Euromarkt mag geen afgesloten
gebied
vormen
Steeds snellere urbanisatie van
het platteland
Culturele dag in Haarlem van
katholieke agrarische jongeren
8
i
KRO-jazzconcours te Bussum
Verg
roting wereldhandel moet voor
naamste doelstelling zijn
Verontrustende verschijnselen
Vele Deense ondernemingen vestigen
zich in het Westduitse Flensburg
Frankrijk dankt Coty
si
K.V.P.-LIMBURG BEREIDT DE
VERKIEZINGSACTIE VOOR
Vol vertrouwen in prof. Romme
Spannende strijd in de afdelingen
lp
Hl
ERIC DE NOORMAN
MAANDAG 29 DECEMBER 1958
PAGINA 2
Radiolezing van dr. S. L. Mansholt
K.V.P. Amsterdam zet
verkiezingsactie in
Koningin en prinses
Irene op het Begijnhof
Prof. Gielen voor de K.N.B.T.B.
Monetaire hervorming
in Argentinië verwacht
Met een been in de Euromarkt
Nationale veteranen-
herdenking te
Amsterdam
Duits consortium voor
bouw van Assoean-dam
Gunstige spaareijfers
over 1958
Maandblad Groningen
verschenen
Ir. G. Edixhoven
ridder Ned. Leeuw
Druk bezochte receptie
;*an P^if die'h!?™lend het °°rdeel
Na reorganisatie
Meer optimisme bij
Fongers
Geen dividend over lopend
en verstreken boekjaar
Noorwegen trekt zich
voorwaardelijk terug
uit walvisconventie
Spaareijfers november
van Ned. Spaarbank-
bond
Rijksmusea dicht op
Nieuwjaarsdag
m
29 De twee mannen praten zacht met elkaar. Ze hebben gelukkig
niets bemerkt van Erics aanwezigheid. Een van hen ziet er uit als een
krijgsoverste. Wat en wie de ander, een oude man met grijze haren is, valt
moeilijk uit te maken. Druk gebarend en redenerend, verdwijnt het tweetal
in een der zijgangen en Eric voelt zich opgelucht. Hij luistert scherp of er
misschien andere bewoners van de burcht in de buurt zijn, maar alles blijft
stil. Dit is zijn kans, een kans uit duizend. Tanach bevindt zich zonder enige
twijfel in het vertrek, waar het tweetal vandaan kwam en met een beetje
geluk is de Pictenvorst alleen. De Noorman aarzelt niet langer. Hij steekt
snel de kleine, verlichte hal over. Het zwaard ligt zeker in zijn hand, als hij
geruisloos de deurklink oplicht en naar binnen glipt. Er is niemand in de
kamer, is zijn eerste indruk. Dan ziet hij de gestalte in bed: Tanach. De
Pictenvorst ligt met gesloten ogen doodsbleek achterover in de kussens.
Hij ademt moeilijk en schijnt zich Erics aanwezigheid niet bewust te zjjn, al
bewoog hij even, toen deze binnenkwam. Aarzelend loopt Eric op de zieke
toe. Nu wordt hem opeens een boel duidelijk; het is hem vreemd te moede.
Daar ligt de man, die hem bedrogen heeft, weerloos aan hem overgeleverd.
En toch komt het geen ogenblik bij de Noorman op, van deze kans gebruik
te maken. Nog staat hij in beraad wat hij nu moet aanvangen, als hij een
zachte tred op de gang hoort. De voetstappen houden bij de deur stil. Rade
loos kijkt de Noorman om zich heen. Hij zit in een val. Als ze hem hier vin
den, is alles verloren.
,Jn de zes landen van de Europese
Economische Gemeenschap zijn wij er
van overtuigd dat wij geen afgesloten
gebied mogen vormen. Wij wensen in
tegendeel de deuren open te houden
en zoveel mogelijk bij te dragen tot een
vergroting van de wereldhandel, niet
slechts tot die van de 11 andere Euro
pese landen die deel uitmaken van de
Organisatie voor Europese Economische
Samenwerking maar zoveel mogelijk in
het algemeen", aldus verklaarde de
vice-voorzitter van de uitvoerende com
missie van de E.E.G., dr. S. L. Mans-
holt, in een zaterdag gehouden radio
lezing.
