Hoela-hoep, jo-jo en goudhamster
I Alle Billies zoeken het deuntje van de rattenvanger
I
I
STORMEN IN KINDERLAND
DUREN NOOIT ERG LANG
Montgomery heeft memoires
als particulier geschreven
De 37 mogen
in Australië
niet aan land
Klassieke muziekje
op de plaat
Bachs Inven
oefen
voor
Speelmuziek
doeleinden
I
Blaag in Blackpool - verft tuinstoel - met gemak en CETALAC
ADERVERKALKING
E
I
1
1
.Foreign Office" niet verantwoordelijk
Duitsers staan achter
tegen Denen
Per schip verder naar
Nieuw-Guinea
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1958
PAGINA 9
Doe mee en win f 5.000.-
Jn de grote HONIG prijsvraag
zijn yi4 prijzen te winnen
f 20.000.- in totaal
TOP-prijs van f 5.000.-
13 hoofdprijzen van f 1.000.-
tie uw nieuwe radioblad en Uw dagblad van vrijdag a.s.
Koning Gustaafbcker
Burgemeesters eervol
ontslagen
Dr. G. J. de Jong
G. te Roller officier O.-N.
PLASTICVERF
van Ceta-Bever
Met het ouder worden van de mensen zijn de
doodsoorzaken veranderd - „Aderverkalking"
heeft iets te maken met vetstofwisseling
Nasleep rel in cabaret
Voorwaardelijke straf
omgezet in onvoor
waardelijke
uttele maanden geleden landde
er op Schiphol een sportieve
Amerikaan in witte pull-over.
Hij deelde aan ieder, die het horen
wilde, mede dat hij wereldkampioen
jo-jo was en naar de lage landen was
gekomen om iedere burger voor het
nobele spel te winnen. Dat lukt niet,
zeiden kenners, want Hollanders zijn
stugge lieden, die achterdochtig wor
den als de business er dik op ligt.
En bovendien is er al een jo-jo-manie
geweest in 1924.
Billy Panama liet zich niet ontmoe
digen. Hij demonstreerde links en
rechts, tot op de Dam in Amsterdam
en bezwoor de verzamelde jeugddat
maar een jo-jo-merk de weg opende
naar virtuositeit: het merk Billy Pa
nama.
Wat niemand verwachtte gebeurde.
Binnen enkele maanden zeurden alle
kinderen om een jo-jo. Billy's Ameri
kaanse concurrenten kregen er lucht
van en stuurden haastig nog enige
wereldkampioenen naar Europa om
ook een graantje van de conjunctuur
mee te pikken. Met de intocht van
Sinterklaas in het verschiet leek de
winst al uitgeteld.
aan de goed geëffende asfaltwegen
zijn opkomst te danken. Alleen het
eeuwenoude bikkelen schijnt met
geen mogelijkheid meer in de gratie
te kunnen komen. Misschien is daar
het ontbreken van hardstenen stoe
pen debet aan.
(llM hartkloppingen van. De jeugd kan t~\
Maar kinderland heeft zijn eigen hetniet meer bijsloffen. Nauwelijks 1
nmiddels blijven de Billies pro
beren om kinderland naar hun
pijpen te laten dansen. Maar van
de honderden pogingen lukt er nau
welijks een. Waarom geven de hon
denliefhebbers thans de voorkeur aan
poedels en pinchertjes, terwijl vroe
ger de bouviers en terriers de straat
beheersten?
