JAN LIGTHART zijn school
leek soms een idylle; duiven
en vrijelijk in en uit
Verantwoord Kerkbesef:
van onze tijd
eis
u
D
Lichte muziek op
zwarte schijven
Eisenhower
H
V\
MERKWAARDIGE WEZENS IN DE NATUUR
E
Eenheid met de gehele Kerk
Aanstellerij aan de orde van de dag
Kindermoord aart de Zuidpool
""S"»' j»"ïêéïKrS™
:t lops en tunes
Stemmige schlagers
Jazz op fluit en piano
Met de beste wensen
ZATERDAG 10 JANUARI 1959
PAGINA 11
Daar lo-pen Ot'en Sien.
Wat zijn zij ver van huis!
Waar moe-ten ze naar toe?
„Hier langs" zegt Ot.
Sien gaat met hem mee.
Ot weet de weg niet meer.
Hij kijkt eens rond.
„Moet je naar huis", vraagt een meis-je.
„Ja, naar huis", zegt Ot.
„In wel-ke straat woon je?"
„In welke straat wo-nen we?" vraagt Ot.
Hij weet het niet. Sien weet het ook niet.
„Hoe heet je?" vraagt het meis-je weer.
„En hoe nog meer?"
Het meisje lachte.
Van Goghs terug uit
Japan
N» den'
rnefteilen, ,de K??k min of meer
k °PDp„ de hiërarchie: Paus en bis-'
Nt'k J.," met hun medewerkers. De
ons men als iets tussen Christus
w 'h-riBs°ms zelfs als een soort
Cntact Vk eA v00r een persoonlijk
m Sfoot „e Christus. En de verleiding
w^hKemo te verzamelen in een
a?8 va„ kte Kerk, als een groepe-
*'e 8e''.ikgezinden buiten de hiër-
Hifi#
Vastenpredikaties in
Notre Dame
Bijeenkomst O.E.E.S.-
ministers uitgesteld
""Minim
Wel, ben je ver-dwaald?"
is weg.'
"miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii
Neen", zegt Ot. „Ons huis
„Ot".
„Ot-je".
Van peeFste zending schilderijen van
is gcN0Sn, die in Japan tentoongesteld
Kede,aees*> ',s vrijdag de terugreis naar
^'erdr. begonnen. De schilderijen
hiUspi, onder geleide van politie en
braehtPersoneel naar het vliegveld ge-
v'«r6 '?.nt°°ngestelde werken worden met
Zen^i "egtuigen verzonden. De volgende
v.'n en vertrekken woensdag, vrijdag
ensdag over een week uit Tokio.
r>
<fer<jaye violist Charles Foidart is don-
Cert |avond, 20 minuten na een con-
ve Amn- een hartaanval overleden in
teeft Ti6 aanse plaats Tucson. Foidart
het p.„p laatste negen jaar gespeeld in
a8anmi-kwartet
Dit is een fragment uit „Ot en Sien"
van Jan Ligthart en H. Scheepstra.
Het eerste deeltje is in 1904 versche
nen. Bijzonder veel Nederlanders moe
ten er dierbare herinneringen aan be
waren. Deze boekjes waren, in het be
gin van de eeuw, een opmerkelijke ver
schijning. Zij vormen maar een deel
van de lees- en leerboekjes van de
twee auteurs; een klein deel van het
vele, dat Jan Ligthart voor het onder
wijs heeft gedaan. Dit vele wordt van
daag in enkele plaatsen in ons land
herdacht. Het is namelijk morgen hon
derd jaar geleden, dat Jan Ligthart
werd geboren, in de Jordaan te Am
sterdam, op de Prinsengracht hoek
Bloemgracht.
Toen hij twaalf was stond hjj soms
al voor de klas, als kwekeling, tegen
vijf gulden per kwartaal. Dit deed
hij niet omdat hij zo graag wilde.
Dominee worden leek hem veel aan
trekkelijker. Financiële omstandighe
den thuis brachten hem naar dat
en is het er tegenwoordig alge
meen over eens, dat de vraag
van het juiste Kerkbesef een
Onze tiiri £'anërÜkste kwesties is van
jie onwli,vanwege de toenemen-
Me on].v„i vanwege ue lueiieineii-
ljjk vr>ri.heid en het binnenkerke-
'evine ai«g,et naar „echter" geloofsbe-
hecumenischè aP°stolische, liturgische,
®ij het streven missionaire motieven,
verscheurde „1? -naar eenheid onder de
shel tot het m^^nheid is men al heel
Suiste kerkbenrfn gekomen- dat het
d,-0 ^begrip van alle onderwer
kt' vn„ godsdienstgesprek behan-
het allergrootste gewicht is.
