Imposante uitvoering van
Mahlers Tweede Symfonie
Meesterschap en gloeiende bezieling onder
de leiding van Eduard Flipse
ARRESTATIE NA VONDST
VAN DODE MAN
Zaak met vreemde kanten
Voorzitter waarschuwt tegen
herleving klassestrijdgedachte
Hilton-hotels krijgen de
regeringsgarantie
GROMYKO BESTUDEERT
WESTELIJK VOORSTEL
DE EILANDER
Soelaas aan
het hart
De school jeugd en
1940-'45
Kardinaal König
bij Eisenhower
Dronken met 100
km-vaart
KRISWILL-PIJPEN
BRIEVEN
van
lezers
DONDERDAG 18 JUNI 1959
PAGINA 1
■Agenda van het
iI
IHolland-F estiva!I
Samen met
HEINZ w en TEO
méér variatie
op de
boterham
HEINZ
Sandwich Spread
en TEO jam in
de potten met
de handige
schroefsluiting
ii
liane
mm
Weinig kennis van
onze vrijheidsstrijd
Concertgebouworkest
naar V.S. en Canada
Onder Eugen Jochum en
Bernard Haitink
L*
vaders
mm
maar
maar een
Voor vader
40 jaar Alg. Werkgeversvereniging
Mr. Diemer Kool neemt
afscheid
Zware straf voor
automobilist
Nehroe waarschijnlijk
naar Kerala
Dodelijke ongevallen
voor 100%
rookgenot!
Deze
KRISWILL
weegt slechts
17 Vi gram
12 exclusieve modellen
Prijs f 19.75
Alleen het merk „KRISWILL'
garandeert
KWALITEIT"
door
KLAAS TOXOPEUS
De moordaanslag in de
Kruislaan te Amsterdam
Advertentie
In de Ahoyhal te
Rotterdam heeft
Eduard Flipse
woensdagavond ter
ere van het Hol
land Festival weer
een van zijn ver
maard geworden
Mahler-
uitvoeringen gege
ven met groot
scheepse middelen,
die bij de gelegenheid (en de omgeving)
passen. Toch nog naar, materieel ge
sproken, en zwakke nagalm van die
onvergetelijke uitvoering van Mahlers
Achtste Symfonie van een aantal jaren
her. Maar er waren, behalve het ver
sterkte Rotterdams Philharmonisch Or
kest, een vijfhonderd zangers en zan
geressen op het podium, leden van een
groot aantal Rotterdamse zangkoren van
velerlei gezindte.
Daarmee waren dan meteen de psy
chische voorwaarden vervuld voor een
uitvoering, die tot barstens toe geladen
was. De pure liefhebberij van 500 men
sen, samengebald in dat ene ogenblik,
waarin zij in de Finale eindelijk kun
nen beginnen, nadat er eerts een uur
muziek is gepasseerd, beurtelings van
ontwapende liefelijkheid en donderende
klankontladingen; nadat de alt haar
„Urlicht" gezongen heeft en het orkest
nog één keer tot tyfonen van klank is
opgejaagd. Dan eindelijk te beginnen
met het gefluisterde „Aufersteh'n, ja
aufersteh'n, wirst du, mein Staub, nach
i
Vrijdag 19 Juni
Amsterdam: Stadsschouwburg, 8.15 uur:
MarivauxDe Musset-programma (Gre-
nier de Toulouse).
Arnhem: Rembrandt-theater, 8.30 uur:
Opening Internationale Filmweek.
Enschede: Schouwburg. 8.15 uur: Neder
lands Ballet.
Delft: Prinsenhof, 9.15 uur: Elckerlyc (Ned.
Comedie).
kurzer Ruh", en dat hele lange vers
zo volhouden in geharmoniseerde pia-
nissimo-koren, waar de solo-sopraan
slechts een enkele toon bovenuit zingt,
dat eindelijk dit pianissimo door enkele
maten opvliegen zich mag ontladen in
een fortissimo-uitbarsting, die de triom
fantelijke bevestiging van het slot
vormt. Daar weerstaat geen zanger en
ook geen toehoorder aan.
Het is zulk een simpel procédé en
het is zo onbeschaamd gericht op ele
mentaire gevoeligheden, maar het
werkt tevens zo feilloos, het treft zo
zeker zijn doel, na alles wat er aan
vooraf is gegaan om de spanning op
te wekken, het geeft op zulk een pri
mitieve wijze soelaas aan het hart,
dat de toehoorders als geslagen zitten,
terwijl het koor zichzelf op de rand
van een trance zingt.
