. zpn de profe
tieën van St.-Malachias wel
de bekendste.
St.-Malachias werd in Ar-
magh in Ierland geboren
A.D. 1094. Eerst abt te Ben-
chor, later bisschop van Con
ner en in 1127 aartsbisschop
van zpn vaderstad en pri
maat van Ierland is St.-
Malachias een belangryke
figuur in de Ierse kerk ge
weest. Op een reis naar
Rome sloot de bisschop
vriendschap met St. Bernar-
dus, abt van Clairvaux. In
1148 reisde hp wederom naar
Rome, maar stierf onderweg
in St.-Bernardus' abdp. Deze
wilde St.-Malachias' naam
en voorbeeld levend houden
by het nageslacht en hp
schreef een levensbericht
van hem. Maar in deze bio
grafie zal men tevergeefs
zoeken naar enige voorspel
ling en typering van de Ro
meinse Pontifices van Mala-
chias' hand.
Voor zover bekend doken
deze voorzeggingen eerst 450
jaar later op. Te Venetië
werden zp in 1595 gepubli
ceerd door een Benedictijn
Arnald Wyon, dit niettegen
staande het verbod der ker
kelpke overheid. Reeds lang
hebben de historici gezocht
naar de herkomst der
heden vrp algemeen aange
nomen vervalsingen.
Het speuren leidde in deze
richting:
In het jaar 1590 werden er
in Rome twee conclaven
vlak achter elkaar gehouden.
Het eerste, waarin Paus Ur-
banus VII gekozen werd,
duurde van 7 tot 16 septem
ber. Deze paus echter re
geerde slechts 12 dagen en
de Latpnse naam „Urbs
Vetus", de oude stad
e voorspellingen voor na
1590 zpn vaag, dubbel
zinnig en vaak zeer
begin oktober kwam het H.
College opnieuw bpeen. Dit
maal duurde het conclaaf
twee maanden en koos kar
dinaal Sfondrati uit Cremo
na riie de naam van Gre- w
eorius XIV aannam. Het was bloemrijk. Degenen die erin
gedurende dit conclaaf dat geloofden en er tot vandaag
ge m geloven hebben zich tal van
waarzeggershandigheden
moeten laten welgevallen om
de beschrpvingen kloppend te
maken met de werkelpkheid.
is niet duidelpk, of Johannes XII offi-j Benedictus V: ook hy verkeerde in de
cieel van het pontificaat afzag. Toen mening, dat hy de werkelpke paus was
Otto Rome weer verlaten had, verjoeg en om scheuring tt vermpden bedankte
Johannes de (tegen?) Paus. Na zpn i hp en ging met de Benedictijnermon-
dood in 964 koos de Lateraanse synode j nik Hildebrand, de latere H. Gregorius
de geleerde en hoogstaande Benedictus VII, naar Duitsland. Korte tpd later
V (Grammaticus), maar dé keizer stierf hp in Keulen. Dat Benedictus IX
bracht Leo VII terug naar Rome en Be- driemaal zou zpn afgetreden en drie-
nedictus werd verbannen. Deze heeft maal gekozen, lpkt moeiiyk houdbaar,
zeker in de overtuiging verkeerd, dat In 1048 werd hij voor de laatste maal
hp ae wettige Paus was en waarschijn- uit Rome verwpderd.
lijk bp zpn verbanning bedankt om het
conflict in de Kerk te vermpden. Toen T T et klassieke voorbeeld van een pau-
datzelfde jaar Leo overleed, was de I seiijke abdicatie vormt die van
vraag over de wettige Paus opgelost. JL X de Celestinus V (1294). Het
Benedictus stierf in 966 te Hamburg. conc|aaf te Rome, Rieti en Anagni. dat
Geen vpftig jaar later werd wederom door een pestepidemie van 1292 tot 1294
duurde op een na het langste van
1 - - I jjp kerkgeschiedenis verhief de Be-
nedictijnermonnik Petrus op de Pause-
lpke troon. Deze voelde zich onbekwaam
voor het opperherderschap en eerst na
herhaald weigeren gaf hij toe, mede
onder de druk van het feit, dat reeds
staat, maar Metternich op 2' maanden de Kerk zonder Paus was.
het Congres van Wenen. Zo i Celestinus vestigde zich te Napels,
kan men doorgaan. Van een I Maar deze heilige kluizenaar en stich-
paus stellen, dat hp „flos ter ener Benedictijnencongregatie,
voor het eerst geruchten be
gonnen te circuleren over de
profetieën van St.Malachias.
