V.S. brengen kernexplosies teweeg buiten de dampkring Drie kern-apparaten werden in september met raketten tot op 480 km. hoogte gelanceerd i PROF. BEEL WERKT ZIJN SCHEMA VERDER AF Anti-Sovjet complot in Toerlonenië opgerold? Stemming tussen P.v.d.A. en K.V.P. steeds meer gespannen BI Vermaat's ^Grootste wetenschappelijk experiment ooit verricht" Washington geeft geheim node prijs Nieuwe Britse actie tegen de K.L.M.? Vóór volgend jaar een Westduits raketbataljon Ontploffing in Russische atoomreactor Hammarskjöld in Rangoon OudTilanus en Bruins Slot ontvangen m Minstens drie chauvinistische ministers gearresteerd Moeder en drie kinderen in V.S. ontvoerd Socialisten willen Kortenhorst niet meer als Kamervoorzitter Wat Rookkanalen op de „Rotterdam" MORRIS Het weer. Na Singapore nu Prestwick en Manchester Dulles over enkele dagen naar huis „Atlas" met nieuwe neuskegel gelanceerd Vader beroofd en geboeid achtergelaten is brood lekker! 11-jarig jongetje klom op zandauto, maar viel er later af Na 15 jaar familie teruggevonden DONDERDAG 19 MAART 1959 0 a2ste JAARGANG No. 30167 De Verenigde Staten hebben in september van het vorig jaar in het zuidelijk deel van de Atlantische Oceaan drie kern-apparaten „tot op een zeer grote hoogte buiten de dampkring van de aarde afgevuurd" en er vervolgens kern explosies mee teweeg gebracht. Het Amerikaanse ministerie van defensie heeft meegedeeld, dat deze utoomproeven een tweevoudig doel hadden. Ze moesten op de eerste plaats belangrijke wetenschappelijke theorieën over het magne tische veld rondom de aarde controleren. Verder moesten ze effecten op zeer grote hoogte „die van militair belang zijn", nagaan. De proefnemingen hebben over de natuurlijke uitstraling gegevens verschaft, die een aanvulling vormden voor gegevens die men in het voorjaar van 1958 verkregen heeft met de Explorer-satellieten en die onthuld zijn door een bekende Amerikaanse natuurkundige, dr. James van Allen. De „Explorer-IV" heeft voorts door het lanceren van de drie kern-apparaten een aantal gegevens kunnen verza melen, die „bekend gemaakt zullen worden via de gebrui kelijke wetenschappelijke kanalen, zodra zij behoorlijk zullen zijn geschift en gecontroleerd". De verkregen gege vens die van militair belang zijn zullen niet bekend worden gemaakt. Bij iedere jas een passende tas 'U ljll IK'IIrdlIS ELEGANTE TASSEN EN BY0UX Minister Luns naar Nato- bijeenkomst NOG MEER GEVALLEN VAN T.B.C. IN TERAPELKANAAL «HPSli PROEF-PAAS-BROODJE Door achteruitrijdende wagen daarna dodelijk gewond OPENING VAN „KEUKENHOF" Suède damesjasjes in kleuren Minder koud K3 dè verf Het weer in Europa - BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM Telefoon; Redactie 21544, Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkant Beverwijk Breestraat 171, tel 4790 Bijkantoor en Red Umuldem Leeuweriklaan 30 Telefoon 5790 Directie: J. J. W Boerrigter en Mr. W A M. van der Kallen. Hoofdredactie: Dra. H. v. RUN en W Severtn. NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter- loogte. Omroepers 16 cents per m m.-hoogte. De administratie behoudt rich het recht voor advertentiën eventueel ronder opgave van redenen te weigeren ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week. f 2.65 per maand, f 7.90 per kwartaal. Voor klachten over de bezorging na 5.30 uuf 's avonds tel. 21544 Met deze korte verklaring heeft het Amerikaanse ministerie van defensie in zorgvuldig gekozen bewoordingen bij zonderheden prijsgegeven van proefne mingen. die tot dusverre strikt ge- hièrt„«1J" ff^ho,u'en. Het ministerie werd VL gedwongen doordat de „New K tunes" vanmorgen uitvoerig over e experimenten berichtte. Aanvankelijk \v eiserden het ministerie van defensie, ne