De overige ministers
stellen portefeuilles
ter beschikking
Ontslagaanvrage van de
socialistische ministers
ingediend
Voltreffer
van moe(s)
s. ass™!., |i pi Hifiha ini riipniir nnuni ut
Nieuwe
Beslissende woord viel na bewogen Kamerzitting;
oriëntering
H.M. de Koningin ontvangt
vandaag reeds adviseurs
DR. DREES BIJ DE KONINGIN
fyth ki£/i iy
Gebrek aan stijl
„TRESLONG"
Rompkabinet
Het
weer
TREEDT IRAK IN
FEBRUARI UIT HET
PACT VAN BAGDAD?
Politie schiet een
vluchtende bromfiets-
dief in zijn voet
IMvn Tlieiiiiins ELEGANTE TASSEN EN 6Y0UX
AANNEMER VALT
VAN 7 METER
HOOGTE
VRIJDAG 12 DECEMBER 1958
o
82sfe JAARGANG No. 30087
Minister Hofstra, van wiens lot tot gistermiddag
half drie het kabinet Drees afhing, heeft het beslis
sende woord gesproken. Het socialistische deel van
het kabinet is in de Tweede Kamer ten val gebracht.
De minister van financiën stuurde welbewust en
en star op een breuk met de Kamer aan door niet te
willen buigen voor de steeds sterker wordende wil
van het parlement zijn controle op de wetgeving
niet prijs te geven. De minister wilde voor twee jaar
vooruit de goedkeuring op zijn vier belastingvoor
stellen. De Kamer stond erop, dat deze slechts voor
1959 zou worden gegeven. Het volgende jaar diende
te worden bezien, of deze voorstellen ook in 1960
nog noodzakelijk kunnen worden geacht. Ook een
poging van prof. Romme, om met een motie de mi
nister nog wat tegemoet te komen, zonder het recht
van de Kamer aan te tasten, heeft de heer Hofstra
niet van zijn standpunt kunnen afbrengen. Hij ver
klaarde de motie-Romme onaanvaardbaar. Met 88
stemmen voor en alleen de 55 socialisten en com
munisten tegen is deze motie niettemin aangenomen.
Een amendement van de financiële commissie van
de Kamer, dat om dezelfde reden onaanvaardbaar
was, is met gelijke stemverhouding aanvaard.
Prof. Oud voor radio
VERLOVINGSRINGEN
STUURMAp COHEN
Na herhaalde sommaties
zyn
Ook voor Kerstgeschenken
Rijkgemeenten
De regeling van de
financiële verhouding
HILLEG0M
Zaterdags en Zondags
Soiree- en Diner-dansante
KERSTDINER-DANSANTE
GROOT INTERNATIONAAL
ARTIESTEN-PROGRAMMA
iee MORRIS 6eforeyw/évp/
CAMEL MONTYCOATS 45.-
Veel wind
Het weer tn Europa
o
weet het tatoSTSS Men IT
kracht meer te bezitten rrimn i-,1e
over verzanding en verstar6" sprS
K.A.B. noemde de TrolnredT De
spectiefloos en fantasieloos, o™ V~]~
èn nadrukkelijk distantieerden i)
(Van onze parlementaire redacteur)
Hierop heeft dr. Drees de Kamer meegedeeld, dat de vijf socialistische
leden van het Kabinet zeker gezamenlijk zullen aftreden. De ontslagaan
vrage is inmiddels overhandigd aan de Koningin. Het besluit tot aftreden
is genomen in de donderdagavond gehouden bijeenkomst van het Kabinet.
Verwacht wordt dat de Koningin spoedig haar eerste adviseurs zal ont
vangen. Er is reden tot spoed, daar 1 januari het ontbreken van de onder
havige belastingmaatregelen het bedrijfsleven in moeilijkheden zou
brengen.
