S.E.R. eenstemmig over een huur
verhoging van 25 procent
Verdeeld over loonsverhoging en over
vrijere loonvorming
voor
Meerderheid
prijsverhoging
melk-
Hartelijk afscheid van mevr.
B. Kortekaas-Den Haan
S.E.R. VERDEELD OVER
VRIJERE LOONVORMING
Uiteenlopende gedachten over
de uitvoerbaarheid
E
DAGPUZZLE
Chefarine ,4
H
Mevrmr. C. M. Smithuysen-Naessens
haar opvolgster
4-voudige combinatie, een
wetenschappelijk succes!
Krans voor Van Beinum
CC tnoct 6^ 600A. foto*
Vrouwengilde HaarlemRotterdam
Landdag van amateur-
toneelunie
Proces tegen priesters
in Albanië
Werkgroep Nederlands
cabaret opgericht
Topconferentie in
San Francisco?
Hoboïst Van Emmerik
overleden
Joegoslaven willen
met Russen spreken
Proef-zonne-oven in
de Sovjet-Unie
m
WOENSDAG 29 APRIL 1959
PAGINA 7
Combinatie A
Combinatie B
Combinatie C
Motivering standpunten
Betalingsbalans
Optimisten en voorzichtigen
HET POSTKANTOOR
UW SPAARBANK
Hl
f®s
(Van onze Haagse redactie)
Na ruim zeven maanden studie heeft de SER een advies uitgebracht over
het in 1959 en 1960 te voeren sociaal-economisch beleid. Het is een groten
deels verdeeld advies geworden, daar een deel van de Raad de toekomst
optimistisch bekijkt, terwijl een ander deel slechts beperkte ruimte aanwezig
acht en deswege voorzichtig te werk wil gaan. De SER is het eens gewor
den over de noodzaak van een huurverhoging van gemiddeld 25 pet per
1 april 1960, volledig te compenseren door een huurbijslag voor de Ioon-
trekkenden. Daarnaast willen alle leden dat de regering 50 miljoen gulden
per jaar uittrekt voor het bevorderen van de werkgelegenheid in de ont
wikkelingsgebieden, terwijl men het ook eens is over een verhoging van de
invaliditeits- en ongevallenrenten. Voor de rest vallen de voorstellen uiteen
in drie zogenaamde combinaties, verschillend naar gelang van de visie op
de aanwezigheid van ruimte, op de wijze van aanwending van die ruimte
en op de vraag of het al of niet geboden is reeds in 1959 volop of maar een
beetje of helemaal niet met de vrijere loonvorming te beginnen.
Een deel van de Raad meent, dat
de melksubsidie geleidelijk moet wor
den afgeschaft, nadat men eerst zo
lang gestudeerd heeft dat het bedrag
van deze consumentensubsidie van
6.45 tot 3 cent per liter omlaag ge
ïnterpreteerd is. Op de duur wordt
de melk dus 3 cent duurder, tenzij
de socialisten hun zin krijgen. Zij
voelen namelijk niets voor zulk een
verhoging. Zij voelen er evenmin iets
voor om de tijdelijke belastingverho
gingen per 51 december 1959 te Ia-
ten aflopen. De overige leden zijn
verdeeld over dit punt. Niet dat zij
op belastingverhoging gesteld zijn,
maar zij bekennen eensdeels niet vol
doende inzicht te hebben in het to
tale budget en willen anderdeels ook
niet graag aangeven welke belasting
verlaging de voorkeur zou moeten
hébben.
De grote scheidingslijn die door het
advies loopt is de vraag wat de inves
teringen en de kapitaalmarkt in 1959 en
1960 zullen doen. De voorzichtigen me
nen, dat men zuinig moet zijn op de li
quide middelen omdat ze straks nodig
zijn voor de expansie van de investerin
gen, en om te voorkomen, dat de over
heid inflatoir moet financieren. De op
timisten denken, dat de betalingsba
lans wel een stootje kan verdragen en
bekijken ook de ruimte op de kapitaal
markt wat roziger.
Het nu uitgebrachte SER-advies werd
16 september 1958 door de regering ge
vraagd. De aanleiding was een tekort
op het budget, onder meer veroorzaakt
door steeds stijgende subsidies om
voor de consument de melkprijs en de
huren laag te houden. De regering stel
de toen, dat zij tot besnoeiing van es
sentiële staatszaken zou moeten over
gaan indien deze subsidielasten niet
werden verminderd. De Raad heeft nu
bij zijn advies het gehele sociaal-eco
nomische beleid betrokken.
