Sterke contrasten tussen
Oost- en West-Berlijn
53S
In missie vierendertig
miljoen katholieken
Werkgelegenheid zal
nog niet verbeteren
Two nationsin één stad
Welvaart van het Westen wordt niet langer
beschouwd als beslissend argument
H
Aantal werklozen vermoedelijk
iets hoger dan in 1958
Het slaan met
bierglazen is
zeer in trek
K.V.P.-landdag
„uitverkocht"
Man rijdt op
wachtmeester in
Centraal Economisch Plan 1959
Bij de buren
Geen vee-artswel etser
*Wee verdachten voor
de rechtbank
H.H. Wijdingen
GENIET RUSTIG VAN EEN BORREL
Gehandeld uit wraak
VERSLAG VAN „PROPAGANDA FIDE"
Dirk Harting
75 jaar
Op Curagao
Vader en zoon
De Wit ontslagen
Journalist thans op
Curagao toegelaten
VRIJDAG 6 MAART 1959
PAGINA 5
zorg bereid!
•tormaal - coffeïnevrij - espresso
8 maart in Den Bosch
m
Uit Je beste koffiebonen!
KË5W
normaal - coffeïnevrij - espresso*
Militaire uitgaven
getal, dat aansluiting geeft
op het einde van de woningnood!
Kengetal j 2
Buitenlandse conjunctuur
Arbeidsmarkt
Nederlander ziet echter
van benoeming af
75
TTT:';
x a
D« hebpzigerst.rassevroeger de drukste winkelstraat van Berlijn, biedt thans een troosteloze
aanblik.
(Van een redacteur)
1® een langdurig gesprek met de Amerikaanse senator
Humphrey heeft de Sovjet-premier, Nikita Khroesj-
enige tijd geleden precies gezegd, wat hij van de
^estie-Berlijn denkt. „Berlijn", zei hij, „is als een
Staat in mijn keel". De eerste indruk, die men bij een
j®zoek aan de voormalige Rijkshoofdstad opdoet, is
"««e, dat Khroesjtsjev zich wel voornamelijk moet er
wten aan het verschil in welstand tussen de beide de-
H van de stad. Oost-Berlijn ziet er grauw en haveloos
aan de woningbouw wordt weinig of niets gedaan
ook met het herstel van de beschadigde gebouwen
het niet bijster vlotten. In het westelijke stadsdeel
•haakt men zich op het ogenblik zelfs boos, omdat de
°o>nmunisten zijn begonnen met de afbraak van het
Vroegere kroonprinselijke paleis aan Unter den Linden.
Het gebouw is in 1663 opgericht en de latere keizers
Wilhelm I en Wilhelm II zijn er geboren. In de oorlog
is het paleis niet onherstelbaar beschadigd en het stond
*elfs op de monumentenlijst. Maar de communisten
trekken zich weinig van de westelijke woede aan en zij
gaan systematisch door met het opruimen van alle
herinneringen aan een „burgerlijk" of „kapitalistisch"
Duitsland. In de Leipzigerstrasze, vroeger de mondaine
winkelstraat van Berlijn, worden nu de restanten van
het warenhuis Hertie afgebroken. Alleen de Friedrich-
strasze, waar vroeger de grote bioscopen en theaters
waren gevestigd, maakt, hoewel deerlijk beschadigd,
nog een enigszins levendige indruk. Op de aanplakzui
len stelt de communistische jeugdorganisatie de vraag,
wie het best de „Lipsi" dansen kan. De „Lipsi" houdt
volgens bevoegde waarnemers het midden tussen de
charleston en een stoelendans en zij is ontworpen op
een congres van communistische dansleraren in Leip
zig (Latijnse naam: Lipsia). Maar in de winkels van
de Friedrichstrasze komt men hetzelfde opschrift te
gen als in alle andere winkels van Oost-Berlijn: „Ver-
kauf nur bei unaufgeforderter Vorlage eines deutchen
Personal-Ausweises". En het publiek ziet er net zo
pover uit als in de rest van de sector.
