Aan de „woonbeschaving"
valt nog veel te dokteren,
vooral voor de bouwers
Bobsleeën in de trapportalen van de
hellingbaanflats
Sunil wast stralend wit
Parlement waarschuwt de
regering tegen Engelands
„machtsspellet j e'
>mfraphil<
en spaart uw linnenkast
Een schreeuw en op twaalf étages
van een flatgehouiv drukten twaalf
jongetjes op de knoppen van de lift:
veertien dagen trappen lopen en
uiterst kostbare reparaties
WITTER DAN DE
WITSTE KIP
Zeeuwse veren en Rijnvaartpremies
houden Kamer intensief bezig
29.75
Bij de buren
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1959
PAGINA 3
m
(Van een verslaggever)
TT et is een wat raar praatje, maar het is
£1 werkelijk gebeurd, in een Brabants plaatsje.
Een oud vrouwtje, dat heel haar leven met
man en kinderen in een armzalig krotje had gesleten,
had als weduwe een keurig bejaardenflat je gekregen,
'ft de nieuwbouw van het sterk groeiende, industria
liserende plaatsje. Van gemeentewege kwam men eens
*en kijkje nemen. Een van de eerste dingen die opviel,
mas het ontbreken van de bril op de W.C. De ge
meenteheren vroegen er naar en werden daarop door
ten triomfantelijk kijkend vrouwtje meegetroond
naar haar kamer. Ze wees naar de wand, waar de
bril hing als lijst om het portret van haar man
zaliger. „Vin de dè nie schoon?", vroeg ze.
In die contreien heeft men meer moeilijkheden met
bewoners die flatjes toegewezen kregen en er niets
vreemds in zagen hun kippen, hun geit in de achter
kamer te houden. In de steden is men uiteraard meer
gewend aan het wonen op verdiepingen. Niettemin
komt het hier en daar nog wel eens voor dat uit
oude stadsgedeelten afkomstige bewoners de douche
cel van hun nieuwe flatje als kolenhok gebruiken.
Flats, torenhoog, honderd meters breed, splinter
nieuw, met speelse snufjes van de bouwer, zijn de
behuizing van de nieuive generaties jonggehuwden
geworden. Hoe gedragen dezen zich in de nog vaak
onvertrouwde situatie en hoe springen zij om met
de miljarden die toch nationaal woningbezit vormen?
Hier is met Sunil gewassen,dat hemels
blauwe Sunil, waarin al het wasgoed
stralend wit wordt, werkelijk stralend
wit!
Bleken en blauwen kunt u zelfs ver
geten, met Sunil hebt u minder was-
werk, minder te wringen, dus... minder
Waar Sunil de was doet,blijft alles
veel langer nieuw, ook wasmachine
en wringer varen er wel bij
Neem meteen
het voordelige
Minister Struycken
Oud-Indiëstrijders
kunnen niet in de
B.B. worden gemist
MAN VERDRONKEN
De K.L.M. en Singapore
Britse zusters gaan
scooteren
Rolschaatsen mag niet
van de bisschop
Ontwerp wet
Binnenlands vervoer
in oorlogstijd
Beeld vernield van
Bergense beeldhouwer
Diefstallen in Limburg
Arrestaties te Venlo
en Geleen
Achttal jongelui in
de kraag gevat
Vermiste man blijkt
verdronken
Bij spierp
reumatiek,
PHILIPS
Waar warmte helpt,
helpt Philips „Infraphil" beter
7529 f 3730
'v
"Cooy^gM* P I B. Bo» 6 Geologen
Men verneemt krasse verhalen, zo
als over die flat waar jongetjes van
buiten overvloedig verspreid liggende
stenen in het trapportaal een degelijk
groot fort gebouwd hadden. Bij wijze
van sluitstuk vap de feestelijkheden
sjouwden de jongens met vereende
krachten een fikse rioolbuis de trappen
op. Van de zesde verdieping lieten zij
de buis vallen. Wat ze toch al enigs
zins vermoed hadden, werd bewaar
heid: het fort kon er niet tegen. De
rondspringende keien beukten op ver
scheidene plaatsen de muren van het
trapportaal, die daartegen evenmin be
stand waren. Schade: vele duizenden
guldens.
