Nieuwe Haarlemsche Courant | 1958 | 24 oktober 1958 | pagina 7

Sinds 1378 is nog nooit een
niet-kardinaal gekozen

Wat moet er gebeuren, wanneer het Heilig
College een buitenstaanderkiest?

Bestand met
Algerije

De kerkenbouw in het bisdom
Rotterdam

Noodzaak van nader beraad in
T weede-Kamer vergaderingen

AMSTLEVEN

Kritiek in Tweede Kamer op

de

de

stijging van
rijksuitgaven

Weinig waardering voor wat
voor de welvaart van ons
land is gedaan

n

Victoria

HET PAUSLOZE TIJDPERK

N'

D

Defensielast

HET KOMENDE CONCLAAF

Zeer grote financiële moeilijkheden

Koch verklaart
Hitier te hebben
bestreden

Daardoor verschillende begrotingen
op één dag aan de orde

Wereldreis met hindernissen

Amsterdamse aankoop
goedgekeurd

Salaris middelbare
ambtenaren

Oud-directeur van
N.C.R.V. overleden

BEVOEGDHEDEN VAN HET
HEILIG COLLEGE

Zo'n

scherpe
hoest

ABDIJSIROOP

VRIJDAG 24 OKTOBER 1958

PAGINA 7

Regering negatief t.o.v.
verbetering

Levensverzekering

BUREAU VOOR
PERSONEELVERZEKERING

Altijd ovenvers -
Altijd even lekker!

garandeert U de versheid

Examens

(Van onze Romeinse correspondent)

In principe kan iedereen die van het
mannelijk geslacht is en geldig ge
doopt tot Paus -orden gekozen. De
beperking, dat deze geen onmondig
kind noch een geesteszieke kan zijn,
spreekt voor zich. Overigens kan
iemand die geen priester is nooit het
pontificaat aanvaarden, indien hij niet
geschikt en bereid zou zjjn zich te la
ten wijden. Men moet intussen heel wat
eeuwen teruggaan, sinds de laatste niet-
priester tot de tiara geroepen werd.
Het was Johannes, zoon van Lorenzo

lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllNllllllllll

(Vervolg van pagina 1).

Elders in zijn betoog verklaarde de
generaal met betrekking tot Algerije
nog, dat het de voor geen twijfel vat
bare bedoeling der regering is, dat de
komende algemene verkiezingen in het
Franse parlement gekwalificeerde ver
tegenwoordigers van de Muzelmanse
bevolking zullen doen aantreden „wat
ook de opinie en denkbeelden zijn die
zij belijden." En hij heeft ook een na
drukkelijke hulde gebracht aan het
Franse leger in Algerije voor de wijze
waarop dit daar zijn drievoudige taak
vervult: voorkomen dat Algerije „door
de wapens en op het het slagveld" ver
loren gaat; bescherming van leven en
goed van alle categorieën der bevolking;
zijn humanitaire arbeid ten gunste van
de misdeelde inheemsen".

Ferhat Abbas, de premier van de
Algerijnse „regering" in balling
schap, is gisteravond te Cairo onmid
dellijk nadat De Gaulle's verklaring
bekend werd, besprekingen begonnen
met zijn ministers. De belangrijkste
assistent van Ferhat Abbas heeft
gisteren onder meer over de perscon
ferentie van De Gaulle gezegd: „Het
is allemaal zeer bemoedigend. Het is
een grote stap voorwaarts, -k kan
niet vooruitlopen op de reactie van
°nze regering, maar naar mijn oor-
deel zijn deze voorstellen zeer inte
ressant". Abbas en zijn ministers,
die de Algerijnse opstandelingen-or
ganisatie F.L.N. leiden, bevinden zich
Caïro.

Behalve hetgeen de Franse rege
ringschef verklaarde inzake Algerije,
heeft vooral de aandacht getrokken wat

hij in verband met de aanstaande al
gemene verkiezingen te berde heeft ge
bracht en hierbij allereerst, dat hij
zoals iedereen zal begrepen met
rechtstreeks ^trokken wenste te wor
den in deze campagne Met alle dank
die hij verschuldigd is aan al diegenen
die hem door alle wisselvalligheden
heen trouw zijn gebleven, verb:ledt hem
de hem gegeven verzoeningsopdracht

het aannemen van een houding ,die
fen gunste van enige persoon of ®n'Ke
groep zou kunnen worden uitgelegd.
Hij wenste derhalve, dat zijn naam
niet zou worden gebruikt en wie dat
niettemin toch zou doen, kon erop re
kenen tot de orde te worden geroe
pen. Niemand zal zich derhalve in de
verkiezingscampagne als gaullistisch
kandidaat mogen aandienen. Overigens
hoopte generaal De Gaulle, dat de
campagne objectief en waardig zou
ko gevoerd zonder de gebruikelii-
ner°p.yerkwikkelijke personenstrijd, die
hii di dient. En hieraan knoopte
nieuwe ^?Jschuwing vast dat, zo de
meer ahnn2?5le Vergadering, niet
geen geno^en fl" zijnde' bewijzen zou
toebedachte JJet nemen met de haar
bliek in een ™?eSf,vend® -ro1, de RePu"
gestort en de ÏLcns;s-z0U-Wnren
gen dan ongetwu£?rimentalre, mstel!n;
zouden tod

