Vrije kunstmarkt in de open lucht
De laatste maten van de
Radetzky-Marsch
njKe vorming van leken
Geloofsgetuigenis in de omgang
met andersdenkenden
Kunstenaars bevelen zichzelf aan
op spandoeken
Tracht het ie doorstaan3
Bozenaren
Geloof
en
leven
Prenten en tekeningen
van Hiroshige
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1958
PAGINA 11
FRED THOMAS
Liturgische weekkalender
S«CIAAL
1 'Punische
'■•'Stand in
Missie
Giro 20725 i
WASSEN AAK
ARTISTIEK BABEL IN DE
VIA MARGUTTA
Het zou in ons klimaat ondenkbaar wezen, maar in Rome is bet keer
Op keer een succes: de grote kunstmarkt, drie dagen achtereen in -de open-
'ucht, „La Mostra di Via Margutta". Zij is thans voor de negende maal
georganiseerd, reeds volop een traditie, haar faam tot in het buitenland
gevestigd. Zij wordt gehouden tegen het eind van oktober, in en rondom de
^ia Margutta, vlak bij de Piazza d' Espagna, in het hart van Rome, in de
belendende straten en sloppen, en vanzelfsprekend de binnenhoven van
Je buurt, welke reeds sinds eeuwen een centrum van kunstenaars is, het
Montmartre, de Butte van Rome. Begunstigd door de Ottabrate Romana,
Je altijd stralend mooie, volop betrouwbare wijnmaand in Rome. Een stuk
Romeins volksleven, spontaan uitgegroeid, dat men echter wil behoeden
Voor een carnavalesk karakter. Tot dusver was ieder vrij op deze kunst
markt zijn werk te exposeren en te verkopen. Het aantal deelnemers steeg
tot meerdere honderden, naast de werkelijk begenadigden, de serieuzen,
Je veelbelovenden, een stroom van zondagsschilders, al wie maar een met
Verf bedekt stuk hout of papier had aan te bieden, tot kinderen toe, met
t.kunstprodukten" a 50 Lire. In deze uitwas is thans het mes gezet: in
Principe blijft de markt vrij, ieder kan er nog altijd terecht, echter alleen
te de binnenhoven en aan de periferie, voor de eigenlijke Via Margutta is
door de organisatoren een selectie toegepast.
Een selectie, die het karakter van
«te markt niet aantast, wel het niveau
garandeert: méér kunst, minder charle-
tannerie. Ditmaal waren officieel toege
laten meer dan 300 Italiaanse artisten
en een honderdtal buitenlanders. Voor
de laatsten werd een „Salon der Gast
vrijheid" ingericht, in de lokalen van
de Association Artistique Internationale,
te het hart van de buurt. De buiten
landse deelname bestond uit twee sec
ties: een twintigtal, daartoe uitgenodig
de Prix de Rome-winnaars uit de ver-
Schillende landen, en verder buitenlan
ders, die in Rome leven en werken,
?lk met één of twee voorbeelden van
hun werk. In totaal waren 33 landen ver
tegenwoordigd, o.a. China, Japan, Irak,
Cambodja, Vietnam, Thailand. Een ar
tistiek Babel dus, dat het gevaar loopt
■heer interesse te gaan wekken als folk
loristisch verschijnsel dan zuiver om
«le waarde voor de kunst. Met de toe
gepaste selectie heeft men het op een
ander plan gebracht, de kans vergroot,
dat de markt zich ontwikkelt tot een
internationaal oriënterend evenement.
Rome ontwikkelt zich steeds meer
tot een internationaal centrum van
artistieke activiteit. Wellicht nooit te
voren in zjjn geschiedenis is er een
zo groot aantal buitenlandse kunste
naars bijeen, verhoudingsgewijs zelfs
meer dan in de 16e en 17e eeuw. Mis
schien nog niet in kwaliteit, maar ze
ker kwantitatief steekt het Parijs
naar de kroon. Vooral veel Engelsen,
Amerikanen en ook Scandinaviërs
hebben domicilie in Rome gekozen.