6,
He mensen daarentegen, die m West-
„,€l"lijn over de Kurfürstendamm fla
rden of bij Kranzler hun roomtaar-
verorberen, maken de indruk zo
•J't een luxueuze etalage te zijn weg-
®?Wandeld. Een elite van Europese ar
chitecten heeft in het Hansaviertel een
®eks fraaie flatgebouwen neergezet
P1 ook elders in de stad wordt met
Sfn en macht gebouwd. Het giganti-
?hhe Hilton-hotel en de bijbehorende
rhonnade aan de Budapesterstrasze
fhhken door hun luxe en hun exclusivi-
iÏÏh zó dicht bij de sectorengrens, een
"«na onwezenlijke indruk. Disraeli zou
jLu ook in Duitsland, ja zelfs in Groot-
eriijn zijn ,,two nations" hebben ont
waard.
Advertentie
at?tt-slaan met bierglazen is de laat-
cier IJ zeer in trek, zo sprak de offi-
bank v?n justitie bij de Bredase recht-
l0oip' zijn requisitoir tegen een leer-
tefJuit Loon op Zand, die gisteren
'"Ha» stond wegens zware mishande-
Cejui?' He verdachte had op 26 de-
V«1 lt>58 in een café in Kaatsheu-
Hbk» n hij zich door een andere ca-
blan .elter bedreigd voelde, deze een
b.,r het gezicht gegeven met het
as dat hij in zijn hand had.
ee1 on Sevolg was, dat de getroffene
Zeer moest missen. Verdachte had er
de vrv.ee' spjjt van, zei hjj, en verklaar-
leq Vp de rechtbank alle schade te zul-
al epLr?oeden. Tussen beide mannen was
Waapu-vor iets aan de band geweest,
He off- .aPPen waren gevallen.
Ze van er van justitie vond deze wij-
te twaaCfecl:lten bijzonder ernstig en eis-
aftrek v maanden gevangenisstraf met
deed no^,? voorarrest. De rechtbank
uordeeidi h.zelfde dag uitspraak en ver-
gevans-pn! de man tot tien maanden
•naandor, tra;f met aftrek van twee
Een \!i ^oorarrest.
eveneen« hte uit Brecla moest zich
Gerant»,WeSens zware mishandeling
Verklari,00r^en' Ook bij had volgens de
decafphHg yan drie getuigen een me-
gezicht i met een bierglas in het
ge vpr„,geS- ®en- Hierbij waren ernsti
ger met een bierglas in het
ge vor.;.J?c5!agen- Hierbij waren ernsti-
gebrar.ï?nTlngen vlak boven de ogen toe
Van -hiQtV dit Seval eiste de officier
•traf zes maanden
gevangenis-
de micSt vergoeding van 275,- door
ze zaait ,1 geleden schade. In de-
spraak over veertien dagen uit-
Natuurlijk moet het Khroesjtsjev en
zijn Oostduitse trawanten ergeren, dat
daar temidden van hun berookte fa-
brieksimperium zo'n stralende luxe
stad wordt opgetrokken. Berlijn verte
genwoordigt in de D.D.R. ,,das golde-
ne Westen". De bondsrepubliek doet
haar best om deze voorpost van de
vrjje wereld zo voordelig mogelijk voor
de dag te laten komen.
De begroting van West-Berlijn ver
toont nu een eindcijfer van ongeveer
3 miljard DM. Daarvan draagt de
bondsrepubliek ongeveer een derde
(950 miljoen) bij. De belasting,^die de
communisten op de autowegen naar
Berlijn heffen, wordt voor de helft door
de bondsrepubliek en voor de andere
helft door West-Berlijn zelf aan de par
ticulieren vergoed. De bondsrepubliek
heeft ook tal van maatregelen ge"°;
men om de angst voor commumstiscne
chicanes bij de Westduitse particulie
re beleggers weg te nemen. Zo heelt
zij een garantiefonds ingesteld, waar
uit de verliezen, die voortvloeien uit
willekeurig ingrijpen van de autoritei
ten der D.D.R.kunnen worden ver
goed. Verder staat Bonn aan Berlijn
bepaalde belastir.gfaciliteiten toe.
Natuurlijk gebeurt dat alles niet al
leen of zelfs maar voornamelijk om
de heren Ulbricht, Pieck en Grotewohl
de ogen uit te steken. Zonder al die
faciliteiten en al die hulp zou West-
Berlijn het, als een eiland temidden
van een communistische zee, maar
heel moeiljjk hebben. Het wegvallen
van allerlei bestuursfuncties (Pruisen,
Brandenburg, het Duitse Rijk) heeft
West-Berlijn opgescheept met een aan
zienlijk overschot aan ambtenaren.