Of men Mahlers Tweede Symfonie nu
hoge of minder voorname kunst moet
achten, over die vraag is al veel inkt
verschreven. Maar het is toch wel iets,
als een componist zulk een uitwerking
vermag te bereiken. Het getuigt toch
minstens van een dispositie over de
middelen, die op een ongewone geest
kracht wijst, en dit spreekt eigenlijk
nog sterker, als men de aangewende
middelen, speciaal in deze Tweede
Symfonie niet van de allervoornaamste
acht. Nochtans speelt Mahler het klaar
om mensenharten aan te spreken, ook
al verraden zijn compositorische inven
ties niet zelden voosheid en zijn vorm
de machteloosheid om een levensgevoel
in zuivere, een eigenstandig bestaan
voerende muziek te transponeren.
Dit alles is al vaak in den brede
betoogd door vele schrijvers. Een recen
sie echter behoeft niet per se een mu
sicologische beschouwing te zijn. Zij is
in de eerste plaats een verslag van een
gebeurtenis. Het feit nu, waar dit ver
slag over gaat, is dat Mahlers Tweede
Symfonie op deze zomerse avond in de
Ahoyhal gebeurde, dank zij het onge
limiteerde, gelovende enthousiasme van
een massa zangers en instrumentalisten
onder de uiterst inspirerende leiding
van Eduard Flipse, rondborstig muzi
kant en meester in zijn vak. Hoe be
heerste hij zijn schare, met hoe weinige
maar raak gekozen aanduidingen, vaak
met niet meer dan een vinger. En alles
kwam er, alles zat, er was geen aarze
ling en er viel niets weg.
Men ontveinsde zich niet, dat deze
Tweede Symfonie, afgezien van haar
Advertentie
GARANTIE:
.V.W.:>. /..i..
volledige vergoeding door Uw leverancier,
een Heinz of Teo product niet voldoet.
indien
Donderdag is in de Beilervaart het
stoffelijk overschot van de 67-jarige_ O.
M. te Blokzijl gevonden. Voor de jus
titie is deze vondst aanleiding geweest,
een uitgebreid onderzoek in te stellen
naar de oorzaak, waardoor M. om het
leven is gekomen. Maandag is voor de
officier van justitie te Assen geleid een
41-jarige handelaar uit Annen (gem. An-
lo) omdat uit het onderzoek is geble
ken dat hij vern,oedelijk het laatst con
tact met de overledene heeft gehad. De
handelaar zou op de bewuste avond met
M. hebben afgesproken dat deze per
auto naar Blokzijl (Ov.) zou worden ge
bracht. Zijn bromfiets werd in de laad-
Het Eerste Kamerlid Gielen (KVP)
heeft de minister van onderwijs, kun
sten en wetenschappen de volgende
schriftelijke vragen gesteld:
Heeft de minister kennis genomen
van de berichten in de pers, waaruit
zou kunnen blijken, dat de schooljeugd
slechts een zeer geringe kennis bezit
van de geschiedenis van onze vrijheids
strijd tussen 1940 en 1945?
Indien de minister deze berichten in
het algemeen niet onjuist acht, is hij
dan niet van oordeel, dat hier van een
betreurenswaardig tekort moet worden
gesproken, omdat deze periode, zowel
historisch als pedagogisch, een bijzon
dere waarde heeft?
Is de minister bereid te overwegen,
welke middelen hem ten dienste staan
om in bedoeld tekort te voorzien, en
wil hij het resultaat, hetzij als antwoord
op deze vragen, hetzij op een later tijd
stip, mededelen?
Zou naar 's ministers oordeel tot die
middelen ook kunnen behoren een on
derzoek in te stellen door de inspecties
van de verschillende soorter van onder
wijs? Zou een ander middel niet kun
nen liggen tn het op de geëigende wijze
steunen van boekuitgaven, films en
filmstrips, welke op onze vrijheidsstrijd
betrekking hebben?
bak van <K auto gezet, M. nam plaats In
de wagen, maar daarna ging het niet
in de richting Blokzijl, doch in noorde
lijke richting, langs de Drentse Hoofd
vaart.
De bromfiets is waarschijnlijk onvol
doende vastgebonden geweest, want de
ze is zeer korte tijd later op de straat
gevallen. Dit hebben zes jongelieden,
die in de buurt woonachtig zijn, ge
hoord en zij zijn op het lawaai afgeko
men. Zij hebben de bromfiets in de
laadbak van de auto geplaatst en de
67-jarige M., die rond de auto rond
scharrelde, geholpen in de auto te ko
men. Dit verklaarden de zes jongelui
maar het merkwaardige is nu, dat de
bestuurder van de auto zich hiervan
niets herinnert. Hij weet niet of M. is
ingestapt of later uit de auto is geval
len. Doch vast staat wel, dat M. enige
tijd later uit de Beilervaart is opge
haald.
