Parijs beukt op deur van
„atoomclub"
4
Douwe Egberts
tabak
1
's Lands Kroniek-
pijproken
Ik heb nooit geweten
dat
zo lekker kon zijn!
„Reclame is doorgaans nog
slechter dan produkt zelf"
'A
Amerikaans wantrouwen tegenover
De Gaulle toegenomen
Onderzoek naar
bouw van nieuwe
radio-telescoop
Schepen kunnen ook boven water varen
Duitse socialist
gearresteerd
Spionage-komplot
in Denemarken
Bezinningscentrum katholieke bio-
scoopexploitanten congresseert in
Den Bosch
Mausoleum in Rijnsburg voor Floris V
en andere Hollandse graven
Khroesjtsjevs
Balkan-tournee
Plan van Ned. en Bel
gische astronoom
Eenzaam avontuur in
bergen bij Salzburg
Van landverraad
beschuldi ffd
Ontvanger verduistert
bijna twaalf mille
Aanslag op Soekarno
Sex in de film
Verzekeringsagent
pleegt fraude
WOENSDAG 10 JUNI 1959
PAGINA 7
Als kruisantenne
Het begon, toen ik mijn eerste pijp opstak.
„Dat was het!", dacht ik. Maar.... hoe
onvergelijkelijk lekker pijproken wel kan
zijn, merkte ik eerst, toen ik Douwe
Egberts tabak ontdekte. Die zachtheid,
die milde smaak en geur.... de voorkeur
van alle „ervaren" rokers bewijst het:
een pijp en D.E. horen bij elkaar l
m
Tsjechen in Holland Festival „Mimi Aarden
is geweldig" In Nederland geld voor
^operagebouw?"
VOORLOPIGE
HERBEGRAFENIS
BUITENLANDSE
KRONIEK
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS, hedenmorgen.
De gespannen verhouding, die tussen
de NATO en Frankrijk heerst - in (ei-
te reeds sedert president De Gaulle
Frankrijks buitenlandse politiek koers
deed zetten „naar de Frankrijk toe
komende plaats in de wereld, een plaats
derhalve onder de allereersten" - is in
het algelopen weekeind gedemonstreerd
met weer twee nieuwe feiten. Het eer
ste is het door de opperbevelhebber
van de NATO, Norstad, genomen be
sluit om tweehonderd tot dusverre in
Frankrijk gestationeerde bommenwer-
Sers naar bases in andere Europese
ATO-landen over te brengen. Zulks op
grond van de nog steeds door de Fran
se regering volgehouden weigering om
deze bommenwerpers op haar grond
gebied atoombommen te laten laden, het
geen betekent dat de Franse regering
deze atoombommen niet op Frans
grondgebied wil laten opslaan. Het
tweede daarop gevolgde feit is. dat de
Franse regering „gezaghebbend" thans
openbare bekendheid heeft gegeven aan
haar voornemen om „ten opzichte van
de NATO geen nieuwe verplichtingen
aan te gaan". (En dus niet, zoals het
in de eerste berichten heette, om „geen
bijdragen meer in de NATO te leve
ren").
Naar de diplomatieke redacteur van
de Parijse Monde gisteravond hierbij
aantekende, betekent dit „anders ge
zegd", dat de Franse regering weigert
op haar grondgebied lanceerinrichtin-
gen voor atoomraketten van middel
bare reikwijdte te accepteren en voor
raden atoomwapens te laten opslaan,
benevens dat zij niet bereid is mee te
doen aan een integratie van de tac
tische luchtwapens.
Naar voorts in de Monde wordt opge
merkt, beperken zich de eisen, die de
Franse regering eerst wenst ingewilligd
te zien thans niet meer, zoals nog het ge
val was in het vertrouwelijk memoran
dum van president De Gaulle aan pre
sident Eisenhower dd. 24 september
1958, tot de inhetlevenroeping van
eengemeenschappelijk Frans-Brits-
Amerikaans organisme voor het opstel
len van de politieke en militaire stra
tegie op wereldschaal en voor het ne
men van de beslissing inzake het aan
wenden van de atoombom. Zij strekken
zich nu ook uit tot het voorbehoudloos
steunen van de Franse politiek in Al
gerije - hetgeen een verwijzing inhoudt
naar de algemene regeringsverklaring
waarmede premier Debré vorige week
donderdag in de Nationale Vergadering
het debat over Algerije inluidde - en
tot het mededelen van de geheimen, die
Frankrijk nodig heeft voor de vervaar
diging van de A- en H-bommen en de
inhetlevenroeping van een dubbel
vetorecht, een Frans en een Ameri
kaans, terzake van het gebruik der
eventueel op Franse bodem to baseren
atoomwapens.
