Nieuwe Haarlemsche Courant | 1958 | 8 november 1958 | pagina 2

FILMJOURNAAL

Jacobowski en de overste

HAARLEM, oude stad, die behoefte
heeft aan een jonger hart

Architect G. Rietveld
voor Haarlemse B.N.A.

f^ROUud)

Onderhoudende film naar Werfels

toneelstuk) in Lido

Jailhouse Rock

Over moord wordt
niet gesproken

Donker Parijs

Loeiend geweld

Reprises
en prolongaties

't Silver Stoepke

houtribo

Woon-, bedrijfs- en verkeers
ellende vragen om oplossing

Ruimte moet primair blijven
in de architectuur van

tijd

onze

Hans-Heinz Schneeberger excelleert
in Frank Martin's vioolconcert

CONCERT DOOR HET N. PH. ORKEST

SLEUTEL WEG

Breimachines

ZATERDAG 8 NOVEMBER 1958

PAGINA 2

Voor Haarlem e.o.

Films:

Diversen

PHILIPS AUTO-RADIO

Inbouw en reparaties

Apotheken- en
doktersdiensten

Heemstede

Santpoort

d,Dó

Tempeliersstr. 68

H.H. Missen op zondag
in dekenaat Haarlem

Luxor

Studio

Frans Hals

Roxy

In alle haastgevallen.
Bel een „Atax'', dag en nacht

1.2.3.4.5

Flessen melk braken
op Melkbrug

ALS U DIT HEBT GELEZEN

Stratenmaker schoot
op eenden

Poppenactie ten bate van
zieke bejaardentehuis

Wachtverbod op Kleine
Houtweg te Haarlem

doe het zelf

BO-TOP
HARDBOARD
PLASTIC

de pasklaar specialist'

BURGEMEESTER CREMERS TOT BEDRIJFSLEVEN:

Ingrijpende sanering
heeft haar weerslag
op gehele stad

Sanering

Verkeer

WASSERIJ DUYN

Haarlemse excursie van
Algemene Katholieke
Kunstenaarsvereniging

Onder invloed achter
het stuur

GARANTIE OP EEN AUTO

EEN WASSEN NEUS

GARAGE DEN HOUT

Burgerlijke Stand
van Heemstede

DE SLEUTELSPECIALIST

Burgerlijke Stand Haarlem

C'UEMA-PALACE: De tien geboden, a. L;

2, 7.30 uur.

FRANS HALS: Donker Parijs, 18 j.; 2.30,
7, 9.15 uur.

Zo. 2. 4.15, 7, 9.15 uur.

Di. 2.30 en 8 uur.

LIDO: Mijn beste vijand, a. 1.; 2, 4.15, 7,
9.15 uur.

LUXOR: Jailhouse Rock, 14 j.; 2, 7, 9.15 u.

Za. en zo. 2, 4.15. 7, 9.15 uur.

MINERVA: Paris Holiday, a. 1.; 7, 9.15 uur.
Zo.: De schrik van de 2e compagnie, a. 1.;
2 en 4.15 uur.

Ma. en di.: The wrong man, 14 jaar; 8.15
uur.

Do.: Fidelio, a. 1.; 8.15 uur.
REMBRANDT: Fanfare, a. 1.; 2, 4.15, 7,

9.15 uur.

HOXY: Loeiend geweld, 14 j.; 2.30, 7, 9.15
uur.

Zo. 2, 4.15. 7, 9.15 uur.

Ma. t.m. do.: Spelonk des doods, 14 j.;
2.30, 7, 9.15 uur.

STUDIO: Over moord wordt niet gespro
ken, 14 jaar; 2.15, 7, 9.15 uur.
Zo. 2, 4.15, 7, 9.15 uur.

Zaterdag 8 november

Stadsschouwburg, 8.15 uur: De Nederlandse
Comedie met ,,De naakten kleden", een
toneelspel van Pirandelli.

Brinkmann, 8 uur: Modern Jazz-orkest
voor De Twintigers (VU).

Zomerlust, Zandvoort: Feestavond t.g.v.
10-jarig bestaan reservepolitie.

Zondag 9 november

Stadsschouwburg, 8.15 uur: De Nederlandse
Comedie met ,.De naakten kleden", een
toneelspel van Pirandelli.

Patronaat, Koningsteynstraat, 2 uur:
Voorstelling door Ontspanningsvereniging
HEX:

Jongensstad, Eemstraat: Feestmiddag voor
cinderen t.g.v. 25-jarig bestaan Roman»
in Haarlem-noord.

Maandag 10 november

Stadsschouwburg. 8 uur: Toneelgroep
Theater speelt Orpheus daalt af", een
toneelspel van Tennessee Williams.

Grote Kerk. 15.30 uur: Beiaardbespeling
door Arie Peters.

Concertgebouw, 11 uur: Concert door
NPhO voor lagere schooljeugd.

Frans Halsmuseum. 8 uur: Het orkest en
zijn instrumenten, lezing voor VU.

Brinkmann, 8 uur: Wat is katholieke li
teratuur, lezing voor G. en W. 9 uur: De
actuele wereldpolitiek, beschouwing voor
G. en W.

KAB-gebouw, Lisse, 8 uur: In de scha
duw van de guillotine, voorstelling t.g.v.
60-jarig bestaan van Nut en Genoegen.

Tot en met 14 november

Die Raeckse, 8 uur: Theatertje spelen,
door Theatercabaret o.l.v. Fiet en Frans
Koster.

