Sterren kijken met een toverlantaren
De mensheid heeft al eeuwenlang geprobeerd
de bewegingen der hemellichamen na te bootsen
VAN ARCHIMEDES TOT ZEISS
De grond van het
vertrouwen
Schort
Achttien maanden geëist
tegen jachtopziener
Ook in andere landen geknoei
Paus Joannes XXIII
J
Italiaanse Meren
EEN
HEID
Landbouwer neergeschoten
17 procent van zaken in derde-landen-
schroot klopt niet
WMWsïë'-
N BEETJE
Bezoekt de prachtige
EEN LEVENSVERHAAL
ZATERDAG 21 FEBRUARI 195»
PAGINA 11
Christelijk sociaal beleid
GARDAMEER - ISEO-MEER
en BRESCIA, de Kunsisiad
aan de weg van
Milaan naar Veneiië.
Inlichtingen
NATIONAAL ITALIAANS
VERKEERSBUREAU
(E.N.I.T.
Rokin 52, Amsterdam
en alle Reisbureaus
Ente Provinciale per il Turismo,
BRESCIA.
Dikdoenerigevitterige politieman die mis
bruik maakt van zijn macht9
Verdediger vraagt
vrijspraak
De schroot fraude
Dr. H. Bosman
hoogleraar
ÜÜÜI
„Troilus en Cressida"
naar Parijs
IMPORT
TEM
Lyh.-
ÖPËSIW
Laurence Housman
overleden
t)r. J. J. Raimond jr. bij de ingenieuze „toverlantaren" van Zeiss, waarmede de sterrenhemel natuurgetrouw geprojec
teerd kan worden. De cylinder, waar de directeur van het Haagse planetarium naar wijst, bevat een aantal gecompli
ceerde projectoren, waarmede de bewegingen van zon, maan en planeten worden weergegeven. Op de ronde kogel zijn
een aantal projectoren aangebracht voor de sterren, 31 in getal voor de vaste sterren, elf voor de Melkweg. De kleine
kogel links bovenaan maakt het mogelijk een gradenindeling mee te projecteren.
hemel een ronde sfeer moest zijn,
draaiend rond de aarde, die er het mid
delpunt van was. In afbeeldingen uit la
tere tijd stelt men dit voor door een ron
de bol, die door Atlas wordt gedragen.
Op de hemelglobe van Farnese uit
omstreeks 70 v. Chr. staan de sterren
beelden afgebeeld: alle figuren lijken
naar het midden van de bol te kijken.
Dit correspondeerde aan de opvat
ting, dat de mythologische figuren in
de sterrenbeelden op de aarde neer ke
ken.
De eerste sterrenglobe is in een
steeds verbeterde versie de eeuwen
door gebruikt. Niet slechts voor didac
tische doeleinden. Ook de astronoom
(vroeger vaak astroloog) behielp er
zich mee. De dagelijkse op- en onder
gang van de sterren kan men er duide
lijk mee nabootsen. Daartoe heeft men
de globe slechts draaibaar te bevesti
gen; de posities der sterren verande
ren nauwelijks. De beweging van pla
neten, maan en zon verandert evenwel
voortdurend ten opzichte van de ster
ren. Zij laat zich dus niet op een ster
renglobe aangeven.
(Vervolg van pagina 1)
pen, Nu moge er in vertrekpunt en uit
eindelijke doelstelling nog zo'n verschil
van inzicht bestaan, de concrete vorm
waarin een wet of regeling tenslotte
in ons Staatsblad komt zal zeer dik
wijls de invloed vertonen van de ver
schillende opvattingen der verschillen
de groeperingen, die aan de totstand
koming hebben meegewerkt. Nu is dat
een situatie, welke wij in de gegeven
verhoudingen, onze democratie als een
onwaardeerbaar goed beseffend, heb
ben te aanvaarden. Tot op zekere hoog
te. En daar gaat het nu juist om.
