Gevaren
RAAMWET-CALS II
voor het
gymnasium
Latijn op de veredelde H.B.S.
I
HZ Radio
Studio III
officieel
J
BABY-VOEDING
E
D
m
Bussum
geopend
«1
SCHEEPVAARTBERICHTEN
m
IJmuiden levert
ZOUT tegen
gladde wegen
w
J
Vanavond
Eurovisie
Nog geen voordracht
voorzitter N.T.S.
Man uit Voorburg
bekent verduistering
ZATERDAG 17 JANUARI 1959
MGINA 8
Het is vooral deze laatste positieve overheidstaak, die
het onderwijs beperkingen oplegt. In dit artikel achten
wij het onze taak na te gaan, of deze wettelijke bindingen
het onderwijs geen onnodige overlast zullen aandoen.
Twee en een halve ton
voor late Van Gogh
Directeur-generaal voor
Europese samenwerking
Gelijke rechten
In Amerika weet men heus niet alles beter -
De Nederlandse zuigelingenzorg, een voor
beeld voor de hele wereld
Inbreker veroordeeld
tot twintig maandef^
1—J et wetsontwerp-Cals erkent de „vrijheid van hel
-*■ onderuijs, in de door de ouders gewenste zin
Dit betekent echter niet, dat hiermede aan het onder
wijs een onbeperkte vrijheid wordt toegestaan. Dit zou
overigens ook verkeerd zijn, want de overheid blijft óók
een positieve taak dragen ten opzichte van het onderwijs,
dat zij bekostigt. Zij heeft ervoor te zorgen, dat het
onderwijs deugdelijk is, dat het aan allen die ervoor in
aanmerking komen, gegeven kan worden en dat zij
zoals de I^Iemorie van Toelichting zegt „een con
ceptie geeft'omtrent de grote lijnen waarlangs de ont
wikkeling van het onderwijs zich zal voltrekken".
Het onderhavige wetsontwerp brengt in het voort
gezette onderwijs een grotere differentiatie aan. Vol
gens art. 5 wordt dit onderscheiden in: voorbereidend
wetenschappelijk onderwijs (v.w.o.); hoger, middelbaar
en lager algemeen voortgezet onderwijs (resp. h.a.v.o.
m.a.v.o. en l.a.v.o.); hoger, middelbaar en lager be
roepsonderwijs; andere vormen van voortgezet onder
wijs.
Hierdoor worden alle mogelijke en bestaande vormen
van het voortgezet onderwijs, dat vroeger in zes wetten
en in enkele andere regelingen was ondergebracht, in
één grote raamwet gehuisvest. Voor de overzichtelijk
heid en de juiste onderlinge samenhang in het complex
van onderwijsvoorzieningen is dit zeker een grote voor
uitgang. Er steekt echter een gevaar in, waaraan men
niet zonder meer mag voorbijgaan. Volgens art. 30
dragen allen die aan enigerlei school voor voortgezet
onderwijs les geven, de titel van leraar. Is deze verre
gaande nivellering echter wel gewenst? Zal daardoor
de depreciatie van de huidige leraar v.h.m.o. en deze
heeft in de tegenwoordige maatschappij reeds zulke
schrille vormen aangenomen nog geen verdere
voortgang vinden? Bij het huidige enorme tekort aan
bevoegde leraren v.h.m.o. dient men eerder het beroep
aantrekkelijk te maken, o.a. door de maatschappelijke
waardering ervoor op te voeren. Het lijkt ons dan ook
gewenst om voor de vier graden van voortgezet onder
wijs (voorbereidend-wetenschappelijk, hoger, middel
baar en lager) ook vier onderscheiden titels te creëren
in de geest van: magister, docent, leraar en onderwijzer.
Deze benamingen geven wij gaarne voor betere; de
noodzaak van een onderscheid in titels ter wille van de
maatschappelijke appreciatie echter staat voor ons bui
ten kijf.
De onderscheiding van het voortgezette onderwijs in
de vier genoemde groepen is slechts ten dele nieuw:
het huidige v.g.l.o. wordt tot l.a.v.o.; het u.l.o. heet
voortaan m.a.v.o, terwijl de m.m.s. in het vervolg als
h.a.v.o. de intellectuele emancipatie van de vrouw zal
moeten bevorderen. De huidige h.b.s. zal evenwel een
grondige tweedeling moeten ondergaan: zij wordt aan
de bovenkant tot atheneum (de minister wist er, vol
gens zijn eigen spottende opmerking, geen slechtere
naam voor; wij zien echter niet in, waarom men niet
de voorkeur zou geven aan de ingeburgerde benaming
h.b.s. boven de vreemde en onjuiste benaming athe
neum); aan de onderkant wordt de huidige h.b.s. tot
h.a.v.o., waarmee dan een geheel nieuw type in de
onderwijswereld zijn intrede zal doen.
Deze deling van de h.b.s. heeft ten j ken zo laag mogelijk stelt, opdat een
l -v- nnlinidivirr trviiTQnrr dno -fa rrrotür Qnntnl trvno loennnn ounn
doel een definitieve scheiding teweeg
te brengen tussen het voorbereidend
wetenschappelijk en het hogere alge
meen voortgezet onderwijs. Het athe
neum zal zich voortaan, met het ge
handhaafde gymnasium, uitsluitend toe
leggen op de voorbereiding voor het
hogere onderwijs, terwijl het h.a.v.o.
de uitsluitende taak krijgt voor te be
reiden op de vervulling van die taken
en functies, „waarvoor meer ontwik
kelden worden gesteld, doch waarvoor
geen opleiding aan universiteit of hoge
school vereist is". Deze scheiding is
van groot belang. Zij biedt beide school
typen de kans zich geheel en al op de
hun toegewezen taak toe te leggen door
ze te behoeden voor het verslappende
tweeslachtige, karakter van het tegen
woordige v.h.m.o. Het gymnasium en
het atheneum krijgen aldus de kans
hun hoog gehalte te handhaven door
van meet af aan een strenge selectie
toe te passen.