Aan beide conclaven nam
deel kardinaal Sinwncelli uit
Orvieto. Een van Hiens con-
clavisten (geestelpken en
leken, die voor diensten bin
nen het conclaaf tot de suite
van de kardinaal boren) was
een zekere Alfonso Cecca-
relli. Deze zag de kardinaal
gaarne tot paus gekozen wor
den en hp zou gepoogd heb
ben met de ..voorspellingen
tot de keuze van zyn Karrn-
naal bp te dragen. De ty
peringen van de pausen
vingen in deze profetieen aan
in 1143 bp paus Celestinus II
en liepen tot het einde der
wereld. Nu was het voor een
onderlegd en intelligent man
niet al te -moeilpk om een
typerend motto te vmden
voor de 76 pausen, die van
1143 tot 1590 geregeerd had
den en om daarmede de „be
trouwbaarheid" van de voor
zeggingen over alle volgende
opperherders te stutten. Om
deze betrouwbaarheid nog te
vergroten zette de auteur
deze op naam van een lang
geleden gestorven heilige
bisschop, die bovendien nog
van verre kwam. Maar, zo
menen de historici, alles
draaide bp Ceccarelli om de
.voorspelling" over de op
volger van Urbanus VII. „De
antiquitate Urbis" was diens
aanduiding: uit de oudheid
van de stad of uit de antieke
stad. De naam van kardinaal
Simoncelli's geboorteplaats
Orvieto werd afgeleid van
florium" is, de bloem der
bloemen (anders „la crème
de la crème), is per saldo
even weinig zeggend, als fi
des intrepida (onverschrok
ken geloof), typeringen, die
op bpzonder veel pausen
slaan. Aardiger is de voor
zegging van de monnik van
Padua over Pius XI, „dat
hp overal zou prediken" en
dat hp „koning in Italië" zou
zijn. Onder Pius XI werd de
Vaticaanse radio in gebruik
genomen en de souvereiniteit
van de pausen over Vaticaan
stad (in Italië) hersteld!
Volgens de profetieën van
Malachias zullen thans nog
Enkele voorbeelden mogen
dit duidelpk maken.
De paus, die in 1592 ge-
kozen werd heet bp pseudo zes pausen de Kerk besturen
Malachias „crux romulea", voor het einde van de we-
Rome's kruis. Nu is Clemens reld komt. De gemiddelde
VIII nooit een kruis van of duur van een pontificaat
voor Rome geweest. Maar de kwam (destpds) op ongeveer
explicatie zegt: Zpn familie, zeven jaar, zodat volgens de
de Aldobrandini, is indertpd
te Rome tot het Kruis (het
geloof) gekomen, weshalve
zy een kruis in hun wapen
draagt. Helaas draagt zelfs
het wapen der Aldobrandini's
geen kruis en de verklaar
ders hebben genoegen moe
ten nemen met het kruisje
op de tiara, die 's pausen
wapenschild dekte!
„Lilium et rosa", de lelie
en de roos, is gezegd van
Urbanus VIII Barberini. Zpn
wapen vertoont drie bijen,
„die zich voeden met honing
uit lelies en rozen"!
Benedictus XIV Lambertini
kreeg als typering het niet
fraaie „Animal rurale" (plat-
telandsdier, boeren-beest)
toegewezen. „Hij was zo ge
duldig bp moeilpkheden, dat
men hem „os" noemde".
Aquila rapax heet Pius VII
Chiaramonti. „In zpn wapen
prpkt de adelaar. Hp her
overde de pauselpke staat,
die de Franse adelaar hem
had ontroofd". In elk boekje
kan men zien, dat de Chiara-
monti's geen adelaar in hun
wapen hebben en niet Pius
VII herstelde de kerkelpke
toenmalige berekeningen het
eind van het mensdom onge
veer in 2000 verwacht moet
worden. Hierby zy aange
tekend, dat ook in het (op
vallende) jaar 1000 het eind
van de wereld byna panisch
verwacht werd!
„Bp de laatste vervolging
der Kerk zal Petrus II Roma-
nus regeren. Hp zal de kudde
hoeden door vele troebelen
heen. Wanneer deze voorbp
zpn, zal de stad van de zeven
heuvelen verwoest worden
en het verschrikkelpk oordeel
zal het volk vonnissen".
Pastor et nauta zal de vol
gende Paus zijn, herder
en schipper. Wp kunnen
vrede nemen met deze karak
teristiek. Herder en schipper
zpn de Romeinse pontifices
immer geweest en sinds
eeuwen is de vissersring een
der symbolen van het paus
schap. Herders en schippers
waren zp, of zp sterk, ge
leerd en moedig waren, of
zwak en angstig, heilig of
somwplen ook onheilig.