De diplomatieke redacteur van de
Monde schrijft tot slot, dat de heer
sende „Atlantische malaise" nog wel
zal verergeren, zo de drie leden van
de „atoomclub" te Genève zouden be
sluiten de deuren van de club voor
buitenstaanders te sluiten. In hetzelfde
nummer van het gezaghebbende Parijse
blad doet de correspondent uit de doe
ken. dat in de Amerikaanse hoofdstad
degenen, die altijd wantrouwend hebben
gestaan tegenover president De Gaulle,
zich thans in hun wantrouwen weer ge
stijfd voelen: voor hen is het jongste
Franse gebaar een nieuwe manifesta
tie van nationalisme in het raam van de
politiek van „grandeur", terwijl Frank
rijks vrienden, zij die altijd veel begrip
hebben getoond voor Frankrijks aan
spraken op gelijkheid op atoomgebied,
niet geloven dat de door de Franse
regering gekozen weg de juiste is: een
uit het buitenland op het Amerikaanse
Congres uitgeoefende druk biedt terza
ke van wijziging van de wet van 1946
over mededeling van atoomgeheimen
weinig uitzicht op succes.
En voor wat Algerije betreft, meent
genoemde correspondent de officiële
Amerikaanse opinie te kunnen resume
ren als volgt: „Het is de eindeloze Al
gerijnse oorlog, die Frankrijk belet zijn
rol van grote mogendheid te spelen en
zijn verplichtingen in de boezem van de
Atlantische alliantie volledig na te ko
men. Indien Frankrijk om de solidari
teit van de NATO vraagt, kan het dan
tegelijkertijd raadgevingen en adviezen
weigeren over een vraagstuk waarbij,
door zijn gevolgen, de gehele_ Atlanti
sche gemeenschap betrokken is?"
De Organisatie v n Europese Eco
nomische Samenwerking heeft voorlo
pig een bedrag van circa 50.000,- toe
gekend voor een voorstudie, welke be
oogt te onderzoeken of het mogelijk en
gewenst is over te gaan tot de bouw
in een der Beneluxlanden van een
kruisantenne voor radio-astronomisch
onderzoek. De door de O.E.E.S. toege
zegde bijdrage beloopt de helft van de
voor één jaar benodigde gelden. De an
dere helft van de kosten wordt door
België en Nederland gedragen. De
kruisantenne kan naast de 17 april 1956
te Dwingelo in gebruik genomen radio
telescoop een waardevol instrument
zijn voor radio-astronomische waarne
mingen. Dit heeft het ministerie van
O. K. en W. medegedeeld.
Het plan betreffende de eventuele
bouw van een kruisantenne is uitge
gaan van prof. dr. J. H. Oort, hoogle
raar in de astronomie aan de rijksuni
versiteit te Leiden en directeur van de
Sterrenwacht aldaar en van zijn Belgi
sche collega prof. dr. P. Bourgeois, di
recteur van de sterrenwacht te Ukkel.
Over de vraag of tot de bouw van een
kruisantenne moet worden overgegaan
kan pas worden beslist als het resultaat
van de voorstudie, die naar verwacht
wordt enige jaren zal duren, bekend is.
Evenmin kan op dit moment iets wor
den gezegd over de plaats of zelfs maar
het land, waar de kruisantenne even
tueel zal worden geplaatst. Hierbij zal
mede een rol spelen, dat voor het in
strument evenals voor de radio-teles
coop een terrein moet worden gevon
den, dat aan zeer bijzondere eisen vol
doet.