Gevaarlijk artikel
Terloops zij hier echter de niet on
belangrijke vraag gesteld, of de wet
gever zelf deze voortreffelijke kansen
niet voor een goed deel illusoir maakt
door in art. 101 een dergelijke abnor
maal hoge klassebezetting te eisen, wil
de school mogen blijven voortbestaan
of op subsidie aanspraak kunnen ma
ken. De officiële gymnasia immers zul
len doorgaans minstens 32 leerlingen
op de twee hoogste klassen tezamen
7 moeten tellen. Welke consequenties
iets dergelijks heeft, moge blijken uit
het feit. dat op grond daarvan in de
noordelijke provincies Groningen, Dren
te en Friesland 3 van de 7 gymnasia
zouden moeten verdwijnen. Volgens een
eigm telling bereikten in het jaar 1953
25 gymnasia of 41 pet niet dit vereiste
aar.ta,. Deze laatste berekening diene
ter voorkoming van het idee, dat al
leen in het hoge noorden de situatie
in dezen zo ongunstig is. Het is dan
ook niet moeilijk een aantal katholieke
scholen te noemen, die het onmiddel
lijke slachtoffer van dit art. 101 zou
den worden. Wanneer dit artikel dan
ook onverkort gehandhaafd blijft, lijkt
het ons niet onmogelijk, dat binnen
afzienbare tijd 30 tot 40 pet van onze
gymnasia zal zijn verdwenen. Nu heb
ben wjj dan nog maar alleen gelet op
de officiële gymnasia en niet op de
gymnasiale afdelingen van de lycea;
onze indruk is, dat de toestand daar
Iets gunstiger ligt, doch ook daar zal
een zeer aanzienlijk deel ten dode zijn
opgeschreven, tenzij hetgeen wij als
een absolute noodzaak zien de Ka
mers erin zullen slagen de vereiste
klassebezettingen drastisch te verla
gen; of minstens weten te bereiken,
dat voor de bestaande scholen lagere
normen zullen worden aangehouden.
Blijft art. 101 onverminderd van
kracht, dan zal niet alleen de mogelijk
heid tot het volgen van v.w.o. juist
op het platteland en in de kleinere
plaatsen zeer beperkt zijn, doch zal ook
het onderwijs zelf in zijn gehalte wor
den aangetast. En daarmee zal het
tegendeel van het beoogde doel zijn be
reikt. Ieder gymnasium zal immers
vechten voor zijn bestaan met het ge
volg, dat op kleinere gymnasia de leer
lingen vlugger tot de hogere klassen
zullen worden toegelaten om toch maar
het vereiste aantal te kunnen halen.
Uit het oogpunt van bestedingsbe
perking kunnen wij art. 101 zeer
waarderen, doch uit onderwijskundig
oogpunt is het funest, terwijl wij dit
artikel evenmin kunnen rijmen met
de noodzaak om alle aanwezige ta
lent zijn ontwikkelingskansen te geven.
Een gevolg hiervan immers is stel
lig, dat in de streken en plaatsen
waar het gymnasiale onderwijs moet
verdwijnen, het aantal gymnasiasten
sterk daalt en dus weer veel talent
braak zal blijven liggen; een luxe,
die ons land zich nu eenmaal niet
langer kan permitteren, wil het de
jeugd een redelijke toekomst kunnen
bieden.
Met betrekking tot het gymnasium
werpt zich nog een andere vraag op.
Wordt het niet op andere wijze door
dit wetsontwerp evenzeer ondergraven?
Door dit wetsontwerp worden immers
nog drie vakken aan het programma
toegevoegd, m.n. maatschappijleer,
muziek en handenarbeid, en het ligt
welhaast voor de hand aan te nemen,
dat de lesuren die daarvoor beschik-
baa. gesteld moeten worden, in minde
ring gaan komen van die voor klassie
ken. Zal daardoor de klassieke vorming
niet nog meer ondergraven worden?
Noodzakelijk is dit niet. Vermindering
van het aantal lesuren houdt immers
niet per se verlaging van peil in;
verscherpte selectie of verbeterde di-
daktiek zouden immers ruimschoots het
verlies aan lesuren kunnen vergoeden.
Toch ligt hier een moeilijkheid die
men niet mag onderschatten.
Wij zijn echter van mening, dat men
de toekomst voor het gymnasium niet
te somber mag inzien. Veel echter zal
in dezen afhangen van de maatregel
van bestuur, die de voorschriften om
trent de inrichting van het onderwijs
zal vaststellen. Wordt deze een getrou
we copie van de voorstellen van het
Bilderbergrapport, dan vrezen wjj in
derdaad voor de toekomst van het
gymnasium. Het is echter menen
wjj te mogen beweren verkeerd in
het Bilderbergrapport meer te zien dan
één mogelijkheid van vormgeving aan
het gymnasium, zoals het in het wets
ontwerp-Cals wordt gesteld. Het lijkt
ons zeer gewenst, dat de .betrokken
maatregel van bestuur het aantal ver
plichte uren in de onderscheiden vak
des te groter aantal vrije lesuren over
blijft, die elke school naar eigen inzicht
en behoefte over de diverse vakken
zal kunnen spreiden. Het is echter wel
degelijk op zijn plaats om voor het gym
nasium het „caveant consules" uit te
spreken.