Advertentie

Koninginneweg 6, bij Baambrug

Haarlem

Apotheken: Schoterbos-apotheek, Rijks-
straatweg 19. tel. 50155; Fa. Loomeyer en
Zn.. Zijl weg 34, tel. 12495: Teyler-Apo
theek. Teylerplein 79. tel. 17946

Doktersaienst: Indien geen nulp van
huisdokter, firma Mathot, tel. 19990.

Tandarts: F. Driessen, H. Heijermans-
laan 6. Heemstede, tel. 36601.

Wijkverpleging: Wit-Gele Cruis, tel.
13865.

Ziekenvervoer: GGD, tel. 14141; Margriet,
Turfmarkt 10 rd., tel. 21400.

Dierenarts: J. Beyers, Raamsingel 28,
Haarlem, tel. 13164.

Aerdenhout

Apotheek: Schotsman. Binnenweg 206
208. Heemstede, tel. 38320.

Doktersdienst: J. Reurink, Aerdenhouts-
duinweg 8. tel. 26035.

Apotheek: Zie onder Aerdenhout.
Doktersdienst: J. van Luin, Bronsteeweg
76, tel. 34445; L. Wijnberg, Beethovenlaan
36. tel. 35734.

Bloemendaal

Apotheken: Elswout Apotheek, Bloemen-
daalseweg 341. Overveen. tel. 16760: Sant-
poortse Apotheek. Bloemendaalsestraatweg
143, tel. [phone].

Doktersdienst: H Immink, Bloemendaal-
seweg 126, tel. 57753.

Overveen

Apotheek: Zie onder Bloemendaal.
Doktersdienst: P. Wijkmans, Julianalaan
130, tel. 61054.

Zandvoort

Apotheek: H. van Es. Kostverlorenstraat
4. tel. 2058.

Apotheek: KerkhovenNieuwenhuls, Zee
straat 71, tel. 3073.

Voor tandartsen, wijkverpleging, zieken
vervoer en dierenartsen in bovenstaande
plaatsen zie onder Haarlem.

Artsen: Ph. J. Haselager, Hoofdstraat
153. Santpoort, tel. K 2560-8570.

Apotheken (ook nachtdienst): Santpoortse
apotheek. Bloemendaalsestraatweg" 145,
Santpoort, tel. K 2560-8249.

Advertentie

Vraagt vrijblijvend
demonstratie

Kathedraal: 6.30. 7.30. 9 H.. 11 en 12
uur.

St Antonius, N Groenmarkt: 6.30. 7.30
8.30 H. 10 11 en 12 uui
H. Jozef, Jansstraat: 6 45 8 9 15 H. U
en 18 uur (Avondmist

O. L. Vr. Rozenkrans, Spaarne: za. 19.30
u,., zo. 6.30, 8.45 H., 10.35, 11.30.

St. Jan. A damstraat: 6 15. 5.15. 9.30
H.. 11 en 12.15 uur.

H. Hart, Kleverpark: 6 30. 7.45. 9. 10.30
H en 12 uur

H.H Elisabeth en Barbara. P Kruger
straat; 7.30. 9 H. 10.45 en 12 uur.
H. Liduina, Rijksstraatweg: 6.30, 7.30,
ao 10 45 en 12 uur

O. L. Vr. van Zeven Smarten, Rijks
straatweg: 6.30. 7.30, 8.45 H„ 10.15, 11.30
en 18 uur (Avondmis),

H.H Petrus en Paulus: 6.30. 7.45, 9 U„
10,45 en 12 uur

BUtfcMtivüAAL, Allerb Drieëenheid;
7.30, a H., 10.45 en 12 uur.

Hulpkerk: 7.30 eD 9 uur.
AEKUE.NHOIJT: 7.30. 9 H.. en 11 uur.
VOGELENZANG: 7. 8.30 H.. 10 uur.
BEWKBKOKK: 6 45 8. 9 15 H.. U uur
ZANDVOORT: 7.30. 9 H.. 11 u. Huis.
in de Duinen 8.30 uur.

OVERVEEN: 7, 8, 9 H., 10.30 en 11.30

•JU'

HEEMSTEDE (H. Bavo); 7.30, 8.30, 9.40
H., 11 en 12 uur.

HEEMSTEDE (O- L. Vr. Hemelvaart)

b 4o 4o Ö.40 tl. io 11 en 12 uur.
SFAAKNDAM: 7.30 en 10 tl.

Advertentie

Het prachtige toneelstuk Jacobowski
en de overste van Franz Werfel is door
de Amerikaanse regisseur Peter Glen-
ville in een film omgezet. In de ge
bruikelijke beschrijving van de film
wordt daarover met geen woord ge
rept. Waarom niet? Het antwoord
blijft in het duister. Werfel is nochtans
een naam waarvoor geen filmregisseur,
laat staan een fabrikant, zich behoeft
te schamen. Om het raadsel nog inge
wikkelder te maken heeft men de oor
spronkelijke titel vertaald met „Mijn
beste vijand", zodat de argeloze toe
schouwer, die Werfel niet kent, hele
maal van de kook is gebracht.

