Willem de Zwart, posthume gast
van Jacq. van Looy op expositie
i
w,
Plan voor katholiek verpleeghuis voor
chronisch zieke bejaarden
DOOR EEN ZATERDAGSE BRIL
H
LX,
Voortreffelijke verklanking van
Hindemith's „Mathis der Maler''
;t
Bekwaam vakman met een zuivere
picturale ontroering
T.V.-systeem bij
veiling
Steekpartij op een
Nederlands schip
„Stichting Pius XII" opgericht
in Zuid-Kennemerland
Duo Glissenaar-
Pennarts met inte
ressant program
Collectie-Regnault
si
Koksmaat tot vier
matinden veroordeeld
^0^
WITTE
KRUIS
HELPT
ECHT!
WITTE KRUIS
Het testament van
Paus Pius XII
Concert door het N. Ph. O.
ÜROEN Co.
ZATERDAG 18 OKTOBER 1958
PAGINA
Bewogenheid
Collecte kinderuitzending
mMmm
Prof. Ernst Kretschmer
naar Haarlem
„Thalia" voor
„De Vrije Tijd"
Spaans koor naar
Nederlarfd
Pastoe
dat zijn
pas stoelen
Geloof en Wetenschap
Vespers in Bloemendaal
Vaticaan bevestigt
détails uit
weekbladartikel
CENTRALE VERWARMING
POW-R-MAT1C Oliebranders
vol-
oed.
agen
hon,
be-
een
roek
bin-
tho-
de
het
Naar het schijnt heeft de kunstvorm
van de eigen tijd zich tot een zo
danige zelfstandigheid ontwikkeld,
dat de verhouding tot de voorgaan
de periode in de schilderkunst gezui
verd is en men objectief de kwaliteiten
van de stijl, die tot de negentiende
eeuw behoort, wil waarderen.
Het Impressionisme van de Haagse
en de Amsterdamse school heeft door
gewerkt tot een eind in de twintigste
eeuw, terwijl deze kunstvorm uiting gaf
aan het totaal andere levensgevoel dat
in de voorgaande eeuw paste. Een tijd
lang hebben de kunstvormen van de
oude en de nieuwe tijd onder wederzijd
se verwijten parallel gelopen, de ene
echter als een uitloop, de andere als een
aanloop.
Het wereldbeeld van de 20e eeuw heeft
intussen in al Jjjn facetten een duide
lijk herkenbare gestalte gekregen,
waarbij onder andere twee wereldoorlo
gen nodig zijn geweest Om de spannin
gen te ontladen. Ook de kunst van de
19e eeuw heeft plaats moeten maken
voor de kunstvorm, die rechtstreeks uit
het nieuwe levensgevoel voortkomt. Eén
van haar internationale gangmakers,
Maurice Vlaminck, is dezer dagen in de
leeftijd van tweeëntachtig jaar overle
den. Matisse, ook een der „wilde bees
ten", ging hem drie jaar geleden, even
hoog bejaard, voor. Braque en Picasso,
die in 1907 de vernieuwing van de vorm
inzetten, deze vitale grijsaards werken
nog. Intussen zijn we drie generaties
verder. Als we ons ergens over willen
verwonderen, laat het dan zijn over de
toch nog lange overgangstermijn in on
ze zo snelvlietende tijd.
Breitner, Isaac Israels, Bauer, zijn een
paar grote namen uit onze vaderland
se kunsthistorie, waarvoor men welis
waar steeds bereid is gebleven de hoed
te lichten, maar voor wie men sinds
kort toch weer een buiging maakt. Hun
werken zijn in overzichtstentoonstellin
gen, ook voor „het buitenland, weer te-
Voorschijn gehaald. Het is nu wel de
voltooid verleden tijd.