Een groot deel van de 2 a 3 miljoen
vluchtelingen, die na 1948 uit de D.D.R.
zijn gekomen, hebben hun reis via
Berlijn gemaakt. Velen hunner zijn in
West-Berlijn gebleven en maken aan
spraak op werk en woningen; voor de
anderen moesten zeer aanzienlijke kos
ten worden gemaakt.
et gevolg van dat alles is ge
weest, dat West-Berlijn voor een
reeks opgaven kwam te staan
die de vermogens van een stadsbe
stuur ver te boven gaan. Met de nulp
van Bonn is het er echter in geslaagd
voor talloze problemen een oplossing
te vinden.
In de loop der jaren is voor om
streeks 300.000 mensen blijvende werk
gelegenheid geschapen. Het percentage
werklozen is in de loop der jaren ge
slonken van 27 tot 5 procent. Er is in
Berlijn een elektro-technische industrie
gekomen, er zijn machinefabrieken,
chemische fabrieken en ook wat
langzamerhand geducht begint mee te
tellen ateliers voor de „haute cou
ture". In 1950 had de totale produktie
van West-Berlijn een waarde van één
miljard DM. In 1956 was die waarde
al gestegen tot meer dan 6 miljard.
Wie nu over de Kurfürstendamm slen
tert komt enkele malen de naam te
gen van Eduard Winter, die de „Ge-
neralvertretung" heeft van Volkswa
gens en Coca-Cola. Hij is, zegt men,
een van de vier miljardairs, waarop
West-Berlijn thans prat gaat. Daaren
boven moeten er nog 80 miljonairs
zijn.
De economen in Bonn zijn erin ge
slaagd de concurrentie-positie van
West-Berlijn in stand te houden. Het
prijzenpeil is er zelfs iets lager dan
in de bondsrepubliek en vele zakenlie
den, die uit Hamburg of Bremen naar
West-Berlijn moeten, kopen daar voor
hun vrouw een mantel of een japon.
De financiële hulp, die West-Berlijn
ontvangt, verdwijnt overigens niet in
het niet. De stad behoort niet alleen
tot de grootste leveranciers van de
bondsrepubliek, maar ook tot de groot
ste afnemers. Men heeft berekend,
dat op die manier zeker 600 miljoen
van de 950 miljoen, die Bonn jaarljjks
aan de stad toeschuift, naar de bonds
republiek terugvloeien.
Het geld, dat gebruikt wordt voor
het opvangen van de vluchtelingen
stroom (Bonn neemt 85 procent van
de kosten voo zijn rekening) werpt
soms ook no-; rijke vruchten af. Er
zijn voorbeelden van groepen vluchte
lingen, die en bloc uit een industrie
complex in Oost-Duitsland zijn wegge
lopen en thans een soortgelijke indus
trie in de bondsrepubliek hebben op
gezet. Zo is in Neu-Gablon een hele
glasindustrie gekomen en uit Saksen
is veel textielnijverheid naar het wes
ten verhuisd. In deze gevallen werkt
de vluchtelingenstroom dus bevruch
tend op de Westduitse economie.
Er is echter een tijd geweest, dat
men in het westen van oordeel was,
dat het voldoende was om tegenover
de ideologie uit het Oosten een hoge
levensstandaard te plaatsen. Men
heeft getracht communistische jonge
ren te overtuigen door middel van le
vensmiddelenpakketten en zuidvruch
ten. Maar dat gaat nu niet meer. „Das
Bananenzeitalter ist vorbei", zo zegt
men in West-Berlijn.