Van het artistieke leven is de Via
Margutta reeds eeuwenlang het cen
trum. Helaas zijn in de laatste^ tijd
huren van woon- en schilderruimte
sterk omhoog gegaan, boven de draag
kracht van menig bohemien. Zij
Worden thans ingenomen door bui
tenlanders, vooral Amerikanen, die
'n Rome studeren en voor wie de
kosten minder een bezwaar zijn. Ook
Nederlanders wonen er nog, het ar
tistiek nageslacht der fameuze „Bent-
Door
vogels" uit zeventiende en achttien
de eeuw, de grote tijd van de school
van Caravaggio, toen de buurt in
volle bloei was, de schildersmodellen
zaten te wachten op de trappen van
de Piazza d'Espagna. Niet ver hier
vandaan is ook het bekende café „Gre-
'in stand gehouden, in de Via Con-
uotti, een kunstenaarsrendez-vous vol
internationale souvenirs, te vergelij
ken met Procope te Parijs in de gro
te tijd.
jAan de recente kunstmarkt hebben
Juliaanse schilders van naam geëxpo-
gprd, zoals Guttoso, die ook op de
jjennale de aandacht trok, Monachesi
j?et zijn uitbundige sensabiliteit van
«jl'dr, Eva Fischer, het bést in de ver-
Jnde sfeer van haar stadsbeelden. On-
verrassingen bood. Niet alleen olie-
en waterverfschilderijen, tekeningen,
gouaches hingen er te kust en te keur,
ook de grafische kunst was vertegen
woordigd, ruime keus uit sculptures,
ceramiek, emailleerwerk, en verdere
producten van kunstnijverheid. Dat al
les was uitgestald aan weerszijden van
de smalle straat, soms op een binnen
hof, in deuropeningen, vensternissen,
zo maar een gat in de muur, in de
hoven onder afhangende wingerd,
rondom een decoratief fonteintje. En
altijd tegen de achtergrond van grijs
en grauw, van terra en okerbruin,
de eeuwenoude, diep ingevreten kleu
ren van zo'n oude Romeinse gevel of
brokkelig stuk blinde muur.
De markt mocht zich verheugen in
ononderbroken, geanimeerd bezoek. Er
werd zo en passant ook aardig wat
gekocht. Tal van kunstenaars bevalen
zichzelf aan op spandoeken dwars over
de straat, zoals Walter Lazzoro, die
zich „de eenzaamste en stilste" noem-
Niet alleen de schilderkunst is op de „Mostra di Via Margutta vertegenwoordigd,
ook sculptuur, emailleerwerk en alle normen van kunstnijverheid.
de buitenlanders trok de reeds ja-
£eh te Rome woonachtige Poolse ex
pressionist Marilsky de aandacht, het
C-nierlkaans-Armeense echtpaar Zubel-
rfchadarian toonde ook nu zijn zeld
zame vitaliteit, de houtsculpturen van
Irakees Mohammed Ghani-Hikmet
™«ren opmerkelijk, wij herinneren ons
reh watermeloen, in opmerkelijk grijs
<n, wit, van de Egyptenaar Amal Ma-
fak. Er hing ook werk van de Chileen
J;1®!, door de bekende kunstcriticus
£rof. Venturi gehouden voor de beste
JMud-Amerikaanse abstracte schilder.
'Nederland was o.m. vertegenwoordigd
"°°r de te Rome woonachtige schilde-
fessen mej. Snoeck Henkemans en
"levr. v. Zanten.
Bet ls ons opgevallen, dat de ab
stracte, de non-figuratieve kunst op
«leze markt schaars vertegenwoordigd
Was. Onder de Italianen zelf was het
bepaald een uitzondering. Hun werk
bleek over het algemeen conventio
neel, romantisch, zoetelijk. En dat
Was overwegend de sfeer van deze
Unieke markt, die echter ook vaak
De schilder Brunello, „van allen de jongste en de mooiste", zoals hij zich op een
spandoek aanbeveelt. In werkelijkheid een sympathieke oude heer met een minus
cuul grijs baardje.
