Eenheid en vrede
Pauselijke Kerstboodschap
kort en
persoo
Paus Joannes roemt sijn voor
ganger, wijlen Pius XII
nlijk
Beroep op dissidente Kerken
tot Moederkerk terug te keren
Drie maanden geëist tegen „een
v erkeer smisdadiger"
i
m
Carel van Manderprijs uitgereikt
aan ir. R. Meischke
2iameslzr*huid?
f
1Y of M
De dagen zijn weer
aan het lengen
EBB
Arnoldus Bucheliusprijs Voor
mej. dr. I. H. Van Eeghen
Het verschijnsel van dag en nacht
Autobotsing: 2 doden en 2 zwaargewonden
Benevens ontzegging rijbevoegdheid voor
maximumtijd vijf jaar
In het Frans Halsmuseum in Haarlem
Amerikaanse missie
bisschop in China
gearresteerd
Margarethe Windthorst
overleden
IJSLAND heeft een
nieuwe regering
Faillissementen in
november
SIEMENS
WOENSDAG 24 DECEMBER 1958
PAGINA 7
Paus Joannes XXIII heeft dinsdag zijn eerste Pause
lijke Kerstboodschap tot de wereld gericht. Hij sprak zijn
door de radio uitgezonden boodschap uit vanaf zijn troon
in de zaal van het Consistorie van het Vaticaanse paleis ten
overstaan van de daar verzamelde kardinalen en prelaten,
wier traditionele Kerstwensen hem door de Deken van het
college van kardinalen, de Fransman Eugène Tisserant,
waren overgebracht.
pü
H
I
1«
Prof. Witteveen als Kamer
lid beëdigd
DIVERSE TYPEN VAN F 100— TOT F 350,-
door
AGATHA CHRISTIE
In tegenstelling tot paus Pius XII,
die van zijn Kerstboodschappen dik
wijls lange en principiële redevoerin
gen maakte, heeft paus Joannes een
kort en persoonlijk antwoord gege
ven op de Kerstwensen, die het H.
College van kardinalen en de pause
lijke hofhouding hem vandaag hebben
aangeboden.
Paus Joannes sprak als volgt, in
antwoord op de Kerstwensen, die kar
dinaal Tisserant, deken van het Col
lege, had vertolkt.
Eminentie, wij zijn dankbaar voor de
Welkome en zo mooie woorden, die u
tot ons hebt gericht in naam van het
H. College. Dankbaar ook voor de ge
lukkig gekozen toespelingen, die u hebt
willen maken op de vreugde en het
medeleven van heel de wereld, van de
vertegenwoordigers der verscheidene
naties en van de Romeinse hoogwaar
digheidsbekleders bij de aanvang van
dit pontificaat. Onze zelfkennis, hoewel
onvolmaakt, en de geringheid van on-'
ze geest, wijzen ons overigens op de
plicht het feit vast te stellen, dat het
niet zo maar aan de menselijke en har
telijke manier van doen van onze be
scheiden persoon te danken is, dat wij
ons zoals gij welwillend opmerkt
de sympathie van volkeren en be
stuurders veroverd hebben, maar aan
de hernieuwde genadeuitstorting van
de H. Geest, die in verschillende vor
men tot uiting komt, dat is het wat
zulke toegewijde bewondering loslaat
rondom onze persoon.
Met vreugde herinneren wij ons,
eminentie, onze terugkeer door de
straten van de stad in uw gezelschap
en van kardinaal Pizzardo van het
Lateraan naar het Vaticaan, precies
een maand geleden, 23 november, na
het inbezitnemen van de kathedraal
van St.-Jan. En die menigte, die zo
aicht opeengepakte menigte, zo blij,
zo eerbiedig en toegewijd in haar
noudmg en begroeting. En dan de 8ste
december 0p het Spaanse plein en
daarna in de grote Maria-basiliek.
Wat een drievoudig, gelijktijdig hulde
betoon van ogen, toejuichingen en har
ten zoals toen bij het samentreffen
van twee namen, die aan de Romei
nen zo dierbaar zijn: De Onbevlekte
Ontvangenis en de Paus.