H de Internationale Hidweek is
Nthaa,nd J?hu,ari de oecumenische
?«t bij uitstek. Om die reden heeft
JhtCvostolaat des Gebeds zijn januari-
a«i4 geheel op het streven naar een-
,]?Ucht. Dit jaar vraagt de Paus
"aUe dag vurig te bidden, opdat
ptogeJHovigen van een diep kerkbesef
f' bgi doordrongen worden". Het gro-
s°tiat ,1? hiervan kan onmogelijk over-
jaren geleden werd onder een
!i (k11®rc,eP jongeren een enquête ge
el v5n ,?Ver het onderwerp; Wat vindt
K 'littwr Kerk? Velen hebben daarop
?elana°,°ïd. Duidelijk bleek, dat men
in de Kerk. Er was veel
maar ook veel lof. Een enkele
Ij de - zelfs, dat men iets besefte
ahe<T+ ,u- uuiueujk bleek,
Kritj s«telde in de Kerk. Er
v-er bi«,n;aar 00k ve'
jf de zelfs, dat
ti?er>heid tussen Christus en de
ai»2r<ien n, ding echter viel bij de ant-
jV'Öd oveS op: er werd zo goed als
re,,?,r de Kerk gesproken als over
eedc ..ait buiten ons. Het was
«*ds
i&e«
"Z1J" in plaats van „wij".
k,'stu« 1 s geen mUur tussen
hi k ic0I1S' d'e Kerk heet. De
ci„.°nderChristus, zoals Hij hiér en
2ün s voortleeft in deze wereld
yxi Verlnucm^ 4- 4-~ -,~44
*1
verlossing voort te zetten: in
„hlsschoppen, priesters
0„2 g 6 1 o v i g e n.
b?'8e p^hhejd met de Kerk is dus de
v d ^rantie van een persoonlijke
Ah ov,:et, Christus, de enige garantie
k Van herboren-zijn tot ware kinde
rziel p., "e Vader. Vandaar bijvoor-
'hese i. hardnekkig verzet van de
lieten u--a h°heken om zich aan te
N''k, j bh een nationale katholieke
t^histen van Kome, waarop de com-
v ^olipu aar>sturen. Als de Chinese
„?rliezerien..de Kerk kwijtraken, dan
l'hg zïl, naar hun juiste overtui-
?h(l „:r°k Christin Daarnm nanvaar-
w j" zii .ynrisius. Daarom aanvaar-
■,'lh amk, -n als bisschoppen hen, die
lf ontvï-Ult d-e handen van de Paus
ahgen hebben
r n1J'aFe katholiek zal zich in zijn
ten, .gen en gevoelens altijd la-
i. l e |l leiden door die van de g e-
ir'hgen zoals hij die vindt in de
v ,atholioiYan h0,: kerkelijk gezag. Zijn
ih-?zaa^u .gevoel" toont zich door
Ahatipf Faan d Kerk, die eigen
'rt ^aDen volle waarde geeft. De
e-diereriYan de Herder zijn geen kud-
r'stnSersoonhjk leven met en in
h en Za' hij voeden in de biecht-
hi hieliii, aan de communiebank, daar
1,'gst i, Waar de Kerk ons het in-
1$ ksl Christu
VV,>den Zich niet -
archill; „Stl','anevenmin kan hfl on-
_pl\jven voor de nood van
v^rk vAoi4. Christus en Zijn
,J}Xi zich verantwoordelijk
Hi?'ïtiPt ?lnS..v^n anderen, van al-
A «J lc WlG hin qgnrob"imrr Gnrvrf
s in contact brengt,
niet met een minimum
door alles heen en om vergiffenis sme
ken voor hen, die hjj lief heeft. Evenals
Christus zal hjj het geknakte riet niet
breken, maar het weinige goede, dat
nog aanwezig is, zal hij zoeken om
daarop voort te bouwen. Hij wil zich
niet beter voelen dan zjj, die zondigen.
Hij wil solidair blijven óók met de
Kerk in haar menselijkheid. Want het
is juist voor de zondaars en de mis
lukkelingen gèweest, dat Christus mens
geworden is en onder ons, in een
Kerk van mensen, wil voort
leven,
Is dit alles téveel gevraagd? Zou een
dergelijke katholiek een onwerkelijk
wezen zijn? Integendeel. Het is de eni
ge manier, waarop een katholiek een
ware katholiek kan zijn, overeen
komstig de bedoelingen van God.
Men denkt wel eens, dat het voldoen
de is, als men maar in God gelooft.
De Kerk acht men dan overbodig. Dit
is een absoluut foutive opvatting. En
wel om de eenvoudige reden, dat nie
mand zonder Christus zijn zaligheid
kan bereiken. Welnu, Christus leeft on
der ons voort, in de Kerk, in haar sa
cramentele structuur en genadebedé
ling, in de gemeenschap van het éne
lichaam, waarvan Hij het hoofd is. Alle
verlossingsgenaden zijn aan de Kerk,
die in en door Christus leeft, ter uit
deling toevertrouwd. Zodat de Kerk,
volgens Gods bedoeling, het normale,
en universele heilsinstituut is voor heel
de mensheid. Wanneer iemand zalig
wordt, wordt hij zalig door middel van
de Kerk, direct of indirect. Buiten
Christus, buiten de genade, buiten de
Kerk is er geen zaligheid mogelijk.