De meningen over wat voor de ja
ren 1959 en 1960 moet gebeuren val
len uiteen in drie complexen van
maatregelen, welke in het SER-ad
vies de combinaties A, B en C ge
noemd worden. Geen enkele van de
ze combinaties bracht het tot een
meerderheid, maar de respect-aan
hangers menen, dat hun combinaties
de meest evenwichtige en sociaal en
economisch bezien ook de meest ver
antwoorde is. Hieronder volgt een sa
menvatting van deze combinaties.
Deze wordt voornamelijk gesteund
door de confessionele werkgevers en de
confessionele werknemers. Zij kreeg de
stemmen van 20 van de 42 aanwezige
SER-leden en behelst:
a. onmiddellijke invoering van de
vrijere loonvorming per bedrijfstak c.q.
per onderneming, gepaard gaande met
een verwerking van de huurbijslag 1957
én de vrijheid tot vermindering van het
gemeenteklasseverschil tussen eerste
en vijfde gemeenteklasse tot 9 cent. Dit
laatste verschil bedraagt momenteel
12 cent, na verwerking van de huurbij
slag nog 10 cent.
b. Een huurverhoging van 25 pet. per
1 aprii 1960 als eerste stap tot oplossing
van het huurprobleem, binnen afzien
bare tijd gevolgd door een tweede stap
waarover het beraad thans gaande is.
c. onderzoek naar de wenselijkheid
en de mogelijkheid van de invoering
van een wettelijk minimumloon als
onderdeel van de vrijere loonvorming,
die immers naast differentiatie ook een
zekere mate van coördinatie wenst, om
te voorkomen dat bepaalde groepen
werknemers te ver achterop komen.
d. een geleidelijke afschaffing van de
drie cent consumentssubsidie op melk,
resulterend in een melkprijsverhoging
van een gelijk bedrag, ter compensatie
Waarvan moet worden overgegaan tot
e. een verhoging van de kinderbijslag
Per 1 juli 1959 met 3 cent per kind per
dag, gepaard gaande met het alge
meen maken van de reeds bestaande
duurtetoeslag van 10 cent terwijl boven
dien de ourterdoms- en de (nog niet be
staande) Weduwen- en Wezenuitkering
°P adequate wijze verhoogd moet wor
den.
1. Volledige compensatie van de huur
verhoging op 1 april 1960, in de vorm
van een huurbijslag, die de loonsom
met 2,5 tot 3 pet. zal doen stijgen.
S- geen doorberekening van de loons-
Ijfjfddgingen in de prijzen met de moge-
voo r van uitzondering op deze regel
vnnL a|gemene loonmaatregelen, bjj-
beeld die van de huurbijslag 1960.
(jra"„<~),y,frheidsinvesteringen tot een be-
voor de nj°.miljoen gulden per jaar
ontwikkelingsgebieden.
rnispvalim?11? van de invaliditeits- en
beneden 65 "aar. V°°r de be*unstigde
nno^lrw°eHie-J de meest gewenste
de vraag of
^erLby wordt o.m. gedoeld
op de vraag of he» systeem van huur-
bpslagen wellicht moet worden omge-
tet in een meer algemene en blijven
de gezinsbijslag.
Deze wordt voornamelijk gesteund
door de neutrale werkgevers. Zij kreeg
de stemmen van 10 van de 42 aanwezi
ge SER-leden en behelst:
a. een huurverhoging zoals in com
binaties A en C.
b. een melkprijsverhoging als bij
combinatie A.
c. een loonsverhoging uiterlijk 31 de-
cexer 1959 te bereiken door bedrijfs-
taksgewijze overleg, waarbij de kosten
van een algemene verwerking in de
CAO van de huurbijslag 1957 het uit
gangspunt vormen. Hiermee zal het ge
meenteklassenverschil weer tot 10 cent
dalen, welke verschil bij toepassing van
een wat vrijere loonvorming tot 9 cent
gereduceerd zou kunnen worden.
d. Een loonmaatregel in de vorm van
een huurbijslag per 1 april 1960 ter volle
dige compensatie van de huurver
hoging op diezelfde datum, waarmee
de loonsom met 2,5 tot 3 pet. zal stijgen.
Van nader beraad hangt af of deze bij
slag later in de vorm van CAO-loon of
in de vorm van een gezinsbijslag ver
werkt zal worden.
e. een compensatie ineens van de
meikprijsverhoging zoals in combinatie
A.
f. geen prijsstijgingen als gevolg van
loonstijgingen, met de mogelijkheid
van uitzondering voor algemene maat
regelen zoals in de combinatie A.
g. Overheidsinvesteringen tot een be
drag van ongeveer 50 miljoen gul
den zoals in combinaties A en C.
h. Verhoging van invaliditeits- en on
gevallenrenten zoals in combinatie A en
C.