Waaraan heeft het goudhamstertje
zijn onvoorstelbare populariteit te
danken? Verdwenen zijn de witte
muizen en de mccrmotten. In bijna
elk gezin ziet men thans de bruine
diertjes, die zo grappig hun stukje
kaas tussen de voorpootjes nemen en
in een warme kamer zelfs van hun
winterslaap afzien. De handel heeft
er part noch deel aan, want er is geen
droog brood aan te verdienen. De
hamstertjes hebben namelijk een vir
tuoze voortplantingscapaciteit. Voor
zeven nesten per jaar van gemiddeld
tien tot vijftien jongen per keer,
Advertentie
hoela-hoepel, zo heeft ons een
- - - mm expert verzekerd, is niet de
wetten. Het eerste golfje van een hadden ze vader en moeder gewonnen IV eerste rage na de oorlog. Uit
H jo-jo-storm werd, plotseling overspoeld voor een goudhamstertje en een jo-jo <}panje kwam enkele jaren terug het draaien ze hun hand niet om. Als
door een vloedgolf. Uit het westen of de buurt decreteerde alweer wat traditionele Bakische „pelote" over- kettingbrieven verspreiden zich de
i kwam de hoela-hoepel aangerold, nieuws. Het programma raakt over- waaien_ Als yokariheeft het enige hamstertjes over de buurt: men is
plotseling kromde zich heel Neder- belast Tante Hanme van de televisie ujd dg markt beheerst Nu is het aU blij> dat men ze kwijt is
landse jeugd m potsierlijke bmkdan- moet tenslotte ook nog worden toe- wee gedaan. Duitsland schijnt nu aan En de hoela-hoepel is voor de han-
„w, no.Tl n OT1 f h nor\„l n.n-, +...nn M STr.— 73,77,1 t i, n e> Tl Ot aov, loOT- - 'U 1
de beurt te zijn. De handelaars hebben del evenmin een „groot artikel". Dit
haastig hun winkeldochters verpakt soort zaken laat men over aan de
en naar het oosten verstuurd. Enge- marge-bedrijfjes, die er als de kip-
land bracht Badminton in de mode. pen bij zijn om voor scherp concur-
De omzet loopt na een stormachtig rerende prijzen de room van de melk
jaar snel terug. Het oude bellenbla- te scheppen.
zen met het stenen pijpje en het potje Een groothandelaar in plastic bui
zeepsop beleefde een onverwachte zen vertelde ons, dat een wildvreemde
come-back met het koperen blaas- klant bij hem een order wilde plaat
ringetje en het potje wondervocht. sen voor tien kilometer buis tegelijk.
sen om een plastic hoepel van twee gewuifd. Voor Billy was het een leer-
meter om de middel draaiende te zame ervaring. Kinderen volgen hun
houden. Virtuozen slingerden de hoep eigen weg. Langs die weg staan hon-
om hals, armen en benen. Gymnas- derden experts: psychologen, kunste-
tiekleraren namen het hoela-hoepelen, naars en vele Billies. Allen zoeken ze
vanwege de uitstekende invloed op de naar de geheime wetten, die het kin
ontwikkeling van de buikspieren, derleven beheersen. De een uit- weet-
prompt op in hun lesprogramma en de gierigheid, de ander om er wat aan
verma jeringsexperts bleven niet ach- te verdienen. De Billies zijn even tal
ter v lofprijzingen. Vader, met zijn rijk als ingenieus. Soms denken ze,
begir \end embonpoint, moest er thuis als de Rattenvanger van Hameln, het
aan iloven. Hij had er 's avonds nog goede deuntje te hebben gevonden.
Maar gelukkig zijn ze er meestal
naast.
Kinderen zijn in hun spel fanatiek
conservatief. Soms rennen ze even
achter een rage aan, maar spoedig
keren ze weer terug tot het oude re
pertoire van Breughel's „Kinderspe
len". De veranderingen blijven be
perkt tot kleine varianten. Vliegers
gaan altijd in hetzelfde jaargetijde
omhoog. Alleen kan vader zijn des
kundigheid bij de constructie niet
meer demonstreren, want plotseling
moeten alle vliegers de vorm hebben
van een vogel. Was dat het werk van
een pientere Billy of gewoon van
een vindingrijk jochie uit de buurt? -
Met knikkeren zit het ook al mis.