Alweer: direct of indirect. Zodat het
feitelijk lidmaatschap van de éne, ware
Kerk van Christus wel het normale
middel ter zaligheid is, maar niet per
s e noodzakelijk. Wordt iemand, zon
der lid van de Kerk te zijn (buiten zijn
schuldltoch zalig, dan wordt hij dat
toch krachtens de aan de Kerk ge
schonken genaden, m.a.w. indirect.
Een goed inzicht in het wezen der
Kerk is voor ons allen onontbeerlijk.
Daarom vraagt de Paus ons deze
maand goed voor eikander te bidden,
opdat wij allen dat inzicht mogen ver
werven.
kwekelingenbaantje. „Weet je hoe in
mijn jonge jaren een kwekeling werd
aangenomen?" heeft hij jaren later
wel eens verteld: ,,Je moest een kind
aan het andere einde van de gang
iets toeroepen. Was je stem hard ge
noeg, dan was je geschikt voor kwe
keling." Dat betekende dan: de bel
nalopen, met de hand de puntjes slij
pen voor hele klassen, boeken kaf
ten, kartonmodellen maken, bood
schappen doen....
Hij was nog maar dertig jaar, toen
Ligthart in de Tullinghstraat te Den
Haag z;jn eigen school begon. „Het
was iets heel aparts", vertelt prof. dr.
A. Kuypers in het Jan Ligthartnum-
mer van „Vernieuwing van opvoeding
en onderwijs" 1):
„Het leek soms een idylle. Dui
ven vlogen vrijelijk door de open ven
sters in èn uit. Niets van externe dis
cipline. De rustige orde in de lokalen
was een zaak van de kinderen zelf,
ging van hen zelf uit". Wat Ligthart
wilde vat prof. Kuypers aldus samen:
„de school moet liefde tot het werk
wekken; ze moet een plaats van vreug
de zijn, waar het kind met enthousi
asme bezig is; het accent moet liggen
op het sociale aspect; de school moet
spontaneïteit en activiteit in het kind
mobiliseren; zij moet eer een werk
plaats dan een luisterplaats zijn".
Het schema van zijn nieuwe leerplan
dat in 1895 verscheen, kan een indruk
geven van zijn inzichten. W. A. van
Liefland omschrijft dit in het genoem
de tijdschrift: Het uitgangspunt is het
aard rijkskunde-onderwijs voor het der
de en vierde leerjaar. Dit begint met
de plattegrond van de klasse en de
school, om dit milieu geleidelijk uit te
breiden tot de straat, de naaste om
geving, de stad, etc. Parallel hieraan
ontleent ook het natuurkundeonderwijs
stof aan deze steeds ruimer wordende
omgeving, terwijl het geschiedenison
derwijs zich bezig houdt met de ver
schillende feiten uit de historische ont
wikkeling. In de vijfde en zesde klas
se leveren deze vakken tevens de stof
voor handenarbeid, tekenen, lezen,
schrijven en rekenen. Later rangschikt
Ligthart dit alles om de belevingen van
een groepje kinderen en de methode
Ligthart is geboren.
Jan Ligthart bij zijn leerlingen in de Tullinghstraat te Den Haag: „Is het niet
heerlijk, dat ook deze aanleg zich openbaren en ontwikkelen kan?"
Uit deze summiere samenvatting is
voldoende af te leiden, hoe hij de stof,
die de onderwijswetgever hém opdrong,
binnen het begripsvermogen van het
kind probeerde te brengen. Noodzake
lijke voorwaarde daarbij was voor hem
de persoonlijke instelling van de on
derwijzer. Dit blijkt niet alleen uit zijn
gezegde, dat men zijn bedoelingen het
best navolgde naarmate men hem min
der nadeed, maar ook uit dit citaat
uit een zijner geschriften: De pedago
giek geeft altijd antwoord op de vraag
van wanhopige opvoeders: Wat moet ik
doen. En ze moet antwoorden op de
vraag: Hoe moet ik zijn.
JAN LIGTHART
Hoe hij zelf was kan men vermoe
den bij het lezen van een aantal per
soonlijke herinneringen in het ge
noemde herdenkingsnummer. Me
vrouw Casimir-Borgman vertelt, dat
Jan Ligthart getuige was van een
gesprekje tussen haar en haar klei
ne zoontje. Het ventje had een ket
tinkje van een wastafel ontdekt en
zei: „Kijk eens moeder, een echte
gouden ketting". Zij („in die perio
de was ik in alles voor waarheid")
antwoordde: „Het is prachtig, het
blinkt net als goud, je zou denken
dat het goud was, maar het is ko
per". Jan Ligthart kwam op het
ventje af en zei daarentegen: „Jon
gen, jongen, wat heb jij daar, een
echt gouden ketting, daar mag je wel
goed op passen, dat je die niet ver
liest". Het gezichtje van het man
netje klaarde helemaal op. Later zei
Ligthart tegen de moeder: „Dacht
je nu werkelijk, dat je zoon als hij
volwassen is het verschil niet zou
weten tussen koper en goud? Moge
lijk weet hij het nu al en verstoor
de je zijn spel".