commissie voor de atoomenergie en het ministerie van marine ieder com mentaar. Maar nadat men in Washing ton gedurende enkele uren haastig over leg had gepleegd kwam een officiële Woordvoerder met de verklaring voor de dag Hij weigerde echter hardnekkig ook maar iets meer te zeggen dan wat In de korte verklaring stond. Volgens de „New York Times" hebben de V.S. de serie geheime kernontploffingen teweeggebracht op een hoogte van ongeveer_ 480 km. De proeven zijn door de marine genomen onder toezicht van het ministerie van defensie en de commissie voor atoom energie. Zü zijn reeds aangeduid als het „grootste wetenschappelijke expe riment dat ooit is verricht", aldus het blad. De proeven zouden volgens de „New Vork Times" niet zijn waargenomen door andere landen. Ze hebben gege vens van grote militaire en weten schappelijke waarde opgeleverd. Mi litair gezien waren ze vooral van betekenis voor de ontwikkeling van het systeem voor afweer tegen ra ketten, aldus de „New York Times". Het experiment wordt „project Argus" genoemd. Voor de wetenschap Is speciaal van belang dat men door de proeven een flinke dosis nieuwe kennis heeft ver worven over het giagnetische veld van de aarde en de aard en werking van de stralen in de bovenste luchtlagen en de Ruimte. De straling, afkomstig van de drie kernbomontplomngen op meer dan "*80 km hoogte boven het zuidelijke deel v&n de Atlantische Oceaan, had nog geen uur nodig om de aarde te berei ken, aldus de „New York Times". Het blad meldt dat men dit resultaat Verwacht had. Door middel van raketten, gelanceerd In de V.S. en daarbuiten, heeft men de Resultaten kunnen verifiëren. De Ame- Rikaanse satelliet „Explorer IV" ging gc- Regeld door de steeds groter wordende stralingsgordel. De radiosignalen van deze satelliet maakten het mogelijk de omtrek van hef magnetische veld om de aarde vast te leggen. Om het resul taat van de proeven nauwkeurig te kun nen bepalen, moesten twee kunstmanen en een aantal raketten gelanceerd wor den. Een satelliet kwam niet in zijn baan, de andere, e „Explorer IV", heeft de aanwezigheid van straling over de ge- ele wereld geregistreerd. Vo'gens de „New York Times" is er onder de deelnemers aan het project „soms nogal heftig" gedebatteerd over de vraag of de resultaten al dan niet bekend moesten worden gemaakt. De geleerden waren voorstanders van be kendmaking, de militaire en politieke leiders waren er echter tegen gekant. Kortgeleden zouden echter enkele top leiders van het ministerie van defensie Rich voor beperkte publikatie hebben hitgesproken. De kernapparaten, die voor de ont ploffingen zijn gebruikt, zouden door Raketten met meerdere trappen gelan- ceerd zijn. De raketten waren voorzien Jan vloeibare of vaste brandstof. Het "lad weet te melden dat de raketten gelanceerd zijn vanaf het dek van de "Norton Sound" een 15.000 ton metend vl'egtuigmoederschip, dat enkele jaren geleden is verbouwd tot een schip voor "et doen van raketproeven. Advertentie HOUTSTRAAT 18a HAARLEM TELEFOON 20415 IIMIIIUIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIlllllIllllllliriIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIII (Van onze luchtvaartredacteur) Er gaan geruchten dat de directie van de Britse luchtvaartmaatschappij B.O.A.C. er bij de Engelse regering op zou hebben aangedrongen maat regelen te treffen, waardoor de fre quenties van de vluchten van de K.L.M. op het vliegveld Prestwick in Schotland en het vliegveld bij Man chester zouden worden beperkt. Het A.N.P. heeft het gerucht uit Engelse bron vernomen en een woordvoerder van de K.L.M. heeft verklaard, dat het gerucht ook bij de Nederlandse luchtvaartmaatschappij is doorge drongen. De K.L.M., zo is meege