Op 12 juli trekt de Bossche Omgang
volle luister
weer in
Jaarlijkse traditie ging door
geldgebrek teloor
Om de drie
D
D
D
CONTACf]
Belgisch-Nederlands
radio-programma
VENUS IN DE MAAND
JULI ZEER HELDER
YA, Ztw Keet YASHICA
DE EILANDER
GENADEBEELD WAS EERST ONWELKOM BIJ DE BROEDERSCHAP
jaren
Prins stuurde
Rika Hopper bos
anjers
DRAADLOOS
Het bezoek van koning Bondewijn
De sterrenhemel
PERUTZ
i.
a
Doden in het verkeer
Onderscheidingen
DINSDAG 30 JUNI 1959
PAGINA 6
41
ROMAN VAN DE LOKKENDE ZEE
door
KLAAS TOXOPEUS
mesa
mmmm
Toen Frederik Hendrik in 1629 s-Hertogenbosch veroverde, werd het wonderbeeld naar Brussel gebracht. De edele
vrouwe Anna van Hambroek bracht het in een koffer buiten de stadswallen, en vervoerde het aldus over de Brabantse
wegen. Op de foto de gezellinnen van Anna van Hambroek die de koffer met het beeld dragen.
gen. Na de tweede wereldoorlog
kwam daar verandering in. De tjjd
van de vliegende vaandels raakte
voorbij, de belangstelling vermin
derde. Men besloot toen om het
eeuwfeest van de terugkeer van het
wonderbeeld in 1953 aan te grijpen om
de historisch gegroeide stoet volko
men te vernieuwen. De actie die
daarvoor werd ontplooid, sloeg in: in
korte tijd werd meer dan 125.000
bijeengebracht, voldoende om de Bos
sche kunstenaar Marius de Leeuw en
de Tiiburgse artist Luc van Hoek
kans te geven, hun talenten uit te
leven in een rijke eigentijdse conceptie.
De nieuwe omgang bestaat uit drie
delen: het eerste van Marius de
Leeuw is een indrukwekkend beeld
verhaal van de Mariale geschiedenis.
Na de openingsgroep van St. Michaël
op zijn zegewagen, die met een schare
van twintig smjd-engelen (militairen
uit het Bossche garnizoen!) een aantal
duivels voor zich uitdrijft en zo de weg
vrijmaakt voor de processie, volgen
groepen die een uitbeelding vormen
van de schepping, de zondeval en
de voorzeggingen van Maria in het
Oude Testament. Dan worden enkele
markante punten uit het leven van Ma
ria verbeeld haar verloving, de Bood
schap van de engel, de geboorte van
Jezus en de bruiloft van Cana. Een im
ponerend hoogtepunt van dit eerste deel
is de passiegroep, waarin vaandels met
de veertien kruiswegstaties worden
meegedragen. Hier heeft de ontwerper
de fijnste kleureffecten, de diepste wij
ding en, door de declamatie van de
kruisdragers, ware dramatiek bereikt,
zelfs zo, dat de glorie van de veel klei
nere verrijzenisgroep er bijna door over
vleugeld wordt. De kroning van Maria
vormt het slot van dit eerste deel.
Daarna krijgt de stoet een heel andere
geest. De ingetogen tinten maken plaats
voor de felle, sprankelende kleuren
van Luc van Hoek. Ook dit nieuwe
deel yan de omgangsstoet, waarin de
geschiedenis van het mirakelbeeld
wordt voorgesteld, is van een bijzonde
re schoonheid, die goed harmonieert
met de historische kostuums van de
schuttersgilden, die er onmiddellijk
achter komen: zij vormen met de verte
genwoordigers van allerlei organisaties
een tussengroep vóór het laatste deel:
de processie met het Mariabeeld.