Er zijn nu twee mogelijkheden. Ofwel
een demissionair kabinet handelt lonen
de zaken af, waartoe minister Hofstra
zich met het oog op dit fiscale probleem
reeds bereid heeft verklaard. Ofwel er
ontstaat een rompkabinet, dat door prof
Oud als zeer gewenst naar voren is ge
bracht. De niet-socialistische ministers
zouden dan normaal aanblijven en dus
niet demission-.ir worden, totdat door
vervroegd, verkiezingen maar dan
toch niet eerder dan in maart 1959
een nieuw kabinet ontstaat. Maar dan
moet de koningin eerst tot kamerontbin.
ding besluiten, hetgeen zou kunnen ge
schieden op voordracht van de minis
ters die blijven. In dat geval zou mis
schien de Kamer maandag reeds de be
handeling van de belastingwetten, wel
ke nu op verzoek van minister Hofstra
is geschorst, kunnen voortzetten. Dr.
Drees heeft duidelijk aangegeven, dat
het kabinet eenstemmig stond achter de
noodzakelijkheid dat de belastingwetten
voor een jaar ineens zouden worden
aanvaard, maar uit de mededelingen
van dr. Drees viel tevens af te leiden,
dat een van de niet socialistische minis
ters, bijvoorbeeld minister Zijlstra, zich
wel zal voegen naar de wil van de Ka
mer en zich zal neerleggen bij de mo
de Romme. Deze minister krijgt dan,
zoals prof. Romme nog eens duidelijk
"""""■„„(UHnuHUUUmmHUMlIHHMMHUmillllHIIUIUH
rip6rwgewild keeft- °ok de A.R. en
hoewel vaak weinig inge-
omen met vele onderdelen van het
^hpetsbdeid, zouden tot 1960 het
?,rees wel haar steun ver
leend hebben. Voor de regeringspar
tijen was de grens der verdraagzaam
heid echter bereikt, toen de socialis-
ten er kennelijk op uit waren hen
te dwi g n onder het socialistische
juk door te gaan. Op deze wijze was
immers g en regeringsverantwoorde
lijkheid meer te dragen. Het zou een
onvergeeflijke fout geweest zijn in
deze situatie te zwichten voor de
pressie der socialisten. Te vaak reeds
heeft men, om blokken te voorkomen,
zich laten verleiden tot vérgaande
compromissen, die zeker de goed
keuring niet konden wegdragen van
vele kiezers. De samenwerking met
de socialisten heeft ongetwijfeld in
de loop der jaren op velerlei terrein
haar voordelen gehad, hoewel men
Üe nadelen voorzeker niet mag on
derschatten. Nu de socialisten haar
zelf hebben verbroken, treuren wij
daar niet om. Integendeel. Een geheel
nieuwe oriëntering zal het politieke
leven, dat dreigde te verstarren in
de oninteressantheid van de eeuwige
compromissen, dunkt ons, slechts goed
doen. Hoe deze nieuwe oriëntering
zich 'zal kunnen ontplooien, is nog
moeilijk te zeggen. Niet onmogelijk
zullen vervroegde algemene verkie
zingen allereerst nodig zijn om de
politieke atmosfeer te zuiveren, wel
ke door de socialisten zo grondig is
bedorven.
liet uitkomen, voor een jaar volledig zijn
zin met de belastingmaatregelen. En
wanneer de noodzakelijkheid aan de
hand van nadere gegevens blijkt, ook
.eer voor 1960.
Dr. Drees gaf toe, dat een deel van
.et kabinet van oordeel was, dat minis
ter Hofstra de Kamer tegemoet had
moeten treden. Ook by een deel van het
kabinet bestaat dus de opvatting, dat
minister Hofstra zelf de verantwoorde
lijkheid draagt voor deze crisis.
De behandeling van de belastingvoor-
Vervolg op pagina 1)
Gesprek aan de regeringstafel tussen minister Hofstra en minister Drees.
Het kabinet der Koningin deelt mede:
Hare Majesteit de Koningin heeft hedenmorgen op het Huis Ten Bosch
de minister-president, dr. W. Drees, ontvangen. Dr. Drees heeft aan de
Koningin een brief met ontslagaanvrage van de minister van financiën
overhandigd, benevens een brief waarin, in aansluiting daarop, hijzelf en
de ministers van justitie, van sociale zaken en volksgezondheid en van
landbouw, visserij en voedselvoorziening en de staatssecretarissen drs. E.
