Voor het eerst in de ruimte
doorgedrongen
m
Waardevolle resultaten van
gedeeltelijk succes
Sola procedeert tegen Gero en
Unilever
E3—MARKT
no-iron shirts
6?5
Peek&Cloppenburg
Ir. Manusama beschuldigt het
C.C.K.P. van laster
Nader onderzoek
gewenst
s
RADIO
en te£urisi&
Minister Staf gebrelc aan zorg
vuldigheid verweten
RAKET NAAR DE MAAN
Tafelcouverts in het geding
Nieuwe maan
raket in
november
Dynamietaanslag
op Nederlandse
bisschop
Elke woensdag
A
B.P.R.M.S. overweegt een aanklacht
in te dienen
Een nuttig bedrijf
Tweede Kamercommissie acht de
memorie van toelichting te summier
INBREUK OP MERKRECHT
Te Koemassie in Ghana
Inlanders willen een
negerbisschop
//King"
TERUGZENDING VAN VERSTEKELINGEN
F. C. Noordhoff, J. Noordhoff
SIEMENS
Wetsontwerp wijziging dienstplichtwet
Hoofdaalmoezenier
K.J.B.
J. van der Meuten
benoemd
DINSDAG 14 OKTOBER 1958
PAGINA 5
CORRY RIET
OVERLEDEN
A.
A
K--v-
De sprong in het heelal is, alhoe
wel nog niet volledig geslaagd,
toch realiteit geworden. De reis
naar de maan in twee en een halve
ag. blijkt mogelijk. De geslaagde lan
cering van de eerst maanraket, die de
r, of,^5 kr?eS. is het begin van een
de techniek en lfetdbe^"tWikkel1i"g
tevaart in de begm van de ruim-
woord. Het terugvallen''de'Takef
voor zij het gestelde einddoel van haar
vaart in de ruimte had kunnen bereiken
doet daar niets aan af. Men weet, dat
de oorzaak te zoeken is in de afwijking
van de berekende baan, die de raket
reeds bij het lanceren had gekregen.
Daardoor kon zij niet voldoende profi
teren van de rotatiesnelheid van de
aarde, zodat haar eigen snelheid ontoe
reikend werd. Er is voldoende reden om
aan te nemen, dat men alles zal doen
om de geringe onnauwkeurigheid van dit
experiment bij een volgende gelegenheid
te vermijden.
Voorlopig zal de lancering van een
bemande raket nog wel op zich laten
Wachten, maar ook dat zal op den duur
Werkelijkheid worden. De programma's,
Voor de verdere ontwikkeling van ra-
"Pgesteld, houden er ernstig reke-
lling mee. De proeven die gedaan
worden om het mogelijk te maken
dat de gelanceerde raketkoppen weer
op aarde worden teruggebracht,
laten zien dat ook aan de prac-
tische oplossing van dit probleem
Wordt gewerkt. Plannen om bemande
raketten te lanceren liggen gereed. De
X-15, een bemande raketjager, moet
antwoord gaan geven op vele tot nu
toe nog onopgeloste vragen. Zodra met
de x-15, die nu nog niet gereed is, de
proeven zullen gaan beginnen, kan men
veel nodige ervaringen opdoen.
Het resultaat van de Amerikaanse ra-
Eet is een bewonderenswaardige pres
tatie. Men heeft bij de lancering ge
bruik gemaakt van de gecombineerde
raket Thor-Able. Het is een drietraps
raket. De le trap is een Thor door de
Luchtmacht ontwikkeld. De tweede trap
is een gewijzigde Vanguard-raket van
de Marine. Deze beide raketten worden
gedreven door vloeibare brandstof. De
Vanguard heeft een aantal van 8 klei
nere raketten, die zorgen dat zodra de
Thor uitgebrand is en losgemaakt het
overblijvende systeem een rotatie gaat
uitvoeren rond de lengteas. Hierdoor
krijgt het geheel een grotere stabili
teit en kan de baan nauwkeuriger wor
den gevolgd. De stuwkracht van deze
raketten is groot en zorgt ervoor dat
een voldoende aanvangssnelheid ver
kregen wordt.