Twee Bossche regisseurs, de he
ren Jo van Erp en Kees Spie-
rings, zijn al enkele weken be
zig met het instrueren van de dui
zend vrijwilligers, die op 12 juli de
plechtige Maria-omgang gestalte zul
len geven. De voorbereidingen voor
de stoet, die weer in verscheidene
onderdelen is verbeterd en uitgebreid,
vergen dit jaar meer tijd en zorg
dan in vorige jaren, vooral omdat
80 procent van de deelnemers nog
niet eerder heeft meegewerkt. Dit
vindt zijn oorzaak in het feit, dat de
Bossche Maria-stoet die in 1953
door twee prominente Brabantse
kunstenaars op luisterrijke wijze is
vernieuwd na 1956 niet meer in volle
glorie getrokken heeft: gedwongen
door geldgebrek heeft men dat jaar
moeten besluiten, de omgang voort
aan om de drie jaar te laten trekken
en de tussenliggende jaren te vol
staan met een eenvoudige processie.
Dit jaar zal de prachtige entourage
weer schitteren: de verfijnde kleuren
van kostuums en attributen, de rijk
dom aan symbolische en allegorische
voorstellingen, de levendigheid van
beweging en spel van de deelnemers.
De omgangstraditie gaat terug tot het
aar 1362, toen de Illustere Lieve
rouwe Broederschap bij gelegenheid
van haar 50-jarig bestaan de processie
in het leven riep. Ze had aanvankelijk
niets te maken met het wonderbeeld:
dit werd pas 18 jaar later gevonden.
De broederschap die in de vroeg-gothi-
sche St. Jan van destijds een Maria
kapel onderhield, stelde haar in als een
nieuwe vorm van Maria-devotie en
heeft zich zelfs heftig verzet, toen het
beroemd geworden beeld in de belang
stelling kwam. Volgens een uit 1420 da
terende rijmkroniek van Johannes Rur-
mund van Boekhout werd dit beeld in
1380 gevonden in een bouwloods bij de
kerk; de jonge steenhouwersknecht die
het vond wilde het oude, geschonden
beeld stukhakken om het als brandhout
te gebruiken, maar werd daarvan terug
gehouden door een van de bouwmees
ters. De jongen bracht het beeld daar
op naar de kerk; kort daarna verspreid
de zich de faam, dat het een wonder
beeld was. Zieken werden op wonder
baarlijke wijze genezen en kinderen die
verdronken waren, keerden terug tot
het leven, nadat bij het beeld gebeden
was. Toen dit bekend werd kwamen de
pelgrims van heinde en verre naar Den
Bosch.
ja
V;
eze belangstelling voor „de nieu-
1 we Lieve Vrouw" was de broe
derschap niet erg naar de zin.
Zij probeerden er op allerlei manie
ren tegen in te gaan en er zijn zelfs
rekeningen gevonden waaruit blijkt,
dat de broederschap aan een kape
laan een hoeveelheid wijn heeft ge
schonken om hem tegen de verering
van het mirakelbeeld te laten preken!
Het is waarschijnlijk voor een goed
deel aan deze actie te danken, dat
de kerkmeesters van die dagen
die tot de voorstanders hoorden de
mirakelen officieel zijn gaan opteke
nen. Dat gebeurde in de jaren van
1380 tot 1386. De acten waarin vele
wonderbaarlijke gebedsverhoringen
door getuigen onder ede bevestigd
werden vermeld, zijn samen met de
rijmkroniek in 1520 teruggevonden
door de Jezuïet Otto van Zijl, die de
rijmprent en 300 mirakelen bundelde
tot het rode mirakelboekje, dat nog al
tijd in de omgang wordt meegedragen.
Een kopie van dit boek bewaarde de
Jezuïet zelf, maar dit „blauwe mira-
kelboek" is later van zijn familie aan
gekocht en berust nu eveneens bij de
St. Jan. De wonderen die in de mi-
rakelboeken beschreven staan, date
ren alle uit de jaren 1380.1386. Ver
moedelijk is het beeld toen ook door
de tegenstanders geaccepteerd en
vond men het daarom niet meer no
dig nog meer gebedsverhoringen te
boek te stellen. Dat deze zich ook in
latere jaren hebben voorgedaan blijkt
o.a. uit de talrijke ex-foto's die in
de Bossche Mariakapel zijn opgehan
gen en dat de Bossche bevolking haar
vertrouwen in „de Zoete Moeder"
nog altijd niet verloren heeft, kan
men zien als men op een willekeu
rige dag in het jaar de kapel be
zoekt, waar altijddoor de tientallen
kaarsen branden en waar op elk uur
mensen knielen.