Het onderzoek heeft ook geleerd, dat
de zakken van M.'s kostuum binnenste
buiten waren gekeerd, terwijl men op
het stoffelijk overschot geen portefeuille
of portemonnaie heeft gevonden. Vast
staat ook, dat M. verleden week een
vrij groot bedrag, men noemt 800
heeft ontvangen.
Tijdens recente te Amsterdam gehou
den besprekingen met Columbia Artists
Management te New Vork is overeen
stemming bereikt over de voorzieningen
die na het overlijden van dr. Eduard
van Beinum moesten worden getroffen
ter zake van de tournee in 1961 van
het Concertgebouworkest naar de Ver
enigde Staten en Canada. De tournee
zal nu onder leiding staan van de diri
genten Eugen Jochum en Bernard Hai
tink. Onderzocht zal worden of aan het
verzoek om aan het slot van de tournee
nog een concert in Montreal te geven
kan worden voldaan.
minder grootscheepse organisatie, in
menig opzicht moeilijker in de massa
liteit is te realiseren dan de Achtste.
Structuur en klankbeeld van de beide
delen, waaruit dit laatste stuk bestaat,
zijn twee onderling volkomen verschil
lende maar in zichzelf gesloten en ge
lijkmatige eenheden. Men kan zich daar
van meet af aan op instellen: de dichte
massaliteit van I met haar genadeloze
contrapunten, het opengewerkte, obli-
gatorisch behandelde klankbeeld van II.
In de Tweede Symfonie echter liggen
de verschillen in factuur en klankver
houdingen in een nogal bonte menge
ling door elkaar en moet de dirigent
steeds van de ene dimensie in de an
dere omschakelen. De massaliteit van
het apparaat :n de grote ruimte, die
een behoorlijke, de grens van het toe
laatbare naderende nagalm heeft, vor
men twee factoren, die verstijvend wer
ken ten opzichte van de hier vereiste
souplesse.
Het ging nochtans met meesterschap
en gloeiende bezieling, en daarbij moet
het aandeel van de beide solisten niet
onderschat worden: Mia Greeve, een
echte, grote en vol-warme alt (moge zij
er zich voor hoïden te denken, dat het
optrekken van tonen het artistieke be
lang van haar zingen verhoogt) en An
nette de la Bije, helder, exact en intel
ligent.
LEO HANEKROOT
Af
•K
In speciale
geschenk verpakking
VRAAG
Is het begrip medezeggenschap niet
geleidelijk een leuze uit het verleden
geworden, een term uit het arsennaal
van de klassenstrijd? Dit vroeg ir. F.
K. T. Beukema toe Water zich af in
zijn jubileumrede voor de veertig jaar
bestaande Algemene Werkgeversvereni
ging. Hij zag voor het genoemde begrip
geen mogelijkheden meer, naast het in
stituut van de ondernemingsraden,
waarin in een toenemend aantal onder
nemingen de werknemers nu reeds mee
praten en meedenken. In Duitsland
heeft de wettelijke regeling van het
„Mitbestimmungsrecht" alleen maar
tot een verscherping van de verhou
dingen tussen werkgevers en werkne
mers geleid.
De heer Beukema zei te hopen, dat
werkgevers en werknemers in het in
ternationale contact niet zullen ver
loochenen wat in Nederland op sociaal
gebied bereikt is. In dat internationale
contact krijgen oude klassestrijdleuzen
een kans om te herleven, want elders
leven werkgevers en werknemers in een
andere situatie dan bij ons. Zij vormen
nog echte strijdorganisaties en het
woord samenwerking is er vaak niet
meer dan een frase op vergaderin
gen. Wjj zullen ons moeten hoeden voor
de aantrekkingskracht van het gespier
de woord en niet mee mogen helpen
aan het weer opgraven van de klasse
strijdgedachte, daar wij anders de dood
gravers zouden Worden van het koste
lijke goed van de samenwerking dat in
ons land reeds in zoveel opzichten tot
werkelijkheid geworden is.