Want de Geest leidde hun
staf en wendde het roer
krachtens de belofte.
bleek inderdaad niet opgewassen tegen
de problemen van het pontificaat. Hij
liet nog eens nauwkeurig de kanonist
kardinaal Caetani de mogelijkheid en
wettigheid ener pauselpke abdicatie na
gaan en toen zpn antwoord, als dat van
het H. College, positief was, trad hp 13
december tpdens het concilie van Na-
College, positief was, trad hp 13
pels af. Celestinus V heeft op dit con
cilie verklaard en bevestigd, dat „het
de Romeinse Pontifices vrpstaat af
stand te doen van het pausschap". Toen
echter in de eerstvolgende tpd de menin
gen in de Kerk hierover verdeeld ble
ven, heeft zpn opvolger Bonifacius VIII
Celestinus in het Kasteel Fumione fei-
telpk tot zyn dood in 1296 gevangen ge
houden om eventueel schisma's te voor
komen.
Dante's oordeel over Celestinus is ten
onrechte ongunstig. Reeds in 1313 werd
hy gecanoniseerd.
Een in 1298 door Bonifacius Vin uit
gegeven verzameling van wetteksten
geeft ook Celestinus' uitspraak. (Liber
Sextus, cap. 1, art. 7," de renunciatio-
ne").
De laatste Paus, die afstand deed
van de driekroon, was Gregorius
XII. In zijn tijd werd de Kerk weer
geteisterd door een schisma. Het
algemeen concilie van Konstanz, het
wereldcongres van de 15e eeuw, ge
lukte het o.m. tussen 1414 en 1418 de
scheuring te beëindigen. In het be
lang van de Kerk abdiceerde Grego
rius ,zijn twee tegenpacqn (onder wie
de laatste Johannes XXIII, die een
onverdiend mooi grafmonument heeft
in Florence) werden afgezet. Grego
rius bestuurde daarna nog twee jaar,
als kardinaal-bisschop Corrario het
suburbicaire bisdom Porto.
In de laatste en samenvattende con
stitutie „Vacantis Apostolicae Sedis"
van Pius XII, roemrpker gedachtenis,
wordt het recht van abdicatie erkend,
al wordt dit ook slechts zydelings ge
noemd. Het laatste artikel van hoofd
stuk V immers luidt: „Wy verklaren,
dat alles wat hierboven werd bepaald
in acht genomen dient te worden,
ook wanneer de Apostolische Stoel va
cant zou komen ingevolge het afstand
doen van de Paus."
voorzover
deze door het
lid zpn van een
bedryf of onder
neming kunnen
worden bena
deeld, behoren tot deze verplichtingen.
Tot de oudste wetten op het stuk van
de arbeidsbescherming behoren dan
ook wetten als de caissonwet, fosfor-
iuciferwet, veiligheidswet enz. enz.
De band tussen bedrpf, bedrpfsvei-
ligheid en werknemer is zeer duidelpk.
In een later stadium zpn de bedryven
op basis van vrywilligheid steeds ver
der gegaan in hun zorg voor de gees-
teiyke en lichameiy'ke gezondheid van
de by hen werkzamen. We kennen be-
drijfsmaatschappelpke diensten, we
kennen bedrpfsculturele verenigingen
(waar we niet bepaald enthousiast over
zpn), we kennen ook bedrpfsgeneeskun-
dige diensten, welke alle op basis van
vrpwilligheid zpn tot stand gekomen.
Er is uiteraard een verschil in de
soort van maatregelen. Een veiligheids
wet ligt zeer duidelpk op het gebied
van de arbeidsbescherming. Zodra het
evenwel gaat over de lichamelpke en
meer nog over de geestelpke volksge
zondheid beginnen andere elementen
mee te spreken. Natuuriyk kan er een
relatie bestaan tussen ziekten, zowel
van het lichaam als van de geest, en
het werken in een bepaalde onderne
ming. En dat dit nadelige gevolgen
heeft voor de onderneming, voor de be
trokken werknemer en voor het al
gemeen belang is eveneens duidelpk.
Maar deze relatie betekent beslist nog
niet, dat dientengevolge de zorg voor
de geesteiyke lichamelpke gezondheid
nu helemaal een zaak is van de onder
neming.