En M. G. Mosies, die als jongen
van veertien, vijftien jaar bij Ligthart
kweekeling is geweest, vertelt van het
bezoek van een dame, eenvoudig in
het grijs gekleed, op 15 januari 1914,
aan de school van Ligthart. „In de
vier laagste klassen werd zij rondge
leid, zonder dat een van de kinderen
iets 'bijzonders merkte. In de vijfde
klas echter hing een groot portret van
koningin Wiihelmina en daar zag ik
enkele kinderen van het portret naar
de dame en van de dame naar het
portret kijken. Die hadden opgemerkt,
dat de koningin hun school bezocht."
Ligthart hield het vólgende toespraak
je:
„Meisjes en jongens, de dame die
naast mij staat is jullie koningin. Ik
ha<l de koningin beloofd, haar een
school te laten zien, zoals die werke
lijk is, niet versierd met vlaggen en
groen, niet met kinderen in hun zon
dagse kleren en extra mooie strikken
in het haar. En nu moeten jullie ook
de koningin zien zoals ze werkeiyk is,
niet met een hermelijnen mante] aan
en een kroon op, maar als moeder, die
net ais jullie moeder op school komt
om over de opvoeding van haar kind
te praten".
Het koninklijk verzoek om prinses
Juliana les te geven kon Jan Ligthart
evenwel niet aanvaarden, omdat zijn
drukke werkzaamheden hem zouden
beletten zich geheel in te zetten. Deze
vluchtige notities geven, dunkt ons,
enige indruk van de persoonlijkheid
van een groot onderwijsvernieuwer en
kindervriend, die morgen honderd jaar
geleden werd geboren.
1) Uitg, Muusses, Purmerend.
De bekende Franse kanselredenaar
pater Carré O.P. zal dit jaar de befaamde
vastenpredikaties in de Notre Dame te
Parijs houden. Als onderwerp heeft hij
gekozen: „Het ware gezicht van de pries
ter". De reeks predikaties sluit aan
bij de verschillende acties, welke in
Frankrijk worden gevoerd ter stimule
ring van de priesterroepingen.
Is we met een klein beetje
fantasie de Gladiatoren
met de jaren vergelijken
kan het 4 5 t o er enpl a at j e
2 6 4222 van het merk D e cc a
best dienen om er onze eerste
platenrubriek in het nieuwe
jaar mee te openen. Op de ene
zijde van dit zwarte schijfje
speelt de Johan Willem Friso kapel
onder leiding van kapitein-directeur
J. P. Laro namelijk „Abschied der Gla
diatoren", aan de andere zijde „Einzug
der Gladiatoren". Het oude jaar is voor
bij, het nieuwe is begonnen. En als we
de vergelijking nog een eindje verder
doortrekken dan mag worden gezegd,
dat de Gladiatoren met het nodige vuur
werk afmarcheren en met frisse, goede
moed het nieuwe jaar ingaan, muzikaal
gezien: de Friso kapel levert een best
stukje militaire marsmuziek, fris van
klankkleuren en strak en pittig van
ritme, een plaatje waarbij men het
nieuwe ja ar zonnig en opgewekt tege
moet kan treden. Overigens heeft ook
Paul Reinhard, die op Heliodor 4 5
toeren 450283 aan het klavier
wordt begeleidt door een bescheiden
ritme-sectie, eveneens goede wensen en
gedachten voor het nieuwe jaar in zijn
selectie van Franz Lehar-melodieën ver
werkt. Men kan ze proeven uit „Dein ist
mein ganzes Herz" - ook van het nieu
we jaar zal de liefde immers weer de
fijnere zin gaan bepalen - en voorts in
„Immer nur lacheln", want lachen is al
vast het halve nieuwe jaar en in „Schön
ist die Welt", alle kunstmanen erbij in
begrepen. Andere melodieën zijn dan
nog het Viljalied, Komm in den kleinen
Pavillion, O Mddchen mein Mddchen en
Hab' ein blaues Himmelbett.
(Vervolg van pagina 1)
ontstaan of groter worden van finan
ciële tekorten.
Uit de toon van zijn rede meent men
te kunnen opmaken, dat hij minder
dan sommige Congresleden bezprgd is
over de toestand van de Amerikaanse
defensie,vergeleken met de Russische.
Politieke waarnemers in Washington
zijn van mening, dat de boodschap van
Eisenhower geen dramatisch appèl op
het Amerikaanse volk inhield. Som
mige waarnemers vonden de rede ge
speend van verbeeldingskracht en vuur.
Andere onderkenden er een wijziging
van Eisenhowers politieke filosofie in.
Deze filosofie was n.l. gebaseerd op
een politiek van de „gulden midden
weg". Deze waarnemers zijn van oor
deel dat Eisenhower, blijkens de rede,
nu de neiging heeft aan een conserva
tieve politiek de voorkeur te geven, al
dus Reuter.