De heer Beukema schetste de ont
wikkeling van de Algemene Werkge
versvereniging van strijdorganisatie tot
overlegorganisatie. Vroeger voerde men
een strijd tegen, nu een strijd vóór. Pas
in de bezettingsjaren hebben wij ge
leerd, dat de fictie van de „werkge
vers" en de „arbeiders" maatschappe
lijk meer kwaad stichtte dan dat er
goeds uit voortkwam. De grote werk
loosheid üit de jaren dertig toonde aan,
dat het „er bij horen" voor de werk
nemer veel belangrijker is dan een
werkloosheidsuitkering waarvoor men
niet behoeft te werken.
Na de oorlog moest Den Haag de
centrale leiding van het economisch le
ven in handen nemen, hetgeen onver
mijdelijk was, ook in verband met de
groeiende ontwikkeling op het gebied
van de sociale wetgeving. Deze ontwik
keling is volgens de heer Beukema uit
een oogpunt van democratische verhou
dingen bedenkelijk. Werkgevers en
werknemers worden apathisch omdat
zij door een matglazen ruit en op een
afstand zien hoe anderen over hen be-
Zuid-Rhodesia De politie van Zuid-
Rhodesia heeft bij zuiveringsacties in
de afgelopen dagen 79 leden van het
verboden Afrikaanse Nationale Congres
gearresteerd. De arrestaties geschied
den in het gebied van Salisbury. (Rtr.)
Mr. A. Diemer Kool, die per 30 juni
a.s. zijn functie als directeur van de
Amsterdamsche Bank zal neerleggen,
stelt zich voor op donderdag 25 juni van
3.30-5.30 uur n.m., ten kantore van de
bank, Herengracht 595, Amsterdam, ge
legenheid te geven tot het nemen van
afscheid.
slissen, terwijl zjj zelf geen enkele in
vloed op het eindresultaat kunnen uit
oefenen. Dit werkte het ontstaan van
een kloof tussen leiding en leden in de
hand. Tegenover de dodende letter moe
ten de organisaties van werkgevers en
werknemers iets anders stellen. In de
eerste plaats zouden zij een meer infor
matief contact met hun leden moeten
onderhouden. Openbare jaarvergaderin
gen en organisatieperiodieken zijn niet
voldoende om de geesten wakker en de
harten warm te houden.
Kardinaal König, de aartsbisschop van
Wenen, is gisteren door president Eisen
hower op het Witte Huis ontvangen,
aldus meldt United Press International.
De kardinaal deelde later mee dat hij
met de president onder meer gesproken
heeft over het komende communistische
jeugdfestival in Wenen. De kardinaal
die naar de V.S. is gereisd ten einde een
erè-doctoraat van de Notre Dame univer
siteit in ontvangst te nemen, zal morgen
met de „United States" naar Europa
terugkeren. De kardinaal zei dat een
„zeer bemoedigende" godsdienstige ople
ving in Oostenrijk valt waar te nemen,
vooral onder jonge mensen en intellec
tuelen. Hij schatte dat ongeveer negentig
procent van de Oostenrijkse bevolking
in naam katholiek is. Op het platteland
gaan de meeste katholieken trouw elke
zondag naar de kerk, maar in Wenen
is de situatie „vrij slecht", zo verklaarde
hij. Slechts vijftien tot twintig procent
gaat zondags nog naar de kerk.
De politierechter te Groningen heeft
bij verstek een inwoner van Mussel-
kanaal die in beschonken toestand
een auto bestuurde tot een gevan
genisstraf van vier maanden en ont
zegging van de rijbevoegdheid voor de
tijd van vijf jaar en verbeurdverklaring
van de auto veroordeeld. De eis was
gelijkluidend, behalve de ontzegging,
die'de officier van justitie op drie jaar
had gesteld.
Verdachte had 2 maart onder invloed
met zijn auto gereden over de rijks
weg bij Zuidbroek. Een surveillance
wagen van de politie uit Groningen
had een achtervolging moeten opge
ven, maar een motorrijwiel van de po
litie uit Hoogezand had deze taak over
genomen. De politie-agenten trachtten
de dronken automobilist tot stoppen te
bewegen, maar hij reed langs hen heen
en vervolgde met een snelheid van ver
over de honderd kilometer zijn weg.
Hi1 sloeg een zijweg in en reed daar
met gedoofde lichten verder. De poli
tiemannen wisten de man op een dood
lopende weg vast te rijden, waarna hij
werd gearresteerd.
Premier Nehroe van Indië heeft aan
gekondigd dat hjj „zeer waarschijnlijk"
een bezoek zal brengen aan de deel
staat Kerala, waar onder de bevolking
ontevredenheid is ontstaan over het
communistische bestuur. Nehroe heeft
dit volgens U.P.I. meegedeeld aan le
den van de Congrespartij in Uttar Pra
desh.