Diezelfde uiting van gevoelens onder
de mensen doet zich iedere keer op
nieuw voor, wanneer men hier ons
zijn opwachting maakt of ons hier ont
moet in de zalen van het pauselijk pa
leis En bijzonder vertroostend is het
vast te stellen, dat de grote massa van
degenen, die ons hier komen opzoeken,
die ons toeroepen en toejuichen zonder
ophouden, vooral is samengesteld uit
jongeren van iedere rang, die in druk
beweeg uiting geven aan hun toegene
gen bewondering en aan hun levendige
heilige geestdrift. En hoe zij, de jongé-
ren, ons verzekeren, dat zij slagvaardig
®®5eid staan meer dan de ouderen, en
meer dan de rijperen, om het erfgoed
van Christus te verdedigen en te res
pecteren, van Christus, die de verheer
lijkte en onsterfelijke koning der volke
ren en der eeuwen is.
Dit eerste en eerbiedvolle huldebe
toon jegens de nieuwe paus neemt ab
soluut niet weg, dat het algemeen
leedwezen blijft bestaan, hetwelk de
zuivere ziel van onze onmiddellijke
voorganger Pius XII, roemrijker ge
dachtenis, begeleidde tot aan de drem
pel van het hemels vaderland. Ja,
zelfs moet men zeggen, dat dit hul
debetoon voor een groot gedeelte te
danken is aan hem, Pius XII, en aan
het geheimnis der Genade, waarvan
hij de bedienaar was, aan hem komt
de verdienste toe, dat schatten van
licht en hemelse wijsheid en grote vu
righeid van herderlijke zorg over
Christus' kudde zijn neergedaald.
De eenvoudige zoon uit het volk, die
geroepen werd door de Goddelijke
Voorzienigheid om hem te vervangen,
zoals ook de goddelijke en menselij
ke dingen elkaar nu eenmaal opvol
gen, heeft geen ander oogmerk dan
het christenvolk voort te stuwen op
de weg van de goedheid en van de
barmhartigheid, die ons redt, die ons
verheft en aanmoedigt.
Alles draagt er dus toe bij om de
droefheid te verzachten over het ver
scheiden van de H. Vader, die wij nu
al graag zien als behore d tot de
heiligen Gods in het hemelse rijk om
ook vandaar uit nieuwe wilskracht In te
storten in het christenvolk, dat hij op
aarde heeft achtergelaten en dat nooit
in de eeuwen zal ophouden zijn dier
baar en heilig aandenken te vereren.
Par.s Joannes XXIII gaf vervolgens
een kort overzicht van de Kerstbood
schappen, die Pius XII heeft gehouden
en die de kopstukken der wereld aan
het nadenken heeft gezet. Het waren
meesterwerken van wetenschap, zo zei
de Paus letterlijk, op theologisch, juri
disch, ascetisch, staatkundig en maat
schappelijk gebied, alle tezamen en
ieder afzonderlijk in de schittering van
de leer, die Jezus van Bethlehem tot
middelpunt had, die ingegeven was
door het grote vuur van herderlijke
bewogenheid voor de zielen en voor de
volkeren en die als grootste aantrek
kingskracht eeuwigheids geldende ge
volgtrekkingen aankondigde van het
geestelijk leven, van het leven in het
algemeen en van ae geschiedenis der
volkeren.
Zijn heerlijke en verheven graftombe
in het Vaticaan naast die van St.-Pe
trus zou niet schitterender kunnen wor
den opgesierd dan met de opschriften
van de radioboodschappen van Kerst
mis in de jaren van zijn Pausschap.
Wanneer men in twee uitdrukkingsvolle
bewoordingen de levende kern van het
onderricht van Pius XII zou willen sa
menvatten. dan volstaat men met de
woorden: eenheid en vrede; eenheid,
omdat op deze woorden heel de wereld
steunt van haar schepping tot aan de
voltooiing van haar geschiedenis; vrede,
De officier van justitie bij de Utrecht
se rechtbank heeft gistermiddag drie
maanden gevangenisstraf en vijf jaar
ontzegging van de rijbevoegdheid ge-
eist tegen een 20-jarige Expediteur te
Bunnik, die terechtstond wegens het
veroorzaken van een aanrijding wet
dodelijke afloop.
Verdachte had zaterdagavond 8 no
vember j.l. een café te Zeist bezocht
tezamen met twee vrienden. Daar ont
moetten ze een drietal meisjes uit
Soest, dat na afloop van de avond naar
huis zou worden gebracht. De zes jon
gelui, die in een vrolijke stemming ver
keerden, stapten in de kleine auto van
de verdachte en in grote vaart ging het
toen in de richting Soest. Op de Soes-
terbergsestraat reed verdachte met een
snelheid van 80 kilometer door de ge
vaarlijke linkse bocht, die met waar
schuwingsborden is aangegeven. Te
laat bemerkte hij de situatie en botste
met de wagen geheel rechts in de weg
berm tegen een boom aan. Twee van
de inzittenden, mej. P. van Dorresteyn
en de heer p. de Wit waren op slag
dood. De andere twee meisjes liepen
zware verwondingen op en moesten
naar een ziekenhuis worden overge
bracht.