Tot dusverre zijn de onderhandelin
gen evenwel nog niet met succes
bekroond, zo ging dr. Mansholt voort,
en zonder op alle oorzaken in te gaan
kan toch wel worden gezegd dat het
eenvoudiger is tot een douane-unie te
komen dan tot een gebied waar ieder
land zijn eigen tarieven naar buiten
behoudt. Bij de vorming van een vrij
handelszone moet een groot aantal
technische moeilijkheden in het ver
keer tussen de landen worden opgelost
en het is gebleken dat de streefdatum
van 1 januari a.s. te korte tijd daar
voor liet
Met de bepaling van de zes, dat de
tariefverlaging van 10 pet. en de con
tingentsverhoging van 20 pet. ook voor
de andere landen geldt, is de mogelijk
heid om alsnog in 1959 met betrekking
tot de vrijhandelszone tot overeenstem
ming te komen, echter vergroot. Boven
dien hebben de zes landen besloten om
aan de Europese commissie op te dra
gen vóór 1 maart voorstellen te doen
welke als grondslag kunnen dienen voor
verdere onderhandelingen over het ver
bindingsverdrag met de andere 11 lan
den. Ook dit is aldus dr. Mansholt een
stap in de goede richting en de raad
van ministers der zes landen heeft daar
door getoond gebruik te willen maken
van de mogelijkheden welke het ver
drag biedt. Er is namelijk bepaald dat
de Europese commissie de onderhan
delingen voert met groepen van andere
landen voor het sluiten van verdragen.
Indien de raad deze lijn vasthoudt, dan
zouden na 1 maart van het volgend
jaar de onderhandelingen over de vrij
handelszone weer kunnen worden op
gevat en er is aanleiding om met enig
optimisme het resultaat tegemoet te
zien.
Zeer duidelijk is aan beide zijden ge
bleken gedurende de laatste weken dat
men op het terrein van het goederen
verkeer een nauwere samenwerking en
vrijheid wenst. Van de zijde der 11
wenst men geen copie van het verdrag
van de zes. Ook de zes wensen hun poli
tieke doeleinden niet prijs te geven en
er zal dus iets ontstaan dat minder ver
gaat dan de zes voor zich hebben be
paald en toch van betekenis is voor de
verhoudingen in het grotere Europa.
Dr. Mansholt merkte verder nog op
dat de zes landen der E.E.G. de tot
standkoming van een associatie met 11
andere Europese landen zouden toe
juichen doch tegelijkertijd op het
standpunt staan dat door dit nieuwe
verdrag de werking van het verdrag
van de zes niet onmogelijk mag wor
den gemaakt. Het verdrag van de zes is
namelijk veel meer dan een vrijmaking
van de handel in een zeker gebied. „Wij
hebben ons verbonden," zo betoogde
spreker, „onze economische politiek te
coördineren teneinde één gemeenschap
pelijk landbouwbeleid op te bouwen, één
sociale politiek en één gemeenschappe
lijk transportbeleid te voeren."
Indonesië De regering in Djakarta
heeft het verbond aan Indonesische
staatsburgers om naar Singapore te
reizen opgeheven.
Op de zaterdagmiddag gehouden ver
gadering van de kring Amsterdam van
de K.V.P. Is besloten te trachten een
halve ton bijeen te brengen voor de
komende verkiezingsstrijd. Men zal pro
beren het ledental tot minstens 10.000
op te voeren, waartoe 1.000 propagan
disten extra nodig zijn. Vermoedelijk
wordt op 10 maart een grote propagan-
dabijeenkomst gehouden met o.a. de
heer Middelhuis als spreker.
De Tweede Kamerleden mej. Agnes
Nolte en de heren Th. Koersen en dr.
W. Schuyt gaven een uiteenzetting over
de kabinetscrisis en de doeleinden van
de komende verkiezingsstrijd. De heer
Koersen zei dat men deze strijd ver
standelijk en zakelijk moet voeren in
tegenstelling tot de kabinetscrisis, die
zo uitermate in de gevoelssector is ont
staan. Mej. Nolte betreurde het dat de
moderne onderwijsplannen van minis
ter Cals nu noodgedwongen niet verder
kunnen worden verwezenlijkt. Dr.
Schuyt zei het hoogst betreurenswaard
te achten dat in Nederland een kabinets
crisis is uitgebroken op een tijdstip,
waarop er zulke belangrijke beslissin
gen op internationaal gebied moeten
worden genomen.
Zaterdagavond hebben koningin Juli
ana en prinses Irene, op uitnodiging
van de Amsterdamse oecumenische
jeugdraad, in de Engelse kerk op het
Begijnhof te Amsterdam een voorstel
ling bijgewoond van de toneelgroep
Studio, die tot en met maandag 29 de
cember in deze kerk het stuk „Droom
der gevangenen" van Christopher Fry
ten tonele voert. Regisseur is Ben
Groeneveld.
(Van onze correspondent)
In een rede voor de bond van afgestu
deerden van de hogere landbouwschool
van de K.N.B.T.B. tijdens het afge
lopen weekeinde bij de lustrumviering
van de bond op Ons Erf in Berg en Dal
uitgesproken heeft prof. dr. Jos. J.