Behalve het gymnasium behoort het
atheneum tot het v.w.o. Beide kunnen
ook als afdelingen van het lyceum
voorkomen en het is verheugend, dat
het onwettige lyceum eindelijk zijn
wettelijke erkenning gekregen heeft.
Veredelde H.B.S.
Het atheneum is als een soort ver
edelde h.b.s. bedoeld. De h.b.s.B gaat
er volkomen in op, terwijl de h.b.s.A
er aan de ene kant gekortwiekt en aan
de andere kant met nieuwe veren ge
tooid in verschijnt. Als nieuwe vakken
treden in het atheneum aan: maat
schappijleer, muziek, handenarbeid en
Latijnse taal. Vooral dit laatste vak
heeft ons zeer verwonderd en de moti
vering van de minister, „dat dit onder
wijs een persoonlijke verrijking van de
leerlingen ka betekenen en kan leiden
tot beter begrip van gebruikelijke na
men, termen en uitdrukkingen in het
intellectuele verkeer, hetgeen vooral
bij academische studie van belang is"
achten wij wel niet onjuist, maar toch
onvoldoende en té optimistisch. Wil im
mers de studie van de Latijnse taal
aan de genoemde taken kunnen beant
woorden, dan zal dat een onverant
woord groot aantal lesuren vergen.
Bovendien zal men moeten bedenken,
dat door de. invoering van Latijn als
verplicht vak, diverse leerlingen de
weg tot het hoger onderwijs zal wor
den ontzegd, ofschoon zij daar overi
gens volkomen geschikt voor zijn. Het
hoger onderwijs heeft trouwens reeds
overduidelijk bewezen, dat ook zonder
de kennis van Latijn wetenschappelijk
onderwijs mogelijk en succesrijk kan
zijn. We zouden dan ook zeker het La
tijn als verplicht vak voor het athe
neum laten vervallen. Voor die athe
nea die het graag in hun lesrooster op
nemen, bestaat immers nog steeds de
weg, die art. 11 sub 2 biedt, waarin ge
steld is, dat behoudens goedkeuring
van de minister ook andere dan ver
plichte vakken aan een school mogen
worden gedoceerd. Een royale toepas
sing van dit wetsartikel lijkt ons in elk
geva; voor het vak Latijn een betere
methode dan de verplicht-stelling.
Het onderwijs in de Latijnse taal
lijkt ons voor de athenea in de hoge
re klassen minder waardevol; wij
zouden het dan ook of totaal willen
laten wegvallen of vervangen willen
zien door een ruimere omschrijving
als „klassieke cultuur", waarbij dan
niet uitsluitend de kennis van de La
tijnse taal begrepen wordt, maar ook
de bespreking en lezing van klassie
ke werken in vertaling. Aldus zal het
betrokken onderwijs heel wat meer
bijdragen tot de verrijking van de
geest en tot begrip voor de klassieke
cultuur dan het de kennis van de La
tijnse taal zal doen. En de voordelen
van een dergelijk onderwijs zullen
wij zeker niet willen bestrijden.
Terwijl men van de B-afdeling van
het atheneum een vrij duidelijk beeld
krijgt door de vergelijking met de
h.b.s.B, kan men van de A-afdeling een
minder scherpe voorstelling verkrijgen.
Het vak handelswetenschappen, dat
voor de h.b.s.A van zeer groot belang
was, komt daar immers te vervallen
en de sociaal-economische wetenschap
pen in bredere zin zullen er op de voor
grond komen. Dit houdt dus in, .dat de
economie en de maatschappijleer een
veel ruimer plaats is toebedacht dan
in de huidige h.b.s.A.
Nog onlangs is hiertegen heftig ver
zet gerezen en zonder in discussie te
willen of (als ondeskundige op dit ter
rein) te kunnen treden, veroorloven wjj
ons enkele opmerkingen in dezen. Zon
der aan de vormende of culturele
waarde van de handelswetenschappen
te willen tornen, menen wij toch, dat,
wanneer men voor de keuze staat óf
handelswetenschappen óf sociaal-econo
mische vakken, men in de huidige tijd
aan de laatste de voorkeur behoort te
geven, omdat de laatste, naar het ons
voorkomt, een duidelijker inzicht ver
schaffen in de moderne maatschappij
en de lijnen waarlangs zij zich ontwik
kelt, hetgeen ons van eminent belang
lijkt. Bovendien zou men kunnen op
merken, dat ook thans de economi
sche hogeschool openstaat voor velen
die nog nooit van handelswetenschap
pen hebben gehoord en het resultaat
van het economisch hoger onderwijs
schijnt daar toch niet onder te lijden.
Ook als min of meer rechtstreekse
voorbereiding voor de maatschappij
lijken ons dan ook de handelsweten
schappen meer thuis te horen op het
h.a.v.o. dan op het v.w.o. Wij erken
nen echter gaarne, dat dit slechts een
mening is van een nauwelijks ter zake
kundige.
Een onderscheid tussen hef athe-
neneum en de huidige H.B.S. is ook
de zesjarigheid ervan. Dit beschouwen
wij zonder meer ais een winstpunt.
Daardoor immers zal het mogelijk
zjjn ook aan de algemeen culturele,
esthetische en sociale vorming van de
leerlingen meer aandacht te besteden.