Verdachte beweerde ter zitting, dat
hij in de bocht had willen afremmen en
toen geslipt was.
„Een verfeeersmisdadiger" zo noem
de hem de officier van justitie, die
meende, dat de expediteur lange tijd
niet meer op de weg moest worden toe
gelaten en daarom de maximum ont-
seggingstermijn vau vijf jaar eiste.
De verdediger schreef het ongeluk
voor een groot deel toe aan de slechte
situatie ter plaatse. Hij drong aan op
een gedeeltelijk voorwaardelijke straf.
Uitspraak 6 januari a.s.
omdat zij tot uitdrukking brengen het
weldoende en vruchtbaarheid brengende
licht van Christus, zoon van God en
verlosser en verheerlijker van het men
selijke geslacht.
Enige voorwaarde van de k^nt van de
mens is de goede wil, welke op zich
ook reeds een genade Gods is, maar
die uit haar aard van menselijke be
antwoording vrije wil moet zijn. Dit in
gebreke blijven van de beantwoording
der menselijke vrijheid jegens de roep
van God vormt het verschrikkelijkste
probleem van de mensengeschiedenis,
individueel en internationaal.
Paus Joannes vervolgde:
Het geboortefeest van Jezus verkon
digt ieder jaar steeds weer opnieuw met
dezelfde nadruk dezelfde leer, namelijk
eenheid en vrede. Helaas is de mensen
geschiedenis begonnen met een bloedi
ge gebeurtenis van broedermoord. De
wet van liefde, die de Schepper in het
mensenhart had gegrift werd geschon
den door de slechte wil, die de mens
heid onmiddellijk op de wegen van on
gerechtigheid en wanordelijkheid heeft
gebracht. De eenheid werd versplinterd
en vroeg om üet minder dan de tus
senkomst van de Zoon van de Schepper
zelf, die het uit gehoorzaamheid op
zich genomen heeft om de heilige, maar
onmiddellijk ontwijde banden der men
senfamilie te herstellen, en Hij heeft
ze hersteld ten koste van Zijn bloed.
Dit herstel is nog steeds in wording.
Jezus heeft een Kerk gesticht en op
haar aanschijn het teken der eenheid
gedrukt als om daardoor alle volkeren
te verenigeii onder haar onmetelijke
overkoepeling, die zich uitstrekt van
zee tot zee. Ach, waarom zou deze een
heid van de katholieke Kerk, die recht
streeks en door Goddelijke roeping ge
richt is op de belangen van geestelijke
orde, ook niet gericht kunnen worden
op de wederopbouw van de verschillen
de rassen en naties, die op gelijke wijze
belang hebben bij de besluiten van
maatschappelijke samenleving, beze
geld door de wetten van de gerechtig
heid en de broederlijkheid. Dit is weer
het beginsel o vertrouwd aan de ge
lovigen dat de goede dienst van God
en Zijn gerechtigheid ook dienstig is aan
de voordelen van de burgerlijke samen
leving der volkeren en naties. De herin
nering van enige tientallen jaren gele
den staat ons nog levendig voor de
geest, toen enige vertegenwoordigers
van orthodoze kerken, zoals deze ge
noemd worden, van het Midden-Oosten
eraan dachten om met de praktische
samenwerking van enige regeringen te
voorzien in de samenvoeging van de
beschaafde naties door deze samenvoe-
fing te beginnen met een plan van we
erzijds begrip van de verscheidene
christelijke geloofsbelijdenissen, van
verschillende ritus, ieder met zijn eigen
geschiedenis.
Helaas hebben de onverwachte ge
beurtenissen van zich meer opdringen
de belangen, belangen van economische
en politieke aard en van nationalisti
sche vooringenomenheid, deze bedoe
lingen tot onvruchtbaarheid gedoemd.
Bedoelingen, die aanvankelijk goed en
achtenswaardig waren. En zo blijft het
beangstigende probleem van de ver
scheurde eenheid van Christus' erf
goed altijd een voorwerp van grote
verwarring en vooroordeel bij het werk
zelf om tot een oplossing te komen
langs de weg van zware moeilijkheden
en onzekerheden ook van louter eco
nomische en internationale orde.