de zijn werk: bjj voorkeur verlaten
stranden met ergens een bonte tent, de
donkere romp van een omgedraaide
boot, ademde dit in sterke mate
Brunello: „van allen de jongste en
mooiste", in werkelijkheid een vrien
delijke, oude heer met minuscuul grijs
baardje. Of wat er niet om loog:
„Trionfo del bello Alberti". Andéren
zochten het in de originaliteit, het
wonderlijk decor van hun uitstalling,
beeldhouwers hadden hun werk in
spleten en nissen opgesteld. Een enke
le werkte, als er geen kopers waren,
rustig voort aan wat hjj onder handen
Advertentie
Het Kardinaal van bossum
instituut
z°ekt voor uitzending
naar de missie
belogen, physici, chemici,
APOTHEKERS, ARTSEN, TAND
ARTSEN, VERPLEEGSTERS,
architegten, bouwkundige
«pzichters, typografen,
ANDBQUwkundigen
te de Pdierentuinag,13 n°vemb« wordt
„Landbouwonderwiiij 's"Gravenhage de
den. De minisw J dag 1958" gehou-
rij en Voericci ?n Landbouw, Visse-
ling za? Ho iv°°rzIenteg, dr. A, Vonde-
officieei oplnen. 0mst °m 10'30 UUr
De Joegoslavische uitgeverij
£rpska Knjizevna Zadruga" heeft mee-
ee d dat zij heeft afgezien van de
itgave van Pasternak's „dokter Zji-
*ago".
ZONDAG 9 november: Kerkwijding van
St.-Jan van Lateranen; mis Terribilis; 2e
gebed van de 24e zondag na Pinksteren;
credo; wit. MAANDAG: H. Andreas Avel-
linus, belijder; mis Os justi; 2 geb. H.H.
Tryphon en gezellen; wit. Rotterdam: Kerk
wijding van de kathedraal; mis Terribilis;
credo; wit. DINSDAG: H. Martinus, bis
schop-belijder; eigen mis; 2 geb. H. Men-
nas; (Utrecht: 3 geb. voor bisschop, ver
jaardag van keuze); wit. WOENSDAG:
H. Martinus, paus-martelaar; mis Si Hili-
gis; rood. Utrecht en Haarlem: H. Livinus,
bisschop-martelaar; mis Statuit; 2 geb.
H. Martinus: rood. DONDERDAG. H. Dida-
cus belijder; mis Justus; wit. VRIJDAG:
H\ Josaphat, bisschop-martelaar; eigen
mLs' roor' Rotterdam: H. Albricus. bis
schop-belijder; mis Sacerdotes; 2 geb. H.
Josaphat; wit. ZATERDAG: H. Albertus,
bisschop-belijder-kerkleraar; mis In me-
dio: credo; wit. ZONDAG 16 november:
25e zondag na Pinksteren; eigen mis: 2
geb. H Gertrudis; (Haarlem: 2 geb. H. Le-
buinus); credo; pref. v. d. H. Drieëenheid;
groen.
Tot 15 december zullen in het pren
tenkabinet van het Rijksmuseum te
Amsterdam prenten en tekeningen wor
den tentoongesteld van Hiroshige, die
als de laatste grote prentkunstenaar
van Japan wordt beschouwd. De exposi
tie is georganiseerd door de vereniging
voor 'apanse grafiek en kleinkunst. De
prenten komen uit de verzamelingen
van het Rijksmuseum, het rijksmuseum
voor volkenkunde te Leiden, het mu
seum voor land- en volkenkunde te Rot
terdam en uit enkele particuliere ver
zamelingen in Nederland. In totaal om
vat de collectie ongeveer 165 stukken.
had. Ook de maaltijd kwam ergens
vandaan en werd ter plaatse genoten:
de gouden gloed van de Romeinse wijn,
het coloriet van tomaten, spaghetti, ge
bakken vis, een tros druiven, alles in
harmonie met kleur en motief rondom.
Ook het typerend element van vrije
kunstmarkt was behouden. Aan de pe
riferie bloeide als voorheen de Zon
dagskunst, de charletannerle. Maar de
selectie in de eigenlijke Margutta had
toch oogluikend een enkel grensgeval
toegelaten, zoals het langharig Zweed
se bakvisje, dat haar naar onze smaak
nogal onrijpe, nog helemaal kinderlijke
productie tegen een mooi oud stuk
muur van de Margutta had opgehan
gen en serieus-geduldig de lieve, lange
dag op klanten wachtte. Vanwege
haar opvallend, expressief gezichtje
bleef men al eens bij haar kijken, nau-
naar haar werk, maar met Ro
meinse vrijmoedigheid naar hiar, an
ders weer dan bij de kleuters, die hun
Fröbel-activiteit exposeerden, of het
kleine, donkergelokte meisje, dat uit
kiel a raison van een luttel aantal lires
naïeve figuurtjes boetseerde. Zo
iets ontroert de Romeinen, dol op kin
deren, en zo'n scheutje glimlachende
ontroering hoort er nu eenmaal bij.