Niet de geringe stijging in de Oost
duitse levensstandaard is voor die wij-
ziginr- verantwoordelijk. Nog steeds
ziin er in de D.D.R. kleine kinderen,
die bananen aanzien voor „gelbe Gur-
ken" Neen, de Oostduitsers zijn veel
eer tot de conclusie gekomen, dat het
onk in het .goldene Westen" niet alles
goud is wat er blinkt. Zij storten zich
niet allereerst meer in de „innerdeut-
sche" volksverhuizing om het beter te
krijgen. Voor hen persoonlek betekent
een vlucht naar het westen dat weet
men aan de andere zijde van het IJze
ren Gordijn heel goed een verbluf
in een kamp van gemiddeld twee jaar
en het verlies van bijkans alle per
soonlijke bezittingen. Pat p]0n
desondanks nog steeds in dichte drom
men de wjjk neemt, vindt zijn oorzaak
in andere motieven. Die andere motie
ven zijn tevens de redenen, waarom
Khroesjtsjev c.s. thans in de eerste
plaats uit zijn op de eliminatie van
West-Berlijn als vrije stad.
De belangstelling voor de K.V.P.-
landdag in Den Bosch op zondag 8
maart is zo groot, dat de nu nog bin
nenkomende aanvragen uit de afdelin
gen der Partij om toegangsbewijzen
moeten worden afgewezen. De 10.000
toegangsbewijzen zijn vanuit de Par
tijcentrale verzonden; wie geen toe
gangsbewijzen heeft, kan niet tot de
meeting worden toegelaten.
Prof. Romme, die in deze verkie
zingscampagne reeds zo'n grote serie
spreekbeurten vervult, heeft het ook
zondag 8 maart niet licht. Hij zal
evenals de heer Jan Peters zo
wel in de vergadering van de 6000 als
van de 4000 het woord voeren.
Met medewerking van de gemeente
politie in Den Bosch is voor een goede
verkeersregeling ten behoeve van de
10.000 deelnemers gezorgd, terwijl er
voldoende parkeergelegenheid is voor
de meer dan 150 bussen en de honder
den auto's, scooters en bromfietsen, die
worden verwacht.
14 en 15 maart zal mgr. dr. G. Lem-
mens in de kapel van het theologicum
der missionarissen van het H. Hart
(M.S.C.) te Stein (L.) de volgende fra
ters van de M.S.C.-congregatie tot sub
diaken en diaken wijden: W. Goossens
(Keyenburg Gld.), J. Verdonschot
(Nederweerf L.), Arn. Croonen (Eind
hoven), L. Stuifbergen (Castricum), J.
Rutges (Montfoort Utr.), Alb. Schelle-
kens (Breda), Jac. Lammerts (Henge
lo Ov.), Mat. van Langen (Amster
dam), H. Groenewegen (Naaldwijk),
Ant. Scheer (Kampen), Car. Goossens
(Andijk N.H.), H. Vergouwen (Hoeven).
Advertentie
fijn als u iets in huis hebt!
umiifM'.ruv
Nadat hij met zijn broer voor de
kantonrechter had terecht gestaan
wegens een groot aantal overtredingen
van het rijtijdenbesluit heeft een 25-
jarige expediteur uit Hem wraak wil
len nemen op een wachtmeester van
de rijkspolitie uit Hem door met zijn
zware vrachtwagen in volle vaart op
hem in te rijden. De wachtmeester kon
door snel opzij te springen zijn leven
redden. Hjj werd echter aan een van
zijn benen gewond. De expediteur is ge-
ai'resteerd en zal voor de officier van
justitie worden geleid wegens poging
tót doodslag.
Advertentie
(Van onze Romeinse correspondent)
Een maand later dan vorige jaren
is verschenen bij de Vaticaanse uitgeve
rij het overzicht van de activiteiten van
de H. Stoel in 1958. Behalve de dage
lijkse Vaticaanse kroniek omvat dit
overzicht de verslagen der verschillen
de pauselijke ministeries, behalve dat
van het H. Officie, der rechtbanken, or
ganen van cultuur, kunsten en weten
schappen en andere instellingen.
Aan het verslag van het Missieminis
terie, de Congregatio de Propaganda Fi
de, ontlenen wij enige gegevens en cij
fers:
Op 30 juni 1957, de datum der jongste
statistiek, waren er in de missielanden
bijna <84 miljoen katholieken en 3,5 mil
joen geloofsleerlingen. 27.000 priesters,
ruim 10.000 missiebroeders, bijna 68.000
missiezusters en 110.000 catechisten wa
ren in de zielzorg werkzaam. 4181
grootseminaries verzorgden de opleiding
van de toekomstige clerus.