1. instemming met een onderzoek naar
de mogelijkheid en wenselijkheid van
de invoering van een wettelijk mini
mumloon, zoals in combinatie A ge
vraagd wordt.
Deze wordt voornamelijk gesteund
door de vertegenwoordigers van het so
cialistische NVV. Zij kreeg de stemmen
van 11 van de 42 aanwezige SER-leden
en behelst:
a. Een algemene uniforme loonsver
hoging van 4 pet. vanaf ca. 1 oktober
1959 en beperkte verwerking van de
huurbijslag 1957, Bedoeld wordt, dat de
jeugdige werknemers niet geheel in de
verwerking betrokken zouden worden,
zodat de verwerkingskosten niet 1.7
pet. maar slechts 1 pet. van de loon
som zouden bedragen.
b. Een huurbijslag ter volledige com
pensatie van de huurverhoging van 1960
geschat op 2.5 tot 3 pet. van de loon
som.
c. Overheidsinvesteringen voor de
ontwikkelingsgebieden ten bedrage van
50 miljoen gulden per jaar zoals in de
combinaties A en B.
d. verhoging van de invaliditeits-
en ongevallenrenten zoals in de combi
naties A en B.
e. huurverhoging per 1 april 1960 zo
als in de combinaties A en B.
f. handhaving van de consumenten
subsidie op melk.
g. handhaving van de tijdelijke ver
hoging van de belastingen.
Behalve door de meningen over cte
noodzaak van een huurverhoging en een
melkprijsverhoging zijn de standpunten
welke door de drie combinaties verkon
digd worden uiteraard bepaald dóór de
bestaande opvatting over de sociale en
economische situatie van het lamd nu
en zoals die tot eind 1960 te voorspel
len valt.
Verwacht wordt, dat 1959 een expan
sie te zien geeft welke zich in 1960 ver
sneld zal voortzetten, zodat voor 1960
zelfs een hoog nationaal inkomen wordt
verwacht. Een stijging van het prijs
peil. anders dan door huurverhoging en
melkprijsverhoging, wordt niet tege
moet gezien. Evenwel zal de werkloos
heid niet onaanzienlijk groter zijn dan
we in de jaren 1954-1957 gewend waren,
daar het niveau waarschijnlijk rond de
90.000 tot 100.000 personen zal liggen,
dat is 2,5 pet. van de afhankelijke be
roepsbevolking, met structurele uit
schieters in de ontwikkelingsgebieden,
die daarom bijzondere zorg eisen.
Niet bevredigend acht de Raad de ont
wikkeling van de investeringen in het
jaar 1959, daar deze nog enige daling
zullen ondergaan en aanzienlijk ach
terblijven bij het peil van 1956-57, zelfs
bij dat van 1954-55. Mogelijk gaat het
hier meer om een tijdelijk achterblijven
dan om een blijvende stagnatie en voor
1960 wordt daarom weer een stijging
verwacht. Verdergaande maatregelen
dan het herstel van de investeringsaf
trek, welk herstel reeds verwezenlijkt
is, acht de Raad niet noodzakelijk, ten
zij de investeringen in 1960 als gevolg
van de te nemen maatregelen op
grond van het SER-advies nog minder
zouden stijgen dan thans voorzien is.
Reeds nu zegt de Raad, dat dit inder
daad het geval zal zijn als de tijdelijke
belastingverhogingen uit de tijd van de
bestedingsbeperking, waaronder dus
ook de vennootschapsbelasting, per 31
december 1959 niet zouden aflopen. Het
effect daarvan zal in 1960 nog beperkt
zijn, maar het zal zich in 1961 ten vol
le doen voelen.
De verwachte ontwikkeling van het
overschot op de lopende rekening van
de betalingsbalans is gunstig. Het
streefcijfer van 500 miljoen gulden
wordt in de jaren 1959 en 1960 ruim
schoots overschreden. De deviezenvoor
raad zal echter wat dalen aangezien
voor de komende jaren een ruime ka
pitaalexport wordt verwacht zowel van
de zijde van de overheid als van de par
ticulieren. Maar in ieder geval duidt de
stijging van het betalingsbalansover
schot erop, dat de bestedingen bij de
middelen ten achter blijven en dat er
dus enige ruimte is voor het verhogen
van de bestedingen. De vraag is alleen
welke omvang die stijging mag aanne
men en op welke manier men de beste
dingen mag verruimen.