In Haarlem is het, naast de jaarlijk
se herhaling van 'n Van Looy-tentoon-
stelling, Willem de Zwart, die onder
de aandacht wordt gebracht. Bij de
eeuwwisseling \was zijn leeftijd reeds
halverwege. Hij werd geboren in 1862,
twee jaar na Jac. van Looy, en stierf
een jaar na de schilder-schrijver in
1931. Hij is bijgevolg wel zeer een tijd
genoot van de Haarlemmer. In het
arrangement van hun expositie in het
Van Looymuseum (tot 2 nov.) is hun
werk om en om gegroepeerd. Bij de
^vergelijking waartoe men dan ook
herhaalde malen komt steekt Wil
lem de Zwart als een zuiverder schil
der af.
Eerst in de bovenzaal, waar de teke
ningen hangen uit de vroege tijd van
Van Looy, is er een gelijkwaardigheid
vanuit de zuivere, niet-litteraire beel
dende drift. Over de vérmenging van
litteratuur en pictuur bij Van Loov heb
ben wij reeds bij een eerdere gelegen
heid geschreven.
Als wij ons nu geheel tot De Zwart
wenden, boeit ons in hem de picturale
bewogenheid, die hij met de schilders uit
alle tijdperken gemeen heeft. Zijn Ka
beljauw op groene schaal en Geraniums
kunnen geen ander ontstaansmotief heb
ben. Daarna zoeken wij als twintigste-
eeuwers naar een eigentijds contact, dat
wil zeggen: naar wat ons vanuit onze
huidige gevoelswereld aanspreekt in het
werk, dat twee- tot driekwart eeuw ge
leden is gemaakt.
En dan blijkt, dat De Zwart en met
hem Breitner en Israëls en al die im
pressionisten wel degelijk het voorspel
hebben geleverd tot onze zienswijze en
daardoor onze tijd mede hebben voorbe-
Advertentie
per literfles
literfles f 3.55
reid. Het is even opmerkelijk als begrij
pelijk, dat juist de tekeningen in dit op
zicht het duidelijkst zijn. Wij noemen
de transparante roodkrijttekeningen uit
het Gemeentemuseum, die meer met
beeldende massa's dan vanuit de struc
tuur van het object zijn gebouwd; bij
de etsen past die met de roeibootjes
ook compositair in onze tijd en het in
gekleurd krijt getekende Portret doet in
zijn elegance en voordracht wat Sluy-
tersachtig aan. Bij herhaling en hierbij
betrekken we dan ook de Van Looy-
schetsen, voelt men hoe Van Gogh uit
deze voedingsbodem zijn expressionisme
heeft kunnen ontwikkelen. Kunsthisto
risch beschouwd heeft De Zwart het
meest met het impressionisme van de
Haagse school te maken, maar hij is
kleuriger en soms van een klaarder
klassicisme, dat hem, zoals in het schil
derij met de Koetsjes, dat met de Ge
vallen engel en van de Straat in Parijs
buiten de begrenzing van het Hollandse
plaatst. In dit verband dachten we nog
wel eens aan het wffrk van Witsen.
Maar voor wie zich aan al deze ver
gelijkende overwegingen niets gelegen
laat liggen blijft een bezoek aan deze
keuze uit het werk van Willem de
Zwart „als posthume gast van Jac.
van Looy" zoals Prenen het in zijn in
leiding formuleerde een vreugdevolle
ervaring omdat achter dit werk een be
kwaam vakman staat, eerlijk in zijn tijd
vak en met een zuivere picturale ont
roering.
L. T.
Voor het eerst in de geschiedenis
van de Nederlandse kunstveilingen zul
len belangstellenden per televisie een
bod kunnen doen. Bü de openbare vei
ling van de colIectie-Kegnault op 22
en 23 oktober a.s. in Arti et Amicitiae
te Amsterdam zal een televisiesysteem
worden ingeschakeld, waardoor adspi-
rant-kopers die geen plaats kunnen
krijgen in de veilingzaal, mee kunnen
bieden in een nevenvertrek.