Het Pauselijk Werk voor de verbrei
ding van het geloof; dat o.m. subsidie
aan de missie verleent, kon in 1958 met
ruim 16 min. dollar steunen. Het werk
verleent vaste en overeengekomen bij
stand en buitengewone subsidies. Maar
van de 520 aanvragen om hulp kon de
ze om financiële redenen slechts in 285
gevallen gegeven worden.
Het Kindsheidwerk verzamelde
3,75 miljoen dollar, dat is ander
half miljoen meer dan in het vooraf
gaande jaar. Het Werk helpt of on
derhoudt kraamklinieken en bewaar
scholen in de missielanden. 660.000
kinderen waren in 1958 in deze in
richtingen opgenomen. In de wees
huizen van de „Kindsheid" zijn
450.000 kinderen ondergebracht. 19
miljoen werden op medische eonsul-
tatiebureaux geholpen. Maar de voor
naamste taak van dit Werk bestaat
in de christelijke opvoeding, die door
de geschonken hulp aan 4,5 miljoen
kinderen mogelijk gemaakt werd. Het
St.-Petrus liefdewerk voor de inheem
se clerus onderhoudt of steunt 296
kleinseminaries met 20.064 leerlingen
en 105 grootseminaries met 4720 stu
denten. Bijna 5 miljoen dollar ver
mocht dit liefdewerk te distribueren
en ofschoon de giften, niettegen
staande economische en politieke
moeilijkheden bljjven stijgen, zijn zjj
bij lange na niet genoeg om aan het
dringend nodige te voldoen.
Het College van St.-Pieter te Rome is
het instituut, waar inheemse geestelij
ken, die door hun bisschoppen voor ver
dere universitaire studiën naar Rome
gezonden worden, leven en werken. Het
College telde in 1958 99 alumni uit 29
nationaliteiten. De aanvragen voor een
plaats nemen steeds toe. Twee derde
der kosten van dit College komt voor
rekening van het Petrus liefdewerk.
Ziet hier nog enkele nadere specifica
ties:
In de Afrikaanse territoria, die onder
de Propaganda Fide vallen, leven 20
miljoen katholieken en geloofsleer
lingen op een totale bevolking van 167,6
miljoen. Van de 11.199 geestelijken, die
er arbeiden, zijn er 1.811 inheemsen. Van
1920 tot 1957 steeg het aantal katholie
ken van 1,7 miljoen tot 17,7 miljoen,
de totale bevolking van 88 op 167,6
miljoen. Om één geestelijke op elke
1000 katholieken te hebben (de niet-ka-
tholieken niet meegeteld), komt men
heden 6500 geestelijken tekort. Het
communistisch gevaar stijgt gestadig
in het Zwarte werelddeel.
In China zijn alle buitenlandse mis
sionarissen buiten gezet: circa 3000
priesters, 2000 missiezusters en 450
broeders. Van de 143 bisschoppen zijn
er 25 gebleven; alle Chinezen. Het
merendeel van hen zit gevangen. Het
aantal onwettige bisschopsconsecraties
neemt toe. In Hongkong, dat heden 2,5
miljoen inwoners telt (in 1951: 1,8 mil
joen) leven 109.000 katholieken. Er
z(jn 87 kerken, 288 priesters en 565 zus
ters. Er wordt zeer intens gewerkt,
maar de economische omstandigheden
zijn er, ten gevolge van de voortduren
de vluchtelingenstroom uit communis
tisch China, slecht.
In Japan steeg het aantal katholie
ken sinds 1948 met meer dan 100 pet.
Er zijn er heden ruim een kwart mil
joen. Op Japans grondgebied arbeiden
359 inheemsen en 1.063 buitenlandse
priesters. Op twee grootseminaries stu
deren 260 studenten. De katholieke uni
versiteit van Tokio behoort onder de
beste van het land. Er zijn 3.160 studen
ten ingeschreven. Aan de faculteiten der
letteren, wijsbegeerte, rechten en eco
nomie werd het laatste jaar toegevoegd
die der theologie. De universitaire col
leges (5) en de katholieke scholen heb
ben tezamen 120.000 leerlingen, die in
hoofdzaak tot andere religies behoren.
