Dodelijke druk op
knop in een
atoomlaboratorium
Blauwe flits en zacht gezoem
vergezelden de dodelijke
energiestraling
Prins Bernhard terug uit Z.-Amerika
m
m
1
Inheemsen in Nyasaland
roeren zich geducht
Opstandelingen gebruiken voor
het eerst vuurwapenen
Irokezen kondigen afscheiding
van Canada af
Khmesjtsjev krabbelt terug
ER BESTAAT GEEN
ULTIMATUM INZAKE
KWESTIE-BERLIJN"
Zeker 21 neger
jongens bij brand
omgekomen
Ex-S.S.-er (uit
Breda gevlucht)
in arrest
Ontdekker" toch
in haar baan
Khroesjtsjev immuun voor parfum
Het weer
30 DECEMBER 1958 IN LOS ALAMOS
Vroege ooievaar
OVERAL BOTSINGEN MET BLANKEN
Nabij Little Rock
Vliegtuigongeluk in
Nicaragua 14 doden
H3
PRISMA
Prototype Oostduits
straalvliegtuig bij
Dresden verongelukt
Kolendampvergifti
ging in IJmuiden
Beschuldigd van
moord
Kunstmaan wijzigt
stand voortdurend
STUURMAN i COHEN
KOOPVAARDIJ
ïvelyn Tliciiiaiis ELEGANTE TASSEN EN BY0UX
PRISMA-HORLOGES
't SILVER ST0EPKE
VRIJDAG 6 MAART 1959
82ste JAARGANG No. 30155
De Amerikaanse commissie voor atoomenergie heeft een
rapport gepubliceerd over het dodelijk ongeluk, dat op 30
december vorig jaar in de laboratoria van Los Alamos ge-
beurde. Tot op heden hebben zich in Amerikaanse labora
toria drie dodelijke ongelukken voorgedaan. Van het rap
port van de commissie voor atoomenergie geeft U.P.I. een
samenvatting, waaraan wij het volgende ontlenen.
WÊm f
lil
5?
zakdoeken
Vensters van opvoedings
gesticht waren getralied,
deuren op slot
Bejaarde man het
slachtoffer
De Russische premier, Khroesjtsjev, heeft gisteren aan
geboden de datum voor de overdracht van de controle-be
voegdheden in Oost-Berlijn voor een maand of langer uit
te stellen als het Westen redelijk wil onderhandelen. Vol
gens A.F.P. zei Khroesjtsjev: „Er bestaat geen ultimatum
inzake Berlijn. Het gaat niet om data. Wij hebben de 27ste
mei bepaald als datum voor het overdragen van de bevoegd
heden. Dat zal ook 27 juni of 27 juli of later kunnen zijn.
In ieder geval zullen wij niet onze bevoegdheden, die voort
vloeien uit de overeenkomst van Potsdam, aan Oost-Duits
land overdragen vóór de ondertekening van een algemeen
vredesverdrag voor Duitsland (hetgeen wij wensen) of van
een afzonderlijk vredesverdrag met de Duitse Democrati
sche Republiek (als men er niet in slaagt een algemeen
verdrag tot stand te brengen."
GOUDEN ARMBANDEN
ee MUKKIi) before pouêmj!
Falcon Popeline Regenjassen
Nieuwe Voorjaars-modellen
Enkele buien
Het weer in Europa
BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARIEM
Telefoon; Redactie 21544, Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkant Beverwijk: Breestraat 171, tel 4790
Bijkantoor en Red Ümuidem Leeuweriklaan 30
Telefoon 5790
wrectle: J. W Boerrlgter en
Mr, WAM. van der Kallen
Hoofdredactie: Drs. H. v RUN en W Severln.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents oer mllllmeter-
loogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week,
f 2.65 per maand, f 7.90 per kwartaal
Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur
avonds tel. 21544
Op 30 december 1958, om 16.35 uur, drukte Cecil W. Kelley een knop in
lie boven een stalen tank was gemonteerd. De tank stond opgesteld in
•tamer 218 van het atoomlaboratorium te Los Alamos, in de Amerikaanse
*taat New Mexico. De knop zette een mechanisch roer-apparaat in werking,
fl&t het water op de bodem van de tank in beweging bracht.