De liften in flatgebouwen bieden de
speelgrage jongens vooralsnog het
verrukkelijkste perspectief. Ontelbare
ritjes op en neer, dag-in dag-uit
En dan morrelen aan de veelheid van
knopjes van het ingenieuze apparaat.
In Slotermeer was er onlangs dusda
nig op de knopjes gedrukt dat de lift
plotseling krachteloos op de onderste
verdieping bleef staan. De deuren
Van de liftkoker echter konden nog
normaal geopend worden. Vandaar
dat een bewoner van de achtste ver
dieping niets vermoedend de deur
opentrok om als altijd in de lift te...
Een panische schrik, en nog net op
tijd kon de man zijn voet boven de
donkere, grondeloos lijkende koker
terugtrekken.
Liften en jongetjes, het is een heel
hoofdstuk. In een flat van twaalf ver
diepingen in Nijmegen was de spelen
de jeugd eensklaps tot een perfecte or
ganisatie gekomen. Op iedere verdie
ping werd een jongen geposteerd bij de
liftknoppen.^ Op de zesde verdieping
nam de „leider" zijn plaats in. Op het
bericht dat alles gereed was, slaakte
hi) een doordringende kreet. Op het
zelfde moment drukten twaalf jonge
tjes op twaalf verdiepingen op zoveel
mogelijk knoppen. De lift is veertien
dagen bewegingloos blijven staan.
Veertien dagen lang dienden de bewo
ners een ongezond aantal trappen te
bestijgen en toen waren de technici
met de uitermate kostbare reparatie
gereed.
Vraagt men bestuurders van woning
bouwverenigingen naar hun mening
over de bewoning van flatgebouwen,
dan hoort men echter geen lange klach
tenlijst. Ze beleven wel eens een kras
staaltje, maar dat ié incidenteel. Leden
van woningbouwverenigingen hebben
doorgaans ook geleidelijk een degelijke,
nauwgezette opvatting gekregen over
het wonen in huizen. Dat er wel eens
iemand, om een schilderijtje op te han
gen, een nagel van anderhalve decime
ter gebruikt, die in de huiskame van
de buren uitkomt, achten de bestuur-
deren geen reden om ach en wee te
klagen.
Sociologen die bij woningdiensten be
trokken zijn, halen het schone woord
„woonbeschaving" voor de dag en ver
klaren vervolgens dat deze beschaving
in Nederland zeker niet ongunstig af
steekt bij dip van andere landen, het
pijnlijk-nette Zwitserland wellicht uitge
zonderd. Over de iiftperikelen in nieuwe
flats zeggen de sociologen dat ze van
voorbijgaande aard zijn, dat men ook
in het buitenland deze periode moest
doorkomen. Andere euvels, zoals de
gesignaleerde voorvallen met vee in de
huiskamer en kolen in de douchecel,
zjjn, zoals men begrijpt, typische over
gangsverschijnselen naar de flat-bouw,
Waarbij gemeentelijke overheden en wo
ningbouwverenigingen een voorzichtig,
maar duidelijk opvoedend beleid die -en
te voeren.
Vallen daaronder ook de moeilijkhe
den in een flatgebouw voor goed-gesi-
tueerde bewoners in Amsterdam-oost?
In dit gebouw zijn de huizen voorzien
van vuilnisstortkokers, die naar een
grote vergaarbak leiden. Het is de be
doeling dat de bewoners hun afval in
gemakkelijk verkrijgbare plastic-zakjes
verzamelen en de zak in de koker wer
pen. Maar de vuilnisophalers stuiten in
de vergaarbak op slechts enkele volle
plastic-zakjes en een walglijke verza
meling van de smerigste zaken. Gebrek
aan woonbeschaving? Verscheidene so
ciologen menen echter dat een dergelijk
systeem niet deugt. Verzamel het vuil
Uit de kokers in een vuilverbrandings
installatie of in grote pakken die door
de ophalers ineens geleegd kunnen wor
den. opperen ze.
