De Rommedoukeswijken wel voor de Hollandse
kaasmaar zij zullen
nooit capituleren
Een Limburgs
stinkkaasje
is goud
GEZONDHEIDSZORG
OP SCHOOL
Commissie-Souren vraagt een
wet en meer ruimte voor
particulier initiatief
Maandag begint
de liquidatie van de wereldtentoonstelling
Oud-België wordt
tijdelijk filmdecor
Nieuwe
kredietvorm
Auto door trein
gegrepen
Na val van acht
meter overleden
Vlieger moet twee
jaar uit toestel
blijven
Bestuurder ernstig
gewond
ZATERDAG 18 OKTOBER 1958
PAGINA 7
Lucht vaar tra-ad
Gevaarlijke manoeuvres
boven de plassen
De vraag naar de rommedoukes is de laatste tien jaar sterk afgenomen,
die naar de Hollandse kaas daarentegen is in niet geringe male toege
nomen. Een gevolg hiervan is, dat de rommedou-produktie aanzien
lijk is gedaald. Telde het meest zuidelijke gebied van Limburg, de streek
langs de Nederlands-Belgische grens, vroeger nog zestig kaasfabrikanten,
thans is hun aantal gedaald tot rond vijfentwintig.
Onbewaakte overweg
KAASOORLOG in Limburg
De raad voor de luchtvaart heeft gis
termiddag, overeenkomstig de vorde
ring van de directeur-generaal van de
rijksluchtvaartdienst, een 27-jarige vlie
ger uit Haarlem voor de tijd van twee
jaar de bevoegdheid tot vliegen ontno
men. De straf komt neer op de maxi
mum-tuchtmaatregel.
De vlieger had 4 juni van dit jaar bo-
Zuid-Limburg is getuige van 'n merkwaardig gevecht. Dit gevecht heet
haasoorlog. De strijdende partijen zijn de Hollandse kaas en de Limburgse
tiinkkaasjes of de rommedoukes. Al enkele jaren voeren beide kaassoorten
een verwoede strijd om de hegemonie over het Zuiden. De verliezende partij
ts ook al zullen de vurige aanhangers van de rommedoukes dit niet
aanstonds willen toegeven het om zijn smaak befaamde, maar om zijn
geur beruchte Limburgse kaasje. Hoe langer hoe meer ziet dit aparte
kaasje zich gedwongen om voor zijn grotere broer, de robuuste Hol
landse ronde kaas, het veld te ruimen.
Overigens zien deze weinige getrou
wen de toekomst voor de Limburgse
kaas niet al te pessimistisch tegemoet.
Zonder te willen' ontkennen, dat de
rommedoukes een groot gedeelte van
hun afzetgebied hebben moeten prijsge
ven, zijn zij er desondanks vast van
overtuigd, dat de opmars van de Hol
landse kaas wel tot staan gebracht kan
worden. Absoluut zeker is het, volgens
hen. dat de Limburgse „stinkkaasjes"
nooit geheel en al zullen capituleren. Er
blijven altijd nog wel voldoende liefheb
bers van de weekhartige rommedoukes
over, zo menen zij. Op dit moment is
hun aantal nog zó groot, dat wekelijks
nog altijd een kleine vijftienduizend
volvette Limburgse kaasjes worden af
gezet. Voor negentig pet. geschiedt dit
in zuid-Limburg zelf. De overige tien
pet. is bestemd voor de export naar het
buitenland", waartoe in dit geval ook
Holland behoort.