Vader, althans wanneer hij in Am-
sterdam is opgegroeid, heeft in zijn Toen de potjes leeg waren gxng de Men verwees de amateur-hoepelfabri-
jonge jaren gewerkt met „kalkedot- jeugd maar weer over op de zeepsop kant naar het lege magazijn. Na lang
ten" en „looien daaien". Hij weet zijn van moeder. soubatten kreeg hij tenslotte een
weetje als er sprake is van schoffe- Sommige spelen schijnen geheel toezegging voor honderd meter. Als
Zen, uppies, gorren, Engelse rol of verdwenen. Het is maar schijn. Vroeg die rage nog lang\anhoudt lopen de
kei'zeren. Maar de jeugd werkt met of laat komt de diabolo wel weer installateurs voor de nieuwbouw vast,
bonte glazen stuiters, die Mexies wor- terug. En in de nieuwe wijken, waar hoorden wij van een aannemer. Men
den genoemd en het jargon heeft zich de jeugd vrijer kan spelen dan in de verwacht overigens dat de hoela-
ook al vernieuwd. Alleen de Jordaan oude stad, krijgen het pinkelen, „bok- hoepel er na Sinterklaas uit ligt. I
houdt zich bij het oude. Daar wordt bok-berrie" en het ouderwetse hoe- Stormen duren nooit lang. Maar ff
nog gespeeld als in de groene jaren pelen misschien weer een kans. Het nieuwe Billies zijn alweer aan het
van Theo Thijssen. Vroeg of laat ko- verdwijnen van deze spelen houdt werk. Die kinderen kunnen ook niet
men de oude favorieten ook wel weer verband met de gevaren van het eeuwig naar de televisie blijven kij-
eens in de nieuwe buurten opdraven, verkeer, al heeft de rolschaats juist ken.
iniiimiiiiiiimiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiïï
Een woordvoerder van het Britse mi
nisterie van buitenlandse zaken heeft
eike verantwoordelijkheid voor de anti-
Italiaanse passages in de memoires
van veldmaarschalk Montgomery afge
wezen, aldus meldt United Press Inter
national. De Woordvoerder deelde mee
dat de Italiaanse ambassadeur in Lon
den gistermorgen de permanente on
dersecretaris van het ministerie, Sir
Federick Hoyer-Millar, heeft bezocht
en tegen bedoelde passages protest
heeft aangetekend. Hoyer-Millar ver
klaarde tegenover de ambassadeur dat
de Britse regering niet verantwoordelijk
is voor de standpunten die in het boek
van de veldmaarschalk voorkomen en
dat het boek door Montgomery was ge
schreven in zijn hoedanigheid van par
ticulier. Hoyer-Millar betuigde namens
zijn regering spijt over het feit dat de
publieke opinie in Italië door deze
kwestie is gekwetst, aldus de woord
voerder.
Veldmaarschalk Montgomery vertelt
in zijn memoires, hoe Eisenhower op
23 augustus 1943 zijn bevelhebbers m
Algiers bijeen liet komen, en hoe de op
perbevelhebber verklaarde, dat er met
de Italiaanse regering werd onderhan
deld over een wapenstilstand. De Italia
nen hadden gezegd, dat ze genoeg had
den van de oorlog. Het scheen, aldus
Montgopiery in zijn memoires, dat ze
op een gegeven moment, als wij ons op
het vasteland van Italië bevonden, be
reid waren met ons tegen de Duitsers
te vechten. En de maarschalk vervolgt:
Ik merkte op dat dit er uitzag als het
grootste verraad dat in de geschiedenis
ooit was gepleegd. Verder zei ik, dat de
Italianen nooit werkelijk zouden vech
ten tegen de Duitsers: als ze het pro
beerden, zouden ze een enorm pak
slaag krijgen".
Vervolgens had Montgomery op 5
september een gesprek met Alexander,
en in dit gesprek drong^h^er^.^jn
pl°annean zo gemaakt zouden worden, dat
zh ook doorfang zouden kunnen vtaden,
als de Italianen in Spreke bleven, wat
volgens mij stellig zou g
Tenslotte doet Montgomery in zyn
boek mededeling van een conflict, flat
hij half september had met de bevei
Na de eerste dag van de tenniswed
strijd om de Koning Gustaafbeker tus
sen Duitsland en Denemarken (tweede
ronde) heeft Denemarken met 2-0 de
leiding. Jörgen Ulrich (Den.) versloeg
Wilhelm Bunger (Did.) met 6-4, 6-3, 9-7
en Kurt Nielsen (Den.) versloeg Rupert
Huber (Did.) met 7-5, 7-5, 6-2.