De belangstelling voor deze openbare
verkoping van de 216 moderne kunst
werken blijkt dermate groot te zijn,
dat de circa 500 plaatsen in de grote
veilingzaal van Arti ontoereikend zijn
voor het bergen van de binnen- en bui
tenlandse kopers. Op een televisiescherm
zal men in een nevenzaal, die circa 450
personen kan bevatten, het verloop van
de veiling nauwgezet kunnen volgen.
Omgekeerd zal veilingmeester Paul
Brandt in het grote lokaal op een
scherm kunnen zien, indien er in het
het andere vertrek wordt geboden.
De collecte voor de gezameljjke kin
deruitzendingen in Haarlem heeft dit
jaar opgebracht 7294.83.
Een der tekeningen van Willem de Zwart, op de expositie welke tot 2 november
in museum „Het Huis van Looy" gehouden wordt.
Eer kleine Britse koksmaat van de
Nederlandse „Guineekust" een kleur
ling uit Freetown, West-Afrika, die
meent 26 jaar oud te zijn, doch dit
niet zeker weet, is door de Amster
damse rechtbank wegens poging tot
zware mishandeling tot 4 maanden met
aftrek van het ruim 2 maanden lange
voor-arrest veroordeeld.
Op 5 augustus j.l. had hij aan boord
van het Nederlandse schip in de haven
van Antwerpen een 20-jarige Neder
landse matroos met een aardappel
mesje 3 steken toegebracht. De laat
ste steek schampte af op een rib. De
matroos liep bloedende verwondingen
op, doch is inmiddels geheel hersteld.
Volgens de verdachte hadden enkele
opvarenden van het schip blijk gege
ven van rassendiscriminatie, maar het
slachtoffer ontkende ter zitting als ge
tuige hieraan te hebben meegedaan.
Wel had hij op de bewuste avond in
een café om een kleinigheid, die met
het verschil in huidskleur niets te ma
ken had, onenigheid gehad met ver
dachte.
Prof. dr. Ernst Kretschmer uit Thü-
bingen (Duitsland) die door de medici
uit de gehele wereld wordt erkend als
één der grootste psychiaters, zal tijdens
een medisch-wetenschappelijk congres
in Nunspeet vrijdag 24 oktober het
woord voeren over zijn wijze van behan
deling van neurotische afwijkingen.
Twee dagen daarvoor zal hij 's avonds
officieel worden ontvangen in de Re-
naissance-zaal van het Frans Halsmu
seum in Haarlem. Bij de ontvangst zul
len vele medische, gerechtelijke en re
geringsinstanties vertegenwoordigd zijn.
Prof. Kretschmer is een groot voor
stander van behandelen van bepaalde
neurotische afwijkingen in groepen.
Naar zijn mening is het niet noodzake
lijk, dat slechts psychiaters de „een
voudige" gevallen behandelen, ook spe
cialisten op andere neven-gebieden zo
als bijvoorbeeld internisten zouden na
een korte opleiding de methodiek onder
de knie kunnen krijgen. „Dit zou voor
Nederland, met zijn grote tekort aan
psychiaters, ideaal kunnen zijn," aldus
het commentaar van dr. P. A. Heeres,
die als voorzitter van de landelijke ge
neeskundige vereniging tot bevordering
van het ziekenhuiswezen een groot aan
deel heëft in de voorbereiding van de
ontvangst.
De r.-k. toneelvereniging „Thalia"
heeft gisteravond voor de r.-k. commis
sie „De Vrije Tijd" van de Haarlemse
Sint Vincentiusvereniging een opvoering
gegeven van „Gerda van de Anna's Hoe
ve", een stuk, dat bijzonder in de
smaak van de talrijke kijkers is geval
len. De tuinzaal van het gemeentelijk
Concertgebouw van Haarlem was tot de
laatste plaats bezet.