Ditmaal ontstonden oók een „blauwe flits" en „een zacht gezoem".
Aelley rende de kamer uit, schreeuwend dat hij „verbrandde". Op 1 ja-
Jlari 03.15 uur overleed Kelley, ruim 35 uur nadat hij de knop had inge
rukt.
Set ongeluk gebeurde in de plutoni-
jjuifabriek. Reeds zeven en een half
hadden Kelley en anderen er in
ujsïiaakte veiligheid gewerkt. „Oorza-
up van het ongeluk waren een aan-
fouten van de overledene bij het
Sp®rbrengen van plutonium en organi-
tai oplossingen naar verschillende
artks", aldus de commissie voor
roomenergie,
^ede-oorzaak waren een serie nood
lottige omstandigheden, waarbij veilig-
jO'dslimieten van fracties van een
Kram en fracties van een millimeter
werden overschreden.
Plutonium is een kunstmatig ver
vaardigd splijtbaar materiaal dat
veelvuldig wordt gebruikt in atoom
bommen. Een bepaalde hoeveelheid
plutonium in de juiste, compacte
^vorrn is een kritische eenheid"
"■'aarin een kettingreactie optreedt.
Wanneer deze reactie niet onder con
trole blijft is zij explosief in bom-
Jhen. Gecontroleerd wordt zij ge
bruikt voor de opwekking van ener
gie. In beide gevallen komt voor de
biens dodelijke straling vrij.
„.Op de dag van het ongeluk werd het
y'utonium in verschillende fasen van
vft winningsproces geanalyseerd. Dit
sidde er toe. dat plutoniumhoudend
;OateriaaI dat normaal afzonderlijk
ou zijn behandeld in een grotere
t°eveelheid dan gebruikelijk in één
bk terechtkwam.
de bodem van de tank in kamer
bevond zich een wateroplossing die
geringe hoeveelheid plutonium be-
oni OP bet water dreef een lichtere
Het ooievaarsnes op het dak van het
Oudewaterse stadhuis heeft gisteren
weer een bewoner gekregen.
In voorgaande jaren werd het sedert
1650 door ooievaars bewoonde nest
meestal pas eind maart betrokken.
"Mossing van organisch materiaal dat
v ts meer dan zeven pond plutonium
bevatte.
e Deze drijvende laag was 20,3 cm dik
b had een diameter van 73 centime-
er. De laag was sub-kritisch" en zou
®ar eeuwig hebben kunnen drijven
wider enige schade te doen wanneer
hoeveelheid plutonium niet werd
ebgroot en de vorm onveranderd bleef,
ra ,n evenwel Kelley het roer-appa-
aat in werking bracht werd het water
jp de bodem langs* de wanden van
oni b omhooggestuwdde drijvende
Piossing werd kleiner in omvang,
'VV z- dikker. De dikte nam ruim 3 mm
e, genoeg om een „super-kritische
eenheid te doen ontstaan.
Van de daardoor optredende splijting
Van 150 miljoen miljard atomen merk
te Kelley „slechts" een blauwe flits en
een zacht gezoem. Een stralingsindica-
™r op ruim 50 meter afstand gaf een
alarmsignaal en het gehele gebouw
Werd ontruimd.
v l-en mens kan een dodelijke hoeveel-
v9ld straling ontvangen 400 tot 600
ïbbtgen zonder iets te voelen. Maar
f9®Uey had ca. 12.000 röntgen ontvan-
lepa', later vastgesteld. Twee col-
teHoi °P bem toesnelden om hem
rnaa .n kregen ook een aanzienlijke
lin ar bjet dodelijke hoeveelheid stra-
Van a voelden niets. De hevigheid
Van j» kettingreactie en de werking
npr„.et roer-apparaat hadden de su-
gpi^tbWsche eenheid tot een sub-kriti-
st e gereduceerd en de reactie ge-
Advertentle
Nyasaland is gisteren opnieuw in beroering gekomen. Op minstens der
tig plaatsen in het land zijn ernstige botsingen tussen inheemsen en blan
ken ontstaan, aldus meldt United Press International. Groepen negers,
met bijlen, stokken en speren gewapend, betoogden, bedreigden blanken
en richtten vernielingen aan. Vijf negers zijn gedood, tientallen negers en
blanken raakten gewond. Op zeer vele plaatsen hebben de betogers aan
gebouwen, wegen en bruggen zeer grote schade aangericht. Volgens Reu
ter passen de negers in Nyasaland momenteel een andere tactiek toe. Aan
vankelijk trachtten zij de gearresteerde leiders van het Afrikaanse Natio
nale Congres te bevrijden. Thans blijkt dat de negers overgaan tot het op
richten van versperringen op wegen en het vernielen van bruggen.