Jacques Goddet, de directeur van de
Tour de France, heeft in Parijs bekend
gemaakt, dat de Belgische stad Namen
èén der etappe-plaatsen van de Tour-
1959 zal zijn.
hebber van het Zevende Italiaanse le
ger generaal Rizzo. „Hij was de hoog
ste'Italiaanse officier in mijn bevelsge-
bied en het Italiaanse leger had zich
onvoorwaardelijk overgegeven aan de
geallieerden. Daarna werd me verteld,
dat de Italianen nu co-belligerenten wa
ren* ik informeerde hoe strijdkrachten
die 'zich onvoorwaardelijk hadden over
gegeven nu plotseling „co-belligeren-
ten" konden zijn, maar ik ,kp,eeA.^^"
op geen duidelijk antwoord. Montgo
mery deelt mee, hoe hij de generaal
kort maar krachtig aan het verstand
bracht, dat de Italiaanse strijdkrachten
verslagen waren en dat zij zich eenvou
dig aan de geallieerde instructies had
den te houden.
Ook Griekenland heeft geprotesteerd
tegen de opmerkingen van Montgomery
over de gevechtskracht van de Italiaan
se troepen in de tweede wereldoorlog.
In een gisteren gepubliceerde verkla
ring zegt de Griekse regering, dat het
de strijdgeest van de Italianen, zowel
in de verdediging als in de aanval heeft
gewaardeerd.
Nadat de Australische autoriteiten
hadden geweigerd toe te staan dat de
37 verstekelingen die gisteren met de
Johan van Oldenbarneveit in de ha
ven van Sydney aankwamen aan
land zouden gaan om vandaar met de
KLM, die reeds 37 plaatsen had gereser
veerd, naar Nieuw-Guinea door te vlie
gen, ig hets chip met de 37 aan boord
in de richting van Nieuw-Guinea opge-
stoomd.
Kapitein P. de Groot van de Johan
van Oldenbarneveit deelde U.P.I. van
morgen mee, dat hij bereid was
met.zijn schip naar westelijk Nieuw
Guinea te varen, ma. r dat hij daartoe
nog geen officiële orders had ontvan
gen. De reis naar Nieuw-Guinea bete
kent een omweg van bijna duizend ki
lometer.
Bij K.B. zijn per 1 december op hun
verzoek eervol ontslagen, met dankbetui
ging voor de bewezen diensten, de he
ren H. B. A. Kaufman, burgemeester
van Borne, A. Warnaar, burgemeester
van Waddinxveen, H. Sikkens, burge
meester van Gasselte, en mr. E. J. J.
M. Bloemen, burgemeester van Hel-
voirt.
Mgr. W. Mutsaerts, bisschop van den
Bosch, heeft namens het Nederlands-
Episcopaat, benoemd tot geestelijk ad
viseur van de landelijke vereniging voor
gezinshulp en patronage, dr. C. J. de
Jong, professor aan het groot-semina
rie te Hoeven.
Bij K.B. is benoemd tot officier in
de orde van Oranje-Nassau de heer G.
J. C. te Roller, vertegenwoordiger van
de KLM in Nederlands Nieuw-Guinea
en directeur van de Nederlands-Nieuw-
Guinea luchtvaartmaatschappij
Kroonduif te Biak.
De
n Philips' serie van Bachs complete
clavecimbelwerken gespeeld door
Isolde Ahlgrimm is thans versche
nen de opname van Bachs 15 twee
stemmige en 15 driestemmige Inven
tionen (A 00?r 5 L), het grote leerwerk,
dat Bach in zijn Cöthener jaren ge
schreven heeft, leerwerk natuurlijk niet
te verstaan in die zin, dat de bundel
alleen maar studeerkamermuziek zou
bevatten. Bij Bach is alle muziek speel
muziek, maar heel veel van zijn mu
ziek heeft een uitgesproken didactisch
doel. Oefeningen schrijven, ten bate
van de bemachtiging zowel van de
compositiekunst als van de speelvaar-
digheid, dat was feitelijk de houding,
die Bach tegenover het ambacht aan
nam. Zijn componeren was het maken
van muziekoefeningen, hij had er he
lemaal niet het idee bij, dat hij open
baringen aan de wereld deed, al wist
hij tevens heus wel, dat hij nu niet be
paald een brekebeen was.