Andere punten uit de boodschap van
Eisenhower zijn:
„Op de vraag of wij andere landen,
die zich willen verdedigen, maar dat
niet met eigen middelen kunnen doen,
moeten helpen, is maar één antwoord:
wjj zjjn hiertoe in staat en moeten dit
doen. Wij hebben dit sinds 1947 ge
daan."
„De recessie vermindert. In jaren
is er niet zq veel gebouwd. De omzet
van de kleinhandel heeft vrijwel een
hoogtepunt bereikt. De inkomens staan
op recordhoogte."
„Later in dit zittingsjaar zal de rege
ring het Congres vragen particuliere
ondernemingen aan te moedigen een
belangrijker rol te spelen in de econo
mische ontwikkeling van andere staten"
(vooral in Zuid-Amerika).
De Westeuropese bondgenoten van de
Verenigde Staten worden doorstroomd
met een nieuwe vitaliteit, en zijn steeds
beter in staat bedreigingen van buiten
af te weerstaan.
De Amerikaanse regering zal geen
politiek van toegeven aan agressie voe
ren. „Het afgelopen jaar is het duide
lijk geworden, dat wij niet voor agressie
wijken. In Libanon,Formosa en Ber
lijn is onze houding duidelijk en recht
vaardig geweest, de uitdrukking van een
volk dat één is."
„Met de andere vrije landen hebben i
wij de heilige plicht op ons genomen
de bewoners van het vrije Berlijn te j
verdedigen tegen elke poging hun vrij- i
heid teniet te doen. Intussen zuilen
wij voortdurend trachten de kwestie-
Berlijn en andere problemen op te los- 22042 de songs „Crazy cave" en „Dottie"
Wil men het nieuwe jaar gegarneerd
met vleugjes poëzie en romantiek dan
kan men terecht bij Heliodor 45 toeren
450273, waarin de charmante Weense
werkjes „Poeme" en „Klei
ner Wiener Marsch" zijn
gegroefd, die met veel zoet
gevooisde klanken van
violen worden uitgevoerd
door het strijkorkest van
Peter Cramer. Een plaatje,
dat alvast van de naderen
de lente spreekt.
Billy Vaughn wil in de
afdeling instrumentale mu
ziek flink wat pit in het nieuwe jaar
zien en zet daartoe met name zijn saxo
foonsectie in beweging. Via het London-
plaatje 45 toeren nr. RE 7035 kan men
luisteren naar „The singing hills",
„Estrellita", „Mexicali rose" en „Tryin".
Billy weet met zijn saxofoons wel sfeer
te scheppen en houdt het rock en rolle-
rig temperament binnen de perken. De
vier nummers worden in een slow tem
po gespeeld; ze kunnen tevens dienen
om er een dansje bij te maken.
tl rp
et legertje van vocalisten is, gelet
op de publikaties die kortelings j
van de persen zijn gekomen, ken
nelijk voornemens om ook het nieuwe
jaar boordevol te zingen en de luiste
raars qua genre song en de stijl van
uitvoering volop keus te
laten. De zangers en zan
geressen van de „tunes"
en de „tops", die het van
de vurigheid van toon en
ritme moeten hebben, gaan
getint in „Kisses sweeter than
wine", wat geforceerd emo
tioneel in „Another spring
another love" en met een
accent van spot in de rock
and roll-persiflage „Near
you". Zoals gezegd weet ze
wel sfeer te scheppen en
haar gevoileerde hese stem
uit te buiten.
De Ink Spots leveren intussen weer
staaltjes van moderne close-harmony in
een viertal werkjes, dat is vastgelegd
op Verve 45 toeren 5062. Zoals gewoon
lijk is er weer de leading voice, die
naar onze smaak wat al te vaak in de
falset-regionen vertoeft en die dan door
meerstemmig geneurie van de andere
Spots wordt omlijst. De vier nummers
op dit plaatje alle in langzaam
tempo dragen tot titel: To each his
own, Address unknown. You're brea
king my heart en If I didn't care.
Het klinkt allemaal stemmig, soms wel
wat zoetig en gekunsteld, maar in ieder
geval beschaafd en verzorgd.
Een fris en
monter plaatje is
het Coral schijfje
45 toeren nr.
93279, met de
sympathieke zan
ger Art Lund, die
regelrecht en
ronduit en met
een aangename
stem de liefde
bezingt in „Love
every moment you
live" en aan de
andere kant van
het plaatje een ode brengt aan Phila
delphia. Beide songs worden in quick-
tempo gepresenteerd bij een muziekje,
dat dixielandachtig aandoet. De melo
dietjes liggen plezierig in het gehoor.
Toni Arden tenslotte zingt twee aan
doenlijke liefdesliedjes op Brunswick
45 toeren 12132. Het ene is het bekende
„Padre", waarbij orgel en koorstemmen
nog voor extra pathos zorg dragen, het
andere heet „All at once" en verleidt
Toni er eveneens toe een natuurlijke
bewogenheid enigszins geweld aan te
doen. Niettemin mag men zeggen, dat
Toni er wel met haar hart achter staat
Jack Pleis' orkest zorgt, voor een sug
gestieve begeleiding.