De Tweede Kamer heeft z.h.s. toege
staan dat het rijk zich garant stelt
voor rente en aflossing van 24 mil
joen, waarmee de bouw en inrichting
van twee Amerikaanse z.g. Hilton-ho
tels in ons land mogelijk worden ge
maakt. Van particuliere zijde is nog 8
miljoen per hotel bijeengebracht. Hilton
zelf heeft niet meer dan f 1 miljoen
in ieder hotel geïnvesteerd. Hij bezit
een wijd verspreid net van hotels
over de gehele wereld. Deze op
zet deed het Kamerlid mr. Van Rijcke-
vorsel (KVP) op het laatste moment
besluiten zich los te maken van het
inzicht van de KVP-fractie en tegen te
stemmen. „Ik heb geen vertrouwen in
een zakenman, die zelf niet zoveel ver
trouwen in zijii zaken kan opbrengen,
dat hij er meer geld in stopt", zo mo
tiveerde hij zijn tegenstem. Bovendien
was hij van mening, dat Hilton er te
gemakkelijk afkomt. Hij zou bij de ex
ploitatie niet voldoende medezeggen
schap geven aan degenen die het kapi
taal hebben gefourneerd.
Hilton kan praktisch uitmaken hoe de
hotels gemanaged worden. Wanneer hij
de exploitatie duur maakt (b.v. door
het opvoeren van onkosten) wordt de
huur des te lager. Er is n.l. overeen
gekomen over een huur die varieert
naar mate de exploitatie meer of min
der winst oplevert. De staat krijgt te
veel risico te dragen, zo zei de heer
Van Rijckevorsel, die de voorwaarden
van de overeenkomst, die voor de Ka
merleden tér inzage lagen, op het
laatste ogenblik nog eens goed had be
studeerd.
Omdat hij eerst op het laatste mo
ment, bij de replieken, met zijn bezwa
ren naar voren kwam vond de staats
secretaris, dr Veldkamp, dat hij daar
niet meer op in hoefde te gaan. Hij
sprak er zijn verbazing over uit, dat
men dat alles op het moment van be
slissen nog voor de voeten kwam wer
pen. Eerder had hij de Kamer al ge
rustgesteld wat betreft de controle over
de exploitatie.
Een belangrijke mededeling die de
staatssecretaris deed was, dat de rege
ring met het georganiseerde bedrijfsle
ven zal overleggen over de vraag hoe
de overheid ook Nederlandse initiatieven
tot het bouwen van nieuwe hotels kan
steunen. Dr. Van den Heuvel (KVP)
had met een motie gedreigd, waarin
om betere kredietfaciliteiten werd ge
vraagd. Hij trok dat dreigement echter
in, omdat dit beraad is toegezegd. Wel
heeft hij uitdrukkelijk gestipuleerd, dat
het resultaat ervan officieel aan de
Kamer moet worden medegedeeld.
Men kan hierop dus gemakkelijk bij
volgende gelegenheden terugkomen.
Dr. Veldkamp zei, dat de facilitei
ten aan de Hilton-hotels verleend
geenszins een slag in het gezicht van
het Nederlandse hotelwezen zijn, zo
als wordt beweerd. Men is ook in dia
kringen volop overtuigd van de nood
zaak van de bouw van grote moderne
hotels. Nationale initiatieven, die con
creet voor uitvoering vatbaar zijn,
had dr. Veldkamp echter in de zeven
jaar waarin hij zich met deze zaken
bezig hield, nog niet gezien.
Ook het bezoek aan de tentoonstel
ling in Den Haag had hem niet over
tuigd van het tegendeel. Wel zijn er in
de afgelopen tien jaar 32 hotels met
overheidskredieten in ons land tot
stand gekomen. Tenslotte wees dr.
Veldkamp er op, dat de staat geen „su
per-hotelier" wordt, hetgeen met de
staatstaak in strijd zou zijn. Er zijn al
leen garanties verleend. De Nederland
se regering blijft zich positief opstellen
tegenover ieder initiatief uit eigen land
en wil met het hotelbedrtjf gaan bera
den om tot een oplossing te komen voor
de bouwproblemen.
Op de rijksweg tussen Zeist en
Utrecht is de 22-jarige A. van H. uit
Utrecht gisternacht met een personen
auto tegen een lichtmast gereden. Hij
werd op slag gedood.