Werfel heeft het nooit erg getroffen
in Filmland. Zijn indrukwekkende ro
man Das Lied von Bernadette, dat
een nogal zoetelijke weergave in de
film heeft gevonden, heeft hem de
laatste jaren van zijn leven bijzonder
veel verdriet gedaan. De onenigheden
tussen hem en de mannen van de
filmindustrie waren niet van de
lucht. Er is dan ook enig verschil tus
sen boek en film. Maar hoe dan ook:
de film Mijn beste vijand is waarlijk
de verfilming van Jacobowski en de
overste, en de film had slechter kun
nen uitvallen. Behalve dan op een be
langrijk punt en wel daar, waar Wer
fel duidelijk zijn geloof in het wonder
belijdt. Wie het stuk gezien of gelezen
heeft, zal zich herinneren dat op een
van de moeilijkste ogenblikken in
het leven van de Poolse Jood Samuel
Jacobowski Sint Franciscus op een
tandem het toneel oprijdt. Een hele
toer voor een acteur op het toneel, een
toer. die op de film op alle manieren mo
gelijk is. Maar zie. juist daar waar
het zo goed kan. verschijnt Franciscus
niet.- In zijn plaats zien we twee non
netjes op de tandem verschijnen. Die
verschijning heeft haar aardige kanten,
maar zij ontneemt aan de film precies
dat besef van de metafysiek, dat een
der hoogtepunten van Werfels stuk uit
maakt. Men zal toegeven dat dit een
bezwaar moet genoemd worden. Een
ander bezwaar in de verschijning van
Kurt Jürgens als de overste: een veel
te nadrukkelijk acteur, die de oubolli
ge, pathetische figuur van het stuk al
le geloofwaardigheid, alle aristocratie
en alle eenvoudige menselijkheid ont
neemt. Daartegenover staat Danny
Kaye als een volkomen aanvaardbare
Jacobowski, de gelaten, wijze joodse
vluchteling, die zijn leven lang in een
staat van verdediging heeft doorge-

in Luxor veroorzaakt één bleke jon
geman net zoveel drukte als tien wilde
cowboys met vurige paarden en knal
lende revolvers. Die ene bleke jonge
man heet Elvis Presley en dan gaat u
natuurlijk een licht op. Met zijn trillen
de stem en enge bewegingen brengt El-
vis voor zowel zijn ruwe als zachtaar
dige bewonderaars elk wat wils. Hij
geeft en incasseert harde slagen een
hiervan schakelt voor slechts korte tijd
zijn stem uit en doet af en toe op zijn
manier ook nog een beetje romantisch.
Toegang voor boven veertien jaar.

Reeds in het begin van deze film treft
de strakke verteltrant. De tot een spre
kende combinatie aaneengevoegde de
len van verse journaals verraden reeds
de ras-filmerAlex Joffé. Ook later
blijkt dat hier een vakman aan het
werk is. Deze thriller behandelt de
voorbereidingen van een aanslag op
een president van een Zuidamerikaan-
se staat in wiens lam' een revolutie is
uitgebroken. Twee tegenstanders van
zijn regime willen hem door middel
van een bom, gemonteerd in een
schrijfmachine, uit de weg ruimen. De
goed getroffen sfeer op tv" vliegveld in
Nice, de onafgebroken spanning in het
vliegtuig, de manier waarop de schrijf
machine steeds in het beeld komt en
ook het ingehouden spel van de hoofd
personen zijn alle componenten uit een
enerverend geheel. De sensatie wordt
bepaald niet met mondjesmaat uitge
deeld. Daarom voor boven de veertien.

In „Donker Parijs" ziet een meisje
kans met een vriendin te ontsnappen
uit een opvoedingsgesticht. Het twee
tal wordt door vriendjes geholpen,
maar raakt daardoor verzeild in een
gangsterscomplot. Het toeval wil, dat
het meisje verliefd raakt op een man,
van wie zij denkt, dat hij een misda
diger is. De man is echter rechercheur
en hij probeert de situatie uit te bui
ten om een roofoverval tot klaarheid
te brengen. Hij heeft geen succes,
raakt op zjjn beurt verliefd, maar de
trouwerij die er op volgt, geschiedt niet
van harte. De echte liefde komt toch,
wanneer de bende dank zij het meisje,
dan de echtgenote van de rechercheur,
en haar vriendjes wordt opgerold.

..Donker Parijs" is een film van het
bekende soort. Niet helemaal logisch
in elkaar gezet, maar soms wel span
nend. Achttien jaar.

bracht, altijd op zijn hoede heeft moe
ten zijn en een filosofie van verstandig
uitwijken heeft aangeleerd, die hem en
allen die met hem in aanraking komen
de nodige diensten pleegt te bewijzen.
In hèm geloven we gaarne, in de
figuur van Jürgens volstrekt niet.

Voor wie het „verhaal" niet kent:
S. L. Jacobowski vertoeft in het begin
van de handeling in Parijs, op de
vlucht voor de Duitse troepen. Hij weet
te ontkomen in weerwil van de narig
heden die de aristocratische en ro
mantische overste hem in naam van
de liefde in de weg legt. Hij en de
overste en diens liefje worden steeds
verder opgejaagd, de moeilijkheden
worden steeds groter en het vernuft
van Jacobowski wordt steeds scherper.
Met een minzame gelatenheid en een
enorm gevoel voor de werkelijkheid
weet hij altijd de oplossing te vinden,
omdat de goedheid altijd zijn gezel
schap zoekt. Beiden worden op het nip
pertje gered.