Gielen een aantal facetten belicht van
de snelle emancipatie van het platte
land. Het meest in het oog springende
verschijnsel dat zich daarbij voordoet is
dat het platteland steeds minder gaat
verschillen van de stad. Het proces van
Om te weten, wat er op cultureel ge
bied in de meest algemene zin
leefde in de afdelingen en districten,
organiseerden de L.T.J. en de L.T.M.
in de bisdommen Haarlem en Rotter
dam drie jaar geleden voor het eerst
een culturele dag. De belangstelling
groeide met het jaar en het gevolg was,
dat dit jaar voor het eerst niet ieder
een kon inschrijven, naar dat er per
district een voorselectie moest worden
gehouden om het programma niet te
overladen.
Alles b(j elkaar is het nog een druk
bezet programma geworden, dat giste
ren in gebouw Sint Bavo te Haarlem
werd afgewerkt. De grote zaal was tot
op de laatste plaats bezet met agrari
sche jongeren uit alle streken van bei
de bisdommen, toen de voorzitter van
de L.T.J.Toon van Moorsel, het ope
ningswoord sprak en zich er over ver
heugde, dat de belangstelling, zowel
voor als achter het voetlicht, weer bij
zonder groot was. In betrekkelijk vlot
tempo volgde het ene nummer na het
andere en de toeschouwers werden ge
confronteerd met jonge mensen, die
ieder naar vermogen het beste brach
ten, wat in een bepaald genre rrvagelijk
was. Die genres waren zeer gevarieerd.
De cultuur was met een grote en een
kleine k present. Over het algemeen
bleek het peil vrij goed te zijn, maar
voor de jury was het een vrij hopelo
ze taak bij die enorme variëteit het
beste en de beste aan te wijzen.
Daar was bijvoorbeeld het district
Alkmaar, dat een vrijmoedig en geïm
proviseerd debat van de Tweede Ka
mer ten beste gaf, dat hoe kan het
bijna anders de melk tot discussie
stof had. De heren Romme, Burger en
Oud deden him woordje, minister Von
deling had het hard te verduren en mi
nister Klompé moest zowaar de socia
le kant van de kwestie belichten. Het
debat had tot nadeel, dat het „echt"
was en dus tenslotte wat te lang duur
de. Vanwege het district Haarlem
hoorden wij de befaamde Petersburger
Schlittenfahrt op de piano, en van een
vocaliste „Bye Bye Love". Uit het dis
trict Zoetermeer beluisterden wij het
befaamde „Torna e sorriento" en de
L.T.M.-sters uit Oegstgeest gaven een
foed afgewerkte ritmische dans ten
este.
Wervershoof hield het alleen bij de
zang, maar deed dat uitstekend. Gouda-
Rijnland verraste met een hoela-hoep
demonstratie. Amstelland declameerde
en danste, een declamator uit West-
Friesland (Oost) vertelde van een be
delaar op Kerstmis, Leiden bleek op al
le markten thuis te zijn en uit de dis
tricten Purmerend en Zaanstreek
kwam de afdeling Monnikendam met
een Middeleeuws feest.
ij hebben slechts een greep gedaan
en het ons daarmede gemakkelijker
gemaakt dan het voor de judy was. Ka
pelaan B. Truyens uit Leiden en de
heer P. G. P. Tel uit Haarlem hebben
gewikt en gewogen om de prijzen toe
te kennen in de muzikale afdeling. De
eerste prijs ging naar de afdeling Aar-
'anderveen voor de zang met pianobe
geleiding. De overige vier prijzen kwa
men terecht bij Tiny Appelman uit Nib-
bixwoud, bij de afdeling Nibbixwoud,
bij de afdeling Aarlanderveen (Buona
Sera) en bij Monnikendam. Voor de
andere onderdelen, waarvoor de heren
C. Pols uit Schiedam en G. van der
Meer uit Noordwijkerhout de jury
vormden, vielen de prijzen als volgt:
1. Annie Bakker uit Bodegraven, die
„Ik heb me verloot" declameerde: 2.
Nel Wooning uit Bergschenhoek (decla
matie: Taartje); 3. afdeling Woerden
met de Hoela-Hoep; 4. afdeling Woer
den met de volksdans „De Ploegen-
jongen"; 5. Siem Braakman, die de be
delaar ten tonele voerde. De eerste vijf
bij de districten waren: Gouda-Rjjn-
land, Bollenstreek, Zoetermeer en
Westland, West-Friesland Oost.
Aalmoezenier P. Matthijssen reikte
de prijzen uit en de voorzitster van de
L.T.M.Annie Kortman, sloot met een
toepasselijk woord deze culturele dag.
Verwacht wordt, dat de Argentijnse
president maandagavond een valutaher
vorming zal aankondigen, welke de
totstandkoming van een enkelvoudige
fluctuerende wisselkoers zal inhouden.
De lang verwachte maatregel zou be
tekenen, dat er een einde komt aan de
officiële wisselkoers van 18 pesos per
Amerikaanse dollar. De vrije koers be
droeg vrijdag bij het slot van de
wisselmarkt 37 pesos per dollar. Rege
ringsfunctionarissen hebben er inmid
dels reeds op gewezen, dat het te ne
men besluit geen opheffing van het toe
zicht op de handel zal betekenen, hoe
wel hierin een aanzienlijke verzachting
zal komen.