Over deze vraag bestaat een me
ningsverschil, dat de Raad splitst in
optimisten en voorzichtigen. De
kleinst mogelijke meerderheid van de
Raad, namelijk 20 van de 41 °P
dat moment aanwezige leden me
nen, dat men voorzichtig te werk
moet gaan omdat de bestedingsruim
te, die ongetwijfeld aanwezig is, in ho
ge mate beschouwd moet worden als
een „investeringsruimte". Men wil
daarmee zeggen, dat de momenteel
aanwezige liquide middelen ontstaan
zijn doordat de investeringen en met
name de investeringen in voorraden,
ten achter zijn gebleven. Daardoor
was er ook minder invoer en ontstond
er een gunstig overschot op de beta
lingsbalans. Straks zullen die inves
teringen echter weer aantrekken en
dan heeft men deze liquide middelen
weer nodig. Zijn ze er dan niet meer,
doordat de consumptieve bestedingen
blijvend verruimd zijn, dan zou er in
1961 wel eens een afremming van
de bestedingen nodig kunnen zijn.
Zij waarschuwen, dat de overschotten
op de betalingsbalans weliswaar gunstig
zijn, maar dat tegen eind 1960 toch
weer het streefbedrag van 500 miljoen
gulden in benedenwaartse richting
wordt benaderd. Verder dringt men
ook aan op behoedzaam omspringen
met de deviezenreserve, aangezien de
ze nodig blijft om bij een eventuele re
cessie een politiek van werkgelegen-
heidsbevordering te kunnen bekosti
gen. Intussen menen deze voorzichtigen
wel, dat een beperkte vergroting van
de bestedingen, naast die voor de inves
teringen, in 1959 en 1960 toch wel toe
laatbaar zou zijn.
De overige leden van de Raad bekij
ken de zaak optimistischer en menen
dat er meer ruimte is voor de verrui
ming van de consumptieve bestedingen.
Deze leden het zijn de werknemers,
gesteund door enige kropnleden ver
wachten niet dat de voorraden zo sterk
zuilen stijgen aangezien deze immers
wat achtergebleven zijn door een te
hoog investeringspeil in het verleden.
Verder achten zij het ook niet nodig zo
voorzichtig te zijn met het betalingsba
lansoverschot. wanneer dat tot 500
miljoen gulden daalt. Deze 500
miljoen, zeggen zij, vormt immers een
streefcijfer, dat slechts gemiddeld over
een langere periode van jaren moet
worden gehaald en dat bovendien nog
al hoog is geschat. Men mag er dus wel
eens onder komen, mits men er in ande
re jaren maar boven zit.
De Raad is dus verdeeld over de om
vang van ruimte die aanwezig is. Daar
naast is men ook verdeeld over de wij
ze waarop deze ruimte verdeeld zou
Advertentie
moeten worden. De meerderheid
meent, dat het reëel beschikbare loon
meer moet stijgen dan in de opgestel
de prognoses is voorzien. Een belangrij
ke minderheid vindt echter, dat de ge
gevens over de kosten van levenson
derhoud, het werknemersaandeel in het
nationaal inkomen, de ontwikkeling
van de arbeidsproduktiviteit e.d. niet
wijzen in de richting van de noodzaak
van beleidsmaatregelen op loonpoli
tiek gebied.
Deze leden voornamelijk de
werkgevers menen, dat dergelijke
maatregelen, zo zij In 1959 nog een
belangrijk effect op de lonen zouden
hebben, zelfs schadelijk zouden zijn
voor de nationale economie. Boven
dien stijgt de loonsom, ook zonder be
leidsmaatregelen, in 1959 volgens de
prognose reeds met 3 pet (de zgn. in
cidentele loonstijging), dat is meer
dan de1 stijging van het reëele natio-
dan de stijging van het reële natio-
volking. De voorsprong van de werk
nemers zal in 1959 weer even groot
zijn als in 1956 het geval was. Om de
ze redenen menen deze leden, dat
eerst in 1960 een loonmaatregel van
beperkte omvang verantwoord is.
Ook bij het budgettaire aspect van de
zaak speelt de scheiding tussen voor
zichtigen en optimisten een rol. De
voorzichtige minderheid zegt, dat de
overheid de SER om advies gevraagd
heeft omdat zij van oordeel was, dat de
consumenten-subsidies omlaag moes
ten, daar zij anders essentiële staats
taken zoh moeten afsnijden.
Volgens de prognose zullen de over-*
heidsuitgaven echter nog stijgen en de
overheid zal in 1959 en 1960 slechts een
inflatoire financiering kunnen vermij
den door een beroep op de kapitaal
markt van resp. 2,4 en 2,6 miljard gul
den. Dat zal pas kunnen als de private
sector zeer veel kapitaal zal aanbieden
of wel zeer veel minder kapitaal zal
vragen. De voorzichtigen, die een ho
gere particuliere investeringsactiviteit
verwachten, Betwijfelen of de markt dit
kapitaal wel allemaal kan opbrengen.