H. van der Beugel, mr. dr. A. A. van Rhijn en M. van Veen aan de Koningin
eveneens hun ontslag verzoeken en inhoudende de mededeling, dat de
overige ministers en staatssecretarissen in verband met deze ontslagaan
vragen hun portefeuille ter beschikking van Hare Majesteit stellen.
De Koningin heeft de verzoeken in beraad genomen en de ministers en
de staatssecretarissen verzocht al datgene te blijven verrichten, dat zij in
het belang van het koninkrijk noodzakelijk achten.
„H. M. de Koningin gaat thans de
gebruikeiyke adviseurs raadplegen. Het
is heel logisch, dat daarby de gehele
situatie zal zyn betrokken. Men kan
geen beslissingen verwachten, voordat
H.M. dit overleg heeft gepleegd".
Dit zei vanochtend de minister-president
bij het verlaten van Huis Ten Bosch,
voor de beantwoording van verdere vra
gen verwezende naar het officiële com
muniqué. Dr. Drees herhaalde, dat op
dit moment nog geen beslissingen kun
nen worden genomen. Het onderhoud,
dat H.M. dt Koningin met de minis
ter-president had, duurde ruim vpf
Dr. W. Drees verlaat het gebouw van de Tweede Kamer. Achter hem minister Cals.
kwartier. H.M. was kort voor tien uur
in Huis Ten Bosch aangekomen. Dr.
Drees was klokslag tien uur gearri
veerd.
Donderdagmorgen ongeveer half 12
heeft mevr. G. Krause-Rooyers van de
Middenweg te Haarlem met een pot
appelmoes een aanval ondernomen op
een personenauto, die met vrij grote
snelheid de beschermde oversteekplaats
op de Rijksstraatweg nabij de Vergierde-
weg in Haarlem-Noord passeerde. Mevr.
Krause stond daar te wachten en liet
eerst enkele vrachtwagens passeren. Uit
de richting van het centrum naderde
een personenauto, waarvan de bestuur
der kennelijk niet de bedoeling had om
te stoppen en zodoende mevr. Krause de
gelegenheid te geven over te steken. Zij
besloot de man aan zijn verstand te
brengen, dat hij zich diende te houden
aan de verkeersregels. Uit haar tas
haalde zij een van de potten appelmoes,
die zij zojuist had gekocht, en gooide
deze met een forse uithaal tegen de ach
terruit van de wagen, toen die passeerde.
Zij denkt wel, dat zij de ruit van de wa
gen heeft vernield. De bestuurder deed
alsof hij niets merkte en reed met de
zelfde snelheid door.
Na haar aanval heeft mevr. Krause
onmiddëliyk de Haarlemse politie van
haar optreden op de hoogte gesteld.
Zij heeft daarbij meegedeeld, dat het
wel meer voorkomt, dat automobilis
ten zich niets van de beschermde
oversteekplaats in Haarlem-Noord,
waarvan zeer veel schoolkinderen ge
bruik maken, aantrekken. Zy heeft
ons verteld, dat zij thuis nu een steen
klaar heeft liggen.
De politie heeft in het optreden van
de kordate huisvrouw geen aanleiding
gevonden tegen haar proces-verbaal op
te maken, Zp acht het geen strafbaar
feit. Naar de identiteit van de chauf
feur wordt een onderzoek ingesteld.
Irak heeft besloten zich in februari
terug te trekken uit het Pact van
Bagdad, aldus meldt het onder rege
ringsinvloed staande Egyptische pers
bureau voor het Midden-Oosten uit Bag
dad. In februari loopt het huidige lid
maatschap van Irak ten einde. Het zal
met verlengd worden, aldus dit bericht.
Op het ogenblik zijn Engeland, Pa
kistan, Turkse, Perzië en Irak lid van
het pact.