Als op elke markt wordt in de Via
Margutta een hartige beet geboden,
en allerlei frisdrank: buvanda, voor
wie het verrukkelijk Romeinse water
versmaadt uit een der murmelende
fonteintjes en natuurlijk zoetigheid. Op
de binnenhof bij de „Salon der Gast
vrijheid" stond zowaar iets als een rij
dende broodjeswinkel. Harde broodjes
met varkensvlees, dat geurde naar
knoflook en rosmarijn, broodjes por-
chetta. Een stuk varkensromp lag in
een soort vitrine uitgestald en werd
naar behoefte aangesneden. Er waren
ook broodjes met ham, salami, saucijs
jes; het is weer slachttijd en het lam,
favoriet voor de Romeinse smaak, heeft
concurrentie van het varken. Verder,
tot onze verrassing, wij dachten, dat
het procédé exclusief Nederlands was,
een soort croquetten, gevuld met rijst
en buffelkaas. Van de zoete specialitei
ten herinneren wij ons de rijkelijk met
suiker gebrande, croquante amandelen,
hazelnoten, pinda's, in grote, donker
bruine brokken, een Siciliaanse lekker
nij En tenslotte bood de Trattoria
Margutta, met een zitje midden in het
marktgewoel, zijn Romeins menu, een
stevig bord spaghetti, Saltimbocca alle
romana: dunne lapjes kalfsvlees met
plakjes rauwe bergham, of het lokaal
gerecht bij uitnemendheid: Arbacchio,
de om te zuigen zo malse stuk lams
bout, toebereid met rosmarijn. En be
goten uit wastafelachtige karafjes met
de wijn der Romeinse Castelli.
Het was merkwaardig, dat de kro
ning van Joannes XXIII, de eni-
x ge Paus tot dusver in de ge
schiedenis die in militaire dienst is
geweest, samenviel met de veertigste
verjaardag van wat voor de Italianen
een begrip is: Vittorio Veneto, het
voor hen zo fortuinlijke einde van de
eerste wereldoorlog, de wapenstilstand
op 4 november 1918. Een nationale
feestdag, te Rome aangekondigd met
grote affiches, overal in de stad, op
roepen van oud-strijders en andere or
ganisaties. versierd met de vaderland
se vlag. De dag zelf waren de mees
te zaken gesloten, vlaggen hingen uit
van de officiële gebouwen, verder heeft
zich binnen ons gezichtsveld niets bij
zonders afgespeeld: de grote belang
stelling der Romeinen richtte zich op
de kroning van da Paus, die ook het
beeld van kranten en illustraties vol
komen beheerste. Toch is Vittorio Ve
neto voor de Italianen een hoogtepunt
van hun nationaal /erleden, inderdaad
een historisch feit van d^ eerste orde,
alleen reeds daarom, dat het militair
de bevestiging was van de ondergang,
het einde der Donau-Monarchie. De
laatste maten van de Radetzky-
Marsch zijn verklonken tussen Piave
en Dolomieten, in de Venetische vlak
te. Hier ontbond zich, na een roemvolle
traditie van vele eeuwen, voor altoos
het wonderlijk gemêleerde volkeren-
leger van de Monarchie, tot het
laatst toe trouw en strijdvaardig ge
bleven.
De loop der gebeurtenissen bleek niet
meer te stuiten. Half september be
gon het front der Centralen in Macedo
nië te wankelen, kort daarna gevolgd
door de afval van Bulgarije, waar
mee de positie van Turkije, van zijn
bondgenoten geïsoleerd, hopeloos was
geworden, al zou het tot 30 oktober
duren voor het te Moedros tot wapen
stilstand kwam. De vrijgekomen en
van alle zijden versterkte geallieerde
legers waren inmiddels opgerukt tot
over de Donau. Ook het Westelijk
front, van Vlaanderen tot Oost-Frank
rijk, was in beweging gekomen. Het
offensief der geallieerden, dagelijks
versterkt met verse Amerikaanse
troepen, dwong de Duitsers tot een
algemene terugtocht, ofschoon hun
front intact bleef. Er was mense
lijkerwijs geen uitzicht meer op eni-
ferlei kentering, de nood onder de
urgerbevolking ondraaglijk. In deze
situatie kon het niet anders of de
ontbindende krachten in de Monar
chie kregen hun kans en hadden vrv)
spel. Het nationaal comité van Ser-
ven Kroaten en Slovenen begon op
6 oktober van Zagreb uit zijn beslis
sende activiteit. Op 7 oktober werd te
Warschau het vrije Polen uitgeroepen.