Inzonderheid met deze bundel In
ventionen heeft hij een didactisch doel
gehad. In de considerans, waarvan hij
zijn werkstuk vergezeld liet gaan, geeft
hij de doeleinden, die hij beoogde zelf
aan: het vinden (vormen, kiezen) van
materiaal, dat zich voor de (meerstem
mige) compositie eigent, dat materiaal
goed te bewerken (het handwerk van
de compositie dus) de methode te leren
om zich een cantabele manier van spe
len eigen te maken en bovendien voor
de gebruiker om door deze stukken
opgewekt te worden zelf te gaan com
poneren.
Hier ziet men dus de toegewijde vak
man, vol verantwoordelijkheidsgevoel
om de gaven, die hem zijn toevertrouwd
en de enorme kennis, die hij bezit door
te geven aan anderen, die het ambacht
moesten leren beheersen. Bach be
oefende de muziek inderdaad als een
wetenschap. Hij denkt muziek, waaron
der iets anders valt te verstaan dan in
muziek denken. Als men kan zeggen,
dat een componist muziek denkt, dan
betekent dit, dat zijn denken de vol
heid van zijn existeren is, waarbij geen
sprake is van eenzijdig verstandelijk
werk, omdat heel het levensgevoel van
de man tezelfdertijd mede actief is. Dit
existentiële denken is de grote verwor
venheid van de westerse cultuur. Het
is inderdaad denken, waarbij het in
tellect als leidende component troont
over alle in harmonie werkzame le
vensfuncties. In Bach vindt dit proces
een van zijn toppunten en relatieve
voltooiingen.
Advertentie
(Van onze medische medewerker)
et kind dat in het
midden van de
twintigste eeuw
wordt geboren heeft een
veel grotere kans om
oud te worden dan zijn
voorouders die ander
halve eeuw eerder wer
den geboren. De gemid
delde levensverwachting
is nu rond 70 jaar, de
zuigeling van anderhal
ve eeuw geleden mocht
amper op de helft rekenen. Dit is een
enorme verbetering. Van laten wij
zeggen het begin van onze jaartelling
tot 1800 is er slechts weinig vooruit
gang. Een van de oorzaken hiervoor
was de hoge sterfte in de kinderleef
tijd welke in het bijzonder de laatste
tientallen jaren drastisch is vermin
derd dankzij vooral de preventieve
zorg van huisarts, consultatiebureau,
schoolartsendienst en niet in de laat
ste plaats van de verstandige moeders
die de adviezen opvolgen.
De mens wordt dus ouder. Merk
waardig is echter dat de gemiddelde
leeftijd snel is geklommen tot 70 jaar
maar dat de maximumleeftijd vrijwel
constant is gebleven op honderd jaar.
Ouder worden dan honderd jaar is een
bijzonderheid. Het ziet er niet naar
uit dat daarin binnenkort verandering
zal komen.
Doordat wjj ouder worden is er een
verschuiving in de doodsoorzaken op
getreden, Kanker bijvoorbeeld is voor
namelijk een ziekte van de oudere
mens. Vroeger stierven meer mensen
op jeugdige leeftijd, o.a. aan besmet
telijke ziekten (pest, cholera, typhus,
pokken die miljoenen slachtoffers
maakten). Deze jong gestorvenen zijn
niet ,,aan de kanker toegekomen",
omdat zij vóór die tijd al overleden
waren.
Hetzelfde geldt voor een andere aan
doening die op het ogenblik in het
brandpunt van de belangstelling
staat: de zogenaamde aderver-
kal king, vroeger ongetwijfeld veel
minder voorkomend dan tegenwoor
dig, alweer omdatde meeste men
sen vóór die tijd al gestorven waren
en er dus niet aan „toekwamen".