De droefheid van deze pijnlijke vast
stelling verlamt niet de krachtsinspan
ning van onze zielen en zal die ook in
de toekomst niet verlammen naar
wij op God vertrouwen om onze lief
devolle uitnodiging te blijven richten tot
onze afgescheiden troeders, die toch de
naam van Christus op het voorhoofd
dragen, Zijn heilig en gezegend Evan
gelie lezen en die niet ongevoelig zijn
voor wat godsdienstige vroomheid en
weldoende en zegenende liefde hun in
geeft. Denkend aan de zovele malen, dat
onze voorgangers vanaf de Apostolische
leerstoel tot eenheid hebben uitgenodigd,
van Paus Leo tot Paus Pius XII en
daar tussenin de H. Pius X, Benedictus
XV en Pius XI, allen waardige en glorie
rijke opperpriesters, veroorloven wij
ons waarom zeggen wij: veroor
loven wij ons? Laten wij liever
zeggen: hebben wij g~~u ander plan dan
om nederig maar vol vuur onze taak
voort te zetten, die ons door het woord
en het voorbeeld van Jezus, de goede
Goddelijke herder, voortdurend gegeven
wordt. Vooreerst in de visioenen van de
oogsten, waarvan het wit staat op de
uitgebreide m'ssievelden. Ook en moet
ik leiden en dan zal het één kudde en
één herder worden. Zoals vervolgens
ook in die verheet verzuchtig tot de
H. Vader in zijn P-^-te i""en onmiddel
lijk voor zijn uiterste offerdaad: Va
der, mogen zij één zijn, zoals Gij, Va
der, het zijt in mij en ik in U. Mogen
zij ook één zijn in Ons, opdat de wereld
gelove, dat Gij mij gezonden hebt.
Waar en zolang de vrede ontbreekt,
is de wereld in doodsstrijd en waar
de vrede wordt toegestaan z0als
de engelen van Bethlehem hem heb
ben aangekondigd vervult hu de
geest en de harten met gejubel.
Eminentie, uw Kerstwens in zo goed
i
Z
m
In de nieuwe Sint Willibrordus-
kerk aan de Velperweg te Arnhem
bevindt zich bovenaf geheeld hoofd
altaar, dat is gesmeed door de
Utrechtenaar Jan Noyons. De om-
manteling van dit hoofdaltaar is
geïnspireerd door het boek van de
Apocalyps. In hele en halve me
daillons zijn beelden en symbolen
tot gestalte gebracht in simpele,
compacte trant, maar geenszins
schools. Zij zijn ontworpen en ge
boetseerd door Niel Steenbergen
uit Oosterhout. Noyons heeft ze
in brons gegoten en groen ge-
patineerd. De „inventor", de man
die de beelden en symbolen uit
dacht en hun verband bepaalde,
is geweest prof. dr. F. van der
Meer.
De bedekkende platen van het
altaar zijn gemaakt van een le
gering van koper, tin en zink
(„tombach"). Het tabernakel is
uitgevoerd in groen gepatineerd
koper met een profilering van
mahoniehout en zuiltjes in émail
cloisonné.
gekozen bewoordingen en zo vol gene
genheid van het eerste tot het laatste
woord, die u ons aangeboden hebt in
naam van alie kardinalen en van de
hofhouding, heeft ons diep getroffen.
Wfj stellen het op prijs dit nogmaals
te herhalen. Wij brengen u daarvoor
onze dank.
Ons werd het buitengewoon innemen
de en goed gevonden plan voorgelegd om
in een symphonische ineenvloeiing van
klanken aanstonds bij het begin van het
Kerstfeest het klokkengebeier te doe»
horen van de eenvoudige parochie, waar
deze nieuwe dienaar van Gods diena
ren, die tot u spreekt, werd geboren en
gedoopt, samen met de klokken van
Venetië, waarvan hij vertrok voor het
op zich nemen van de onverwachte
taak, die de Voorzienigheid hem toe
vertrouwde, en met de meer plechtige
klok van de St. Pieter in het Vaticaan,
drie klokken in een feestconcert teza
men met alle stemmen van de wereld,
die hiermede overeenstemmen voor het
aankondigen van een en dezelfde we-
reldboodschap voor een en dezelfde uit
nodiging van eenheid en vrede.
De H. Vader zal in de Pauluskapel
voor het corps diplomatique de nacht
mis opdragen. Na de hoogmis in de St.