Elk systeem, elke voorziening dient
volgens de door ons gehoorde sociolo
gen op de slechtste gebruiker afge
stemd te zjjn. En wat denken ze van
de met gaas ingedeelde droogzolders,
waar de een zijn was witter dan wit
wil laten worden en de ander bijvoor
beeld zijn kolen of zijn winteraardappe
len bewaart, omdat hij de was de deur
uit doet of een centrifuge heeft. Is de
droogzolder veel anders dan een be
schikbare ruimte, die de architect op
zÜn lichtdrukje nog even van het
Woordje „droogzolder" voorziet? Laat
ook de kolen- of aardappelbewaarders
hun vrijheid en tracht ze te bewegen tot
®er> afscherming met board, stellen
verstandige overheidspersonen of be-
«tuurderen voor.
Bp Heerlen o.a. is een flatgebouw uit
blad met een vol-automatische was-
rnei ne' met centrifuge en droogtrom-
hio HVoor gezamenlijk gebruik. Jonge
fris» is wassen ook de uiteraard on-
manh- rs van kun baby's ir de was-
riep Een uur later schrikt een keu-
se mevrouw er voor terug om er nu
berl 8er'e en overhemden van haar
Van gezin te gaan wassen. Is het
de jonge moeders een gebrek aan
jh, Ohoeschaving" om voor hun dage-
w= i6P°rtie vieze luiers ook naar het
slokaal dalen en niet op haar
Sasstelletje een apart keteltje te war-
uAn .Van ons geen uitspraak, maar
"et feit blijft dat de bouwers, als ze
F1® installatie daar niet op berekpnd
«ebben, een grote categorie van inten-
Men kan zo van de sokken gereden worden.
sief wassende vrouwen schromelijk
veronachtzamen. Dus, concluderen de
sociologen, liever niet dat systeem.
Woningbouwverenigingen lassen in
het huurcontract veelal de bepaling in
dat de huurders, behoudens toestem
ming, geen hond mogen houden. Daar
mede wordt mede-huurders dus last
bespaard, vooral als, zoals dikwijls ge
beurt, de woningbouwvereniginen hun
toestemming weigeren en niet de be
paling als een stok achter de deur te
gen uitwassen aanwenden. Maar daar
mee wordt vele flatbewoners een stukje
levensgeluk ontnomen. En op dezelfde
manier belemmert men de vrijheid van
vele fervente Amsterdamse duivenlief-
hebbers. En op een dergelijke wijze kan
men de zendamateur in de weg zitten,
die geen antenne op het dak mag bou
wen. AI geschiedt dit alles om het flat
gebouw schoon en rustig, en het uiter
lijk zo fraai te houden als op de teke
ning van de architect, steriliteit is toch
uit den boze. De moeilijkheid is: waar
ligt de gulden middenweg.
In Hilversum en Amstelveen o.a.
staan z.g. hellingbaanflats, met dus
hellende hanen in plaats van trappen.
Voor boodschappenorengende leveran
ciers en voor bepakte huisvrouwen
heeft men gemak schenkende wagen
tjes in het trappenhuis geplaatst, waar
op de goederen vervoerd kunnen wor
den. De bewoners klagen echter steen
en been, want de bekende lieverdjes
uit de buurt beschouwen de wagentjes
als de verrukkelijkste bob-sleeën die er
bestaan en als het even kan gieren ze
er van de bovenste verdieping mee
naar beneden. In Amstelveen, zo heeft
men gemerkt, wijzen de jongens zelfs
een „uitkijk" aan, die waarschuwt als
er een agent of een autoritair uitziend
persoon nadert. Afgezien van het ge
vaar dat de jongens lopen als ze met
een sneltreinvaart rakelings langs de
betonnen muren suizen, heeft men het
probleem.dat de jongens vanzelfspre
kend een oorverdovend kabaal maken
dat in alle woningen hoorbaar is en ba
by's het slapen belet. Is dit ook iets van
tijdelijke aard, of zullen er telkens nieu
we generaties lieverdjes plezier in dit
spel vinden?