De 15-jarige Ursula Bauer uit Salz
burg heeft een angstig, eenzaam avon
tuur overleefd. Zij was vrijdag 29 mei
alleen een wandeling in de bergen bij
Salzburg gaan maken. Onderweg gleed
zij uit en kwam op een over een kloof
hangend rotsblok terecht, vanwaar zij
echter geen kans -ag naar ae weg terug
te klimmen. Negen dagen heeft zij moe
derziel alleen op dat rotsblok gezeten.
Zij hield zich in leven met wat mos dat
op het rotsblok en de bergwand groeide.
Zondag werd zij bij toeval ontdekt en
kon een inderhaast georganiseerde red
dingsexpeditie haar uit haar benarde
positie verlossen. Zij was volledig uit
geput. Dit meldt AFP.
De wetenschappelijke commissie van het Amerikaanse Huis van afge
vaardigden heeft dinsdag een verslag van 14 pagina's gepubliceerd over
de ontdekking van middelen om voertuigen „drijvend op een kussen van
samengeperste lucht" boven de grond te laten rijden. Met hetzelfde prin
cipe zou men schepen met grote snelheid boven water kunnen laten varen.
Volgens het verslag schijnt de wereld aan het begin te staan van een
nieuwe ontwikkeling op het gebied van het vervoer.
De Fordfabrieken zijn reeds bezig met de bouw van een wagen, die
dank zij de nieuwe vinding op een monorail snelheden tot 320 km per uur
zal kunnen bereiken, aldus het rapport. Het Amerikaanse leger en de
luchtmacht werken samen met een Canadese vliegtuigfabriek aan een
Avrocardie vlak boven de grond, doch ook op grotere hoogte snel zal
fcuHUCTl Vll&fJBYl.
Het Amerikaanse leger en de marine tonen veel belangstelling voor
de nieuwe vinding. De zee-oorlog zou door snelle schepen volgens het
nieuwe principe een ware revolutie ondergaan. De marine heeft vooral
belangstelling voor amfibievoertuigen, landtngsschepen en voor zeer snelle
schepen voor duikbootbestrijding.
O
De districtssecretaris van de Duitse
sociaal-democratische partij te Düren,
Buchmann, is gisteren in hechtenis ge
nomen omdat hij ervan wordt verdacht
landsverraderlijke betrekkingen te on
derhouden met de Oostduitse geheime
dienst, aldus heeft een ambtenaar van
het Hooggerechtshof van de Duitse
Bondsrepubliek Reuter meegedeeld.
Veertien maanden geleden werd Buch
mann districtssecret&ris van zijn party
te Düren. Eerder had hij in Oost-Ber-
lijn een functie gehad in de Oostduitse
sociaal-democratische partij.
De Deense politie is volgens U.P.l.
achter een spionage-komplot gekomen,
dat zich schijnt te ontwikkelen tot een
van de grootste affaires, die Denemar
ken op dit gebied heeft meegemaakt.
Zes Deense staatsburgers, onder wie
enkele schippers en een voormalig ver
kiezingskandidaat van de communisti
sche partij, bevinden zich in de ge
vangenis en nog meer arrestaties wor
den verwacht.
Uit de voorlopige berichten blijkt,
dat de spionnen inlichtingen over twee
Deense forten hebben verstrekt aan de
Oostduitse autoriteiten. Het gaat hier
om het Langeland-fort, dat de zuidelijke
ingang van de Grote Belt beheerst, en
het Stevns-fort, dat de zuidelijke
toegangen tot de Sont beheerst. Zowel
de Grote Belt als de Sont zijn van
groot strategisch belang. In geval van
oorlog zou het de voornaamste taak
van de NATO in dit gebied zijn de
Russische duikboten te beletten langs
deze weg de Oostzee te verlaten en de
Westelijke scheepvaart aan te vallen.
De ontvanger van het polderdistrict
„Rijk van Nijmegen, Maas en Waal"
is enige tijd geleden uit zijn ambt ont
heven wegens onjuist kasbeheer. Des
kundigen hebben thans rapport uitge
bracht over dit beheer. Gebleken is. al
dus het rapport, dat de ontvanger ver
duisteringen heeft gepleegd. In de tijd
van vijf jaar is een bedrag van 11700
gulden verdwenen. Vier maai per jaar
controleerde een verificatiebureau en
tweemaal per jaar een ambtenaar van
de provincie Gelderland de man. die in
middels is ontslagen. Deze controleurs
hebben de fraudes nimmer -ontdekt.