Pieter op Kerstdag, welke te elf uur
begint, zal de paus vanaf de loggia zijn
zegen Urbi et Orbi geven. Waarschijn
lijk zal hij op Tweede Kerstdag de straf
gevangenis van Rome bezoeken en de
volgende dagen enkele ziekenhuizen. De
paus is voorts van plan geleidelijk alle
parochies van Rome te bezoeken.
t
In de historische Renaissance-zaaldie van 1579 af voornamelijk in Haar-
van het Frans Halsmuseum in Haar- lem leefde en door zijn in 1604 gepu-
lem heeft prof. dr. J. G. van Gelder
gistermiddag de Carel van Mander
prijs uitgereikt aan ir. R. Meischke, di
recteur bij de Rijksdienst voor Monu
mentenzorg. Tevens deed de Utrecht
se hoogleraar mededeling, dat de jury
van hoogleraren in de kunsthistorische
vakken aan de Nederlandse universi
teiten de Bucheliusprijs hebben toege
kend aan mejuffrouw Van Eeghen
adjunctarchivaris van de gemeente
Amsterdam. Mejuffrouw Van Eeghen
was wegens ziekte verhinderd de prijs
persoonlijk in ontvangst te komen ne
men.
De plechtige prijsuitreiking ge
schiedde op de tweede dag van de jaar
vergadering. die de Vereniging van Ne
derlandse Kunsthistorici maandag en
gisteren in Haarlem hebben gehouden.
Ir. Meischke zag zich de Carel van
Manderprijs toegekend voor zijn vier
tal artikelen, waarin hij vele nieuwe
facetten heeft belicht van de geschiede
nis van de Amsterdamse bouwkunst.
O.m. is hij hierin gekomen tot nieu
we gegevens en inzichten over Hen-
drick de Keyser. Mejuffrouw dr. Van
Eeghen verwierf de Bucheliusprijs
voor een viertal in 1957 en 1958 gepu
bliceerde artikelen, o.m. over ,,De
Staalmeesters" van Rembrandt. Daar
in heeft zij veel waardevol materiaal
bijeengebracht, dat bij velerlei onder
zoek van dienst kan zijn. Zij publiceert
reeds jaren voortreffelijke bronnenstu
dies, die voor kunst- en cultuurhistorici
van groot belang zijn.
De Carel van Manderprijs werd in
gesteld, toen in oktober 1957 ter gele
genheid van het vijftigjarig bestaan
van het kunsthistorisch onderwijs aan
de Nederlandse universiteiten, het
Fonds Carel van Mander in het leven
werd geroepen. De prijs is bedoeld om
jonge kunsthistorici aan te moedigen.
De gedachte vond zodanig ingang, dat
het fonds voldoende bleek om jaarlijks
twee prijzen uit te reiken. De eerste
prijs werd genoemd naar de zestiende
eeuwse kunstenaar Carel van Mander,
bliceerde „Schilderboeck" beschouwd
kan worden als de eerste Nederlandse
kunsthistoricus in de moderne zin. De
Carel van Manderprijs zou dan ook be
stemd worden voor de beste kunsthisto
rische studie. De tweede prijs, bedoeld
als beloning voor de beste bronnenpu
blicatie, werd genoemd naar Arnoldus
Buchelius uit Utrecht, die zich in de
eerste helft van de zeventiende eeuw
op erudiete wijze aan historisch on
derzoek wijdde.
In de Eerste Kamer is prof dr. H. J.
Witteveen beëdigd als nieuwe afge
vaardigde voor de V.V.D. Prof. Witte
veen is de opvolger van prof. A. N.
Molenaar, die enige tijd geleden is over
leden.
Advertentie
babyderm-zeep
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft de paters van
Maryknoll in New York medegedeeld,
dat de 67-jarige Amerikaanse missie
bisschop mgr. James E. Walsh in
Sjanghai is gearresteerd. Dit meldt het
K.N.P. Mgr. Walsh is de laatste Ame
rikaanse missionaris in China.
Sedert enkele weken is de bisschop,
die in Sjanghai verbleef en geen acti
viteit meer uitoefende, spoorloos ver
dwenen. Tot eind oktober was radio-
telefonisch contact van Hongkong uit
met hem nog steeds mogelijk geweest.
Het bericht van zijn arrestatie is niet
officieel bevestigd. Het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken heeft
het vernomen van zijn ambassadeur in
Polen, Jacob D. Beam. Deze had tijdens
een onderhoud in Warschau met de Chi
nese vertegenwoordiger Wang Ping-nan
naar mgr. Walsh gevraagd en daarbij
als antwoord gekregen, dat de bisschop
was gearresteerd omdat hij de Chinese
wetten had geschonden. Onder-minister
Macomber heeft de paters van Mary
knoll verzekerd, dat zijn ministerie al
les in het werk zal stellen om de vrij
lating van de bisschop te verkrijgen.