Op 19 oktober richtte de Nationale
Raad te Praag aan de geallieerden
het verzoek om algehele onafhankelijk
heid voor Tsjechen en Slowaken. De
Nationale Hongaarse Raad volgde
met de eis tot losmaking van Hon
garije van Oostenrijk en een afzon
derlijke vrede. Karolyi verklaarde
Hongarije zelfstandig; de Ausgleich
van 1867 bestond niet meer. En in
Wenen zelf riep men een onafhanke
lijk Duits-Oostenrijk uit.
Keizer Kareis wanhopige pogingen
om de situatie e redden moesten wel
mislukken. Ook president Wilson had
in zijn kortzichtigheid tot ontbinding
van de monarchie besloten. De keizer
stond alleen, had geen enkel gezag
meer. In zijn naam zou nog op 3 no
vember in de Villa Giusti bij Padua
op de meest vernederende voorwaar
den de wapenstilstand worden aan
vaard. Zijn afdanking volgde haast
ongemerkt. Stefan Zweig geeft in
„Die Welt von Gestern" een aangrij
pend beeld van hoe hij getuige was
van het historisch moment, waarop de
laatste erfgenaam van de Habsburgse
dynastie, welke 700 jaar over het land
had geregeerd, met zijn familie op
het grensstation Feldkirch Oostenrijk
verliet, via Liechtenstein naar Zwit
serland. Was het verwonderlijk, dat
parallel c.an deze feiten de weer
standskracht van het Oostenrijks-Hon
gaarse leger volkomen werd aange
tast en uitgehold, dezelfde troepen,
welke nog het jaar tevoren, in okto
ber 1917, in staat bleken tot de grote
doorbraak tussen Flitsch en Tolmijn,
en de volkomen zege bij Caporetto,
voor Italië erger dan een catastrofe,
een nationale schande, dat hetzelfde
militaire apparaat thans In volkomen
ontbinding verkeerde, murw was en
bij de eerste stoot bezweek. Na Capo
retto kon Vittorio Veneto nauwelijks
een revanche heten, hoeveel ophef er
ook van is gemaakt.
De laatste beslissende slag begon
op 24 oktober. Volgens Italiaanse op
gave stonden 51 Italiaanse divisies,
3 Engelse, 2 Franse en 1 Tsjechische,
alsmede een Amerikaans regiment
tegenover 73 Oostenrijkse divisies.
De beginfase van het offensief speel
de zich af op het bergcomplex van
de Grappa: het aanvankelijk succes
van de Italianen we^d onmiddellijk door
een Oostenrijkse tegenaanval te niet
gedaan, het laatste succes van de
keizerlijke troepen. Enige uren later
kregen zij*bevel, zich terug te trekken
De jaarlijkse openluchtmarkt in de Via Margutta te Rome mag zich in een levendig bezoek en grote belangstelling ver
heugen. En tr wordt ook behoorlijk verkocht.
en maakten zij zich los van de zo
bloedig omstreden bergkam. In de
avond van 26 oktober werden bruggen
geslagen over de brede kiezelbedding
van de Piave. Engelse en Franse troe
pen beten de spits af en het gelukt
ondanks aanvankelijk nog sterke Oos
tenrijkse afweer, drie bruggehoofden
te vormen. In de nacht van de 28ste
begonnen de Oostenrijkers ook hier
te wijken, een terugtocht over de hele
linie, die tot een achtervolging leidde,
met uitsluitend nog achterhoede-ge
vechten. Bij Vittorio Veneto viel het
Oostenrijkse front, volkomen gedesor
ganiseerd, uiteen. De troepen van ver
schillende nationaliteit hadden hun
strijdlust verloren, wilden alleen nog
naar huis.