Arli' f 'unfit
Volgens berichten die de Japanse po
litie heeft ontvangen, zouden de Suma-
traanse rebellen plannen hebben ge
maakt om president Soekarno tijdens
zijn huidige verblijf in Japan te ver
moorden. In politiekringen heerst enige
ongerustheid in verband met de dins
dag in Zuid-Korea gesloten conferentie
van de anti-communistische liga van
Zuid-Oost-Azië, die door opstandelingen
leiders uit Sumatra is bijgewoond,
(Van onze correspondent)
Het Bezinningscentrum voor katho
lieke bioscoop-exploitanten heett dins
dag in Den Bosch een congres geor
ganiseerd waarop „De sex in de film"
en de „Noodzaak tot bezinning op het
gebied van de publiciteit" de onderwer
pen van bespreking waren. Voorzitter
V. Vermin kon in zijn openingswoord
meedelen dat dit Nederlandse initiatief
steeds meer buitenlandse belangstelling
krijgt. Hij las een brief voor die aan
het congres gericht was door de bis
schop van Rothenburg, tevens gevol
machtigde voor radio en televisie van
het Duitse episcopaat, waarin deze met
grote vreugde van deze activiteit ge
waagde en de hoop uitsprak van een
spoedige internationale samenwerking.
Drs. J. Stappers van het Hoogveld
instituut 'te Nijmegen wees op het ver
keerde begrip dat er nog veelal bestaat
omtrent de sexualiteit in de film. Men
let teveel op het meer of minder ge
kleed zijn terwijl het in wezen veel
meer gaat om de opvattingen over hu
welijks- en gezinsleven. Met een groot
aantal titels toonde hij aan dat ook
films die in dit opzicht positief zijn,
tot de beste filmprodukten kunnen be
horen. Doch zolang het grote publiek
alleen frivool amusement wenst zal de
bioscoop-exploitant op het gehalte van
de films weinig invloed kunnen uitoe
fenen. Alleen een algehele heropvoeding
zal hier uitkomst kunnen brengen.
lil
Vv.:
Wèl heeft de exploitant het heft In
handen waar het om de reclame voor
de film gaat. Mr. D. Bijdendijk, voor
zitter van de centrale filmkeuring
constateerde dat het er met die re
clame nog slechter voorstaat dan met
de films zelf. Men speculeert op af
fiches en in advertenties op een on
toelaatbare manier op de lagere sen
timenten van het publiek door de ne
gatieve aspecten met de krachtigste
superlatieven aan te prpzen terwijl er
zaken gesuggereerd worden die in de
film niet of nauwelijks vertoond wor
den. Dit is een zaak die de bioscoop
exploitant zelf in de hand heeft en
voor de katholieke exploitant ligt hier
een grote verantwoordelijkheid.
Die verantwoordelijkheid is nader uit
gewerkt door de bisschop-coadjutor van
Den Bosch mgr. W. Bekkers die be
toogde dat de bioscoopondernemer be
schikt over het meest indringende me
dium waarvan hü de keus nauwelijks
zelf in de hand heeft. Hij benadert hier
mee het publiek in zijn vrijetijdsbeste
ding, dat wil zeggen in dat gedeelte
van het leven waarmee de meeste men
sen zelf het minste raad weten en waar
in ze zich juist tot volledig mens zijn
moeten ontplooien. In verband met dit
alles achtte de coadjutor het werk van
het bezinningscentrum van groot be
lang en betreurde hij het als Braban
der dat het aantal deelnemers uit Bra
bant nog zo gering is. Hij vroeg zich af
of hier in dit opzicht niet bepaalde men
selijke aspecten van zich deden spreken.