In zjjn dankwoord huldigde de voor
zitter, de heer A. G. van Luxemburg,
de spelers, vooral „Gerda", die allen
ontroerd had met haar spel. Hij vroeg
zich af, of de leden van „De Vrije Tijd"
voortaan ook niet zelf zouden kunnen
gaan toneelspelen, met andere woor
den, of niemand voelde voor een toneel
club. Daarop is tot dusver echter nog
niemand ingegaan.
In de tweede helft van november
komt het Spaanse, uit 16 jonge mannen
en vrouwen bestaande koor „Agrupa-
cion Coral de Camara de Pamplona",
onder leiding van Luis Morondo een
tournee door ons land maken.
Het koor treed op in Rotterdam (12
nov.), in Eindhoven (13), in Den Haag
(14), in Haarlem (16), in Groningen
(17), in Deventer (19), in Enschede (20)
en in Utrecht (25 nov.).
Advertentie
licht van gewicht, stevigl
van constructie, gemakkei ij kj
verplaatsbaar, apart en bijzon-j
der gemakkelijk in onderhoud.'
Mogen wij U onze geïllystreer-l
de meubelfolder fx gratis to&j
zenden? Pastoe - Utrecht.
Toonkamers: Rotterdam
Groothandelsgebouw - naas
ingang D - stationszijde. Am
sterdam - Prinsengracht 679
ibij Leidsestraat. Utrecht «4
Catharijnesingel 34.
Op 20 maart van het vorig jaar
werd te Haarlem een „ronde-tafel-
conferentie" gehouden over het be-
jaardenvraagstük in katholiek Haar
lem. Bij die gelegenheid werd een
commissie in het leven geroepen, die
een onderzoek zou instellen naar de
mogelijkheden van de bouw van een
verpleeghuis voor chronische en
langdurige zieken. Op 12 juli van
hetzelfde jaar kwam de commissie,
bestaande uit de heren mr. M. B.
L. M. Regouin, R. M. J. A. Schlat-
mann, drs. F. Vissers en drs. P. A.
van Hoofstadt, bijeen op het bureau
van het interparochieel sociaal cha
ritatief centrum te Haarlem om haar
bevindingen in een rapport samen
te vatten. Het resultaat is geweest,
dat nu een stichting is gevormd,
welke er naar zal streven een of
meer verpleeghuizen op te richten
„ter godsdienstige, geestelijke en
medische verzorging en ter verple
ging en revalidatie van hen, die ten
gevolge van hun lichamelijke of
geestestoestand behoefte hebben aan
bijzondere verpleging, welke thuis
niet kan worden gegeven en voor
wie nochtans verpleging in een zie
kenhuis niet noodzakelijk is". De
stichting kreeg haar beslag op 6 ok
tober jongstleden en zal de naam
dragen „Stichting Pius XII".
In het rapport van de voorbereiden
de commissie wordt gesteld, dat aan 'n
katholiek verpleeghuis voor chronische
en langdurige zieken een zeer drir gen-
de behoefte bestaat. Dat verpleeghuis
zou moeten worden opengesteld voor
patiënten uit het gebied van Zuid-Ken-
Ook de tweede avond van „Geloof en
Wetenschap" voerde een (zeer) talrijk
publiek naar de Haarlemse schouw
burg, waar het bekende duo Jan Glis
senaar en Peter Pennarts, ingeleid door
de vice-voorzitter dr. B. Delfgaauw, in
woord en beeld van hun ervaringen ver
telden, opgedaan tijdens hun reis door
Noord-Afrika. Glissenaar als publicist,
Pennarts als cineast-fotograaf hebben
reeds grote bekendheid gekregen door
hun avontuurlijke en ondernemingsvolle
reizen naar verre landen. Zij kunnen dus
veel vertellen. Wat Glissenaar aan
woorden tekort komt, vult Pennarts op'
voortreffelijke wijze aan. En zo ontstaat
er een interessant geheel, dat de toe
hoorders en -kijkers een paar leerzame
uu-tjes bezorgt.