In de meimaand komen uit alle hoe
ken van de meierij bedevaarten naar
het wonderbeeld en in de week na het
feest van de Zoete Lieve Vrouw van
Den Bosch dat in de zestiende eeuw
als officieel kerkelijk feest is ingesteld
maken vele duizenden de „stille om
gang". De historische route door de
straten die vroeger het dichtst bij de
stadswallen lagen kan men dan des
avonds zonder moeite volgen, omdat ze
wordt aangegeven door groepen en
groepjes rozenkransdragende mensen.
De stille omgang dateert uit de tijd
dat de plechtige omgang verboden was:
uit de periode na 1629, het jaar van de
verovering van Den Bosch. Dit wapen
feit zette een streep onder een roem
rijke traditie: in de vijftiende en zes
tiende eeuw moet de Maria-omgang,
met het wonderbeeld als middelpunt,
een stoet geweest zijn van overdadige
pracht, waaraan luister werd bijgezet
door alle abten van de wijde omgeving,
door de hertogen van Brabant en zelfs
door keizers en koningen. Joanna van
Castilië zond na haar huwelijk haar
goudlaken bruidskleed als eregave aan
de Zoete Moeder en Keizer Maxmilli-
aan, koning Philips de Schone, keizer
Karei V en Philips II hebben allen hun
hulde gebracht bij het wonderbeeld. De
krijgskunde van Frederik Hendrik
maakte aan deze plechtige verering
een einde. Het beeld werd- overgebracht
naar Brussel; de St. Jan, die in de
zestiende eeuw de laat-gotische luister
had gekregen, die in de kerk van van
daag nog voor het grootste deel is te
rug te vinden, werd de katholieken ont
nomen en de broederschap werd ge-
confiskeerd. Ze bestaat tot op heden
voort als een profane instelling, die
een aantal oude goederen beheert,
waaronder het 16de-eeuwse zwanenbroe-
dershuis, waar de leden onder wie
Prins Bernhard van tijd tot tijd een
feestelijke maaltijd houden.
e Bosschenaren bleven de tradi
tie echter trouw: beginnend en
eindigend bij de gesloten deu
ren van de kathedraal, bleven ze in
kleine groepjes „de omgang doen".
Napoleon gaf hun in 1810 de kerk te
rug, in 1853 herkreeg het wonder
beeld zijn ereplaats, maar pas in
1916 werd de plechtige omgang weer
ingesteld, onder auspiciën van een
nieuwe broederschap. Ze stond toen
in het teken van de katholieke eman
cipatie: alle katholieke verenigingen
en organisaties trokken er met hun
vaandels in mee en vormden tenslot
te een stoet, waarvan de kop al weer
bij de St. Jan was al» het Wonder
beeld nog moest uittrekken. De Bos
sche harmonieën, zangkoren, ritmi
sche groepen en allegorische groepen
verlevendigden de kilometers lange
processie, die jaar in jaar uit door
duizenden mensen werd gadegesla-
e vernieuwde omgang trok in
1953 een overweldigende belang
stelling: grote aantallen - men
sen hebben toen zelfs een vergeefse
reis naar Den Bosch gemaakt, omdat
ze geen plaats meer konden vinden
langs de straten. Zij waren niet de
enigen die zich teleurgesteld voelden:
ook onder de kijkers waren er velen,
die de simpele vormen van vroeger
prefereerden boven de wat moeilijker
symboliek die vooral het eerste deel
kenmerkt. Maar diegenen onder hen
die ook de volgende jaren gingen kij
ken, zijn tot de ontdekking gekomen,
dat de nieuwe stoet hun ieder jaar
meer ging zeggen. Daarom is het
zo jammer, dat juist deze omgang
geen jaarlijkse traditie is kunnen blij
ven. Maar misschien vindt men daar
voor in de toekomst de middelen.