De Franse Oud-premier Pierre Men
dès-France, die bij de aanvang van het
tweede bewind van De Gaufle tot diens
felste tegenstanders behoorde? heeft
thans voor de tweede achtereenvolgende
keer woorden van lof voor de politiek
van de huidige premier laten horen. De
eerste keer prees Mendès-France de
generaal, omdat hij maatre^ >len had ge
troffen, die moeten verzekeren, dat bij
de aanstaande verkiezingen in Algerije
het leger buiten de politiek zal blijven
en dat ook aan Mohammedaanse kan
didaten de grootst mogelijke campagne
vrijheid zal worden gelaten. Ditmaal
noemde Mendès-France de bereidheid
van De Gaulle om met vertegenwoordi
gers van de F.L.N. besprekingen te
voeren „een serieuze kans om de vrede
te herstellen". Mendès-France zei:
„Niemand heeft het recht deze kans te
verwaarlozen er r hoop van ganser
harte dat vertegenwoordigers van
de F.' L. N. naar Parijs zullen komen

Mgr. Montini, Aartsbisschop van Milaan.

de Medici, een kardinaal-diaken, die on
der de naam van Leo X in 1513 de
pauselijke troon beklom.

Het college dat de Paus kiest is de
vergadering der kardinalen. Moralisten
en kerkelijke juristen houden echter vol,
dat de rechtmatige opvolging op St. Pe
trus' Stoel ook zou kunnen geschieden
door een officiële benoeming van de re
gerende Paus. In een lang vervlogen
verleden is dit wel voorgekomen. Toen
echter de geldige, maar volslagen on
geschikte Paus Benedictus IX in 1045
tot zijn opvolger de Benedictijn Johan
nes Gratianus aanwees, werd zijn be
sluit als het ware overgenomen door de
geestelijkheid en het volk van Rome,
die in die dagen nog het recht tot keu
ze der Romeinse bisschoppen hadden.

Het was Paus Nicolaas II, die de
grondslagen legde van de Pauskeuze
door de kardinalen in 1060; de defini
tieve regeling, waarop het huidige
conclaaf en het keuzerecht van het
H. College berusten, stamt uit 1274,
toen Gregorius X op het concilie van
Lyon ziin constitutie „TJbi periculum"
uitvaardigde.

Sinds lang is het een gebruik, maar
geen voorschrift, dat de Paus niet al
leen door, maar ook uit de kardina
len gekozen wordt. Bartholomews
Prignano, aartsbisschop van Bari, die
onder de naam van Urbanus VI de
Kerk leidde van 1378 tot 1389. is tot
heden de laatste Paus die niet tevoren
kardinaal was.

Maar tekenend is het, dat het Caere-
moniale Romanum tot vandaag aan de
dag het voorschrift behouden heeft, wat
er moet gebeuren, wanneer het kardi
naalscollege, opgesloten in het conclaaf,
een buitenstaander (kardinaal of niet)
zou kiezen. Menig vinger is er dezer
dagen over de pagina's van dit Caere-
moniale gegleden, nu inderdaad de
naam van een niet-kardinaal (sinds hoe
veel eeuwen?) althans gefluisterd
wordt. Hier is de bepaling, men kan
die vinden onder Lbr. I, Cap. 1, pa
ragraaf 37. Indien de kardinalen met de
vereiste meerderheid iemand zou
den kiezen, die zich buiten het conclaaf
bevindt, dan doet het H. College per
koerier de betrokkene een bevel toeko
men zich terstond te begeven naar de
plaats, waar het conclaaf gehouden
wordt. Daarin toegelaten, zal hem op
de gebruikelijke wijze ziin toestemming
gevraagd worden en indien de gekoze
ne het pontificaat accepteert, dan eerst
zullen de stembriefjes verbrand wor
den en het volk op het Sint Pietersplein
zal, nadat het tot zijn verbazing en niet
geringe speculaties een dag of enkele
dagen niet tweemaal per dag de zwarte
rook heeft zien komen uit het schoor
steentje boven de Sixtijnse kapel, aan
de witte rook thans zien: dat eindelijk
de nieuwe Paus gekozen is.

Een gekozene wordt geen Paus door
de vereiste meerderheid van stem
men Deze meerderheid van twee der
de plus één stem is tee"_a?p"
leiding en voor de kandidaat ee t-
ken. Paus wordt iemand m wezen
slechts door zijn toestemming. Al
heeft het de schijn, dat de formeel
absoluut-monarchale bestuursvorm
van de Kerk tenminste éénmaal in
een pontificaat en wel in de eer
ste ogenblikken doorbroken wordt
door iets als een parlementair stel
sel, de theologische werkelijkheid is,
zo leert de Kerk, dat het stedehou
derschap van Christus op aarde een
benoeming is van de Goddelijke Ho
gepriester. Hij evenwel werkt met en
door mensen en weet hun onvolmaakt
heid in Zijn providentiële plannen op
te nemen.