Want dit juist hebben wjj steeds als
een groot bezwaar van. de vijfjarige
H.B.S. B gevoeld, dat zelfs de be
gaafde leerlingen, die de school in 5
jaar konden halen, door de overladen-
heid van het pri gramma niet die bre
de vorming konden verkrijgen, die fei
telijk norijp was. En is .Hf niet als een
ernstige tekortkoming in de taak van
reid zullen zijn eventuele lacunes in hun
kennis in verband met de door hen ge
kozen verdere studierichting zelfstandig
aan te vullen." In theorie zijn wjj het
met de minister eens. De praktijk leert
ons echter, dat er op vele scholen leer
lingen zijn die een bepaald schooltype
kiezen niet op grond van hun aanleg,
doch op grond van een vaak door de
ouders ingeheide idee van een be
paald beroep, waarvoor ze nu een
maal dat schooltype of die richting no
dig hebben. De grote meerderheid van
dergelijke leerlingen sneuvelt nu reeds
op de middelbare school en wordt
daar reeds door hun slechte studiere
sultaten gedwongen een weg te kiezen
die meer in overeenstemming is met
hun talenten. Men zal zich echter niet
mogen ontveinzen, dat dezulken nu vaak
hun kans krijgen om langs een A-diplo-
ma toch medicijnen of een technische
wetenschap te gaan studeren. De mis
lukking zal dan zeker ook niet uitblij
ven, maar het is dan de vraag, of het
wel raadzaam is het aantal mislukkin
gen op de hogeschool nog meer te verho
gen en of het ook voor de betrokkenen
niet beter is reeds op de middelbare
school gedwongen te worden hun „ide
aal" op te geven dan op de hogeschool.
Dit is o.i. zeker een punt, dat nadere
overweging en nader onderzoek ver
dient. Voor verruiming van studierech
ten zijn wij stellig geporteerd, doch het
'is voor ons geen uitgemaakte zaak of
men er goed aan doet alle beperkin
gen zonder meer over boord te gooien.
Wij zouden in dezen liever de gulden
middenweg blijven bewandelen.
Wij zullen hiermede onze opmerkin
gen over het v.w.o. besluiten. In grote
de school te beschouwen? Heeft de
school niet evengoed de zo vaak lijnen achten wij de regeling daarvan In
het wetsontwerp-Cals zeker niet ongun
stig, al meenden wjj tegen enkele de
tails min of meer ernstige bezwaren te
moeten maken. Wanneer deze zouden
worden weggenomen, zouden wij het
wetsontwerp van harte toejuichen.
drs. G. VERHAAK
Het eerste artikel over de Raamwet is
verschenen in ons blad van 6 januari j.1.
Een doek dat Vincent van Gogh een
jaar voor zijn dood geschilderd heeft,
is in New York geveild voor 74.000 dol
lar.
Het schilderij, „Pare de l'höpital a
i'.ümi", bracht de hoogste prijs
op onder de modenie schilderijen, teke-
nir"m en beeldhouwwerken die voor
447.575 dollar geveild werden in de
_Ja'"ke-Bernet Galleries.
De Hammer Galleries te New York
betaalde 40.000 dollar voor Canaille Pis-
sarro's Charing Cross Bridge, Lon
don".
De huidige directeur-generaal voor
Europese samenwerking, jhr. mr. H.
F. L. K. van Vredenburch, zal, zoals
bekend, naar Bonn gaan om daar de
he- Lamping op te volgen als ambas
sadeur. Jhr. van Vredenburch zal ten
departemente van buitenlandse zaken
in zijn functie worden opgevolgd door
mr. G. E. baron van Ittersum, thans
Nederlands ambassadeur te Belgrado.
HH
vergeten taak de leerlingen de
kunst van het leven bij te brengen,
hun bijvoorbeeld een basis te geven
voor bevredigende vrijetijdsbeste-
ding? „Het werk is een levensvoor
waarde, nimmer de zin van het mens
zijn. Dit zou ook de school wel eens
mogen bedenken wanneer zij de voor
bereiding van de beroepstaak zo cen
traal stelt als thans het geval is! Het
leven buiten het beroep is tenminste
zo belangrijk. Het bevorderen van de
creativiteit, welke zich in de vrije tijd
kan manifesteren, zou in onze onder
wijsprogramma's gelijkwaardige aan
dacht moeten ontvangen." Aldus prof.
Idenburg in zijn rede „Mensen ge
vraagd".
De zesjarigheid van het atheneum
heeft weliswaar tot gevolg, dat de leer
lingen een jaar later op de hogeschool
komen. Dit kunnen wij echter in genen
dele als een verlies beschouwen. Daar
door zullen zij des te rijper het hoger
onderwijs beginnen, want een jaar
maakt oo die leeftijd veel uit. Hun u-
die zal daardoor vruchtbaarder en vlot
ter kunnen verlopen dan die van dege
nen die op erg jonge leeftijd zijn ge
start. Leert ons de ervaring niet, dat
diegenen, die op 16- of 17-jarige leeftijd
aan een hogere studie beginnen, prak
tisch altijd één of meer jaren langer
over de studie doen? Neen, zelfs als
wij op het belang van de begaafden
letten, kunnen wij de zesjarigheid van
het atheneum niet anders dan als winst
beschouwen.