Trapportalen in nieuwe flatgebouwen
zijn helse lawaai-kokers. De „doorge-
construeerde" bewapening van het be
ton leidt de herrie, ook van dichtslaan
de deuren e.d. tot in de verste uithoeken
van het gebouw. Vooral als het regent
of koud is, zoeken kinderen hun heil in
trapportalen, waar ze hun meestal on- j
schuldige, maar luidruchtige spelletjes
spelen. Moet men de kinderen nu leren
om kost-wat-kost op de tweehonderd
meter verder gelegen speelplaats te j
blijven dartelen? Of zouden de bouwers
wellicht deze geluidshaarden op welke
wijze dan ook met geluiddempend ma
teriaal kunnen bekleden? Geldt dit dan
niet vooral voor flats waar zoveel-maal-
vier huisdeuren in het trapportaal uit
monden?
In vele flatgebouwen zjjn de brieven
bussen bij elkaar opgehangen in een
trapportaal. Doorgaans vinden de be
woners dit onprettig, in tegenstelling
tot de brievenbesteller. Maar de „woon
beschaving" komt in het geding als de
bewoners hun reclamefoldertjes, de
post waarin ze niet geïnteresseerd zijn,
de proefnummers van abonnees-wer
vende bladen, enzovoort in het portaal
achterlaten in plaats van in hun vuil
nisbak te stoppen.
Het nieuwe gewas in onze steenwoes-
Advertentie
Sun a.6üo
(Van onze Haagse redactie)
Het aantal noodwachten dat nodig is
voor een behoorlijke bezetting van de
B.B. zal ook door oproeping van mi
litairen, die in het toenmalige Neder-
lands-Indië hebben gediend, niet ge
heel worden gehaald.
Indien de oud-Indiëstrijders van de
noodwachplicht zouden worden vrijge
steld, zou dit een te grote bres schie
ten in het beschikbaar aantal dienst
plichtigen. Zij vormen immers onge
veer de helft van de groep militairen
zonder mobilisatiebestemming, die
voor oproeping in aanmerking komt.
Aldus antwoordt minister Struycken op
vragen van het Tweede-Kamerlid Visch
(K.V.P.). De bewindsman blijft er ver
der bij dat niet met buitengewoon
dienstplichtigen kan worden volstaan
omdat de noodwachten gewend dienen
te zijn aan discipline en werken in
groepsverband. Inschakeling van bui
tengewoon dienstplichtigen zal eerst
worden overwogen, wanneer ondanks
de jongste maatregelen de bezetting
van de B.B.-diensten onvoldoende blijft.
De 54-jarige gehuwde petröleumven-
ter J. Muller te Havelte is in de Smil-
dervaart te Havelte verdronken. Voor
bijgangers zagen een fiets onbeheerd
tegen een afrastering staan en toen zij
op onderzoek uitgingen, troffen zij M.
dood in het water aan. Verondersteld
wordt, dat hij. toen hij voelde aankomen,
dat hij door de kou zou worden be
vangen, is afgestapt om zich warm te
lopen, waarbij hij te water is geraakt.
tijnen is een distel met vele vezels. In
het geweer tegen de soms duivels lis
tige vernielzuchtige, kabaal schoppende
jeugd heeft een Amsterdamse politie
commissaris (in een zwak moment?)
eens voorgesteld bewakingskorpsen
van oudere kinderen in te stellen en af
rasteringen om flatgebouwen op te
trekken. Daarop is men niet ingegaan,
verwachtend dat de aantrekkingskracht
van flatgebouwen op de spelende jeugd
wel zal minderen, dat ouderen meer en
meer als het nodig is hun gezaghebben
de stem zullen laten horen en dat het
eeuwenoude ruiten ingooien en fikkie
stoken een onuitroeibaar vermaak zal
blijven. En verder zullen bouwers gaan
deweg leren welke eisen het grote flat
gebouw aan hun kundigheden stelt, zul
len woningbouwverenigingen hopenlijk
voortgaan met hun leden te wijzen op
de noodzaak van een zekere „woonbe
schaving". Is het, tenslotte, irreëelte
hopen dat de overheden haar reglemen-
teerlust zullen beteugelen en de huur
ders van woningwetwoningen zonodig
wat meer verdraagzaamheid, menslie
vendheid en verantwoordelijkheidsbe
sef zullen bijbrengen?