Het vervult de rommedou-ver-
vaardigende Limburgse boeren met
wiet aeringe trots, dat het Limburgse
kaas ie in Holland niet langer uitsluitend
afs ien onwelriekend gevalletje wordt
f maar stilaan ook waarde-
bescho en daar al doorgaat
™sr gen kostelijke delicatesse.
intussen wordt de ijdelheid van deze
kaasbereiders nog meer gestreeld door
pet feit, dat de Limburgse rommedou
kes ook geëxporteerd worden naar het
aangrenzende Belgische gebied, het
land van Auhel en Herve, waar de zuid-
Limburgse boeren de fabricage van
deze bijzondere volvette kaasjes ten
slotte geleerd hebben. „Het stamland
van de Limburgse kaasjes", zo vertelde
ons een van de meest felle rommedou-
voorstanders, kaashandelaar L. Geelen
uit Heer, is Herve. Daar worden sinds
jaar en dag kleine vierkante kaasjes
vervaardigd, die derhalve Hervese
kaasjes genoemd worden. Een benaming
die niet zelden gebruikt wordt voor de
volgens het procédé van Herve ver
vaardigde Limburgse kaasjes.'
Vergroting van de export houdt een
mogelijkheid in om weer iets van net
verloren gegane terrein op de Holland
se kaas te veroveren. Middels reclame
hopen de fabrikanten van en de hande
laars in Limburgse kaas dit te berei
ken. Hierbij richten zij zich evenwel
niet alleen tot de genoemde exportlan
den, maar ook tot het „binnenland":
zuid-Limburg. Daa: moeten weer
meer mensen de rommedoukes leren
eten. Speciaal geldt dit voor de jonge
ren. Volgens de ingewijden in de kaas
oorlog zijn te veel jeugdige Limburgers
het rommedou-eten verleerd. Tot hen
vooral richt de heer Geelen het in grote
letters op zijn kaas-auto's aangebrachte
advies: „Eet meer Limburgse kaas!"
Buiten de vermindering van de vraag
naar Limburgse kaasjes hebben de
jongeren uit het uiterste zuiden van ons
land nog meer op hun kerfstok. Groten
deels zijn zij immers, alweer volgens on
ze deskundige zegslieden, verantwoor
delijk voor het verdwijnen van tal van
kaasmakerijtjes.
Mevrouw M. Claessens-Frijns, de 58-
jarige leidster van een rommedou-fa-
briekje in Mechelen, weet daar wel over
mee te praten. „Het vervaardigen van
Limburgse kaasjes is een omvangrijk
werk. Het eist heel de dag je aandacht
op en daar voelen de jongeren niet veel
meer voor. Zij passen voor continu-ar-
beid, zeker 's zondags!" Haar getrouw
de dochters, die van moeder het vak
geleerd hebben, gaan er beslist niet toe
over om ook kleine kaasbedrijven te
gaan opzetten.
Met Martha, de enige ongehuwde
dochter van mevrouw Claessens, is dit
anders gesteld. Zij assisteert moeder
vlijtig bij de kaasfabricage. Het vele
werk, dat hiermee gemoeid is, schuwt
zij geenszins. Daarvoor boeit haar het
vak te zeer en daarbij is zij ook een
hartstochtelijk liefhebster van zelf
vervaardigde rommedou.
Met moeder is zij dagelijks bezig met
het fabricage-proces. In de voornaam
ste bedrijfsruimte, een kleine bijkeuken,
wordt de melkproduktie van achttien
koeien, twee keer per dag in een grote
ketel verzameld. Voor een goed kaas-
Je is het zeer gewenst, dat de melk
„rechtstreeks van de koe" in de ver-
zamelketel belandt. De verzamelde
melk moet heel het jaar door een be
paalde constante temperatuur bezitten.
In de winter vereist dit enige voorver
warming en 's zomers de nodige afkoe
ling. Gebeurt dit niet, dan is de kwali
teit van het eindprodukt niet al te best.
Het resultaat is dan vaak, dat meerde
re kaasjes wat de vakman noemt „ver
kouden" zijn.
Is aan de temperatuureisen voldaan,
dan wordt aan de melk een bepaalde
hoeveelheid kaasstremsel (één lepel
op honderd liter) toegevoegd.
Elke twee liter melk leveren een
kaasje van twee ons op.
Het stremsel zorgt er voor, dat ander
half uur later de gestremde melk in
een eerste 1 ml al rcgc'en kan worden.