VIC LAN GENHOFF
„Cabaret van vroeger en nu" was
de titel van het programma dat tra-
ditioneel op de avond van de verjaardag
van Z.K.H. Prins Bernhard in de con
certzaal van het Singermuseum te Laren
werd uitgevoerd. De netto-opbrengst van
deze uitvoering komt ten goede aan
het „Zilveren Anjerfonds". De direc
teur Pieter Leffelaar noemde het een
prachtige traditie dat het Algemeen
Cultureel Centrum ieder jaar weer het
bijzondere culturele werk van het An
jerfonds steunt. Hij reikte vervolgens
de 81-jarige mevrouw Rika Hopper, die
de avond inleidde, een fraaie bos anjers
over, die de jarige Prins haar had ge
stuurd.
Nadat de bejaarde actrice een bijzon
der hartelijke gelukwens voor alle leden
van het Koninklijk Huis had uitge
sproken, werd een lang en bont cabaret
programma voor het voetlicht gebracht,
dat was samengesteld door de heer J. I.
van Praag Sigaar. Vooral de jongere
generatie was met enkele fraaie num
mers goed vertegenwoordigd. Joeki v. d.
Val met enkele pittige liedjes en een
berijmde sketch, Jaap v. d. Merwe, de
oprichter van het Amsterdams Journa
listencabaret met enkele ondeugende
grepen uit zijn knap (amateur) reper
toire. Het glansnummer van de avond
werd gebracht door Albert Mol. Zijn
„toelatingsexamen voor de toneelschool"
was een meesterlijke vondst. Na de pauze
improviseerde hij enkele pantomimes, die
hem door het publiek werden opgege
ven. Vooral zijn creatie van de Am-
serdamse tramconducteur kreeg een har
telijk applaus. Bob Bouma, ook één van
de krachten van het hoofdstedelijke
Journalistencabaret, bracht nog eens
zijn succesnummer „De pianoles", waar
mee hij weer veel lachers op zijn hand
kreeg. Het cabaret van vroeger werd
op waardige wijze gepresenteerd door
Dora Paulsen. Deze gevierde cabaret-
tière van „Nelson" haalde weer veel
oude herinneringen op. Bob Scholte,
na dertien jaar België weer op een
Nederlands plankier, meende die goede
oude tijd te moeten presenteren door
het lanceren van enkele banaliteiten.
Zijn optreden na de pauze was voor
tientallen aanwezigen aanleiding om de
zaal te verlaten. Bovendien deed zijn
bepaald ongelukkige repertoirekeuze af
breuk aan het gevarieerde programma
dat op kundige wijze aan elkaar werd
gepraat door conferencier Peter Lohr.
Enrico Neckheim was aan de vleugel
een accurate begeleider en knap solist.
Door de slechte weersomstandigheden
kon het tuinfeest na de voorstelling geen
doorgang vinden. Men bleef daarom nog
geruime tijd gezellig samen in de foyer
van het museum waar Peter Kellenbach
voor sfeervolle pianomuziek zorgde.
Advertentie
haan
baten
3N131*
jo;sbq
StEENBOK
SCHUTTER
Om de kaart te richten moet men ze boven het hoofd houden en het N
laten samenvallen met de noordelijke horizon. De stand van de hemel is
die op 15 juli tussen 1 en 3 uur. Voor vroegere waarnemingen de kaart
draaien in de richting van de wijzers van een uurwerk, voor latere waar
nemingen, in tegenovergestelde richting. Voor de maan zijn het eerste
kwartier de volle maan en het laatste kwartier aangegeven. De cijfers
duiden de dag van de maand aan. De zichtbare planeten zijn: Mercurius
(Me), Venus (V), Mars (Ma), Jupiter (J) en Saturnus (S). De bewegings
richting wordt aangegeven van punt 1 (le dag) naar punt 31 (laatste dag
van de maand).