De derde trap is speciaal ontwikkeld
om te worden toegepast bij het lanceren
posilievdmaan
ajsgerakeirond
posiriev.d.maan
b^apceringv.d
posiHev.d.rakei
na24uur
dampkring
v.d. aarde fT.',
van een raket naar de maan. Het ge
wicht van de derde trap, waaraan de
Pionier eveneens was bevestigd, is niet
groot, maar de vaste brandstof, die
er in gebruikt wordt kon de Pionier zo
sterk versnellen, dat de maanraket niet
meer naar de aarde zou terugvallen,
maar in het bereik komen van de aan
trekkingskracht van de maan.
De moeilijkheden die men heeft moe
ten overwinnen waren vele. Afgezien
van het ontwikkelen van raketten met
voldoende stuwkracht, heeft men bij het
lanceren van een raket naar de maan
te zorgen dat deze nauwkeurig een van
te voren berekende baan volgt. Daar
men nog niet in staat is om tijdens de
tocht van de raket precies genoeg cor
recties aan te brengen, moet men zorgen
dat de raket bij de start reeds de juis
te richting heeft. Een elektronische re
kenmachine volgt na de start de raket
gedurende ongeveer vijf minuten om te
controleren of de baan die zij heeft, de
juiste is. Tijdens deze vijf minuten had
men wel de mogelijkheid om kleine cor
recties aan te brengen door middel van
kleine Vernier-raketten. Maar daarna
ging de maanraket geheel haar eigen
weg.
Op het: moment van de start was de
maan nog niet op de plaats aan de he
mel, waar de raket naar toe werd ge
richt. Daar de raket voor de reis van
354.000 km twee en een halve dag no
dig had moest men weten, waar de
maan twee en een halve dag na de start
van de raket zich aan de hemel, of be
ter in de ruimte zou bevinden. Daar
richtte men de raket naar toe.
We hebben reeds vernomen dat bij de
start een vergissing is begaan, die er
de oorzaak van is geworden dat de ra
ket niet het uitgerekende punt in de
ruimte kon bereiken, om van daar in
een baan om de maan te kunnen wor
den gebracht. Men had dit willen doen
door de richting waarin de raket zich
tot op dat ogenblik bewoog, te wijzigen
en daarvoor was aan de Pionier nog
een raket bevestigd, die in werking zou
worden gesteld zodra men wist dat de
raket in de gunstigste positie voor de
ze manoeuvre was gekomen.
Dit is het zenderparkvan de maan
raket Pionier", die zaterdag j.l. van
Cape Canaveral werd afgevuurd. Twee
technici van de basis ziet men hier na
de montage in het satellietomhulsel de
radio-apparatuur met behulp van ultra
violette stralen steriliseren.
Maar zelfs nu dit laatste doel van de
lancering is mislukt heeft de raket toch
al zoveel waardevolle gegevens verza
meld en doorgezonden naar de stations
op aarde, dat deze proef als zeer ge
slaagd mag worden gezien. Gegevens
over de intensiteit van de kosmische
straling werden reeds verkregen. Dit
zjjn de eerste waarnemingen door aard
se instrumenten verricht in het heelal.
Ze kunnen van niet te schatten waarde
zijn.
De waarnemingen van de maan zelf
met behulp van de televisiecamera aan
boord van de Pionier hadden vervol
gen het oppervlak van de maan moe
ten laten zien. Dit is voor het ogen
blik nog niet gelukt, maar er is reden
om aan te nemen, dat het bij een vol
gende poging wel zal lukken. Details
van enkele tientaHen kilometers kun
nen op de voorgenomen wijze worden
waargenomen. Het meest actuele van
de televisiewaarnemingen zal zijn dat
ook de „achterzijde" van de maan zal
worden geobserveerd. Door getijde-
krachten van de aarde op de maan en
omgekeerd is er een toestand ont
staan, waarbij de maan om haar as
draait in precies dezelfde tijd als waar
in ze om de aarde heen draait. Het
gevolg is dat de aardbewoner altijd
maar één helft van het bolvormige
maanoppervlak heeft kunnen waarne
men. Wat de achterkant zal laten zien
is nog een raadsel. Er zijn in de loop
der tijden allerlei fantastische moge
lijkheden geopperd, zoals de suggestie
dat de achterzijde hol zou zijn. Dat men
iets dergelijks werkelijk niet behoeft
te verwachten weten de astronomen
trouwens al langer. De maan laat ons
namelijk zo nu en dan de mogelijk
heid iets te zien van hetgeen zich aan
haar van de aarde afgewende zijde be
vindt. Door het effect, dat de astro
noom libratie noemt, schommelt de
maan een klein beetje heen en weer.