Een patrouille van de politie, die bij
een onderneming nabij Zomba voor een
wegversperringen door 'n groep schreeu
wende en dreigende inboorlingen werd
Om nooit te vergeten
tegengehouden en vanuit een boom door
een „scherpschutter" met een jachtge
weer bestookt werd, heeft gisteren het
vuur geopend en vijf negers gedood.
Ook op andere plaatsen hebben de op
standige negers van vuurwapens ge
bruik gemaakt. Bij alle bloedvergieten
in Nyasaland hebben de negers tot nu
toe geen vuurwapens opgenomen.
Een menigte negers heeft volgens Reuter
in het gebied van Misoekoe een verla
ten Amerikaans zendingsgebouw in
brand gestoken. Een vliegtuig van de
Rhodesische luchtmacht wierp traan-
gasbommen op de negers die zich rond
om het gebouw hadden verzameld. De
Amerikaanse zendeling en diens vrouw
zijn vorige week vertrokken.
In Nyambi, nabij Fort Johnston, is
een bij negers in gebruik zijnd ge
rechtsgebouw afgebrand. Te Fort Man
ning werd een Afrikaans stamhoofd
aangevallen, en raakte een van zijn
®tamoudsten Se wond. Nabij Visanza is
een .Engelse jachtopziener aangevallen.
771'' schoot op de negers, verwondde
FJ;e" <7r?.wist te ontkomen. Te Salis-
naov +e5n hoge bestuursambte
naar mee dat de groepen woedende ne
gers geen onderscheid maken tussen
blank of zwart.
Bjj de brand in een opvoedings
gesticht voor negerjongens te Wrights-
ville bij Little Rock zijn zeker 21 van
de 68 jongens omgekomen, aldus meldt
Reuter. De slaapzaal waar de jongens
zich bevonden, was op slot en de ven
sters waren getralied. Personeel was
niet aanwezig, zodat niemand de deur
kon ontsluiten. De onderwijzer die ge-
tvoonljjk in het huis sliep was naar het
ziekenhuis. De gouverneur van Arkan
sas, Faubus, was spoedig ter plaatse.
Aan de pers verklaarde hij, dat van
alle soortgelijke instellingen in de
staat de veiligheidsvoorzieningen on
middellijk zullen worden gecontroleerd.
Een vliegtuig van de „Taca Airli
nes" (San Salvador) is Dij het opstijgen
van het vliegveld van Managua in Ni
caragua verongelukt. Van de zestien
inzittenden zijn er zestien om het le
ven gekomen. F n stewardess en een
jongetje hebben he t ongeluk overleefd.
De bestemming van het toestel was
Mexico en New Orleans.
Advertentie
(met het rode^driehoekje)
Km
het goede anker-horloge
Ut
Een nieuw passagiersvliegtuig niet
straalaandrijving, dat in Oost-Duitsland
volgens plannen van de .'oormalige
hoofdontwerper van de Junker-fabrje-
ken prof. Bruno Baade was gebouwd,
is woensdag nabij Dresden bij een
proefvlucht verongelukt. De vier inzit
tenden kwamen om het leven. Dit is
gisteren volgens A.F.P. en Reuter
meegedeeld door een woordvoerder van
de Oostduitse vliegtuigindustrie.
Het viermotorige straalvliegtuig van
het type 152 bood plaats aan 48 tot 72
passagiers. In de ochtend had het een
geslaagde vlucht gemaakt. Toen het in
de middag opgestegen was voor een
rondvlucht boven Leipzig, waar pre
mier Khroesjtsjev op dat ogenblik een
rede hield, moest het met het oog op
de weersomstandigheden naar Dresden
terugkeren. Bjj de landing stortte het
vliegtuig neer.