deeld, heeft echter geen enkele aan wijzing dat het gerucht juist is. In de verklaring, die maandag in Londen is uitgegeven ter rechtvaardi ging van de Britse maatregelen tegen de KLM. waardoor het aantal retour vluchten per week is teruggebracht van twee op een per week, werden terloops ook de landingsrechten van de rU-'M op het vliegveld Prestwick aangeroerd- „Ondanks het feit. dat de KLM en de BOAC sterke concurrenten zijn," zo werd daarbij betoogd, „heeft Groot- Brittanië de KLM goedgunstig behan deld op het punt van Britse verkeers rechten. De KLM heeft zeer waarde volle rechten via Prestwick voor trans atlantisch verkeer, waar geen enkel compenserend recht voor Britse lucht lijnen op Nederlands gebied tegen over staat." Als het komende zomerseizoen zijn hoogtepunt zal hebben bereikt, doet de KLM 3 maal per week Prestwick aan-; 11 maal bij tussenlandingen op trans atlantische vluchten en 2 maal bij vluch ten die Prestwick als eindpunt hebben. De KLM vliegt dan 3 maal per week naar Manchester, waarbij dit vliegveld 1 maal wordt gebruikt voor een tussen landing op de route naar Ierland. Al deze vluchten zijn retourvluchten, waarbij de KLM-vliegtuigen op de te rugweg du beide Britse vliegvelden even eens aandoen. De behandeling van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Dul les, met röntgenstra'en is thans beëin digd, aldus melden Reuter en A.F.P. Hij zal onder medische controle blijven tot een beslissing is gevallen over zijn toekomst als minister van buitenlandse zaken. Het State Department deelde mee dat Dulles een paar dagen in het hospitaal onder medische controle zou blijven en daarna nog in zijn huis in Washington. Daarna zou hij voor een periode van herstel de hoofdstad verla ten en, naar verwacht wordt, ongeveer twee weken rust houden. Er is nog niet beslist waar Dulles rust zal houden. Minister Luns zal zaterdag naar de Ver. Staten vertrekken om daar de vergadering bij te wonen van de minis terraad van de N.A.T.O., die in Washington zal worden gehouden ter herdenking van het tienjarig bestaan van het verdrag. In aansluiting aan zijn bezoek aan de V.S. zal mr. Luns gedurende enkele dagen deelnemen aan de beraadslagin gen in de bijeenkomst van de economi sche en sociale raad der Ver. Naties, die in Mexico City zal worden gehou den. liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiimiimiHiimmii West-Duitsland is van plan tegen het einde van dit jaar een bataljon voor de luchtverdediging, uitgerust met Ameri kaanse luchtdoelraketten, op te rich ten. Dit heeft volgens Reuter en A.F.P. gisteren een functionaris van het minis terie van defensie te Bonn bekendge maakt. Het bataljon zal voor twee der de met raketten van het type „Ajax" en voor de rest met geleide projectielen van het type „Hercules" worden uitge rust. Laatstgenoemde raketten hebben een grote reikwijdte en zfj kunnen van een kernlading worden voorzien. Het personeel zal uit Westduitsers bestaan, maar de kernladingen zullen onder Amerikaans beheer blijven, aldus de woordvoerder. Volgens het onafhankelijke Oostenrijk se blad „Die Presse" heeft zich vorig jaar februari een hevige ontploffing voorgedaan in de Russische atoomreac tor bijSverdlovsk in het Oeralgeberg- te, tengevolge waarvan 172 personen ernstig radio-actief besmet raakten. Twaalf dorpen en een aantal kolchosen werden geëvacueerd en een gebied van ongeveer 1,3 miljoen hectare voor bui tenlanders gesloten verklaard. Twintig personen zouden oogziekten hebben op gelopen en een aantal van hen zou blind geworden zijn. „Die Presse" baseert zijn bericht op een atoomgeleerde uit een Oosteuro pees satellietland, die het zou hebben vernomen van een lid van de Russische Medische leademie, die