(Van onze parlementaire redacteur)
In tegenstelling tot minister Helders, die er met zijn begroting van zaken
overzee zonder discussie afkwam, heeft de minister van verkeer en water
staat, mr. Van Aartsen, over zijn begroting niet minder dan tien sprekers
over de meest uiteenlopende zaken aanhoord. De positie van de K.L.M. die
bedreigd wordt door het besluit van Engeland om de landingsrechten in
Singapore te beperken, stuitte op ernstige kritiek. De heer Posthumus
(P.v.d.A.) zag er een „eenvoudig machtsspelletje met bilaterale overeen
komsten" in, waartegenover niet alleen Nederland maar heel Europa zich
dient te wapenen.
Hij vond voorts het schriftelijk ant
woord van de minister op de vraag of
internationaal is overlegd over de mo
gelijkheid om met het sluiten van ha
vens tegen het euvel van de goedkope
vlaggen op te treden, onbevredigend.
Dat antwoord kwam erop neer. dat
zo een actie over de gehele wereld
zou moeten worden gevoerd, aan de
mogelijkheid waarvan de minister niet
kon geloven. De heer Posthumus was
van oordeel, dat men met de boycot
in de V.S. dan toch het een en ander
heeft bereikt. Dat de reders in ons
land met korte gedingen daartegc. in
verzet komen achtte hij zeer onbevre
digend.
Een andere zaak die nogal wat spre
kers in- beweging bracht was de nog
altijd bestaande moeilijkheid van de
verhoogde veertarieven op de Wester-
schelde. Dr. N. van den Heuvel (K.V.P.)
herinnerde aan wat prof. Romme nog
b\j de algemene politieke beschouwin
gen enige maanden geleden heeft ge
zegd: deze zaak is van veel meer dan
regionale betekenis. Het gaat er nog
steeds om of de regering een bedrag
van ƒ1,5 miljoen van meer waarde
Daar hadden de bouwers iets op moeten vinden.
De Kleine Zusters van de Hemel
vaart in Liverpool, die zeer gezien zjjn,
ook bij niet-katholieken in Noord-Wales,
hebben van hun bisschop permissie ge
kregen op scooters te rijden," aldus
meldt het K.N.P. Toen zij het de aarts
bisschop kwamen vragen, zei hij: „Na
tuurlijk, gebruikt alle voertuigen, die U
wilt, als het maar geen rolschaatsen
zjjn". De Zusters van de Hemelvaart
arbeiden in Liverpool en omgeving als
wijk-verpleegsters. Zij hebben elf kloos
ters.
(Van onze Haagse redactie)
De regering heeft bü de Tweede Ka
mer een ontwerp vervoersnoodwet in
gediend, die aan de overheid de nodi
ge bevoegdheden moet geven voor esn
centrale organisatie van het binnen
lands vervoer in oorlogstijd. Ter voor
bereiding hiervan kan aan eigenaars
van vervoermiddelen een meldings
plicht worden opgelegd.
Een 11-jarige jongen te Bergen
(N.-H.) heeft in de tuin van de vorig
jaar overleden beeldhouwer Willem
Reyers aldaar, een beeld, een in rode
zandsteen uitgevoerd liggend vrouwen
naakt, vernield. Het kunstwerk had een
waarde van ca. 2.000. Het hoofd was
van het beeld getrapt en daarna in
de grasberm bij de woning van mevr.
Reyers neergelegd. Deze heeft onmid
dellijk aangifte bij de politie gedaan.