Toestellen van dit type moeten de in
Rusland ontworpen Iljoesjins-14 ver
vangen, die in Oost-Duitsland in licen
tie worden vervaardigd.
Vanmorgen is in het Rode Kruis zie
kenhuis te Beverwjjk overleden de 82-
jarige mevr. M. de R. V. uit Velsen-
noord. Twee dagen geleden werd zij
door een gezinsverzorgster bewuste
loos in haar woning aan de Wjjker-
straatweg te Velsen-noord op bed aan
getroffen. De kachel had een grote hoe
veelheid kolendamp ontwikkeld. Ook
haar 80-jarige echtgenoot en een inwo
nende zoon waren bedwelmd, maar zij
waren er niet zo erg aan toe als de
vrouw.
Bruin gebrand stapte prins Bernhard
donderdagmiddag drie uur uit het
K.L.M.-vliegtuig de DC-7C „Zwarte
Zee", die hem van Montreal naar Am
sterdam had gebracht, op het platform
van Schiphol: de reis van ruim een
maand naar Chili, Paraguay, Brazi
lië en Mexico was achter de rug.
Op de Amsterdamse luchthaven was
het een blij weerzien tussen de leden
van de koninklijke familie. „Je ziet
er uitstekend uit," zei koningin Juliana
tot de prins. Na een hartelijke begroe
ting met prinses Beatrix, prinses Irene
en prinses Marijke drukte prins Bern
hard de ambassadeurs van Chili, Bra
zilië, Argentinië en Venezuela en de
zaakgelastigden van Ecuador en Peru
de hand om uiting te geven aan zijn
dankbaarheid voor de ontvangst, welke
hem in enkele van deze landen ten
deel was gevallen. „Het was fantas
tisch", zei de prins tegen de diplomatie
ke vertegenwoordigers van Chili en
Brazilië.
In het gezelschap van de prins be
vonden zich zijn particuliere secre
taris dr. F. A. de Graafl, zjjn adju
dant luit. kol. C. C. Geertsema en
de heer C. Sesink hoofdcommissaris
rijkspolitie, hoofd van de veiligheids
dienst van het koninklijk huis. die de
gehele reis hebben meegemaakt.
De familieleden het &3Volg van
de prins waren eveneëns naar Schip
hol gekomen. Op het platform was het
gedurende enkele minuten een genoeg
lijk onderonsje, waarbij de eerste reis
verhalen werden verteld.
Om kwart over drie stapteh koningin
en prins en de drie prinsessen in de
hofauto, die snel wegreed, richting
Soestdjjk.
De Officier van Justitie te Lüneburg
heeft de voormalige S.S.-man Wilhelm
Polak, een van de „Bredase vluchte
lingen" in staat van beschuldiging wegens
moord gesteld, aldus meldt U.P.I. Po
lak is reeds enige tijd in voorarrest
vastgehouden maar is 9 februari vrij
gelaten. Polak werkt in een benzine
station en woont nabij Hannover. Over
de tenlastelegging is alleen bekend
dat Polak de moord gepleegd heeft
toen hij S.S.'er was.
Polak was al in 1953, na zijn ont
snapping uit de Bredase strafgevange
nis, in Hannover wegens het bezit van
valse identiteitspapieren veroordeeld tot
twee maanden gevangenisstraf. West-
Duitsland heeft geweigerd hem uit te
leveren omdat niet vaststaat welke na
tionaliteit Polak bezit. Hij was tot le
venslang veroordeeld wegens moord op
Nederlandse verzetsmensen.' Polak
nt^i ,alt.ud aangevoerd dat hjj zijn
Nederlandse nationaliteit verloor toen
np in Duitse krijgsdienst trad.
n r",7
Hartelijk begroet H.