(Van een medewerker)
KOPENHAGEN, december
Tussen de Westeuropese marktplan-
nen door zinnen de Denen op nieuwe
middelen om hun exportbelangen vei
lig te stellen. Ze maken zich niet wei
nig bezorgd over de ontwikkeling op
het continent, vooral over de handels
politieke eenheid die het Europa der
Zes van Nieuwjaarsdag af zal vormen.
In Kopenhagen hoort men in handels
kringen vaak de verzuchting: waarom
hebben we niet alles op alles gezet om
het zevende lid van Klein-Europa te
worden!
Sedert enige tijd zijn vele Deense fir
ma's druk bezig met één been in het
kamp van de Zes te komen. Ze hebben
een „bruggehoofd" in het Westduitse
grensgebied gevormd, namelijk in
Flensburg, dat juist over de Deense
grens in 31eeswjjk-Holstein ligt. Gedu
rende de laatste maanden hebben tien
tallen Deense ondernemingen filialen
in deze stad gevestigd. Thans zijn er
een dertig ingeschreven en intussen
heeft het stadsbestuur nog circa 50
nieuwe aanvragen in behandeling ge
nomen.
De betrokken firma's hebben haast
en ze richten zich met veel energie in
Sieeswijk-Holstein in. Ze zullen uitslui
tend zaken doen met de Zes. Het eer
ste bedrijf, dat een dochteronderneming
op Westduits gebied oprichtte, produ
ceert compressoren en verwarmingsin
stallaties. Thans werkt deze fabriek
met 200 man personeel en over twee
jaar zullen het er 2000 zijn. De Deense
invasie heeft de industrialisatie-plan
nen van Flensburg een stimulans ge
geven. Andere Deense firma's heb
ben hier de produktie van o.a. koelin
stallaties, bouwmaterialen, landbouw
werktuigen, meubelen, plastic artike
len en lichte machinerieën ter hand ge
nomen. Voor de autoriteiten in Flens
burg is de Deense toeloop slechts een
verheugend verschijnsel. In dit gebied
heerst een betrekkelijk grote werk
loosheid, die door de komst van vele
vluchtelingen uit Oost-Duitsland de
laatste tjjd nog toegenomen is. Thans
hebben reeds honderden arbeiders
werk gekregen bjj de Deense bedrijven,
die op hun beurt weer profiteren van de
aantrekkelijke vestigingsvoorwaarden
in de Bondsrepubliek. De Deense on
dernemingen krijgen dezelfde rechten
en faciliteiten als de Duitse, bijvoor
beeld goedkope credieten, fiscale ver
lichtingen enz.
Men verwacht dat binnenkort ook za
kenlieden uit andere Scandinavische
landen op Sieeswijk-Holstein zullen af
komen.
de urbanisatie voltrekt zich in een on-
stuitbare_ en steeds snellere ontwikke
ling. Weliswaar behoudt de plattelander
zijn wijde horizonten, maar hij moet
zich in een veel sneller tempo omscha
kelen dan ooit de stedeling. De ontwik
keling die de stedelijke gemeenschap in
de tijd van enkele generaties heeft door
gemaakt, voltrekt zich momenteel op
het platteland binnen het tijdsbestek
van één generatie. Dat geeft op alle ge
bieden van het maatschappelijke, socia
le en culturele leven ook binnen het
gezin spanningen, omdat de houvast
en de voorbeelden van het verleden
wegvallen, waardebegrippen devalue
ren en' andere, nieuwe normen opgang
maken.
Het platteland is in alle opzichten in
beweging, zo stelde prof. Gielen. On
danks inpolderingen vermindert het
aantal beschikbare gronden; omvang
rijke herverkavelingen wijzigen de
structuur van de bedrijven en de me
chanisatie neemt ook van het platte
land bezit. Het proces van de urbanisa
tie heeft alleen in de grootste steden
reeds 3.500.000 mensen samengebracht
en van onze bevolking van 11 miljoen
woont nog maar 2.7 miljoen op wat
men het platteland pleegt te noemen.
Duidelijker dan woorden demon
streren cijfers de totaal gewijzigde
verhoudingen. In 1850 werd 15 pet.
van de arbeid verricht door mensen,
79 pet. door het dier en 6 pet. door
machines. Nu liggen die verhoudin
gen: 3 pet. door de mens, 1 pet. door
het dier en 96 pet. door machines.
Ook het onderwijs heeft in enkele
decennia een snelle ontwikkeling door
gemaakt. Voor de oorlog genoot on
geveer 20 pet. van de jeugd middel
baar onderwijs, nu 80 pet.