wn'J^a1180?1 tussen Tunis en Assoean"
van het programma, dat
tnnJïll ua?ten van „Geloof en We-
kr,.cri„aP gisteravond voorgeschoteld
ei'- ZD hebben via de causerie
renHia'1 ssenaar' geïllustreerd met kleu-
rhrnnu^, e j een kleurenrrim met gesyn-
kenn?s tekst en geluid, kunnen
T vhis met het volk van Tunis,
vpiiik J1 ^Sypte- Door zich zoveel mo-
makor, u vt dei bevolking eigen te
n de twee jonge Nederlan-
levKiXannde°:° hte dringen tot het eigen
inheemse bevolking, waar-
mpnotoiiJlGn getr°uw beeld konden sa-
wnnnfpl f van de leefwijze en de ge-
merpnri^oT3^ u6Ze mensen, die voor het
mm T°hammedaan zijn. Hun pro-
nrn rect cen dwingend betoog
en betere steunVt kelde gcbieden meer
vniken geven, opdat ook de
hlotü I "^nka een menswaar-
,v!EroJl o "k 'ij®enAan de hand van
interessante beelden lieten zij zien, on
der welke primitieve omstandigheden de
mensen in Noord-Afrika en vooral de
genen, die in de onvruchtbare gebieden
wonen, moeten leven. De schaarse oog
sten leveren een minimum aan voedsel
en als de oogst dan nog mislukt, klopt
de honger dagelyks aan de deur De ge-
volgen, ziekte en armoe, gepaard gaan
de met sociale degeneratie, blijven dan
niet uit.
Pennarts toonde zich een bekwaam
cineast. Zijn filmwerk getuigde van oor
spronkelijkheid en treffende vondsten
Mede daardoor hebben de aanwezigen
kunnen genieten van een goed program
ma.
Zondag 19 oktober zingt de inter
parochiële schola cantorum de Vespers
van de 21ste zondag na Pinksteren in de
parochiekerk van Bloemendaal. De ves
pers beginnen om half acht 's'avonds.
Wat mij nu boven het hoofd
hangt, hangt gelukkig nog
niet om mijn taille. Ik be
doel die plastic hoepel, welke plot
seling ook onze gemeenschap is ko
men binnenrollen. In Australië
schijnt een of andere inventieve
geest vermoedelijk een man
op het idee gekomen te zijn om de
mensheid weer eens op een andere
manier in beweging te brengen.
Over succes heeft hij niet te klagen
gehad. De hoepel-razemij heeft nu
alle continenten aangetast en
naar het schijnt begint de tem
peratuur in Haarlem en omstreken
zorgelijk te stijgen. De koorts heeft
natuurlijk het eerst Beverwijk te
pakken genomen, waa. men bij ge
brek aan aardbaienprimeurs zijn
toevlucht neemt tot de eerstelingen
van alle mogelijke exotische at
tracties.
U en ik gaan dus ook in Haarlem
hoepelen. Niet zoals in onze jeugd,
toen wij amechtig achter een wiel
zonder spaken aandraafden en dit
uiterst mobiele speelgoed handig
onder een paard door probeerden
te manoeuvreren. Die tijd is voorbij.
De tijd van spelen dus. De hoepel
zal een onmisbaar element worden
in ons dagelijks leven, een soort
vitamine-leverancier, die onze con
ditie op peil moet houden. Er valt
dus niets te lachen; u mag zelfs
niet lachen. Zoals ooit het jo-jo-spel
met een onbeschrijfelijke ernst
door onze vaders en moeders werd
beoefend, terwijl wij dat op en neer
drenzende ding slechts als speel
goed beschouwden, zo zal de hoepel
een bijna gewijd voorwerp worden,
dat wij reeds bij het ochtendkrie
ken met een voorzichtig gebaar ter
hand zullen nemen. Hoepla, zeggen
wij dan met een intonatie als gold
het een rituele tekst, en de hoepel
gaat ons over de schouder en al
draaiende, zeg dansende, zwieren
wij dat zonderlinge ding rond de
taille.