De optimisten menen echter dat het
wel mee zal vallen en zij wijzen er
daarbij op, dat naar hun mening de ka
pitaalexporten in de prognose te hoog
geschat zijn, het overschot op de be
talingsbalans daarentegen te laag, zo
dat zij meer liquide middelen verwach
ten dan de voorzichtigen.
Als gevolg van deze verdeeldheid zijn
de combinaties A, B en C ontstaan.
Belastingmaatregelen.
De Raad heeft ook onderzocht wat de
consequenties zijn van de voorgestelde
maatregelen voor het rijksbudget en
welke conclusies daaruit voor het be
lastingbudget moeten worden getrok
ken.
De leden, die combinatie C aanhan
gen, de socialisten dus, vinden dat er
geen verlaging van de belastingdruk
mogelijk is en zij adviseren daarom
tot de handhaving van de tijdelijke
verhoging van de belastingen uit de
tijd van de bestedingsbeperking. De
ze belastingen zijn: de vennootschaps
belasting (100 miljoen per jaar), de
motorrijtuigenbelasting (6 milj. p.j.)
het bijzonder invoerrecht op benzine
(108 milj. p. j.) en de omzetbelasting
op enkele produkten (68 milj. p.j.)
De leden van de combinaties A en B,
wier voorgestelde maatregelen op het
overheidsbudget ongeveer dezelfde in
vloed hebben, zijn het over de gevolgen
van hun maatregelen op de belasting
druk niet eens. Een deel van de leden
meent, dat hun maatregelen op zichzelf
genomen niet nopen tot een verlenging
van de tijdelijke verhoging of van een
deel daarvan, maar zij erkennen, dat
de regering bij haar beleid andere over
wegingen van budgettaire aard kan la
ten gelden dan de Raad heeft gebezigd.
De overige leden menen, dat de be
slissing moet worden genomen in het
licht van de budgettaire situatie in zijn
geheel, waarin zij nog onvoldoende in
zicht hebben, zodat zij geen uitspraak
willen doen. Bovendien willen zij in het
midden laten aan welke belastingverla
ging de grootste urgentie moet wor
den toegekend.
Waarom stak U zo gevaarlijk over?
Oh eh - agent, ik moet naat
het postkantoor om te sparen.
Er zijn in de Sociaal Economische
Raad drie meningen over de vraag
of men reeds nu moet beginnen met
de toepassing van een vrijere loon
vorming, dat is een loonvorming
waarbij de werkgevers en werkne
mers in de bedrijfstakken meer ver
antwoordelijkheid voor de Ioonvor-
ming zullen krijgen dan bij de cen
traal geleide, loonvorming van bet
moment mogelijk is en waarbij bo
vendien de resultaten der onderhan
delingen per bedrijfstak of per on
derneming zullen uiteenlopen (de dif
ferentiatie) naar gelang van de eco
nomische mogelijkheden. De reden
waarom men niet tot eenstem
migheid is gekomen, ligt vooral in
het feit, dat men verschillend denkt
over de praktische uitvoerbaarheid
van deze vrijere loonpolitiek.
Een deel van de SER voornamelijk
bestaande uit de confessionele werk
gevers en werknemers is optimis
tisch'en meent deswege, dat reeds dit
jaar met de vrijere loonpolitiek moet
wórden begonnen. Men is er principieel
voor en meent ook, dat het econo
misch mogelijk is aangezien de nood
zaak van bestedingsbeperking verdwe
nen is en de arbeidsmarkt geen span
ning vertoont, zoals in 1956, toen een
gedifferentieerde loonoperatie misluk
te. Als extra-voordeel zien zij dat de
werknemers een duidelijk belang krij
gen bij de opvoering van de produkti-
viteit in hun bedrijfstak, daar voortaan
immers hun loonsverhoging niet meer
afhankelijk is van de gemiddelde pro-
duktiviteit in het gehele land, maar
van de situatie in hun eigen bedrijfs
tak of onderneming waarop zij directe
invloed hebben.
Ook de realiseerbaarheid van de
nieuwe loonpolitiek bezien deze leden
optimistisch, mits er maar geen rich
tinggevend of maximumpercentage ge
noemd wordt, daar zulk een percentage
zou werken als een magneet die alle
lonen naar zich optrekt.
De voorwaarden, waaraan de inge
diende loonvoorstellen moeten voldoen,
zouden zijn: a. overeenstemming tussen
werkgevers en werknemers, b. het
overleggen van gegevens die de aan
vaardbaarheid vm het voorstel bewij
zen, c. rekening houden met bekende
loonmaatregelen van algemene aard,
die voorrang genieten en d. over het
algemeen de voorwaarde, dat de loons
verhoging niet tot prijsverhoging mag
leiden terwijl bij de zeer produktieve
bedrijfstakken ruimte over moet blij
ven voor prijsverlagingen.