Daardoor is niet slechts de helft, maar
is 60 pet van het maanoppervlak be
kend. Evenwel blijft het interessant te
weten of er op de „achterkant" dezelf
de of iets andere oppervlaktestructu
ren worden aangetroffen.
ST. VAN AGT
'Baan van deraket
Maandagmiddag diende voor de
president van de Utrechtse rechtbank
mr. J. J. Flugge het kort geding,
aanhangig gemaakt door de Sola-fa-
brieken te Zeist tegen de Gero-fabrie-
ken en de Levers Zeep Mij. wegens
een reclame-actie voor een wasmid
del, waarbij de Unilever tafelcouverts
aanbiedt aan het publiek onder de
naam „Ilona". De Sola-fabrieken, die
sinds jaren een couvert op de markt
brengen onder het merk „Nona", zien
hierin een inbreuk op het merkrecht
en vragen de rechtbank op straffe
van betaling van een dwangsom van
10.000,. per overtreding de tegen
partij te gelasten de actie terstond
stop te zetten, alsmede de Ilona-cou-
verts uit de handel te nemen.
Namens eiseres trad op mr. F. B.
Keulen te Utrecht, die betoogde dat de
winkeliers zich door deze reclame-actie
in hun debiet geschaad voelen. De Cen
trale van Bonden in de Huishoudelijke,
Luxe- en Speelgoedbranches (C.H.B.)
is onlangs een tegenactie begonnen te
gen de reclame-campagne met „Ilona"
couverts, die worden aangeboden voor
de helft van de normale prijs, n.l. 2,-
en bovendien worden aangeprezen als
„het produkt van jarenlang vakman
schap
Pleiter wees erop, dat de Sola-fa-
brieken sinds 1932 het merk „Nona"
voor haar goedkopere produkten voert
en het publiek deze kan kopen voor
een lagere prijs, n.l. 1,90 per cou
vert. Voorts acht het C.H.B. de aan
kondiging misleidend, dat de couverts
gemaakt zijn van „de beste kwaliteit
massief, vlekvrij metaal". Pleiter
overlegde in dit verband een analyse
rapport van ir. Schuitemaker uit Den
Haag, waaruit zou blijken, dat de ma
terialen van „Nona" en „Ilona" gelijk
zijn.
Eenqewichtopaarde
vanlOOO kilo weegt
hier nog maarl kilo
l?p Kunstmaan}
tot hier strekt zich de
aantrekkingskracht
van de aarde ui f
MeKunstmaanV
Pleiter achtte de keuze van de naam
„Ilona" niet toevallig omdat zowel de
klank als het uiterlijk beeld'op elkaar
lijken, waardoor reeds verwarring is
ontstaan. De hoofdschuldige bij de in
breuk op eiseresse's merkenrecht
schijnt Gero te zijn, doch dit betekent
volgens mr. Keulen niet, dat Unilever
vrijuit zou gaan. Hij concludeerde tot
toewijzing van de ingestelde vordering
en verzocht een vonnis op zeer korte ter
mijn.
Voor de Holl. Handel- en Expl. Mij.
en de Levers Zeepmaatschappij trad op
mr. W. Blackstone, die betoogde, dat
de naam Ilona niet gekozen was door
de Gero-fabrieken, maar door Unilever.