Werfel heeft zijn stuk gebouwd op
een milde ironie, die de tragische ac
centen duidelijker laat uitkomen. De
film van Glenville trekt de handeling
nu en dan, vooral in het begin, naar
het kluchtige, en het gevolg hiervan is,
dat Werfels dialoog, die zeer spits en
zeer spiritueel is, eer de lach dan de
glimlach te voorschijn roept. De reser
ve van Kaye's opmerkingen is gemo
tiveerd, maar de wijze, waarop zij
hun functie verrichten in het geheel
van de film is iets te uitbundig. Zij
blijven zodoende, voor wat hun spiri
tualiteit betreft, voor rekening van
Werfel en komen niet tot een filmische
uitdrukking. In zijn geheel echter is de
film interessant en onderhoudend, nu
en dan zelfs elegant en weemoedig.
Men moet de film wel gaan zien.

Roxy brengt tot en met morgen de
middelmatige maar technisch behoor
lijk verzorgde western „Loeiend Ge
weld". Het verhaal handelt over een
misdadiger die, uit de gevangenis in
zijn woonplaats teruggekeerd, ternau
wernood weet te ontsnappen aan de
woede-uitbarsting van zijn plaatsgeno
ten. Wanneer hij later van een vroege
re kameraad opdracht krijgt een kudde
vee te vervoeren, tracht hij aanvanke
lijk daarvan zelf profijt te trekken,
maar hij ziet tenslotte van dat plan af.
Een happy ending dus, na een aantal
schermutselingen met schurkachtige in
dividuen. Veertien jaar.

Vanaf maandag gaat in hetzelfde
theater Spelonk des doods, het ver
haal van een expeditie op zoek naar
een vermiste ontdekkingsreiziger. Tal
van griezelige ogenblikken maakt
men mee, maar het blijft een primi
tief gevalletje. Veertien jaar.

Rembrandt blijft voorlopig nog een
week de Nederlandse succesfilm „Fan
fare" vertonen. Een uitstekende film-
comedie voor alle leeftijden. In Cinema
Palace gaan „De Tien Geboden" de
vijfde vertoningsweek in. Eveneens
voor alle leeftijden. Minerva draait tot
en met morgenavond de genoeglijke
„Paris Holiday" voor alle leeftijden.
Morgenmiddag wordt voor alle leeftij
den de lachklucht „De schrik van de
tweede compagnie" vertoond met de
bekende komiek Jimmy Durante.
Maandag- en dinsdagavond de spannen
de Hitchcockfilm „The wrong man".
Voor veertienjarigen. Donderdagavond
kunnen muziekliefhebbers genieten van
de film „Beethovens Fidelio". Even
eens voor veertienjarigen.

Advertentie

Een defect aan een opzetstuk onder
een uiteinde van de Melkbrug te Haar
lem is er de oorzaak van dat vannacht
een grote hoeveelheid melk en melkpro
ducten verloren is gegaan. Om kwart
voor vijf reed een vrachtauto van een
melkfabriek over de brug, toen plotse
ling het wegdek 15 tot 20 cm wegzakte.
Door de schok stootten 150 flessen stuk:
105 gevuld met melk, 13 met havermout
pap, 4 met koffiemelk, 17 met yoghurt,
3 met slagroom en 8 met karnemelk. De
brug is thans afgesloten voor het ver
keer.

AANRIJDING Op het kruispunt
Timorstraat-Preangerstraat te Haar
lem is gistermiddag een 41-jarige
scheepsbouwkundig tekenaar in aanrij
ding gekomen met een personenauto.
Het ongeval gebeurde doordat de teke
naar. op een bromfiets, geen voorrang
verleende aan de auto. De bromfietser
kreeg een hersenschudding.

kunt U de krant wel weer dicht
doen, Dan weet U genoeg, want
de zaak waar U zeer zeker kunt
en zult slagen vooi
EEN GESCHENK IN GOUD
OF ZILVER

is natuurlijk 't Silver Stoepke,
waar men de smaak van het pu
bliek door en door kent en daarop
de collecties afstemt.

Komt U eens kijken en loopt
eens naar binnen, U weet het

heeft het.
Het huis met het carillon
GROTE HOUTSTRAAT 49
HAARLEM - TELEFOON 20049

Gistermorgen zag een bewoner van
een perceel aan de Westergracht te Haar
lem een auto stoppen en daaruit een
man stappen. Het volgende ogenblik
schoot een koppel eenden de lucht in,
een echter bleef liggen. De man stapte
op het dier toe, pakte het en verdween.
Aan de hand van het kenteken van de
auto kon de politie de man opsporen.
Het bleek een 48-jarige Haarlemse stra
tenmaker te zijn. Hij had zijn auto ge
parkeerd voor de kathedraal en droeg
een luchtbuks bij zich. „Ik heb op een
vliegende eend geschoten en hem ge
raakt", zei de stratenmaker, maar de po
litie wil daar niet aan. Zij vermoedt dat
de man op een op straat zittende eend
heeft geschoten, hetgeen ook het opvlie
gen van het koppel verklaart.