Ons beperkend tot de twee politie
ke groeperingen, die tezamen
2/3 deel van het Nederlandse
kiezerscorps rond zich verenigden, me
nen we te mogen stellen, dat de keuze
gaat tussen een maatschappij op demo-
cratisch-socialistische grondslag of een
op de grondslagen van de christelijke
zedenleer. Men houde in het oog, dat
christendom en katholiek-staatkundige
organisatie niet mogen worden vereen
zelvigd, maar Christus heeft, als wij
dat zo mogen zeggen, enkele heipalen
in de grond geslagen, waarop 't gebouw
\an een goed geharmoniseerde mense-
jijke samenleving uitsluitend kan en
kon worden gegrondvest. Deze „heipa
len" noemen we ook in onze dagen nog
de wet van de naastenliefde, de wet
ook van de rechtvaardigheid.
Er is in de loop van de historie vaak
tegen deze wetten gezondigd, maar
men mag dat uiteraard niet het
christendom, wel de christe
nen verwijten. Telkens, wanneer dat
gebeurde, betekende het een afwijken,
van het christendom. En elk surrogaat,
dat als plaatsvervangende idee van
de christelijke gedachte werd gepropa
geerd, liep tenslotte uit in ellende en
maatschappelijke chaos.
Onverkort handhaafde de Kerk, als
men de gang der historie in haar ge
heel overziet, de Goddelijke heilsleer
ook met betrekking tot de maatschap
pelijke verhoudingen. Pausen, kerkva
ders, boetepredikers namen telkens op
nieuw de maatschappelijke verhoudin
gen en bijzonder daarin de waardigh' :d
van de arbeid tot voorwerp van hun
leidinggevend en vermanend woord. En
telkens opnieuw werden de leken op
geroepen, om zich als volledige chris
tenen in de gemeenschap te gedra
gen.
Welnu, een van de vormen, waarin de
leken in Nederland antwoord hebben
gegeven op deze oproep, is het bunde
len van de krachten, op dat zo speci
ale terrein van de staatkunde, opdat
Christus' leer ook zo volledig mogelijk
m wetgeving en bestuur bepalend wor
de.
Hiermee zijn natuurlijk niet al die ka
tholieke leken tot 100 pet christenen ge
bombardeerd maar omdat zij uitgaan
Van en steeds rekening willen houden
Piet deze heilsleer, ligt daar in ieder
geval een veel grotere zekerheid, dat
de Ijjn van hun praktisch handelen in
Overeenstemming zal blijven met de
christelijke zedenleer dan waar ook. En
dis men daar nu een praktisch bewijs
Voor wenst, dan is het goed uit de jong
ste sociale historie te wijzen op een
dantal officiële documenten zoals Re
turn Novarum en Quadragesimo Anno,
alsook verschillende bisschoppelijke
brieven in Nederland, betrekking heb
bende op het sociale vraagstuk en de
jfaatschappelijke verhoudingen. Men
tteft overal dezelfde hoofdlijn aan. Men
hoefde niet telkens af te buigen en
Van principieel uitgangspunt te veran
deren. Men kan beginsel- en werkpro-
Stam met name van de K.V.P. rustig
met deze officiële documenten verge-
hjken.
Geheel anders staat het met de socia
listische beweging, ook al geloven wij
heus wel, dat ook daar uit goede men-
ï®hjke overwegingen wordt gehandeld.
|ïet socialisme van een halve eeuw ge
iden bestaat niet meer. Dat socialis
me van „eigendom is diefstal", van
godsdienst is opium voor het volk",
jhh het gebroken geweertje, van het
du"nationalisme, het is geheel ver
benen. Wat eens bejubeld beginsel was
Wpeen nu haast vergeten historie. En
VonT-fi™ ook in onze dagen nog een
Z ""durend omzwaaien, zowel van het
lefd ..eginsel als van de praktische be-
hood iVertrouwen ontvangen is
^zakelijk en onmisbaar voor een be-
VertJ. er' maar vertrouwen bezitten,
voor dUWen geven is even onmisbaar
rect ae grote massa, die slechts indi-
nether,arV,het besturend werk kan deel-
is <3e Pe grond van het vertrouwen
beginsel en waardevastheid van het
Het met grote zorg geconstrueerde
en bijzonder ingewikkelde instru
ment, dat staat opgesteld in de
koepel op het dak van het gebouw van
de Haagse Courant, is in staat de
sterrenhemel met alle optredende ver
schijnselen op een welhaast perfecte
wijze aan de toeschouwer voor te tove
ren. Het instrument, dat het hoofdbe
standdeel van het Zeiss-Planetarium is,
is eigenlijk ook een toverlantaarn.