Wat de naam „Nona" van de tegen
partij betreft, wees pleiter erop, dat de
Sola-fabrieken van dit merk nooit eni
ge ophef hebben gemaakt, maar er
zelfs bij de winkeliers op aandrongen
elke connectie met het hoofdprodukt
Sola te verzwijgen om de naam niet in
discrediet te brengen. De couverts
„Nona" zijn n.l. een uiterst simpel ta
felgerei waarvoor nooit reclame is ge
voerd. Door de gevoerde tegenactie zijn
deze merken scherp tegenover elkaar
komen te staan. Volgens pleiter is het
ondenkbaar, dat het publiek voor zijn
geld dus Sunil-bonnen hetzelfde pro
dukt zou krijgen als de Sola-fabriek le
vert.
Hij zag in deze affaire een geheel
andere achtergrond, n.l. het feit, dat
eiseres zelf graag de couverts had ge
leverd en er zelfs bij de Unilever
over had geklaagd, dat zij bij het ma
ken van offerte was gepasseerd.
Pleiter concludeerde, dat de naam
„Ilona" geheel te goeder trouw was ge
kozen en verzocht de president mede
gelet op de achtergrond de vordering
als onjuist af te wijzen.
Namens de Gero-fabrie ten trad op mr.
Oppenheim, die zich in grote lijnen aan
sloot bij de zienswijze van de Unilever.
De Gerofabriek is alleen bij deze actie
betrokken door een overeenkomst met
de Unilever voor vervaardiging van cou
verts tegen een bepaalde prijs. Aanvan
kelijk was het zelfs niet eens zeker of
ze onder merk zouden worden geleverd
en dit heeft zeker geen rol gespeeld Ui
de prijs. Aan de naam „Ilona" heeft de
Gero-fabriek part noch deel, betoogde
pleiter, want de reclame-campagne is
voor rekening van de Unilever.
Wellicht zal de Amerikaanse lucht
macht gedurende het weekeinde van
79 november een nieuwe poging on
dernemen om 'n maanraket te lanceren
aldus heeft U.P.I. in Washington ver
nomen. Hoogstwaarschijnlijk zal men
dan trachten de raket een hogere snel
heid te geven dan de 24.120 mijl per
uur van de „Pionier". Het hoofd van
het Caltech straalvoortstuwingslabora-
torium te Pasadena, in de staat Califor-
nië, dr. William H. Pickering, heeft
naar aanleiding van het mislukken van
de „Pionier" opgemerkt dat de Russen
wellicht meer zijn geïnteresseerd in het
construeren van een bemande aard-
satelliet dan in het zenden van een
raket naar de maan. Gezien het feit dat
niets bekend is omtrent pogingen van
Sovjet-geleerden een raket naar de
maan te zenden en de succesvolle proe
ven met honden leek het dr. Pickering
waarschijnlijk dat men thans alle aan
dacht op een bemande satelliet concen
treerde.
Krobo Edoesei, de minister van bin
nenlandse zaken van Ghana, heeft de
politie opdracht gegeven de woning van
de Nederlandse bisschop van Koemas
sie, mgr. A. van den Bronk, te bewa
ken, nadat zaterdag op hem een dyna
mietaanslag was gepleegd.
Kort nadat de bisschop van een be
zoek aan Accra in zijn woning was te
ruggekeerd, ontplofte er in een hoek
van zijn privé-kapel een metalen buis
met dynamiet. De bisschop werd niet
gewond. Bepaalde elementen van het
katholieke volksdeel van Asjanti, het
deel van Ghana, waar de bisschop
woont, willen een negerbisschop heb
ben.
In de ouderdom van 33 jaar is de
bekende Zaandamse schilderes Corry
Riet overleden. Zij verwierf grote be
kendheid door haar zuivere kunst
werkjes die zij met de mond schilder
de. omdat zij aan beide handen gehan
dicapt was. Veel van haar werken
werden op kaarten en kalenders gere
produceerd. Vorig jaar bracht zij een
werkbezoek aan Amerika, waar zij haar
werkmethode propageerde voor Ameri
kanen, die aan kinderverlamming lij
den.