vorige herfst de gewonden kreeg te behandelen. Bui tenlanders worden nog steeds niet toe gelaten in het gebied van Sverdlovsk en Tsjeliabinsk, aldus „Die Presse". Te Cape Canaveral is vanmorgen een intercontinentaal ballistisch projectiel van het type Atlas gelanceerd. Het is de bedoeling dat de raket een vlucht maakt met een snelheid vai 24.000 km. per uur. Men zal een poging doen de neuskegel onbeschadigd in handen te krijgen. De neuskegel heeft een andere vorm dan gebruikelijk. Tot nu toe zijn raketten van dit type altijd gelanceerd met een stompe neuskegel. Bij zijn bezoek aan Rangoon in het kader van zijn goodwillreis door Zuidoost- Azië bezocht Hammarskjöld, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties (tweede van links) ook het wereldberoemde Birmese bouwwerk de Shwedagon Pagode. Vandaag zal de informateur prof. Beel zijn werkschema afwerken. Dat bete kent, dat hii na woensdag gesprekken te hebben gehad met prof. Romme (K.V.P.) en mr. Burger (P.v.d.A.) vanochtend prof. Oud (V.V.D.) heeft ontvangen in zijn kabinet. Na de weke lijkse ministerraad te hebben bijge woond zou hij vanmiddag achtereen volgens een onderhoud hebben met dr. Bruins Slot (A.R.) en met dr. Tilanus (C.H.). Naar wij vernemen zal de in formateur vandaag geen anderen ont vangen. Zolang er een informateur aan het werk is, zo wordt ons van bevoegde zijde kenbaar gemaakt, kan er nog geen sprake zijn van benadering van bepaalde personen met de bedoe ling hun te vragen straks als minister mee de regeringsverantwoordelijk heid te dragen. Dat neemt niet weg, dat er ongetwijfeld in het rapport, dat de informateur de Koningin zal aan bieden, ook suggesties zullen worden gedaan met betrekking tot bepaalde personen, die in een bepaald kabinet ministeriabel kunnen zijn. Dat daar bij ook aan de heer Verrijn Stuart wordt gedacht, wordt in politieke kringen niet zo ongerijmd geacht. In een kabinet met niet uitgesproken po litieke figuren zou hij uitstekend pas sen. In dit verband heeft ook het be zoek van de commissaris van de Ko ningin in Limburg dr. F. J. M. A. H. Houben aan Den Haag de aandacht getrokken. Het is mogelijk dat dr. Houben omtrent anderen advies heeft uitgebracht, maar ook hij zou iets met een kabinet-op-papier van prof. Beei te maken kunnen hebben. Voor de verdere gang van zaken wordt de houding van de P.v.d.A. van groot belang geacht. Wanneer men in die kring werkeljjk nog iets voelt voor mee-regeren op brede basis een deel van de socialisten zou het daar nog gaarne heen willen sturen dan zal men bij een komende formatie niet met lastige eisen moeten komen. Er zal niet veel anders opzitten dan een vrij sum mier program op richtlijnen te accep teren, zolang de S.E.R. nog niet het ad vies heeft uitgebracht, dat de gehele problematiek van vrijere lonen, subsi dies op levensmiddelen en huren zal moeten omvatten. Het Kremlin heeft een nationalistische beweging opgerold, die complot teerde voor onafhankelijkheid van de Sovjet-republiek Toerkmenië, aldus meldt het Italiaanse Persbureau Continentale. Volgens dit persbureau, dat zich intens bezig houdt met communistische zaken, zijn minstens vier hoge functionarissen gearresteerd en nog drie uit hun functie gezet in een grote zuivering onder Toerkmeense „chauvinisten". De republiek Toerkmenië, die rijk aan olie en steenkool is, grenst aan Iran en wordt grotendeels door Mohammedanen bewoond. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiniiiii Een kort geleden uit de gevangenis ontslagen misdadiger, die zich in het verleden aan berovingen heeft schuldig gemaakt, heeft gisteravond in South Charleston, in de Amerikaanse staat West Virginia, een 29-jarige moeder, haar dochter van 5 jaar, en haar zoons van 10 en 7 jaar ontvoerd. Hfj was het huis binnengekomen door te vragen of hjj even mocht telefoneren. Eenmaal binnen beroofde en boeide hfj de va der van het gezin, John Baldwin. Ver volgens nam hjj diens vrouw en drie kinderen in de auto van het gezin mee. De rover, wiens naam en anteceden ten thans bekend zijn, liet een briefje achter waarin hij waarschuwde dat de ontvoerden gedood zullen worden als de politie hem achterna gaat. John Bald win wist zich na enige tijd van zijn boeien te ontdoen en alarmeerde de po litie. De opsporing is in volle gang maar heeft tot dusverre geen resultaat gehad. Het onderzoek te Winschoten inzake de besmetting van t.b.c. in Ter Apel- i kanaal en Zandberg heeft meer pa tiënten opgeleverd dan men aanvanke lijk had verwacht. Nadat bij acht per sonen een geval van besmetting was geconstateerd werden nog zeven perso nen ontdekt die besmet waren. Het on derzoek duurt nog voort. (Van onze parlementaire redacteur) De stemming tussen de beide grote partijen, de K.V.P. en de P.v.d.A., zal er wel niet beter op worden, nu de voorzitter van de P.v.d.A.-fractie in de Tweede Kamer, mr. J. Burger, een brief heeft gestuurd aan de leiders van de andere fracties, waarin hij hen op de hoogte stelt van het feit dat de P.v.d.A. vrijdag niet haar stem op dr. Kortenhorst zal uitbrengen, wanneer het erom gaat een voorzitter te kiezen voor de komende korte parlementaire periode tot september. Men heeft dr. Kortenhorst tijdens het debat van december 1958, toen hij wist door te zetten dat de belastingontwer- pen desnoods zonder minister Hofstra, toch werden behandeld, reeds verwij ten gemaakt en de heer de Kadt is hierna later op teruggekomen. Thans komt dit opnieuw naar boven. Dit is natuurlijk niet de manier om de laat ste kans op het herstel van een brede basis van de P.v.d.A. en K.V.P., waar in de hoogste kring nog altijd serieus naar wordt gestreefd, te bevorderen. Men is er in politieke kringen wel van 1 overtuigd dat dit het zoveelste bewijs is dat een sterke stroming in de P.v.d.A. de oppositie verkiest. Men vreest dat het schrijven van mr. Burger de verhoudingen in niet geringe mate zal bederven. Het schrij ven van de socialistische fractieleider staat echter los van de pogingen van de informateur prof. Beei, om ook mr Burger op de hoogte te stellen van de mogelijkheden die er zijn om uit de huidige politieke crisis te geraken. Mr Burger is woensdag in het kabinet van de minister-president ontvangen. Hij heeft daar inzage gekregen van de plannen die zouden kunnen worden uit- Woensdagmiddag arriveerde de Zwitserse robot „Sabor" op het vliegvii. Zestienhoven. De ijzeren man" zal medewerken aan de actie „Dan" ten bate van het Prinses Beatrix Poliofonds. Op de openluchthaven werd Sabor begroet door de echtgenote van de burgemeester van Rotterdam, mevrouw Van Walsum, „Sabor bood zijn charmante gastvrouw een boeket bloemen aan. Advertentie Proef, als voorproefje voor Pasen, een speciaal gebakken, rijk gevuld Zaterdag voor 58 ct. bij alle Vermaat-verkopers en -winkels gevoerd wanneer ook de socialisten hun medewerking willen geven. Intussen is ook symptomatisch voor de slechter wordende verhoudingen een uitlating van de secretaris van het N.V.V., de heer W. van Tilburg. Hij heeft midden in de niet eenvoudige aanloop tot het samenstellen van een nieuw kabinet en nog voor het SER- advies is bekendgemaakt, gezegd dat het „een aanslag op het sociale gewe ten" zou zijn, indien de eerste ruimte die vrij komt niet wordt benut voor een verbetering van de sociale positie van de werknemers. Het minste dat men hieruit kan concludereh is wel dat men van de socialistische vakver enigingen zeker geen gebrek aan strijd lust kan