Kort na zonsondergang zijn er juli is de maan in gezelschap van
vijf planeten zichtbaar, doch zij Jupiter en Saturnus. Venus bereikt
staan zeer laag aan de horizon, op 22 juli haar grootste helderheid;
De wassende maan is in tien dagen deze is zo groot dat geen ster of pla-
tijds in conjunctie met vijf zichtbare neet met haar kan wedijveren. Wie
planeten. Dit mooie schouwspel met een kijker Venus heeft gevolgd
wordt belemmerd door de scheme- vanaf januari, heeft vastgesteld dat
ring en de lage stand der planeten, deze duidelijk groter werd, terwijl
haar verlichte deel smaller is ge-
Op 8 juli, kort na zonsondergang, worden,
staat Mercurius rechts van de bijna Vanaf 28 juli ('s avonds om 9 uur)
drie dagen oude maansikkel en wel kan met het sterrenbeeld Waterman
boven de westelijke gezichtseinder, opzoeken teneinde zich te oefenen in
Het begint reeds op 7 juli, want dan het opsporen van meteoren (de Per-
staat Venus dicht bij de ster Regulus seïden), die in augustus spectaculair
van het sterrenbeeld Leeuw. Men worden. Van half 11 tot de opkomst
kan trachten Mercurius te ontdekken van de maan kan men soms 10 a 15
en ook Mars. maar het zal niet ge- per uur tellen.
makkelijk zijn deze planeten te vin- De volgende driehoek, zomerdrie-
den. hoek genoemd, staat nu in het brand-
Mercurius is slechts iets helderder punt der belangstelling. Deze wordt
dan Altaïr uit het sterrenbeeld gevormd door de volgende sterren:
Arend. Het is trouwens de zuide- Deneb uit de Zwaan, Mega uit de
lijkste ster van de zomerdriehoek Lier en Altaïr uit de Arend. Deneb
(zie verder). Mercurius zal dus niet ligt ongeveer 20 graden ten oosten
onmiddellijk opvallen. Op 9 juli van Wega. De blauw-witte ster Wega
staat, kort na zonsondergang, Mars ligt 27 lichtjaren van ons en is de
links van en Venus boven de vier helderste ster tijdens de zomer. Al-
dagen oude maan. Mars is nog zwak- taïr ligt op 10 lichtjaren.' Deneb be
ker dan Mercurius, dus nog moeilij- hoort tot de helderste sterren aan de
ker te ontdekken. Op 15, 16, 17 en 18 hemel en ligt op 650 lichtjaren.
Efemeriden:
Data'
Opkomst
Ondergang (x)
Mercurius
1
6.45 u.
22.25 u.
21
7.08 u.
21.14 u.
Venus
1
8.40 u.
23.11 u.
21
8.55 U.
22.06 u.
Mars
1
8.05 U.
23. u.
21
7.58 u.
22.05 u.
Jupiter
1
16.56 u.
2.04 u.
21
15.34 u.
22
0.40 u.
Saturnus
1
20.18 u.
4.26 u.
21
18.54 u.
3.01 u.
Maan Nieuwe maan 6 juli te 3 uur.
Eerste kwartier 13 juli te 13.01 uur.
Volle maan 20 juli te 4.33 uur.
Laatste kwartier 27 juli te 15.22 uur.
(x) 51o N.B.; 40 O.L. In meer naar het oosten gelegen landen komt de zon
iets eerder op, maar gaat ook iets vroeger onder.
Het 13e eeuwse miraculeuze beeld var.
„De Zoete Lieve Vrouw van Den Bosch"
De Nederlandse Radio Unie zal zich,
zo deelt zij mede, ter gelegenheid van
het staatsiebezoek van Z.M. koning
Boudewijn aan Nederland niet beper
ken tot het geven van reportages, doch
in een Belgisch-Nederlandse week ook
uitdrukking geven aan de bijzondere
verbondenheid tussen de beide nabuur
landen.
Zondag 5 juli zal doze worden ge
opend met een uitwisselingsconcert tus
sen ljet omroeporkest van het N.I.R.
o.l.v. Ferdinand Terbv en het Promena
de-orkest o.l.v. Hugo de Groot. De uit
zending, die te 20.05 uur zal beginnen,
wordt ingeleid door baron van der Stra-
ten-Waillet, Belgisch ambassadeur te
's-Gravenhage en mr. J. M. A. Luns,
Nederlands minister van buitenlandse
zaken. Na de toespraken worden de
volksliederen gespeeld en wordt een af-
Advertentu
wisselend programma van Belgische en
Nederlandse lichte muziek uitgevoerd.