Zo zien wij hiermee heel duidelijk
gedemonstreerd hoe in vrij korte tijd
over de eeuwen gerekend grote
veranderingen zijn opgetreden in het
patroon dat de menselijke ziekteleer
ons biedt. Het woord „aderverkal
king" is eigenlijk niet juist. Als u
maar weet dat het gaat om degene-
ratieve veranderingen in de bloedva
ten waardoor op de lange duur de
bloedvoorziening van de organen van
het lichaam (hart, nieren, hersenen
enz.) te kort gaat schieten. Heel ge
leidelijk gaat zich in de wand van de
slagaders vet afzetten. Dit proces is
op middelbare leeftijd bij veel mensen
al in volle gang. Op de lange duur,
soms pas na tientallen jaren ontstaat
er ter plaatse van die vetafzetting ook
kalk, maardat is slechts een gevolg
toestand en voor het wezen van de
zaak van minder belang; de vervetting
is essentieel.
derlingen. Dat bij sommige mensen
met verantwoordelijke posities in de
maatschappij het proces van „ader
verkalking" vroegtijdig kan optreden
met als gevolg een „voortijdig" over
lijden aan een hartziekte („manager
ziekte") kan zeker niet alleen ver
klaard worden door verkeerde voe
dingsgewoonten. Nerveuze, respectie
velijk hormonale, invloeden zijn hier
bij zeker ook van groot belang. Bij
Japanners die geëmigreerd zijn naar
de Verenigde Staten komt aderver
kalking meer voor dan bij hun land
genoten die in het vaderland blijven;
een gevolg van een ander dieet en of
andere leefwijze?
r rijzen vele vragen die beant
woord moeten worden voordat
maatregelen genomen en richt
lijnen gegeven kunnen worden. Moeten
wij minder vet gaan eten? Hoe komt
het dat niet bij alle dikke mensen
nzake de vëtstofwisseling zijn al
verschillende belangwekkende ont
dekkingen gedaan. Het is helaas
niet goed mogelijk om de lezers die
niet beschikken over een meer dan
elementaire kennis van de scheikunde
duidelijk te maken waar het hier om
gaat. Bovendien zijn de resultaten van
„aderverkalking" in ernstige mate
voorkomt en dat magere mensen niet
altijd gespaard bleven? Waarom ko
men de hartaandoeningen als gevolg
van aderverkalking meer bij mannen
dan bij vrouwen voor? Hoe is te ver
klaren dat sommige beroepen ervoor
schijnen te predisponeren? Enz. Enz.
Het zal u niet verbazen dat talloze
onderzoekers: biologen, scheikundigen
en medici over de gehele wereld zich
op deze problemen hebben geworpen.
Een van de resultaten van deze on
derzoekingen is, dat een bepaalde vet-
soort in de bloedvatwand wordt opge
slagen, namelijk cholesterol. Vet en vet
is twee; er zijn verschillende soorten
vet. De spijsvetten die wjj gebruiken
zijn meestal mengsels van verschillen
de vetten. Een deel van de onderzoe
kers houdt zich thans bezig met de
vraag in hoeverre het probleem terug
te brengen is tot een stoornis in de
vetstofwisseling. Interessant in dit
verband is het feit dat blijkens statis
tieken van de Wereld Gezondheids Or
ganisatie de sterfte aan hartziekten,
die als een gevolg zijn op te vatten
van „aderverkalking", in de Noord-
europese landen, waar meer vet wordt
gegeten minstens tweemaal zo hoog is
als in Zuid-Europa. Maar misschien
speelt ook het verschil in leefwijze
hierbij een rol. Italiaan en Spanjaard
nemen het leven niet zo zwaar en le
ven minder gespannen dan wij noor-
verschillende onderzoekers nog
niet met elkaar in overeenstemming.