De persoonlpke verantwoordelpkheid
van de mens ten aanzien van zpn
gezondheid, de vraag door wie hij
behandeld wenst te worden en even
tueel in welke inrichting, zpn punten
waarop de persoonlijke verantwoorde
lpkheid zeer sterk spreekt. Daar komt
evenwel bp, dat de bedrpfsgeneeskun-
de een nieuwe tak van wetenschap is,
die zeker nog niet volgroeid mag wor
den genoemd. De Raad van Overleg
van het Katholiek Bureau voor Maat-
schappelpk en Cultureel Overleg heeft
een commissie ingesteld, welke een spe
ciale studie van dit wetsontwerp heeft
gemaakt. In deze commissie hebben
vertegenwoordigers van de K.A.B., van
de katholieke werkgevers, van de
katholieke boeren, de middenstand, sa
mengewerkt en zjjn tot een eensluidend
afwpzend advies omtrent deze wet ge
komen. In het uitgebrachte rapport
wordt eerst een stukje voorgeschiede
nis gegeven, waarin reeds duidelpk naar
voren komt, dat vanaf het moment van
indiening op 31 januari 1955 er bezwa
ren zpn gerezen ,'ooral van katholieke
zpde. Zowel de centrale commissie voor
de volksgezondheid als een minderheid
van de S.E.R., het Centrum voor Staat
kundige Vorming en de Raad van Over
leg waren tegen het aanvankelpk ont
werp. In het voorlopig verslag heeft
ook de K.V.P.-fractie „vooralsnog ern
stig bezwaar tegen het wetsontwerp ge
maakt".
Slechts de Wiardi Beckmanstichting
en dientengevolge de P.v.d.A.-fractie
gingen met het wetsontwerp akkoord,
al wilde de P.v.d.A. een nauwkeuriger
taakomschryving van de diensten, wel
ke taakomschrpving in het aanvankelpk
wetsontwerp ontbrak. Aan dit verlan
gen van de P.v.d.A. is de staatssecre
taris tegemoet gekomen en hp meent,
dat nu de zaak dan maar moet worden
behandeld en uiteraard volgens zpn me
ning maar moet worden aangenomen.
Het bezwaar van de katholieke Raad
van Overleg blpft zich in hoofdzaak
richten tegen het feit van het wettelpk
verplicht stellen van de bedrpfsgeneès-
kundige dienst. Men redeneert, en wy
kunnen deze redenering volgen. De be-
drpfsgeneeskunde is volop in ontwikke
ling en men moet deze nu niet gaan
doorkruisen, niet alleen door haar ver
plicht te stellen, maar vooral door in
houd te geven aan het begrip genees
kunde.
Ons bezwaar richt zich voornameiyk
tegen het feit, dat, terwpl de vrye
ontwikkeling van deze geneeskun
dige diensten regelmatig en in een be-
hoorlpk tempo doorgaat, de overheid
een versnellingsmethode wil toepassen
door een wetteiyke verplichting. In de
aanvankeiyke Memorie van Toelichting
van '55 werd gesproken over dertig be
drijfsgeneeskundige diensten, waarby
ruim 160 ondernemingen waren aange
sloten. In de Memorie van Antwoord
kon de staatssecretaris latere cyfers
noemen, waaruit blpkt, dat tussen 1949
en thans dit aantal diensten is gestegen
van 30 tot 66, het aantal aangesloten
ondernemingen van 160 naar 292. Hier
uit blpkt, dat de vrpe ontwikkeling een
snelle groei te zien geeft.
Bp zulk een vrpe ontwikkeling kan
men met alle mogelpkheden rekening
houden. Hierin ligt voor ons ook het be-
wys dat het stimuleren door de overheid
van de vrye maatschappelpke activiteit
een belangryke taak is. Of de overheid
ditzelfde zal bereiken door met dwin
gende voorschriften te werken, wagen
we ernstig te betwpfelen.
Wat ons in het ontwerp van wet ook
bepaald tegenstaat is het feit, dat de
medezeggenschap van de werkgevers
en werknemers zeer beperkt is. We ge
loven. dat de K.V.P.-fractie er goed
aan zal doen om, ofwel door amende
ring de wet tot een aanvaardbaar geval
te maken, te denken is b.v. aan stich
tingen, welke onder overheidstoezicht
werken, ofwel voorlopig de gehele be
handeling van de wet maar wat op te
schuiven, opdat de ontwikkeling van de
bedrpfsgeneeskunde juist door het vrije
initiatief inmiddels wat verder gevor
derd zal zpn.
Z.H. Exc. mgr. J. P. Huibers. bisschop
van Haarlem, zal woensdag 15 oktober
geen audiëntie verlenen.