Nu kan ik me niet voorstellen,
dat het gehoepel in ons deftige
Haarlem furore zal maken. Onder
mijn uitgebreide kennissenkring
weet ik niemand, wie ik de moed
zou kunnen toeschrijven om op een
goede dag al hoepelend naar zijn of
haar werk te gaan. Hoogstens kan
ik me voorstellen, 'dat hij of zij stie-
kum. zonder dat zelfs de huisge
noten het merken naar de zolder
of vliering trekt om het eens te pro
beren. Om dan tot de ontdekking
te komen, dat een ander al bezig is.
Daarom vrees ik toch met grote
vreze, dat Haarlem op een kwade
dag zal capituleren en dat de meest
notabele personages verslaafd zul
len raken aan het hoepelgenot. De
raad zal weer geld moeten voteren
om hoepel-gelegenheden te creëren
en een zesde wethouder, die zeker
noodzakelijk wordt, komt ooit voor
het moment te staan, dat hij de
eerste H.H.H.H. (Hoepla-Hoepel-
Hal-Haarlem) moet openen. Maar
hij zal niet lang het woord kunnen
voeren. Want plotseling zal zijn po
pelend gehoor uitkrijsen: „Man,
hoepel op". En de wethouder zal
op-hoepelen.
aarlem staat op het ogenblik
stevig onder controle. De
mannen van de politie vatten
op een voor ieder burger kwalijk
moment post om onze nonchalan
ce af te straffen. Het is met name
dinsdagavond een spannend uur
geweest, toen her en der de wets-
dienaren zich langs de weg hadden
opgesteld en op vakkundige wijze
iedereen op de bon sleurden, wiens
achterlicht niet brandde. Het is een
gezellige en amusante sportavond
geworden. Ik heb ze zien rijden, de
brutale en overmoedige rekels, die
doodgemoedereerd doorfietsten,
zonder brandend achterlicht, ter
wijl om de tien meter een agent op
post stond. Het was bij wijze van
spreken een hordeloop. Een meis
je van ongeveer achttien jaar zag
kans de eerste hindernis te nemen,
en toen werd het voor mij interes
sant of zij zonder strafpunten de
eindstreep zou halen. Het lukte
haar wonderwel, totdat zij de ze
vende keer begon te weifelen, en
die aarzeling werd haar noodlottig.
Het gebruikelijke lieve lachje, dat
een meisje nu eenmaal altijd voor
heeft op een man, mocht niet baten
en zonder pardon ging zij op de bon.
Ga nu niet de agenten als bar
baarse wezens beschouwen. Gun
hun het genoegen, dat zij drastisch
in uw portemonnaie tasten. Iedere
sport is duur, waarom dus ook niet
die, waardoor ge constant in over
treding probeert te blijven. De
meeste agenten zijn trouwens nog
zo kwaad niet. Dat ondervond
laatst nog mijn wederhelft, die
dapper „zich in zuidelijke richting
per rijwiel voortbewoog", om in
politietermen te schrijven, en na
tuurlijk met gedoofd achterlicht.
Een pientere agent, die naar ik
aanneem niet alleen naar de fiets
keek, hield haar aan met de
woorden: „Hé, zUs, stappes af".
„Zus" stapte natuurlijk af en moest
ervaren, dat al haar smoesjes door
de agent niet geaccepteerd werden.
Maar toen de agent heel plicht
matig naam en adres ging noteren,
schrok hij zichtbaar van het met
nadruk uitgesproken mevrouw.
Hij stamelde zijn excuses, maakte
een smoesje en was wel zo hoofs
om het bonboekje op te bergen.