Maar de ingenieurs van de Zeissfabrie-
ken wisten hun toverlantaren kunstig te
bouwen: wanneer bij een voorstelling in
het planetarium de sterrenhemel aan de
binnenzijde van de koepel (het projectie
scherm) verschijnt ervaart de toeschou
wer nauwelijks dat hij slechts een imi
tatie-sterrenhemel ziet. Bepaalde onder
delen van de projector kan men geheel
automatisch doen bewegen. Hierdoor
wordt het beeld tot leven gewekt: de
toeschouwer ziet de sterren op- en on
dergaan, hij kan de schijnbaar onregel
matige gang van de planeten tussen de
sterren volgen en bovendien een groot
aantal andere verschijnselen zich zien
afspelen.
Over geheel de wereld zijn op
het ogenblik gelijksoortige planeta
ria te vinden. Het instrument in
Den Haag behoort tot de eerste die
werden vervaardigd. Vandaag viert
het Haagse Planetarium het 25-jarig
bestaan. Zijn directeur dr. J. Rai
mond Jr., die van de oprichting af
aan het Zeiss-Planetarium in Den
Haag verbonden is geweest, deelt
persoonlijk in dit jubileum.
Talrijke voorbeelden in de histo
rie maken duidelijk dat geen nieuwe ge
dachte de ingenieurs van Zeiss be
zielde toen zij de ideeën van dr. ing.
Bauersfeld uit gingen werken. Hem had
een instrument voor ogen gestaan, dat
de sterrenhemel, van de aarde gezien,
zo getrouw mogelijk zou weergeven. Het
Zeiss-Planetarium is daar een perfec
te uitvoering van.
Alias en de sterrenhemel
Oude tijden zagen de zon niet als
middelpunt van ons planetenstelsel. De
ware toestand en plaats van de sterren
aan de hemel waren evenmin bekend.
Men had er een mythologische voor
stelling van. Aanvankelijk dacht men
zich het uitspansel als een plat vlak, ge
dragen door een reus. Anaximander
kwam tot de overtuiging dat de sterren-
Archimedes' planetarium
Archimedes schijnt het eerste echte
planetarium te hebben geconstrueerd,
waarbij ook de beweging van de pla
neten werd vertoond. Zijn instrument
bestaat niet meer. Wel weten we, dat
het door Marcellus bij de verovering
van Syracuse werd buitgemaakt en
naar Rome gebracht. Daar werd het
weer opgesteld en gedemonstreerd zo
als uit een vers van Ovidius is te le
zen. Waarschijnlijk hebben er meer in
strumenten van die aard bestaan. Bij
bergingspogingen van een Grieks schip,
dat in de oudheid in de Middellandse
zee was vergaan, schijnt men enige on
derdelen te hebben gevonden, die van
een planetarium afkomstig kunnen zijn.
In een bol
Deze sterrenglobes bekeek men van
buitenaf. Men kreeg dus eigenlijk een
spiegelbeeld van de sterrenhemel. Om
dit te vermijden, liet Frederik van Hol-
stein een grote ronde koperen kogel ma
ken met een doorsnede van bijna vier en
een halve meter. De binnenkant daar
van beschilderde hij met de sterren en
sterrenbeelden. De kogel, die ruim
drie ton woog, kon door waterkracht
ronddraaien. Tien personen konden te
gelijk van binnen uit het draaien van
de sterrenhemel waarnemen. Dit „Stel-
larium" was nog geen planetarium in
de eigenlijke zin van het woord: de be
weging van de planeten kon ook hier
niet vertoond worden. Een verbetering
voerde in 1758 Roger Long uit in Cam
bridge. Hjj vervaardigde een soortgelij
ke kogel maar gaf de sterren aan door
grotere en kleinere gaten in de wand.
Zo kon hij de toeschouwer binnen in de
onverlichte bol heldere en minder hel
dere sterren vertonen. Nog in het begin
van deze eeuw werd in Amerika een
soortgelijke holle hemelglobe gemaakt.
Ook in Jena, de latere geboortestad van
het Zeiss-Planetarium, werd in 1699
een holle sterrenglobe gemaakt. Deze
realistische uitbeelding van de sterren
aan de nachtelijke hemel was een ver
betering. Maar het bleef onmogelijk
om de bewegingen van de planeten af
te beelden.