Maandag en dinsdag zullen verschil
lende Belgische orkesten en ensembles
in het Nederlandse radioprogramma
optreden, waaronder het muziekkorps
der gidsen o.l.v. de commandanten Ar
thur Prevct en Simon Oulain en het
groot symphonie orkest van de Belgi
sche nationale omroep o.l.v. Daniël
Sternefeld en Frans André met inter
mezzi door de Vlaamse en Waalse om
roepkoren. Voorts het kamerorkest O.l.v.
Jozef Vereist en het amusementsorkest
o.l.v. Franci Bay.
In een avondprogramma op dinsdag
wordt voorts een klankbeeld over de
Belgische provincie Limburg onder de
titel „Te Hasselt langs de baan" uitge
zonden.
De aankomst van Z.M. koning Boude
wijn op Schiphol op woensdagmorgen
en de tocht naar het koninklijk paleis
op de Dam zullen rechtstreeks worden
uitgezonden.
Bij het vertrek van de Koning uit
Brussel wordt een korte reportage ge
geven van het loslaten van honderd dui
ven van het Flagey-plein te Brussel. Op
initiatief van de Nederlandse Radio
Unie is namelijk voor de Belgische luis
teraars een duivenwedstrijd ingelast,
Advertentie
zulks met medewerking van de algeme
ne Nederlandse postduivenbond.
In de loop van woensdag worden ver
schillende reportages betreffende het
staatsiebezoek uitgezonden, evenals de
toespraken van H.M. koningin Juliana
en Z.M. koning Boudewijn bij het gala
diner ten paleize. Later in de avond
wordt over de Belgische en de Neder
landse zenders een gemeenschappelijk
beiaard-concert uitgezonden, resp. van
het Belfort te Brugge en de Westerkerk
te Amsterdam.
Er wordt een Belgisch-Nederlands li
terair forum uitgezonden en in een der
vele muziekprogramma's zal de Ko
ninklijke Chorale Caecili en het knapen
koor van het Antwerpse Lievenscollege
o.l.v. Lodewijk de Vocht Vlaamse volks
liederen zingen.
Op vrijdagavond is er een program
ma van Vlaamse poëzie, gekozen door
Bernard Verhoeven. Ter gelegenheid
van het internationaal orgelconcours te
Haarlem zal een concert van de Belgi-
lllllllllli
De laat-gotische St.-Janskathedraal.
siiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijT
ïi
Hedwig kon de slaap niet onmiddellijk vatten. Er
was té veel'gebeurd, vandaag. Met iets van vertede
ring dacht hij aan alle mensen die hij kende op het
eiland. Simon de Rijke..., Harm en Boukje... Menke...
wat waren ze eigenlijk vriendelijk en goed! Zelfs
Simon, die toch bekend stond als een stuurse, een
zelvige vent Je mocht het haast een wonder noe
men, dat hij die avond een helper naast zich had
geduidHedwig herinnerde zich opeens die vreem
de afspraak met de oude jutter. Waarom toch
eigenlijk moest hij morgenochtend twintig stuks
hout bii de strandvonder brengen? Zou dat soms een
juttersfoefje var Simon zijn? Die zei nooit te veel..
Hedwig probeerde zich te binnen te brengen, wal
hi) van Simon de Rijke wist. Veel was dat niet, als
ie het goed naging. Hij was in al die tijd dat hij
op het eiland woonde misschien vijf keer „om 'n kop-
pie" geweest bij Hedwigs moeder, die nog een soort
achternicht van hem was. „Ik kom maar weer d'rs
buurten" placht hij bij eik bezoek te zeggen. Maar
van een gezellig praatje kwam nooit iets terecht.
Simon schee" in de gaten te hebben, dat men hem
als een geheimzinnige kerel beschouwde, die mis
schien met de één of andere averij rondliep, waai
hij liever niet over sprak. Dat maakte hem nóg ge-
slotener dan hij van nature al was. Was het dat,
wat Hedwig zo onweerstaanbaar in de ex-zeeman
aantrok? Simon had zoiets om zich heen, dat je er
trots op zou doen zijn, als hij bijvoorbeeld een oom
van je was.