De in het voorjaar opgerichte stich
ting vriendenhulp zieke bejaarden in
Zuid-Kennemerland hoopt in de toe
komst het doel te kunnen verwezenlij
ken van een eigen gebouw waar onge
veer twee honderd zieke bejaarden van
alle gezindten, die met chronische ziek
ten kampen, verpleegd kunnen worden.
Het bestuur van de stichting verwacht
medewerking van de gemeentebesturen
maar begrijpt heel goed dat het zelf ook
met een groot bedrag over de brug
moet komen. Ten einde geld voor dit
doel bijeen te brengen houdt de stichting
verschillende acties. Enige tienduizen
den hebben dezer dagen een circulaire
ontvangen, waarin om een bijdrage
wordt gevraagd. Een andere actie is de
poppenactie, die werd geboren in het
brein van mevrouw F. Vink, de echtge
note van de penningmeester van de
penningmeester van de stichting. Nog
voor Sinterklaasavond zal een poppen-
tentoonstelling worden gehouden. Daar
voor is op het ogenblik het begin van de
St.-Nicolaasweek gereserveerd.

Dat het niet alleen anderen zijn die
hier voor de bejaarden werken maar dat
de bejaarden ook zelf aan de verwezen
lijking van het doel mee willen werken
bleek vrijdagmiddag in het Gemeente
lijk beiaardenhuis aan de Schotersingel
waar de directrice mevrouw W. M. E.
de Klerk een prachtige collectie poppen
overdroeg aan de heer Th. Fibbe, voor
zitter van de stichting. De bejaarden in
dit tehuis kleedden de gekochte popnen
aan. maakten en schilderden in verschil
lende kleuren stoeltjes en lieten zien dat
zij dit vrijwillig on zich genomen werk
met liefde en geduld hadden verricht.

Voor de actie kunnen de poppen nog
tot 16 november worden ingeleverd. De
stichting heeft daarvoor verschillende
adressen, waarvan wij dat van de voor
zitter geven, de heer Th. Fibbe, Grote
Houtstraat 160 zw.

B. en W. van Haarlem hebben beslo
ten een wachtverbod vast te stellen voor
het gedeelte van de Kleine Houtweg
tussen de Kamperlaan en de scheiding
tussen de percelen Kleine Houtweg
99 en 101. B. en W. hebben de maatre
gel genomen omdat het verkeer al
daar sterk is toegenomen, hetgeen zich
zal voortzetten nu de Paviljoenslaan ge
reorganiseerd is.

Advertentie

en gebruik daarby

voor de bekleding van

tafels, vensterbanken enz.
Het is met een vochtige
doek schoon te houden,
het geeft kleur aan Uw
interieur.

Een prachtig te verwerken
materiaal.

1ULIANAPARK 44 - TEL. 55530

Haarlems burgemeester, mr. O. P. F. M. Cremers, heeft gistermiddag
tijdens een lunchbijeenkomst van het departement Haarlem der Neder-
landsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel een boeiende uiteenzet
ting gegeven van de plannen en problemen rond de oude binnenstad van
Haarlem. „Een oude stad met een jong hart," zo zou burgemeester Cremers
de meer dan zeven eeuwen oude stad willen zien, die dat was ongeveer
de strekking van zijn betoog dringend behoefte heeft aan een jonger
hart. In het hart van Haarlem kampt men met drieërlei ellendes: woon-,
bedrijfs- en verkeersellende. Als alle oude steden is ook Haarlem gezond
gegroeid. Rond de oude kern ontstonden aantrekkelijker woonwijken, die
een relatieve verarming van de oude woonwijken in het centrum tot ge
volg hadden. De binnenstad raakte volgebouwd en daarmee kwamen daar
zowel woon- als bedrijfsellende. De laatste vijftig jaar zijn welvaartspeil
en industriële bedrijvigheid sterk toegenomen, hetgeen in de binnenstad
een steeds meer geconcentreerde bedrijfsintensiviteit in voormalige woon
huizen bracht. Dwars door woon- en bedrijfsellende heen heeft men, aldus
burgemeester Cremers, te kampen met de verkeersellende: onrust, lawaai,
stank, onbereikbaarheid en parkeerproblemen in de oude binnenstad. Door
sanering kunnen woon- en bedrijfsellende gelenigd worden. Voor de op
lossing van verkeersproblemen in het hart van de stad is een „vernieu
wing van de bloed-circulatie", een verkeersplan, noodzakelijk.

Saneren kan men mét en zonder be
houd van het bestaande stratenschema.
Ten behoeve van een oost-westverbin-
ding is in Haarlem bijvoorbeeld een
„doorbraak" geprojecteerd ongeveer
ter plaatse van de Ridderstraat. Ver
der zal mettertijd een drastische en
uiteraard ook kostbare verbreding
van de Kleine Houtstraat nodig zijn. Als
een voorbeeld van de mogelijkheid van
sanering met behoud van de bestaande
straatindeling noemde burgemeester
Cremers de Generaal Cronjéstraat.
Ruim vijftig jaar geleden is die straat
opgezet als woonstraat maar thans is
zij als drukke winkelstraat een voor
beeld van bedrijfsellende. De winke
liers kunnen hun zaken misschien ten
koste van veel geld in de breedte uit
breiden in de diepte mag dat niet,
althans nóg niet. Door aan de achter
de winkels liggende huizen een andere
bestemming c.q. verruiming van de
bestaande bepalingen te geven, kan
de bedrijfsellende daar worden gelenigd.

Een ingrijpender saneringsplan is dat
voor de oude buurt tussen de Barrevoe-
tersstraat, de Botermarkt, Gedempte
Oude Gracht, Raaks en Jacobsstraat-
Raamgracht. Op de hoek van de Raaks
en de Oude Gracht moet in de toekomst
het politiebureau komen. Verder zal er
bij de sanering een groot plein in dat
„blok" worden uitgespaard voor de
weekmarkt, waardoor de Oude Gracht
en de Botermarkt ten bate van hun
verkeersfunctie worden ontlast en hef
plein vóór het schilderachtige monu
ment de Doelen een zinvoller bestem
ming krijgt.