Daar begint een soort stollingspro
ces. Tjjdens dit proces is het zaak, dat
de in de stollende massa achtergeble
ven wei behoorlijk kan wegvloeien. La
ter dient daartoe ook het draaien van
in vormbak twee, gesneden vierkante
blokjes, de toekomstige kaasjes. Wordt
de wei niet behoorlijk van de kaas ge-
•cheiden, dan is dit ook niet bevorder
lijk voor de kwaliteit van de rommedou.
De wei is allesbehalve afval, daar de
ze vloeistof een uitnemend produkt is
om weer als voedsel voor de melkpro-
ducerende koeien te gebruiken.
Van de vormbak verhuizen de blok
jes na een dag naar de kelder, waar
het zouten plaats vindt. Bovendien ne-
BOVEN: Rommedou-expert L. Geelen
uit Heer, geassisteerd door zijn beide
zoons Pierre en Jean, bezig met het
verpakken van de voldoende gerijpte
kaasjes.
LINKS: Kritisch keert mevrouw M.
ClaessensFrijns de toekomstige Lim
burgse kaasjes in de vormbakken.
men de kandidaat-rommedoukes daar
een pekelbad om tenslotte op rekken ge-
etaleerd te worden. Uiteindelijk begint
het rijpingsproces, waarbij de toekom
stige kaasjes herhaaldelijk gewassen en
gedraaid moeten worden. Beide bewer
kingen zjjn nodig om tenslotte een mooi
bruinig gekleurd eindprodukt te krijgen.
Hoe langer het rijpingsproces duurt,
hoe beter en pikanter het romme-
douke straks smaakt. Een aldus ge
rijpt kaasje is. naar het oordeel van
de kenners, na verloop van zes we
ken pas echt goed. Het hart van het
kaasje is dan voldoende week om
terecht de naam van rommedouke te
dragen.
In verband met het vele werk, dat
met dit rijpingsproces gemoeid is, laten
vele fabrikanten de verzorging van de
ze laatste bereidingsfase aan de daar
voor gespecialiseerde kaashandelaren,
de gebroeders Geelen te Heer over, die
over goede kelders en koelruimten be
schikken, waar momenteel met het oog
op de specifieke kaasmaanden, novem
ber tot en met april, reeds duizenden
rommedoukes liggen te rijpen. De spe
ciale reuk, eigen aan Limburgse kaas
jes, is een gevolg van het zgn. nat rij
pen alsmede van het inpakken van het
kaasje, dat daardoor van de lucht
wordt afgesloten.
Het doorstaan van deze reuk de
liefhebbers van rommedou spreken lie
ver van geur hebben de ware con
sumenten van Limburgse kaas graag
voor deze in hun ogen kostelijke delica
tesse over. „Een goed rommedouke is
goud" meent mevrouw M. Claessens.
ven de Loosdrechtsche plassen, waar ve
le zeilers voeren, een tolvlucht ge
maakt. Het vliegtuig, een Tiger
Moth", gehuurd van de nationale lucht-
vaartschool, kwam in het water te
recht en zonk onmiddellijk. De vlieger
en de passagier werden licht gewond.
Naar het oordeel van de raad was het
ongeval een gevolg van de omstandig
heid, dat de bestuurder op te geringe
hoogte een tolvlucht heeft ingezet, wel
ke hij eveneens op te geringe hoogte
heeft getracht te beëindigen.
De raad was van mening, dat de be
stuurder bijzonder onverantwoordelijk
en uiterst roekeloos heeft gehandeld,
hetgeen tot ernstige gevolgen had kun
nen leiden. Behalve zichzelf, heeft hij
zjjn passagier, en degenen, die zich op
de plas bevonden, in levensgevaar ge
bracht.
De raad liet niet buiten beschouwing
dat de vlieger vóór de vlucht enkele
glazen bier had gedronken, hetgeen in
strijd is met de voorschriften, alsook
dat hjj reeds eerder door de raad dis
ciplinair werd gestraft.
Op een onbewaakte overweg te Ra-
vestein is gisteravond omstreeks acht
uur een personenauto, bestuurd door
de heer M. Bijl uit Diden bij Oss, aan
gereden door een electrische trein. De
heer Bijl werd zwaar gewond overge
bracht naar het ziekenhuis te Oss.