Revolutionaire veranderingen in vor
men van vrijetijdsbesteding ziet men
ook op het platteland en ook op cultu
reel gebied doen zich ingrijpende wijzi
gingen voor. Radio en televisie confron
teren de plattelander plotseling met za
ken en dingen waarmee men in de stad
in het verloop van enkele generaties
vertrouwd is geraakt.
Als gevolg van deze omschakeling
treden verschillende min of meer ver
ontrustende verschijnselen op. Prof.
Gielen noemde o.m. de aanzienlijke ver
sterking van rationele en zelfs rationa
listische tendenzen. Ook in het voort
gezet onderwijs leidt het intellectuele
vaak tot een intellectualisme van betwe
terij en eigengereidheid. Dit alles
heeft in de hand gewerkt, dat onze ge
voeligheid voor symbolen en onze kin
derlijkheid in het geloof voor een deel
ontnomen is. Het rationalisme heeft de
rede teveel op de troon verheven en het
geloof als kennisbron geminimaliseerd.
Het economische is van overwegend
belang geworden. Wij willen alles uit
een economisch gezichtspunt bezien tot
de ontspanning toe en zelfs het aantal
kinderen in een huwelijk. Patriarchale
verhoudingen hebben zich omgezet in
zakelijke verhoudingen. Het contact met
de natuur, dat de stedeling reeds lang
verloren heeft, dreigt ook de plattelan
der te ontgaan. Ook het proces van de
secularisatie schrijft voort.
Prof. Gielen erkende, dat deze evolu
tie die door de snelheid van de ont
wikkeling het karakter van een revolu
tie heeft gekregen naast gevaren
ook vele positieve mogelijkheden biedt.
Om aan de gevaren te ontkomen
wees de hoogleraar voornamelijk op de
krachtbron van kerk en geloof. Verdie
ping van het geloof, bezinning op de
diepere waarden van de sacramenten
en een over het algemeen meer missio
naire geest kunnen de huidige ontwik
keling in goede banen leiden.
In de Lutherse kerk aan het Spui en
bij het monument op de Dam te Am
sterdam is zaterdagmiddag de nationale
Veteranen herdenking gehouden, ter
nagedachtenis van de Nederlandse mi
litairen, die na 1945 zijn gevallen. In de
Lutherse kerk spraken majoor-aalmoe
zenier Th. H. M. Fritschny en de reser
ve-majoor-veldprediker ds. J. Matzer
van Bloois.
Daarna begaven de deelnemers, onder
wie vele hoge militaire autoriteiten en
nabestaanden van de gesneuvelde mili
tairen, zich naar de Dam, waar twaalf
kransen werden gelegd, o.a. door vice-
admiraal H. H. I.. Pröpper, bevelheb
ber der zeestrijdkrachten. De Konink
lijke Militaire Kapel verleende muzika
le medewerking.
De voorzitter van het veteranenle-
gioen, de heer S. Camping, zei ver
heugd te zijn dat de overheid thans
meer aandacht voor deze herdenking
toont. Hij sprak tevens de hoop uit dat
de tussenkomst van het onlangs opge
richte „Comité nationale veteranenher-
denking" er toe zal leiden dat er een nog
betere oplossing wordt gevonden voor
de herdenking van de na 1945 gesneu
velde militairen.
Zelden heeft de kring Limburg van
de K.V.P. zulk een druk bezochte ver
gadering gehouden als zaterdag te Roer
mond. Het kader van de Limburgse
K.V.P., meer dan vierhonderd perso
nen, besprak daar onder leiding van
kringvoorzitter J. Joosten uit Heerlen
de kabinetscrisis en de komende ver
kiezingen. Dit gebeurde o.m. aan de
hand van inleidingen van het Eerste
Kamerlid J. Maenen uit Heerlen en de
Tweede Kamerleden drs. W. Peters uit
Venlo en J. Peters uit Roosteren. De
heer Maenen behandelde enkele actue
le vraagstukken, als de kinderbijslag
wet, de weduwen- en wezenverzekering,
de dienstplicht en de huurverhoging.
Drs. Peters besprak de kabinetscrisis.
De heer J. Peters, die voor het eerst
na het hem overkomen ongeluk een
vergadering bezocht, richtte eveneens
het woord tot de vergadering. Bij de
verkiezingspropaganda zal niet alleen,
zo zei hjj, aandacht aan de P.v.d.A.
moeten worden geschonken, maar ook
aan de V.V.D., een party, waartoe jon-
Een radio-oproep aan het Franse volk, om de scheidende president René Coty
door middel van een brief of kaart dank te betuigen voor zijn optreden als
president van Frankrijk heeft enorm succes geboekt. Meer dan 700.000 kaarten
en brieven zijn reeds op het Elysée binnengebracht en nog komen de extra
bestellingen regelmatig binnen.