He constitutie „Vacantis Apostolicae
öecns" houdt met wijze ervaring ook
terdege rekening met deze onvolmaakt-
Het is daarom, dat de canoniek
verkiezing van een Paus op de
nauwkeurigste wijze, die geen twijfel of
??lsverstand laat bestaan, vast gelegd
niioolf kardinaalscollege en dit college

v' ?onder bemoeienis of interventie
tot k U' **eeft het recht en de plicht

p woiïl is ieder, die als zodanig door
hppft uuge ?aus is gecreëerd, ook al
*1 hooit de rode hoed ontvangen

Naar aanleiding van de recentepu-
blikatie over de moeilijkheden, v/elke
de kerkenbouw in het diocees Hotter-
dam ondervindt, ontving het K.N.P. de
volgende nadere uiteenzetting van het
bisdom.

Op dit ogenblik zijn in aanbouw vier
noodkerken n.l. te Leiden (Zuid-West),
t® Rijswijk (Steenvoorde), te Schiedam
(Nieuwland-oost) en te Barendrecht.
JJaarnaast worden zes definitieve ker-
r?n gebouwd n.l. Vlaardingen-H. Geest
°°st), Rijswijk-H. Benedictus (Te Wer-
Rotterdam-Dominicus (Binnen
bad) Rotterdam-Maria Onbevl. Ontvan-
(Zuidwijk), Rotterdam-St.-Bavo
fPendrecht) en Delft-H. Past. v. Ars.
toni,,van 's-Gravenhage, H.H. An-
en Lodewijk (Morgenstond) zal
b?,;, d,g, z,Jh voltooid en blijft verder
boim, beschouwingDe plannen van de
veZ, ï,ddlnitieve kerken in 's-Gra-
kerk To -PlUs X (Bouwluot), Ridder-
Egbert„7 ZnS Hoek van Holland-St-
voor rio o n ln. het laatste stadium

voor de aanneming.

Vent*w™,£ ach,tergrond van deze gege-
wordt wellicht de onmogelijkheid

om in 1959 de kerkenbouw voort te zet
ten begrqpelqk. Immers de totale kos
ten van deze bouwplannen voor 1958 be
dragen 5 miljoen- Daar het bisdom in
de jaren 19o8 en 1959 ongeveer 1 mil
joen per jaar voor de kerkenbouw hoopt
te ontvangen en voor 2y, miljoen heeft
geleend, komt men (met de inkomsten
van 1958 en 1959) nog niet tot het to
taal vereiste bedrag. Zelfs een leel
van de inkomsten van 1960 zullen moe
ten worden aangewend om dit bouwplan
te voltooien. Het is duidelijk, dat hier
mede de kerkenbouw voor 1959 geheel
en voor 1960 zelfs gedeeltelijk geremd
is.

Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland hebben het raadsbesluit der ge
meente Amsterdam tot het beschikbaar
stellen van een bedrag van 2 miljoen
voor de aankoop van werken uit de col-
lectie-Regnault goedgekeurd.

(als bijv. kardinaal Stepinac): zelfs kar.
dinalen, die in de ban zouden zijn, gesus
pendeerd, door een interdict of andere
kerkelijke straffen getroffen. Ex-kardi
nalen, voegt de Constitutie er ten over
vloede nog bij, zij die door de Paus zijn
afgezet of officieel zijn teruggetreden,
hebben uiteraard geen stemrecht.

Kardinalen of conclavisten, die zich
schuldig zouden maken aan simonie, jan
omkoping i.e. zijn daardoor in de ban
en wel de excommunicatio latae senten-
tiae. Paus Julius II bepaalde, dat
iemand die zich door omkoperij zou
hebben laten kiezen tot Paus, ongeldig
is verkozen. Om echter elke denkbare
grond weg te nemen van voorwendsels
om de geldigheid van een keuze te be
strijden, bepaalt de geldende Constitutie
dat zélfs een keuze met behulp van om
koperij, onwaardig ook, een geldige is.

De vroegere gouwleider en rijkscom
missaris voor de door Duitsland in het
Oosten bezette gebieden, Erich Koch,
heeft gisteren te Warschau, waar hij
terechtstaat, verklaard, dat hij heeft be
hoord tot de groep van de in 1934 ver
moorde Gregor Strasser, aldus meldt
A.F.P. H(j was lid gebleven van de na-
tionaal-socialistisch, partij om „te
strijden voor het ware socialisme, dat
Hitler, Goering en Rosenberg hebben
verraden."

Koch zei, dat Hitler hem in 1933 bij
zich had ontboden en had gezegd: „Ik
weet, dat je bevriend bent met Gregor
Strasser, mijn grootste vijand. Maar ik
waardeer hetgeen je in Oost-Pruisen tot
stand hebt gebracht en ik vertrouw je."
„Zo ben ik de hoogste chef in Oost-
Pruisen geworden," aldus de beklaag
de.