Aan het eind van de bijeenkomst
heeft prof. dr. A. Ariëns die 's morgens
ook de H.Mis had opgedragen een sa
menvatting van de besprekingen gege
ven, hij deelde daarbij mede dat over
het onderwerp van de reclame door de
Katholieke dagbladpers om een bespre
king met het centrum verzocht is.
H. THE1N
De Nederlandse Opera voert de
dramatische opera „Katja Kabanova"
van Leos Janatsjek in het Holland
Festival uit onder leiding van Tsje
chen. Tsjechische opera-solisten van
het Nationaal Theater in Praag ver
tolken eveneens vier van de hoofdrol
len. De eerste gezamenlijke repetities
in Amsterdam zijn reeds gehouden.
Niet alle Tsjechische medewerkers wa
ren bij deze repetities aanwezig. Eni
ge leden van het Nationaal Theater
zijn pas gisteravond in Neder
land aangekomen. De regisseur, de
Tsjech Hanus Thein, is over de samen
werking met de Nederlandse Opera
zeer tevreden. Er doen zich geen gro
te problemen voor, naar zijn zeggen.
Men voert de opera geheel in het Duits
uit. De Tsjechische solisten hebben
verscheidene maanden moeten stude
ren op de Duitse vertaling. Over de
Nederlandse hoofdrolvertolkster Mi
mi Aarden is de regisseur meer dan
tevreden. Hij vindt haar geweldig.
Als dirigent zal optreden de Tsjech
Jaroslav Krombholc. De decors zijn
van Josef Svoboda, de costuums van
Marcel Pokorny. De solisten zijn de
sopraan Libuse Domaninska, de alt
mezzo-sopraan Ivana Mixova, de te
nor Beno Blachut en een van de jong
ste leden van de opera van het Na
tionaal Theater in Praag, Victor Koci.
De opera zal op 16 en 28 juni en op 8
juli in Amsterdam worden uitgevoerd,
op 18 juni en 7 juli in Den Haag en
op 26 juni in Rotterdam.
Mede dank zij de staatsfinanciën
bloeit in Tsjechoslowakije de opera
kunst. Dagelijks spelen dertien be
roepsopera's voor een bevolking van
dertien miljoen zielen. De eerste ope
ra is die van het Nationaal Theater
in Praag, die op een bijna honderd
jarige traditie kan bogen. De staat
financiert alle dertien operagezelschap
pen. De toegangsprijzen zijn gering.
Het Nationaal Theater beschikt over
enige ensembles en geeft jaarlijks
vijfhonderd voorstellingen. Alle kun
stenaars en technische medewerkers
zijn in dienst van de staat. De belang
stelling van het publiek voor de opera
voorstellingen is zeer groot. Voor stu
denten, militairen en de schooljeugd
geeft het Nationaal Theater speciale
voorstellingen. Het bereidt momen
teel een toernee langs tal van steden
in Tsjechoslowakije voor, waaraan
vierhonderd leden zullen deelnemen.
De opera Katja Kabanova zal dus
op 16 juni in Nederlandse première
gaan. De Tsjechische medewerkers
vinden het een eer en een genoegen
aan de opvoering hun aandeel b;j te
dragen. Dit klinkt als een frase, maar
het is naar onze indruk niet louter
een uiting van beleefdheid. Daarvoor
zijn deze Tsjechen te veel kunstenaars
en te grote liefhebbers van de opera,
met een gezond chauvinistische liefde
voor de opera's van Tsjechische
componisten als Smetana, Dvo
rak en Janatsjek. De belangstelling
voor de laatste is in Tsjechoslowakije
nog steeds groeiende. De interesse
voor de opera in het algemeen in dit
muzikale land moge blijken uit het feit
dat in een korte spanne tijds de Chi
nese Opera, het negergezelschap „Eve
ryman Opera", de Komische Opera
uit Berlijn, de opera van Zagreb en
de Berlijnse Staatsopera er gastvoor-
stellingen gaven. De regisseur Thein
toonde zich zeer verbaasd dat er in
Nederland geen operagebouw is. „Is
daar geen geld voor?", vroeg hij zich
verwonderd af. „In Nederland geen
geld voor een opera? Of denkt men er
geen geld voor te hebben?"