Toch moest Simon op zijn bepaalde manier aan de
Hedlands gehecht zijn. Eens nu al een jaar of
tien geieden was hij komen binnenstappen met
zo'n kleine, gele zeilklomp. Het was zo'n soort sier-
dingetje, bestemd om opgehangen te worden tegen
de schoorsteen. Er zaten twee koperen schroefoogjes
in. Het zeiltje was van perkament gemaakt, waarop
een landschapje met molens en bruggetjes geschil
derd was, Hedwig herinnerde zich alles van dit
klompje, dat de laatste jaren op het tafeltje voor zijn
slaapkamerraam stond, nog heel goed. Het moest
hebben toebehoord aan een Fries, die op een tjalk
voer. Op een kwade dag liep de schuit vast op het
wad bij een helse storm. Toen er redding kwam was
het al te laat De schipper en zijn twee matrozen
waren dood.
Een paar dagen na de ramp was Simon de Rijke
de woonkeuken van de Hedlands komen binnenstap
pen. Hij had Hedwig het klompje in de handen ge
duwd en gezegd: „Speul d'r maar mee, zeun!" In het
kort had hij verteld, dat hij het klompje gevonden had
op een stuk van een houten beschot, dat na de ramp
met de tjalk aan land was gespoeld. „Het klompje
hing nog net zo mooi aan 't kettinkje, alsof die tjalk
nog veilig en wel in de Harlinger Singel lag", zei hij.
Hedwig was toen een jaar of acht, maar toch was
nét klompje voor hem nog echt een stuk speelgoed
ge wees'.. Op het eiland is men niet zo gul met ge
schenken aan kinderen. Dat klompje was zo ongeveer
zijn dierbaarste bezit geworden. Hoeveel scheeps
rampen had hji niet geënsceneerd met dat namaak-
bootje? En hoeveel mijlen zou het niet hebben afge
legd in de poelen en sloten van het eiland? Het zeil
tje, dat eens zo mooi glom, was nu dof en kaal...
Hedwig trachtte het speelgoedscheepje in het half
duister van de kamer te onderscheiden. Hij probeerde
zichzelf als kind te zien. spelend met die zeilklomp.
Was Menke er toen ook al? Ja, dat moest wel! De
Boer wa« immers een echte eilander? Gek, dat je
bepaalde dingen die je toch dagelijks meemaakte,
vergeten kunt. Menke was er altijd geweest, zo lang
als hij leefde, maar nog nooit was het hem opge
vallen hoe aardig haar ogen konden lachen en hoe
fris haar mond was!
Opeens vroeg hij zich ongerust af, of hij zich die
avond wel goed gedragen had tegenover haar. Hij
had haar min of meer als een vriend behandeld...
als een kameraad... behalve althans tijdens de wan
deling naar huis. Toen had ze zoveel op een mooie,
breekbare pop geleken, dat hij nauwelijks iets tegen
haar had durven zeggen. Hij trachtte zich in te
denken, hoe Menke op het ogenblik in bed zou lig
gen. Zou zij slapen? Of dacht zij misschien ook aan
allerlei dingen, net als hij? Ja..., waar zouden meis
jes eigenlijk aan denken? Aan meisjesachtige dingen
natuurlijk! Want meisjes zijn toch wel volkomen
anders aan jongens...
2
HOOFDSTUK IV.
Een week was voorbijgegaan. Het wrak van de
„Lux' zat nog steeds muurvast op de westergronden.
Vanaf de haven kon men met behulp van kijkers
waarnemen, dat het schip voor de brug doormidden
was gebroken. Het voorschip stond dwars op de romp.
Al een paar malen sinds de stormnacht waren er
sleepboten ln de buurt geweest om te proberen het
schip al te brengen. Ze roken een beetje aan het
wrak maar verdwenen de één na de ander weer. Er
stond nog steeds een zware zee en het wrak had
zich zó diep in het zand gewerkt, dat er van lostrek
ken geen sprake meer kon zijn. Toen de grondzeeën
hun vreselijke werk begonnen te doen en de „Lux"
door midden brak, was er helemaal geen redden
meer aan. Het laatste woord zou wel aan de ber
gingsvaartuigen en daarna aan de sloper zijn.