Verder zei Koch, dat hij alüjd gestre
den heeft tegen Hitier en de bureaucra
tie te Berlijn. Dr. Schacht had hem er
van beschuldigd een bolsjewiek te zijn.
Ee- van zijn adviseurs, zei Koch, was
een Jood, namelijk het hoofd van de
kolenimport te Koningsbergen.

Koch heeft zich volkomen onschuldig
verklaard aan de misdaden, die hem ten
laste zijn gelegd. Hij voegde hieraan
toe: „Ik ben in een arm gezin gebo
ren waar mij trouw aan het volk en lief
de voor de medemens is bijgebracht."
Over zijn beleid in Oost-Pruisen zei hij,
dat hij economische onafhankelijkheid
van dat gebied heeft willen invoeren en
werkgelegenheid heeft willen scheppen
voor alle arbeiders.

De begrotingsdebatten zullen dit jaar
in de Tweede Kamer verschillende ma
len worden onderbroken om hetzij de
regering, hetzij de Kamerleden de ge
legenheid te geven tot nader beraad.

De consequentie hiervan is, dat op
nieuw verschillende begrotingshoofd-

(Van onze Haagse redactie)
Als het aan de regering ligt zit er
voor de salarissen van middelbare
ambtenaren nog geen verbetering in het
vet. Dit is afgelopen maandag in een
vergadering van het Georganiseerd
Overleg gebleken. De regering liet daar
door haar vertegenwoordiger negatief
antwoorden op de eis van de ambte-
narencentrales om, na de verbetering
voor de laagste ambtenaren, nu ook de
middelbare ambtenaren over de hele
linie aan hun trekken te laten komen.

Toen bleek dat het overleg over dit
punt was vastgelopen vroegen de ambte
naren-organisaties het gesprek te mogen
voortzetten met minister Struycken zelf.
Of de minister, die momonteel op va
kantie is, hierop zal ingaan is nog niet
bekend.

De heer K. van Dijk, oud-wethouder
van onderwijs en woonruimtetoewijzing
te Hilversum tevens oud-directeur van
de NCRV is gisteren, tengevolge van
een hartverlamming op 73-jarige leef
tijd overleden.

De heer Van Dijk was ongeveer 22
jaar werkzaam bij het onderwijs op
Java. Hij ging in 1911 als jong onder
wijzer naar Nederlands-Indië en ein
digde zijn staat van dienst als voor
zitter van de Indische Onderwijsraad.
H1 1933 werd hij omroepleider bij de
r v en 'n 1945 directeur. Na het be
reiken van de pensioengerechtigde leef-
p lrTu1951 nam zitting voor de
fractie in het college van

en W. als wethouder.

stukken op een en dezelfde dag aan
de orde komen.

Prof. Oud (V.V.D.) maakte donder
dagmiddag tegen deze regeling, die
werd voorgesteld door voorzitter, mr.
Kortenhorst, bezwaar. Hjj betoogde dat
op deze wijze, meer nog dan vroeger
de beraadslagingen het karakter zullen
krijgen van het voorlezen van een te
voren geprepareerde redevoering in
plaats van een levendig debat. De li
berale leider vreesde daarvan een ver
dere vermindering van de publieke be
langstelling.

Prof. Romme (K.V.P.) bracht daar
tegen in, dat de fracties na het ant
woord van de minister gelegenheid
moeten hebben voor beraad. Door de
verkorte schriftelijke voorbereiding, die
dit jaar wordt beproefd, kan een nadere
uiteenzetting van het regeringsbeleid
pas in het antwoord van de minister
in de Kamer worden gegeven.

Mr. Burger (P.v.d.A.) voegde hier
aan toe dat fractieberaad misschien
achterwege kan blijven als de regering
reeds in de toelichting op haar begro
ting het algemeen beleid zou uiteen
zetten. Misschien kan daar volgend
jaar rekening mee worden gehouden,
aldus mr. Burger.

Mr. Kortenhorst sloot zich hierbij
aan. Onderbreking van de beraadsla
gingen tussen het antwobrd van de mi
nister en de replieken is noodzakelijk.

Men dient dan intussen een begin te
maken met een volgend begrotings
hoofdstuk. Mr. Kortenhorst herinner
de eraan dat dit jaar een proef wordt
genomen en hij meende dat de Kamer
dynamisch genoeg is om haar werk
wijze, indien nodig, te wijzigen.

Advertentie

4MSUIVIH

(Van onze parlementaire redacteur)

Geen van de partijen heeft de regering in de Tweede Kamer bij de alge
mene financiële beschouwingen haar kritiek bespaard, maar het karakter
verschilde totaal naar gelang deze van de P.v.d.A. of van de andere fracties
afkomstig was. De socialisten hebben hun voorkeur voor een actieve con-
junctuurpolitiek naar voren gebracht. Zij waren helemaal niet overtuigd
van het nut van een begroting met een monetair-neutraal karakter, zoals
minister Hofstra voorstaat. Hun woordvoerder, de heer Peschar, vermeed
zorgvuldig het woord inflatie, maar hij sprak wel over de wenselijkheid,
minder waarde te hechten aan het toenemen van onze deviezenvoorraad, die
hij „een symptoom van deflatoire krachten" noemde. Hij bracht ook de
wenselijkheid naar voren van gerichte maatregelen voor het scheppen van
werkgelegenheid, met name in het noorden van het land. De algemeen als
noodzakelijk aanvaarde consolidaties van gemeenteleningen vond de socia
listische woordvoerder in het geheel niet nodig.