Volgens het Centraal Economisch Plan 1959, uitgebracht door het Cen
traal Planbureau, zal de expansie welke in 1958 aan de dag trad zich in
1959 voortzetten. Onder invloed van een gunstige buitenlandse conjunctuur
zal het uitvoervolume met 6 pet toenemen. Het volume van de particuliere
consumptie zal 3,5 pet hoger liggen dan in 1958, het consumptieprijspeil
zal met 1 pet dalen. Daar staat echter tegenover, dat de investeringen in
vaste bedrijfsactiva hun daling in 1959 aanvankelijk nog zullen voortzet
ten. Later in het jaar kan zich een stijging voordoen. Als gevolg van deze
lage investeringen zal er een besparingsoverschot zijn, dat leidt tot een
overschot op de betalingsbalans van 1,25 miljard gulden (vorig jaar 1,5
miljard). De cijfers over de werkgelegenheid zullen in 1959 niet gunstiger
zijn, daar het Centraal Planbureau het gemiddelde schat op 97.000 perso
nen, welk gemiddelde voor 1958 eveneens gold. In het rapport is uitgegaan
van de veronderstelling dat loonronden in 1959 achterwege zullen blij\ en.
Niettemin zal de loonsom per werknemer een stijging van 3 pet te zien
geven, voornamelijk als gevolg van incidentele wijzigingen in de C.A.O. s,
tariefswijzigingen e.d. De verwachte stijging van de arbeidsproduktiviteit
bedraagt 2 pet, zodat deze ook zonder loonronden reeds met 1 pet door de
incidentele loonstijging overtroffen wordt.
Het rapport is uitgegaan van een
overheidsbeleid zoals dat thans kan
worden voorzien. Reeds getroffen en
aangekondigde maatregelen behoren
tot de uitgangspunten, nieuwe maatre
gelen zijn bjj de ramingen buiten be
schouwing gelaten.
In een nabeschouwing wordt de hui
dige ontwikkeling vergeleken met die
welke zich in het begin van de vijfti
ger jaren voordeed. Ook in 1952 her
stelde de betalingsbalans zich bij een
stijging van de uitvoer, een teruglopen
van de investeringen en een beperkt
blijven van de loonstijging. In 1953
herstelde zich de produktie onder in
vloed van de buitenlandse conjunctuur,
de activiteit na de watersnoodramp en
de verdere opbouw van het militaire
potentieel, terwijl de loonstijging bin
nen beperkte grenzen bleef. 1959 is met
1953 te vergelijken. Ook nu vormt de
buitenlandse conjunctuur een impuls
voor verdere expansie en is er enige
ruimte voor vergroting van de produk
tie van de bouwnijverheid. Blijft de
loonstijging daarbij tot de veronder
stelde incidentele stijging van 3 pet be
perkt, dan zou het surplus op de be
talingsbalans ruim 1 miljard gulden
kunnen bedragen.
Er zijn echter ook verschillen met
1953. De militaire uitgaven gaan niet
omhoog en het is minder waarschijn
lijk, dat de particuliere investeringen
eenzelfde expansie te zien zullen ge
ven als na 1953 het geval was. De rich
ting der bestedingen zal dus in 1959 en
wellicht ook in de jaren daarna ten dele
afwijken van die in de periode na 1952.
In hoeverre daarbij de betalingsbalans
steeds in evenwicht blijft en de werk
gelegenheid op peil, is, behalve van de
Advertentie
mm111minmmimmm""
73 Copyriqh» P. I. B
openhogen
„Vrouw, waar zijn al mijn vlinder strikjes gebleven?"
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
„De koeien waren blij dat ik
wegging", zo typeert Dirk Hur
ting zijn afscheid van de vee
artsenijschool nadat zijn moe
der achter zijn rug om bij Thc-
rèse Schwarze en prof. Allebé
was geweest met een tekening
naar een litho naar een schil
derij van Jozef Israels om ad
vies over haar zoon die meer
voelde voor een kunstopleiding.
Zondag a.s. wordt hij vijf-
en-zeventig jaar. Naar aanlei
ding daarvan hebben wij hern
opgezocht in zijn huis aan het
Jan Miense Molenaerplein in
Heemstede om hem wat uit te
horen over die driekwart eeuw-
En daar is dan voor de dag ge
komen dat Harting als veearts
met verdrongen grafische com
plexen door de polders zou heb
ben kunnen hobbelen in de auto
die hij, nu hij etser is geworden,
niét bezit. De veeartsenij lag
niet zo ver buiten het milieu
der Hartings: zijn grootvader
was de gezaghebbende Utrechtse
bioloog prof. Pieter Harting die
als medicus in Oudewater was
begonnen voor 35 cent per vi
site.