Advertentie
Elke moeder naar de jongens-
markt voor het beste no-iron
shirt tegen de laagste prijs
prima kwaliteit Engelse poplin
nieuw Coronet boordmodel
dress-mancheften
parelmoeren knopen
juniormaten in twee mouwlengten
kleine stijging per maat
(Van onze Haagse redactie)
„Met verbijstering en afschuw kom
ik thans tot de ontdekking hoe bepaal
de officiële en semi-officiële instanties,
door het (opzettelijk?) verspreiden van
bepaalde voor enige teruggestuurde
verstekelingen ongunstige en nadelige
geruchten, om alle sluiers van geheim
zinnigheid nog een rookgordijn van las
ter proberen te leggen teneinde op die
wijze, de onrechtvaardigheden en de
onmenselijkheid, begaan bij de terug
zending der mensen, te camoufleren."
Met deze woorden gaf ir. J. Manusa
ma, een van de vertegenwoordigers
van de B.P.R.M.S., de voornaamste
belangenvereniging van de vrije zuid-
Molukkers in Nederland, maandagmid-
Getuige de spreuk
„Perutile Negotium
Gero" en de oprich
tingsdatum 9 sep
tember 1858 voeren
de Erven P. Noord
hoff al een eeuw
een „nuttig bedrijf".
Het jubileum is van
9 september uitge
steld tot 18 oktober
omdat de school
boekuitgever aan
het begin van de
nieuwe schooltijd
doodeenvoudig geen
tijd heeft voor jubi
leumviering. Catalo
gisering van de
schoolboeken en
wandkaarten, die
„Noordhoff" in de
loop der jaren heeft
uitgegeven, levert
op zichzelf al weer
hele boekwerken
op.
Er zijn leerboek
jes voor kinderen
van 6 jaar, maar
ook studie- en na
slagwerken voor
hoogleraren, met
daar tussen heel de
scala van mogelijk
heden op elk ge
bied. Zijn we niet
allen vertrouwd ge
raakt met de boeken, kaarten en platen van de Erven Noordhoff? Bij het
horen van namen als R. Bos-K. Zeeman, Luinge en Stegemann denken we
onwillekeurigterug aan de „beurt", die we kregen om op „de kaart van
de K kT~kra5 aLlerlei vreemd-klinkende namen aan te wijzen.
Het klasliokaal met am de wand die vertrouwde aardrijkskundige platen,
ook al van Noo d poffen getekend door kunstenaars als Wenckebach, Van
Johcn^lj'ykstra e a Wiggers, Hart Nibbrig, Heyenbroek, Jan Sluyters,
u de sch°olbanken gebogen over de wiskundige
schoolboeken van P. Wijdenes, het schoolatlas van R. Bos, de Flora van
Heukels, de Engelse leerboeken van Roorda of later dr. H. G. de Maar, om
zo maar enkele bekende werken te noemen. Misschien vonden we in die
jaren de inhoud met altijd „om te jubelen," al waren de boeken aantrekke
lijk en verzorgd uitgegeven. „Kun je nog zingen, zing dan mee" was ook
al van Noordhoff.
De huidige directeuren van dit 100 jaar oude, maar uiterst moderne
bedrijf, drs. F. C. Noordhoff en J. Noordhoff zijn opgegroeid tussen en met
de boeken. Als jongens ravotten ze door de zaak, waar de schoolboeken
hoogopgetast lagen en in de klas zagen ze dezelfde boekjes terug. Uitgeverij
en boek staan centraal in hun leven en dat is geen wonder. Over zichzelf
praten willen de directeuren dan ook niet. Elke persoonlijk gerichte vraag
interpreteren ze allervriendelijkst in algemene zin, wijzen met een beminne
lijk gebaar naar een geschilderd portret van een vriendelijke oude heer,
grootvader P. Noordhoff of vader J. Noordhoff of attenderen ons op bijzon
dere uitgaven. Het begin was een bescheiden boekhandel waar, volgens het
oude. kasboek, op de openingsdag werd verkocht: een katern postpapier,
inkt, ouwels en een kaart van Nederland. Er kwamen tien klanten en de
feestsfeer werd aangegeven door de post uitgaven: „twee ons koffie -twintig
cent: room -twee cent; melk -twee en een halve cent."