„Zus" accepteerde wél het smoesje
en liet die Haarlemse agent beduusd
achter. Zijn ogen wa
ren zo dof als twee
defecte achterlichten.
agcm UCUUUbU
nemerland, te weten Haarlem, Heem
stede, Overveen, Bloemendaal, Aerden-
hout, Bentveld, Zandvoort, eventueel
het zuidelijk gedeelte van Santpoort en
het gebied van Haarlemmerliede en
Hoofddorp. Het verpleeghuis dient een
aanvangscapaciteit te hebben van 150
tot 200 bedden, met mogelijkheden tot
uitbreiding van dit aantal. Overwogen
moet voorts worden, of het aanbeve
ling verdient het huis, via het systeem
van paviljoenbouw. tevens te bestem
men als verpleeghuis voor psychisch
gestoorden. Tenslotte wijst het rapport
op de noodzaak van een speciale stich
ting, welke de mogelijkheden en plan
nen nader moet bezien en uitwerken.
Over de noodzaak van een katholiek
verpleeghuis in Haarlem zegt de com
missie nog, dat verschillende instan
ties herhaaldelijk het probleem aansnij
den van het nijpend tekort aan ver
pleeghuizen voor chronische en langdu
rige zieken. In dit verband wordt ge
waagd van de besturen van bejaarden
tehuizen en ziekenhuizen, die zich in
die geest hebben uitgelaten, evenals het
Wit Gele Kruis, de Gemeentelijke Be
jaardencommissie en de Geriatrische
afdeling van de G.G.D.
Het verpleeghuis moet dus bestemd
worden voor een gebied, dat ruimer is
dan de stad Haarlem. Zuid-Kennemer
land vormt namelijk één structureel
woongebied, dat nabij 250.000 inwoners
telt, van wie ongeveer 100.000 katholie
ken. Rekening houdend met velerlei
factoren is de commissie tot een aan
vangscapaciteit gekomen van 2 bedden
per 000 katholieken, dus ongeveer 150
tot 200 bedden. De ouderdomstend'enz
en de gevolgen van .de gemeentelijke
verordening op de rust- en verpleeg-
huizei dwingen tot de mogelijkheid, dat
de captciteit kan worden uitgebreid.
Dat tevens psychisch gestoorden opge
nomen kunnen worden, zou een voor
ziening door het verpleeghuis betekenen
in twee nijpende tekorten tegelijk. De
commissie is tenslotte van oordeel, dat
een speciale stichting tot taak zal heb
ben de plaats te bepalen, waar het ver
pleeghuis gebouwd moet worden. Ver
der zal zij een bouwprogramma moeten
opstellen en een programma van eisen,
de financiering van het project moeten
verzekeren en de bediening van het
tehuis organiseren.
De Stichting heeft inmiddels haar
beslag gekregen. Voorzitter is drs. F.
A. Vissers, secretaris-penningmeester
de heer A. Wintgens en lid dokter Th.
H. Heeremans. Tot bisschoppelijk com
missaris is benoemd rector H. Roozen.
Advertentie
Schouderpijn... maar ook
andere plagende pijnen raakt'
u prompt kwijt met WITTE
KRUIS.
tïbletten, poeders
of cachets!
Een Vaticaanse zegsman heeft gis
teren bevestigd, dat Paus Pius Xll zijn
nal bevestigd, dat Paus Pius XII zijn
laatste wil met potlood op de achter
kant van een gele enveloppe had ge
schreven. Deze bijzonderheid was ge
publiceerd door het Italiaanse week
blad „Gente" in een artikel over de
levenswijze van de overleden Paus.
gegevens voor dat artikel zijn verstrekt
door zuster Maria Carmela Motta, doch
ter van een Zwitserse oud-president en
algemeen overste van de zusters van
het Heilig Kruis, waartoe zuster Pas-
qualina behoort.
Het artikel van „Gente" bevatte en
kele typerende gebeurtenissen uit het
leven van Pius XII. De Paus schreef
zijn testament „in een moment van in
spiratie. na een langdurig gebed". „In
de laatste weken", aldus het artikel,
„gaf de Heilige Vader zuster Pasqualina
opdracht hem om drie uur 's morgens
te wekken, omdat hij zijn redevoeringen
wilde voltooien.