De locomotief werd licht beschadigd,
een mast van de bovenleiding werd ont
zet. De trein had twintig minuten ver
traging.
Vrijdagmiddag is de 36-jarige W.
Rozema uit Rinsumageest (gem. Dan-
tumadeel) bij bouwwerkzaamheden in
Leeuwarden-zuid van een ruim acht
meter hoge steiger gevallen. De man,
die klaagde over hevige pijn in zijn
rug, werd naar het Diaconessenzieken-
huis te Leeuwarden gebracht, waar hij
in de loop van de dag is overleden.
Binnen twee of drie weken zal het Westduitse leger met raketten van het type
„Honest John" worden uitgerust. In totaal zal het Westduitse leger twee mobiele
lanceerinrichtingen en 24 raketten ontvangen, van welke raketten de koppen
met atoomlading zijn vervangen door cementen koppen. Men ziet hier Amerikaanse
militairen op een oefenterrein in Frankenland met Honest John-raketten. Links
een raket, klaar voor de lancering, rechts het afvuren op afstan4.
In Amerika is, als gevolg van de
geruchtmakende knoeierijen van de laat
ste tijd, de belangstelling van het tele
visie-kijkend publiek voor quiz-pro
gramma's aanzienlijk gedaald. Drie quiz
zes zijn in de afgelopen weken van het
scherm verdwenen. Alleen de „64.000
Dollar Question" is nog over.
(Van onze onderwjjsredacteur)
In opdracht van het r.-k. Centraal
Bureau voor Onderwijs en Opvoeding
en het Centrum voor Staatkundige Vor
ming heeft een commissie onder voor
zitterschap van drs. C. J. M. H. Sou-
ren een studie gemaakt van de ge
zondheidszorg voor de schoolgaande
jeugd in Nederland. In haar rapport,
dat zo pas verschenen is, stelt deze
commissie vrij ingrijpende wijzigingen
in de organisatie van de bestaande
schoolartsendienst voor. Men wil met
name ruimte scheppen voor het parti
culier initiatief.
Na de verantwoordelijkheden van de
ouders, de Kerk, de Staat, de school en
de gezondheidsorganisatie te hebben
besproken geeft het rapport onder
meer de volgende punten als leidraad
voor de gewenste ontwikkeling van de
schoolgezondheidszorg
1. Zowel overheidsorganen als parti
culiere instellingen en organisaties
kunnen al dan niet op confessionele
grondslag diensten voor schoolge
zondheidszorg oprichten en instandhou
den.
2. Het bestuur van particuliere dien
sten wordt gevoerd door colleges, ge
vormd uit de samenwerking van ge
zondheidszorg- en onderwijsorganisa
ties, waaraan is toegevoegd een verte
genwoordiger van de ouders. Bij de or
ganisaties van gezondheidszorg is voor
al gedacht aan de kruisverenigingen.
Een vertegenwoordiger van de ge
meentelijke overheid kan eveneens in
dit college zitting hebben. Overheids
diensten blijven bestuurd door de ge
meentelijke overheid, waarbij eveneens
gestreefd moet worden naar een geor
ganiseerde samenwerking met de
ouders.
3. Schoolbesturen zijn verplicht zich
HET EINDE
VAN HET EXPO-FEEST
(Van onze speciale verslaggever)
Morgen zondag 19 oktober wordt de Wereld
tentoonstelling in Brussel ten onzent
beter bekend onder de naam Expo 1958
gesloten. Zij heeft, gedurende de ruim
zes maanden van haar bestaan, om en nabij 40
miljoen bezoekers getrokken, 10 miljoen méér
dan door de deskundigen vóór de opening werd
geschat. Men mag dus wel van een doorslaand
succes spreken; een verdiend succes ook. Want
deze Brusselse Expo 1958 was inderdaad een
tentoonstelling van wereldomvattende betekenis.