Andere meningen
Een ander deel van de Raad voor
namelijk de liberale werkgevers
stemt wel in met het streven om op
korte termijn tot vrijere loonvorming
te komen, maar wil wat behoedzamer
te werk gaan. Deze leden willen eerst
algemene overeenstemming over de
gedragsregels, die bij een gedifferen
tieerd loonbeleid moeten worden ge
hanteerd. Wel willen zij een eerste
stap doen in de richting van een gelei
delijke ombuiging naar een nieuwe
loonpolitiek door namelijk het alge
meen maken van de beperkte huurbij
slag 1957 zo te doen verlopen, dat in de
bedrijfstakken naar eigen inzicht af
rondingen en aanpassingen op deze
maatregel kunnen worden voorgesteld.
Verder willen zij nu niet gaan, te
meer omdat zfl bij de vele desiderata
in de nabije toekomst maar weinig mo
gelijkheden tot loonsverbetering zien,
terwijl zij zich verder niet wensen te
binden voor bekend is wat er na 1
april 1960 verder met het huurbeleid
moet gebeuren.
Een derde deel van de Raad voor
namelijk het NVV wenst in 1959 hele
maal geen gedifferentieerd loonbeleid.
Deze leden willen eerst zeker weten
of zulk een stelsel economisch moge
lijk en sociaal rechtvaardig is. De nor
men voor de differentiatie moeten vol
gens hen nader geconcretiseerd wor
den daar anders de loonsom, zoals in
1956, uit de hand kan lopen. Ook in
sociaal opzicht is de zaak hun niet dui
delijk. Er zal naast de differentiatie
toch bok nog een zekere coördinatie
tussen de bedrijfstakken nodig blijven
om te voorkomen, dat sommige groe
pen te ver achterblijven. De prakti
sche uitwerking van deze wensen vin
den zij moeilijk. Zonder voorafgaande
studie over deze kwesties achten zij het
niet verantwoord tot differentiatie over
te gaan.
De algemene vergadering van het
Katholiek Vrouwengilde in de bisdom
men Haarlem en Rotterdam, welke
dinsdag in Haarlem werd gehouden,
stond o.m. in hét teken van een af
scheid en een welkom. Het afscheid
betrof mevrouw B. Kortekaas-Den Haan
die door omstandigheden haar functie
als voorzitster neerlegde. Het welkom
gold haar opvolgster, mevrouw mr. C.
M. Smithuysen-Naessens uit Haarlem,
die met algemene stemmen er wa
ren geen andere kandidaten ingediend
in de vacante functie werd benoemd.
In haar laatste toespraak, die zij ter
opening van de algemene gildeverga-
dering hield, drong mevrouw Kortekaas
er bij de leden op aan zich te verdiepen
in de taak en het werk van hun organi
satie. Wij moeten ons niet blind staren
zo zei zij op grote vergaderingen
en uitstapjes. Dan wordt het gilde een
hol vat, waarin alles bekeken wordt
naar het getal en het amusement. Het
ledental kan natuurlijk omhoog, als
men maar niet vergeet in de diepte
en niet alleen in de breedte te werken.
Zij wees er vervolgens op, hoe moei
lijk het is de mensen bij elkaar te krij
gen voor een bijeenkomst, de laatste
maanden vooral door de televisie. Niet
alleen het gilde, maar ook alle andere
organisaties lopen daarbij het gevaar
een indrukwekkend aantal papieren le
den te krijgen. Zij attendeerde daarom
op de noodzaak, die papieren leden in
het actieve werk te betrekken door hun
een taak te geven en eigen verantwoor
delijkheid te laten dragen. Als een per
soonlijke taak voor ieder gildelid ziet
zij de verdieping van eigen geloofsle
ven, grotere belangstelling voor de
nieuwe sfeer en stromingen in het on
derwijs, en intens beraad over het pro
bleem van de vrije-tjjdsbesteding, dat
zeer urgefit gaat worden, wanneer de
verkorte werkweek een feit wordt.
De geestelijk adviseur, rector A. W.
H. v. d. Heuvel, bracht allereerst dank
aan mevrouw Kortekaas voor het veie
werk, dat zij in dienst van het gilde
heeft verricht. In haar wijze van op
treden vond hij een gerede aanleiding
om de leden aan te sporen niet de eigen
persoon, maar de zaak van het gilde
te dienen, zoals mevrouw Kortekaas im
mer heeft gedaan. Het gaat er om,
aldus betoogde hij, zo apostolair te
werken, dat wij de vrouwen op die
plaatsen krijgen, welke zi) in deze tijd
dienen te bezetten. Hij herinnerde aan
Graham Greene's spel „The living
room" en trok daaruit de moraal, de
kansen die God ons biedt aan te grij
pen. Hij acht het al heel wat gewonnen,
zo niet alles, als de mensen zich be
wust worden, dat zij in liefde tekort
schieten, en als zij de moed hebben in
de spiegel van de ziel te kijken.