De wind liep voortdurend van stormachtig naar
storm. Desondanks was er op een middag een heli
kopter in de lucht geweest, die fladderend als een
kip het wrak had verkend. In de buurtschap was
verteld, dat de reder van de „Lux" aan boord van die
helikopter had gezeten. Maar dat zou wel weer één
van die oncontroleerbare verhalen van de leuge-
naarsbank zijn.
Voor de reder was het evengoed een strop. Op het
eiiand was ei echter menigeen misschien wel de
gehele mannelijke bevolking die intens de tragi
sche laatste strijd van de „Lux" gadesloeg. De stran
ding van de Zweed betekende een buitenkansje voor
het eiland. Weliswaar was de omvang van d« deklast
iegenge\ allen maar als het schip verder brak kon
den er nog heel wat interessante zaken aanspoelen.
(Wordt vervolgd).
sche organist Flor Peeters, die jurylid
is, worden uitgezonden.
Op zaterdagavond wordt het Vlaamse
hoorspel „De trein bleef staan" van
mej. Jean Marsus in het Nederlandse
radioprogramma uitgezonden. De voor
zitters van het Nederlands-Belgisch cul
tureel akkoord, Julien Cuijpers en mr.
H. J. Reinink zullen die avond een slot
woord spreken.
In totaal zullen in de Belgisch-Neder
landse week tussen de 40 en 50 uitzen
dingen aan Belgische programmapunten
worden gewijd, hetgeen een unicum in
de omroepgeschiedenis van Nederland
mag worden genoemd. De medewer
king, die de Belgische omroep aan de
uitvoering van de Nederlandse plannen
heeft gegeven, was, aldus de Neder
landse Radio Unie, lofwaardig, te meer
omdat eerst laat het programma van
het staatsiebezoek van koning Boude
wijn bekend werd.
iiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiii
De zeventienjarige HBS-leerling L.
Gils uit Apeldoorn is maandagmiddag
in Zwolle verongelukt. De jongen was,
tezamen met een zoon van de expedi
teur H. Mulderij uit Apeldoorn, met een
gesloten vrachtauto van dit bedrijf mee
gereden naar Zwolle. In de Dijkstraat
moest de auto achteruit door een poort
een pleintje oprijden. G. hing opzij uit
de laadruimte om de chauffeur aanwij
zingen te geven, maar de manoeuvre
mislukte. De jongen raakte bekneld tus
sen de auto en een muur en was onmid
dellijk dood
Maandagavond is in Frieschepalen
(Friesland) een bejaarde wielrjjder. de
heer B. Overwijk, die plotseling de weg
overstak, door een autobus aangereden
en ernstig gewond. Het slachtoffer
werd overgebracht naar het Acade
misch ziekenhuis in Groningen en daar
kort na aankomst overleden.
Maandagavond is op de Valkseweg in
Barneveld een ernstig verkeersongeluk
gebeurd, waarvan de 53-jarige G. Gei
tenbeek uit Barneveld het slachtoffer
werd. Hij werd, rijdende op zijn motor,
door een vrachtauto gegrepen, toen hij
van de Valkseweg rechtsaf de Ruiten-
beekweg opreed.
Z.H. de Paus heeft mgr. F. Janssen,
Lazarist, benoemd tot titulair bisschop
van Coëlina en tot apostolisch vicaris
van Gimma in Abessinië benoemd. De
nieuwe bisschop is in 1912 te Boschka-
pelle (Zeeuws-Vlaanderen) geboren.
Van 1939 af werkte hij in Brazilië,. In
1957 werd hij benoemd tot apostolisch
administrateur te Gimma. Het vicari
aat van mgr. Janssen telt meer dan
een miljoen inwoners, van wie negen
honderdduizend katholiek zijn.
Bij K. B. is benoemd tot ridder in
de orde van de Nederlandse Leeuw mr.
A. Diemer Kool, directeur van de Am-
sterdamsche Bank N.V., te Amsterdam,
wonende te Laren (NH).