De K.R.O. kan tevreden zijn. Tijdens
het zaterdagavond in Concordia te Bus
sum gehouden jazz-concours is „jong
talent" ontdekt. Voor een Stampvolle
zaal presenteerden zich tien orkesten in
oude en nieuwe stijl, die elkaar de ere
prijs betwistten met als inzet een uit
zending in de K.B.O.-rubriek „Jazz".
Mede daardoor Is de strijd zeer boei
end geworden.
De verwachte spanning in de afdeling
„oude stijl" bleef echter uit. Met be
langstelling werd immers uitgezien
naar het „treffen" tussen de New Or
leans Syncopaters uit Amsterdam en de
New Riverboat Jazzmen uit de Zaan
streek. Beide orkesten hadden elkaar
enkele weken geleden op een Zaans
concours ontmoet. Toen zegevierden de
„Jazzmen", zij het met slechts ééntiende
punt verschil. Geladen betraden zater
dagavond de „Syncopaters" het po
dium, maar het jeugdige vuur moest
het afleggen tegen de geroutineerde
„Jazzmen".
De winnaars brachten het tot 848 pun
ten en de rivalen tot 695. De derde
prijs in deze afdeling was voor het veel
belovende orkest The Dark Town Jazz
band uit Amsterdam.
Bijzonder moeilijk had de jury het in
de afdeling „nieuwe stijl". De strijd
ging hier tussen het veertien man tel
lende Amsterdamse orkest „The Cale
donians" onder leiding van Hans van
der Veen en het ijle trio H. Hulleman
uit Deventer. Het tien jaar oude ama-
De Duitse ondernemingen, die bereid
zijn deel te nemen aan de bouw van de
dam van Assoean, hebben, naar in be
voegde kringen te Bonn wordt verno
men, een consortium gevormd, dat on
der leiding staat van de Hock-Tief-A.G.,
te Essen en waarvan o.a. de Dortmun-
der Union Brückenbau deel uitmaakt.
Dh consortium heeft de bondsrege
ring een garantie gevraagd voor de
verstrekking van een particulier krediet
van 200 miljoen D.M.
Ondernemingen uit andere Westerse
landen doen weten, dat zij zich gaarne
met bet Duitse consortium- willen asso
ciëren. Een woordvoerder van de Duit
se regering heeft bekendgemaakt, dat
er zeer spoedig een beslissing zal wor
den genomen, zeer waarschijnlijk nog
voor het einde van dit jaar. De woord
voerder merkte op, dat de tijd dringt,
waarmede hij doelde op de onderhande
lingen tussen de Sovjet-Unie en de Ver
enigde Arabische republiek over mo
gelijke Russische deelneming aan de
bouw van de dam.
teur-orkest „The Caledonians" moest de
eer laten aan het trio.
Bijzonder vermeldenswaard is, dat
het winnende trio met 700 punten,
slechts drie maanden bestaat.
Voorzitter Theo Uden Masman, die
de uitslag bekend maakte, deelde nog
mede dat hij en verder de heren P.
Felleman, H. Wapperom, E. Krans en
G. van Leeuwen uitsluitend waren afge
gaan op het gehoor. Tot vreugde van
eenieder, het was een grappig inter
mezzo, speelde de banjonist van The
Bolders Town Jazzband uit Amersfoort
het klaar, om een gesprongen snaar te
verwijderen en een nieuwe aan te bren
gen. Het nummer werd met vele lange
maten begeleiding verlengd. Na de pau
ze vond er nog een korte huldiging
plaats. Guus Jansen jr., de promotor van
deze avonden, werd toegesproken door
de secretaris van de Gooise Jazzsocie-
ty. onder wiens auspiciën het festijn der
lichte muze was georganiseerd, de
heer G.' Klein. Guus Jansen jr. had de
organisatie voltooid van zijn twintigste
muziekevenement en derde Radio-jazz-
concours.
Hoewel de eindcijfers nog niet bekend
zijn weet „Spaarcommentaar" voorlich
tingsblad van de P.T.V.-R.P.S., reeds
mede te delen, dat 1958 een goed spaar-
jaar is geworden. Betrouwbare schat
tingen wijzen uit, dat er flink bij de
spaarbanken is gespaard, zulks in te
genstelling tot 1957, toen bij de R.P.S.
en de lokale spaarbanken meer geld
werd teruggevraagd dan ingelegd.
De kosten van levensonderhoud zijn
stabiel gebleven en vertonen zelfs een
kleine neiging tot dalen, waardoor een
gunstig spaarklimaat werd verkregen.
Bij de R.P.S. werd in 1958 een voor
delig spaarverschil verkregen van
140 miljoen tegen een nadelig ver
schil van 4 miljoen in 1957. Bij de
lokale spaarbanken was het voordelig
verschil 120 miljoen, tegen een na
delig verschil van ƒ59 miljoen en bij
de boerenleenbanken steeg het voor
delig verschil van 152 miljoen in
1957 tot ƒ420 miljoen in 1958.