De landelijke voorzitster van het Ka
tholiek Vrouwengilde, mevrouw Seve-
rijnen, verklaarde ten afscheid van me
vrouw Kortekaas, dat zij de vertrekken
de presidente heeft leren waarderen
om haar grote menselijkheid, welke al
le zakelijke en organisatorische contact
doorbrak. Daarop kreeg de verkiezing
van een nieuwe voorzitster formeel
haar beslag en werden in de twee ande
re bestuursvacatures gekozen mevrouw
A. M. G. L. Ideler-Donsen uit Delft
en mevrouw H. C. Bosma-Heins uit
Limmen.
-
s
4
Mevrouw mr. C. M. SmithuysenNaes.
sens, de nieuwe presidente van het
Katholiek Vrouwengilde in de bisdom
men Haarlem en Rotterdam.
Met luid applaus begroetten de leden
in mevrouw Smithuysen-Naessens hun
nieuwe presidente, die reeds naam
heeft gemaakt op sociaal-charitatief
terrein in Haarlem. Getuige de reacties
gold de bijval evenzeer de „jeugd", wel
ke door mevrouw Smithuysen met suc
ces wordt gerepresenteerd. Haar eer
ste toespraak, vlot en ontwapenend,
was een verzekering, dat zij haar bes
te krachten aan het gilde zou geven,
en een verzoek haar aile steun te ge
ven, die nodig mocht zijn.
Mevrouw Kraayvanger sprak na
mens de leden een hartelijk woord
van afscheid aan mevrouw Korte
kaas, die zij prees om haar grote
onbaatzuchtigheid, haar tact, haar
goede leiding en haar grote activiteit
Zij bood een geschenk onder cou
vert aan, dat de scheidende presiden
te in staat zal stellen zich een pick
up, eventueel gecombineerd met radio
aan te schaffen. Bewogen dankte me
vrouw Kortekaas, waarbij zij ver
klaarde het werk altijd graag te heb
ben gedaan.
De middagvergadering stond in het
teken van de emigratie. De afgevaar
digden kregen daarbij ruimschoots ge
legenheid zich over deze kwestie te in
formeren
Op Hemelvaartsdag 7 mei wordt in
Breda de landdag van de Nederlandse
amateur-toneelunie (N.A.T.U.) gehou
den.
De voorafgaande dag vergadert de
centrale raad van de unie eveneens in
Breda om de toekomstige beleidslijn uit
te stippelen. Op de landdag zelf zal de
landelijk voorzitter mr. P. Cleveringa
de resultaten toelichten van een enque-
te ingesteld naar de financiële en artis
tieke positie van 700 Nederlandse ama
teurtoneelverenigingen.
Het algemene beeld van deze enquête
is, dat men vooral in Noord- en Zuid-
Holland en in Utrecht veel concurren
tie van de televisie ondervindt. De
meeste verenigingen staan er financieel
niet al te best voor.
Het hoogtepunt van de landdag zal de
opvoering van Thijl Uylenspiegel zijn,
een spel in twee bedrijven van de Hil-
varenbeekse toneelschrijver Jan Naay-
kens. Het stuk wordt opgevoerd door
Bredase verenigingen onder regie van
Ad van der Ven. Het N.A.T.U.-bestuur
verwacht in 1961 in Brabant te kunnen
beginnen met een driejarige basisoplei
ding voor amateurregisseurs.
Volgens het in Praag verschijnende
blad „Rude Pravo" is tegen twee katho
lieke priesters in Skodra. Noord-Alba-
nië, een proces begonnen. De priesters
zouden, aldus het bericht, ontleend aan
het officiële Albanese persbureau, lei
ders zijn van „een tegen de staat ge
richt complot". Het proces is verleden
week begonnen. Volgens het bericht
heeft een groep, onder leiding
van de priesters Ded Malej en Konrad
Delj, gecollaboreerd met de Joegosla
vische inlichtingendienst sinds 1952.
„Zij waren van plan het volksdemocra-
tische regime in Albanië omver te
werpen," aldus het bericht, waarin
geen melding werd gemaakt van het
aantal beklaagden iri het proces.
In Amsterdam is, naar aanleiding van
de cabaretcursus van Cor Lemaire, op
gericht „De werkgroep Nederlands
cabaret". De initiatiefnemers zijn Ju-
liëtte Nieweg, Bob Bouber, Hans Dogger
en Tony van Verre. De werkgroep be
weegt zich op het gebied van het ca
baret in de ruimste zin van het woord.