Op bijna 75-jarige leeftijd is de katho
lieke Westfaalse dichteres en roman
schrijfster Margarethe Windthorst ge
storven. Zjj was een volle nicht van de
grote katholieke tegenstander van Bis
marck tijdens de beruchte Kulturkampf,
de politicus Ludwig Windthorst, de ener
gieke promotor van de Katholische
Zentrumpartei. En in haar wezen en
geschriften toonde zij dezelfde princi
piële en moedige strijdvaardigheid van
haar beroemde oom, „der kleine Ex-
cellenz".
Zij was op 3 november 1884 geboren
op het familielandgoed ,,Haus Hesseln"
bij Halle in Westfalen, waar zij met haar
eveneens (nog levende en bijna 79-ja-
rige) dichtende en vertellingen schrij
vende oudere zuster Ada haar ganse le
ven heeft gewoond. Hier werd haar stof
felijk overschot ook op het eigen fami
lie-kerkhof bijgezet in aanwezigheid van
een grote schare Westduitse autoriteiten
en vooraanstaande literaire vrienden.
Margarethe Windthorst is behalve
door haar vroeg lyrisch proza
vooral door haar latere grote romans
bekend geworden. O.a. schreef ze de
Ravensberger Bauerntrilogie „Mit Leib
und Leben", ,,Mit Lust und Last" en
„Zu Erb und Eigen", alsmede de gro
te roman „Das Lebendige Herz". Haar
laatste roman zal in 1960 bij de Lech-
te-Verlag in Emsdetten uitkomen onder
de titel „Erde die uns tragt".
De voorzitter van het IJslandse parle
ment, Emil Jonsson. heeft gisteren
een minderheidsregering gevormd, be
staande uit leden van één partij, aldus
meldt U.P.I. Hij zelf is premier. De
regering blijft aan tot de nieuwe ver
kiezingen in het volgend voorjaar.
Het totaal aantal faillissementen uit
gesproken in de maand november 1958
bedraagt 130 (129), te verdelen als
volgt. In de provincie Noord-Holland
(exclusief Amsterdam) 10 (20), Am
sterdam 13 (17), Zuid Holland (exclu
sief Den Haag en Rotterdam) 13 (12),
Den Haag 7 (12), Rotterdam 8 (7),
Utrecht 8 (5), Gelderland 12 (12),
Noord-Brabant 16 (16), Limburg 14 (9),
Zeeland 4 (6), Friesland 4 (1), Gro
ningen 5 (2), Drente 0 (5), Overijssel
12 (5).
Het totaal aantal uitgesproken fail
lissementen van 1 januari tot en met
30 november 1958 bedraagt 1484 (1216).
Tussen O geplaatste cijfers hebben
betrekking op dezelfde periode van
1957.
Advertentie
27
stevig op de buitenkant. Toen ze de kamer uitging,
kuchte ze en van de andere kant kwam het geluid,
dat zeev sterk aan een toneel-nies deed denken. Tup
pence glimlachte en ging naar beneden.
Ze had al het voornemen te kennen gegeven, dat
ze die dag naar Londen zou gaan: ze moest haar ad
vocaat over de een of andere kwestie spreken en zou
nog wat gaan winkelen.
Alle gasten deden haar uitgeleide en men vertrouw
de haar verscheidene opdrachten toe, „natuurlijk
alleen, als u tijd hebt."
Majoor Bletchley hield zich van dit vrouwelijk
gesnater afzijdig. HÜ las z'n krant en leverde luide
zijn gebruikelijke toepasseiy'ke commentaar.
Ze zou, legde ze uit, iemand laten halen om de „Vervloekte zwijnjakken, die Duitsers. Burger-
vloer open te breken om naar de oorzaak van de geur vluchtelingen met machinegeweren te bestoken op
te zoeken. de weg; vervloekt? bruten. Als ik het hier voor het
Op deze basis werden de zaken tot tevredenheid zeggen had
afgewikkeld. Tuppence liet hem achter terwijl hij nog bezig
Het tweede voorval was Mr. Meadowes' hooi- was uit te leggen, wat hij doen zou, als hij de
koorts. Zo noemde hij het aanvankelpk. Later gaf hij militaire leiding zou hebben.
schoorvoetend toe, dat het heel wel mogelijk ook een Ze maakte een omweg door de tuin om Betty
gewone kou kon zijn. Hij niesde nog al veel en zijn Sprot te vragen wat voor aardigheidje ze voor haar
ogen traanden. uit Londen moest meebrengen.