Zij was dat, dunkt ons, krachtens haar struc
tuur en haar opbouw, zowel als om het feit,
dat zij wezenfljjk de „wereld van deze tijd" op
bijna aangrijpende wijze uitbeeldde. Maar nu is
er dan aan 'iet festijn een einde gekomen. Wat
gaat er nu verder gebeuren? Welnu, het lijkt
ons voor degenen, die de Expi hebben gezien,
ietwat moeilijk te verwerken, maar het over
grote deel van al het moois zal worden
gesloopt. Er blijven uiteraard enkele gebouwen,
zoals het Groot Auditorium als perma
nent bedoeld zijn, staan, maai van vrijwel al
het andere staat het vast dat het zal verdwij-
n?n'z«n echter mogelijke uitzonderingen,
die in Brussel druk worden besproken. Men
hult er overigens in officiële Expo-kringen de
gang van zaken bij de liquidatie in een waas
van geheimzinnigheid. Zodat men hoofdzakelijk
moet afgaan op geruchten en onbevestigde be
richten.
Vast schjjnt wel te staan dat de Russen hun
paleisachtige paviljoen aan de Belgische rege-
De toekomstige Eiffeltoren van Brussel?
ring te koop hebben aangeboden voor de ronde
som van 55 miljoen Belgische francs, precies
het bedrag overigens dat het hen zal kosten om
hun gebouw te doen slopen. Zij trachten dus
uit hun onderneming een lieve winst van 110
miljoen francs te slaan. Het is nog een open
vraag of het hun zal lukken, dat wil dus zeggen
°f de Belgen op het „aanbod" zullen ingaan.
De Amerikanen hebben, naar verluidt, een
royaler gebaar gemaakt. Zij hebben aangekon
digd bereid te zijn het theater in hun pavil
joen ongetwijfeld een van de modernste en
meest luxueuze theaters in Europa gratis af
te staan. Men mag inderdaad hopen dat dit
exempel van theaterbouw bewaard zal blijven.
Verder verluidt dat het Belgische koningshuis
het frêle, inderdaad sprookjesachtige paviljoen
gaat kopen. Zoals het tevens vast schijnt te staan
dat de gemeente Hilversum he Britse paviljoen
gaat overnemen om er een sporthal van te ma
ken, waarmee het wellicht een goede nieuwe
bestemming zal vinden.
Berichten dat „Oud-België", zoals u weet on
derdeel van „Vrolijk België", althans voor
de tjjd van minstens één jaar, zal worden
bewaard zijn nog, zoals dat heet, officieus. Even
als andere, die willen dat het daarna als décor
voor een uiteraard Amerikaanse film zal
dienen en tenslotte zal worden verbrand.
Het Atomium? Het Atomium dat is een
uitgemaakte zaak blijft minstens tien jaar
staan. Daarna zal men verder zien. Maar het
ziet er wel naar uit dat he zilveren bouwwerk
voorbestemd is om de Eiffeltoren van Brussel te
worden.
Maar morgen, na de sluiting begint dus het
grote sloopwerk, alhoewel daar in alle daad
werkelijkheid pas op 1 november mee- mag wor
den begonnen. De gang van zaken is daarbij
aan de 48 landen die aan de Expositie hebben
deelgenomen nauwkeurig voorgeschreven.
Zij moeten er voor zorgen dat de zaken, die
zjj in de permanente gebouwen hebben
geëxposeerd, tegen 20 november zijn verdwenen.
Voor wat betreft de zaken in hun eigen (voorlo
pige) paviljoens is die datum vastgelegd op 31
december. Na die data kar de commissaris-ge
neraal bij eventueel m gebreke blijven krasse
maatregelen nemen. De afbraak en het verwij
deren van de voorlopige installaties en gebou
wen moet uite -lijk op 15 januari 1959 zijn be
slag hebben en de fundering tenslotte moet vol
ledig verwijderd zijn op 15 februari daaraan
volgend, waarbij ook is inbegrepen dat de grond
„in zijn oude toestand" is terug gebracht.