De Amerikaanse luchtmacht heeft gis
teren bekend gemaakt dat de vorige
week zaterdag gelanceerde kunstmaan,
de „Ontdekker", waarvan het lot tot
dusver niet met zekerheid kon worden
vastgesteld, in een baan om de aarde
wentelt, aldus meldt Reuter. De lucht
macht beschikt thans over voldoende
gegevens om te kunnen vaststellen dat
de kunstmaan in de van te voren be
paalde baan is gekomen. De baan loopt
over de polen. De luchtmacht schrijft
de sporadische ontvangst van radio-
seinen van de „Ontdekker" toe aan
de voortdurend wijzigende stand van de
kunstmaan. De afstand tot de aarde va
rieert van 280 tot 820 kilometer. De
kunstmaan doet 95.5 minuut over één
omwenteling.
Opperhoofden van zes indianenstammen hebben zichzelf gisteren uit
geroepen tot onafhankelijke bestuurders van het reservaat Onsweken bij
Brantford (Ontario). Hun perste besluit was „afscheiding" van Canada. Zij
hebben koningin Elizabeth van Engeland, premier Diefenbaker van Ca
nada en president Eisenhower van de Verenigde Staten telegrafisch op de
hoogte gebracht van de vorming der „echte Indiaanse regering van de zes
volken omvattende Irokese confederatie van Noord-Amerika". Dit meldt
Beuter.
De Russische leider zei dit onder meer
in een rede, die hij aan een lunch in
het stadhuis van Leipzig hield, na een
bezoek aan de Leipziger Messe. United
Press International bericht, dat Khroesj
tsjev zijn opmerkingen in het bijzonder
richtte tot drie leden van het Britse par
lement, aan wie hij had gevraagd, zich
bij hem aan tafel te voegen ij. de hoofd
eetzaal. De drie Britten waren: Ian
Mikardo, onder-voorzitter van de
Labour-par tij, Barnaby Drayson, een
conservatief, en Arthur Lewis, een La
bour-lid van het parlement. Ook de Oost
duitse premier, Grotewohl, en de Oost
duitse partijsecretaris, Ulbricht, namen
deel aan de maaltijd.
Khroesjtsjev was in een joviale bui.
Op het moment dat hij zijn opmerkin
gen tot de Britten maakte over Berlijn
en een vredesverdrag, had men echter
de indruk dat hij elk woord meende.
Hij keek bij het spreken strak in de
richting van de Engelsen. Bij de be
spreking van de bedreiging met oor
log zei de Russische premier op een
gegeven ogenblik: „Als u ons bang wilt
maken, dan kan ik u zeggen, dat we
reeds hang zijn. We hebben genoeg
angst gehad. Er is geen reden ons nog
meer vrees aan te jagen. Doe dat dus
niet. Blijf redelijk." Khroesjtsjev merk
te verder op dat Grotewohl en de West-
duitse bondskanselier, Adenauer, bijeen
zouden moeten komen. Een door hen
bereikte overeenkomst zou de steun van
de Sovjet-Unie genieten. Daarop riep
Ulbricht uit: „Adenauer wil niet". „Dat
toont de zwakte van Adenauer", aldus
meende de Rus.
In een reeks grapjes niet de Britse
parlementsleden zei Khroesjtsjev dat
er maar eeh paar communisten in Rus
land waren tijdens de dagen van do
Tsaar, maar dat de revolutie toch ge
slaagd was. Bij een pleidooi voor gelijk
heid van alle volkeren zei de Sovjet
leider: „Een Tsaar wordt naakt niet her
kend. In het bad zijn alle mensen ge
lijk". Door een misverstand waarschijn
lijk dacht Khroesjtsjev dat de twee La-
bourleden liberalen waren. Hij bleef hen
maar toespreken als liberalen. Toen
hem gevraagd werd, bij welke partij
hij zich zou aansluiten, als hij Engels
man was, antwoordde hij, dat hij tussen
de liberalen en de conservatieven zou
terechtkomen. Daarna zei hij: „Ik zou
me hij die partij aansluiten, die het
meest in de vrede is geïnteresseerd".
Een van de Britten, Mikardo, vroeg of
Khroesjtsjev ingenomen was met de
reactie in Groot-Brittannië op de be
sprekingen met de Britse premier, Mac-
millan, in Moskou. Khroesjtsjev repli
ceerde: „Dat is een geheim tussen Mac-
millan en mij".