Zo er al een zwakke, nauw merkbare geur van Betty, die in haar twee warme handjes enthousiast
rauwe uien was, die in de omgeving van Mr. Mea- een slak geklemd hield, murmelde waarderend,
dowes' grote zijden zakdoek vervluchtigde, dan viel Als antwoord op Tuppence's voorstel „een poesje,
dit niemand op en bovendien maskeerde een over- een prentenboek, kleurkrijtjes om te tekenen?" be-
vloed van sterke eau de cologne de meer doordrin- «sliste ze: Betty teken."
gende reuk. Dus werden de kleurkrijtjes op het lijstje van
Tenslotte trok Mr. Meadowes, verslagen door ^het Tuppence genoteerd
onophoudelijke niezen en het voortdurend snuiten,
zich een dag in zijn slaapkamer terug.
En op de morgen van die dag ontving Mrs. Blen-
kensop een brief van haar zoon Douglas.
Ze was zo trillend van opgewondenheid, dat ieder
een in Sans Souci er van hoorde.
De brief was helemaal niet gecensureerd, legde ze
uit, omdat, gelukkig, een van Douglas' vrienden, die
met verlof was overgekomen, hem had meegebracht.
Nu had dan Douglas eindelijk eens gelegenheid ge
kregen ronduit te schrijven.
„En dat laat nu precies eens zien," verklaarde ze,
terwijl ze wijsgerig haar hoofd schudde, „hoe weinig
we eigenlijk weten van wat er al zo gebeurt."
"Na het ontbijt ging ze naar haar kamer, opende de
verlakte doos en deed de brief er in. Tussen de opge
vouwen blaadjes lagen onopvallend wat korrels gries-
meel. Ze sloot de doos weer en drukte haar vingers
Toen ze doorliep, met de bedoeling om langs het
pad aan het einde van de tuin weer op de weg te
komen, stond ze onverwacht voor Carl von Deinim.
Hij stond tegen de muur geleund. Hij had z'n vuis
ten gebald en toen Tuppence naderbij kwam, keerde
hij zich naar haar om; zijn gewoonlijk onbewogen
gezicht was vertrokken van ontroering.
Tuppence bleef onwillekeurig staan en vroeg: „Is
er iets aan de hand?"
„Ach ja, er is van alles aan de hand."
Zijn stem klonk hees en onnatuurlijk.
„Er bestaat in dit land toch een spreekwoord,
dat iets noch vis, noch vlees is, nietwaar?"
Tuppence knikte.
Hij vervolgde op bittere toon: „Dat ben ik name
lijk. Ik kan op de :e wijze niet doorgaan en dat
meen ik. Het zou maar het beste zijn, geloof ik,
als Ik er een eind aan maakte."
„Wat bedoel je?"
De jonge man zei: „U hebt vriendelijk met me
gesproken. U zou het wel begrijpen, geloof ik. Ik
ben m'n eigen land ontvlucht om het onrecht en de
wreedheid. Ik ben hier gekomen om de vrijheid te
vinden. Ik haatte Nazi-Duitsland. Maar ik ben,
helaas, nog altijd Duitser. Niets kan dat veranderen."
Tuppence mompelde: „Ik begrijp dat je moeilijk
heden moet hebben
„Dat is het niet. Ik ben Duitser, zeg ik u. In
mijn hart en voor mijn gevoel is Duitsland nog
altijd mjjn vaderland. Wanneer ik lees, dat Duitse
steden gebombardeerd worden, dat Duitse soldaten
sterven, dat Duitse vliegtuigen worden neergescho
tenhet zyn mijn landgenoten, die sterven! Wan
neer die oude ijzer-vreter van een majoor uit zijn
krant voorleest, wanneer hij spreekt over „die zwijn
jakken", dan, dan word ik woest ik kén dat
niet verdragen!"
Kalmer voegde hij er aan toe. „En daarom vind
ik, ''at het misschien maar het beste zou zijn er
een eind aan te maken. Ja, aan alles een eind
te maken!"
Tuppence greep hem stevig bij de arm.
„Onzin," zei ze krachtig. „Natuurlijk begrijp ik
heel goed, dat je je zo voelt. Dat zou iedereen.
Maar je móet volhouden."
„Ze moesten me maar interneren. Dat zou gemak
kelijker zijn."
„Ja, waarschijnlijk wel. Maar intussen heb je nut
tig werk te doen; dat heb ik althans gehoord. Nut
tig, niet alleen voor Engeland, maar voor de mens
heid. Je bent toch aan zuiverings-proefnemingen be
zig, nietwaar?"