Doel is behartiging van de belangen
van jonge tekstschrijvers en componis
ten. Voorts hoopt men in september
te beginnen met de opleiding van aan
komende cabaretiers.
De opleiding zal ondermeer bestaan
uit Soifege, zang, beweging en spraak.
Een aantal vooraanstaande Nederland
se cabaretiers hebben hun medewer
king toegezegd.
Advertentie
Vier werkelijk belrouwbare middelen
helpen elk&ar en.... doen wonderen f
Ten belangrijke ontdekking op geneeskun
dig gebied is „synergismus". Hiermede
"wordt bedoeld de wederzijdse versterking
van de werking van verschillende genees
middelen. De vier middelen verenigd in
Cheiarine„4"- elk afzonderlijk al beroemd
werken fezante"" nog beter. Ze helpen vaak
ook dan, wanneer andere middelen falen en
doen werkelijk wonderen 1
rr
BEROEMDE GENEESMIDDELEN
IN ÉÉN TABLET
Tegen pijnen en griep. Geschikt voor de gevoeligste maag,
want die wordt beschermd door het bestanddeel Chefarox.
Premier Nikita Khroesjtsjev van de Sov
jet-Unie heeft, volgens AFP, de burgemees
ter van San Francisco telegrafisch laten
weten, dat hij geen bezwaar heeft tegen een
topconferentie in deze stad. De burge
meester had de Sovjet-leider uitgenodigd
het topoverleg in zijn stad te houden, nadat
premier Macmillan had verklaard voor
stander van het houden van de conferentie
in San Francisco te zijn.
LETTERGREEPRAADSEL
Horizontaal en verticaal dezelfde woor
den invullen. In ieder vakje komt een
lettergreep.
1 graansoort, 2 vee op stal te drin
ken geven, 3 winstgevend, 4 staat in
Europa, 5 evennachtslijn, 6 plaats in
Noord-Holland.
Oplossing 28 april
De naam van de plaats luidt: Middel
burg.
1 kraam - motet,
2 lakei - imker,
3 kleed - dreun,
4 wreed - doorn,
5 bende - effen,
6 steel - leger,
7 Gareb - boter,
8 tissu - uiver,
9 staar - reder,
10 vroeg - gesel.
Naar eerst thans bekend is geworden
is op 19 april te North Ridge, Californië,
op 73-jarige leeftijd aan een hartkwaal
overleden de te Den Haag geboren ho
boïst D. P. van Emmerik. De heer Van
Emmerik is o.m. eerste hoboïst ge
weest van het Residentie-orkest en
leraar aan het Kon. Conservatorium.
In 1920 verliet hij het Residentie
orkest, maakte een jaar deel uit van
het Oslo's symphonie-orkest en vertrok
daarna naar Detroit (V.S.) waar hij
eerste hoboïst werd in het Detroit Or
chestra om vervolgens onder Toscani-
ni deel uit te maken van het New
Yorks symphonie-orkest.
Het stoffelijk overschot is in Detroit
ter aarde besteld. Jaap Stotijn was een
van Van Emmerik's meest begaafde
leerlingen.
De leiding van de Joegoslavische
communistische partij heeft de com
munistische partij van de Sovjet-Unie
gisteren „een opbouwende kameraad
schappelijke bespreking" voorgesteld,
aldus meldt Reuter. In een telegram
dat een reactie is op het vorige week
van de Sovjet-partij ontvangen telegram
waarin de Joegoslavische partij werd
gelukgewenst met haar 40-jarig be
staan, wordt gezegd dat een dergelijke
bespreking de oplossing zou bespoedi
gen van de problemen waarmee de in
ternationale arbeidersbeweging te
kampen heeft.
Radio Moskou heeft gisteren bericht,
dat in Jerewan, de hoofdstad van de
Sovjetstaat Armenië, een proef zonne-
oven in gebruik is genomen voor het
versmelten van ijzer en ander mate
riaal, aldus bericht U.P.I. De zonne
warmte wordt opgevangen in een draai
ende spiegel en via andere spiegels j
in een brandpunt samengebracht, waar
dan een zo grote hitte ontstaat, dat
ijzer smelt In dit smeltingsproces ont- Op het graf van dr. F.duard van Bemum te Garderen is dinsdagmiddag een krans
staan dan geen andere schadelijke pro- j gelegd namens de Belgische Nationale Radio-omroep, het N.l.R. De kranslegging
dukten, zoals het geval is bij gewone geschiedde door de heren L. Gras (links), muziekdirecteur van het N.I.R., en
ovens,aldus radio Moskou. 1 het hoofd buitenlandse betrekkingen, de heer M. Swanepoel.
i'v j