Voor het Rozenprieel bestaat nog
maar een schetsplan, dat een bijzon
der drastische sanering beoogt waar
door een volkomen nieuwe buurt zal
ontstaan. Ter plaatse van de Linscho-
tenstraat ongeveer is een cirkelvor
mig verkeersplein geprojecteerd,
waarop uitkomen het verlengde van
de Turfmarkt, van de Baan, een ver

binding van het plein met het Lange
Herenvest (uiteraard via een andere
dan de Langebrug) en twee verbin
dingen naar de Buitenrustbrug.

Ingrijpende veranderingen van een
bepaalde wijk hebben echter, aldus de
burgemeester, hun repercussies over de
gehele stad. Daarom zijn uitgebreide
prognoses nodig, die een lange tijd van
voorbereiding vergen. Men zal bijvoor
beeld moeten nagaan de toekomstige
behoefte aan scholen, aan sport en re
creatie, aan woningen, de bevolkings- en
de verkeerstoename, voordat men ver
antwoord kan overgaan tot een algehele
sanering. Gemakkelijke bereikbaarheid
van een bepaalde buurt geeft maar in
zeer beperkte mate aanleiding tot eco
nomische opbloei daar.

Wat de verkeersellende betreft wees
burgemeester Cremers er op, dat blij
kens de resultaten van tellingen de mi
sère in het centrum voor een zeer aan
zienlijk deel 76 percent te wijten
is aan verkeer, dat in het hart van de
stad geen directe bestemming en daar
met andere woorden „niets te maken"
heeft. Auto's en voetgangers zijn er min
of meer eikaars doodsvijanden. Haar
lem zal volgens schattingen in 1980
rond 200.000 inwoners tellen, maar er
zullen dan vier maal zoveel auto's zijn
dan thans. Voetgangers kunnen in het
centrum nu al niet rustig meer winke
len. Kinderen kunnen absoluut niet op
straat spelen. Vroeger kon dat wel. Het
gevolg is ergerlijk gelanterfant, zo niet
baldadigheid.

Het is heerlijk winkelen in een omge
ving, waar geen wegverkeer is, aldus
burgemeester Cremers. Hij herinnerde
in dat verband aan de Expo, waar veel
te zien, zonder auto-verkeer, was, aan
de winkeltjes in Venetië, en in ons land
aan de Lijnbaan in Rotterdam. Het is
daarom zeker de moeite van het over
wegen waard, of men in Haarlem van
bijvoorbeeld de Anegang en de Paar-
laarsteeg niet ook „Lijnbanen" kan ma
ken door ze voor het rijverkeer af te
sluiten.

Het knelpunt bij het verkeerspro
bleem is het doorgaande verkeer in het
Haarlemse hart. De burgemeester her
innerde aan de bestaande plannen voor
een ringbaan: Gedempte Oude Gracht,

De zeventigjarige architect G. Riet
veld, een man van middelbare leeftijd
om te zien, stond gisteravond achter een
katheder in een der zalen van Brink
mann als gast van de B.N.A., kring
Haarlem. Hij vond het moeilijk om voor
collega's te spreken. Voor ons is het
moeilijk verslag te doen van zijn voor
dracht, omdat hij deze opdiende als
een volle maaltijd die uit hors d'oeuvres
bestaat: zuivere gedachten, verrassend
in hun eenvoud en waarheid, als citaten

De bekende Zwitserse, thans reeds
enige jaren in Amsterdam wonende,
componist Frank Martin, schreef in de
jaren 19501951 een vioolconcert in op
dracht van de Stichting Pro Helvetia.
Het werk werd opgedragen aan Paul
Sacher en zijn „Basler Kammerorches-
ter". Vrijdagavond bracht Henri Arends
het met Hans Heinz Schneeberger als
solist in première voor Haarlem. Het
sterk doorwrochte opus heeft bij mu
grote indruk achter gelaten. Reeds één
keer had ik het via de grammofoon
plaat beluisterd, waarop het door Wolf
gang Schneiderhan met het orkest ,.de
la Suisse Romande" onder leiding van
Ernest Ansermet wordt uitgevoerd. Nu
ik er echter persoonlijk mee geconfron
teerd werd maakte het nog grotere in
druk. Frank Martin is een sterke per
soonlijkheid, die vooral zijn hoogste
troeven uitspeelt in zijn melodische the
matiek-bouw. Hij weet een enorme
spanning op te wekken, die steeds vol
komen natuurlijk wordt voorbereid, er
gens een ware climax vindt en hierna
afgerond en voor de luisteraar bevredi
gend tot een slot komt. Vormtechnisch
biedt dit concert evenmin moeilijkhe
den, zodat men kan spreken van een in
alle opzichten prachtig geheel. Tot de
ze dus nogal enthousiaste conclusie,
heeft het formidabele spel van Hans-
Heinz Schneeberger ongetwijfeld veel
bijgedragen. Wat een violist! Technisch
was het voor mijn oren practisch vol
maakt. En dan de toon zelf, die hij aan
zijn prachtig instrument wist te ontlok
ken. Zonder enig overdadige bereke
ning of effect, speelde hij de virtuoze
solopartij met een diepe doorleving, een
gloedvolle toon en een meesterlijke be