Zijn gelaat klaarde wat op. „Ah, ja, en ik begin
veel succes te boeken. Een Reel simpel chemisch
proces, gemakkeiy'k uit te voeren en eenvoudig in
z'n toepassing."
„Welnu," zei Tuppence, „dat is toch de moeite
waard. Alles, wat het lijden verlicht, is de moeite
waard en alles, wat opbouwend is en niet afbrekend,
evenzeer. Het is natuurlijk, dat we de tegenpartij
uitschelden. In Duitsland doen ze precies hetzelf
de. Ook daar zijn honderden Bletchley's met het
schuim op hun lippen. Ik haat de Duitsers óók.
„De Duitsers," zeg ik, en dan voel ik een golf van
afschuw in me opkomen.
Wordt vervolgd)
WÜ gaan de goede kant op. De
eenentwintigste december, de
kortste dag van het jaar, ligt
achter ons en nu zijn de dagen weer
aan het lengen. Hoe zijn de grote ver
schillen in dag en nacht en hoe het
verschijnsel van de seizoenen te ver
klaren?
Wij weten, dat de aarde draait als
een tol om een denkbeeldige as, welke
men door Noord- en Zuidpool gestoken
kan denken. Omdat de aarde door de
zon wordt beschenen, komt^ elk plekje
afwisselend in het licht en in het don
ker te liggen. Dat is het verschynsel
van dag en nacht.
Nu de korte en de lange dagen. Als
de aardbol netjes, zoals een bromtol
in volle vaart, rechtop stond ten op
zichte van de zonnestralen, zou er geen
sprake kunnen zfln van korte en lange
dagen en ook niet van zomer en winter.
Overal ter wereld zou het plaatselijke
klimaat bestendig zijn, het gehele jaar
door. De dag zou precies even lang
zijn als de nacht. De aarde is echter
een scheve tol en dat is de oorzaak van
alles. De afwijking bedraagt 23
graad.
Op 21 december is de toestand zoals
getekend in onze figuur 1. Op elk ogen
blik is de ene helft van de aarde don
ker en de andere helft licht. Het man
netje A bevindt zich ongeveer op de
breedtegraad van ons land. Draaiend
rond de aardas, neemt de aardbol de
man A mee volgens de lijn gemerkt
„50 gr. N.Br." Men ziet dat deze cirkel
grotendeels in het donker ligt als ge
volg van de stand van de aardas. A.
staat natuurlijk precies in het verleng
de van de denkbeeldige lijn, getrokken
van het middelpunt der aarde naar de
plek waar A zich bevindt. De horizon
voor A is de gestippelde lyn. Zo ziet
men, dat A op 21 december de zon om
2 uur slechts 161/20 boven de horizon
waarneemt. Ook ziet men, dat de zonv
niet verder komt dan de poolcirkel.
Ten noorden daarvan heerst de pool- het hoofd.
nacht. Het heetst is het op de plek Qp 21 maart en 23 september ten-
waar B staat (231/2 Z.Br.) op de sioUe> is de stand als in figuur 3. Dag
Steenbokskeerkring. B. heeft de zon en nacht zjjn even lang. De zon staat
recht boven het hoofd. recht boven de hoofden van hen die op
Op 21 juni (figuur 2) is de aarde zo- de evenaar wonen (D). De zon be
ver gevorderd op haar tocht die zij elk weegt zich dus schijnbaar elk jaar heen
jaar maakt rond de zon, dat zij geheel en weer tussen de beide keerkringen,
anders wordt beschenen. A ziet de zon Het klimaat, dat in dit gebied heerst,
nu op 63 1/2 gr boven de horizon en dat noemen wp tropisch. Duidelijk is te
dit meer warmte oplevert laat zich zien, dat het verschil tussen dag en
denken. Bekijken wij de cirkel „50 fr. nacht voortdurend kleiner wordt, naar-
N.Br.", dan bemerken wij, dat deze mate men zich dichter bij de evenaar
thans grotendeels in het licht is. De bevindt. Op de evenaar is de nacht
dagen zjjn lang. Ten noorden van de steeds even lang als de dag. Het andere
poolcirkel schijnt nu de middernacht- uiterste vindt men aan de polen (J.
zon! Nu heft C op 231/2 gr. N. Br. jaar dag, 1 jaar nacht).
316.5»
HORIZON A
OoL
„OORD PO Aj
'HORIZON a
ZUIQ PO
(Kreeftskeerkring; de zon recht boven