Zonder de minste moeite konden de
Italianen op 3 november Trente en
Triëst bereiken. Waar zij in '15 hun
bondgenoten voor verraden hadden en
in elf Isonzo-slagen zoveel vergeefse
offers gebracht, viel hun thans zonder
strijd in de schoot. Zij rukten verder,
steeds dieper het land Tirol in, dat
zich vergeefs zo dapper had verweerd.
Op 4 november stroomden de tragi
sche resten van het ooit zo roemrijke
Oostenrijkse leger op hun terugtocht
naar de Brenner door Bozen. Als laat
ste ordelijke formatie marcheerden de
„Rainer", de Edelweiss-divisie uit
Salzburg, door de straten der stad.
„Haltet aus, Bozener!", riepen zij te
gen de samengestroomde, somber toe
ziende menigte. „Haltet aus": tracht
het te doorstaan, Bozenaren, te ver
duren hetgeen nu komen gaat. En dat
hebben de zuid-Tirolers gedaan, on
danks zoveel bittere beproeving, tot op
de dag van vandaag.
FRED THOMAS
Kruiswegstatie in chamotte van pater Renalt Rats. Het heeft behoord tot
de beste werkstukken van de Nederlandse inzending op de ..Biennale
Christlicher Kunst der Gegenwart" te Salzburg en is thans geëxposeerd
op een expositie van deze Nederlandse inzending in het culturele centrum
De Beyerd te Breda.
De novemberintentie van het Apos
tolaat des Gebeds is gericht op
een betere geestelijke vorming der
leken voor het apostolaat. Dit is wel
de meest essentiële taak der Kerk, die
in wezen immers een missiekerk is. Het
apostolaat, m.a.w. de verbreiding van de
Blijde Boodschap is een Goddelijke
Opdracht aan alle volgelingen van
Christus. Wij staan en leven midden in
de wereld. Door onze levenshouding
moet de Blijde Boodschap van de ver
lossing zichtbaar worden voor alle men
sen. Dat kan uiteraard alleen geschie-
rv den, wanneer wij
A zelf diep over-
tuigd Christelijk
leven. Wat dat be
tekent, weten he
laas de meesten
nauwelijks. Er
gaat geen kracht
van overtuiging
van ons uit. Wij
doen te veel met
de wereld mee.
ook daar waar zij
leeft in strijd met onze geloofsovertui
ging-
Die wereld verkeert in staat van zon
de, heeft de Franse schrijver Charles
Péguy eens gezegd. Daarmee bedoelt
hij, dat de zonde zich in feite over
alles heeft uitgebreid. Er is een toestand
ontstaan van collectieve zonde, een ver
keerde moraal overheerst alle structu
ren en instellingen. Egoïsme en harts
tocht nemen legale vormen aan en doen
alsof z(j ons respect en onze mede
werking mogen eisen. De schuld daar
van ligt in de persoonlijke zonden, de
nalatigheden van leder van de leden
onzer generatie of die der vorigen. Wij
kunnen in dit verband echter niet naar
schuldige personen zoeken. Want het
gaat niet langer om afzonderlijke zon
den, maar om een staat van collectie
ve zonden, om een atmosfeer van on
rechtvaardigheid en liefdeloosheid, die
heel het openbare leven heeft besmet.
En wie voelt daarvoor nog de verant
woordelijkheid, ofschoon hij eraan mee
doet?
Het individuele geweten is Ingesla
pen. De grote zonde bij uitstek van on
ze tijd is wel, dat de mensheid het
zonde-besef verliest. Alleen zo is de staat
van verwarring, morele misère, twijfel,
vermoeidheid, wanhoop te verklaren,
die ook de Kerk dreigt te hesmetten.
Deze situatie bepaalt de aard van het
moderne apostolaat, dat zich daar
om niet alleen op personen, maar ook
op structuren en instellingen moet rich
ten. En dat is vóór alles de taak van
de leek. Zjjn invloed is in de gemeen
schap het grootst. Hij moet beroep, ge
zin, cultuur en ontspanning kerstenen.
De theoloog K. Rahner zegt: De
christelijke invloed van de lekenapostel
loopt via zijn wereldlijke „relaties" en
is niet apart en nieuw geconstitueerd
door een nieuwe zending en opdracht.