Het Noordhollands Philharmoniscb
Orkest onder leiding van Henri Arends
gaf gisteravond zijn eerste concert in
de vrijdagavond serie. Het hoogtepunt
van het programma lag vóór de pau
ze, in de uitvoering van de symfonie
„Mathis der Maler van Paul Hinde-
mith. Het programmaboekje omschreef
het opus als een der meesterwerken uit
het orkestrepertoire. Hiermede is niets
te veel gezegd, want inderdaad wordt
de luisteraar hier met een brok muziek
geconfronteerd, die m.i. zijn weerga in
de laatste vijftig jaren in de muziek
geschiedenis niet vindt.
Deze orkesttriptiek werd geïnspireerd
door het beroemde Isenheimer altaar
stuk een drieluik van de middeleeuw
se meester Mathias Grünewald. Paul
Hindemith schreef ook een gelijknami
ge opera, maar het is niet zo, dat deze
symphonie zijn muziek aan de opera zou
ontlenen. Integendeel: in de opera ver
werkte Hindemith muziek uit de sym
phonie. De componist ontplooit zich
hierin niet alleen als een kundig vak
man en geniaal instrumentator, maar
bovenal als een groot artiest. Hij
schreef een muziek die de luisteraar
in vervoering weet te brengen. Het vor-
menschema is bijzonder hecht, hetgeen
Hindemith niet verhinderde er een
boeiende thematiek van dikwijls verhe
ven schoonheid aan te verbinden, zoals
bijvoorbeeld in het tweede deel. dat ge
ïnspireerd is op het tafereel der graf
legging. -
In het slotdeel overheerst een pakken
de dramatiek die het beeld van de
„verzoeking" van de Heilige Anthonius
in een groteske klankenweelde omzet.
Aan het slot straalt de Gregoriaanse
cantus-firmus-melodie van het „Lauda
Sion" over alles heen, alvorens defini
tief met een in stralende weelde culmi
nerend „Alleluja" het Indrukwekkende
stuk af te sluiten.
Henri Arends, en vooral het orkest,
komt grote hulde toe voor de wijze
waarop zij deze symphonie, hebben ge
realiseerd. Mede door de voortreffelij
ke weergave kon men de grootsheid
van een meesterwerk ondergaan. Is er
grotere voldoening voor de uitvoeren
den denkbaar?
Henri Arends had de avond laten
openen met een weinig gespeelde sym
phonie van Joseph Hayan, n.I. die in
F grote terts no. 67. Het was een speels
geval, met van die typische Haydn-ver-
rassingen, die in vele symphonieën van
deze componist voorkomen. Henri
Arends behandelde het geheel identiek,
dat wil zeggen, speels en zonder zwaar
wichtigheid.
Na de pauze kwam George van Re-
nesse de aanwezigen onthalen op een
fenomenale vertolking van Brahms'
eerste pianoconcert in d kleine terts.
Persoonlijk ben ik meer gecharmeerd
op het tweede concert in Bes van
Brahms, maar het valt niet te ontken
nen dat ook dit jeugdwerk zeer mooie
momenten biedt. George van Renesse
benaderde het concert overwegend
over het lyrische pad, waar nodig,
bleek deze solist ook over de physieke
kracht te bezitten de heftige thematiek
in de beide hoekdelgn uiterst positief
uit te beelden. Sterk innerlijk spel de
monstreerde George van Renesse in
het meermalen ontroerende tweede
deel. Het orkest stond hem accuraat
.ter zijde. Alleen was het jammer dat
de houtblazers in het derde deel knap
onzuiver waren. Na afloop volgde een
nadrukkelijk hartelijke ovatie, waarin
George van Renesse dirigent en orkest
ruimschoots liet dejpn.
J. L.
Advertentie
BLOEMENDAAL - TELEF. 54X55