De voorzitter van de WD, prof. P.
J. Oud, zal vanavond van "9,25 tot 19.35
uur over de zender Hilversum I (402
meter) over de kabinetscrisis spreken.
PROF. ROMME spreekt.
Advertentie
JUWELIERS Houtplein 15 - HORLOGERS
Twee minderjarige Maastrichtse
jongens hebben woensdagavond kans
gezien om ieder een bromfiets te stelen
op de speelplaats van de lagere tech
nische school te Wijk Maastricht.
Nadat de eigenaars van de brom
fietsen aangifte van deze diefstal hadden
gedaan, toog de politie op onderzoek
Met een auto werd de stad doorkruist
De jeugdige dieven konden worden ge
arresteerd.
Toen een van hen een ontvluchtines-
poging ondernam werd hy na herhaalde
sommaties neergeschoten. Met een wonde
aan zijn voet moest de knaap in het
ziekenhuis worden opgenomen,
toestand is niet ernstig.
Advertentie
GR. HOUTSTRAAT 18a HAARLEM TELEFOON 20415
De ministers van financiën en binnen
landse zaken hebben 'n wetsontwerp in
gediend tot verlenging van de bestaande
regeling der financiële verhouding tus
sen het rjjk en de gemeenten. Om de
ze verlenging werd gevraagd bij de be
handeling van de begroting van binnen
landse zaken in de Tweede Kamer. De
verlenging geldt voor het jaar 1959. In
de loop van dat jaar zullen voorstellen
worden gedaan voor een definitieve re
geling.
iimiiiiiiiMimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiimiin
Zeer velen zullen gisteren aan hun
radio het spannende debat in de
Tweede Kamer tussen de fractielei
ders onderling en tussen dezen cn de
regering hebben gevolgd. De gewone
burger had een plaats gekregen in de
loge, en nog wel op een goede plaats
want alles was duidelijk te verstaan.
O, zegening der moderne communi
catiemiddelen'.
Maar wij vrezen dat vele gewone
burgers, die tot dan toe met diep ont
zag hadden opgezien tegen de parle
mentaire handel en wandel der hoge
heren van het Binnenhof, een even
diepe ontgoocheling te incasseren heb
ben gekregen. Vaag begrijpend waar
het eigenlijk over ging zullen zij wel
iswaar met gerechtvaardigde eerbied
en bewondering hebben geluisterd
naar de soms uitstekende vertogen
van de meeste fractieleiders en de
waardige antwoorden der bewindslie
den, maar deze gevoelens zullen bij
velen zijn overschaduwd door verba
zing en gegeneerdheid over de
uitingswijze en de algemene trant
van spreken van een der belangrijkste
woordvoerders in dat dramatische
uur. Bedoelde woordvoerder, die ook
overigens niet pleegt uit te munten
door fijne politieke manieren, achtte
het voegzaam bij tijd en wijle ie toon
van een conférencier aan te slaan,
maar dan van een conférencier zoals
men die op bruiloften ten plattelande
nog wel eens aantreft.
Wat bij andere woordvoerders spitse
humor was verwerd bij hem tot grol-
ligheid. Mede gelet op het rumoer en
de zogeheten „hilariteit" van de Ka
mer, moet de radioluisteraar soms de
indruk hebben gehad, dat hij een ver
keerd programma had aanstaan, een
oud programma van jaren her en dan
van een dinsdagavond.
Het was een onschone en naar onf
inzicht ergerniswekkende disharmonie
tussen de hoogst ernstige dingen waar
het om ging en de plompe behandeling
door een belangrijk, leidinggevend,
academisch gevormd volksvertegen
woordiger. Wij bedoelen maar te zeg
gen, dat uoor vele gewone burgers
deze eerste of hernieuwde sma
king met een ongewone Burger te
recht een minder aangename zal zijn
geweest.
Advertentie
Menu a 6.
Reserveer t ij d i g voor
22.50 p. couv.
o.a.: Jules de Corte.