Op het kruispunt Velpstraat-Nachte-
gaalstraat in Zundert, waarlangs
woensdag door herstelwerkzaamheden
aan de grote weg al het verkeer van
de grens te Zundert in de richting
Breda moest worden geleid, is een do
delijk ongeluk gebeurd. Een personen
auto uit Wassenaar met vier inzitten
den botste tegen de achterzijde van
een vrachtauto. De 52-jarige mevrouw
F. van Putten uit Wassenaar werd zo
danig gewond, dat zij in het ziekenhuis
in Breda overleed.
Het anderhalfjarige jongetje Simon
Tiemersma uit Leeuwarden is woens
dagmiddag in Schoorl tegen het achter
wiel van een juist vertrekkende auto
bus opgelopen en kort daarop aan een
schedelbasisfractuur overleden. Hfl
was even aan de aandacht van zijn
moeder ontsnapt. Het gezin Tiemers
ma was in Schoorl met vakantie.
Woensdagmiddag is het vierjarig
zoontje van de familie Meijer in Apel
doorn verdronken in een waterreservoir
achter de wasserij van de vader aan
de Holthuizerweg. Het ontzielde li
chaampje van het kind werd door een
werknemer ontdekt, toen deze zijn fiets
in de nabijheid van het reservoir wil
de stallen.
Frankrijk President De Gaulle zal
van 2 tot 11 juli een bezoek brengen
aan Madagascar, Frans Somaliland.
de Comore-archipel en het eiland Ré-
union in de Indische Oceaan. Hij reist
in gezelschap van Jacques Soustelle,
gedelegeerd minister, verbonden aan
het kabinet van de minister-president.
Advertentie
f»1
Imp. Bimalt - Den Haag - Tel. 859215.
De Russische minister van buiten
landse zaken, Gromyko, heeft de Wes
telijke voorstellen niet verworpen, al
dus heeft een Franse woordvoerder
volgens Reuter en AFP gezegd over
de geheime bijeenkomst die de minis
ters van buitenlandse zaken van de
Verenigde Staten, Groot-Brittanme,
Frankrijk en de Sovjet-Unie gistermid
dag te Genève hebben gehad. De on
derhandelingen zullen, aldus de woord
voerder, vandaag ten huize van Gro
myko worden voortgezet, eveneens op
een besloten bijeenkomst. De Rus heeft
niet laten blijken welke houding hij
dan zal aannemen. Hij heeft zich wel
bereid verklaard de Westelijke voor
stellen voor een Interim-regeling voor
Berlijn te bestuderen.
Een Britse woordvoerder zei dat
Gromyko op de bijeenkomst van gis
termiddag, die 35 minuten heeft ge
duurd, enkele korte, inleidende opmer
kingen heeft gemaakt over de Weste
lijke voorstellen die dinsdagavond aan
de Russische delegatie zijn overhan
digd. Gromyko behield zich het recht
voor commentaar te geven. Het is
daarom dat de ministers vandaag ver
der gaan praten, aldus deze Britse
woordvoerder.
Na Gromyko's vertrek begaven de
Westduitse minister van buitenland
se zaken, Von Brentano, en het
hoofd van de Westduitse afvaardi
ging, Grewe, zich naar de villa van
de Britse minister, Lloyd, om over
leg te plegen met de Westelijke mi
nisters. Het onderhoud duurde twin
tig minuten. Een glimlachende Lloyd
leidde achtereenvolgens Von Brenta
no, Herter en Couve de Murville
naar de deur. Een verslaggever van
AFP meldde dat de vier Westelijke
ministers er ontspannen uitzagen en
geen enkel teken van nervositeit
toonden.
ROMAN VAN DE LOKKENDE ZEE
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifi
HOOFDSTUK 1
De meeuwen moeten zowat de eerste bewoners
van de eilanden zijn geweest. Vele eeuwen geleden,
toen avontuurlijke mannen van Friesland uitzeilden
om t' zien wat die eilanden - houtskoolstreepjes
aan de kim vet borgen hielden, vlogen de meeuwen
met hen mee. Sinds die tijd zijn de mensen en de
meeuwen op en bij de eilanden gebleven. Meeuwen
volgden kri,seno de schepen van de eerste ontdek
kingsreizigers. lie van de eilanden uitzeilden, naar
nóg verdere „houtskoolstreepjes" en nóg verder
Het waien alweei de meeuwen, die de thuisvarende
schepen van de eilandbevolking zagen naderen en in
scheerviuchi om de masten gingen. De vroegste voor
lopers van de kustwacht......