Dirk Harting werd geboren
op Java, in Salatiga, als zoon
van een schoolhoofd. Zijn vader
overleed in 1895, vrij kort na
de repatriëring van zijn gezin.
De weduwe verhuisde van Groningen naar Amersfoort en daar liep Dirk
de lagere school af en bezocht er de H.B.SDaar kwam hij ook in de
vakanties terug en maakte dan elk jaar een grote ets van het oude stads-
schoon. Deze etsen zijn prachtig zan zwart/wit, helder, bijna zakelijk van
doen en uitermate verfijnd van techniek. Men herkent er de opvatting in
van de graveur die in tegenstelling tot de schilder-etser in de plaat zelf
verwerkt wat hij in de druk wil zien en de effecten niet uit de hand
telkenmale met de poetslap op de pers improviseert. Deze opvatting, een
graficus te zijn die alles in meestal krachtig gesneden lijnen uitdrukt,
heeft Harting zijn gehele leven gehuldigd. Hij is dan ook een leerling van
de bijna legendarische professor Dupont. En nog wel diens eerste leerling
aan de Rijksacademie. Dupont had daar juist een jaar tevoren zijn intrede
gedaan in de graveerklasse. Met wat meer eerzucht had Dirk Harting
die na zijn studie een loge mocht betrekken, jong hoogleraar kunnen zijn.
Hij zelf heeft Dupont's opvolger geadviseerd en deze ook nog een jaar
lang vervangen. Toen prof. Derkinderen hem vroeg mee te dingen naar
de Prix de Rome, telden hem de verplichtingen van jong echtgenoot en
aanstaande vader zwaarder.
Geen eerzucht, wel bewondering. Welgeteld vierennegentig Dupont-
prenten bevinden zich in de omvangrijke verzameling die Harting groten
deels bij de kunsthandel heeft geruild voor eigen drukken.
In de jaren waarin Harting op volle kracht werkte was de ets een
gewaardeerde kunstvorm. In 1914 verwierf hij de Willink van Collemprys,
in '18 de zilveren medaille van de stad Utrecht voor zijn ets „De toren van
Amersfoort". In 1924 verhuist hij naar Heemstede. Tussen '38 en 42 ts
Harting privaatdocent in Delft, het eerste jaar met vier professoren als
grafisch leerling; van 1940 af doceert hij aan de Haagse Academie waar
hij zijn studievrienden Henk Meyer en de beeldhouwer Ingen Housz in
het corps aantreft. Andere tijdgenoten uit zijn studiejaren zijn Piet van der
Hem, Matthieu Wiegman, Kasper Niehaus, Lourysen, Radecker, Theo van
Reyn, Jan Brouwer en L. J. Jordaan. Arti et Amicitiae, Pulchri Studio,
Sint Lucas en „Kunst zij ons doel" hebben de naam D. H. M. Harting in
hun ledenlijsten staan.
Met als pièce de milieu de cyclus Amersfoortse etsen is in het Huis van
de Amersfoortse Gemeenschap aldaar een jubileumtentoonstelling inge
richt dié zaterdagmiddag geopend wordt door de filmcriticus L. J. Jordaan
die tegelijk met Harting studeerde aan de Rijksacademie geen film
uiteraard-
conjunctuur in het buitenland, o.a. af
hankelijk van de vraag of bestaande,
resp. nieuWe desiderata tegelijkertijd
worden verwezenlijkt dan wel daarbij
geleidelijkheid en dus prioriteit in acht
genomen wordt.
De gunstige schatting van ons uit
voervolume in 1959 is gebaseerd op de
verwachting, dat de wereldconjunctuur
een gematigde stijging gaat vertonen.
In Amerika zal de bedrijvigheid weer
iets boven die van 1958 liggen. Voor
Europa zijn er tekenen, dat de depres
sie de bodem heeft bereikt. Engeland is
het dieptepunt gepasseerd, In België
vindt een opleving plaats, terwijl voor
West-Duitsland een verdergaande ex
pansie valt te voorzien. De Scandina
vische landen zijn gekenmerkt door een
reeds geruime tijd aanhoudende stag
natie. Zwitserland vertoont weinig re
cessieverschijnselen en Italië beleeft na
een korte recessie weer een opleving.