Als geister op de wonde bereikte
mevr. Reyers die dag het bericht, dat
het gemeentebestuur van Alkmaar had
besloten voor de somma van 4500.- een
werk van haar overleden echtgenoot aan
te kopen. Het stelt een staande man-1
nefiguur voor.
De Venlose politie heeft zes jongelui
gearresteerd, die in de gemeente Venlo
gedurende de laatste maanden tal vaa
inbraken hebben gepleegd. Ze hebben
een volledige bekentenis afgelegd en
zullen voor de officier van justitie te
Roermond worden geleid. Zij hadden het
speciaal gemunt op kantoren, scholen
en garages. Tot nog toe waren zij nog
niet met de politie in aanraking ge
weest. De jongste is zestien, de oudste
twintig jaar.
De politie te Geleen arresteerde gis
teren twee jongemannen uit Geleen, die
bij verhoor bekenden zich te hebben
schuldig gemaakt aan negen diefstallen
met braak, gepleegd in kantoren, een
bakkerij, een kiosk en een restaurant.
De buit bestond uit geld en goederen.
Een gedeelte der gestolen goederen
kon in beslag worden genomen.
Uit de Heijse haven te Rotterdam is
gisteren het stoffelijk overschot opge
haald van de 58-jarige timmerman K.
van der Linden uit de Sandelingstraat
te Rotterdam. De man was werkzaam
bij de Rotterdamse droogdok maat
schappij. Hij werd sinds 12 december
vermist. Door onopgehelderde oorzaak
moet hij in het water zjjn gevallen en
verdronken.
Advertentie
acht dan het integreren van Zweesch
Vlaanderen met de rest van Neder
land. Ook de heer Kodde (S.G.P.) hiel
een pleidooi voor vrije veren. Wanneer
de rest van Nederland kosteloos door
tunnels mag rijden, waarom, zo
vroeg hij, moet dan een deel van onze
bevolking extra zwaar worden belast.
De Rpnvaartpremies, die België on
danks de Benelux weer verhoogd heeft,
was een zaak waarvoor dr. van den
Heuvel de aandacht vroeg. Ir. Posthu
mus nodigde de minister uit om met
zijn ambtgenoot van buitenlandse za
ken de Belgen om uitvoerige gegevens
te vragen. Mogelijk kan dan in het
Benelux-parlement een debat over de
ze zaak worden gevoerd. Dr. van den
Heuvel wilde het daarheen leiden, dat
het nieuwe kabinet deze zaak ten prin
cipale met België zal bespreken.
De katholieke woordvoerder waar
schuwde tegen de Franse voorstellen,
om wel de competentie van de Cen
trale Rijnvaartcommissie over andere
waterwegen uit te breiden, maar niet
het Rijnvaartregime als zodanig, waar
bij de akte van Mannheim voorop
staat.
Voor het wegvervoer vroeg dr. van
den Heuvel om spoedige aanvullin0 op
het rapport over de kosten van de
weg. Hij bekritiseerde de geringe be
sluitvaardigheid van de commissie, die
het ongeregeld vervoer met een ton
nagestop wil te hulp komen. Reeds in
1957 was deze zaak urgent. Het gaat
er hier en ook bij het geregeld ver
voer om dat normen, rechten enz. be
kend worden.
Over de positie van West-Brabant
sprekende wees dr. van den Heuvel
erop, dat er nog weinig anders is ge
beurd dan een achterstand van ander
halve eeuw inhalen met de verbete
ring van de bestaande waterwegen.
Met deze zaak zijn wegens de positie
van dit deel van ons land in West-
Europa en de Benelux veel meer dan
gewestelijke belangen gemoeid.
Ook op tal van vragen op verkeers
gebied zal minister van Aartsen van
daag antwoorden.
iiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiimiiiiiiiiiiimuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
„Jij boft, Miesje, jij krijgt tenminste zakgeld".
iHiiiiiMHiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHinniiimiiiiiiHiiiiiiiiiinr