Een nieuwigheid van het wetsont
werp-Cals is ook nog het voornemen om
aan alle gediplomeerden van het v.w.o.
ongeacht de vakken waarin zij examen
hebben afgelegd de mogelijkheid te bie
den tot het afleggen van de examens
in alle faculteiten of afdelingen van uni
versiteiten en hogescholen. Hiermede
wordt het reeds ingediende wetsvoor
stel om aan de beide richtingen van
het gymnasium gelijke studierechten te
verbinden nog verruimd, door er ook de
beide richtingen van het atheneum in
op te nemen. Op zich moge dit voorne
men misschien vreemd aandoen; de mo
tivering die de minister ervan geeft is
theoretisch beschouwd niet onaanvaard
baar, doordat hij stelt, „dat het v.w.o.
aan zijn leerlingen een zodanige gees-
tesvorming dient te verschaffen, dat de
ze in staat geacht kunnen worden en be-
Gisteren is met enig feestelijk ver
toon de nieuwe T.V.-studio III in Bus-
sum geopend. Dat gebeurde o.m. met
een toespraak van jhr. Th. Röell, se
cretaris van het N.T.S.-bestuur, die
o.m. constateerde dat bij de inrichting
van het studiocomplex een vruchtbaar
gebruik is gemaakt van de ervaringen,
die de technische dienst in de afgelo
pen jaren heeft opgedaan. In grote
trekken is dezelfde technische syste
matiek gevolgd als bij de inrichting der
vorige studio's, maar daarnaast zijn
verschillende verbeteringen geïntrodu
ceerd. Dit betreft in de eerste plaats
de luchtbehandelingsinstallatie, waar
door het o.m. mogelijk is de welhaast
tropische werkcondities in de beeld
studio en andere ruimten tot een meer
draagbaar peil terug te brengen. De
bediening ervan werd gecentraliseerd
in een apparaat, dat inmiddels de bij-
De drie jaar oude Paul Norris uit Portsmouth (Engeland) was met zijn twee jaar
oude zusje naar de haven gelopen om pappie te verwelkomen, die aan boord van
de kruiser H.M.S. Sheffield uit het Middellandse Zeegebied zou teruglieren. De
spanning van het wachten werd het kleine vrouwtje te machtig, doch de keiharde
marineman Paul Norris hield onbewogen zijn zusters parapluutje vast. Had u soms
iets anders van een rondborstig zeeman verwacht?
(V; onze medische medewerker)
e Nederlandse ba
by verkeert blij
kens de statistie
ken in een bevoorrechte
positie vergeleken bij zijn
leeftijdgenootjes in ande
re landen. De zuigelin
gensterfte is in ons land
thans lager dan waar ook
ter wereld. In landen met
een beter klimaat,
meer rijkdom (U.S.A.!),
lukt het blijkbaar niet
ons voorbij te streven. Integendeel, na
een jarenlange en spannende nek aan
nekrace hebben wij zelfs Zweden, dat
lang aan de kop heeft gelegen, achter
ons gelaten. Dit is een dubbel succes,
omdat in dat land op grote schaal ge
boortebeperking wordt toegepast.
Nemen wij de zuigelingensterfte, dat
is de sterfte van levendgeboren kinde
ren beneden de leeftijd van één jaar,
als maatstaf voor de algehele gezond
heidstoestand van de zuigeling, dan is
er reden voor een zekere mate van
tevredenheid en optimisme. De Neder
landse z .lgeling krijgt door de bank ge
nomen 'n goede verzorging vanaf het
ogenblik, dat hij wordt geboren. Vroed
vrouw of dokter vangt hem op met
kundige en liefderijke hand, verzorg
sters of verpleegsters verlenen daarna
hun diensten, totdat moeder de zorg
geleidelijk weer geheel overneemt,
waarbij huisarts en-of dokter en zus
ter van het consultatiebureau haar met
adviezen en hulp terzijde staan.
Y :t pleit zeer voor de Nederlandse
moeders, dat de medische adviezen en
zorgen vóór en na de geboorte zoveel
gunstig effect sorteren. Zonder hun me
dewerking zou de medicus immers
niets bereiken. Die medewerking is
nogal vanzelfsprekend, zult U zeggen,
het is toch in het belang van moeder
en kind. Dat werd echter (en wordt
misschien nog wel eens) niet altijd
even gemakkelijk ingezien. „Mijn moe
der deed het zo geheel anders en wjj
zijn toch ook gezond groot geworden"
werd vroeger veel en tegenwoordig ge
lukkig steeds minder gehoord.
Het is soms moeilijk dergelijke uit
spraken te ontzenuwen. Een mens ver
geet snel, maar de cijfers spreken
overduidelijke taal. In 1875 bereikten
van de 1000 babies in Nederland ge
boren nog geen 800 de leeftijd van één
jaar, met andere woorden meer dan
200 stierven voor hun eerste verjaar
dag. Een droevig feit uit de „goede"
oude tijd. Een Engels medicus heeft
onlangs de verzuchting geslaakt, dat
hij graag een eeuw eerder geleefd zou
hebben mits hij over zijn huidige me
dische kennis en uitrusting zou kunnen
beschikken. Hoe het zij. anno 1959
is het getal geslonken tot beneden
de 20, in het westen van het land
zelfs tot onder de 15 per duizend.
nkele jaren geleden heb ik het
complex van oorzaken voor de
ze verheugende daling in de zui
gelingensterfte in een kroniek ter spra
ke gebracht.
Vandaag wat uitgebreider over een
zeer belangrijke factor: de voeding
van de zuigeling en wel naar aanlei
ding van een advertentie, die ik de
zer dagen las in een Nederlands me
disch tijdschrift, waarin een babyvoe-
meen zal de verstandige moeder nog
zuiniger zijn. Het kleine kind heeft
weinig vet nodig en krijgt er al gauw
te veel van. De normale voeding be
vat voldoende om aan zijn geringe be
hoefte te voldoen.