De gunstige spaareijfers zijn uiter
aard van invloed geweest op dé kapi
taalmarkt en vooral op het aanbod van
risicomijdend kapitaal. Uit de gegevens
trekt „Spaarcommentaar" twee conclu
sies:
1. De cijfers geven een aanwijzing dat
het economisch evenwicht in belang
rijke mate is hersteld.
2. De spaarbanken hebben weer hun
aandeel geleverd in de nationale bespa
ringen.
De Stichting Groninger culturele ge
meenschap treedt voor het eerst in de
openbaarheid door het uitgeven van een
tijdschrift. Het eerste nummer van het
maandblad „Groningen" houdt beloftes
in voor de toekomst. Abe Kuipers ver
zorgde heel goed de typografie.
„Enkelingen zullen als voortrekkers
van onze cultuur in dit tijdschrift publi
ceren en van harte hoop ik dat de be
volking van Groningen hierdoor zo in
de culturele vaart zal worden meegeno
men, dat allerwege belangstelling zal
ontstaan en dat datgene wat thans mis
schien nog sluimert, gewekt zal wor
den, zodat tengevolge hiervan onze eigen
cultuur meer dan tevoren daadwerkelijk
beoefent zal worden", aldus de Com
missaris der Koningin, mr. W. A. Offer-
haus in een inleiding, die besluit met
de wens dat de redactie de kracht
en de fantasie zou mogen bezitten de
Groninger bevolking wakker te schud
den en wakker te houden ten bate van
deze bevolking zelf.
Het eerste nummer is overigens nog
weinig gevarieerd van inhoud. Mr. G.
L. P. Warburg, de voorzitter van de
stichting zet nog eens uiteen wat opzet
en doel van de „Groninger Culturele
Gemeenschap" zijnDaarna vertelt de
redactie wat zjj wil, n.l. 1) Orgaan zijn
van de „Groninger Culturele Gemeen
schap", 2) Spiegel zijn van de cultuuur
in Groningen, 3) voor zover mogelijk,
zelf een rol spelen in dit culturele le
ven. Het woord cultuur wordt in de
ruimste betekenis genomen. Naast het
Gronings zal in het blad het Neder
lands als voertaal worden gebruikt.
In het eerste nummer treffen we
vervolgens een goed verhaal aan van
Duut van Goor (Leendert Botje speult
mit zien kind), een historische anecdote
van W. J. Formsma (Het misdrijf van
Ida Atzema) een artikel over de taal
van A. Sassen naar aanleiding van het
Gronings woord „eelsk".
Verder treffen we aan het bekende
„Mien dörp is dood" van Jan Boer,
dat als declamatorium voor de R.O.N.
is uitgezonden, alsmede „Waddenlaand"
van dezelfde schrijver. Illustratiemate
riaal zijn een litho van Joh. Faber en
een linoleumsnede van Joh. Dijkstra met
de oprichters van De Ploeg.
(Van onze Limburgse redacteur)
Tijdens een meer dan vijf uur duren
de receptie hebben ontelbaar vele auto
riteiten, industriëlen en mijnwerkers
zondag in de loonhal van de steenkolen
mijn Julia te Eygelshoven afscheid ge
nomen van ir. G. Edixhoven, directeur
van de maatschappij tot exploitatie
van de steenkolenmijnen Laura en Ver
eniging te Eygelshoven. Op ongedwon
gen wijze nam ir. Edixhoven, aan wie
met ingang van 1 januari in verband
met het bereiken van de pensioenge
rechtigde leeftijd eervol ontslag is ver
leend, afscheid van al zijn mijnwerkers.
Op hun beurt brachten zij dank aan de
scheidende directeur van de particu
liere mijnen Laura en Julia voor al het
geen ir. Edixhoven in het belang van a
5000 werknemers van genoemdebeaj-
ven heeft gedaan. Tevens k„
zij hun directeur ook met de n g
ninklijke onderscheiding: D10..
derlandse Leeuw, welke hem zaterdag
door dr. F. Houbej c .van
de Koningin in LAinvui&t c+OQ+„
reikt. Tal van directeuren van staats-
en particuliere „m"?enWemmer^ diren
hoofd de heer H. H. wemmers, direc-
teur-voorzitter van de staatsmijnen, bo
den hun gelukwensen aan. Voorts ver
schenen ter receptie tal van burge
meesters van diverse mpngemeenten,
geestelijken uit'de gehele mijnstreek,
industriëlen, alsmede de nieuwe direc
teuren van de Laura en Vereniging de
heren ir. W. P. Teeuwisse en B van
Slobbe.
u? icm museum van Genève
wiik-t eo„ t> feschenke had gekregen,
wordt Sa ens te ziin- De waarde
wordt geschat op 100.000 dollar
ge intellectuelen zich nogal aangetrok
ken schijnen te voelen.