Soms zit er een verwaaide meeuw op de geelge-
verfde dakgoot van het dorpscafé te luisteren naar
de gesprekker van de eilanders op de „leugenaars-
ban'- die in deze buurt staat. De gesprekken han
delen dikwijls ovei bange nachten op zee en over
moedige reddingen. Soms is er één van de mannen
on de leugenaar sbank, die berustend zegt: „De
meeuwen zullen het wel getuigen, als ie liegt
Dan kan zo'n meeuw een krop opzetten van jewelste'
De meeuwen hebben immers alles gezien en alles
mee-beleefd? Zp waren erbij toen de eerste eilanders
bun huisjes bouwden van aangespoeld wrakhout. Zij
zagen het eerste vee grazen op de weiden van het
eiland, zjj zagen later de eerste huizen bouwen van
gele baksteen geel als het zand van de duinen
mei frisse, witte kozijnen en propere groene deurtjes.
Toen de eerste stoomschepen langs het eiland voe
ren, hadden zU witte strepen op hun ijzeren huid; de
souvenirs van de meeuwen. In twee wereldoorlogen
zaten de meeuwen soms op drijvende Ui ken als kapi
teins van spookschepen.
Soms zitten de meeuwen zó op de meerpalen, dal
men zou denken dat de vereniging voor vreemdelin
genverkeer dat speciaal had gearrangeerd ten diensti
van di bezoekers
De vogels waren vrij in kun keus toen zjj hier
neerstreken. Dal geldt voor de meeuwen evenzeei
als vooi de Jan van Genten, die in later jaren wer
den aangelokt door de machtige knipoog van het
kustvuur en er zich dikwijls in te pletter vlogen. Maar
de mensen zijn hier merendeels door bloot toeval
terechtgekomen, juist zoals het hout dat de zee aan
spoelt. Dat zii het eiland gingen beschouwen als iets
van her zelf, iedat zij veroverd hadden, zou wel
licht m- er de meeuwen gepast hebben. Maar wie zal
He mens zijn 'andhonger verwijten en wie zal het
hem euvel duiden dat nil een klein eiland somtijds
groot genoeg vooi zich en de zijnen vindt? Waar de
mens te' wereld ook woont hij zit altijd op een
ei'nnd want overal is er we) een zee die tegen de
kusten opstormt Alleen is het ene eiland soms groter
dan net andere Maar op elk der eilanden wonen wel
enkele zonderlinge mensen.
Neem nu „de-meester-in-de-rechten" eens. Jaren
geleden kwam hij op het eiland wonen. Niemand be
greep wat hij er verloren had, doch omdat hij ieder
een met rust liet gunde de bevolking ook hem zijn
vrede. Hij kreeg een baantje op de gemeente-secre
tarie, waar hij alle eilandse zaken van haver tot gort
leerde kennen. Niemand weet zo goed als hij, hoe het
overleg met het provinciaal bestuur aan de vaste wal
gevoerc moet worden. Hij verdedigt de zaken van
het eiland alsor het de zijne betreft. Toch is hij een
vreemae. een "least gebleven, van wie de dokter
zelfs beweert dat hij „getikt" is.
De mensen weten gelukkig zelf wel, dat er een
groot verstand in het hoofd van de meester-in-de-
rechten vorbo- gen ligt. God heeft dat goed beschikt,
want Hij gaf de jurist een bijzonder kleine ge-
si alte mee. Boze tongen beweerden zelfs weieens, dat
de meester-in-de-rechten mislukt was aan de wal,
omdat hp dooi zijn benen zakte. Het gewicht van zijn
hersens was te groot voor zijn tengere lijf...Zijn te
genvoeter is Simon de Rijke, van wie men op de
leugenaarsbank weieens boosaardig getuigde dat bij
hem juist zijn lijf te groot was voor zijn verstand.
Bij Simon de Rijke is het nu krek anders dan bij
de meester-in-de rechten. Simon verdween een hal
ve eeuw geleden van het eiland; liet nimmer meer
iets van zich horen en dook na de tweede wereld
oorlog plotseling als lichtelijk-invalide ex-zeeman
weer op. En prompt werd hij als „eilander" geaccep
teerd, terwijl hij zeker minder „thuis" was op het
eiland dan de meester-in-de-rechten. En van Simon
de Riike zou de dokter nooit zeggen dat hij getikt
was. Simon kende de zee en daar had hij meer dan
genoeg aan, beweerde hij. Zijn reputatie als jutter
was er om dal te bevestigen.