Om kort te gaan, er lijkt verband te
bestaan tussen het cholesterol gehal
te van het bloed en de „aderverkal
king". Cholesterol weglaten uit de voe-
dings vetten is echter niet voldoende,
want het lichaam kan cholesterol ook
zelf maken uit andere vetten. Vervol
gens is gebleken dat weer andere vet
ten (opgebouwd uit onverzadigde vet
zuren) de merkwaardige eigenschap
hebben het cholesterolgehalte van het
bloed te verlagen. Hoe is nog niet dui
delijk. Het is echter nog geenszins een
uitgemaakte zaak of hiermee het pro
ces van de aderverkalking voorko
men, althans geremd kan worden. In
elk geval, en dat is reeds langer be
kend, heeft de totale vetopname grote
betekenis onder meer voor het ont
staan van aderverkalking respectieve
lijk hartziekten. In onze kronieken
hebben wij reeds verschillende malen
uw aandacht erop gevestigd, dat veel
en vet eten de gezondheid in velerlei
opzicht benadeelt. Het geeft toch te
denken, dat het aantal sterfgevallen
verbandhoudend met „aderverkal
king" in de magere oorlogsjaren aan
zienlijk lager was dan ervoor en erna.
Concluderen wij daarom dat wij, zo
lang geen definitiever resultaten be
kend zijn, moeten volstaan met bo
vengenoemd advies.
Men kan er in dit gehele oeuvre geen
frappanter voorbeeld van vinden dan
juist in deze korte en onpretentieuze
oefenstukjes, waarvan eigenlijk alleen
de tweestemmige reeks „Inventionen"
is genoemd, terwijl de driestemmige,
omdat ze samengestelder in stemvoe
ring en dus van samenklank zijn, de
naam „Sinfonien" hebben gekregen.
Dertig stukken, doorgaans driedelig, in
de verte verwant aan de vorm van de
Italiaanse aria, een enkele keer fuga-
tisch van factuur, soms canonisch,
meestal in de vrije imitatie en alle
kunsten vertonend van het dubbele en
drievoudige contrapunt, een eindeloze
rijkdom van invallen en gedachten en
de meest verscheiden stemmingen. Een
meesterwerk.
Over de wijze van uitvoering laat
zich, zoals altijd bij oude muziek, spre
ken. Isolde Ahlgrimm speelt ze in de
volgorde van het boek achter elkaar.
Dat is een manier. Een andere is ze te
spelen naar kwint- en tertsverwant
schappen, waardoor er tonale raak
punten ontstaan, die de inne-LJke
verwantschap der stukken aantonen.
Men kan ze ook spelen in dier
voege, dat men de eerste tweestemmige
met de eerste driestemmige verbindt
en zo voort gaat, waardoor eveneens
bepaalde verwantschappen en contras
ten aan het licht komen. Bach heeft
zelf drie manieren aangegeven. Hij zag
ook meer mogelijkheden. De keuze van
instrument het zware pedaalclave-
cimbel, waarop Isolde Ahlgrimm ge
meenlijk speelt is misschien niet de
meest geëigende voor deze muziek, die
naar haar factuur veel meer voor het
clavichord lijkt aangewezen, hetgeen
wordt bevestigd doordat Bach zelf in
zijn considerans spreekt van „cantabile
Art im Spielen". Dat is typisch moge
lijk op een clavichord, maar feitelijk
niet op het met pennen getokkelde
cembalo.
Het ideale beeld krijgt men niet,
maar het is altijd veel beter de stuk
ken te horen klinken dan er alleen maar
met zinledige eerbied over te spreken.
Het mooist komen in de voordracht van
mevrouw Ahlgrimm die stukken tot
hun recht, die een fors vloeiend ver
loop hebben. Voor de enorme concen
tratie, die het spelen vergt en die zij
inderdaad opbrengt, kan men slechts
bewondering koesteren.