Op hei
Qen nu
tB hat
(Van onze correspondent)
De gemeenteraad van
Rijnsburg, het bloe-
mendorp boven Lei
den, heeft gisteravond be
slist, dat de 800 gulden,
die nodig 'jn voor de
voorlopige herbegrafenis
van de graven en gravin
nen van Holland, beschik
baar mogen worden ge
steld.
In 1949 is men bij het
onderzoek naar de fun
damenten van de Rijns-
burgse abdij op zestien
skeletten gestuit, die be
graven moesten zijn naast
het altaar in de kapel van
de abdij. Dadelijk al
sprak men als vermoeden
uit, dat men hier te doen
had met de stoffelijke
overschotten van graven
en gravinnen van het Hol
landse Huis, die in deze
in de middeleeuwen be
roemde abdij begraven
waren. Historici waren
tot dan van mening ge
weest, dat deze graven bij
het beleg van Leiden ver
nield waren.
Onder leiding van prof
Vliegveld Le Bourget bij Parijs begint 12 juni a.s. de jaarlijkse grote luchtvaurlshow. waarvoor de voorbereidin- Glasbergen uit Amsterdam
al in volle gang zijn. Deze foto laat zien hoe technici van het Amerikaanse tactische luchtcommando in Europa werd een uitgebreid ar-
vliegveld een TM76A Martin Mace, het nieuwste soort geleide projectiel van de NATÜ, in elkaar zetten voor de cheologisch onderzoek in-
tentoon stelling. I gesteld, dat zich wat de
biologisch-archeologische
gegevens betreft, verplaat
ste naar het instituut in
Groningen, waar dr. B.
K. S. Dijkstra een ampel
onderzoek instelde. Na
bijna tien jaar is onlangs
een rapport gereed geko
men; vóór dit officieel zal
verschijnen wil dr. Dijk
stra de gegevens nog niet
vrijgeven. Maar vast
staat, dat onder de stoffe
lijke resten die van Flo
ris de Vijfde zijn en van
zijn zoon Jan de Eerste
die op zestienjarige leef
tijd overleed. Voorts van
Ada van Holland, abdis
van de Rijnsburger abdij,
dochter van graaf Willem
de Eerste Ook graaf Wil
lem de Zesde, die in
Frankrijk gesneuveld is.
bevindt zich onder hen
De andere stoffelijke res
ten zijn waarschijnlijk
van familieleden, die in
het Hollandse Huis geen
rol van betekenis speel
den.
De bisschop van Utrecht,
Boudewijn van Holland,
heeft de beroemde abdij
van Rijnsburg in 1185 in
gewijd. Zij was befaamd,
ook buiten de grenzen
van Holland. Memorie-
stenen in de oude kerk
van Rijnsburg wijzen er
op, dat de abdis, Ada van
Holland en haar vader
graaf Willem de Eerste
hier begraven zijn.
Uit het onderzoek in
het archeologisch-biolo-
gisch instituut te Gronin-
|en is vast komen te
staan, dat erfelijke afwij
zingen in het gebeente
der zestien skeletten wij
zen op de familierelatie
van de overledenen.
Het plan bestaat te
Tijnsburg over enige tijd
gelijk met de bouw van
het nieuwe gemeentehuis
- een mausoleum op te
richten waar de stoffelijke
resten een plaats zullen
krijgen.
J. Mixova als Varvara
Voor de rechtbank te Arnhem heeft
dinsdag terecht gestaan een 35-jarige
verzekeringsagent uit Puiflijk, die er
van wordt verdacht de afgelopen tien
jaar een bedrag van 21.000 gulden te
hebben verduisterd ten nadele van een
levensverzekeringsmaatschappijDe
officier van justitie eiste negen maan
den gevangenisstraf, waarvan zes
maanden voorwaardelijk met een proef
tijd van drie jaar. Verdachte heeft be
kend, dat hij als agent-incasseerder van
een verzekeringsmaatschappij voor
schotten op polissen nam buiten mede
weten van de polishouder en ook wel
leningen afsloot op naam van verzeker
den. Hij zette dan valse handtekeningen.