De standhouders mogen uiteraard ook hun
goederen verkopen. Voor zover het Belgische goe-
Het voortbestaan van het paviljoen van de U.S.S.R. is nog dubieus.
deren betreft liggen de zaken daarbij eenvoudig
genoeg. Van 11 oktober af tot en met morgen
was het (en is dus) geoorloofd „ten verkoop
aan te plakken". En dat is dan ook zij het
in vrij geringe mate gebeurd. De verkochte
Belgische spullen mogen op 20, 21 en 22
oktober door de kopers worden afgehaald.
Voor wat ue verkoop van de buitenlandse goe
deren aangaat ligt het niet allemaal zo eenvou
dig. Zjj werden destijds bij de invoer tijdelijk
vrijgesteld van invoerrechten en belasting. Bij
eventuele verkoop geldt deze vrijstelling uiter
aard niet meer. De rechten en belasting, zo is
bepaald, zijn echter voor rekening van de ver
koper, zodat de koper zich de zaken kan aan>
schaffen, vrij van alle lasten. De laatste weken
zijn op het commissariaat-generaal dan ook
minstens 1000 brieven per dag uit alle delen
van de wereld binnengekomen met verzoeken
als: „Kan ik die en die schommelstoel, die ik
op het Tsjechische paviljoen heb gezien kopen?",
of „Ik wilde graag dat en dat Perzisch tapijtje
hebben". Overigens, ook gekochte buitenlandse
goederen moeten op 20, 21 en 22 oktober ter
plaatse door de kopers worden afgehaald.
Maandag begint dus ook de grote uittocht
van de naar schatting 25.000 a 30.000 wer
kers en werksters, die gedurende zes
maanden, de Expo aan het draaien hebben ge
houden. Zij zullen zich weer over alle windstre
ken van de aardbol verspreiden, zonder overi
gens al te veel van de Expo gezien te hebben.
Want het is een bekend feit dat de werkers
ter plaatse meestal zozeer door de bezigheden
in hün afdeling of op hün post werden opgeslorpt
dat zij aan de overgrote rest in het geheel niet
toekwamen. De laatste weken heeft men dan
ook nog inderhaast rondleidingenvoor Ex-
po-personeel georganiseerd.
Het Belgisch „vast" aan het „instituut" Expo
verbonden personeel, 4000 man in totaal, wordt
langzamerhand afgevoerd. Voor degenen, die
dat nodig hadóen, is door het commissariaat-
generaal reeds de mogelijkheid van herscholing
geopend.
Een vaste staf van 50 mensen, die ook bij de
voorbereiding van de Expo betrokken was, blijft
nog tot eind oktober van het volgend jaar in
dienst; dan zal ook de liquidatie van de maat
schappij die de Wereldtentoonstelling 1958 ex
ploiteerde voltooid zjjn.
Dan blijft nog slechts de herinnering aan een
inderdaad grootse manifestatie. Maar toekom
stige geschiedschrijvers zullen wellicht te rade
moeten gaan bij die Belgische majoor, die 100
maal een bezoek bracht aan dc Expo en die bo
vendien nog zo vriendelijk was een df.gboek van
zijn omzwervingen bij te houden. Ei voor de an
deren blijft dus dan wel het Atomium, waarvan
ieder zich af moet vragen wanneer het
verouderd zal zijn
bij een dienst aan te sluiten. Zij heb
ben evenwel, binnen redelijke grenzen,
het recht van vrije keuze.
4. Omdat er diensten van verschillen
de aard mogelijk zullen zijn, zal er be
hoefte bestaan aan een regionaal, over
koepelend orgaan, b.v. de Provinciale
Raad voor de Volksgezondheid. In het
kader van het Geneeskundig Staatstoe
zicht op de Volksgezondheid en van het
Rijksschooltoezicht zal er een toezicht
houdend orgaan nodig zijn.
5. De overheid zal de totstandkoming
der diensten bevorderen en financieel
mogelijk maken. Zij zal alleen daar
tot eigen beheer overgaan, waar het
particulier initiatief de zaak niet ter
hand neemt of voor die scholen, die
geen voorkeur tonen voor aansluiting
bfl een particuliere dienst.