Maar de zaak breidde regelmatig uit, zo zelfs dat de stichter aan een
huwelijk kon denken. Hij huwde in 1863 met mejuffrouw C. C. Brugsma,
een van de dochters van de bekende paedagooa en directeur van de Gro
ningse kweekschool. Dit verklaart eveneens 'de belangstelling voor het
uitgeven van schoolboeken. Toen in 1903 de stichter overleed was diens
zoon Jacob Noordhoff al 5 jaren in de zaak opgenomen. Hij bouwde vooral
een groot onderwijsfonds op. De uitgeverij overvleugelde de boekhandel
geheel en deze laatste tak van bedrijf werd in 1920 overgedaan aan een
andere firma.
De beide zoons, drs. F. C. Noordhoff en J. Noordhoff zijn al sinds 1936
directeuren van de N. V. Noordhoff. Onder hun leiding groeide het onder
wijsfonds nog verder, werd het handelswetenschappelijk fonds uitgebreid
en werd een internationaal fonds opgebouwd. Juist dezer dagen gaat weer
een oplage van een wetenschappelijk werk naar Amerika. In de laatste
twintig jaren werd de produktie verdrievoudigd. De invloed die deze
uitgeverij heeft uitgeoefend op de wetenschappelijke vorming is groot,
want een goed verzorgd leerboek helpt de kwaliteit van het onderwijs
verhogen. Bij het doorbladeren van verschillende uitgaven ziet men als
het ware in de boeken heel de gigantische ontwikkeling van onze maat
schappij weerspiegeld.
En wat de jubileumviering betreft: 17 oktober is er een feestavond
voor het personeel; 18 oktober worde een intieme herdenking van directie,
commissarissen en personeel en een receptie. Verder is er een speciaal
nummer van „Valcooch", een tweemaandelijks blad voor onderwijs en
opvoeding verschenen en een beperkte herdruk van een boek dat dertig
jaren geleden verscheen „Het boek van Trijntje Soldaats", een verzameling
Groninger volksvertellingen, die ons terugvoert naar het Groningen van
zo'n 150 jaar geleden. Er is in deze zich snel veranderende wereld zo
weinig tijd en plaats voor aloude sprookjes. Deze jubileumuitgave is daarom
zo nuttig. Het staat heus niet voor niets in het wapenschild)
dag op een persconferentie in Den
Haag uiting aan zijn teleurstelling over
het antwoord van minister Samkalden
op vragen van twee Kamerleden over
de uitwijzing van zevenendertig verste
kelingen. Ir. Manusama gaf met stel
ligheid een lasterbron aan: Het C.C.
K.P. (Centraal Comité van Kerkelijk
en Particulier Initiatief voor sociale
zorg ten behoeve van gerepatrieerden)
De persconferentie, waarop de heer
Manusama zijn mededelingen deed,
was de vorige week, vóórdat het ant
woord van de minister bekend was al
aangekondigd. De woordvoerder van de
B.P.R.M.S. zei bewijzen voor de laster
campagne te hebben. Volgens hem zou
het hoofd van het C.C.K.P. de heer
Moora vertrouwelijk hebben gezegd
dat tenminste vier van de teruggezon
den verstekelingen op Java bendelei
ders zijn geweest, die meegedaan heb
ben aan de anti-Nederland-campagne.
Volgens andere inlichtingen zouden een
entwintig van de teruggezondenen een
anti-Nederlandse instelling hebben. De
heer Manusama zei dat, zelfs als er
zesendertig communisten zouden zijn
onder de zevenendertig verstekelingen,
het dan nog de moeite zou ionen voor
de overgeblevene op te komen.