heersing van de zware materie. Mij
dunkt dat dit optreden van Hans-Heinz
Schneeberger (thans eerste concert
meester van het N.D.R.-orkest te Ham
burg) voor het N.Ph.O. aanleiding
moet gegeven hebben deze solist direct
voor een volgend optreden in Haarlem
te engageren. Gaarne wil ik ook de
prestatie van het orkest memoreren,
cftit, zij het dan na langdurige studie de
niet malse en dikwijls zeer zelfstandige
orkestpartij in vele opzichten loffelijk
heeft gespeeld. De componist bracht
persoonlijk zijn dank op het podium
over aan de uitvoerenden. Henri Arends
had het concert geopend met twee van
de drie Nocturnes van Claude Debussy,
n.l. „Nuages" en „Fêtes". Deze wel zeer
typische impressionistische muziek met
zijn vaag karakter in Nuages, en het
meer éclatante in „Fêtes", bezat in de
uitvoering dezelfde eigenschappen, zij
het dan dat ik mij „Fêtes" nog meer
geraffineerd voor kan stellen. Wan
neer levert Haarlem eens een goed
vrouwenkoor om de trilogie in zijn ge
heel uit te voeren, want vooral „Sirè-
nes" bezit meesterlijke delen. Tenslot
te ging na de pauze de Vierde symfonie
van Mendelssohn, het stuk met zijn uit
zonderlijk zonnig karakter. De uitvoe
ring van Arends is in één woord geka
rakteriseerd: vluchtig! Gelukkig kan de
muziek van deze Vierde symfonie nog
al wat verdragen in dit opzicht.

Tenslotte nog dit: Helaas valt het op
dat er op de laatste concerten heel wat
open rijen zijn. Gaat de belangstelling
voor ons orkest minder worden? Dit zou
in hoge mate te betreuren zijn.

J. L.

na elkaar gezegd. Enkele zijner gedach
ten kunnen toch een indruk geven van
de reeks formuleringen die uit zijn
mond klonken.

Het eerste thema was, dat wij de ar
chitectuur, die eigentijds genoemd
wordt, niet kunnen ontwerpen. Terwijl
in de natuur het organisme groeiend
vorm krijgt moeten wij om tot vorm te
geraken e?n keuze doen uit losse facet
ten. Het zijn niet de nieuwe mogelijk
heden, maar de keuze die wij eruit
doen welke het gezicht van de tijd be
paalt.

De natuur is van alle tijden, in elke
tijd laten wij ons leiden door andere
wetten die wij in de natuur ontdekken.
Toch mogen wij de natuur niet imite
ren zoals in sommige stijlperioden is
getracht. Het tweede thema had een
positief verband met het eerste: wij
kunnen wel ons werk vrij houden van
sleur.

De leden van de Stijl-groep heb
ben op deze wijze getracht de eigen
tijd zuiver te stellen. Men ontdeed
daartoe ieder maaksel van zijn orna
ment tot op de naakte vorm om deze
weer te ontdekken. Maar dit was niet
voldoende om tot een eigentijds uiter
lijk te geraken. Voor de architectuur
ging men ervan uit dat niet de bouw
massa primair was, maar de ruimte.
Het gaat nu niet meer om de samen
voeging van de bouwmassa's, maar
om de expressie van de ruimte zeif.
Vervolgens besprak Rietveld de wet
matigheid van het zien en onderscheid
de deze functie in het zien van kleur,
ruimte en vorm. De architect werkt
met de ruimte, de beeldhouwer met de
vorm en de schilder met de kleur. Al
zijn deze drie niet fanatiek te scheiden,
achtte spr. dit moment nog niet rijp
om ze geheel te vermengen. In de ar
chitectuur van onze tijd moet de ruim
te primair blijven. Door de ontwikke
ling der communicatiemiddelen zijn we
ons bewust geworden dat ales een deel
is van een groter geheel. Als een ieder
zijn kleine stukje goed doet, dan gaat
het in de wereld zoals het gaan moet.
Aldus besloot Rietveld zijn voordracht,
die hij o.m. illustreerde met voorbeel
den uit zijn werk in Parijs aan het ge
bouw van de Verenigde Naties, waar
hij zojuist de perskamer namens Ne
derland heeft ingericht.

Na de pauze werden zijn stellingen
geconcretiseerd aan de hand van ac
tuele architectuur-voorbeelden in ons
land en daarbuiten naar aanleiding van
opmerkingen en vragen uit de zaal.

B.N.A.-voorzitter Jonkheid getuigde
na afloop van de bewondering zijner
collega's en vrienden voor de bouw
meester en de profeet.

Spaarnê, Koudenhorn, doorbraak vlak
langs het hofje van Noblet, Ripperda-
park, Stationsplein (nieuwe stijl), Ke
naustraat, Kenaupark, Nassaulaan.
Verschillende schakels in die ringbaan
ontbreken nog. Maar ook wanneer dat
plan gerealiseerd is, blijft men in
Haarlem nog een goede noord-zuidver
binding missen, als parallel voor de
Groote Houtstraat.

Wanneer het ringbaanplan verwezen
lijkt is, zal het parkeerprobleem des te
nijpender worden, omdat in verschil
lende voor dat circuit bestemde straten
thans nog geparkeerd mag worden.
Wat dat betreft zou het dempen van
de Bakenessergracht een oplossing kun
nen brengen op een bijzonder gunstig
gelegen plaats. Voor het wegverkeer
zou een gedempte Bakenessergracht
volgens de burgemeester geen enkele
betekenis hebben.