6. Er dient een Wet op de Schoolge
zondheidszorg te komen, waarin de
plichten en rechten van alle belangheb
bende partijen worden vastgelegd.
De kritiek op de huidige vorm van
de schoolartsendienst wordt als volgt
samengevat:
a. Terwijl onderwijs en gezond
heidszorg in meerderheid op parti
culiere grondslag georganiseerd zijn,
bevindt de schoolgezondheidszorg
zich met uitzondering van het
overgrote deel van Limburg in
handen van de overheid. Dit maakt
een organisatie en uitvoering op
principieel confessionele basis onmo
gelijk.
b. De integratie in de georganiseer
de gezondheidszorg kan door het ver
schil in uitgangspunten niet tot haar
recht komen; inpassing van de
schoolgezondheidszorg in het onder
wijsbeleid ontbreekt.
c. In de dagelijkse praktijk van het
onderwijs ontstaat verwarring: het
onderwijs krijgt te maken met steeds
meer figuren en bemoeiingen zonder
dat het zelf invloed heeft op de gang
van zaken. In het vigerende stelsel
ontbreekt de mogelijkheid vein een
vrije, aan de Nederlandse maat
schappelijke structuur aangepaste
ontwikkeling.
In de commissie-Souren hadden zit
ting de heren drs. J. W. C. Aarts, E.
M. Aussems, drs. B. J. G. Bremer, drs.
H. W. Broeren, J. B. Deelen, I. F. A.
Grond, mr. W. J. H. M. Merckelbach,
Chr. J. M. Mol, prof. dr. J. Th. Snijders
en drs A. Verdijk.
Ook in ons land bestaat nu de
mogelijkheid om z.g. persoonlijke le
ningen te sluiten. Het initiatief is
daarbij uitgegaan van de Twentsche
Bank, maar waarschijnlijk zullen
meer banken volgen en daarmee zal
het Nederlandse bankwezen dan een
voor haar nieuw terrein van de kre
dietverlening hebben betreden. Men
heeft hierbij behalve het eigenbelang
ook het algemeen belang op het oog.
Immers de persoonlijke lening, mits
met de nodige voorzichtigheid ver
leend, maar daarvan kan men bij het
voorzichtige Nederlandse bankwezen
wel zeker zijn, kan een gezonde uit
breiding van de kredietmogelijkhe
den betekenen, die de economische
activiteit dus op een gezonde wijze
kan stimuleren. De N ederlandsche
Bank heeft tegen de nieuwe krediet
vorm dan ook geen enkel bezwaar
gemaakt.
De nieuwe kredietvorm zal behalve
een aanvulling ook een concurrent
van de bestaande kredietvormen
kunnen zijn. Men denkt hierbij, on
danks de grote formele verschillen
tussen beide en ondanks de verwach
ting dat ieder der beide kredietvor
men een verschillend werkterrein zal
hebben, aan concurrentie met het af
betalingskrediet. Te meer gezien het
feit dat de persoonlijke lening, on
danks de werkelijke rente van rond
om de tien procent, in vergelijking
met het afbetalingskrediet over het
algemeen aanzienlijk goedkoper is.
Welke omvang de persoonlijke le
ning in ons land zal gaan aannemen
is thans nog moeilijk te zeggen. Men
zal moeten afwachten of deze nieu
we kredietvorm in een werkelijk be
staande behoefte zal voorzien; daar
bij zal er ongetwijfeld enige tijd ver
lopen eer zowel de bank ais de cliënt
ermee vertrouwd zijn geraakt. In de
Verenigde Staten staan enorme be
dragen uit aan wat men daar „per
sonal loans" noemt, op het ogenblik
niet minder dan rond veertig miljard
dollar, dat is twaalf procent van het
nationaal inkomen. Hoewel daarvoor
eigenlijk nog geen reële basis aan
wezig is, gaat een voorlopige schat
ting voor Nederland in de richting
van rond tweehonderd miljoen gul
den na vijf jaar en dan voor het ge
hele bankwezen.