„Maar daar komt nog bij dat, zo
lang de Nederlandse regering niet op
afdoende wjjze heeft aangetoond dat
onder deze zevenendertig mannen in
derdaad lieden zitten met een ongun
stig en onguur verleden, het zolang
bepaaldelijk onjuist is in te gaan op
kwistig rondgestrooide lasterpraat
jes," aldus ir. Manusama. Hij gaf
twee voorbeelden van de wijze waar
op volgens hem zogenaamde „bui-
tenambtelijke deskundigen" lichtvaar
dig verklaringen ten ongunste van de
betrokken verstekelingen hadden af
gelegd. Zeven van de jonge versteke
lingen zouden in januari in Djakarta
een Nederlands meisje hebben gemo
lesteerd. Deze beschuldiging bleek
volgens ir. Manusama bij politie-on-
derzoek onjuist te zijn. Enige van de
verstekelingen hadden zitting gehad
in de Stichting hulp aan landgenoten
in Indonesië, afdeling Surabaja. Er
waren klachten over de financiën van
dit plaatselijke comité. „Men zegt dat
deze klachten optoelaatbare financi
ële praktijken betroffen van het gehele
comité," aldus r. Manusama. „Het
ministerie van justitie en het C.C.
K.P. zijn echter bekend met het feit
dat deze klachten alleen maar slaan
op de presidente van het comité."
Volgens de heer Manusama was het
optreden van de directeur, van het in-
Hat antwoord van minister Samkal
den op de vragen van mr. Van Rijcke-
vorsel en mej. Ten Broecke Hoekstra
verzekert ons, dat de 37 teruggezon
den verstekelingen niet zouden zijn
toegelaten, indien zij langs legale weg
om toelating hadden verzocht. Had de
minister hun illegale binnenkomst nu
moeten belonen met toelating, en
daarmee het hek van de dam halen?
Och,4 hun definitieve toelating zou
waarschijnlijk geen nieuwe stroom
van verstekelingen hebben uitgelokt.
Verstekelingen plegen niet bij stro
men te komen, ook al omdat de
scheepvaartmaatschappijen daar niet
dol op zijn. Bovendien schijnt de ani
mo wat te zijn geluwd. Zo verschrik
kelijk zou het niet geweest zijn die 37
man er nog bij te nemen, bij de acht
tienduizend Ambonezen die we al
hebben. Die terugzending is daarom
wel wat benauwd-ambtelijk. Maar
grof onrecht is zij niet. Gaat men er
eenmaal van uit, dat niet iedereen
klakkeloos kan worden toegelaten en
dat een ordentelijke schifting nodig is,
dan moet men niet meteen moord en
brand roepen, als ten gevolge daar
van een klein aantal lieden wordt te
ruggezonden.
De hele zaak wordt echter anders,
als er redenen zouden zijn voor poli
tiek asiel. De minister ontkent met
klem, dat er zulke redenen zijn: aan
hangers van de R.M.S. zijn er niet on
der de teruggezondenen. Een verba
zingwekkende mededeling, die de
vraag oproept wat voor onverantwoor
delijke herrieschoppers die ir. Manu
sama en de stichting Door de Eeuwen
Trouw dan wel zijn. Het lijkt ons niet
in het belang van de teruggezonden
verstekelingen dat er nu in het open
baar bewijzen worden aangedragen,
dat zij bij terugkeer in Indonesië wel
degelijk gevaar lopen. Een nader on
derzoek ter zake is de taak van een
Kamercommissie die dan ook wel
spoedwerk mag leveren. De buiten
staander kan er voorlopig slechts dit
van zeggen: het is mogelijk, dat de
minister gelijk heeft als hij zegt, dat
de teruggezondenen geen gevaar lo
pen: maar het risico, dat hij ongelijk
heeft is zo verschrikkelijk, dat het
belang van een ordentelijke schifting
van de immigranten tegen dat risico
niet opweegt.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
terneringskamp „De Kruisberg" tegen
over de verstekelingen zeer vaderlijk
en zeer humaan geweest. Over het op
treden van de onderdirecteur, een op
perwachtmeester en een wachtmeester
van de rijkspolitie was hü niet erg te
spreken. Een verstekeling zou een week
opsluiting in de cel hebben opgelegd
gekregen van een opperwachtmeester
omdat h(j niet wilde werken. Deze maat
regel zou door een majoor van de rijks
politie teniet zijn gedaan. De verstand
houding tussen de verstekelingen en de
opperwachtmeester zou daardoor zijn
verslechterd. Klachten van de verste
kelingen zouden door de onderdirecteur
zijn afgedaan met de woorden: „Hou
je mond, anders ga je naar Indonesië
terug." Een verstekeling zou door een
wachtmeester in een cel mishandeld
zijn.