Als ik U nog vertel dat de Ameri
kaanse moeder er niet aan denkt haar
baby zelf te voeden en de zuigeling
aldus het best denkbare voedsel ont
houdt, zal yerder commentaar wel
overbodig zijn. Lang niet alles wat
van gene zijde van de oceaan komt
is zo voortreffelijk als sommigen wel,
eens denken. Het is er mee als de
eerste tijd na de oorlog, toen een win
kelier geen betere reclame voor zijn
ding (in blik) wordt aanbevolen, die
zoals de tekst zegt: „in Amerika reeds
op ruime schaal wordt toegepast". Het
gaat om groenten waaraan vlees en
lever is toegevoegd om, zo gaat de
advertentie voort„de bij vrijwel iede
re zuigeling optredende toestand van
ijzertekort, veroorzaakt door uitslui
tend melkvoeding, door toepassing van
de nieuwe babyvoeding op te heffen".
Er is geen enkel bezwaar tegen dat
de conservenindustrie dergelijke artike
len in de handel brengt, omdat er ze
ker gevallen zijn waarin 't met reden
gebruikt kan worden (met name bij
vroeggeborenen), maar de vorm van
genoemde advertentie lokt enige te
genspraak uit.
Allereerst over die toepassing in Ame
rika. Zonder chauvinistisch te zijn kun
nen wil zeggen, dat de Nederlandse kin
derartsen en moeders op het gebied
van de zuigelingenvoeding niet bij de
Amerikanen in de leer behoeven te
gaan. In Amerika is het inderdaad ge
woonte een baby vrij jong al fijn
gemaakt vlees te geven (na 8-9 maan
den). Als een baby voldoende melk
krijgt (500-600 cc per dag) heeft hij
echter geen vlees als eiwitbron nodig
en het ijzergehalte van vlees is niet
zo hoogom van veel belang te zijn.
Bovendien, en dat is in dit verband
misschien van nog meer betekenis,
zijn de darmpjes van de zuigeling nog
niet goed in staat vlees op te nemen,
omdat de spijsverteringssappen het
nog niet geheel kunnën verteren. Al
met al heeft de Nederlandse zuigeling
in het algemeen geen behoefte aan
vlees.
Wij beginnen er pas mee als het
kind de 1,5 jaar gepasseerd is, al ge
ven moeders al eerder wat fijngema
len vlees. Maar zoals gezegd, nod' is
het niet. Met jus en vet in het alge-
artikelen kon bedenken dan er „ori
gineel import" op te plakken.
^an nog iets over de zinsnede:
„ijzertekort door uitsluitend
melkvoeding". Natuurlijk is het
zo niet bedoeld, maar eigenlijk wordt
hiermee de Nederlandse moeders on
recht gedaan omdat geen moeder
haar kind na de tweede of hoogstens
derde maand nog uitsluitend melkvoe
ding geeft. Als een zuigeling 2 maan
den is kan het kleintje al beginnen
met een theelepeltje vruchtensap en
een maand later met een stukje be
schuit of liga en een likje appel
moes erbij. Als het vier maanden
is moet liefst al een theelepel groen
te gegeven worden, aanvankelijk licht
verteerbare groenten: spinazie, sla,
andijvie, postelein, worteltjes, bloem
kool, na verloop van tijd zoveel moge
lijk wat de pot schaft: bladgroenten
(oostelein. spinazie, enz), bieten,
bloemkool, worteltjes, spruitjes, kort
om keus genoeg. Denkt U ook aan
het kostelijke groentenat! Groenten en
fruit bevatten een niet onbelangrijke
hoeveelheid ijzer in een gemakkelijk
te „verteren" vorm en daar heeft ba
by behoefte aan, omdat zijn snel
groeiend lijfje veel bloed moet aanma
ken. Moeders die hun babies voeden
volgens de richtlijnen èn onder contro
le van hun huisarts of het consultatie
bureau, behoeven zich dus doorgaans
geen zorgen te maken over een ijzer
tekort respectievelijk bloedarmoede.
De dokter die de baby regelmatig con
troleert zal hier trouwens op toezien.
Overigens wil een zekere bleekheid
bij een baby nog niet zeggen, dat hel
kind bloedarmoede heeft. Het komt bij
babies nogal eens voor dat de huid
weinig bloedrijk is. hetgeen deze bleek
heid of schijnbloedarmoede verklaart.
St.
naam heeft verworven van „licht-
orgel". Tenslotte zijn ten aanzien van
b.v. de regiekamer enkele nieuwe ge
zichtspunten verwezenlijkt, zoals de
scheiding van beeld- en geluidregie en
het ontbreken van direct zicht in de
studio. Deze vernieuwingen en verbe
teringen zullen stellig van groot belang
zjjn voor de komende definitieve studio-
bouw, zo zei spr.
Met dit nieuwe studiocomplex heeft
de N.T.S. thans de beschikking gekre
gen over een studio met een oppc~-
vlakte van ca. 225 m2. In de studio
kunnen twee avondvullende produkties
per week gerealiseerd worden. Een ca
meracontrolekamer, een regiekamer,
een filmcabine met aftasters voor nor
maal en smalfilm en verdere techni
sche ruimten zijn er aan verbonden.
De accommodatie voorziet verder in
vier grote moderne kleedkamers en
een daarbij behorende grote schmink-
kamer.
Mr. H. J. Schölvinck, wnd. regerings
commissaris voor het radiowezen, stel
de de studio officieel in gebruik. Hij
zeide o.m. dat de eis om meer zend
tijd niet mocht doen vervagen de ande
re eis, dat de qualiteit boven de quan-
titeit uitgaat.