Inl. en Reserveringen:
Tel. 02520-5347
Tydens bouwwerkzaamheden op het
dak van een ongeveer zeven meter hoog
kippenhok van een kuiken-exportbedrijf
te Hoogland is de aannemer G. Schoon-
derbeek van het dak gevallen. Hü werd
zo ernstig gewond, dat hy ter plaatse
overleed. Het slachtoffer was 32 jaar
oud, gehuwd en vader van vijf kinderen.
Advertentie
BARTEUORISSTR HAARLEM TEL. 13439
Verwachting tot zaterdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Aanvankelijk zwaar bewolkt met
regen, later wisselend bewolkt met
plaatselijk enkele buien. Krachtige
tot stormachtige wind en langs de
kust tijdelijk storm tussen zuid en
west. Stijging van temperatuur.
Zon: 8.39-16.28. Maan: 10.31-20.05.
Station
Stockholm
Oslo
Kopenhager
Loa a en
Amsterdam
Brussel
Luxemburg
Harys
Nice
Be- ijn
Frankfurt
Mtinchen
Zürlcb
Genève
Locarno
Wenen
'nnsbruck
Rome
Weer
max
neersl.
temp.
afgei.
gisteren
24 uur
onbewolkt
-17
geheel bew.
-11
0
o
onbewolkt
-3
mist
2
6
11
geheel bew.
2
geheel bew.
5
1
geheel bew.
3
3
regen
6
6
onbewolkt
9
10
sneeuw
-2
5
geheel bew.
4
4
regen
2
4
geheel v^w.
3
12
regen
3
17
onbewolkt
-4
3
geheel bew.
1
13
sneeuw
-0
0
onweer
10
6
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
sp2 NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT mz-
Mr. W. A. M. van der Kallen. B ^^B Voor klachten over de bezorging na 5.50 nuf
Hoofdredacties Drs. H. v. RUN en w. Severln. avonds tel. 21544
De voorzitter van de Tweede-
Kamerfractie van de Partij van
de Arbeid, mr. J. Burger, kan
tevreden zijn. Zijn oorlogsverklaring
aan hèt kabinet, vervat in de be
faamde zeven eisen van de Fakkel
dragersdag, waarmee hij zijn partij
genoten-ministers onder zware druk
zette door hen nog sterker dan voor
heen slechts te willen beschouwen
als mandatarissen van de partij, heeft
binnen de drie weken tot een breuk
geleid. Prof. Ouds vrees „dat wij het
kabinet zeker niet voor I960 zullen
kwijtraken" is niet bewaarheid. De
verwachting van de voorzitter van
de K.V.P., mr. Van Doorn, een maand
geleden té Arnhem uitgesproken, dat
de heer Burger zou proberen op wei
nig subtiele wijze een breuk met het
kabinet te forceren, is wèl uitgeko
men. Het is geen breuk geworden
tussen de socialistische Kamerfractie
en de socialistische partijgenoten-
ministers, maar tussen de socialisten
enerzijds en de overige partijen, ver
tegenwoordigd in kabinet en Kamer,
anderzijds.
Een ogenschijnlijk vrij onbelang
rijke kwestie heeft tot de breuk ge
leid. Minister Hofstra wilde zoals
bekend de in het kader der beste
dingsbeperking ingevoerde belasting
verhogingen met twee jaar verlengd
zien. De K.V.P., A.R., C.H.U. en
V.V.D. wilden slechts akkoord gaan
met een verlenging van één jaar. En
of prof. Romme nu al probeerde met
een verstandige motie aan minister
Hofstra's eis tegemoet te komen, het
bleek vergeefs. Het kan bijna niet
anders of minister Hofstra moet zelf
ingezien hebben, dat dit eigenlijk
geen kwestie was, waarop een kabi
net moest vallen. Daarvoor is hij
scherpzinnig genoeg, maar hem en zijn
medepartijgenoten-ministers waren
nu eenmaal de handen gebonden na
Burgers ultimatum, dat zij mede had
den aanvaard of waartegen zij al
thans geen protest hadden aangete
kend.