De heer Manusama zei te menen dat,
hoe onbelangrijk deze feiten ook mogen
schijnen, zij bij de beoordeling van de
onverklaarbare, onverwachte terugzen
ding van de zevenendertig verstekelin
gen niet buiten beschouwing gelaten mo
gen worden. Volgens hem zou de instel
ling van een Kamercommissie, die de
gang van zaken rond de terugzending
en de voorgeschiedenis daarvan zou be
kijken, een oplossing zijn voor de huidi
ge impasse. Hij verklaarde verder te
denken over de mogelijkheid een aan
klacht tegen het C.C.K.P. in te dienen
wegens laster.
Het CCKP wenst geen commentaar te
geven op de beschuldiging van dr. Ma
nusama.
Advertentie
Bij de behandeling van het wetsont
werp tot wijziging van de dienstplicht
wet en de wet voor het reserve-per
soneel der krijgsmacht werd in de vas
te commissie voor oorlog en marine van
de Tweede Kamer algemeen de vraag
gesteld, of de minister een verklaring
kan geven over het gebleken gebrek
aan zorgvuldigheid, daar men op zijn
departement heeft nagelaten de gevol
gen van een grondwetswijziging op de
organieke wetten, welke in het bijzon
der zijn ministerie betreffen, na te
gaan. Heeft de minister ter zake maat
regelen genomen? De commissie
vraagt dit in het voorlopig verslag over
het wetsontwerp.
Het ging om de uitzending van dienst
plichtigen naar Indonesië, Suriname en
de Nederlandse Antillen. Uit de grond
wet was de bepaling, dat voor deze uit
zending de toestemming der betrokken
dienstplichtigen nodig was, geschrapt.
In de dienstplichtwet kwam zij nog
voor, reden waarom thans wijziging dier
wet is voorgesteld.
Algemeen had men er zich over
verbaasd, dat de memorie van toe
lichting geen andere dan juridisch-
technische beweegredenen voor de
indiening van dit wetsontwerp geeft.
Men achtte dit in strijd met de fei
telijke omstandigheden, waaronder
dit nu wordt ingediend. De memorie
van toelichting is dan ook te sum
mier.
Op welke wijze, vroeg men, denkt de
minister gebruik te maken van de al
gemene machtiging, welke hij door de
ze voorgestelde wijziging van de dienst
plichtwet en de wet voor het reserve-
Dersoneel der krijgsmacht krijgt?
Men sprak de hoop uit, dat de minister
de staten-generaal ten deze niet voor
verrassingen zal stellen, dit te minder
waar dit soort verrassingen wel zeer
kostbare consequenties zou kunnen heb
ben.
De minister zal de garantiebepalingen
inzake de hogere inkomsten gedurende
het verblijf tussen de keerkringen in
een algemene maatregel van bestuur
vastleggen.
Naar wij vernemen, heeft het Epis
copaat de zeereerw. heer J. van der
Meulen te Breda benoemd tot hoofd
aalmoezenier van de Katholieke Jeugd
beweging (jongens tot 17 jaar) als op
volger van de zeereerw. heer A. L. J.
Verhoeven, die onlangs tot pastoor te
Nijmegen werd benoemd. Hoofdaalmoe
zenier Van der Meulen, die 15 april
1924 werd geboren, is sedert 15 juni 1954
diocesaan aalmoezenier van de K.J.B.
in het bisdom Breda. De benoeming
gaat in op 1 november. In de kringen
van de K.J.B. werd zijn naam reeds
eerder genoemd als mogelijke opvolger
van de hoofdaalmoezenier. Men is thans
zeer verheugd over zijn benoeming.