Simon verdiende stellig het jutterskruis; aangeno
men dat er zo'n soort eremetaal bestond. Niemand
zou kunnen bewijzen dat De Rijke een jutter was,
maar de kenners weten dat dit nu juist de duide
lijkste aanwijzing Is.
Het is trouwens op het eiland niet de gewoonte om
over dal jutten veel woorden vuil te maken. Ieder
een weet dat he' gebeurt en bijna iedereen doet het
als hij de kans krijgt, onverschillig of hij nu boert
of vaart. Een rechtgeaarde eilander krijgt zo'n tin
telend gevoel door zijn hele lijf als de wind naar het
noordwesten loopt. Na iedere storm is er wel wat
te vinden: hout van kisten en kratten voor de kachel-
bies van de armen en kostbaarder spullen voor de
waaghalzen. Hoe zou bijvoorbeeld Doeke Smit aan
die fraaie teakhouten lambrizering in zijn woonkamer
gekomen zijn? Is het niet héél toevallig, dat de lam-
brizertnj.' werd aangebracht, kort nadat er een Deen
op de gronder was gebleven? ue kleinste eilander
jongen weet immers, dat het stuurhuis van een goed
schip van teakhout is vervaardigd?...Zelfs de mees
ter-in-de-rechten heeft wel eens gejut. Hu heeft ach
ter zijn huls een schuur getimmerd met een dak,
dat sterk doet denken aan een scheepsluik. Men moet
de jurist echter nageven, dat hü eerlijk voor zijn
wandaa-t uitkwam. Hij bevestigde namelijk een bord
je op zijn schuur met het opschrift: „Jutten jatten
Hij houdt laconiek vol, dat er een opvoedende wer
king van die naam uitgaat.
(Wordt vervolgd)
Opneming tn deze rubriek ts niet
noodzakelijk een bewijs van »*-
stemming.
Ongetwijfeld heeft iedereen met gro
te verontwaardiging kennis genomen
van de laffe overval, die twee jonge
mannen met gebruik van vuurwapens
op 17 december j.l. hebben gepleegd
op de 21-jarige Gerrit Pfrommer uit
Harderwijk.
Een bijzonder woord van hartelijke
dank aan de doktoren en verpleegsters,
die tegen alle verwachtingen in
het leven van het slachtoffer hebben
weten te redden, alsook voor de Am
sterdamse politie, die deze zaak zeer
snel tot een oplossing heeft gebracht,
is hier zeker op zijn plaats.
Helaas zal deze jongeman zijn plan
om, evenals zijn vader, het slagersbe-
drijf te gaan uitoefenen, moeten opge
ven wegens de gedeeltelijke verlam
ming van zijn linker-arm.
Hif zal dus gedwongen worden een
andere richting in te slaan, zodra zijn
lichamelijke toestand dit toelaat.
Daarvoor zal wellicht een studie van
enige jaren nodig zijn, als ook gebruik
van een vervoermiddel (auto of iets
dergelijks) om zich te kunnen verplaat
sen.
Doel van dit stuk is nu het bijeen
brengen van gelden teneinde hem daar
toe in staat te stellen, nadat hij uit het
revalidatiecentrum, waar hij uit thans
wordt verpleegd, zal zijn ontslagen.
Ondergetekenden verzoeken daarom
aan ieder, die daartoe een steentje wil
bijdragen, een bedrag te storten of te
gireren aan: De Twentse Bank te Bus-
sum, postgiro no. 3741, met vermelding
van het doel: STEUN GERRIT
PFROMMER.
Bijdragen voor bovenvermeld doel
kunnen in mindering gebracht worden
van het inkomen bij de aangifte voor
de Inkomstenbelasting voor zover zij te-
samen met andere bijdragen aan Ker
kelijke of liefdadige instellingen meer
bedragen dan 100.
Bussum, 16 juni 1959.
M. W. Fleurke, loco-burgemeester,
Harderwijk.
Jac. Andrée, gereformeerd predi
kant. Harderwijk.
Mr. I.van Creveld te Bussum, oud-
kantonrechter van Amsterdam.
J. Pelser Jr., accountant, lid N.I.V.A
te Hilversum.
Een van de oudste uitgevershuizen
van Italië is failliet verklaard. Het is
het „Uitgevershuis van de gebroeders
Bocca", dat in 1870 in Turijn werd op
gericht. Deze uitgeverij hield zich in
het bijzonder bezig met wetenschappe
lijke en letterkundige werken en op het
gebied van buitenlandse vertalingen.