„Vertikaal parkeren", in ondergrond
se garages of hoge parkeer-gebouwen
zal misschien in de toekomst nodig zjjn,
aldus burgemeester Cremers, maar het
is thans nog bijzonder moeilijk zich
daarvan een voorstelling te maken,
vooral wat het rendement van de enor
me investeringen betreft.

Aan het slot van zijn rede sprak de
burgemeester over het plan voor het
nieuwe Stationsplein. Aan de zuidkant,
de Lange Molenstraat, zal nog meer af
braak nodig zijn. Verhoudingsgewijs is
het plein in nieuwe stijl heel mooi, al
dus Haarlems burgemeester. „Het
woord is nu aan het bedrijfsleven," zo
besloot hij, „om ten aanzien van de
bebouwing rond het nieuwe Stations
plein met initiatieven te komen, opdat
een stuk van Haarlems hart één der
mooiste stationspleinen in den lande
mag worden."

Advertentie

V M S TER U A M*S E V RT 20 TEL. 11053

De leden van de Algemene Katholieke
Kunstenaarsvereniging die deelnemen
aan de Haarlemse excursie, welke van
daag gehouden wordt, zijn vanmorgen
officieel door het gemeentebestuur ont
vangen in de Renaissancezaal van het
Frans Halsmuseum. Burgemeester Cre
mers, die vergezeld was van de wet
houders Schippers en Happé, verwel
komde de kunstenaars als een „illuster
gezelschap", dat leiding geeft aan de
mensenmassa's en medewerkt aan de
vorming van de Nederlandse kunst.

De burgemeester uitte zijn bewonde
ring voor het bijzonder veel omvatten
de program van de Haarlemse excur
sie: op één dag bezichtigen de deelne
mers het Frans Halsmuseum, luisteren
zij naar het Fokker-orgel in het Teyler-
museum, zien zij de Groote Kerk, de
nieuwe St. Petrus en Pauluskerk in
Haarlem Noord en het Mendelcollege.

Bernard Verhoeven sprak als voorzit
ter van de Algemene Katholieke Kun
stenaarsvereniging het dankwoord. „Van
iemand, die dom is, zegt men in de re
gel dat hij de boekdrukkunst niet heeft
uitgevonden. Een minderheid in Haar
lem heeft dat wèl en daardoor onder
scheidt Haarlem zich van andere steden.
Verder is Haarlem in den lande bekend
als de stad van Kenau, „de eerste vrouw
met de broek aan" en als de stad van
Nurks".

De burgemeester merkte in zijn we
derwoord op, dat bij zijn weten Nurks
een Amsterdammer was.

Vannacht om half een heeft de Haar
lemse politie een 38-jarige vishandelaar
uit Velsen aangehouden, omdat hij in
kennelijke staat van dronkenschap een
auto had bestuurd. Hij had bovendien
op het Soendaplein zonder verlichting
gereden en was het Stationsplein in ver
boden richting opgedraaid. De man
werd ter ontnuchtering ingesloten, zijn
rijbewijs werd ingevorderd en de auto
is in beslag genomen.

Advertentie

is veelal

als de cliënt het arbeidsloon
moet betalen.

Op alle RENAULT-auto's is 6 maanden
fabrieksgarantie INCLUSIEF ARBEIDS
LOON.

Telefoon 121S8 en 15056

ONDERTROUWD: R. J. Roos en IA
Ruijgrok, W. J. Meijer en C. A. M,
van Bakel, J. A. Jonk en M. Th. Grap-
perhaus.

GETROUWD: J. W. van der Reijden
en M. van den Bergh, H. D. M. van
Arkel en B. van der Pol, A. M. J. van
Buuren en J. A. M. Wolf, J. L. Groen
en G. C. M. Rosenhart, A. J. Klever
laan en H. van Bonzel.

CEBOREN: J. A. de Groot en W. G.
Boot, d.; J. C. Toledo en M. J. van
Anen, d.; H. de Graaff en G. Sas,
z.; P. S. van Beusekom en G. Koster,
d.; C. P. Kortekaas en C. J. Nijssen,
d.; W. Diets en M. Molenaar, z.; C.
O Bakker en J. Breure, d.

OVERLEDEN: J. J. M. A. M. van
Rek, 47 jr.; K. F. Bruinsma, 56 jr.;
Th. J. Quee, 74 jr.; C. A. Labeur-
Botbijl, 78 jr.; N. J. van der Lee, 90 jr.

Adcertentl»

99

LANGE VEERSTRAAT 10

99

TEL. 11493

BEVALLEN van een ZOON: M. L.
Schaut-TottéG. P. Breed-de Vogel;
C. E. A. Peterse-Wassenaar.

BEVALLEN van een DOCHTER: A.
P. IJspaard-de Laat; E. W. M. Har-
tog-Mathey; A. van Dorp-Houwers; H-
J. E. Haver-Bennink; A. TjebbeS'
Cransherg; L. E. A. Smits-de Heer.

GEHUWD: A. P. Hoogendam en C-
H. van der Lee; W. C. Jansen en A*
G. van den Dool.

OVERLEDEN: H. de Jong, 63 J'
Ramplaan; C. H. W. Pierik, 57 j. Kep
nemerstraat; G. C. Th. M. Brederod
66 jr., StuyvesantstraatM. E.

Rhijn, 2 jr, Gasthuisvest.