In sommige gevallen had hij polissen
afgesloten op naam van mensen, die
nergens van wisten. Hij bepaalde dan
zelf de premie. Hij verklaarde dit alles
te hebben gedaan om tekorten aan te
zuiveren.
Bijna veertien dagen is de Russi
sche premier en partijleider NI-
kita Khroesjtsjev buiten de gren
zen van de Sovjet-Unie geweest. Tien
dagen lang is hij door het kleinste van
de communistische satelliet-landen, Al
banië, getrokken en aan die tour
nee heeft hij nog een bezoek van twee
dagen aan Boedapest vastgeknoopt.
Over zijn doen en laten in Boedapest
is niet veel uitgelekt. De Hongaarse
premier, Ference Münnich, bezwoer de
journalisten, dat Khroesjtsjevs bezoek
een volstrekt informeel karakter droeg
en dat de Sovjet-premier uitsluitend
was gekomen om uit te rusten en met
oude vrienden te praten over koetje»
en kalfjes. Men kan echter veilig aan
nemen, dat de Russische autocraat ook
nog over heel wat andere dingen heeft
gesproken, al was het alleen maar om
dat er zich de laatste tijd vrij ernstige
spanningen hebben ontwikkeld tussen
zijn beide grootste Hongaarse vrienden,
Münnich en Kadar; omdat de Hongaar
se pogingen tot verdere collectivisatie
van de landbouw op niets zijn uitgelo
pen en omdat de behandeling van de
Magyaarse minderheid in Zevenburgen
tot ernstige wrijving tussen Boedapest
en Boekarest heeft geleid.
Over het Albane
se deel van
Khroesjtsjevs reis
zijn de medede
lingen heel wat
talrijker. De
Russische en
Albanese pers
bureaus hebben
samenvattingen gegeven van de talrij
ke openbare redevoeringen, die de be
zoeker uit Moskou heeft gehouden; de
tekst van het gemeenschappelijke slot
communiqué is gepubliceerd en tenslot
te heeft Khroesjtsjev zelf na zijn te
rugkeer in de hoofdstad van de Sovjet-
Unie een grote menigte in het Lenin-
stadion iets over zijn reis verteld. Nu
bestaat de Russische voorlichtingspo-
litiek niet alleen in het verzwijgen van
naar onze begrippen relevante gebeur
tenissen; met zeker even grote vaar
digheid concentreert zij zich op een
aanhoudende berichtgeving over onder
werpen, die men van Russische zijde
relevant wil maken. En zo kan het
best zijn, dat een belangrijk neven-doel
van Khroesjtsjevs bezoek aan Albanië
wordt verzwegen en dat het pas over
geruime tijd kan worden geïdentifi
ceerd.
Maar voorlopig staat althans vast,
dat Khroesjtsjev tijdens zijn
bezoek aan Albanië een groot
scheepse poging heeft willen onderne
men om Italië en vooral Griekenland
ervan te weerhouden Amerikaanse ra
ketbases op hun grondgebied toe te
laten. Dreigementen waren daarbij zijn
voornaamste argumenten.
„Natuurlijk," zo betoogde hij, „hebben
wij in de Sovjet-Unie raketten, waar
mee wij raketbases in de hele wereld
kunnen treffen. Maar als er dergelijke
bases in Italië en Griekenland mochten
komen, dan zie ik niet in, waarom wij
niet in de onmiddellijke omgeving van
deze beide landen onze tegenmaatre
gelen zouden nemen. Van korte afstand
schiet men nu eenmaal zuiverder."
Tijdens zijn verblijf in Albanië gaf
Khroesjtsjev herhaaldelijk te kennen,
dat hij eventueel in dat land raket
bases wilde inrichten. Maar na zijn
terugkeer in Moskou noemde hij ook
Bulgarije als zodanig. Het zelfbewust
zijn van de Albanese communisten is
door de vertoning, die Khroesjtsjev in
hun land ten beste heeft gegeven, ken
nelijk gestegen. De Albanese premier
Mehemet Sjehoe heeft tenminste ver
klaard, dat zijn land zal worden „uit
gebouwd tot een socialistische vesting
aan de Middellandse Zee".
Behalve dit concrete doel heeft
Khroesjtsjev nog meer willen nastreven.