Uit het Duits repertoire draaiden we
het Heliodorplaatje 45 toeren
450252 voor u voor. Het is gewijd
aan „Die Geschwister Schramm", de mu
zikale en vokale Schramm-familie, die
op dit plaatje een tweetal romantische
liedjes uit de bergen uitvoert, te weten
de langzame wals „Heimliche Liebe,
heimliches Giück" en het iets vluggere
walsje, dat tot titel heeft „Das letzte
Edelweisz". Ze worden goed gezongen,
hebben een aangename, plezierig in het
gehoor liggende melodie en krijgen ook
instrumentaal de fleurige klankkleur
die ze behoeven. Van een wat pittiger
allure is het tweetal schlagers op het
45 toeren plaatje D 18829 van Telet'un-
ken. Het vlotte zangensemble „Die
Septaner" laat aan de ene kant bij
begeleiding van het dansorkest van
Klaus Ogermann het liedje „Immer
wenn du denkst es kann dir nichts
passieren" horen, soepel en gesmeerd
gezongen en krijgt aan de andere
zijde gezelschap van de vokaliste Han-
nelore Cremer, die met een frisse lieve
stem voor de dag komt in „Links
rechts", een mars-dansliedje, dat fleu-
daarbii vooroo Dannv and rlg ls geïnstrumenteerd en ritmisch
aaarDij voorop, uanny ana prettig veert Een genoeglijk dans_ en
the juniors bijvoorbeeld,
die via Artone 45 toeren
sen, in de wetenschap dat niet alleen
de vrijheid van een stad, maar de
hoop van alle vrije volkeren op het
spel staat".
Eisenhower zal „voortgaan met het
nemen van energieke maatregelen om
de beslissing van het Hooggerechtshof
tot opheffing van de rassenscheiding op
de scholen uit te voeren." „Wij heb
ben op het gebied van de burgerrech
ten aanzienlijke vooruitgang geboekt."
Spoedig zuilen nieuwe wetsontwerpen
met betrekking tot deze kwestie wor
den ingediend.
De Amerikaanse regering zal haar
betrekkingen met het Internationale
Hof van Justitie aan een onderzoek
onderwerpen. Letterlijk zei de presi
dent hierover:
„Ik ben van plan de komende twee
jaar opnieuw pogingen te doen die aan
vulling van de procedures van de Ver
enigde Naties en andere internationale
lichamen met overeenkomstige doel
stellingen beogen, opdat de macht van
het geweld door de macht van het
recht in de betrekkingen tussen staten
kan worden vervangen. Hiertoe strek
kende maatregelen zullen later worden
voorgesteld. In het kader van deze
maatregelen zullen onze betrekkingen
met het Internationale Hof van Jus
titie aan een onderzoek worden onder
worpen".
uitvoeren. Hun stemmen zijn in dit gen
re niet onaardig, maar er wordt zoveel
instrumentaal en vooral ritmisch lawaai
omheen gemaakt, dat de teksten erin
verdrinken en er praktisch alleen maar
wat geroep en gecroon van onverstaan
bare lettergrepen overblijven, die achter
elkaar aan rock en rollen. The Quin-
tonen maken het op Smash 45 toeren
4515 B mogelijk nog bonter. Alsof hun
leven ervan afhangt krijsen ze „Please
dear" en het nummer „Down the aisle
of love" de speaker uit, waarbij hun
schreeuwstemmen nog eens extra door
een klap-op-je-kop-ritme worden aan
gezet. Geef onze portie maar aan fikkie
zogezegd. Mariene Dietrich is ook niet
alles, maar ze is tenminste heel wat ex
pressiever in haar zingen en tekstschil
dering dan de mannen-broeders, die al
leen maar lawaai maken. Men kan naar
Mariene luisteren via een 45 toeren
Londonplaatje in een repertoire, dat
Mariene in verscheidene stemmingen
laat horen, ietwat luchtig in „I may
never go home anymore", min of meer
hekorrr-- aanrakinK komt-
e"
jH jegen Christus' wil en
reAerkK012??erd om de eenheid van
i^tstrppi, S?heunng immers druist
'ar0" ks 111 tecar, rv,rirf„,' ...;i
vlï'teid ?(vlNi in echte openheid deze
hiz|koudina hg ed, en de juiste le-
Wa^1" zal bH Aavorderen. Maar
tVaA zal ihn ,:"^vulueren. Maar nog
tvoral haar Èodcf^"S,U"5n b« de Kerk
door ylj''1,61? verduisterd
Ch, keid en k i eid, menselijke
Van iUs gehoorv 01?penheid- Zoals
Vo£rae Vade? en om bleef aari de wil
verhlinri nVerg enis vroeg
gehoorzaam blijven
„Curious Creatures" heet het boek,
dat de Engelse biologe Erna Pinner
bij Jonathan Cape in Londen heeft
doen verschijnen. (Drs. P. J. den
Boer heeft er voor de uitgeverij C.