Dr. Lucas (K.V.P.) had eveneens
bezwaar tegen de wijze waarop de
regering de werkgelegenheid ver
waarloost, maar hp dacht aan ge
heel andere midde'en om daar verbe
tering in te brengen. Nederland steekt
ongunstig af bij andere landen wat
z(jn belastingklimaat betreft. De re
gering moet erop bedacht zijn, dat
het bedrijfsleven in staat wordt ge
steld zich aan te passen bij de eisen
die de komende Europese markt ons
gaat stellen. Investeringen moeten
dus alleen al om die reden niet wor
den afgeremd. Hij kon vanwege het
star vasthouden aan ons uitzonderlijk
hoge belastingniveau geen waarde
ring hebben voor wat de regering in
de afgelopen jaren voor onze wel
vaart heeft gedaan. Ook de export
bevordering is tekort gekomen. Het
nationaal inkomen zal langs al deze
wegen moeten worden opgevoerd,
anders komt de werkgelegenheid in
gevaar. De regering zegt nu wel, dat
er door de bestedingsbeperking weer
evenwicht is bereikt tussen middelen
en uitgaven, maar dat is op een veel
te laag niveau geschied, aldus de
katholieke woordvoerder.

Overeenstemming tussen beide spre
kers was er ten aanzien van het stre
ven naar meer gegevens voor de
Kamer, zodat een beter inzicht kan wor
den verkregen in de financiële vraag
stukken. Met mr. Van Leeuwen
(V.V.D.) kwamen beiden op voor een
betere behandeling van de ongehuw-
den, die nu al jaren in de „strafklas"
zitten. De heer Peschar diende een mo
tie in, de regering uit te nodigen deze
daad van eenvoudige rechtvaardigheid
nu eens aan te pakken bij gelegenheid
van de beslissingen die binnenkort
moeten worden genomen ten aanzien
van het afschaffen van bepaalde subsi
dies, die de schatkist zonder gevaar voor

Advertentie

46

Luchtdicht

verpakt

*f
**,L-

(Wf/wc

(Van onze Romeinse
correspondent)

a de dood van een
paus is er altijd een
aflossing van de wacht,
een heengaan van personen
en later een komen van
nieuwe gezichten in het
Apostolisch Paleis. Al dege
nen, die de paus voor spe
ciale diensten heeft aange
trokken, worden hiervan
automatisch ontheven na zijn
dood. Zo hebben Moeder
Pasqualina en haar helpsters
na bijna dertig jaar afscheid
genomen van het Vaticaan.
De eerste negen jaar ver
zorgden zij het huishouden
van staatssecretaris Pacelli,
de overige van Paus Pacelli.
De beide particuliere secre
tarissen van Pius XII, de
Jezuïetenpaters Leiber en
Hentrich, de biechtvader
professor Bea, de bouwmees
ter, de lijfarts en de drie
prinsen Pacelli in hun kwa
liteit van persoonlijke advi
seurs zij allen zagen hun
taak beëindigd en hebben
thans niets meer met het
Vaticaan van doen. Paus
Pius XI, die afkomstig was
uit Desio bjj Monza, koos
zich voor 'privé-medewer-
kers bij voorkeur Noord-
Italianen. Die verstond hij
het best, die verstonden Hem.
De Romeinen, eeuwige be
moeiallen en roddelaars over
het pauselijk hof, waren er
ontevreden over en ze plach
ten te zeggen, dat „het Ro
meinse brood gebroken werd
voor de Lombardiërs"! Na
de dood van Pius XI zagen
de Romeinen de „Milanezen"
hun concurrenten bij uit
stek niet zonder leedver
maak heengaan.

De bezetting van alle
ambten In de bestuursorga
nen der Kerk hangt af van
de wil van de paus. Een
nieuwe Pontifex kan naar
goeddunken de functionaris
sen, die hij aantreft, hand
haven of vervangen. In de
praktijk komt het erop neer,

dat hij het overgrote deel
hunner in hun ambt beves
tigt.

Tijdens de periode, dat
de H. Stoel onbezet is,
blijft de kardinaal-groot-
penitenciër met de pause
lijke penitenciërs in func
tie. De functie van Kan-

H. Roomse Rota en het
Hoogste Tribunaal der Apos
tolische Signatuur zetten
hun werk voort.

ie hoogste autoriteit na
de paus ten Vaticane
echter, de kardinaal-
staatssecretaris, ziet zijn op
dracht onherroepelijk ein-

selier der Heilige Roomse
Kerk blijft eveneens door
gaan. Nu kardinaal Cos-
tantini dezer dagen over
leed, kwam dit ambt vrij
Zo nodig zal het H. Col-
lege er (voorlopig) in
voorzien. Do kardinaal
vicaris. die met zijn hulp
bisschoppen namens de
paus het bisdom Rome be
stuurt, zet uiteraard zijn
werk voort. Pauselijke
nuntii en delegaten blij-
ven op hun posten. Zo
doet ook de geheimaalmoe
zenier. Want het pauselijk
decreet „Vacantis aposto
licae Sedis" schrijft voor,
dat de caritas en onder
steuning van behoeftigen
in het interregnum op de
zelfde wijze en met dezelf
de bedragen door moeten
gaan als tijdens het le
ven van de laatste paus