Kennelijk heeft hij anderhalve maand
geleden, toen hij in Moskou de Griekse
links-socialist Spyros Markezinis ont
ving, de indruk gekregen, dat brede
lagen van de Griekse bevolking wel
ontvankelijk zijn voor een politiek in
neutralistische richting. Markezinil
heeft waarschijnlijk zijn eigen positie
in verhouding tot die van de regering-
Karamanlis nogal rooskleurig voorge
steld. Maar hoe dan ook, aan hem dan
ken wij wellicht Khroesjtsjevs opwek
kingen aan het Griekse volk om uit de
NATO te treden, af te zien van het
verderfelijke Balkan-pact en de specu
laties over een eventueel Middellandse
Zee-pact
Wat Khroesjtsjev als tegenprest»
tie voor al deze van Grieken
land en eventueel van Italië
verwachte concessies heeft aan te bie
den, is nogal mager uitgevallen. De
schepping van een atoomwapenvrije
zone op de Balkan Is nauwelijks nog
een verleidelijk perspectief te noemen,
aangezien die toestand automatisch
uit de aanvaarding van zijn voorstel
len voortvloeit. En het politieke kader,
waarin dit alles zou moeten worden ge
plaatst, het bijeenroepen van een con
ferentie van regeringsleiders van de
Balkan-landen, is niets anders dan de
herhaling van een voorstel, dat al in
september 1957 door de Roemeense
premier, Chivu Stoica, is gedaan. Het
is destijds door Griekenland verworpen
op grond van argumenten, die nog
steeds van kracht zijn.
Stoica wilde in 1957 een bijeenkomst
van Albanië, Bulgarije, Joegoslavië,
Griekenland, Turkije en Roemenië om
van de Balkan een „zone van d#
vrede" te maken. Griekenland ant
woordde, dat een „rapprochement"
pas mogelijk zou zijn, als de oorzaken
van de onderlinge wrijving waren weg
genomen. Zo hebben Albanië en Bul
garije tot dusver geweigerd de Griekse
aanspraken op herstelbetalingen in
overweging te nemen. Stoica heeft nu,
na de duidelijke hint van Khroesjtsjev,
zijn oude voorstel hernieuwd, ditmaal
voorzien van de slogan, dat het be
staan van geschillen eerder een argu
ment vóór dan tegen een internationale
conferentie vormt.
Het ligt voor de hand, dat Joegosla
vië in dit spelletje van Khroesjtsjev
een voorname rol speelt. Het wordt ge
noemd als een van de deelnemers aan
Stoica's conferentie en het gedraagt
zich ook helemaal overeenkomstig de
lijn die door de Sovjet-autocraat is uit
gestippeld. Per slot van rekening zijn
Khroesjtsjevs uitvallen tegen het Bal
kan-pact al lang overbodig geworden
door de weigering van Tito om de mi
litaire samenwerking met Griekenland
en Turkije ook werkelijk gestalte te ge
ven. En al vóór de aankomst van
Khroesjtsjev in Tirana vervoegde de
voorzitter van het Joegoslavische par
lement, Peter Stambolic, zich in Athene
om tegen de oprichting van raketbases
op Grieks grondgebied te opponeren.
Geen wonder, dat Khroesjtsjev heeft
getracht de oude vete tussen Albanië
en Joegoslavië tot beschaafde propor
ties terug te brengen. Maar de Alba
nese partyleider, Enver Hoxha, die in
zijn haat Jegens Tito ook al nooit maat
wist te houden, is nu in het andere
uiterste vervallen: „De vriendschap
tussen de volkeren van Joegoslavië en
Albanië", zo verklaarde hy in Tirana,
„berust op een eeuwenoude broeder
schap, die nog is versterkt door de
stryd tegen een gemeenschappeiyke
v-yand. De imperialisten, die verdeeld
heid tussen onze broedervolken zouden
willen zaaien, mogen bedenken, dat zU
een verschrikkelijk fiasco tegemoet
gaan".
Neen, voor subtiel tegenspel heeft
Khroesjtsjev aan zyn politieke vrien
den in Tirana niet veel.