de Boer jr. een naar het ons voot-
komt zeer bekwame vertaling van
gemaakt). „Merkwaardige Wezens"
zijn het inderdaad, die Erna Pinners
boek bevolken; honderdvijftig afbeel
dingen van de hand van de schrijf
ster illustreren bovendien duidelijk in
welk opzicht al die wonderlijke wezens,
die het dierenrijk bevolken, zo merk
waardig zijn. In veertien hoofdstuk
ken wordt een schat van gegevens,
veelal aan eigen waarneming onü
leend, verwerkt en in klare taal be koP een soort hoedie van modder naar
schreven. Het is voor de liefhebber boven. en begint voorzichtig een wal-
een bijzonder plezier om te lezen in 'et;|e te metselen, dat een heel klein
het hoofdstuk nestbouw bijvoorbeeld gedeelte van de Plas afscheidt van de
over de waterspin, die van haar nest rest- Ka twee nachten is het bouwsel
een duikerklok maakt, omdat zü en gereed. en samen met haar echtgenoot
haar nakomelingen nu eenmaal lucht betrekt ze de wacht bij de eieren en
nodig hebben om in leven te kunnen later bij de bullekopjes die binnen de
blijven. En dus zwemt de waterspin wal een redelijke bescherming genie-
keer op keer naar de oppervlakte, ten-
brengt haar behaarde lichaam met Camouflage en mimicry is een an
de lucht in aanraking, zwemt met der hoofdstuk. Van camouflage, de
een grote luchtbel tegen het achter- kunst van het onopvallend maken kun-
Itjf gedrukt naar beneden, laat de nen we ook in onze omgeving wel eer
bel in de duikerklok opstijgen en voorbeeld vinden; behalve als het een
zwemt weer terug, net zolang tot het succesvol voorbeeld is, want dan vin-
hele nest met lucht gevuld is, en ge- den we het natuurlijk niet. In dat ge
schikt gemaakt als kinderkamer. val is de roerdomp, die doodstil tus-
sen de rietstengels staat, ons te slim
Ook de boomkikker de Braziliaan- af geweest. Denk niet: ik krijg hem
se in dit geval heeft haar zorgen wel te zien als het gaat waaien wan!
voor het nest. Zij legt niet zoveel ei- wanneer de wind het riet heen en weei
eren. dat ze zich kan permitteren er beweegt, deint onze roerdomp méé.
een deel van verloren te laten gaan. n~i.ii
Ook de kunst van het nabootsen
den, legt in het koudste gedeelte van maar een vraatzucht die de mens toch
het jaar één ei, ergens op het pakijs maar bijzonder goed van pas kwam.
voor de kusten van het Zuidpoolland,
Ljjk ik al een beetje op een bladsnijdermier?
en begint dat bij 55 graden onder nul
behoedzaam uit te broeden. Wanneer
het jong er eenmaal is, arriveren de
buren, die er niet toe gekomen zijn
zelf voor enige nakomelingschap te
zorgen, maar die wel graag een klei
ne zouden adopteren, en beginnen met
de ouders een partijtje „vechten om
de bal", waarbij de bal, in dit geval
het fel begeerde kuik.n, er meestal
niet te best afkomt. De Adeliepinguin,
een kleintje met zijn vijftig centimeter,
doet het kalmer aan. Hij biedt het
een geelbruine uilzwaluw" noemt meisje. van zÜn keuze om te beginnen
Voor "fe Australiërs U Ml een kei aan: wanneer ze die accepteert,
more pork" vanwege de Eer gaan beide onmiddellijk stenen verza-
waaroD hii 'herhaaldelfik om meer melen- om di- te ordenen tot een nest.
Varkensvlees schreeuwt Hii wie? Wordt het aanzoek in eerste instantie
echter ook zijn mond dicht te hou- ^uMiV^doór ^ijn 'ifitverkoVtme Zmet gde
den, als het er op aankomt, en dan snavegi bewerken ul? laten"
vreselijk veel op een stuk boomschors 0 ra,zen„
te lijken. Een mal persoon ook moet ®cbDnt zijn devies te zijn, en als de vrouw misschien niet op handen, maar
de cicade zijn, die speciale cicade een tweedIS'steSi ^aatdrlg^8^!? wel tussel? da® kaken draaSt' de wan"
dan, die meer succes in het leven I. Jl n' aft deIende tak- dle m staat IS verloren ge
denkt te hebben wanneer hij een t uveronderstellen, dat gane 0f beschadigde ledematen door
oladsnijdermier nabootst. De mie- ^el Ilfs tinnVV w l He^zaronT nift U?uwe, te vervangen' (al Sroeit daar-
ren. werkzaam als ze zijn, lopen na fi? winnen wil. Het zal ons met bq we) eens een nieuwe spriet op de
gedane arbeid, elk met een stuk f£e,- gel? .overkomen, maar wie een p)aats waar een poot zou moeten zit-
blad op de rug, naar het nest terug t1 c.ad,eau \,gt' en. er op ten en omgekeerd), en de zeekoeien,
Goed beschermd door zijn namaak iaH°e „dne die met behulp van de zeelieden-fanta-
blad loopt de cicade tussen de mie- w Ifpfprllrt k ^-f |re." sie voor de mythe van de zeemeermin-
ren in de optocht mee, veilig, vrolijk et Prefereert, kan van dit drie pond nen hebben gezorgd, lopen, kruipen en
en voordelig, de aansteller. zware ei twaalf tot veertien personen sprjngen er zoveel merkwaardige we-
een smakeliik hapje bereiden. Van de- zens over Gods aardbodem rond, dat
In een hoofdstuk over de vogels, die ze en andere wetenswaardigheden niemand, die ze beschrijft o- volledig-
iiet kunnen vliegen, wordt verteld van staat Erna Pinners boek vol. heid zal kunnen bogen. Maar ,.de nei-
sen sombere schaduw, die de jeugd Zo hebben zestig jaar geleden 129 ging van de natuur tot speelsheid in
van de pinguïn-jongens en -meisjes be
Wie zich het schilderij voor de
geest kan halen, waarop Botticelli
de geboorte van Venus afbeeldt, zal
zich de grote schelp herinneren, die
de godin tot omhulsel heeft gediend
en die nu, verlaten, achter haar ligt.