In de Westelijke hoofdsteden heeft
de bereidheid van Khroesjtsjev om
de datum waarvóór een vergelijk over
West-Berlijn tot stand moet zijn ge
komen, te verschuiven vrijwel dezelf
de reacties gewekt: namelijk dat uit
deze bereidheid kan worden opge
maakt dat de Sovjet-Unie haar eis ma
tigt.
M. de Koningin haar gemaal bij diens aankomst uit Zuid-
Amerika op Schiphol.
In het telegram aan Eisenhower
vroegen zij voorts om een conferentie
op 19 maart, ter bespreking van „ver
dragen tussen onze volken".
Een der opperhoofden, Wallace An
derson oftewel „Boze Beer", heeft ver
klaard, dat de nieuwe regering een
beroep op de Verenigde Naties zal
doen als de Canadese regering haar
niet erkent.
De „machtsovername" is door een
duizendtal aanhangers van de opper
hoofden bewerkstelligd. Zij trokken gis
teren naar het bestuursgebouw van het
reservaat en verklaarden dat zij de uit
13 man bestaande gekozen raad, die
daar zetelt, ais afgezet beschouwden.
Terwijl zij de gesloten deuren forceer
den en het gebouw binnendrongen ont
snapten de leden van de raad door
een achterdeur. Volgens de aanhangers
van de „nieuwe orde" was de raad
een „marionettenregering".
Als een vriendelijke en praatlustige heer op leeftijd heeft premier
Khroesjtsjev van de Sovjet-Unie gisteren rondgewandeld op de jaarbeurs
van Leipzig. In een stand met Franse parfum merkte hij volgens U.P.I. op:
„Voor een jongeman zou het gevaarlijk zijn hier binnen te komen. Voor
mensen van mijn leeftijd is het gevaar er vanaf."
Veel belangstelling toonde hij voor de Renault die in Salt Lake City
308 kilometer per uur bereikt heeft. „Ik voor mij zou liever op mijn leef-
tijd niet zo snel rijden. Ik leef graag lang."
Tegenover Franse gidsen merkte hij op: „Ik heb bewondering voor de
Franse verbeeldingskracht en vindingrijkheid. Ik zou graag Franse ma
chinewerktuigen kopen, als u ons crediet geeft." Britse standhouders gaven
de Russische premier een geigerteller en vertelden hem, dat Leipzig minder
radio-actief is dan Londen. „Britse machines zijn beter dan de Britse
politiek", was Khroesjtsjevs commentaar.
Advertentie
JUWELIERS - Houtplein 15 - HORLOGERS
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
Advertentie
Komplete uitrustingen voor
alle Maatschappijen van de
Terlenka uniformen
Zijlstraat 71
Haarlem
Advertentie
<3R. HOUTSTRAAT 18a HAARLEM TELEFOON 2041 S
Verwachting tot zaterdagavond
(opgemaakt te 11.15 uur)
Wisselend bewolkt met op de mees
te plaatsen enkele buien. Matige tot
krachtige wind tussen zuid en zuid
west. Dezelfde of iets lagere tempe
raturen.
Zon: 7.15-18.29. Maan: 6.05-16.38.
Station
Vveer
Stockholm geheel bew.
Oslo geheel bew.
Kopenhagen onbewolkt
Londen zwaar bew.
Amsterdam regen
Brussel regen
Luxemburg zwaar bew.
Parijs regen
Nice zwaar bew.
Berlijn regen
Frankfort regen
temp. neersl.
heden max. afgel.
7 uur gist. 24 uur
4
4
r unchen
Zürich
Genéve
Locarno
Rome
2
5
4
7
8
7
8
7
11
8
9
5
5
zwaar bew
geheel bew.
geheel bew. 9
regen 8
Kalf bew. 10
11
13
14
12
14
15
14
14
13
10
9
10
23
1
8
0
3
3
15
4
7
0
0.1
4
0
0
0
10
0
Advertentie
verkrijgbaar bij:
De KLeine zaak mei de wouiste «euzi
Grote Houtstraat 49 - Haarlem
Telefoon 20049