Vanavond is voor de*T.,r. de VARA
aan de beurt. Om te beginnen is er „Je
neemt er wat van mee", de quiz van
Theo Eerdmans. De heer B. v. d. Wal uit
Rotterdam zal o.m. proberen de f 1000
te bereiken door het beantwoorden van
de laatste vragen ovei zijn liefhebberij:
Esperanto. Vervolgens een gesprekje van
Karin Kraaykamp met Tom Disseveit
over diens experimenten met elektro
nische amusementsmuziek. Tenslotte „De
avonturen van Dorus" met Tom Man-
ders.
De NTS zal op zondag 25 januari in
Eurovisie de zwemwedstrijden in Bre
men, waarbij ook Nederlanders zijn be
trokken, uitzenden. Op de avond van
dezelfde dag kan men weer Kuhlen-
kamf in „Sieben auf einem Streich" zien.
Op 31 januari kan men de finale van
het Eurovisie-songfestival in San Remo
meebeleven.
De Nederlandse Televisie Stichting
verzoekt ons het volgende mee te delen:
Naar aanleiding van perspublikaties
over een voordracht voor de benoeming
van een voorzitter van de Nederlandse
Televisie Stichting deelt het N.T.S.-be
stuur mede, dat daarbij vele namen zijn
genoemd, doch dat nog niemand voor
deze functie is gepolst en evenmin reeds
een voordracht is opgemaakt. Het NTS-
bestuur zal spoedig overgaan tot het op
stellen van een voordracht en deze ver
volgens voorleggen aan de staatssecre
taris.
Mr. H. J. Schölvinck wnd. regeringsc°Af
missaris voor het radiowezen jjl
door een t.v.-camera de nieuwe stuy10
in Bussum, die hij zojuist officieet
gebruik heeft gesteld.
In deze dagen van gladde wegen
sneeuw en opvriezen, profiteert
westen van het land van de aarrve'
heid van de zout-opslag in de t>ulljj.
van de voormalige Atlantikwall >n
muiden. In vroeger jaren moest
zout uit Hengelo worden gehaald. v"8(
over gladde wegen, maar als het
grotere afstanden ging per trein waf"g.
Uiteraard gaf dat soms vertragy.
Nu
hebben de gemeentelijke re'"
gingsdiensten, de rijkswaterstaat: en
provinciale waterstaat een stoot-v'
raadje en als de vorst aanhoudt W®
d<
voor zijn werknemer in Den Haag
geïncasseerd, per huurau'o naar_
deze direct uit IJmuiden aangevuld'
Bij de bunker, waar de bevracht'
van zeeschepen nog normaal doorg»s,
vindt voor zover het betreft zout-tra
port naar ijsvrije havens, loopt Het
ook druk van auto's. Er zijn dagen,JL
er tien wagens een lading zout kort
halen, maar er zijn ook dagen, dal
vijftig vrachtauto's voorrijden. De v°i
raden in IJmuiden zijn van dien aaJ,
dat er altijd voldoende voor de
heidbestrijding beschikbaar is.
t<
Een voetganger hield donderdag
Nieuw Seheeinda in Groningen ee»
trouille-auto van de rijkspolitie aaO
vroeg naar de dichtstbijzijnde P°"w'
post. Hij wilde een verduistering
kennen.
De rijkspolitiemannen hielden
meteen maar bij zich en kregen te
ren, dat hij vorige week donder®.!,
met veertienhonderd gulden, die j
cr
burg was vertrokken. Daar gaf hü A
geld uit aan kortstondig vermaak f\
verarmde dusdanig dat hij het resell
wiel van de huurauto en enige van
kledingstukken moest verkopen. Hij
te toen koers naar het westen, liet
wagen vlak voor de Duits-Nederig
se grens achter en keerde bij N'e%,
Schans te voet in het vaderland tel
De rijkspolitie heeft inmiddels °n
auto teruggehaald en zal de man, 1
35-jarige inwoner van Voorburg pl°s,er
wagen aan de Haagse recherche 0
geven.
Het gerechtshof te 's Graven'1 ;'tl-
heeft het vonnis van de rechtbank fJ.
gen een 34-jarige koopman uit 's V
venhage een jaar en acht maa>'
gevangenisstraf met aftrek van V>°
rest bevestigd. jf
De koopman had in de nacht
op 27 maart van het vorig jaar
men met „Rooie Koos" en een
rige stoker uit een architectenbi'.Ljii
te Leiden een brandkast gestolen. 1 $i
ze deze thuis openmaakten zaten eT óf
leen maar papieren, tekeningen 6®
lissen in
De koopman had zich voorts ee11.!,
een Haagse bioscoop laten insD
maar ook dat leverde niets op.
De procureur-generaal had tegeIj
kooppian een gevangenisstraf van J
en een half jaar met aftrek gevof®^
Ablasserdijk 15 39.19 n 28.44
w v. Antw. n. Havana.
Algenib 16 v. Antwerpen
n. Las Palmas.
Ampenan 16 200 m o
Colombo n. Belawan.
Amstel'laan 16 680 m zo
Cocos-eil. n. Fremantle.
Amstelvaart 16 265 m wnw
Minicoi n. Aden.
Asmidiske 16 600 m no
Azoren n. Hampt. Roads.
Astrid Naess 17 te Suez
verw.
Agamemnon 16 te Pto.
Prince.
Alkaid 17 t'e Montevideo
verw.
Amstelkroon 15 v. Jackson
ville n. Galveston.
Artemis 15 v. Curagao n.
Caripito.
Aniote'lpark 16 580 m wnw
Fremantle n. Aden.
Amstelveen 16 260 m nwtn
Cochin n. Sydney.
Bantam 16 200 m otz Sabang
n. Aden.
Baud 16 250 m otn Sabang
n. Singapore.