De Romeinse Congrega
ties, de „ministeries" dus van
het centrale kerkelijke be
stuur, onderbreken hun ar
beid niet. Maar zij kunnen
slechts dat doen, wat geen
rechtstreekse goedkeuring of
bekrachtiging van de paus
nodig heeft. De bijzondere
en buitengewone bevoegd
heden, die door de paus aan
de prefecten of secretarissen
der Congregaties kunnen
zijn gegeven, vervallen. De
pauselijke rechtbanken: de

digen bij de dood van zijn
paus. Slechts zelden komt
het voor, dat een staatsse
cretaris door de opvolger
wordt „overgenomen", In de
jongste geschiedenis heeft
men dit één keer meege
maakt: kardinaal Pietro Gas-
parri, die staatssecretaris
was onder Benedictus XV,
diende ook onder Pius XI,
tot hij in 1930 op tachtig
jarige leeftijd zijn ontslag
nam en opgevolgd werd door
kardinaal Pacelli. Pius XII
heeft na de dood van kar
dinaal Maglione in 1944 geen
nieuwe staatssecretaris meer
benoemd. Hij beheerde zelf
de staatssecretarie en liet
zich daarbij assisteren door
twee functionarissen: mgr.
Tardini en mgr. Montini
Beiden werden in 1953 be
vorderd tot pro-staatssecre
tarissen, een rang, die mgr.
Tardini alléén bleef houden
toen mgr. Montini aangewe
zen werd voor de aartsbis
schoppelijke zetel van Sint
Ambrosius te Milaan. Uiter
aard zijn na ie dood van
Pius XII ambt en titel van
pro-staatssecretaris verval
len.

Tijdens het onbezet zijn
van de H, Stoel ligt het
bestuur der Kerk en dat
van de 44 HA. groot zijn
de Kerkelijke Staat, Va
ticaanstad, in handen v:.n

het kardinaalscoilege. Maar
dit bewind draagt een
zeer voorlopig en beperkt
karakter. Het eerste arti
kel van de pauselijke con
stitutie hierover bepaalt,
dat het H. College niet
de geringste zeggenschap
heeft over zaken, die tot
de prerogatieven van de
paus behoren. Evenmin
kan het over de rechten
van de H. Stoel of van
de Kerk beschikken, noch
iets afdoen of toevoegen
aan de bestaande door de
pausen uitgevaardigde wet
ten en bepalingen. Slechts
in dringende gevallen, die
volgens de meerderheid
der kardinalen geen uitstel
gedogen, kan het H. Col
lege maatregelen treffen.
De taak, die de bestuur
ders tijdens het interreg
num toevalt, is hoofdza
kelijk van materiële aard.
De teraardebestelling van
de overleden paus en al
les wat samenhangt met
de voorbereiding van het
conclaaf vormt gewoon
lijk het voornaamste deel
daarvan.

De vergadering der kardi
nalen, de Congregatio Ge
neralis. laat zich bijstaan
door een dagelijks bestuur,
de Congregatio Particolaris.
Deze laatste bestaat uit vier
kardinalen, de kardinaal-
camerlengo, een kardinaal
uit de orde der kardinaal
bisschoppen, een uit die der
priesters en een uit de orde
der diakens. Dit college
handelt uitsluitend in op
dracht van de algemene ver
gadering. De Camerlengo
heeft tot speciale opdracht
de goederen en de rechten
van de H. Stoel te beheren
en te bewaren tijdens de
vacatie-periode. Hij geldt als
de „eerste onder de gelij
ken" en zoals de antieke
Romeinse magistraten ver
gezeld waren van lictoren,
zo wordt de Camerlengo
door een piket Zwitserse
gardisten begeleid.

andere staatstaken niet langer kan dra
gen. Daaromtrent verwacht de rege
ring een interim-advies van de S.E.R.
De socialist liet wat dit laatste betreft
een geluid horen, dat de ongehuwden
minder zal kunnen bevredigen. Hij twij
felde aan het nut van een spoedig uit
te brengen interim-advies van de S.E.R.
over deze subsidies en meende dat dit
alles beter in een groot geheel kan wor
den bezien met alles wat er aan fi-
nancieel-economische problemen aan
vastzit.

De heer van Eijsden (A.R.) drong
aan op een zo spoedig mogelijk af
handelen van de huur- en loonkwes-
ties vanwege het urgente karakter
daarvan. Hij was een voorstander van
een snel uitbrengen van een S.E.R.-
advies en tevens van het bewaren van
het monetair evenwicht. Met dr. Lu
cas vond hij dat de besparingen thans
alle aandacht verdienen. Het meest
kras in de uiting van vrees ten aan
zien van een komende inflatie was
de heer v. d. Wetering (C.H.), die
opmerkte, dat deze inflatie met gro
te stappen komt binnendringen. Hij
dacht daarbij met name ook aan de
toenemende rentelast, die de staats
schuld ons oplegt. Op een bedrag
van 29 miljard moet nu reeds een
jaarlijkse rentelast van 1,2 miljard
worden opgebracht.