In Franeker
Met Copernicus komt het inzicht dat
de zon het centrale lichaam van ons pla
netenstelsel is. Een ruimtelijke voor
stelling van de bewegingen van de pla
neten kan men nu wel maken. In Fra
neker kennen we het kunstige planeta
rium, door Eise Eisinga ontworpen en
gebouwd. Daarin bewegen de planeten
(de zes toen bekende althans) in ronde
banen om de zon heen. Toch levert dit
nog geen duidelijke voorstelling van de
baan der planeten tussen de sterren, zo
als men die op aarde waarneemt.
Zeiss' perfectie
Het Zeiss-planetarium doet dit wel. Een
mooiere kunstmatige weergave van de
sterrenhemel is nauwelijks denkbaar.
Hier ziet men de planeten, zoals
men die aan de werkelijke hemel waar
neemt. Bovendien kunnen allerlei an
dere verschijnselen aan de hemel wor
den geïmiteerd, zonsverduisteringen bij
voorbeeld, noorderlicht en vallende ster
ren. De mogelijkheden beperkten zich
overigens niet tot het heden. Het in
strument kan ook de sterrenhemel, zo
als die er over bijvoorbeeld duizend
jaar uit zal zien, vertonen, en ook kan
de sterrenhemel zoals ze honderden ja
ren geleden was voor de toeschouwer
zichtbaar worden gemaakt.
Voor velen is een bezoek aan het
Zeiss-planetarium het begin geweest
van een blijvende belangstelling voor
de sterrenkunde. Het is duidelijk, dat
daarbij niet alleen het prachtige instru
ment, maar ook de boeiende explica
tie van dr. Raimond een grote rol
speelt.
S. L. TH. J. v. AGT
Ik heb vernomen, dat een
van de grote warenhuizen
een schort, speciaal voor
mannen vervaardigd, adver
teert. Nóg heb ik het kle
dingstuk niet met eigen
ogen aanschouwd, maar ik
ben wel van plan het aan te
schaffen. Ongezien. Ik wil
een schort. Een mannen-
schort. Er schort mij nog slechts een
schort.
En ik zal het ding aantrekken ook.
Ik zal, als ik thuiskom, tegen mijn
vrouw zeggen: „Waar is mijn schort"
En als zij er dan mee komt aandraven,
gesp ik haar om de schort dan en
ga in een luie stoel een sigaar liggen
roken en een borrel drinken.
Mij vrouw zal roepen: „Mors nou
niet meteen as op die mooie, nieuwe
schort".
En ik antwoord:
„Nee hoor, ik zal wel uitkijken. Ik
ben er véél te zuinig mee. Als ik je
straks kom helpen afwassen doe ik 'm
wel af".
Maar mijn vrouw zegt:
„Nee, hou 'm nou maar eens lekker
aan vanavond. Afwassen doe ik wel
alleen".
Ja, ik wil een schort. Een schort, die
nóg witter is dan de witste schort van
mijn buurvrouw.
Advertentie
De jachtopziener is ten laste gelegd
in de nacht van 11 op 12 februari van
het vorig jaar, in de mening verkerend
met een stroper te doen te hebben, de
26-jarige landbouwer C. H. J. Heitink
met een pistoolschot te hebben gedood.
Verdachte wilde H„ die over het fiets
pad door het bos van „Slangenburg"
bij Doetinchem op de fiets naar huis
terugkeerde, aanhouden, doch de land
bouwer vertrouwde het bevel: „Halt,
politie" niet en reed door na de jacht-
Na afloop van een heden in Luxemburg riteit definitief haar standpunt bepalen. Wat
gehouden vergadering van de commissie het derde-landen-schroot betreft (het gaat
van de interne markt van het Europese hier om 1,9 miljard ton) herinnerde spreker
Parlement heeft het Nederlandse lid Kort
hals op een persconferentie enige mede
delingen gedaan met betrekking tot de
schrootfraude, welke een belangrijk punt op
de agenda vormde.