Bonita 15 v. Guayaquil n.
New Orleans.
Banggai 16 100 m nw
Penang n. Rangoon.
Blitar 16 v. Manilla n.
Ilo Ilo.
Bloemfontein 16 v. Antw.
n. Amsterdam.
Caltex Delft p. 16 Beachy-
head n. Antwerpen.
Celebes 16 v. Bremen n.
Hamburg.
Cities Service Valley Forge
p. 16 Zubair eil. n. Mena.
Corilla 16 250 m zo Sey
chellen n. Abadan.
Cartago 15 19.56 n 66.04 w
v. Sta. Marta n. R'dam.
Ca'lamares 16 te Guayaquil.
Caltex the Hague 15 200 m
n Fortaléza n. Durban.
Cities Service Valley Forge
16 140 m nnw Perim n.
Mena.
Daphnis 15 v. Oranjestad
n. Port of Spain.
Dorestad 15 35.53 n 15.15 w
v. Tripoli n. Philadelphia
Duivendijk 15 14.05 n 92.34
w v. San José n. Los
Angeles.
Drente 16 350 m ozo Socotra
n. Aden.
Dorigedijk 16 te Londen.
Eos 16 v. Bremen n. Hamb.
Esso Nederland 16 8 m nw
Perim n. Suez.
Eos 16 te Bremen.
Fravizo 16 v. Burriana n.
Gandia.
Gaasterkerk 16 40 m zzw
Colombo n. Aden.
Ganymedes 16 250 mvzw
Azoren n. Antwerpen.
Hector 16 30 m no Ushant
n. Algiers.
Hecuba 16 v. San Juan n.
Liverpool.
Hestia 16 150 m o Flores n.
v San Juan.
Helder 16 te Santiago de
Cuba verw.
Helena 16 v. Pto. Limon n.
Cristobal.
Hilversum 16 te Banias.
Java 16 90 m o Guardafui
n. Djibouti.
Johannes Frans 16 v.
Cristobal n. Coquimbo.
Koningswaard 16 te
Curagao.
Koratia 15 v. Caripito n.
Curagao.
Karimata 16 v. Surabaja n.
Makassar.
Kellia p. 16 Perim n.
Abadan.
Khasiella 16 v. Izmir n.
Iskenderun.
Laertes 16 te Aden.
Mussilloyd 16 v. Hamburg
n. Bremen.
Maas 16 te Bremen verw.
Munttoren 16 te Mena.
Noordam 16 500 m w
Scillies n. Rotterdam.
Oranjestad 16 te Pte a Pitre.
Ommenkerk 16 te Weser n.
Bremen.
Oostkerk 16'v. Genua n.
Marseille.
Oranje Nassau 16 v.
Southampton n. Barbados.
Oberon 15 14.44 n 66.38 w
v. A'dam n. Curagao.
Perna 16 390 m zzo v.
Madras n. Madras.
Prins Willem II 16 68 m
ozo Scillies n. Halifax.
Prins Wi'llem V 16 190 m
zzw Oressant n. Antw.
Purmerend 16 te Lake
Charles.
Pygmalion 15 v. Dominica
n. Porto Rico.
Polyphemus 16 780 m ozo
Yokohama n. Balboa.
Prins Alexander p. 16
Lissabon n Tunis
Randfontein 16 640 rri zzo
Kp. Palmas n. Kaapstad.
Roepat 16 v. Bangkok
Singapore. np.Cj
Randfontein 15 00.26 fl -pr
w v. L. Palmas n.
Sarpedon 15 26.51 n
v. Ciud. Truj. n. A
Sambas 16 v. Rangoon
Singapore. .-jjW
Scheldelloyd 17 te Sbr
verw.
Stad Delft 16 1060 m z
Landsend n. Europe-
Stad Haarlem 16 180 ff
Finisterre n. Tenor1-1
Stad Leiden 16 110
Flores n. Avonmo^Lj P
Stad Vlaardingen l6 re.
w Flores n. Baiting
Stanvac Pendopo
Buatan n. Sung.
Sumatra 16 te Bulab* gtP'
Sunetta 16 80 m no P
Timor n. BalikpaPa£0p*
Sarangan 15 50 m ^,na.
San Lazare n. Ba1D
Stentor 15 200 m zp .-
Jamaica n. Mobile"f1
Sarpedon 16 1030 m 11
Rico n. Amsterdam
Sommelsdijk 16 670 rlJe%.
Ouessant n. Antw .q jï»
Stanvac Benakat 1®
zzo Bangkok n. g
Stanvac Talangakar
Singapore n. Bab^O p
Straat Singapore
wnw Fremantle n'
Mauritius.
Tankhaven II l6i®ï0n£'
Penang n. Sg. op0 di
Tjihegara 16 220 rb °naW
Diego Garcia n*
Thelidomus 15 2^.^leP°
Mona Isl. n. fl.
Tahama p. 16 Adeb
Suez. cub^
Tankhaven 15 v
Gerong n. Bang1*..
Tibia 16 600 m zo
Helena n. Durham n
Tjibodas 16 v. Sura
Makassar. n^Ko11
Tjiluwah 16 v. Hone
n. Singapore. pot
Vlist 16 520 m nnw.
n. Hampton f°,CStip
Woensdrecht 16 v-
n. New York.
Wonogiri 16 70 to aCJjl-
Puluhweh n. K
Wonosari 16 50
Guardafui n-
Wonosobo 1631®,a,
Madras n. Chal" no
Zonnewijk 16 3" )lUs.
Borkum n. Aa m
Zwijndrecht lö^^pt.
n
Ouessant n.