De verlenging van de belastingver
hogingen, waartoe minister Hofstra
eind 1956 heeft besloten onder de uit
drukkelijke toezegging dat zij tijdelijk
zouden zijn, kon alleen de goedkeuring
verkrijgen van zijn partijgenoot Pes
char. Dr. Lucas zag dit in het verband
van de werkgelegenheid als een be
zwaar. De heer Peschar had in tegen
stelling tot mr. van Leeuwen ook veel
waardering voor een nog vaag plan van
de regering, om een gedeelte van de
kapitalen die nodig zijn voor de woning
bouw, te vinden door middel van een
verplichte lening tegen lage rente van
de institutionele beleggers.

Een punt van tegenspraak was de
uitlating van mr. Burger, onlangs ge
daan, over wat de regering van plan
zou zijn met betrekking tot een belas
ting op directe vermogensvermeerde
ring. In het regeringsprogram is des
tijds alleen gesproken over een onder
zoek naar de mogelijkheden, waarbij
dan uitdrukkelijk ook de vermogens-
verliezen werden genoemd, zoals dr.
Lucas nog eens vaststelde.

Veel is ook gesproken over de vlotte
wijze waarop minister Hofstra de niet
geringe sluitpost van 800 miljoen in het
enorme begrotingstekort van anderhalf
miljard, op de kapitaalmarkt denkt te
kunnen opnemen. Dr. Lucas vond dat
een juiste voorlichting van de regering
omtrent de onderdelen van dit bedrag
moest worden verstrekt.

Dr. Lucas heelt enige suggesties ge
daan omtrent de mogelijkheden tot ver
laging van het steeds maar stijgend uit-
gavenpeil. Hij vroeg of er eigenlijk in
het kabinet wel eens is gesproken over
de redelijkheid van een mindere bijdra
ge aan de N.A.T.O., nu toch wel voor
iedereen duidelijk is dat Nederland
door de rechtsverkrachtingen in Indo
nesië en andere onverwachte grote
nadelen, bjj andere partners in de
N.A.T.O. is achterop gekomen. Ook
dacht hjj aan een uitstel van dure wa
terstaatswerken, zoals inpolderingen,
die toch niet vooraan op het urgentie
lijstje staan.

Hoopgevend noemde hjj de erkenning
van dr. Drees, dat besparingen ook voor
de werknemers door een deel van hun
loon vast te leggen langzamerhand als
een eis des tjjds worden gezien. Maar
de overheid misleidt ons wanneer zij
spreekt van haar eigen besparingen. Dr.
Lucas meende dat hier alleen zou kun
nen worden gesproken van vermogens-
stijging.

Minister Hofstra zal eerst dinsdag de
Kamer uitvoerig antwoorden.

NIJMEGEN 23 okt. Kand. rechten:
A. J. R. M. Niesten (Nijmegen); P. C.
E. van Wijmen (Breda); G. J. A. M.
Molkenboer (Tilburg) en F. A. M. Freij-
ters (Roosendaal N.B.).

AMSTERDAM, 23 okt, Kand. psy
chologie mej. M. C. Schutte, mej. M. E.
Khan (Amsterdam); doet. psychologie
mevr. E. M. de RooLonkhuyzen (Am
sterdam); doet. Russisch: M. A. Lathou
wers (Nijmegen) kand. Engels: H. Th.
M. de Kruyff (Amsterdam).

iiHiiiiiiiiiiiiMitiiiniiMiiiimMiiiiiiniiiimiimiiMiiiiimuimi

Blijkens de miljoenen-nota vor
men de militaire uitgaven met
rond 1680 miljoen gulden bijna
23% van alle voor 1959 geraamde
rijksuitgaven. Zij overtreffen de ra
mingen voor onderwijs en cultuur
(ruim 1200 miljoen) met 480 miljoen
en zijn dan ook veruit de zwaarste
last van het rijksbudget.

Wij hebben in de papierlawine,
waarin de rijksbegroting is vervat,
naarstiglijk gezocht naar enige po
ging tot een redelijke verantwoor
ding waarom ons land zijn militaire
uitgaven tot een dergelijke hoogte
heeft moeten opvoeren. Immers Ne
derland maakt- deel uit van de
NAVO, hetgeen betekent, dat het
niet zelfstandig beslist over de aard
en de omvang van zijn militaire uit
gaven, maar moet afwachten hoe de
lasten van de gezamenlijke weste
lijke defensie-inspanning onder de
NAVO-partners zullen worden ver
deeld.