verwachten. Woensdagmiddag, direkt na school tijd. is een elfjarig zoontje van de fa milie H. Mensing, te Buinen achter op een rijdende zandauto geklommen De chauffeur, die niets had gemerkt stop te, waarbij de jongen van de auto is gevallen. Toen de chauffeur daarna ach teruit reed, werd de jongen dodelijk gewond. De 32-jarige Poolse mijnwerker J. Waitzbrot, die sedert de bevrijding in ons land woont, en in Reuver met een Nederlandse in het huwelijk trad, heeft na bijna vijftien jaar lang speuren, ten slotte via de Duitse opsporingsdienst voor vermisten, zijn moeder, broers en zusters teruggevonden. Deze leden van de door de oorlog uiteengeslagen fa milie wonen thans in Lunenburg in Duitsland. Er is reeds schriftelijk con tact geweest en binnenkort zal er in Reuver een familiereünie zijn, vermoe delijk reeds gedurende de Paasdagen. De vice-minister-president, minister van binnenlandse zaken, bezitsvorming en publiekrechtelijke organisatie, mr. A. A. M. Struijcken, zal 24 maart de opening van de tiende nationale bloemen tentoonstelling „Keukenhof" te Lisse verrichten. Hjj zal het jubileumjaar ope nen tijdens een lunch, die voor genodig den op de „Keukenhof" wordt gehouden. Volgens Continentale is de nationalis tische beweging ontdekt door PavlovitsJ Mgjavanadaze, een raadsman van het presidium van het centrale comité, tij dens een recente inspectie van garnizoe nen en partij-organisaties nabij de Iraan- se grens. De beweging wachtte op ver groting van de spanning tussen Rus land en Iran, om tegen de Sovjet-Unie in opstand te komen en de onafhanke lijkheid van de Toerkmeense republiek te proclameren. De plaatsvervangende premier Ach- mamed Sarjev, de minister van finan ciën, Vasilev, en de minister van de zware industrie, Dorochov, werden ge arresteerd. Dit gebeurde ook met Atta Moeradov, eerste regionaal secretaris in de Toerkmeense hoofdstad Asjka- bad. Ontslagen werden Soechan Baba- jev, de eerste secretaris van het cen trale comité der Toerkmeense com munistische partij, Noergjamal Doerd- jeva, de derde secretaresse van het comité, en Sjiermamedov, de eerste se cretaris van de Toerkmeense jeugd organisatie. Volgens Continentale heeft de nieuwe partij-secretaris, Karaev, op een vergadering Bajaev en Doerdjeva openlijk beschuldigd van „nationaal chau vinisme" en liet hij doorschemeren dat zij tot de leiders van een anti-Sovjet complot behoorden. Karaev verweet de gevallen leiders „grove onwetendheid wat betreft de leninistische principes" en zei dat zij getracht hebben alleen Toerkmenen in leidende functies te krij gen. Op het achterschip van de „Rotter dam" zijn de rookkanalen geplaatst. Zij zullen de traditionele schoorsteen vervangen. De rookuitlaten voor het toe komstige vlaggeschip van de H.A-L. hebben ee hoogte van ruim 16 meter en wegen ongeveer 25.000 kg, inclu sief de stalen rookgeleiders. Advertentie Verwachting tot vrijdagavond (opgemaakt te 11.15 uur) Droog weer met zonnige perioden, maar vannacht en morgenochtend plaatselijk mist of laaghangende be wolking. Hogere middagtemperatu- ren. Zwakke zuidopstelijke wind. Zon: 6.45-18.51. Maan: 13.51-4.11. Advertentie Station Stocknuln; Oslo Kopenhat. Londen Amsterdar Brussel Luxembur Paitjs Nice Berlfln Fiankfun f :hen Zürlch Genève Locamo Wenen Innsbrui'! Rome temp neersl. weer beden max afgel. 7 uur gist. 24 uur onbewolkt -2 8 0 onbewolkt -4 4 0 onbewolkt 0 6 0 geheel bew. 3 4 0 geheel bew. 4 0 mist 1 6 0 onbewolkt 0 5 0 geheel bew. 3 11 0 zwaar bew. 2 12 0 zwaar bew. 2 7 zwaar bew. 0 8 0 licht bew. 1 12 0 regen 3 13 0.1 zwaar bew. 6 11 0.1 regen 6 10 1 half bew. 4 11 0 half bew. 2 13 0 half bew. 12 17 2

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1959 | | pagina 1