Wat Frankrijk betreft bestaat veel on
zekerheid. Het CPB verwacht, dat het
Nederlandse uitvoerprijspeil in 1959
met 1 pet gaat dalen, Jerwijl de uit-
voerprijzen van de concurrerende lan
den gelijk zullen blijven.
In 1958 steeg het produktievolume ten
opzichte van het jaar daarvoor met 1
pet, de uitvoerhoeveelheid met 8.5 pet
en het volume van de particuliere con
sumptie met 2 pet. Daartegenover
daalden de particuliere investeringen in
vaste bedrijfsactiva met 9 pet, de in
vesteringen in voorraden eveneens aan
zienlijk, terwijl de overheidsuitgaven
voor investeringen en consumptie
enigszins daalden. De woningbouw pro
fiteerde van de verruiming op de ka
pitaalmarkt. Het herstel van de con
sumptie, de bouwnijverheid en de uit
voer had tot gevolg dat de werkloos
heid geringer werd. De arbeidsproduk
tiviteit steeg met 1 pet, de loonsom
per werknemer met 3 pet, voorname
lijk als gevolg van incidentele loons
verhogingen.
In 1959 zal meer gespaard dan ge
ïnvesteerd worden met als gevolg een
overschot op de betalingsbalans van
1,25 miljard gulden. De kapitaalmarkt
zal ruim blijven, terwijl de rentevoet
niet veel wijziging zal ondergaan. Er
zou voor 250 miljoen gulden aan kort
lopende gemeentelijke schuld kunnen
worden geliquideerd. De overheid zou
voor 2,4 miljard gulden een beroep op
de kapitaalmarkt kunnen doen. In 1958,
toen er nog een inflatoire financiering
van 300 miljoen gulden plaats had, be
droeg deze aanspraak 1,7 miljard gul
den.
Verwacht wordt, dat de nationale
produktie in 1959 met 3.3 pet zal toe
nemen, hetgeen voldoende is om het
accres van de beroepsbevolking in het
produktieproces op te nemen. Daarmee
zou de werkloosheid echter op een ge
middelde van 97000 personen blijven,
welk cijfer hoger is dan de werkloos
heid op het einde van 1958, toen er
90000 werklozen waren. Het cijfer zou,
gezien de onzekerheden in de raming
over de toename van de beroepsbevol
king, echter nog kunnen meevallen.
De heren L. en A. de Wit vader
en zoon hebben donderdag aanzeg
ging gekregen, dat zjj in opdracht van
de vergadering van aandeelhouders op
staande voet ontslagen zijn als resp.
directeur en hoofdredacteur van het op
Curagao verschijnende blad Beurs- en
Nieuwsberichten. Als argument voor
het ontslag van de heer L. de Wit wordt
aangevoerd, dat hij geweigerd heeft zijn
zoon als hoofdredacteur te ontslaan.
Het ontslag van de heer A. de Wit
wordt niet gemotiveerd.
De Antilliaanse regering heeft de be
perkende maatregelen voor toelating
van journalisten ingetrokken. Dit be
sluit, dat genomen is onder sterke
pressie van Nederlandse zijde, houdt in,
dat de hoofdredacteur van het katholieke
dagblad Amigoe di Curagao zijn werk
kan aanvaarden. De per 1 juni 1958
hiervoor benoemde Nederlandse jour
nalist F. Oudejans, die verbonden is
aan De Volkskrant, heeft echter tele
grafisch laten weten, dat hij van de
benoeming afziet. Hij is beducht voor
represailles van de zijde der Antilliaanse
regering. Hij heeft toegezegd te zullen
bemiddelen bij de keuze van een op
volger.
Sinds het dagblad Beurs- en Nieuws
berichten in handen van een groep rege-
ringsgezinden is overgegaan en de
hoofdredacteur A. de Wit is ontslagen,
zijn tientallen lezers van de Beurs- en
Nieuwsberichten overgestapt naar de
Amigoe di Curagao, die thans nog het
enige oppositieblad is.