Na het samenstellen van de kring
adviescommissie en de verkiezingsraad
werd aan de vergadering de nieuwe
kringsecretaris, tevens propagandist
voor Limburg, de heer G. J. Heiligers
uit Maastricht als opvolger van de
heer P. Dolmans voorgesteld.
Tenslotte stelde de vergadering voor
prof. Romme het volgende telegram te
zenden: „Het kader van de K.V.P. in
Limburg in zeer druk bezochte kring
vergadering bijeen te Roermond dankt
u voor uw beleid in de afgelopen weken
en begroet u vol vertrouwen als lijst
aanvoerder van de K.V.P." In de loop
van de avond ontving kringvoorzitter
Joosten een antwoord-telegram van
prof. Romme van de volgende inhoud:
„Met dank voor uw telegram. Verheug
mij op samenwerking met Limburg in
gezamenlijke strijd."
Het bestuur van de Groninger Rjj-
wielenfabriek Fongers, deelt mede, dat
het houden van een jaarvergadering in
1958 niet mogelijk is gebleken. De
werkzaamheden van de raad van com
missarissen en de commissie van over
leg ingesteld op 12 december 1957
die gericht waren op een algehele re
organisatie en heroriëntering hebben
dit uitstel noodzakelijk gemaakt. In het
begin van 1959 zal een algemene ver
gadering van aandeelhouders worden
gehouden waarin ook de commissie van
overleg rapport zal uitbrengen.
Overleg tussen raad en commissie
hebben geleid tot de conclusie, dat de
sanering ook uit de balans en verlies-
en winstrekening zal dienen te blijken.
Op die wijze zal een gezond uitgangs
punt voor de toekomst verkregen kun
nen worden. Ten aanzien van de resul
taten over 't verstreken en thans lopen
de boekjaar kan worden opgemerkt, dat
de raad in overeenstemming met de
commissie geen aanleiding zal heb
ben de vergadering te adviseren enig
dividend te bepalen. Gebaseerd op ge
saneerde grondslagen voor financiering
en produktiemethoden, gééft de huidi
ge gang van zaken reden tot meer op
timistische verwachtingen ten aanzien
van de toekomstige ontwikkeling der
vennootschap, aldus het bestuur van
Fongers.
Het Noors ministerie van buitenland
se Zaken heeft meegedeeld dat Noor
wegen zich voorwaardelijk terugtrekt
uit de internationale conventie inzake
de walvisvangst en zich derhalve vrij
heid van handelen voorbehoudt indien
geen bevredigende oplossing wordt be
reikt voor het probleem van de toewij
zing der vangstquota voor het vangst
seizoen 1959-'60.
Deze beslissing is genomen tijdens
een aan dit onderwerp gewijde buiten
gewone kabinetszitting. -
Een woordvoerder van het Noors mi
nisterie van Buitenlandse Zaken ver
klaarde met enige nadruk dat Noorwe
gen zijn voorwaardelijke opzegging zal
intrekken zodra een voor dit land bevre
digende oplossing is bereikt. In Ja
pan neemt men aan, dat Engeland en
Nederland het voorbeld van Noorwegen
zullen volgen en zich "veneens uit de
conventie zullen terugtrekken. Het za^
dan voor Japan de vraag worden °*ken
nog voordelig zou zijn deel uit te m
van een overeenkomst, waaru
belangrijke landen zich hebb
getrokken.
Bii de spaarbanken, aangesloten bij da
Nederlandse Spaarbankbond, is in no
vember ingelegd ƒ94,1 miljoen en terug
betaald 77 miljoen, zodat 17,1 miljoen
werd gespaard. In oktober bedroegen
deze cijfers resp. ƒ97,7 miljoen, ƒ87,5
miljoen en 10.2 miljoen.
In november 1957 werd een negatief
spaarverschil behaald van 38,3 miljoen.
o /on 'erugbetaling beliepen toen
resp. 81,3 miljoen en ƒ119,6 miljoen.
y1. ISbuari/november 1958 is tot dusver
132,7 miljoen gespaard (in dezelfde
Periode van 1957 werd 37,7 miljoen
ontspaard). Inleg en terugbetaling be
droegen 1077,5 miljoen en 944,8 miljoen
(V.j. 961,3 miljoen en ƒ999 miljoen).
Alle rijksmusea in Nederland, dus ook
het Mauritshuis (met de Jan Steen
tentoonstelling) in Den Haag, zullen op
Nieuwjaarsdag voor het publiek geslo
ten zijn. Op de beide Kerstdagen teza
men werden op de Jan Steen-tentoon
stelling ruim 2500 bezoekers geteld. Het
was zo druk, dat zich op Tweede Kerst
dag, omdat de tentoonstelling het bezoek
niet direct kon verwerken, een queue
vormde. In januari zal de tentoonstel
ling op woensdagavond en vrijdagavond
van 20 tot 22 uur open zijn.