Hij werkt op zijn eigen plaats. Hij mis
sioneert door zijn Christendom voor
beeldig te beleven. Natuurlijk kan hij
daarbij het woord, het getuigenis, de
aansporing van mens tot mens, de op
wekking en de waarschuwing niet mis
sen. Dit alles echter wordt gelegiti
meerd en gedragen door het feit, dat
de Christen samenleeft met hen, te
genover wie hij apostel is. Het wezen
van dit apostolaat is het voorbeeldig
vervullen van de Christelijke taak, die
de leek als lid der Kerk te vervullen
heeft: de wereld tot materiaal van
Christelijk bestaan te maken, te ver
lossen en te heiligen.
Paus Pius XII zei tot academici van
de K.A.: „Inwendig vernieuwd zult
gij de verhoopte vernieuwers van
de wereld zijn: Laat U tot mensen met
heldere ideeën en sterke wil omvor
men. Indien gij en alle mensen van de
Christelijke cultuur steeds met juist be
grip, onvermoeid, verenigd in de pogin
gen tot Christelijke vernieuwing voort
gaat, zal het niet lang duren of de 'we
reld zal erkennen, dat de Heer aan Zijn
Kerk de gave van een nieuw verblij
dend Pinksterfeest heeft geschonken."
Om tot een betere geestelijke vorming
te komen bestaan in de Kerk vele groe
peringen. De scholingscursussen voor
een betere wereld bv. Deze zijn op ini
tiatief van pater Lombard! ontstaan en
trachten in de verschillende opgerichte
centra een waarlijk apostolische vor
ming te geven. Zij zjjn een synthese
van retraite en congres.
In ons land kennen wij de Apostoli
sche Instituten onder leiding van de
Vrouwen van Bethanië te Utrecht, Am
sterdam, Rotterdam, Leiden. Hun doel
is de apostolische vorming van de leek,
gericht op het volwaardig getuigen in
de omgang met niet-Katholieken. Er
worden 20 lesavonden van drie lessen
van een uur per winterseizoen gege
ven. De cursus duurt twee jaar. Voor
opleiding en maatschappelijke functie
der deelnemers lopen sterk uiteen; de
leeftijd varieert van 19 tot 30 jaar.
De theologische instituten der Paters
M.S.C. te Den Haag. Arnhem, Hilver
sum, Eindhoven zijn hiermee te verge
lijken.
Een ander soort apostolische vorming
schenken de verschillende gespreksme-
thoden, zoals die worden toegepast in
de K.A.-groepen voor beroepskernen, in
de Ecclesia-beweging, bijbelclubs, de
groep Plein 1958 en de kernen van het
bedrijfsapostolaat.
Vooral echter blijft de retraite een
unieke vorming voor de lekenapostel,
omdat ze gaat tot de diepste grond
van het apostel-zijn: het contact met
God, om van Hem uit te getuigen te-
fenover de medemens. Op dit punt is
e retraite onvervangbaar.
Verder zijn nog te vermelden de apos
tolische centra en gemeenschapsoor
den zoals: Drakenburgh (Hilversum),
Brabantse Volkshogeschool (Vught),
Geerlingshof (Valkenburg), Het Witte
Huis (Borne), ons Erf (Ubbergen), Son-
nevanck (Laren), G-S Centra te Ubber
gen: (Waalheuvel en Westerhelling).
Tenslotte leveren de godsdienstige
verenigingen een belangrijke bijdrage
tot de geestelijke vorming van de le
kenapostel. De meeste werfkracht gaat
momenteel uit van het Maria-Legioen,
terwijl ook de Maria-congregatie zich
bezint op haar eigen taak in deze tijd.
Ook het Apostolaat des Gebeds is
een echt geestelijke vorming tot apos
tolisch leven. Het schenkt een indringen
de visie op de wereld rondom ons door
de maandintenties. Deze pauselijke in
tenties voeden waarlijk op tot inzicht
in de nood om ons heen, tot verant
woordelijkheid voor de leniging ervan,
tot het binnentreden in het Mysterie
van God, mens en eigen ziel, tot de
daadwerkelijke overgave hieraan. Het
gebed voor deze intenties betekent niet
louter een biddend denken aan deze
intenties, maar het betekent vooral een
poging om in eigen leven en omgeving
deze intenties te verwezenlijken. Een
betere wereld begint in het eigen hart.
Het Apostolaat des Gebeds leert ons
echt katholiek, d.i. algemeen bidden.
Het maakt ons los van onze eigen klei
ne belangetjes en opent onze ogen voor
de grote noden van heel de mensheid.