Zo werd op grond van een betrek
kelijk klein geschil de kabinets
crisis een feit. Het is duidelijk,
dat wie deze kabinetscrisis wil trach
ten te begrijpen niet moet zien naar
de spectaculaire Kamerzittingen der
laatste dagen, maar naar de poli
tieke achtergronden, waar
tegen het conflict zich afspeelde.
Daartoe behoeven we niet eens zo
heel ver naar het verleden terug te
grijpen. Twee verkiezingen, die voor
üe Provinciale Staten in maart j.l.
en die voor de gemeenteraden in mei
j.l., brachten de Partij van de Arbeid
belangrijke verliezen. De conjunc
tuur en heel de politieke sfeer waren
voor de P.v.d.A. ongunstig. Het bleek
uit de grote winst der V.V.D., dat
velen zich in de P.v.d.A. niet meer
thuis voelden. De Pacifistisch Socia
listische Partij bracht de P.v.d.A.
eveneens belangrijk verlies. De links-
radicale vleugel werd versterkt door
de communisten die hun eigen partij
verlieten, omdat er haat en twee
dracht heersten. De jongeren, wars
van de in hun ogen overmatige so
ciale voorzieningen, die hen van de
wieg tot het graf begeleidden, keer
den zich van de partij af. De „ideeën
bus der democratie" was voor de
socialistische politieke kopstukken
een onbegrijpelijke openbaring. De
P-v.d.A.-leiders geraakten in verwar-
Deze verwarring werd nog gro
in pt Henitet N.V.V:, nauw verbonden
tranter Zkh St6?dS recalci"
het kabinet «i ten' zowel ,tegenover
van de Kamerf Je5enovef het beleid
alles bracht a'dfe pia.rtlJ- Dit
tieke klimaat slechte^ h P°
ties on de tJ„ r werd. De reac-
het maar al te illustreerden
regeringspartijen zich van het kau;8
net. D1~
Het was in dit steeds slechter
wordende klimaat, dat mr. Bur
ger, zoals mr. Van Doorn het
uitdrukte, zijn paniekvoetbal begon
te spelen, daarbij gesecondeerd door
de leiding van het N.V.V. Het kabi
net moest de uitvoerder worden van
e onbekookte eisen van de P.v.d.A.
mot7er.<*wijnen. Met zijn bekende
m! R„inzake Nieuw-Guinea poogde
Sn Hf het kabinet een stok tus-
l H t NvVe werpen; het misluk
te. Het N.V.V. zei 0^en'lijk) dat het
geen vertrouwen meer stelde in het
fmancie e beleid van minister Hof
stra. Het socialistische Kamerlid
Bommer verklaarde ronduit dat de
P.v.d.A.-fractie niet zou medewerken
aan maatregelen inzake een nieuwe
huurverhoging vóór I960. Kortom,
het was maar al te duidelijk, dat de
P.v.d.A., gedwongen door innerlijke
spanningen, naar een gelegenheid
zocht een breuk te forceren, zo mo
gelijk mét de steun van de partij
genoten-ministers, desnoods zonder
deze, desnoods tegen de wil van hun
eigen ministers in.
In dit kader moet men de zeven
eisen van mr. Burger zien, zoals deze
in het bijzijn van de socialistische
ministers werden geformuleerd op de
Fakkeldragersdag te Utrecht. Voor
wie geen kind is in de politiek was
het duidelijk dat het zwaard van
Damocles als een dodelijke dreiging
van dat ogenblik af bo"en het kabi
net hing. Was de crisis gisteren nog
vermeden, dan was zij ongetwijfeld
toch over een of twe maanden uit
gebroken. De P.v.d.A. is kennelijk
regermgsmoe en wil hoe dan ook in
de oppositie, omdat zij meent alleen
langs die weg de innerlijke span
ningen een uitweg te kunnen geven
en de verloren stemmen te kunnen
terugwinnen.
Intussen zal men de K.V.P. moei-
Ujk kunnen verwijten, dat' zij de
P. v. d. A.-MINISTERS AFGETREDEN
i