Bij het schrootbureau heeft het ontbroken
aan doeltreffende samenwerking tussen het
bureau in Brussel, de regionale bureaus
en de verevenings-kas zelf. Men had dienen
te begrijpen, aldus spreker, dat de schroot-
handel mogelijkheden in zich draagt van
oneerlijke praktijken, en men had er voor
moeten zorgen, dat de organisatie zo solide
mogelijk was. In de tweede plaats moet
gezegd worden, dat het onderzoek, dat door
een Zwitsers accountantsbureau wordt ver
richt, niet kan steunen op een uitermate
goede administratie en het daarom nog ge
ruime tijd zal duren voordat een oordeel
geveld zal kunnen worden. Er ontbrak een
aantal documenten van bepaalde transacties.
De Hoge Autoriteit heeft het mogelijk ge
maakt voor de betrokken partijen tot eind
1960 alsnog de ontbrekende documenten te
overleggen. Na dit tijdstip zal de Hoge Auto-
eraan, dat 17 procent van de zaken niet
klopt.
De Hoge Autoriteit heeft inmiddels de
vertegenwoordigers van alle zes landen ver
zocht toe te zien op hetgeen met betrekking
tot het schroot in hun land gebeurt.
De fraude beperkt zich namelijk niet tot
Nederland, doch doet zich ook in andere
landen voor.
Het curatorium van de Katholieke
Economische Hogeschool te Tilburg
heeft met ingang van 1 maart a.s. dr.
H. W. J. Bosman benoemd tot gewoon
hoogleraar met leeropdracht geld: kre
diet- en bankwezen. Dr. Bosman vervul
de deze opdracht voordien als lector.
door mgr. ALBERTO CIOVANETTI
(vertaling van Hugo van der Heijden pr.)
zetelde WnS.een Kapucijn en van de H. Stoel en van het pres-
te Sofia. Dit vicariaat telde tige, dat zij in de wereld genoot
ongeveer 22.000 katholieken, die en dit was relatief belangrijker dan
met talrijke kerken, kapellen en het gering aantal katholieken. Of-
kloosters m de diaspora leefden, schoon Roncalli geen diplomaat
Er waren 20 saeculiere priesters, was in strikte zin, heeft hij in deze
48 paters en 132 vrouwelijke reli- periode, die voor de kroon en het
gieuzen, die zich wijdden aan het land zo dramatisch was, ontelbare
onderwijs, verpleging in ziekenhui- malen contact gehad met de tsaar
zen„eï? ook weeshuizen verzorgden en met regeringspersonen, en vol-
te Sofia, Plovdiv, Burgas, Yambol gens Vaticaanse gegevens muntte
en elders. De katholieken van de hij uit in scherpzinnigheid en diplo-
Latijnse ritus hadden 10 lagere matieke hoffelijkheid!
scholen en 8 gymnasia, elk met Tezelfder tijd volbracht hij een
ongeveer 1000 leerlingen. andere taak, hem door de H. Stoel
In het» bisdom Nicopolis telde toevertrouwd, namelijk het hernoe
men 16 kerken voor ongeveer digen en doen opleven van het ka-
18.000 gelovigen. Dit bisdom had tholieke volk, vooral van de Ooster—
18 lagere scholen met 2000 scholie- se ritus, dat na de eerste wereld-
ren, daarenboven 4 middelbare oorlog door een stroom van vluch-
scholen met 1200 leerlingen. telingen uit Macedonië en Thracië
VeÜoo? ,WaI6r ier in B"lgaürije zeer in aantal was toegenomen. Hij
nog 4000 katholieken van de By- voerde moderne vormen van apos-
zantijnse ritus. In 1923 had de H. tolaat in, vooral de katholieke ac-
Stoel hun een apostolisch admini- tie, het actief deelnemen van het
strator gegeven. Hij had onder zijn lekenapostolaat aan de hiërarchie
jurisdictie 9 kerken, 8 kapellen, 5 Met zachte hand roeide hij enige
staatsscholen en enkele bijzondere ingeslopen misbruiken uit ver
scholen met 10 onderwijzers en 27 hoogde de waarde van de katho-
mannelijke en vrouwelijke religi- lieke scholen, bestudeerde de
euzen. Assumptionisten, Resurrec- kwestie van de gemengde huwelij-
tionisten en Conventuelen van de ken tussen katholieken en ortho-
Oosterse ritus waren de saeculieren doxen. Heel bijzonder heeft hij zijn huldigen
van de Byzantijnse ritus behulp- gezag als vertegenwoordiger van ting van een seminarie. Op zijn ïni-