Bach door Glenn Gould
Een andere Bach-opname, waarbij
uit een geheel verschillend vaatje
wordt getapt is Philips A 01360 L, waar
voor de nog zeer jonge Canadese pianist
Glenn Gould de Vijfde en de Zesde Par
tita heeft gespeeld, benevens het klavier
concert No. 1 in d (met de strijkers van
het New York Philharmonic onder
Leonard Bernstein). Glenn Gould, die
Bach gewoon op de vleugel speelt, heeft
al eerder een opname gemaakt van de
Goldberg-variaties. Zijn manier van
spelen is die, welke doorgaans door
Amerikaanse klavieristen op Bach
wordt toegepast. Zij is stijlloos, en zij
doet zozeer gee enkele poging om de
stjjl te benaderen, dat men wel van
principiële stijlloosheid moet spreken.
Het is een volkomen aan het indivi
duele inzicht overgelaten adaptatie van
Bach aan het hedendaagse klavierbe
grip, dat ten dele gevormd is door het
werkelijk moderne begrip van het kla
vier als slaginstrument, maar ook
zwaar bepaald wordt door de roman
tische opvatting van het klavier. Er
valt geen peil op te trekken, wanneer
de ene en wanneer de andere opvat
ting aan bod komt. Het schijnt volledig
af te hangen van de individuele opvat
tingen van de speler. In het algemeen
wordt een stuk met orkestbegeleiding
tamelijk strak gespeeld, zij het zeer na
drukkelijk en massief. In solostukken
hoort men allerlei manieren willekeu
rig door elkaar, heel vaak als minia
tuurstukjes in de trant van Schumann,
ook wel eens voor korte momenten
treffend juist (naar stilistische norma-
tiek dan). Wie Bach gaarne op deze
manier wil horen, hij kan bij Gould
terecht, want hij is een fameus in
strumentalist en een uiterst muzikale
man.
Clifford Curzon
Wie de romantiek dan maar liever
echt en in zijn ware domein wil, kan
ik van harte aanbevelen de 45-toeren
Decca CEP 524, waarvoor Clifford Cur
zon met het London Philharmonic on
der Sir Adrian Boult Franck's „Varia
tions symphoniques" gespeeld heeft in
een luisterrijk mooi poëtische vertol
king, ver voorbij de noten als zodanig,
geheel verzonken in het visioen van
„seelische" dramatiek, dat Frankrijk
beoogd moet hebben. Het is een van de
prachtigste vertolkingen, die ik ooit
van Curzon gehoord heb.
Hij verschijnt ook me leden va- bet
Wiener Oktett in Schuberts Forellen-
kwintet op de grote Decca LXT 5433,
waarin hij de muzikale evenknie is van
de weergaloze muzikanten, die deze
Weners zijn, ofschoon hij misschien
juist iets te veel solist is om de vol
maakte ensemble-speler te zijn die
Panhoffer is, van wie men een oudere
opname van hetzelfde stuk eveneens
met het Wiener Oktett kent. Maar het
is een lust Schubert zo te horen inter
preteren-
En dan nog een stuk hoogromantiek:
Griegs pianoconcert door Hans Richter
Haaser met de Wiener Symphoniker
onder Rudolf Moralt op Philips G 05323
R, zëer verfijnd, hypersensitief en uit
gesponnen gedaan, wat opmerkelijk
mag heten bij deze uiterst beheerste
pianist.
L.H.
Voor de tweede keer is een voor
waardelijk aan de 36-jarige Amsterdam
mer Ui. van der V. die betrokken
is geweest bij de bekende rel in een
cabaret aan het Thorbeckeplein op
gelegde straf omgezet in een onvoor
waardelijke. De politierechter te Am
sterdam, heeft op vordering van de
officier van justitie, de twee weken
voorwaardelijk die hij Van der V. e-
nige tjjd geleden had opgelegd, omge
zet in een onvoorwaardelijke straf.
Dit is geschied omdat Van der V. zich
door wangedrag niet heeft gehouden
aan de voorwaarden, die aan de voor
waardelijke opgelegde straf waren ver
bonden.
In september j.l. heeft het gerechts
hof de omzetting van een voorwaar
delijke straf van 3 maanden in een
onvoorwaardelijke bevolen. Het ge
rechtelijk vooronderzoek dat de offi
cier van justitie tegen Van der V.
heeft gelast in verband met de rel in
het cabaret is nog niet afgesloten.
(NADRUK VERBODMN)