In dit verband is het van belang
na te gaan welke financiële offers
de verschillende, aan de NAVO deel
nemende landen voor hun militaire
apparaat brengen. De meest recente
cijfers waarover wij beschikken zijn
die van 1956. In dat jaar gaf België
3,4% van het bruto nationaal inko
men (gerekend naar de marktprij
zen) uit voor de NAVO-defensie;
Denemarken 3,1%; Frankrijk 8,1%;
Duitsland 3,7^; Griekenland 6%;
Italië 4%; Luxemburg 2%; Noorwe
gen 3,8%.; Portugal 4,1%; Turkije
4,7%; Engeland 7,8%; Canada 6,4%
en de Verenigde Staten 9,9%. Voor
Nederland vinden wij een percen
tage van 5,9; daarmede bezette Ne
derland in de rij van de veertien
NAVO-partners de zesde plaats, na
de Verenigde Staten, Frankrijk, En
geland, Canada en Griekenland,

Het is dan ook niet te verwonde
ren, dat vooral in economische
tijdschriften de vraag wordt ge
steld of Nederland onder de NAVO-
broeders niet al te zeer „zijn best wil
doen" en daardoor een te zware druk
laat leggen op zijn nationale econo
mie.

De veertien NAVO-landen gaven
in 1956 gemiddeld 5,2% van him na
tionale inkomen voor defensie uit.
Nederland zou, als het dit gemiddel
de had aangenomen, 0,7% van het
nationaal inkomen, dat is rond 220
miljoen gulden, op zijn militaire uit
gaven hebben bespaard. Het ligt ech
ter meer in de rede om landen als de
Verenigde Staten, Canada, Engeland,
Duitsland en Frankrijk buiten deze
vergelijking te houden. Bij de negen
overblijvende landen komen wij voor
1956 op een gemiddelde van 4,1%.
(Nederland bezet in deze groep de
tweede plaats met 5,9%). Ons land
ligt dus in die groep 1,8% boven het
gemiddelde. In klinkende munt uit
gedrukt betekent dit, dat Nederland
in 1956 ruim 550 miljoen méér voor
militaire doeleinden heeft uitgegeven
dan het bad moeten uitgeven indien
genoemd gemiddelde als basis ware
aangehouden.

Sedert 1956 is het percentage van
ons nationale inkomen dat voor
militaire uitgaven wordt besteed
gedaald van 5,9% tot 4,7% (begro
ting 1959). Hier doet zich de uitwer
king gevoelen van het als punt van
regeringsbeleid aangehouden „defen
sie-plafond" van 1525 miljoen, gecor
rigeerd met plaats gehad hebbende
salaris-verhogingen e.d. Van de
NAVO-partners staan ons uiteraard
voor 1959 nog geen cijfers ten dien
ste. Het zou echter zeker interessant
zijn als de regering die ter gelegen
heid van de behandeling der begro
tingen van Oorlog en Marine zou
kunnen verschaffen.

De NAVO-inspanning, uitgedrukt
in percenten van het nationale in
komen. is onzes inziens een belang
rijke factor bij de onderlinge ver
deling der defensie-lasten en mili
taire inspanning tussen de verschil
lende NAVO-bondgenoten. Wij be
seffen volkomen, dat het niet de
enige factor is welke in acht ge
nomen behoort te worden, maar wij
kunnen niet ontkomen aan de indruk,
dat hij in het complex van factoren,
welke de militaire lasten voor elk
land bepalen, voor wat ons land be
treft te weinig gewicht in de schaal
heeft gelegd.

Advertentie

maakt U doodmoe
en ondermijnt Uw
gesteL U bent er het
vlugst van af met

AKKER
'SIROOP

Verenigde Staten President Eisen
hower heeft schout-bij-nacht Hyman G.
Rickover, die wel de „Vader van de
atoomonderzeeër" genoemd wordt, be
vorderd tot vice-admiraal.

Twee Belgische graven, die een weddenschap afsloten in dertig dagen
een reis om de wereld te maken en daarop nog verschillende opdrachten
uit te voeren, zoals bijvoorbeeld een rickshaw door de straten van Tokio
trekken, zijn op de tweeëntwintigste dag in San Francisco aangekomen. In
deze stad moeten zij een boevenpak weten te bemachtigen uit de gevangenis
van Alcatraz, samen met een gevangenisbewaker op de foto komen en zich
ook nog laten fotograferen voor het graf van Jack London.

Van de vierendertig opdrachten die zij kregen, hebben zij er zestien
uitgevoerd. Twee keer slaagden zij niet: Zij kregen geen ontslagbewijs van
een gevangenis in Bangkok en de twee kikkers, die zij uit Hong Kong naar
België moesten opsturen, kwamen niet levend aan. Wel hebben ze kameel
gereden in Teheran en in Indië op een spijkerbed gelegen (met de spijkers
naar beneden).

In de komende dagen moeten zij onder meer Suger Ray Robinson nog
uitdagen voor een bokswedstrijd en schildpad rijden in Bermuda.

De twee wereldreizigers zijn de 38-jarige graaf Abel Armand, een
Brusselse geldmagnaat, en de 31-jarige graaf Mare Doultremont, ingenieur
bij een oliemaatschappij in de Sahara. Als zij de weddenschap winnen be
taalt een vriend de reis, indien niet, dan dragen zij zelf de kosten.