zaam bij de zielzorg in dit diaspo- de paus laten gelden ter verster- Vier dagen later maakte aarts- tiatief en door zijn taktische voort-
ragebied. king van de banden tussen de ka- bisschop Roncalli zijn opwachting varendheid werd enkele jaren la-
In die tijd waren er dus onge- tholieken van de beide riten. bij de Bulgaarse tsaar Boris, met ter dit seminarie geopend Ook
veer 45.000 katholieken tegenover Daags na zijn aankomst te Sofia wie hij een langdurig gesprek had. stond de noodzakelijkheid van het
zes miljoen orthodoxen m Bulgarije, assisteerde hij al vanaf een troon Hierna begon hij beleefdheidsbe- katholiek onderwijs voortdurend
Wie echter de draagwijdte van de buiten de ïkonostase bij een plech- zoeken af te leggen bij de minister voor zijn geest Derhalve coördi
taak, aan mgr. Roncalli toever- tig gezongen mis in de Byzantijnse van buitenlandse zaken en andere neerde en leidde hij de Doeineen
trouwd, zou afmeten aan dit ge- ritus. Na de plechtigheid maakte autoriteiten. Van toen af begon hij van de drie Bulgaarse bisschoppen
ring aantal katholieken, vergist hij van de gelegenheid gebruik om met zijn apostolische visitaties. Hij om te ontkomen aan de bedreiging
21 aT r v, t i met zijn ontwapenende gemoedelijk- had hierbij niet de wind in de zei- van een vijandige regering die de
Als apostolisch visitator en later heid het eerste contact op te ne- len. Op de eerste plaats was zijn katholieke opvoedingsinstituten wil-
als apostolisch delegaat was hij in men met vele priesters en leken, speciale zorg de bestudering van de nationaliseren
Bulgarije de vertegenwoordiger die gekomen waren om de verte- methoden voor een betere opleiding fWordt vervolgd)
Een foto uit 1925,
toen mgr. Roncalli
juist benoemd was
tot apostolisch visi
tator voor Bulga
rije. RechtsDom
Constantinus M.
Bosschaertsdie
mgr. Roncalli op
diens visitatiereis
als secretaris ter
zijde stond.
genwoordiger van de H. Vader te van de clerus. Het voornaamste
probleem hiervan was de oprich-
De Nederlandse Toneelmanifestatie"
zal Shakespeare's stuk „Troilus en Cres
sida" dat voor het Holland-Festival in
studie wordt genomen, ook opvoeren
in het „Théatre des Nations" te Parijs
en wel op 12 en 13 juli. Het was eerst
de bedoeling dat het stuk in Parijs vier
keer zou worden opgevoerd, maar door
het grote aantal voorstellingen in eigen
land moet het bij twee keer blijven, zo
vernemen wij van het Nederlands Cen
trum van het Internationaal Theater
instituut.
De procurepr-generaal bij het gerechtshof te Arnhem heeft gisteren een
jaar en zes maanden gevangenisstraf geëist tegen een 59-jarige jachtop
ziener uit Wisch (buurtschap Westendorp) wegens voorwaardelijke opzet
tot doodslag. De procureur-generaal vroeg vernietiging van het vonnis van
de rechtbank te Arnhem, die verdachte had vrijgesproken, nadat de officier
van justitie tien maanden gevangenisstraf had geëist wegens dood door
schuld. Evenals de officier eiste de procureur-generaal als bijkomende straf
ontzegging van het recht een ambt te bekleden bij de politie of de reserve-
politie voor de tijd van vijf jaar.
opziener een stomp op het oog te heb
ben gegeven. De jachtopziener zegt
waarschuwingsschoten in de lucht te
hebben willen afvuren. Het resultaat
was echter, dat een van de twee scho
ten de wielrijder dodelijk in de hals
trof.
Donderdag was met de behandeling
van deze zaak in hoger beroep reeds
begonnen, doch wegens het vergevor
derde uur moest, zij gisteren worden
voortgezet.
De procureur-generaal noemde ver
dachte in zijn requisitoir een „dik
doenerige, vitterige politieman", die
gaarne van zijn macht misbruik maakt
om schrik aan te jagen. In zijn jeugd
heeft hij eens blijk gegeven van zijn
wrede aard door een koe de staart
af te snijden en nog niet zo lang ge
leden liet hij een door hem aangescho
ten hond jankend in het bos liggen.