De oorspronkelijke bewoner en we
maken ons sterk dat dat een reuzen-
mossel is geweest heeft het, al
was hij dan meer dan één meter der
tig lang, bij een gewicht van 225 ki
lo, toch kennelijk af moeten leggen
tegen zoveel stralende schoonheid.
Frans de Eerste van Frankrijk kreeg
vier en een halve eeuw geleden een
dergelijk paar schelpen cadeau: ze
zjjn tot op heden in de St. Sulpice
in Parijs als wijwaterbekkens in ge
bruik.
luisterplaatj e.
De liefhebbers va moderne jazz
kunnen hun hart intussen opha
len aan het 45 toerenplaatje van
Brunswick nr. 10152, dat „Flute Cock
tail" heet en laat horen welke aparte
geluiden en boeiende klanksferen de
fluit binnen het jazzidioom kan oproe
pen, Men kan genieten van technisch
.prachtige en muzikaal gevoelvolle so
listische improvisaties, waarbij de fluit
in goed gezelschap is van klarinet en
gitaar. De jazzmusici spelen achtereen
volgens „Flute cocktail", „Indian sum
mer", „Crazy head" en „The song is
you".
Voorts verdienen twee publikaties
van de Canadese negerpianist Oscar
Peterson de aandacht. Het zijn de
„Pastel moods", die hij in klanken aan
het klavier ontlokt in „Sweet Lorraine",
„East of the sun", „My old flame" en
„There's a small hotel" op Verve 45
toeren nr. 5061 en The Astaire
Blues, die hij smaak- en stijlvol ver
tolkt op Verve 45 toeren 5059. Men kan
ook nu weer de fa
belachtige techniek
en de verrassende
pianistische vond
sten van Peterson
bewonderen en ge
nieten, en niet op
de laatste plaats
zijn melodische in
ventiviteit, die wel
iswaar niet zelden in een geraffineerde
vingervlugheid verdwaalt doch noch
tans een boeiende kleur en tekening
houdt.
uhkl op verve «o t
Behalve de Hercules-kever, die zjjn
Australische Lieveheersbeestjes binnen naar ontwerpen" heeft Erna Pinner in
En dus kiest ze verblijf in de ondiepe wordt door vele dieren beoefend. In !reigli en dle re VeeJ Liefde heet. twee jaar een schildluizenplaag, die de haar boek in ieder geval op een bjj-
uiteinden van een plas. duikt telkens 't wilde weg, zou men haast denken, De keizerspinguin, een knaap die meer citrusoogst bedreigde, bedwongen: door zonder interessante manier weten te il-
naar de bodem, haalt op haar platte bi, het zien van wat de wetenschap dan één meter twintig hoog kan wor- hun enorme vraatzucht onder andere, lustreren. Hlg.
en plaatje dat niet in de handel
is, maar dat we toch willen ver
melden om nog maar weer eens
aan te tonen, wat men tegenwoordig
zoal met een grammofoonplaatje doet,
is de publikatie die is uitgebracht door
Audio in Den Haag in opdracht van de
Shell. Het plaatje heet „oud en nieuw"
en is als nieuwjaarsgroet aan al 't per
soneel van de Shell toegezonden. Het
bevat een kort en bondig overzicht
van flitsen van gebeurtenissen uit de
afgelopen zes jaar en valt op door een
smaakvolle combinatie van gesproken
woord en muzikale illustratie; door de
keus ook van de herinneringen en de
beschaafde en onderhoudende wijze,
waarop een en ander wordt geserveerd.
Een plaatje, dat een staaltje mag wor
den genoemd van vakmanschap op het
stuk van klankbeeldjes.
FRÉDÉRIC
De bijeenkomst van de ministerraad
van de Organisatie voor Europese Eco
nomische Samenwerking die 15 januari
zou worden gehouden, is thans definitief
tot een nog niet bepaald tijdstip uitge
steld. Dit heeft een woordvoerder van
de O.E.E.S. te Parijs meegedeeld.