Niets wees er op, aldus de procureur-
generaal, dat de nachtelijke fietser
een stroper kon zijn. Hij droeg geen
wapens, geen zak of tas en reed met
een behoorlijk verlichte fiets op een
openbaar fietspad. Het had ook een
geestelijke kunnen zijn, terugkerend
van ziekenbezoek. Toch wierp de
jachtopziener zijn fiets aan de kant en
zette zich schrap om de wielrijder aan
te houden.
Toen de fietser vaart minderde na
het bevel en blijkbaar af wilde stap
pen, beging verdachte de fout de jon
geman met de arm te willen tegen
houden. Het was dus begrijpelijk, dat
de landbouwer geschrokken van zich
afsloeg. Er waren in de buurt pas
roofovervallen gepleegd. Die klap
kwam de jachtopziener volgens de pro
cureur-generaal volkomen toe. Hij had
die aan zichzelf te wijten. In plaats
van zijn fiets te pakken en de man
achterna te rijden werd hij woedend
en begon met zijn niet op veilig staand
vuurwapen te schieten.
Dat hjj loodrecht in de lucht zou
hebben geschoten was volgens de pro
cureur-generaal onaannemelijk en het
staat vast, dat de kogel niet heeft ge-
ricochetteerd. Voorwaardelijke opzet
tot doodslag, aldus de procureur-gene
raal, is wettig en overtuigend bewe
zen. Verdachte had als scherpschutter
kunnen weten, dat hij de wielrijder
onder deze omstandigheden dodelijk
zou kunnen treffen. Met de gronden,
waarop de rechtbank de vrijspraak ba
seerde, kon de procureur-generaal zich
allerminst verenigen. De manier, waar
op verdachte als niet kenbaar zijnde
politieman de wielrijder wilde aanhou
den was schandelijk. Het was ook meer
dan grove schuld, het was doodslag.
Grove schuld, zoals de officier bij de
rechtbank aannam, berust nog altijd
op een vergissing en het schot, dat
verdachte loste was geen noodlottig
schot, maar een afschuwelijk schot. Hij
had stilstaand loodrecht in de lucht
kunnen schieten, als hij een waarschu
wingsschot had willen geven. Doch zelfs
voor een waarschuwingsschot, zelfs op
een stroper, zou in dit geval geen aan
leiding zijn geweest.
De raadsman vroeg begrip voor
de omstandigheden, waarin een een
voudig politieman als verdachte zich
geplaatst ziet in een nachtelijk bos
met voortdurend gevaar voor gewa
pende stropers. Op de fiets had ook
een figuur kunnen zitten, die betrok
ken was geweest bij een kippendief
stal, een roofoverval, afgezien nog van
stroperij. Het zou hem dan zeer zwaar
zijn aangerekend, als hij zo iemand
die hem bovendien een stomp had
gegeven had laten wegrijden. Dat
hij gerechtigd was een waarschu
wingsschot te lossen, heeft de recht
bank reeds erkend.
Pleiter achtte voorwaardelijke opzet
tot doodslag in geen enkele verhouding
tot de daad van verdachte. We staan
voor een raadsel, hoe een als waar
schuwingsschot bedoeld schot de vluch
teling heeft kunnen treffen. Evenals de
rechtbank nam de raadsman aan, dat
verdachte na de stomp duizelig was
geworden en niet de beschikking had
over zijn anders zo zekere hand. Het
was inderdaad beter geweest, dat ver
dachte onder deze omstandigheden niet
had geschoten. Doch hij moest snel
handelen. Voor het overige zijn de
instructies voor jachtopzieners terzake
allerminst duidelijk. De verdediger be
riep zich op de conclusies van de reent-
bank en vroeg bevestiging van het vrij
sprekende vonnis.
Uitspraak 5 maart.
IMPORT
STEEN KOOIT
IMPORT
STEEN KOOL
(NADRUK VERBODEN)
De Britse auteur en toneelschrijver
Laurence Housman. die vooral bekend
is geworden door het toneelstuk „Vic
toria Regina" een kroniek van het
leven van koningin Victoria is vrij
dag in de ouderdom van 93 jaar te
Bath overleden.
